Kỹ thuật vệ sinh, an toàn lao động và phòng chữa cháy - Chương 5 docx

CHỈÅNG 5
K THÛT AN TON ÂIÃÛN

5.1 Khại niãûm cå bn vãư an ton âiã
Trãn cạc cäng trçnh xá äüng ri, khäng nhỉỵng chè
âãø chiãúu sạng chäù lm viãûc v âỉåìng âi lải m cn âỉåüc sỉí dủng âãø chảy cạc mạy mọc thi
cäng, cạc thiãút bë, cạc dủng củ âiãûn cáưm tay, Âiãûn nàng cng l ngưn nhiãût âãø lm kho
. trong cạc quạ trçnh thi cäng cäng trçnh v trong sn
dảng nhỉ gáy bng, lm tã liãût hãû thäúng tháưn kinh, âiãưu khiãøn cạc giạc quan bãn trong ca
äøi, hy hoải cå quan hä háúp v tưn
hiãûn tỉåüng sinh họa trong cå thãø ngỉåìi, cng cọ thãø do bë bng tráưm trng. Theo tênh cháút tạc
ø gáy tạc âäüng âiãûn phán nhỉ phán hy
ạc chá
ìng
âiãûn âi qua no s phạ hy trỉûc tiãúp hãû tháưn kinh trung ỉång.
ûn
y dỉûng âiãûn nàng ngy cng âỉåüc sỉí dủng r
ngưn âáút, sáúy bã täng, sỉåíi trạt lạng,
xút váût liãûu xáy dỉûng . Tai nản âiãûn trong thi cäng tuy chiãúm t lãû khäng cao trong täøng säú
tai nản trãn cäng trỉåìng, trong nh xỉåíng sn xút nhỉng háûu qu thỉåìng l nghiãûm trng v
pháưn låïn l tai nản chãút ngỉåìi. Vç váûy viãûc ngàn ngỉìa tai nản do âiãûn gáy ra l mäüt trong
nhỉỵng váún âãư quan trng nháút ca cäng tạc bo häü lao âäüng. Nguy hiãøm khi sỉí dủng ngưn
âiãûn v khai thạc thiãút bë âiãûn l åí chäù nọ khäng cọ tên hiãûu bạo trỉåïc cho ngwi ta nháûn biãút
(nghe, nhçn) âãø phng ngỉìa. Phn ỉïng chè xy ra khi â tiãúp xục våïi dng âiãûn lục dng âiãûn
chảy qua cå thãø. Do âọ cáưn phi hiãøu biãút mäüt säú khại niãûm cå bn vãư an ton âiãûn, tàng theo
ngun tàõc vãư k thût an ton âiãûn måïi hản chãú âỉåüc nhiãưu tai nản do âiãûn gáy ra.

5.1.1 Tạc dủng ca dng âiãûn âäúi våïi cå thãø ngỉåìi:

Khi ngỉåìi tiãúp xục våïi mảng âiãûn s cọ mäüt dng âiãûn chảy qua thán ngỉåìi v con
ngỉåìi chëu tạc dủng ca dng âiãûn âọ. Tạc hải ca dng âiãûn âäúi våïi cå thãø ngỉåìi cọ nhiãưu
ngỉåìi, phạ våỵ cạc mä, gáy täøn thỉång màõt, sỉng mng ph
hon mạu.
5.1.1.1 Tênh cháút tạc âäüng ca dng âiãûn âäúi våïi cå thãø:
Tai nản âiãûn gáy chãút ngỉåìi l do tạc âäüng ca dng âiãûn pháưn låïn lm hy hoải
bn nàng lm viãûc ca cạc cå quan trong cå thãø hồûc lm ngỉìng thåí hay do sỉû thay âäøi nhỉỵng
âäüng ca dng âiãûn cọ thãø phán ra nhiãưu dảng sau âáy:
- Tạc âäüng vãư nhiãût: Khi cọ va chảm vo cạc bäü pháûn mảng âiãûn, ngay åí chäù tiãúp
xục dong âiãûn cọ thãø gáy bng, chạy. Âäúi våïi âiãûn cao ạp ngay c khi chỉa tiãúp xục, nãúu
ngỉåìi âãún quạ gáưn bäü pháûn cọ âiãûn cng cọ thãø bë bng, chạy do phọng âiãûn häư quang.
- Tạc âäüng vãư họa: Dng âiãûn truưn qua cå thã
c út lng trong cå thãø, âàûc biãût l mạu.
- Tạc âäüng sinh hc: Dng âiãûn gáy tạc âäüng kêch thêch cạc tãú bo lm co giáût cạc cå
bàõp, âàûc biãût l cạc cå tim v phäøi, cọ thãø lm ngỉng sỉû hoảt âäüng ca tim, phäøi. Nãúu do
94

5.1.1.2 Cạc dảng tai nản âiãûn:
Âỉåüc chia ra lm hai dảng l cháún thỉång âiãûn (täøn thỉång bãn ngoi cạc mä) v
hồûc åí xỉång) v thỉåìng âãø lải
ûn l:
üt pháưn l do tạc âäüng âäút nọng ca tia häư quang cọ
hiãût â
häư quang âiãûn.
ìi bë nản
âiãûn.
hi d
ä háúp bë räúi loản.

7% sä âiãøm khi bë âiãûn giáût l khäng tháúy
ỵ chäù ång
iãûn.

