Giáo trình Kỹ thuật nghiệp vụ ngoại thương - Chương 7

NGHIEÄP VU NGOAÏI THÖÔNG


TS NGUYEN VAN NAM p.1


CHƯƠNG VII
CÁC PHƯƠNG TIỆN THANH TOÁN QUỐC TẾ.

Trong quan hệ mua bán ngoại thương, việc thanh toán tiền hàng và dịch vụ qua các
quốc gia được tiến hành nhờ các phương tiện lưu thông tín dụng có giá trị như tiền.
Trong các phương tiện thanh toán hiện nay HỐI PHIẾU và SÉC là các công cụ được sử
dụng nhiều nhất.

I. HỐI PHIẾU: ( BILL OF EXCHANGE, DRAFT ).

1. Khái niệm
:
"Hối phiếu là một tờ mệnh lệnh trả tiền vô điều kiện do người xuất khẩu,
người bán, người cung ứng dịch vụ.. ký phát đòi tiền người nhập khẩu, người mua,
người nhận cung ứng. Yêu cầu người này khi nhìn thấy hối phiếu, hoặc đến một số
ngày qui định trong hối phiếu, phải trả một số tiền nhất định, tại
địa điểm nhất
định, cho người hưởng lợi được ghi trong hối phiếu, hoặc theo lệnh của người này
chuyển trả cho một người nào khác".
Người ký phát hối phiếu (Drawer) : thường là người bán, đại diện tổ chúc xuất
khẩu, cung ứng dịch vụ.
Người trả tiền hối phiếu (Drawee) : là người mua, ngân hàng mở L/C, ngân hàng
xác nhận, ngân hàng thanh toán..
Người hưởng lợi hối phiếu (Beneficiary) : người ký phát hối phiế
u, người do người

ký phát hối phiếu chỉ định.
Nếu không kèm theo chứng từ thương mại là hối phiếu trơn, nếu kèm theo chứng từ
thì gọi là hối phiếu kèm chứng từ.

2. Đặc điểm của tờ hối phiếu :


a.Tính trừu tượng.
Trong hối phiếu không cần phải ghi rõ quan hệ kinh tế, mà chỉ cần ghi rõ là số tiền
phải trả là bao nhiêu và trả cho ai ? Người nào sẽ thanh toán và thanh toán vào lúc nào .
b. Tính bắt buộc trả tiền.
Sau khi người mua hoặc ngân hàng của người mua ký chấp nhận hối phiếu, người
trả tiền hối phiếu phải trả tiền đầy đủ đúng theo yêu cầu của tờ hối phiếu. Không được
NGHIEÄP VU NGOAÏI THÖÔNG


TS NGUYEN VAN NAM p.2

viện lý do riêng của bản thân đối với việc trả tiền, trừ trường hợp hối phiếu không phù
hợp với đạo luật chi phối nó.
c. Tính lưu thông.
Hối phiếu có thể chuyển nhượng từ người này sang người khác trong thời hạn của
nó . Người trả tiền sẽ phải trả tiền cho người chủ hối phiếu cho dù hợp đồng có thể thực
hiện không hoàn chỉnh.
3. Hình th
ức mẫu Hối phiếu:
Hình thức: được in thành mẫu sẵn, có thể viết tay, đánh máy, in sẵn vẫn có giá trị
ngang nhau, các khoảng trống điền thêm vào phải rõ ràng, không tẩy xóa.
Hối phiếu thường được lập thành hai bản, có đánh số thứ tự (1), (2) và có giá trị như
nhau. Khi trả tiền cho bản này, bản kia sẽ mất giá trị. (first / second of the same tenor

and date being unpaid) .
BILL OF EXCHANGE
For : USD 15,560.00 No : 56/05
Date: 26 May 2005
At xxxxx sight of the First Bill of Exchange (Second of the same tenor and date being unpaid ),
Pay to the order of BANK FOR FOREIGN TRADE OF VIETNAM, DONGNAI BR, the sum of
US DOLLARS FIFTEEN THOUSAND FIVE HUNDRED AND SIXTY ONLY.
Value received as per our invoice(s) no(s) 56/DN-DJ dated 24 May 2005.

