SKKN-Tổ chức dạy học theo nhóm

-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Môn lịch sử ở trường phổ thông nhằm giúp học sinh có được những kiến
thức cơ bản, cần thiết về lịch sử dân tộc và lịch sử thế giới; góp phần hình thành
ở học sinh thế giới quan khoa học, giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước truyền
thống dân tộc, tinh thần cách mạng. Bồi dưỡng các năng lực tư duy, hành động
và thái độ ứng xử đúng đắn trong cuộc sống xã hội. Vì vậy, phương pháp và hình
thức dạy học môn lịch sử rất phong phú, đa dạng; bao gồm cả các phương pháp
hiện đại như: thảo luận nhóm, đóng vai nhân vật, giải quyết vấn đề, nghiên cứu
tình huống,dự án, hợp tác …) và các phương pháp truyền thống như: ( trực quan,
đàm thoại, kể chuyện,…; bao gồm cả hình thức dạy học theo lớp, theo nhóm nhỏ
và cá nhân; hình thức dạy học ở lớp, ở phòng bộ môn, ở bảo tàng, tại các di tích
lịch sử,…và học sinh cũng có thể nghe báo cáo, trao đổi trực tiếp với các nhân
chứng lịch sử ( Nói chuyện với các cựu chiến binh ).
Vì vậy, tổ chức dạy học theo nhóm là hình thức dạy mới – một trong
những hình thức thực hiện tốt nhất việc dạy học phát huy tính tích cực và tương
tác của học sinh. Với hình thức này, HS được lôi cuốn vào các hoạt động học
tập, tiếp thu kiến thức bằng chính khả năng của mình với sự tổ chức hướng dẫn
của giáo viên.Thông qua tổ chức học nhóm giáo viên kết hợp đánh giá kết quả
học tập của học sinh .
Từ hiệu quả thực tế nêu trên tôi chọn đề tài “ Tổ chức dạy học theo nhóm
- môn lịch sử ở trường THCS”.
II. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI:
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
1

-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
1. Mục đích: Tìm hiểu định nghĩa dạy học lịch sử theo nhóm và cách thức
tổ chức học sinh làm việc theo nhóm đối với môn lịch sử ở trường THCS.
2. Nhiệm vụ:
Tác dụng của dạy học lịch sử theo nhóm.
Tổ chức dạy học lịch sử theo nhóm.
Vai trò của giáo viên trong dạy học lịch sử theo nhóm.
Thực trạng và một số giải pháp.
III. ĐỒI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.
1. Đối tượng.
Đề tài nghiên cứu tổ chức dạy học theo nhóm đối với môn lịch sử ở
trường THCS Hùng Vương.
2. Phạm vi nghiên cứu.
Lập kế hoạch dạy học lịch sử theo nhóm. Tổ chức dạy học lịch sử theo
nhóm như thế nào?
IV/ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU:
Thời gian nghiên cứu : Từ tháng 2 /2008 đến nay.
Thời gian thực hiện và hoàn thành đề tài :từ tháng 2/2008 đến tháng
2/2009.
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
2
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_

B. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Lứa tuổi thiếu niên có vị trí quan trọng trong chu kì phát triển tâm lí của
trẻ, vì đây là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ em sang người lớn nên có những biến
đổi về mặt giải phẫu sinh lí ( như thời kì tầm vóc lớn lên, chiều cao phát triển ,
giọng nói thay đổi ) những thay đổi trong điều kiện sống, đặc biệt ở nhà trường,
thời kì này các em tiếp xúc với nhiều môn học, nhiều tri thức mớí, nhiều giáo
viên mới, mỗi môn học có phương pháp giảng dạy riêng phù hợp với đặc trưng
bộ môn. Mỗi giáo viên có một cách trình bày, có một phương pháp dạy riêng ,vì
vậy ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển trí tuệ của các em.
Tính tích cực của con người biểu hiện trong hoạt động, đặc biệt trong
những hoạt động của chủ thể. Học tập là hoạt động chủ đạo ở lứa tuổi đi học.
Tích cực trong hoạt động học tập thực chất là tính tích cực , nhận thức, đặc trưng
ở khát vọng hiểu biết, cố gắng trí tuệ và nghị lực cao trong quá trình chiếm lĩnh
tri thức. Học sinh sẽ thông hiểu và ghi nhớ những gì đã nắm được qua hoạt động
chủ động, nỗ lực của chính mình.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN.
1. TÁC DỤNG CỦA DẠY HỌC LỊCH SỬ THEO NHÓM:
Hoạt động nhóm là một đặc điểm quan trọng, đó là quá trình học sinh
được tham gia một chuỗi các hoạt động học tập dưới sự hướng dẫn của giáo
viên, được khuyến khích để trao đổi kinh nghiệm và được tạo cơ hội làm việc
hợp tác với người khác. Bằng cách nói ra những điều đang suy nghĩ , mỗi người
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
3
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_