5.1
L nhán täú chênh nh hỉåíng âãún âiãûn giáût. Sỉû tạc dủng ca trë säú dng âiãûn âäúi våïi
hê nghiãûm).
Bng 5-1 Tạc dủng ca dng âiãûn lãn cå thãø ngỉåìi.
ay chiãưu táưn säú
60 Hz
Dng âiãûn mäüt chiãưu
säúc âiãûn (täøn thỉång näüi tải cå thãø).
- Cháún thỉång âiãûn: L cạc täøn thỉång củc bäü cạc mä ca cå thãø gáy ra do mäüt
dng âiãûn mảnh (Thỉåìng l åí da, åí mäüt säú pháưn mãưm khạc
dáúu vãút åí bãn ngoi. Cạc dảng ca cháún thỉång âiã
+ Bng âiãûn: Do dng âiãûn âi qua cå thãø ngwi hồûc do cạc tia häư quang gáy
ra khi âon mảch. Bng so häư quang mä
n äü ráút cao (3.500
0
C ÷ 15.000
0
C), mäüt pháưn l do bäüt kim loải nọng bàõn vo gáy bng.
Bng âiãûn gáy chãút ngỉåìi khi qua 2/3 diãûn têch da ca cå thãø bë bng, nguy hiãøm hån c l
bng ni tảng cå thãø dáùn âãún chãút ngỉåìi màûc d bng phê ngoi chỉa quạ 2/3.
+ Dáúu vãút âiãûn: L mäüt dảng tạc hải riãng biãût trãn da ngỉåìi do da bë ẹp chàût
våïi pháưn kim loải dáùn âiãûn âäưng thåìi dỉåïi tạc âäüng ca nhiãût âäü cao (khong 120
0
C).
+ Kim loải họa màût da: L sỉû xám nháûp ca cạc mnh kim loải ráút nh vo da

tạc âäüng ca cạc tia häư quang cọ bo ha håüi kim loải (khi lm cạc cäng viãûc hn âiãûn).
+ Viãm màõt do tạc dủng ca tia cỉûc têm hồûc tia häưng ngoải ca
- Säúc âiãûn (âiãûn giáût): L dảng tai nản âiãûn nguy hiãøm nháút, nọ phạ hu cạc quạ
trçnh sinh l ca con ngỉåìi v tạc hải tåïi ton thán. Nãúu trong vng 4 ÷ 6 giáy ngwo
khäng âỉåüc këp thỉåìi tạch khi dng âiãûn cå thãø dáùn âãún chãút ngỉåìi.
Våïi mäüt dng âiãûn ráút nh (25 ÷ 100mA) chảy qua cå thãø cng â gáy ra säúc
K ng âiãûn qua cå thãø s gáy kêch thêch cạc mä km theo co giáût åí cạc mỉïc âäü khạc nhau:
+ Cå bë co giáût nhỉng ngỉåìi khäng bë ngáút.
+ Cå bë co giáût, ngỉåìi bë ngáút nhỉng váùn duy trç âỉåüc hä háúp v tưn hon.
+ Ngỉåìi bë mã man báút ténh, hoảt âäüng ca tim v hãû h
+ Chãút lám sng, tim phäøi bë tã liãût (khäng thåí, hãû tưn hon khäng hoảt âäüng).
Âiãûn giáût chiãúm mäü t lãû ráút låïn khong 80% trong täøng säú tai nản âiãûn v 85 ÷
8 ú vủ tai nản âiãûn chãút ngỉåìi l do âiãûn giáût. Mäüt âàûc
ro dng âiãûn vo ngỉåìi v bë nản khäng cọ thỉång têch nhỉ trong trỉåìng håüp cháún thỉ
â

.2 Cạc nhán täú nh hỉåíng khi bë âiãûn giáût:
Nhỉỵng nhán täú ch úu nh hỉåíng tåïi mỉïc âäü tráưm trng khi bë tai nản âiãûn gäưm cọ:
5.1.2.1 Cỉåìng däü dng âiãûn:

cå thãø ngỉåìi âỉåüc thãø hiãûn åí bng 5.1 (qua kãút qu t

Cỉåìng âäü dng
âiãûn; mA
Dng âiãûn xo
50 ÷
0,6 ~ 1,5 Bàõt âáưu tháúy tã ngọn tay. Khäng cọ cm giạc.
95

2 ~ 3

5 ~ 7
Ngoùn tay tó rỏỳt maỷnh.
Bừp thởt tay co laỷi vaỡ rung.
Khọng coù caớm giaùc.
au
8 ~ 10

51 ~ 80
90 ~100
Ta
vỏựn rồỡi õổồỹc. Ngoùn tay, khồùp tay, baỡn
tay ca
Tay khọng thó ióỷn, õau tng
ỏỷp maỷnh.
thỗ tim bở tó
nhổ kim chỏm, cỏứm thỏỳy
Noùng tng lón rỏỳt nhanh.
y õaợ khoù rồỡi khoới vỏỷt coù õióỷn nhổng noùng.

20~ 25

ớm thỏỳy õau.
ứ rồỡi vỏỷt coù õ
lón, khoù thồớ.
Họ hỏỳp bở tó lióỷt, tim õ
Họ hỏỳp bở tó lióỷt, quaù 3 giỏy
lióỷt vaỡ ngổỡng õỏỷp.
N
oùng ỏửu coù
hióỷn tổồỹng co ruùt cồ.

caỡng tng lón vaỡ bừt õ
Rỏỳt noùng, ca
ù
c bừp thởt co quừp,
khoù thồớ.
Họ hỏỳp bở tó lióỷt.

