Giáo trình Kỹ thuật nghiệp vụ ngoại thương - Chương 8

NGHIEP VU NGOAẽI THệễNG


TS NGUYEN VAN NAM p.1

CHNG VIII :
CC PHNG THC THANH TON QUC T.

Phng thc thanh toỏn quc t l ton b quỏ trỡnh, cỏch thc nhn tr tin hng
trong giao dch mua bỏn ngoi thng gia nh nhp khu v ngi xut khu. Cú nhiu
phng thc thanh toỏn : chuyn tin , ghi s, nh thu, tớn dng chng t..

I. PHNG THC CHUYN TIN: (REMITTANCE)
1. Khỏi nim:
Phng thc chuyn tin l phng thc thanh toỏn n gin nht, m trong
ú mt khỏch hng (ngi tr tin, t chc nhp khu ) yờu cu ngõn hng ca
mỡnh (ni n v m ti khon ngoi t), trớch mt s tin nht nh cho mt ngi
khỏc (ngi nhn tin, t chc xut khu) mt a im xỏc nh v trong thi
gian nh
t nh no ú.
2. Hỡnh thc chuyn tin :

a. Chuyn tin in bỏo (in hi - Telegraphic Transfers -T/T): Ngõn hng
thc hin vic chuyn tin bng cỏch in ra lnh cho ngõn hng i lý nc ngoi chi
tr cho ngi c hng. Loi ny chuyn nhanh nhng chi phớ cao .
b. Chuyn tin bng th (th hi - Mail Transfers - M/T) Ngõn hng thc hin
vic chuyn tin bng cỏch vit th (lnh tr tin -payment order hay giy bỏo ghi cú -
Avis cerdit) ra lnh cho ngõn hng i lý
nc ngoi chi tr cho ngi c hng.
Loi ny chuyn chm , chi phớ thp.
Cỏc phng thc trờn ớt c s dng trong mu dch quc t vỡ vic chuyn v

nhn khụng kốm theo mt iu kin gỡ, ri ro cao cho ngi bỏn khi hng húa v chng
t ó giao ht cho ngi mua, ri ro cng xy ra cho ngi mua khi phi tr trc tin
hng trc khi hng n ni.
Thng ch c ỏp d
ng trong cỏc phng cỏch sau:
1. tr n n hn.
2.Tin t cc.
3.Tin ng trc.
4.Bi thng hng húa.
5.Tr li tin thu d tha.
6.Thanh toỏn tin hng gi bỏn.
7.Thanh toỏn tin mu dch.
8. S tin khụng ln v th trng l th trng ca ngi mua.

NGHIEÄP VU NGOAÏI THÖÔNG


TS NGUYEN VAN NAM p.2

3. Nội dung tiến hành nghiệp vụ :
a. Căn cứ vào Hợp đồng mua bán ngoại thương, tổ chức Xuất khẩu tiến hành giao
hàng cho tổ chức Nhập khẩu và giao luôn bộ chứng từ .
b. Sau khi kiểm tra hàng hóa nhận được, nếu đồng ý tổ chức nhập khẩu sẽ làm lệnh
chuyển tiền gởi đến ngân hàng phục vụ mình. Lệnh chuyển tiền phải làm đầy đủ các nội
dung sau :
* Họ tên , địa chỉ , số tài kho
ản của người chuyển tiền.
* Họ tên , địa chỉ , số tài khoản ,ngân hàng của người nhận tiền ( nội dung này
cần ghi rõ chi tiết thật cụ thể ).
* Số lượng tiền, loại tiền cần chuyển .

* Lý do xin chuyển tiền .
c. Sau khi kiểm tra tính hợp lệ, hợp pháp của việc chuyển tiền ,nếu đồng ý ngân
hàng sẽ trích tài khoản của đơn vị để chi trả và gởi gi
ấy báo đã thanh toán cho đơn vị .
d. Ngân hàng bên tổ chức nhập khẩu chuyển tiền về ngân hàng tổ chức xuất khẩu
.Nhưng thông thường ngân hàng xuất khẩu sẽ được chọn làm ngân hàng đại lý của ngân
hàng nhập khẩu. Do đó thay vì chuyển tiền cho ngân hàng xuất khẩu, ngân hàng nhập
khẩu chỉ gởi giấy báo để yêu cầu ngân hàng đại lý chuyển trả cho tổ chức xuất khẩu .
e. Ngân hàng đại lý chuyển ti
ền cho tổ chức xuất khẩu trực tiếp hoặc gián tiếp qua
ngân hàng nơi đơn vị xuất khẩu mở tài khoản.
* Chi phí nhờ thu bên nào chịu.Thông thường thì tổ chức XK sẽ chịu chi phí ở
ngân hàng nhờ thu, còn người mua sẽ chịu chi phí ở ngân hàng đại lý. trường hợp nhà
nhập khẩu từ chối thanh toán thì mọi chi phí người bán phải chịu.
* Trường hợp người bán từ chối thanh toán thì tổ chức XK phải quan h
ệ trực
tiếp với ngân hàng nhờ thu để báo cho ngân hàng đại lý các phương án giải quyết càng
nhanh càng tốt.