có thể hiểu rõ trình độ hiểu biết của mình về vấn đề đã nêu ra, thấy mình học hỏi
được những gì. Với cách này, bài học trở thành quá trình học hỏi lẫn nhau chứ
không phải là sự tiếp nhận thụ động từ giáo viên.
Ví dụ: Bài 24: Phong trào Tây sơn ( lịch sử 7) phần III: Tây Sơn lật đổ
chính quyền họ Trịnh, đặt nền tảng thống nhất đất nước.
Sau khi thông báo những thông tin cơ bản, giáo viên tổ chức cho học sinh
thảo luận nhóm:
? Nguyên nhân dẫn đến Tây Sơn lật đổ chính quyền Nguyễn – Trịnh – Lê
và điền vào phiếu học tập những nguyên nhân đúng.
-Do sự tham gia hưởng ứng của các tầng lớp nhân dân Đàng Trong, Đàng
Ngoài.
-Do sự chỉ huy tài giỏi của anh em Tây Sơn, đặc biệt là Nguyễn Huệ.
-Do Tây Sơn mạnh.
-Vì chính quyền Nguyễn – Trịnh – Lê suy yếu.
Thông qua hoạt động thảo luận nhóm như vậy, học sinh nắm vững nhớ sâu
kiến thức bài học. Đồng thời giúp các em rèn luyện và phát triển kỹ năng làm
việc và giao tiếp, tạo thói quen học hỏi lẫn nhau: phát huy vai trò trách nhiệm,
tính tích cực trên cơ sở hợp tác. Có như vậy mới dần xoá bỏ thói quen thụ động
( ghi chép ) của học sinh.
Bạn hãy đọc thông tin hỗ trợ trên và suy nghĩ về các vấn đề sau:
* Hoạt động 1:
? Bạn hiểu thế nào là dạy học theo nhóm?
? Bạn nhớ lại một giờ dạy lịch sử có sử dụng hình thức dạy học theo nhóm
và chỉ ra lợi ích của hình thức này?
Bạn có thể trao đổi ý kiến với đồng nghiệp
Thông tin phản hồi cho hoạt động 1.
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
4

-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
Dạy học theo nhóm là hình thức dạy học đặt học sinh vào môi trường học
tập tích cực, trong đó học sinh được chia thành các nhóm nhỏ ( 2,4,6 em ) một
cách thích hợp. Trong nhóm, học sinh được thảo luận và hợp tác làm việc với
nhau. Dạy học theo nhóm, học sinh học tập thông qua giao tiếp, trao đổi, tranh
luận với nhau, chia sẻ và có cơ hội để diễn đạt ý nghĩ của mình, tìm tòi và mở
rộng suy nghĩ. Còn giáo viên là người tổ chức các hoạt động gợi mở, hướng dẫn
kích thích và hỗ trợ học sinh bằng kinh nghiệm giáo dục của mình.
Dạy học theo nhóm là hình thức dạy học tích cực vì:
Hoạt động thảo luận nhóm đã tạo nên mối quan hệ hợp tác giữa các cá
nhân trên con đường chiếm lĩnh kiến thức học tập.
Thông qua hoạt động thảo luận nhóm, ý kiến của mỗi cá nhân được bộc lộ,
khẳng định hay bác bỏ, qua đó người học nâng mình lên một trình độ mới. Nhờ
thảo luận nhóm, bài học vận dụng được vốn hiểu biết và kinh nghiệm của mỗi
học sinh và của cả lớp chứ không chỉ dựa trên vốn hiểu biết và kinh nghiệm của
thầy giáo.
Hoạt động nhóm đem lại cho học sinh cơ hội để sử dụng phương pháp,
kiến thức và kỹ năng các em đã lĩnh hội và rèn luyện.
Ví dụ: Dạy bài 5: Các quốc gia cổ đại phương tây ( lịch sử 6 ). Phần các
giai cấp trong xã hội Hy Lạp và RôMa, khi giáo viên tổ chức cho học sinh thảo
luận nhóm để tìm hiểu sự khác nhau giữa các giai cấp trong xã hội phương Đông
và Phương Tây cổ đại, đây là cơ hội để học sinh sử dụng những kiến thức đã
được tiếp nhận trong bài trước kết hợp với kiến thức mới nên đã khám phá trong
xã hội phương Tây có 2 giai cấp chính: Chủ nô và nô lệ ( khác với xã hội
phương Đông có 3 giai cấp chính). Xã hội này dựa trên sức lao động của nô lệ
nên gọi đó là xã hội chiếm hữu nô lệ.
________________________________________________________________________

