Nghị luận về tư tưởng đạo lý

1
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đâu là đề bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng
đời sống mà em đã học ?
Đề 1 : Một hiện tượng phổ biến hiện nay là vứt rác ra đường hoặc
những nơi công cộng. Nêu suy nghĩ của em về hiện tượng này.
Đề 2 : Suy nghĩ từ truyện ngụ ngôn Đẽo cày giữa đường.
Đề 3 : Trò chơi điện tử là món tiêu khiển hấp dẫn. Nhiều bạn vì
mải chơi mà sao nhãng học tập và còn phạm phải nhiều sai lầm
khác. Hãy nêu ý kiến của em về hiện tượng đó.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đâu là đề bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng
đời sống mà em đã học ?
Đề 1 : Một hiện tượng phổ biến hiện nay là vứt rác ra đường hoặc
những nơi công cộng. Nêu suy nghĩ của em về hiện tượng này.
Đề 2 : Suy nghĩ từ truyện ngụ ngôn Đẽo cày giữa đường.
Đề 3 : Trò chơi điện tử là món tiêu khiển hấp dẫn. Nhiều bạn vì
mải chơi mà sao nhãng học tập và còn phạm phải nhiều sai lầm
khác. Hãy nêu ý kiến của em về hiện tượng đó.
Tiết 108
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ
TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một
vấn đề tư tưởng đạo lí.
1. Văn bản :
Tri thức là sức mạnh (Sgk/T34-35)
2. Nhận xét
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ
TƯỞNG, ĐẠO LÍ
TIẾT
108

Văn bản trên bàn
về vấn đề gì?
ON VN CU MANG LUN IM
Nhà khoa học ngời Anh Phơ-răng-xit Bê-
cơn (thế kỉ XVI - XVII) đã nói một câu nổi
tiếng: Tri thức là sức mạnh. Sau này Lê-nin,
một ngời thầy của cách mạng vô sản thế giới,
lại nói cụ thể hơn: Ai có tri thức thì ngời ấy có
đợc sức mạnh. Đó là một t tởng rất sâu sắc.
Tuy vậy, Không phải ai cũng hiểu đợc t tởng
ấy.
Vn bn lun : Tri thc l sc mnh
on 1
Vn bn lun : Tri thc l sc mnh
on 1
Tri thc l sc mnh (Bờ-cn).
Ai cú tri thc ngi y cú c
sc mnh (Lờ-nin). ú l mt t
tng rt sõu sc.
Tri thức đúng là sức mạnh. Ngời ta kể rằng, có một máy phát điện cỡ
lớn của công ty Pho bị hỏng. Một hội đồng gồm nhiều kĩ s họp ba tháng
liền tìm không ra nguyên nhân. Ngời ta phải mời đến chuyên gia Xten-mét-
xơ. Ông xem xét và làm cho máy hoạt động trở lại. Công ty phải trả cho ông
10 000 đô la. Nhiều ngời cho rằng Xten-mét-xơ là tham, bắt bí để lấy tiền.
Nhng trong giấy biên nhận, Xten-mét-xơ ghi: Tiền vạch một đờng thẳng
là 1 đô la. Tiền tìm ra chỗ để vạch đúng đờng ấy giá 9999 đô la. Rõ ràng
ngời có tri thức thâm hậu có thể làm đợc những việc mà nhiều ngời khác
không làm nổi. Thử hỏi nêu không biết cách chữa cỗ máy kia có thể thoát
khỏi số phận trở thành đống phế liệu đợc không!?
on 2