Tổỡ ph ớng 5 - 1 coù thóứ thỏỳy m
nhổ s ổồỡi c ỳ:
* K ,5 mA õọỳi vồùi doỡng õióỷn xo
* K ỷn mọỹt ch
- Ngổồỡ nguọửn õióỷn khi:
* ay chióửu laỡ 10 ~ 15mA
laỡ an
toaỡn, co g tổỡ 7mA trồớ xuọỳng.

naỷn õió ua khaùc vồùi caùc vỏỷt dỏựn ồớ chọự laỡ
mọỹt õaỷ ỳt lồùn tổỡ 600 õóỳn vaỡi chuỷc ngaỡn
ù õióỷn trồớ lồùn nhỏỳt. Sồớ dộ nhổ vỏỷy laỡ vỗ trón lồùp da naỡy
Nóỳu da ngổồỡi bở dờ maỷnh trón caùc cổỷc õióỷn thỗ õióỷn trồớ cuớa da cuợng giaớm õi.
ỏn tờch sọỳ lióỷu ồớ ba ổùc õọỹ trỏửm troỹng cuớa tai naỷn õióỷn
ồỡng õọỹ doỡng õióỷn coù trở sọau: - Ng aớm thỏỳy coù doỡng õióỷn õi qua cồ thóứ khi cổ
hoaớng 0,6 ~ 1 ay chióửu
ióửu hoaớng 5 ~ 7 mA õọỳi vồùi doỡng õió
i bở nguy hióứm luùc naỷn nhỏn khoù tổỷ giaới ph
ọỳi vồùi doỡng õióỷn xo
oùng mỗnh ra khoới
* ọỳi vồùi doỡng õióỷn mọỹt chióửu laỡ 50 ~ 80mA
Vỗ vỏỷy cổồỡng õọỹ doỡng õióỷn xoay chióửu coù trở sọỳ tổỡ 8mA trồớ xuọỳng coù thóứ coi
ỡn trở sọỳ doỡng õióỷn mọỹt chióửu coù thóứ coi laỡ an toaỡn trong khoaớn

5.1.2.2 õióỷn trồớ cuớa ngổồỡi:
ióỷn trồớ cuớa ngổồỡi coù aớnh hổồớng hóỳt sổùc quan troỹng tồùi mổùc õọỹ nguy hióứm khi bở tai
ỷn. ióỷn trồớ cuớa cồ thóứ ngổồỡi khi coù doỡng õióỷn chaỷy q
i lổồỹng khọng cọỳ õởnh maỡ bióỳn thión trong phaỷm vi rỏ
vaỡ lồùn hồn, phuỷ thuọỹc vaỡo tuọứi taùc, traỷng thaùi sổùc khoớe cuớa cồ thóứ tổỡng luùc, mọ ốtổồỡng xung
quanh, õióửu kióỷn tọứn thổồng, thồỡi gian taùc duỷng cuớa doỡng õióỷn, . . .
- Lồùp da ỷc bióỷt laỡ lồùp sổỡng co
khọng coù maỷch maùu vaỡ tóỳ baỡo thỏửn kinh. ióỷn trồớ da ngổồỡi luọn thay õọứi trong mọỹt phaỷm vi
rỏỳt lồùn.
* Khi lồùp da khọ vaỡ saỷch, lồùp sổỡng khong bở phaù hoaỷi, õióỷn trồớ cuớa noù khoaớng
80.000 ~ 400.000 /cm
2
. Khi da ổồùc coù mọ họửi thỗ giaớm xuọỳng coỡn 100 /cm
2
vaỡ ờt hồn. Khi
boớ lồùp bóử mỷt da sổỡng, õióỷn trồớ giaớm xuọỳng chố coỡn 600~ 100 /cm
2

* ióỷn trồớ cuớa da ngổồỡi giaớm khọng tyớ lóỷ vồùi sổỷ tng õióỷn aùp. Khi õióỷn aùp laỡ
36V, sổỷ huớy hoaỷi lồùp da xaớy ra chỏỷm, coỡn khi õióỷn aùp 380V sổỷ huớy hoaỷi xaớy ra õọỹt ngọỹt.
*
Mổùc õọỹ dióỷn tờh tióỳp xuùc vaỡ aùp lổỷc caùc õỏửu tióỳp xuùc cuớa caùc cổỷc õióỷn vaỡo da ngổồỡi seợ laỡmõióỷn
trồớ da thay õọứi thao. Vồùi õióỷn aùp bũng 50 ~60V coù thóứ xem õióỷn trồớ tyớ lóỷ nghởch vồùi õióỷn tờch
tióỳp xuùc. Khi aùp lổỷc tióỳp xuùc khoaớng 1kg/cm
2
trồớ lón thỗ õióỷn trồớ cuợng tyớ lóỷ nghởch vồùi aùp lổỷc
tióỳp xuùc.
96