_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
5
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
Giúp học sinh rèn luyện, phát triển kỹ năng làm việc và giao tiếp, tạo điều
kiện cho các em học hỏi lẫn nhau. Hoạt động nhóm còn làm tăng hiệu quả , nhất
là lúc phải giải quyết vấn đề gay cấn cần tới sự phối hợp của các cá nhân để hoàn
thành nhiệm vụ chung.
Hình thức dạy học theo nhóm góp phần hình thành và phát triển các mối
quan hệ qua lại trong học sinh, tạo ra bầu không khí đoàn kết, giúp đỡ, tin tưởng
lẫn nhau trong học tập.
Tổ chức dạy học theo nhóm giúp học sinh nhút nhát, diễn đạt kém…có
điều kiện rèn luyện tập dượt để dần dần khẳng định mình trong sự hấp dẫn của
hoạt động nhóm.
Khi dạy học theo nhóm giáo viên có dịp tận dụng các kinh nghiệm, sự
sáng tạo của học sinh trong học tập.
2. TỔ CHỨC DẠY HỌC LỊCH SỬ THEO NHÓM.
Để thực hiện một tiết dạy học lịch sử có sử dụng hình thức hoạt động
nhóm, bạn hãy bắt đầu bằng cách chia lớp học thành các nhóm nhỏ ( 2,4,6 em).
Bạn cần phải biết cách chia nhóm, chọn kiểu nhóm nào để phù hợp với điều kiện
lớp bạn.
Nhóm: Gồm 2 dến 6 em, tuỳ mục đích và yêu cầu của vấn đề học tập, các
nhóm được phân chia ngẫu nhiên hoặc lựa chọn chủ định, được duy trì ổn định
hoặc thay đổi theo từng phần của tiết học, được giao nhiệm vụ cụ thể.
Các nhóm lớn ( 6 em, tạo điều kiện cho các thành viên trong nhóm niềm
tin lớn nhất về kết quả làm việc vì có nhiều khả năng tìm câu hỏi đúng). Vớí loại
nhóm này, thu hút được nhiều ý kiến, nhiều kinh nghiệm và có khả năng hiểu

đúng, nhanh chóng nhiệm vụ. Tuy nhiên nhóm cũng có hạn chế là khó đi đến
quyết định thống nhất và giáo viên khó quản lí.
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
6
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
Các nhóm nhỏ ( 2-4 em) các em có nhiều cơ hội để thể hiện ý kiến của
mình, thống nhất ý kiến nhanh hơn và dễ quản lí hơn.
*Cơ cấu nhóm:
Để nhóm hoạt động có hiệu quả, các thành viên phải biết rõ nhiệm vụ của
mình, vì vậy phải phân công nhiệm vụ cho các em:
Trưởng nhóm: điều khiển hoạt động nhóm.
Thư kí: ghi chép kết quả hoạt động của nhóm sau khi đã thống nhất.
Báo cáo viên: Báo cáo kết quả làm việc của nhóm.
Thành viên khác: có nhiệm vụ tham gia tích cực vào các hoạt động của
nhóm.
Trong nhóm có học sinh phải thay nhau đóng vai của các thành viên trên.
Khi hoạt động nhóm các thành viên trên cần:
Hướng vào nhau ( ngồi thành vòng tròn hoặc xung quanh bàn ).
Chăm chú lắng nghe người khác phát biểu.
Từng thành viên sẵn sàng đưa ra ý kiến của mình.
Trao đổi, thảo luận để có ý kiến thống nhất.
Tuân theo sự điều khiển của từng nhóm trưởng.
Đảm bảo thời gian.
* Cách chia nhóm
Trong giờ lên lớp, tuỳ theo mục tiêu của từng hoạt động. Giáo viên có thể

chia nhóm nhỏ có từ hai học sinh trở lên. Việc chia nhóm nhiều hay ít học sinh là
do giáo viên yêu cầu và quyết định.
Sau đây là một số cách chia nhóm đang được giáo viên áp dụng:
Gọi ngẫu nhiên: tuỳ theo mục đích chia nhóm giáo viên có thể chia nhóm
thích hợp ( từ số 1 đến số 6…rồi quay trở lại ).
Chỉ định: Giáo viên lần lượt đọc tên học sinh vào từng nhóm.
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
7
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
Chia nhóm biểu tượng: GV có thể dùng các biểu tượng: hình tam giác hoa
hồng…quả…tên các anh hùng …để chia nhóm. Các em có cùng biểu tượng vào
một nhóm để tạo ra sự ngẫu nhiên và thoải mái cho học sinh.
Chia từng cặp: Giáo viên chỉ định hai học sinh ngồi gần nhau làm việc:
cách này thường diễn ra ngay sau khi học sinh làm việc cá nhân.
Ví dụ: Dạy sơ đồ nhà nước Văn Lang giáo viên cho học sinh nhận xét sơ
đồ này?
Giáo viên chia 4 em một nhóm, yêu cầu các nhóm vẽ sơ đồ và nhận xét,
các nhóm báo cáo kết quả.
GV bổ sung, nhận xét từng nhóm.
* Xuất hiện nhiều kiểu nhóm gồm:
Nhóm nhiều trình độ ( trong đó có học sinh giỏi, khá, Tb, yếu)
Nhóm cùng trình độ ( gồm các em có cùng khả năng học tập như nhau).
Nhóm tình bạn ( gồm các em kết bạn với nhau, không phụ thuộc vào lực
học).
Nhóm cùng sở thích ( gồm các em có cùng sở thích ).