ON VN CU MANG LUN IM
Đoạn 2
Tri thức đúng là sức mạnh.
Vấn đề bàn luận : Tri thức là sức mạnh
Đoạn 1
Tri thức là sức mạnh (Bê-cơn).
Ai có tri thức người ấy có sức
mạnh (Lê-nin). Đó là một tư
tưởng rất sâu sắc.
ĐOẠN VĂN CÂU MANG LUẬN ĐIỂM
Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng. Bác Hồ của chúng ta
sau chuyến đi Pháp năm 1946 trở về đã thu hút đợc nhiều nhà trí
thức Việt Nam danh tiếng đi theo kháng chiến nh kĩ s Trần Đại
Nghĩa, tiến sĩ Nguyễn Văn Huyên, các bác sĩ Tôn Thất Tùng, Đặng
Văn Ngữ, nhà toán học Tạ Quang Bửu, Các nhà trí thức ấy đã đem
tri thức của mình mà xây dựng các nhà quân giới, giáo dục, y tế,
góp phần to lớn đa cuộc kháng chiến đến thành công. Trong cuộc
kháng chiến chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, các giáo s
Đàm Trung Đồn, Vũ Đình Cự đã huy động tri thức góp phần phá thuỷ
lôi nổ chậm của địch, khai thông bến cảng. Và ngày nay, các nhà
khoa học nông nghiệp nh Bùi Huy Đáp, Vũ Tuyên Hoàng, đã lai
tạo giống lúa mới, góp phần tăng sản lợng nông nghiệp, làm cho n
ớc ta không chỉ có đủ lơng thực mà còn trở thành một trong những
nớc đứng hàng đầu về xuất khẩu gạo trên thế giới.
on 3
Đoạn 3
Tri thức cũng là sức mạnh
của cách mạng.
Đoạn 2
Tri thức đúng là sức mạnh.

Vấn đề bàn luận : Tri thức là sức mạnh
Đoạn 1
Tri thức là sức mạnh (Bê-cơn).
Ai có tri thức người ấy có sức
mạnh (Lê-nin). Đó là một tư
tưởng rất sâu sắc.
ĐOẠN VĂN CÂU MANG LUẬN ĐIỂM
Tri thức có sức mạnh to lớn nh thế nhng đáng tiếc là
còn không ít ngời cha biết quý trọng tri thức. Họ coi
mục đích của việc học chỉ là để có mảnh bằng mong sau
này tìm việc kiếm ăn hoặc thăng quan tiến chức. Họ không
biết rằng, muốn biến nớc ta thành một quốc gia giàu
mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh, sánh vai cùng các n
ớc trong khu vực và thế giới cần phải có biết bao nhiêu nhà
trí thức tài năng trên mọi lĩnh vực!
on 4
Vấn đề bàn luận : Tri thức là sức mạnh
ĐOẠN VĂN
CÂU MANG LUẬN ĐIỂM
LẬP LUẬN
Đoạn 1
Tri thức là sức mạnh (Bê-cơn).
Ai có tri thức người ấy có sức
mạnh (Lê-nin). Đó là một tư
tưởng rất sâu sắc.
Đoạn 2
Tri thức đúng là sức mạnh.
Đoạn 3
Tri thức cũng là sức mạnh
của cách mạng.

Đoạn 4
Tri thức có sức mạnh to lớn
như thế nhưng đáng tiếc là
còn không ít người chưa
biết quý trọng tri thức,
Ngắn gọn, cô đọng, diễn
đạt được ý người viết
MỞ BÀI
Giới thiệu vấn
đề nghị luận
THÂN BÀI
Chứng minh
sức mạnh của
tri thức
KẾT BÀI
Phê phán những
nhận thức, thái
độ sai lệch, đề
xuất thái độ đúng
đối với tri thức
{
{
{
BỐ CỤC
Nhà khoa học ngời Anh Phơ-răng-xit Bê-cơn
(thế kỉ XVI - XVI) đã nói một câu nổi tiếng: Tri
thức là sức mạnh. Sau này Lê-nin, một ngời
thầy của cách mạng vô sản thế giới, lại nói cụ thể
hơn: Ai có tri thức thì ngời ấy có đợc sức
mạnh. Đó là một t tởng rất sâu sắc. Tuy vậy,