To:
DONG JIN CO DONGNAI IM- EXPORT CO
PUSAN, KOREA


BILL OF EXCHANGE
For :USD 24,480.00 No : 123
Date: 15 Feb 2005
At xxxxx sight of the First Bill of Exchange (Second of the same tenor and date being unpaid ),
Pay to the order of TOKAI BANK , LTD., THE TOKYO the sum of US DOLLARS TWENTY
FOUR THOUSAND FOUR HUNDRED AND EIGHTY ONLY.
Value received as per our invoice(s) no(s)35/DN-KO dated 15 Feb 2005.
Drawn under : BANK FOR FOREIGN TRADE OF VIETNAM , HCMC BRANCH
HOCHIMINH CITY
Confirmed/irrevocable/Without recourse L/C no: 0250702001LC0447 Dated : 050125
To:
BANK FOR FOREIGN TRADE OF VIETNAM TOMEN CORPORATION .
HOCHIMINH CITY (HOCHIMINH BRANCH)

4. Nội dung hối phiếu:
Theo qui định của luật thống nhất về hối phiếu (ULB), hối phiếu cần có những nội

dung sau :
NGHIEÄP VU NGOAÏI THÖÔNG


TS NGUYEN VAN NAM p.3

a. Tiêu đề Hối phiếu (Bill of Exchange, Exchange for) phải là tiêu đề của hối
phiếu, tiêu đề và nội dung phải cùng chung một thứ tiếng.
b. Địa điểm phát hành hối phiếu , ngày phát hành (không trước ngày giao hàng
và không sau ngày quá hạn L/C).
c. Lệnh trả vô điều kiện ( Pay to the order of..) không cần nói lên nguyên nhân.
e. Số tiền, loại tiền trên Hối Phiếu phải rõ ràng chính xác : (số, chữ).
f. Kỳ hạn trả tiền (At sight, at x days,,, after bill of lading , date of exchange.)
g. Người hưởng lợi h
ối phiếu (Beneficiary): ai, công ty nào, ngân hàng nào, ghi rõ.
h. Người trả tiền hối phiếu (Drawee): ghi rõ chi tiết vào góc dưới bên trái của hối
phiếu .
k. Người ký phát hối phiếu (Drawer): ghi rõ ở góc dưới bên phải của hối phiếu,
đươc ký bằng chữ ký thông dụng khi giao dịch thương mại .
l. Khi hối phiếu được dùng trong phương thức tín dụng chứng từ phải ghi thêm
về số hóa đơn, số L/C, ngày, ngân hàng phát hành ..

5. Các loại hối phiếu :

Dựa trên những tiêu thức khác nhau người ta có thể phân chia hối phiếu thành các
loại khác nhau :
a. Căn cứ vào thời hạn trả tiền, hối phiếu được chia làm 2 loại :
* Hối phiếu trả tiền ngay (sight bill):
* Hối phiếu có kỳ hạn (usance bill):
b. Căn cứ vào chứng từ kèm theo, hối phiếu

được chia làm :
* Hối phiếu trơn (clean bill):
* Hối phiếu kèm chứng từ (documentary bill):
c. Căn cứ vào tính chất chuyển nhượng hối phiếu được chia
làm 3 loại :
* Hối phiếu đích danh (nominal bill):
* Hối phiếu cầm tay (bearer bill):
* Hối phiếu chấp nhận (acceptance bill):
* Hối phiếu trả tiền ngay (sight bill):

6. Các nghiệp vụ liên quan đến hối phiếu;

a. Chấp nhận hối phiếu (Acceptance) :
Chấp nhận Hối phiếu được thực hiện khi người trả tiền ghi vào mặt trước, góc dưới
bên tráI của tờ hối phiếu bằng chữ "Accepted" và ký tên vào. có thể ký vào phiá sau của
tờ hối phiếu hoặc bằng một thông báo chấp nhận riêng.
b. Ký hậu hối phiếu (endorsement):
NGHIEÄP VU NGOAÏI THÖÔNG


TS NGUYEN VAN NAM p.4

Hối phiếu là một chứng từ có thể chuyển nhượng được. Nó có thể chuyển nhượng
bằng hình thức trao tay hay hình thức ký hậu. Việc chuyển nhượng hối phiếu phải là một
dây chuyền liên tục từ người chuyển nhượng đầu tiên đến người chủ cuối cùng của tờ
hối phiếu.
Ký hậu một tờ hối phiếu đươc thực hiện khi người hưởng l
ợi ký vào mặt sau của tờ
hối phiếu để chuyển quyền sở hữu sang người khác. Việc ký hậu được thực hiện dưới
các hình thức sau :