- Âiãûn tråí ca cạc täø chỉïc bãn trong cå thãø phủ thüc vo trë säú âiãûn ạp, láúy trung

bçnh khong 1000 Ω bàòng âiãûn tråí trong c ngỉåìi m khäng láúy trë säú âiãûn tråí ca låïp da
ngoi âãø tênh toạn. Vç khi låïp da bë phạ hy hồûc chy mäư häi, khi låïp sỉìng ca da bë lm báøn
båíi bủi dáùn âiãûn, cháút âiãûn phán, nh tỉång, thç âiãûn tråí ngỉåìi s gim tháúp ráút nhiãưu.
5.1.2.3. Thåìi gian tạc dủng lãn cå thãø:
ian ngàõn thç tênh cháút nguy hiãøm phủ thüc vo
ng cọ nguy hiãøm gç. Nãúu thỉi gian
ng â
- Dng âiãûn âi tỉì chán qua chán s cọ 0,4 % ca dng âiãûn täøng âi qua tim.
ía dng âiãûn täøng âi qua tim.
qua tim
hiãưu n ỉåìng tỉì tay
hi âã
ua cå
on; nhỉng khäng bçnh ténh ngỉåìi bë ng thç lục âọ så âäư näúi âiãûn s khạc
áưn säú dng âiãûn:
ú 300.000 ~ 500.000Hz hồûc cao hån nỉỵa, d cỉåìng âäü låïn bao nhiãu cng khäng gáy ra
Thåìi gian tạc âäüng lãn cå thãø cng láu thç âiãûn tråí ca cå thãø cng gim xúng vç
låïp da bë nọng dáưn lãn v låïp sỉìng trãn da bë chc thng cng tráưm trng, cho nãn tạc hải ca
dng âiãûn âäúi våïi cå thãø ngỉåìi cng tàng lãn. Ngoi ra khi tạc dủng láu, dng âiãûn s phạ hy
sỉû lm viãûc ca dng âiãûn sinh váût trong cạc cå ca tim.
Khi dng âiãûn tạc âäüng trong thåìi g
nhëp âáûp ca tim. Mäùi chu k co v gin cu tim kẹo di âäü 1 giáy. Trong chu k cọ khong
0,1 giáy tim nghè lm viãûc (giỉỵa trảng thại co v gin) v åí thåìi âiãøm ny tim ráút nhảy cm våïi
dng âiãûn âi qua nọ. Thê nghiãûm cho tháúy: D cọ dng âiãûn låïn (gáưn bàòng 10mA) âi qua
ngỉåìi m khäng gàûp thåìi âiãøm nghè ca tim thç cng khä
d iãûn qua ngỉåìi låïn hån 1 giáy thãú no cng trng våïi thåìi âiãøm nghè ca tim; cho nãn
thåìi gian tạc dủng khäng láu quạ 0,1 ~ 0,2 sec thç khäng nguy hiãøm.
5.1.2.4. Âỉåìng âi ca dng âiãûn qua ngỉåìi:
Tu theo con âỉåìng dng âiãûn âi qua ngỉåìi m mỉïc âäü nguy hiãøm cọ thãø khạc
nhau. Càn cỉï vo t lãû pháưn tràm ca dng âiãûn täøng qua cå quan hä háúp v tim âãø âạnh giạ

mỉïc âäü nguy hiãøm, theo nghiãn cỉïu v thê nghiãûm nhiãưu láưn cho kãút qu nhỉ sau:
- Dng âiãûn âi tỉì tay qua tay s cọ 3,3% cu
- Dng âiãûn âi tỉì tay qua chán s cọ 3,7% ca dng âiãûn täøng âi qua tim.
- Dng âiãûn âi tỉì tay phi qua chán s cọ 6,7% ca dng âiãûn täøng âi qua tim.
* Nhỉ váûy:
- Nguy hiãøm êt nháút l dng âiãûn âi tỉì tay phi qua chán våïi phán lỉåüng
n háút vç pháưn låïn dng âiãûn qua tim theo trủc dc m trủc ny nàòm trãn â
p ún chán.
- Êt nguy hiãøm nháút l dng âiãûn âi tỉì chán qua chán (âiãûn ạp bỉåïc) vç nọ âi q
quan hä háúp, tưn h
âi (khi bë âiãûn ạp bỉåïc cạc cå quan chán s co rụt lải lm ngỉåìi ng) chuøn thnh nguy hiãøm
hån.
5.1.2.5. T
Kho cỉåìng âäü ty theo táưn säú m dng âiãûn cọ thãø l nguy hiãøm hay a ton. Nguy
hiãøm nháút vãư tai nản âiãûn giáût l dng âiãûn xoay chiãưu dng trong cäng nghiãûp cọ táưn säú trong
khong 40~60Hz. Khi táưn säú tàng lãn hồûc gim âi thç mỉïc âäü nguy hiãøm gim. Dng âiãûn cọ
táưn sä
âiãûn giáût mg chè gáy bng.
97

5.1.2.6. Âàûc âiãøm riãng ca tỉìng ngỉåìi:
Cng chảm vo âiãûn ạp nhỉ nhau ngỉåìi bë tim mảch tháưn kinh, ngỉåìi sỉïc khe úu
s nguy hiãøm hån vç hãû thäúng tháưn kinh chọng bë tã liãût. H ráút khọ gii phọng ra khi ngưn
âiãûn.
5.1.2.7. Mäi trỉåìng xung quanh:

5.1.3. Phán loải nåi lm viãûc, sn xút theo mỉïc äü nguy hiãøm vãư âiãûn.

u chøn hiãûn hnh thç nåi lm viãûc, sn xút âỉåüc chia thnh 3 nhọm theo
ỵng úu täú:

hê thỉåìng xáúp xè 100% (tráưn, tỉåìng, sn v
ïc âäư
thåìi gian di
ọ thãø p
hiãøm (cạc phng áøm lải
ọ sn
chỉïa cháú näø trãn cäng trỉåìng).