Nhóm cùng nhu cầu học tập.
Trong các kiểu nhóm trên kiểu 1 và kiểu 2 được sử dụng nhiều hơn.
Hoạt động nhóm chỉ có ý nghĩa và tác dụng thiết thực khi nhóm hoạt động
có hiệu quả. Tính hiệu quả của nhóm trong dạy học là thước đo chất lượng của
hình thức dạy học theo nhóm.
Muốn nhóm hoạt động có hiệu quả tốt cần có những điều kiện thiết
yếu sau:
Các thành viên trong nhóm đều hiểu biết công việc của nhóm và của bản
thân; cùng hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau và có trách nhiệm với công việc chung.
Chọn kiểu nhóm phù hợp với yêu cầu thảo luận.
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
8
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
Mọi thành viên tích cực tham gia các hoạt động nhóm và sẵn sàng đưa ra ý
kiến của mình, cùng tranh luận, trao đổi một cách thoải mái trước khi đi đến
thống nhất ý kiến chung của toàn nhóm, tránh trường hợp chỉ có trưởng nhóm và
thư kí hoạt động của từng nhóm. Thu nhận thông tin phản hồi để kịp thời điều
chỉnh, bổ sung kế hoạch tổ chức các hoạt động của mình có hiệu quả.
Tạo bầu không khí vui vẻ, cởi mở thoải mái trong học tập, giúp các em tự
tin hơn trong thảo luận.
Ví dụ Bài 3 -lịch sử 6 : Cho HS quan sát hình 3 và 4 SGK GV đặt câu hỏi
cho HS thảo luận nhóm : Tại sao người tối cổ phải sống thành từng bầy ? Chỉ ra
điểm khác nhau cơ bản nhất giữa loài vượn cổ với người tối cổ ?
Bài 17 Lịch sử 6 : Gv cho HS đọc SGK đoạn mô tả ách thống trị của nhà
Hán đối với châu giao và đưa ra nhận xét ?

Bài 19 Hoạt động 1 GV cho HS thảo luận : Vì sao phong kiến phương Bắc
tiến hành đồng hoá dân tộc ta ?
Nhà Hán đã dùng thủ đoạn gì để đồng hoá dân tộc ta ?
Ví dụ: Lịch sử 7- bài 14
? Vì sao quân Nguyên bị thất bại nặng nề trong cuộc chiến tranh xâm lược Đại
Việt lần thứ hai, chúng lại quyết tâm xâm lược Đại Việt lần thứ ba ?
Bài 27 :Chế độ phong kiến triều Nguyễn
- Đời sống nhân dân ta dưới thời Nguyễn ?
- Vì sao họ phải lâm vào tình cảnh ấy ?
Học sinh nhận nhiệm vụ, tìm hiểu SGK, đề xuất các giả thiết, nguyên nhân.
Lập nhóm: các nhóm trình bày , các nhóm khác bổ sung.
Kết luận: + Chưa từ bỏ ý đồ bành trướng xuống phương Nam
+ Quân Nguyên muốn trả thù, rửa nhục.
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
9
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
* Hoạt động 2: Bạn hiểu thế nào là nhóm? Cách chia nhóm và các kiểu
nhóm mà bạn biết?
Thông tin phản hồi cho hoạt động 2.
Nhóm là một tổ chức gồm 2 đến 6 em. Nhóm không nên có số lượng lớn
vì như vậy các thành viên không có cơ hội để thể hiện ý kiến của mình và bạn
khó quản lí.
Nhóm lớn: Khoảng 6 em với nhóm lớn các thành viên hiểu nhiệm vụ
nhanh chóng và rõ ràng hơn, thu hút được nhiều kinh nghiệm hơn, nhưng cũng
có hạn chế ở chổ ít thành viên có cơ hội thể hiện ý kiến của mình và việc ra