II. PHƯƠNG THỨC NHỜ THU (COLLECTION OF PAYMENT).

1.Khái niệm:

Phương thức thanh toán nhờ thu được tiến hành thông qua bảng " Qui tắc thực hành
thống nhất về nghiệp vụ nhờ thu " do phòng thương mại quốc tế ICC ban hành năm
1967, bổ sung 1995, (The uniform rules for collection -IRC PUB N-522 -1995
Revision).
' Phương thức nhờ thu là phương thức thanh toán mà trong đó người bán sau
khi hoàn thành nghĩa vụ giao hàng hoặc cung ứng một dịch vụ cho khách hàng thì
ủy thác cho ngân hàng của mình để nhờ thu hộ số tiền trên cơ sở hối phiếu do mình

lậ
p ra.'
NGHIEÄP VU NGOAÏI THÖÔNG


TS NGUYEN VAN NAM p.3

Theo đó, phương thức nhờ thu có liên quan đến các bên tham gia sau :
- Người bán : Người hưởng lợi, cũng chính là người ký phát hối phiếu.
- Ngân hàng phục vụ người bán: là ngân hàng nhận sự ủy thác của bên bán.
- Ngân hàng đại lý của ngân hàng bên bán : là ngân hàng ở nước người mua.
- Người mua hàng : là người trả tiền, cũng chính là người mà hối phiếu được gởi
đến cho họ.

2. Các loại nhờ thu :

Căn cứ vào chứng từ Ngân hàng bên bán chuyển cho Ngân hàng bên mua. Người ta
chia làm 2 loại nhờ thu :
a. Nhờ thu trơn ( Clean collection )
Clean collection là một phương thức thanh toán mà người bán sau khi giao hàng cho
người mua, chỉ ký phát tờ hối phiếu thu tiền người mua và yêu cầu ngân hàng thu dùm
số tiền trên tờ hối phiếu mà không kèm theo một điều kiện nào cả của việc trả tiền.

Qui trình tiến hành nghiệp vụ :

1. Căn cứ vào Hợp đồng mua bán ngoại thươ
ng, tổ chức XK tiến hành giao hàng
cho tổ chức NK và sau đó gởi cho tổ chức NK một bộ chứng từ , thông thường gồm :
*Hóa đơn thương mại : là chứng từ quan trọng nhất và là cơ sở để đơn vị XK phát
hành hối phiếu.
*Vận đơn : (đường biễn,đường sắt, đường hàng không...)
*Chứng nhận bảo hiểm : với chứng từ này nếu bán theo giá CIF thì tổ chúc XK phải
mua bảo hi
ểm. Nếu theo gíá FOB thì tổ chúc NK phải mua.
*Giấy chứng nhận phẩm chất hàng hóa.
*Giấy chứng nhận số lượng ,trọng lượng.
(6) TT
1
7 (2) HF
5
Export
bank
Import
bank
Export Co
Import Co
3
(4) HP
NGHIEÄP VU NGOAÏI THÖÔNG

TS NGUYEN VAN NAM p.4

*Phiếu đóng gói.
*Giấy chứng nhận xuất xứ .
*Giấy chứng nhận kiểm dịch động, thực vật.
*Bảng kê chi tiết .
2. Trên cơ sở chúng từ giao hàng, Tổ chức XK ký phát hối phiếu gởi cho ngân hàng
phục vụ mình đễ nhờ thu hộ tiền ghi trên tờ hối phiếu đó và không kèm theo một điều
kiện nào cả cho việc trả tiền .
3. Sau khi kiểm tra tờ hố
i phiếu, nếu thấy không hợp lệ, ngân hàng sẽ gởi lại cho
đơn vị hiệu chỉnh , nếu hợp lý ngân hàng sẽ chuyển tờ hối phiếu kèm theo thư ủy nhiệm
cho ngân hàng đại lý ở nước người NK.
4. Ngân hàng đại lý chuyển tờ hối phiếu cho tổ chức NK.
5. Tổ chức NK kiểm tra các bước 1-4. Nếu thấy không hợp lý , gởi trả lại tờ Hối
phiếu cho ngân hàng đại lý . N
ếu đồng ý , chuyển tiền thanh toán ( trong trường hợp trả
tiền ngay ) hoặc ký chấp nhận lên tờ Hối phiếu (trường hợp trả chậm).
6. Trường hợp tổ chức nhập khẩu từ chối thanh toán,ngân hàng đại lý chuyển trả hối
phiếu vế ngân hàng xuất khẩu. Trường hợp tổ chức nhập khẩu đồng ý , ngân hàng đại lý
sẽ ghi có vào tài khoản của NHXK mở tại ngân hàng đại lý , và g
ởi điện báo Có về cho
NHXK.
7. Sau khi ghi có vào tài khoản ngoại tệ đơn vị xuất khẩu, ngân hàng gởi giấy báo
có cho đơn vị.
Nhận xét :
* Sử dụng phương thức nhờ thu trơn không đảm bảo quyền lợi cho tổ chức xuất
khẩu : người nhập khẩu có thể nhận hàng nhưng không trả tiền hoặc là trả chậm. Hoặc