5.1
äü pháûn dáùn âiãûn ca thiãút bë âãø håí, Ngun nhán do:
Mäi trỉåìng xung quanh cọ bủi dáùn âiãûn, nhiãût âäü cao, âàûc biãût l cọ âäü áøm cao s
lm gim âiãûn tỉí ca ngỉåìi v cạc váût cạch âiãûn (trong thiãút bë âiãûn). Do âọ lm dng âiãûn
qua ngỉi tàng lãn.
u cáưu âäúi våïi an ton âiãûn tải nåi lm viãûc, sn xút phủ thüc vo âàûc trỉng ca
mäi trỉåìng xung quanh. Do âọ âãø âạnh giạ. Xạc âënh âiãưu kiãûn mäi trỉåìng khi làõp âàût v sỉí
dủng thiãút bë âiãûn phi tn theo quy âënh vãư phán loải nåi lm viãûc, sn xút theo mỉïc âäü
nguy hiãøm. Theo tiã
mỉïc âäü nguy hiãøm vãư âiãûn nhỉ sau:
5.1.3.1. Êt nguy hiãøm: Nåi khä rạo våïi cạc úu täú:
- Âäüng áøm tỉång âäúi ca khäng khê khäng quạ 75%, nhiãût âäü khäng quạ 30
0
C,
khäng cọ bủi dáùn âiãûn.
- Nãưn sng cọ âiãûn tråí låïn lm bàòng váût liãûu khäng dáùn âiãûn (gäù khä rạo, ry nhỉûa).
5.1.3.2. Nguy hiãøm: Nåi áøm trong thåìi gian di våïi 1 trong nhỉ
- Âäü áøm khäng khê trãn 75%, nháút thåìi âäü áøm tỉång âäúi cọ thãø bo ha (khi thoạt 1
lỉåüng håi låïn trong cạc khau sáúy vỉỵa trạc, gia cäng nhiãût cạc bäü pháûn kãút cáúu trong xỉåíng tảo
hinh cáúu kiãûn bã täng cäút thẹp âục sàơn).
- Nhiãût âäü vỉåüt quạ 35
0

C theo chu k:
- Cọ bủi dáùn âiãûn.
- Nãưn sng dáùn âiãûn (bàòng kim loải, âáút, bã täng, gäù bë áøm, gảch, )
5.1.3.3. Âàûc biãût nguy hiãøm: Nåi cọ 1 trong nhỉỵng úu täú sau:
- Ráút áøm, âäü áøm tỉång âäúi ca khäng k
ca g hảt nỉåïc). váût trong phng cọ ân
- Mäi trỉåìng cọ hoảt tênh họa hc (cọ chỉïa håi, khê, cháút lng trong
c hạ hy cháút cạch âiãûn v cạc bäü pháûn mang âiãûn).
- Cọ âäưng thåìi êt nháút hai trong nhỉỵng úu täú ca nåïi nguy
c dáùn âiãûn).
- Cọ nguy hiãøm vãư màût näø (kho

.4. Nhỉỵng ngun nhán gáy ra tai nản âiãûn:

5.1.4.1. Chảm phi váût dáùn cọ mang âiãûn ạp:
Nhỉ dáy âiãûn tráưn khäng cọ v bc cạch âiãûn bë hỉ hng, mäúi näúi dáy âiãûn bë håí,
cáưu dao hồûc cạc b
98

- Cạc thiãút bë khäng cọ v bao che, khäng bo âm khong cạch an ton, khäng cọ
ạp âàût trãn màût âáút, sn nh bë hỉ hng
khi ngỉ
nåi nguy hiãøm vãư
iãûn.
ûc sai láưm ca ngỉåìi sỉía chỉía nhỉ báút ngåì âọng âiãûn vo thiãút bë åí âọ

iãûn (thiãút bë, v mạy lục bçnh thỉåìng khäng cọ âiãûn); ngun nhán l:
áy ra nguy hiãøm

ü pháûn no âọ ca cå thãø ngỉåìi hồûc mạy mọc

ng 1 cạch mảng thç cọ sỉû phọng âiãûn gáy
ìi v mảng âiãûn. Xẹt mảng âiãûn phäø biãún hån c l mảng âiãûn ba pha dng
tiãúp våïi âiãûn tråí ca ngỉåìi khäng cn mäüt
5-1: Trỉåìng håüp chảm âäưng thåìi hai pha ca
sn lỉåïi ngàn ngỉìa
- Låïp v bc cạch âiãûn ca dáy âiãûn, dáy c
åìi v phỉång tiãûn váûn chuøn qua lải dáùm ảp lãn.
- Sỉí dủng khäng âụng âiãûn ạp an ton theo quy âënh åí nhỉỵng
â
- Sỉû lm viã
âang cọ ngỉåìi lm viãûc; cho ngỉåìi âãún lm viãûc åí pháưn dáùn â ngàõt âiãûn m khäng kiãøm tra
â ngàõt âiãûn chỉa; khäng cọ biãøn bạo, biãøn cáúm.
5.1.4.2. Tiãúp xục våïi bäü pháûn kim loải hồûc v thiãút bë cọ mang âiãûn ạp v bë hng
cạch â
- Mạy bë chảm mạt (âiãûn r ra v mạy) do cạch âiãûn bë hỉ hng.
- Khäng thỉûc hiãûn näúi âáút, näúi khäng bo vãû cạc thiãút bë âiãûn hồûc cọ nhỉng khäng
âạp ỉïng u cáưu an ton; thiãúu cáưu chç bo vãû,
5.1.4.3. Do âiãûn ạp bỉåïc xút hiãûn åí chäù bë hỉ hng cạch âiãûn hay do âon mảch ca
cạc dáy dáùn xúng âáút (khi âỉït dáy âiãûn) s cọ dng âiãûn r vo trong âáút g
cho ngỉåìi khi âi vo trong vng cọ dng âiãûn âọ.
5.1.4.4. Do bë phọng âiãûn häư quang: Âäúi våïi âiãûn cao ạp (trãn 100V), sỉû nguy hiãøm
khäng chè tiãúp xục våïi ngưn âiãûn m khi mäüt bä
åí sạt gáưn âỉåìng dáy hay trảm biãún ạp cọ thãø bë phọng âiãûn häư quang gáy bng chạy. ÅÍ âiãưu
kiãûn mäi trỉåìng bçnh thỉåìng khong cạch phọng âiãûn l 30kV/cạch mảng, nhỉ váûy våïi cáúp
âiãûn ạp 3,5 kV nãúu âỉa tay âãún gáưn dáy dáùn kho
chạy tay.
5.1.4.5. Thiãúu hồûc khäng sỉí dủng âụng cạc dủng củ bo häü: nhỉ ng, gàng tay cạch
âiãûn, thm cao su, giạ cạch âiãûn, v cạc phỉång tiãûn bo vãû khạc.
5.2. Phán têch mäüt säú trỉåìng håüp tiãúp xục våïi mảng âiãûn:
Khi ngỉåìi trỉûc tiãúp tiãúp xục våïi mảng âiãûn, mỉïc âäü nguy hiãøm phủ thüc vo så âäư näúi