quyết định cũng chậm hơn.
Nhóm nhỏ: khoảng 2 đến 4 em nhóm nhỏ có nhiều hoạt động linh hoạt và
ra quyết định nhanh, giáo viên quản lí củng thuận lợi, nhưng với thể loại nhóm
này lại tận dụng ít kinh nghiệm hơn nhóm lớn.
Ví dụ Lịch sử 9: Khi học bài 19: Phong trào cách mạng trong những
năm 1930-1935 và bài 20 Cuộc vận động dân chủ trong những năm 1936-
1939 . Gv cho các em hoạt động nhóm làm bài tập sau :
Hoàn thành bảng sau để thấy được sự giống nhau , khác nhau trong phong trào
năm 1930-1931 và Phong trào trong năm 1936-1939 ?
Nôi dung 1930-1931 1936-1939
Kẻ thù
Nhiệm vụ
Hình thức
Phương pháp
Tổ chức thành lập
Phong trào tiêu biểu
Bài tập trên tực hiện với nhóm 6 hs.
Sau khi các em hoạt động nhóm giáo viên gọi một nhóm lên bảng điền vào
bảng phụ . Gọi HS nhận xét từng nhóm. GV kết luận và dùng đáp án giáo viên
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
10
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
chuẩn bị sẵn trên bảng phụ sau để học sinh so sánh kết quả của nhóm mình đã
làm .
Nôi dung 1930-1931 1936-1939

Kẻ thù Đế quốc , phong kiến Chủ nghĩa phát xít và thực dân
Nhiệm vụ Chống đế quốc giành độc lập dân
tộc,chống phong kiến giành lại
ruộng đất cho người cày
Chống chủ nghĩa Phát xít ,bảo
vệ hoà bình thế giới .
Hình thức Đấu tranh chính trị kết hợp đấu
tranh vũ trang
Hợp pháp nửa hợp pháp , công
khai nửa công khai
Phương
pháp
Đấu tranh chính trị kết hợp đấu
tranh vũ trang
Bằng phương pháp hoà bình
Tổ chức Mặt trận dân chủ Đông dương
Phong
trào tiêu
biểu
2/1930 PTCN đồn điền Phú Riềng
4/1930 công nhân nhà máy dệt
Nam Định .
PT công nhân Hải Phòng , đồn
điền Dầu tiếng ( Thủ dầu một )
Nông dân Nam Hà , Thái Bình
Đỉnh cao là PT xô viết Nghệ Tĩnh
1936 cuộc vận đông đông
dương đại hội
1937 phong trào đón phái đoàn
dân chủ pháp .

PTCN đồn điền cao su Bắc –
Nam
PT mít tin của 2,5 van công
nhân , nông dân.
- PT sách báo tiến bộ .
Giáo viên chia 6 em thành một nhóm hoạt động này tương ứng với nhóm thuyết
trình ( bao gồm các đối tượng học sinh Giỏi , khá , trung bình , yếu )
* Lưu ý: Khi chọn kiểu nhóm và chia nhóm cần nhanh gọn, không để mất
thời gian. Chú ý đến đặc điểm của mỗi loại nhóm. Phụ thuộc vào nhiệm vụ quá
khó hoặc quá dễ. Sự điều khiển của nhóm do nhóm trưởng tổ chức .
Trong nhóm nhiều trình độ, các em học sinh yếu có thể có nhiều cơ hội
học hỏi được các em khá, giỏi. Nhưng cũng có thể xảy ra trường hợp chỉ có các
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
11
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
em khá, giỏi tham gia hoạt động, còn các em ít hoặc không tham gia. Điều này
xảy ra khi các em thiếu hứng thú học tập và tổ chức hoạt động của nhóm không
hợp lí.
Ở nhóm cùng trình độ, có thể xảy ra hiện tượng những học sinh yếu bị chế
diễu, dẫn tới tự ti và hạn chế sự phát triển.
Vì vậy cách chia nhóm và chọn kiểu nhóm phải linh hoạt nhằm phát huy
mặt mạnh,mặt hạn chế, mặt yếu của mỗi nhóm.
3. VAI TRÒ CỦA GIÁO VIÊN TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ THEO
NHÓM.
Trong hoạt động hai, bạn đã hiểu được những yêu cầu cơ bản để nhóm