Không phải ai cũng hiểu đợc t tởng ấy.
on 1
Cỏch lp lun :
Khng nh vn
Vấn đề bàn luận : Tri thức là sức mạnh
ĐOẠN VĂN
CÂU MANG LUẬN ĐIỂM
LẬP LUẬN
Đoạn 1
Tri thức là sức mạnh (Bê-cơn).
Ai có tri thức người ấy có sức
mạnh (Lê-nin). Đó là một tư
tưởng rất sâu sắc.
Đoạn 2
Tri thức đúng là sức mạnh.
Đoạn 3
Tri thức cũng là sức mạnh
của cách mạng.
Đoạn 4
Tri thức có sức mạnh to lớn
như thế nhưng đáng tiếc là
còn không ít người chưa
biết quý trọng tri thức,
Ngắn gọn, cô đọng, diễn
đạt được ý người viết
MỞ BÀI
Giới thiệu vấn
đề nghị luận
THÂN BÀI
Chứng minh

sức mạnh của
tri thức
KẾT BÀI
Phê phán những
nhận thức, thái
độ sai lệch, đề
xuất thái độ đúng
đối với tri thức
{
{
{
BỐ CỤC
Khẳng định vấn
đề (đúng).
Tri thức đúng là sức mạnh.
Ngời ta kể rằng, có một máy phát điện
cỡ lớn của công ty Pho bị hỏng. Một hội đồng gồm nhiều kĩ s họp ba
tháng liền tìm không ra nguyên nhân. Ngời ta phải mời đến chuyên gia
Xten-mét-xơ. Ông xem xét và làm cho máy hoạt động trở lại.
Tiền vạch
một đờng thẳng là 1 đô la. Tiền tìm ra chỗ để vạch đúng đờng ấy giá
9999 đô la.
Rõ ràng ngời có tri thức thâm hậu có thể làm đợc những việc
mà nhiều ngời khác không làm nổi. Thử hỏi nêu không biết cách chữa cỗ
máy kia có thể thoát khỏi số phận trở thành đống phế liệu đợc không!?
Cỏch lp lun :
Phõn tớch, chng minh
So sỏnh
i chiu
on 2

Ngời ta kể rằng, có một máy phát điện
cỡ lớn của công ty Pho bị hỏng. Một hội đồng gồm nhiều kĩ s họp ba
tháng liền tìm không ra nguyên nhân. Ngời ta phải mời đến chuyên gia
Xten-mét-xơ. Ông xem xét và làm cho máy hoạt động trở lại.
Công ty phải
trả cho ông 10 000 đô la. Nhiều ngời cho rằng Xten-mét-xơ là tham, bắt
bí để lấy tiền. Nhng trong giấy biên nhận, Xten-mét-xơ ghi:
Tiền vạch
một đờng thẳng là 1 đô la. Tiền tìm ra chỗ để vạch đúng đờng ấy giá
9999 đô la.
Rõ ràng ngời có tri thức thâm hậu có thể làm đợc những việc
mà nhiều ngời khác không làm nổi. Thử hỏi nêu không biết cách chữa cỗ
máy kia có thể thoát khỏi số phận trở thành đống phế liệu đợc không!?
Bác Hồ của chúng ta
sau chuyến đi Pháp năm 1946 trở về đã thu hút đợc nhiều nhà trí
thức Việt Nam danh tiếng đi theo kháng chiến nh kĩ s Trần Đại
Nghĩa, tiến sĩ Nguyễn Văn Huyên, các bác sĩ Tôn Thất Tùng, Đặng
Văn Ngữ, nhà toán học Tạ Quang Bửu, Các nhà trí thức ấy đã đem
tri thức của mình mà xây dựng các nhà quân giới, giáo dục, y tế,
góp phần to lớn đa cuộc kháng chiến đến thành công.
Trong cuộc
kháng chiến chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, các giáo s
Đàm Trung Đồn, Vũ Đình Cự đã huy động tri thức góp phần phá thuỷ
lôi nổ chậm của địch, khai thông bến cảng. Và ngày nay, các nhà
khoa học nông nghiệp nh Bùi Huy Đáp, Vũ Tuyên Hoàng, đã lai
tạo giống lúa mới, góp phần tăng sản lợng nông nghiệp, làm cho n
ớc ta không chỉ có đủ lơng thực mà còn trở thành một trong những
nớc đứng hàng đầu về xuất khẩu gạo trên thế giới.
Cỏch lp lun :
Phõn tớch, chng minh