không nhận hàng nên không chịu trả tiền.
* Với tổ chức Nhập khẩu: có lợi hoàn toàn trong viêc kiểm tra chất lượng ,số lương
hàng trước khi trả tiền và có thể chiếm dụng vốn của tổ chức xuất khẩu trong một thời
gian dài.
* Ngân hàng trong trường hợp này chỉ đóng vai trò trung gian đơn thuần. Thu được
hay không được tiền , ngân hàng cũng thu phí và ngân hàng không chịu trách nhiệm nếu
người mua không trả tiền.
* Nghiệp vụ này chỉ nên áp dụng khi :
* Tổ chức xuất khẩu tin tưởng hoàn toàn tổ chức nhập khẩu.
* Các khoản thanh toán nhỏ : Vận chuyển , Bảo hiểm , Tiền phạt, Bồi thường
b. Nhờ thu kèm chứng từ : ( Documents collection )
Phương thức nhờ thu kèm chứng từ là một phương thức thanh toán mà trong đó tổ
chức xuất khẩu ủy thác cho ngân hàng thu hộ số tiền từ tổ chức nhập khẩu, không những
chỉ căn cứ
vào hối phiếu mà còn căn cứ vào bộ chứng từ gởi kèm theo hối phiếu . Với
NGHIEÄP VU NGOAÏI THÖÔNG


TS NGUYEN VAN NAM p.5

điều kiện là nếu nhà nhập khẩu trả tiền hoặc chấp nhận hối phiếu thì ngân hàng mới trao
bộ chứng từ cho nhà nhập khẩu nhận hàng . Trong trường hợp tổ chức nhập khẩu không
đồng ý thì ngân hàng không giao bộ chứng từ và chờ ý kiến bên tổ chức xuất khẩu để
giải quyết.
Tùy theo thời hạn trả tiền , người ta chia phương thức này thành hai loại như sau :
* Nhờ
thu trả tiền đổi chứng từ (documents against payment D /P )
* Nhờ thu chấp nhận đổi chứng từ (documents against acceptance D /A )

Qui trình tiến hành nghiệp vụ :

1. Căn cứ vào Hợp đồng mua bán ngoại thương, tổ chức xuất khẩu tiến hành giao
hàng cho tổ chức nhập khẩu .
2. Trên cơ sở giao hàng, Tổ chức xuất khẩu lập bộ chứng từ kèm theo tờ hối phiếu
để nhờ ngân hàng phụ
c vụ mình thu hộ tiền ghi trên tờ hối phiếu đó, cân chú ý nội dung
tờ hối phiếu phải phù hợp với toàn bộ chứng từ lập ra.
3. Sau khi kiểm tra hợp lý ngân hàng xuất khẩu sẽ gởi tờ hối phiếu kèm theo bộ
chứng từ và thư ủy nhiệm cho ngân hàng đại lý ở nước người nhập khẩu để nhờ thu.
4. Ngân hàng đại lý chuyển tờ hối phiếu cho tổ ch
ức nhập khẩu.
5. Nếu đồng ý tổ chức nhập khẩu sẽ chuyển tiền hoặc ký chấp nhận lên hối phiếu.
6. Trường hợp tổ chức nhập khẩu đồng ý, ngân hàng sẽ giao bộ chứng từ cho nhà
nhập khẩu nhận hàng (Nếu tổ chức nhập khẩu từ chối thanh toán, ngân hàng đại lý
chuyển trả hối phiếu vế ngân hàng xuất khẩu, xin ý kiến giả
i quyết).
7. Sau khi tổ chức nhập khẩu đồng ý thanh toán, ngân hàng đại lý sẽ ghi có vào tài
khoản của NHXK mở tại ngân hàng đại lý , và gởi điện báo Có về cho NHXK.
8. Sau khi ghi có vào tài khoản ngoại tệ đơn vị xuất khẩu, ngân hàng gởi giấy báo

có cho đơn vị.
(7) TT
(1) HH
(8) (2) HF
+ BCT
(5)
Export
bank
Import
bank
Export Co
Import Co
(3) HP+BCT
(4) HP (4) BCT