hoạt động có hiệu quả. Tuy nhiên chất lượng dạy học theo nhóm còn phụ thuộc
nhiều vào giáo viên từ khâu chuẩn bị đến khi thực hiện bài dạy.
Lập kế hoạch bài dạy: Để tổ chức dạy học lịch sử theo nhóm bạn cần lập
kế hoạch bài dạy một cách kỹ càng chu đáo. Ngoài việc xác định mục tiêu cụ thể,
lập kế hoạch hoạt động của thầy và trò, bạn cần:
Dự kiến: Cách chia nhóm và chọn kiểu nhóm, số lượng nhóm.
Nhiệm vụ sẽ giao cho các nhóm hoạt động, các nhóm giải quyết một
nhiệm vụ hay mỗi nhóm giải quyết một nhiệm vụ khác nhau.
Thời gian cho các hoạt động.
Thời gian cho các nhóm trình bày ( nếu có )
Các tình huống có thể xảy ra và khả năng giải quyết các vấn đề thảo luận
của học sinh, chuẩn bị kỹ các câu hỏi.
Cần chú ý chuẩn bị kĩ các câu hỏi, nhất là câu hỏi gợi mở nhằm khuyến
khích học sinh suy nghĩ ở mức độ cao hơn sâu hơn.
Ví dụ: Phần II Khởi nghĩa Lam Sơn mục: Chiến thắng Chi Lăng – Xương
Giang, sau khi cho học sinh đọc (SGK) và kết hợp với lược đồ tường thuật diễn
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
12
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
biến trận đánh bằng ngôn ngữ của mình giáo viên tổ chức cho các em thảo luận
bằng những câu hỏi gợi mở đã được dự kiến từ trước:
Đến năm 1427 tương quan lực lượng giữa ta và địch như thế nào?
Vì sao nói việc nghĩa quân Lam Sơn chủ trương diệt viện là đúng đắn?
Trận Chi Lăng thể hiện nghệ thuật quân sự của nghĩa quân Lam Sơn
như thế nào?

Vì sao quân Lam Sơn chấp nhận việc Vương Thông xin hòa?
Giáo viên chuẩn bị chu đáo đồ dùng và thiết bị dạy học. Đặc biệt còn
chuẩn bị các đồ dùng và phương tiện có liên quan đến hoạt động như giấy khổ
to, băng dính, bút dạ, tranh ảnh…
Thực hiện kế hoạch bài học khác với hoạt động dạy học trước đây, dạy
học theo hình thức chia nhóm, vai trò của người giáo viên có sự thay đổi cơ bản:
Thiết kế và tạo môi trường cho phương pháp dạy học tích cực, trong đó
giáo viên là người tổ chức, hướng dẫn các hoạt động gợi mở, khuyến khích và hỗ
trợ việc học của học sinh bằng kinh nghiệm giáo dục của mình.
Thông qua việc tổ chức hoạt động nhóm, các kĩ năng sư phạm, mở rộng
hơn, bao gồm các kỹ năng có liên quan tới việc đưa ra các hình thức hoạt động,
hướng dẫn, hỗ trợ học sinh thực hiện hoạt động và phát triển kỹ năng phản ánh,
trình bày được các quan điểm của mình.
Quản lí, giám sát và giúp đỡ hoạt động nhóm.
Khi hoạt động nhóm giáo viên quan sát, theo dõi và kịp thời giúp đỡ các
nhóm giải quyết vấn đề, trực tiếp giải đáp khi có ý kiến thắc mắc của nhóm.
Phát hiện các nhóm hoạt động chưa có hiệu quả để kịp thời uốn nắn và
điều chỉnh.
Động viên khuyến khích và kịp thời khen ngợi, nhằm tạo không khí phấn
khởi, giúp học sinh tự tin trong học tập.
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
13
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
Xây dựng mối quan hệ thân thiện, hợp tác giữa thầy và trò, trò với trò
trong môi trường học tập an toàn.

Tiếp nhận thông tin phản hồi: Trong quá trình dạy học theo nhóm, bạn có
thể tiếp nhận thông tin phản hồi trực tiếp từ nhóm hoặc đại diện nhóm lên trình
bày trước lớp. Thông qua những thông tin này, bạn có thể đánh giá được kết quả
học tập của các em và kịp thời uốn nắn, bổ sung kiến thức.
Tổng kết rút kinh nghiệm hoạt động nhóm: kỹ năng, thái độ làm việc, kết
quả…
* Hoạt động 3: Hãy nhận xét vai trò của giáo viên khi tổ chức dạy học
lịch sử theo nhóm?
Việc tổ chức dạy học lịch sử theo nhóm sẽ đem lại kết quả cao khi giáo
viên biết phương pháp tổ chức, ngược lại nếu tổ chức hoạt động một cách hình
thức, chiếu lệ thì sẽ ảnh hưởng không tốt đến chất lượng học tập của học sinh.
Để hoạt động có hiệu quả giáo viên phải giữ vai trò chủ đạo, phải biết giao
việc cho nhóm và cho từng học sinh. Tùy từng tiết học, tùy từng nội dung bài
học để định ra nội dung hoạt động nhóm, không nhất thiết tiết nào cũng hoạt
động nhóm.
GV là người hướng dẫn hoạt động của từng học sinh thông qua nhóm. Hãy
bắt đầu giao cho các nhóm công việc dễ trước và hãy hướng dẫn, giao việc cụ
thể, tỉ mỉ, rõ ràng cho nhóm và cho từng cá nhân.
GV là người tổ chức điều khiển hoạt động của từng học sinh thông qua
nhóm. Câu hỏi GV đưa ra cốt để học sinh tự mình liên hệ giữa kiến thức mới với
kiến thức cũ và kinh nghiệm sống của bản thân để giải quyết, khuyến khích học
sinh chia sẻ kinh nghiệm và học tập lẫn nhau, đề xuất thắc mắc, hỏi khi chưa thật
hiểu về một vấn đề nào đó.
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
14
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________