mảch giỉỵa ngỉå
âiãûn xoay chiãưu.

5.2.1. Chảm âäưng thåìi vo hai pha khạc nhau ca mảng
âiãûn.
1
2
3
Ud
Trỉåìng håüp chảm vo hai pha báút k trong mảng âiãûn
hồûc våïi dáy trung ha v mäüt trong cạc pha s tảo nãn mảch
kên trong âọ näúi
âiãûn tråí phủ thãm no khạc (hçnh 5-1).
Hçnh
mảng âiãûn.
99

Lục ny âiãûn ạp âàût vo ngỉåìi cọ trë säú låïn nháút (ỉïng våïi âiãûn ạp dáy nháút âënh); cn
cỉåìng âäü dng âiãûn qua ngỉåìi I
ng
nãúu b qua âiãûn tråí tiãúp xục tênh gáưn âụng theo cäng thỉïc:
I =
ng
ng
ng
R
R
Trong âọ: U
p
: Âiãûn ạp pha ca mảng âiãûn; V

p
d
3
U
=
; Δ (5 - 1)
U
d
ïng kên båíi sỉû tiãúp xục hai p
R : Â ngỉåìi; Ω
: Âiãûn ạp ca mảng âo ha ca ngỉåìi; V
ng
iãûn ạp ca
g càõt âiãûn, ngỉåìi thåü lm viãûc trỉûc
ãúp åí bäü pháûn ai)
hn phi cỉûc àõt
iãûn.
ạch âiãûn cng khäng cọ tạc dủng gim âỉåüc âiãûn qua ngỉåìi, song trãn thỉûc tãú trỉåìng
c
dỉåïi 1000 V. sỉû tiãúp xục ca ngỉåìi våïi mäüt pha trong
ạp ca cạc dáy pha so våï
äúi xỉïn ïi âiãûn ạp pha U
p
v trë säú dng âiãûn âi
Trỉåìng håüp ny thỉåìng xy ra khi sỉía chỉỵa khän
ti cọ âiãûn ạp, mäüt tay âang lm viãûc trãn mäüt cỉûc cn tay kia (hồûc âáưu , v
c khạc. Cng cọ trỉåìng håüp do näúi dáy âiãûn, âáúu âiãûn vo cáưu dao m khäng c
â
Chảm vo hai pha ca dng âiãûn l nguye hiãøm nháút vç ngỉåìi âàût trỉûc tiãúp vo âiãûn ạp
dáy, ngoi âiãûn tråí ca ngỉåìi khäng cn näúi tiãúp våïi mäüt váût cạch âiãûn no khạc nãn dng

âiãûn qua ngỉåìi ráút låïn. Khi âọ d ngỉåìi cọ âi giy khä, cng cạch âiãûn hay âỉïng trãn ghãú gäù,
thm c
håüp ny ráút hiãúm; háưu hãút cạc tai nản xy ra l do chảm mäüt pha (80~83%).
5.2.2. Chảm vo mäüt pha ca mảng âiãûn cọ trung tênh näúi âáút.
Våïi âáút trung tênh nhàòm mủc âêch gim båït sỉû nguy hiãøm chảm âáút gáy nãn giỉỵ khäng
cho âiãûn ạp ca dáy pha âäúi våïi âáút tàng lãn lục xy ra
3
1
2
hảm âáút. Âáy l trỉåìng håüp mảng âiãûn ba pha cọ âiãûn ạp
mảng ba pha cọ dáy trung tênh näúi âáút s tảo ra mảng
trong âọ âiãûn tråí ca ngỉåìi màõc näúi tiãúp våïi âiãûn tråí näúi
âáút ca dáy trung tênh (hçnh 5-2).
Hçnh 5-2 - Trỉåìng håüp chảm mäüt pha ca
mảng ba pha våïi trung tênh näúi âáút.
Trong trỉåìng håüp ny âiãûn
Ro
i âáút khi chãú âäü lm viãûc ca mảng
â g bàòng âiãûn ạp pha, tỉïc l ngỉåìi âàût trỉûc tiãúp dỉå
qua ngỉåìi tỉång âäúi låïn.
I
ng
=
0ng
p
RR
U
+
; A (5 - 2a)
Nãúu b qua âiãûn tråí näúi âáút R

0
thç dng âiãûn qua ngỉåìi s l:
I
ng
=
ng
d
p
U
; A (5-2b)
ng
R3
U
R
=
òng 4Ω trong mảng âiãûn
cọ âiãûn ạp dỉåïi 100 V.
U
p
- âiãûn ạp pha; U
p
=
Trong âọ: R
0
- âiãûn tråí tênh toạn ca cỉûc näúi âáút s láúy bà
3
U
2
; V
100

.3. Chaỷm vaỡo mọỹt pha cuớa maỷng coù trung tờnh caùch õióỷn:
Ngổồỡi chaỷm vaỡo
5.2
mọỹt pha coi nhổ mừc vaỡo maỷng
où v ỳp
ồùi caùc (hỗn ).