*Ký hậu để trắng (blank endorsement): là loại ký hậu không chỉ định người
hưởng lợi kế tiếp là ai, chỉ ký tên mà thôi. Với loại ký hậu này, người nào cầm hối
phiếu sẽ là người hưởng lợi.
*Ký hậu theo lệnh (order endorsement): là loại ký h
ậu chỉ định một cách suy
đoán người hưởng lợi kế tiếp, Người hưởng lợi chỉ ghi " Pay to the order of Mr............"
.Người hưởng lợi kế tiếp có thể ký hậu tiếp tục hay là người hưởng lợi cuối cùng.
*Ký hậu hạn chế (restrictive endorsement): là loại ký hậu chỉ định đích danh
người hưởng lợi kế tiếp, do vậy loại hối phiếu này không thể tiếp tục chuyển nh
ương
được nữa.
*Ký hậu miễn truy đòi (without recourse endorsement): là loại ký hậu mà sau
đó người hưởng lợi kế tiếp không được quyền đòi lại tiền ở người ký hậu cho mình khi
con nợ từ chối hối phiếu.
*Ký hậu có điều kiện (conditional endorsement): là loại ký hậu chuyễn nhượng
hối phiếu cho một người, nếu người này thực hiện được những qui định đề
ra bởi người
ký hâu.
c. Chiết khấu hối phiếu (endorsement): Người hưởng lợi hối phiếu có thời hạn có
thể đến ngân hàng thương mại để chiết khấu.hối phiếu. ( bán lấy tiền ngay )
Số tiền nhận được thường thấp hơn gía trị ghi trên hối phiếu.
Khi cần thiết, ngân hàng thương mại có thể tái chiết khấu tại ngân hàng của nhà
nước.
d. Bảo lãnh hối phi
ếu (Guarantee)
Bảo lãnh là sự cam kết của người thứ bạn trả tiền cho người hưởng lợi hối phiếu khi
đến hạn trả tiền.
Thông thường người đứng ra bảo lãnh là các ngân hàng. Hình thức bảo lãnh được
thực hiện bằng cách ghi chữ bảo lãnh vào mặt trước hoặc mặt sau của tờ hối phiếu và
người bảo lãnh sẽ ký tên vào.NgoàI ra còn có thể bảo lãnh bằng một văn thư riêng.

e. Kháng ngh
ị ( Protest)
Kháng nghị là một thủ tục pháp lý bảo vệ quyền lợi cho chủ nợ, đó là một bản tuyên
bố của công chứng viên, người đại diện cơ quan pháp luật xác thực tình trạng không trả
nợ của con nợ. Thường sau khi công cứng viên gởi giấy thông báo trước cho chủ nợ rồi
NGHIEÄP VU NGOAÏI THÖÔNG


TS NGUYEN VAN NAM p.5

mới tiến hành làm bảng kháng nghị. Bảng kháng nghị có thể được công bố rộng rãi, kễ
cả trên báo chí để con nợ vì danh dự phải trả. Giấy kháng nghị phải do người thụ hưởng
lập ra trong vòng 2 ngày sau ngày đến hạn thanh toán của hối phiếu.

7. Các nguồn luật cần tuân thủ về hối phiếu :

Hiện nay để thống nhất việc lưu thông hối phiếu quốc tế, có các luật sau cần tham
khảo ;
+ Luật Hối Phiếu Anh 1882 (Bill of Exchange Act of 1882).
+ Luật thương mại thống nhất của Mỹ 1962 (Uniform Commercial Codes of 1962).
+ Công ước Geneve được các nước ký kết năm 1930. " Luật Thống Nhất về Hối
Phiếu " ( Uniform Law for bills of exchange ULB)
+ Ủy Ban Luật Thương Mại Quốc Tế của LHQ kỳ họp thứ 15 tại Newyork, thông
qua v
ăn kiện A/CN 9/211 ngày 18/2/1982 về Hối phiếu và Lệnh phiếu Quốc Tế
(International Bills of Exchange and Promissory notes)
Viêt nam đang áp dụng theo ULB năm 1930 để giải thích về hối phiếu .
8. Lệnh phiếu (Promissory notes)

Trong thương mại quốc tế quốc tế, bên cạnh hối phiếu còn có lệnh phiếu. Lệnh

phiếu là lời hứa, lời cam kết do người nhập khẩu, người mua, người trả tiền ký
phát. Lệnh phiếu và hối phiếu gộp lại thành thương phiếu (Commercial paper).
Thường có hai loại, theo mẫu đơn giản
a. Lệnh phiếu trả ngay:








a. Lệnh phiếu trả sau:,







PROMISSORY NOTES
Bienhoa, Dongnai. Aug. 25,2001
Amount : USD 1,500.00
I PROMISE TO PAY BEARER ON DEMAND THE SUM OF ONE THOUSAND
FIVE HUNDRED DOLLARS

(signed)
PROMISSORY NOTES
Bienhoa, Dongnai. Aug. 25,2001
Amount : USD 1,500.00

THREE MONTHS AFTER DATE, I PROMISE TO PAY MS MAI OR ORDER THE
SUM OF ONE THOUSAND FIVE HUNDRED DOLLARS

(signed)