_
Tạo bầu không khí làm việc vui vẻ, thân thiện giúp học sinh tự tin hơn
trong hoạt động thảo luận.
Ví dụ: Bài 21: Khởi nghĩa Lí Bí. Nước Vạn Xuân ( 542 – 602), lịch sử 6.
Khi dạy mục 1: GV hướng các em thảo luận nhóm 2 hoạt động cụ thể:
Hoạt động 1: Đầu thế kỷ VI, ách thống trị của nhà Lương đối với nước ta
như thế nào?
GV chia nhóm/ mỗi nhóm 4 em/ các em báo cáo, nhóm khác nhận xét,
trong khi các nhóm báo cáo, GV yêu cầu học sinh trình bày trên lược đồ.
Chúng đã chia nhỏ đơn vị hành chính nước ta thành: Giao Châu (Bắc Bộ ),
Ái Châu ( Thanh Hóa ), Đức Châu, Lợi Châu, Ninh Châu ( Nghệ Tĩnh), Hoàng
Châu ( Quảng Bình).
Hoạt động 2: Tổ chức bộ máy nhà nước của nhà Lương ở nước ta có gì
thay đổi? Chính sách cai trị của nhà Lương như thế nào?
Những câu hỏi trên giáo viên có thể sử dụng cho nhóm 2,4 hoặc 6 HS,có
thể nhiều nhóm cùng thảo luận 1nội dung .
4/ THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP
a/ Thực trạng:
Qua nhiều năm giảng dạy ở trường THCS tôi nhận thấy học sinh hiểu được
những vấn đề chung của môn lịch sử , đặc biệt là nắm được kiến thức Lịch sử đất
nước . Từ đó học sinh hiểu và khắc sâu biểu tượng lịch sử và nhớ được các sự
kện chính, các giai đoạn của lịch sử dân tộc .
Để thu hút học sinh yêu thích học tập bộ môn lịch sử đòi hỏi người giáo viên
phải nắm chắc được kiến thức lịch sử , chuẩn bị tiết dạy chu đáo , đồ dùng dạy
học phải đầy đủ ( tránh dạy chay)
Tài liệu phục vụ giảng dạy môn lịch sử và đồ dùng trực quan thực tế ở các
trường học trang bị còn thiếu nên giáo viên cần phải tự tìm tòi , sáng tạo thêm để
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

15
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
làm phong phú tiết dạy nên mất nhiều thời gian chuẩn bị . Các trường học còn
thiếu phương tiện hiện đại như máy chiếu projeter nên chưa hổ trợ cho giáo viên
trong quá trình dạy học bộ môn .
b. Giải pháp
Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy môn lịch sử , chúng ta cần phải kết hợp
nhuần nhuyễn các phương pháp dạy học , sử dụng triệt để phương tiện dạy học .
Tổ chức các em tham quan , học trên thực tế , tìm hiểu các di tích lịch sử .
Để chuẩn bị cho mỗi tiết dạy giáo viên cần tìm những vấn đề cần tổ chức
thảo luận sau đó đánh máy trên các phiếu bài tập . Nhóm học tập do giáo viên
phân có đủ các đối tượng để các tiết học được học sinh thực hiện nhanh.
Ở những trường học có máy chiếu projeter thì giáo viên cần chọn những
hình ảnh chọn lọc, tham khảo thêm trên mạng để lấy tư liệu , câu hỏi thảo luận
nhóm được chuẩn bị sẵn trên các Slai để quá trình dạy thuận lợi và hiệu quả .
Môn học lịch sử là một bộ môn cần tạo cho các em các biểu tượng vì vậy
giáo viên cần vận dụng phương pháp phù hợp khai thác nội dung sách Giáo khoa
kết hợp với những mẫu chuyện lịch sử gúp các em tiếp thu bài tốt , hiểu được
lịch sử dân tộc một cách sâu sắc , qua đó bồi dưỡng cho các em tình yêu quê
hương đất nước , từ đó các em có ý thức xây dựng và bảo vệ tổ quốc .
c. Kết quả thực nghiệm.
Với phương pháp tổ chức dạy học theo nhóm tôi đã tiến hành bằng các
phương pháp dạy học khác nhau ở 2 lớp 9A và 9B:
9A thực nghiệm theo phương pháp dạy học theo nhóm .
9B tổ chức theo phương pháp nêu vấn đề , tường thuật
Kết quả như sau :
Thống kê kết quả