i chiu
on 3
Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng.
Bác Hồ của chúng ta
sau chuyến đi Pháp năm 1946 trở về đã thu hút đợc nhiều nhà trí
thức Việt Nam danh tiếng đi theo kháng chiến nh kĩ s Trần Đại
Nghĩa, tiến sĩ Nguyễn Văn Huyên, các bác sĩ Tôn Thất Tùng, Đặng
Văn Ngữ, nhà toán học Tạ Quang Bửu, Các nhà trí thức ấy đã đem
tri thức của mình mà xây dựng các nhà quân giới, giáo dục, y tế,
góp phần to lớn đa cuộc kháng chiến đến thành công.
Trong cuộc
kháng chiến chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, các giáo s
Đàm Trung Đồn, Vũ Đình Cự đã huy động tri thức góp phần phá thuỷ
lôi nổ chậm của địch, khai thông bến cảng. Và ngày nay, các nhà
khoa học nông nghiệp nh Bùi Huy Đáp, Vũ Tuyên Hoàng, đã lai
tạo giống lúa mới, góp phần tăng sản lợng nông nghiệp, làm cho n
ớc ta không chỉ có đủ lơng thực mà còn trở thành một trong những
nớc đứng hàng đầu về xuất khẩu gạo trên thế giới.
Vấn đề bàn luận : Tri thức là sức mạnh
ĐOẠN VĂN
CÂU MANG LUẬN ĐIỂM
LẬP LUẬN
Đoạn 1
Tri thức là sức mạnh (Bê-cơn).
Ai có tri thức người ấy có sức
mạnh (Lê-nin). Đó là một tư
tưởng rất sâu sắc.
Đoạn 2
Tri thức đúng là sức mạnh.
Đoạn 3

Tri thức cũng là sức mạnh
của cách mạng.
Đoạn 4
Tri thức có sức mạnh to lớn
như thế nhưng đáng tiếc là
còn không ít người chưa
biết quý trọng tri thức,
Ngắn gọn, cô đọng, diễn
đạt được ý người viết
MỞ BÀI
Giới thiệu vấn
đề nghị luận
THÂN BÀI
Chứng minh
sức mạnh của
tri thức
KẾT BÀI
Phê phán những
nhận thức, thái
độ sai lệch, đề
xuất thái độ đúng
đối với tri thức
{
{
{
BỐ CỤC
Khẳng định vấn
đề (đúng).
Phân tích,chứng
minh, giải thích,

so sánh, đối chiếu.
Tri thức có sức mạnh to lớn nh thế nhng đáng tiếc là
còn không ít ngời cha biết quý trọng tri thức. Họ coi
mục đích của việc học chỉ là để có mảnh bằng mong sau
này tìm việc kiếm ăn hoặc thăng quan tiến chức. Họ không
biết rằng, muốn biến nớc ta thành một quốc gia giàu
mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh, sánh vai cùng các n
ớc trong khu vực và thế giới cần phải có biết bao nhiêu nhà
trí thức tài năng trên mọi lĩnh vực!
on 4
Cỏch lp lun : Khng nh t tng
Vấn đề bàn luận : Tri thức là sức mạnh
ĐOẠN VĂN
CÂU MANG LUẬN ĐIỂM
LẬP LUẬN
Đoạn 1
Tri thức là sức mạnh (Bê-cơn).
Ai có tri thức người ấy có sức
mạnh (Lê-nin). Đó là một tư
tưởng rất sâu sắc.
Đoạn 2
Tri thức đúng là sức mạnh.
Đoạn 3
Tri thức cũng là sức mạnh
của cách mạng.
Đoạn 4
Tri thức có sức mạnh to lớn
như thế nhưng đáng tiếc là
còn không ít người chưa
biết quý trọng tri thức,