óỷn trồ
3
1
2
song song vồùi õióỷn trồớ caùch õióỷn cuớa pha õ aỡ nọỳi tió
v õióỷn trồớ caùch õióỷn cuớa hai pha khaùc h 5-3
Trở sọỳ doỡng õióỷn qua ngổồỡi I
ng
trong trổồỡng hồỹp
naỡy phuỷ thuọỹc vaỡo õióỷn aùp pha,
Hỗnh 5-3 - Trổồỡng hồỹp chaỷm mọỹt pha cuớa
maỷng õióỷn coù trung tờnh caùch õióỷn
Rc
õi ớ cuớa ngổồỡi vaỡ õióỷn trồớ caùch õióỷn cuớa maỷng õióỷn
õọỳi vồùi õỏỳt, tổùc laỡ:
I
ng
=
3
R3
ng
+

Trong õoù: U
d
-
RRR3
d
p
=
+
U
U3
; A (5 - 3)
ccng
ióỷn aùp dỏy trong maỷch ba pha; V
; V
R
c
- ióỷn trồớ cuớa caùch õióỷn,
Nóỳu õióỷn trồớ caùch õióỷn R
c
õuớ lồùn thỗ I
ng
coù thóứ giaớm õóỳn mổùc an toaỡn.
ỳt - ióỷn aùp bổồùc.

g õióỷn chaỷm õỏỳt laỡm thay õọứi cồ baớn traỷng thaùi cuớa maỷng
t hióỷn caùc thóỳ hióỷu khaùc nhau giổợa caùc õióứm trón

oỹc thuớng chọự chọn vỏỷt nọỳi
o mọỹt quy luỏỷt nhỏỳt õởnh.
U

p
- ióỷn aùp pha
5.2.4. Sổỷ chaỷm mọỹt pha cuớa maỷng õióỷn xuọỳng õỏ
Vóử phổồng tióỷn an toaỡn, doỡn
õióỷn (õióỷn aùp giổợ dỏy dỏựn vaỡ õỏỳt thay õọứi, xuỏỳ
mỷt õỏỳt gỏửn chọự chaỷm õỏỳt).
5.2.4.1. Trổồỡng hồỹp cuớa doỡng õióỷn õi trong õỏỳt:
Sổỷ chaỷm mọỹt pha cuớa maỷng õióỷn xuọỳng õỏỳt
(khi õổùt dỏy õióỷn mọỹt õỏửu dỏy rồi chaỷm õỏỳt, khi caùch
õióỷn cuớa thióỳt bở õióỷn bở ch
2
1
3
x+a
r = 20m
x
r = 20m
Ub=Ux-Ux+a
Uõ=Iõ.Rõ
Ux
Ux+a
Ub=Uõ-Ua
Ux=f(U
3
,x)
r
o
õỏỳt) seợ coù mọỹt doỡng õióỷn taớn vaỡo trong õỏỳt taỷo ra mọỹt
trổồỡng õióỷn roỡ. Bỏỳt kyỡ mọỹt õióứm naỡo õoù cuớa õỏỳt trong
vuỡng trổồỡng õióỷn soỡ seợ xuỏỳt hióỷn õióỷn aùp. ngay chọự

tióỳp xuùc cuớa õỏỳt vồùi dỏy pha hoớng, thóỳ nng trób mỷt õỏỳt
laỡ lồùn nhỏỳt; dong õióỷn tióỳp xuùc vồùi õỏỳt taỷi õoù seợ coù strở sọỳ
lồùn nhỏỳt cuớa doỡng õióỷn soỡ.
Doỡng õióỷn soỡ õi vaỡo õỏỳt theo hổồùng nổớa hỗnh cỏửu
baùn kờnh x coù dióỷn tờch laỡ S= 2x
2
vaỡ xem dióỷn tờch tióỳt
dióỷn õỏỳt cuớa hỗnh baùn cỏửu nhổ laỡ vỏỷt dỏựn õióỷn maỡ õióỷn
aùp trong vuỡng naỡy phỏn bọỳ the
Doỡng õióỷn roỡ trong õỏỳt taớn õi tổỡ tỏm hỗnh baùn cỏửu toớa ra
theo õồỡng baùn kờnh x (hỗnh 5 - 4).
Hỗnh 5 - 4: Phỏn bọỳ õióỷn aùp cuớa caùc õióứm
trón bóử mỷt õỏỳt luùc coù chaỷm õỏỳt.
101

Khi õióỷn trồớ suỏỳt cuớa õỏỳt khọng õọứi, trở sọỳ doỡng õióỷn roỡ I
x
qua mọỹt dióỷn tờch nhoớ
cuớa baùn cỏửu caùch õióứm chaỷm õỏỳt mọỹt khoaớng x seợ laỡ:
I
x
=
2
x2
d
I
(5 - 4)
ióỷn chaỷm õỏỳt õóỳn õióứm xeùt; m
ỡ caỡng xa õióứm doỡng
ỡng õ ử mỷt õỏỳt cuợng giaớm