Giỏi Khá TB Yếu Trên TB
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
16
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
Lớp Sỹ
số
SL % SL % SL % SL % SL %
9A 35 10 28,6 16 45,7 9 25,7 35 100
9B 35 3 8,6 6 17,1 14 40,0 2 5,7 33 94.2
Về mặt kĩ năng : Học sinh đã thành thạo trong việc học tập theo nhóm ,
các thành viên trong nhóm thành thạo với công việc tổ trưởng phân công. Các
thành viên đã thể hiện được vai trò của cá nhân trong nhóm và ngược lại .
Thông qua hoạt động nhóm các em đã tự đánh giá năng lực của bản thân đồng
thời học hỏi ở bạn bè trong nhóm .Biết vận dụng kiến thức đã học , đã đọc tham
khảo vào giải quyết yêu cầu nội dung thảo luận .
Về mặt thái độ tình cảm : Thể hiện được tinh thần đoàn kết trong học tập
. Có ý thức giúp đỡ lẫn nhau , thể hiện rõ thái độ tình cảm , tình yêu quê hương
đất nước , từ đó thấy được trách nhiệm của mình trong việc xây dựng đất nước
mai sau .
Đề xuất ý kiến : Trong điều kiện đổi mới phương pháp dạy học hiện nay
rất cần có đủ thiết bị ,đồ dùng dạy học vì vậy nếu được cung cấp đầy đủ các thiết
bị , phương tiện sẽ giúp giáo viên có nhiều thời gian vào việc nghiên cứu tài liệu
phục vụ việc giảng dạy tốt hơn .
C. KẾT LUẬN
________________________________________________________________________

_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
17
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
Tổ chức dạy học theo nhóm là một trong những hình thức dạy học phát
huy tốt tích tích cực và tương tác của học sinh . Với hình thức này , học sinh
được khuyến khích thảo luận, hợp tác với nhau , được trao đổi , chia sẻ với nhau
Các em có cơ hội sử dụng phương pháp , kiến thức , kĩ năng mà các em đã học
tập được để vận dụng vào trong thảo luận .Bằng cách đó , học sinh được lôi cuốn
vào các hoạt động của bạn bè dưới sự hướng dẫn của giáo viên . Giúp các em tự
đánh giá kết quả học tập của mình trong nhóm , bạn bè tự đánh giá lẫn nhau vì
vậy chúng ta thực hiện tốt đổi mới kiểm tra đánh giá học sinh.
Dạy học theo nhóm đòi hỏi người giáo viên phải chuẩn bị kĩ lượng kiến
thức ,chọn lựa những nội dung phù hợp với hoạt động nhóm để thiết kế chương
trình học tập cho các em.
Đề tài : “ Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS ”
Góp phần tạo hứng thú yêu thích học tập bộ môn của học sinh đồng thời thực
hiện tốt mục tiêu đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá .
Tuy quá trình làm đề tài còn nhiều thiếu sót , nhiều điểm chưa hợp lý ,câu
từ còn chưa thuyết phục rất mong sự đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp để
giúp công tác dạy học bộ môn lịch sử ở trường THCS ngày càng tốt hơn.
Xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp .
Ia Grai, ngày 10/03/2009
Người viết
Nguyễn Thị Hà Thanh
________________________________________________________________________
_

GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
18
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học của :
TS Nguyễn Thị Minh Phương. TS Nguyễn Hữu Chí ,TS Vũ Ngọc Anh,
TS Lưu Thu Thuỷ và một số tác giả- xuất bản năm 2002
- Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học lịch sử của : TS Vũ Ngọc
Anh, TS Nguyễn Hữu Chí , Nguyễn Anh Dũng , Nguyễn Văn Đằng - xuất bản
tháng 7 – 2008 .
- Sách giáo khoa Lịch sử 6,7,8,9
- Sách giáo viên Lịch sử 6,7,8,9
-Phương pháp dạy học lịch sử - tâm lý học của : Phan văn Hạc – NXBGD
năm 1995.
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
19
-
Đề tài :Tổ chức dạy học theo nhóm - môn Lịch sử trường THCS
___________________________________________________________________________
_
MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
II. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI:
1/ Mục đích

2/ Nhiệm vụ
III. ĐỒI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.
1. Đối tượng.
2. Phạm vi nghiên cứu.
IV/ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU:
B. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN.
1.TÁC DỤNG CỦA DẠY HỌC LỊCH SỬ THEO NHÓM:
2.TỔ CHỨC DẠY HỌC LỊCH SỬ THEO NHÓM.
3. VAI TRÒ CỦA GIÁO VIÊN TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ THEO NHÓM.
4/ THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP
a. Thực trạng:
b. Giải pháp
C. KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
________________________________________________________________________
_
GV :Nguyễn Thị Hà Thanh- Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai
20