Ngắn gọn, cô đọng, diễn
đạt được ý người viết
Khẳng định vấn
đề (đúng).
Chứng minh, giải
thích, so sánh, đối
chiếu.
Khẳng định tư
tưởng.
Chặt chẽ, cụ thể
làm sáng tỏ vấn đề.
MỞ BÀI
Giới thiệu vấn
đề nghị luận
THÂN BÀI
Chứng minh
sức mạnh của
tri thức
KẾT BÀI
Phê phán những
nhận thức, thái
độ sai lệch, đề
xuất thái độ đúng
đối với tri thức
{
{
{
BỐ CỤC
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một
vấn đề tư tưởng đạo lí.

1. Văn bản :
Tri thức là sức mạnh (Sgk/T34-35)
2. Nhận xét
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ
TƯỞNG, ĐẠO LÍ
TIẾT
108
3. Ghi nhớ :
•
Nghị luận về một vấn đề tư tưởng
đạo lí là bàn về vấn đề thuộc lĩnh
vực tư tưởng, đạo đức, lối sống…
của con người.
•
Yêu cầu về nội dung của bài nghị
luận này là làm sáng tỏ các vấn
đề tư tưởng đạo lí bằng cách giải
thích, chứng minh, so sánh, đối
chiếu, phân tích, …để chỉ ra chỗ
đúng ( hay chỗ sai) của một tư
tưởng nào đó, nhằm khẳng định
tư tưởng của người viết.
•
Về hình thức, bài viết phải có bố
cục ba phần ; có luận điểm đúng
đắn, sáng tỏ ; lời văn chính xác,
sinh động.
Sgk/T36
THẢO LUẬN
Bài nghị luận về một vấn đề tư

tưởng, đạo lí khác với bài nghị
luận về một sự việc, hiện
tượng đời sống như thế nào?
6059585756555453525150494847464544434241403938373635343332313029282726252423222120191817161514131211109876543210
NL về một sự việc, hiện
tợng đời sống
NL về một vấn đề t t
ởng đạo lí
- Đối tợng là một sự
việc hoặc hiện tợng
trong đời sống.
- Từ một sự việc, hiện t
ợng đời sống mà nêu ra
những vấn đề t tởng.
- Đối tợng là những vấn
đề thuộc lĩnh vực t t
ởng hoặc đạo đức, lối
sống của con ngời.
- Dùng giải thích, phân
tích, chứng minh làm
sáng tỏ các t tởng , đạo
lớ đối với đời sống con
ngời.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một
vấn đề tư tưởng đạo lí.
1. Văn bản :
Tri thức là sức mạnh (Sgk/T34-35)
2. Nhận xét
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ
TƯỞNG, ĐẠO LÍ

TIẾT
108
3. Ghi nhớ :
Sgk/T36
II. Luyện tập:
Bài tập: Sgk/T36-37
Văn bản: Thời gian là vàng.
a. Văn bản thuộc loại nghị luận tư tưởng, đạo lí.
b. Văn bản nghị luận về vấn đề: giá trị của thời gian.
c. Phép lập luận chủ yếu: Phân tích và chứng minh
- Các luận điểm được triển khai theo lối phân tích những biểu
hiện chứng tỏ thời gian là vàng. Sau mỗi luận điểm là dẫn chứng
chứng minh cho luận điểm.
- Luận điểm chính của từng đoạn là :
+ Thời gian là sự sống.
+ Thời gian là thắng lợi.
+ Thời gian là tiền.
+ Thời gian là tri thức
HƯỚNG
DẪN
VỀ
NHÀ
-
Hoàn thành bài tập 2,4 sách bài tập.
-
Chuẩn bị bài Cách làm bài văn nghị
luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
+ Ra một đề bài
+ Lập dàn ý cho đề bài đó.