ỹt õióứm naỡo õoù trón bóử mỷt õỏỳt laỡ hióỷu sọỳ
õióứm vọ cuỡng xa coù thóứ xem nhổ bũng
họng) ũng:
Trong õoù: I
õ
: Trở sọỳ doỡng õióỷn chaỷm õỏỳt;
X: Khoaớng caùch tổỡ õióứm doỡng õ
Tổỡ õoù thỏỳy rũng, khi baùn kờnh x cuớa baùn cỏửu caỡng tng, tổùc la
õióỷn chaỷm õỏỳt khi trở sọỳ do ióỷn caỡng giaớm vaỡ do õoù õióỷn aùp ồớ trón bó
theo quy luỏỷt õổồỡng cong Hypecbol. ióỷn aùp taỷi mọ
õióỷn aùp giổợa õióứm õoù vaỡ õióứm vọ cuỡng xa (õióỷn aùp cuớa
k b
U
x
=




=

x
d
2
x
x2
I
x2
I
(5 - 5)

Trong õoù: U
x
: Trở sọỳ õióỷn aùp taỷi mọỹt õióứm caùch chọự chaỷm õỏỳt mọỹt khoaớng x; v


: ióỷn trồớ suỏỳt cuớa õỏỳt; caùch maỷng
aỷm õỏỳt seợ co õỏỳt U
õ
:
U= I .R =
ngay taỷi chọự ch ù õióỷn aùp cao nhỏỳt õọỳi vồùi
õ õ õ
0
r2
d
I
; V (5 - 6)
Trong õoù: R
õ
:

Khi ngổồỡi õi vaỡo vuỡng trổồỡng õióỷn roỡ thỗ giổợa hai chỏn ngổồỡi seợ coù sổỷ chónh lóỷch
õióỷn aùp naỡy qua chỏn kia. Do õoù ngổồỡi õổùng hai chỏn
trón ha ióỷn aùp goỹi laỡ õióỷn aùp
aỡ mọỹt hióỷu sọỳ õióỷn aùp cuớa caùc õióứm trón mỷt õỏỳt caùch nhau mọỹt
ùn cuớa bổồùc chỏn ngổồỡi khi tờnh toaùn lỏỳy bũng 0,8m.
ióỷn trồớ cuớa õỏỳt;
r
0:
Baùn kờnh caớu hỗnh baùn cỏửu (xen hỗnh 5-4); m

5.2.4.2. ióỷn aùp bổồùc:
, doỡng õióỷn seợ truyóửn qua ngổồỡi tổỡ chỏn
i õióứm coù õióỷn aùp khaùc nhau seợ chởu taùc õọỹng cuớa mọỹt hióỷu õ
bổồùc. Nhổ vỏỷy õióỷn aùp bổồùc l
khoaớng bũng chỏn ngổồỡi; õọỹ lồ
ióỷn aùp bổồùc U
p
xaùc õởnh bũng bióứu thổùc sau:
U
B
= U
x
- U
x+a
=

+
+

=


ax
x
d
2
d
)ax(x2
aI
x

dx
2
I
(5 - 7)
Trong õoù: U
x
: ióỷn aùp taỷi bổồùc chỏn caùch õióứm chaỷm õỏỳt mọỹt khoaớng x; v.
ứm chaỷm õỏỳt mọỹt khoaớng x+a; v
: ọỹ daỡi cuớa khoaớng caùch bổồ
) thỏỳy rũng:
ũng
khọng.
U
x+a
: ióỷn aùp taỷi bổồùc chỏn caùch õió
a ùc chỏn; m
Tổỡ bióứu thổùc (5 - 7
- Caỡng õổùng xa chọự doỡng õióỷn chaỷm õỏỳt trở sọỳ õióỷn aùp bổồùc U
b
caỡng giaớm.
- Ngoaỡi khoaớng caùch xa chọự chaỷm õỏỳt 20m coù thóứ xem õióỷn aùp bổồùc b
102

- ÅÍ ngay sạt chäù chảm âáút, âiãûn ạp bỉåïc U
b
cng cọ thãø bàòng khäng nãúu hai
chán ng
ïi hản cho phẹp ca trë säú U
b
khäng qui âënh åí cạc qui phảm hiãûn hnh vç cạc

trë säú U
dng âiãûn tỉì
chán qu
ûn v dáy dáùn:
âãø xút hiãûn
âiãûn tråí cạch
thç âiãûn tråí cạch âiãûn täúi
iãøu la
íi kiãøm tra hai láưn. Båíi vç cháút cạch âiãûn láu nag s bë
im y
ïi khong cạch an ton âãø ngỉåìi khäng va
úi âáút l 2m
mang âiãûn).
ïi giàng trãn khäng âãư phng khi
trãn cạc giạ, cc âåỵ
ãø trạn
.3. Sỉí dủng âiãûn thãú an ton:
ỉåìi âãưu âàût trãn mäüt vng trn âàóng âiãûn ạp (âiãøm A v B trãn hçnh 5-4).
Giå
b
låïn thỉåìng do cạc dng âiãûn ngàõn mảch chảm âáút låïn gáy ra v nọ s bë càõt ngay tỉïc
thåìi båíi cạc thiãút bë bo vãû. Cạc trë säú U
b
nh khäng gay nguy hiãøm cho ngỉåìi do
a chán. Tuy váûy våïi trë säú âiãûn ạp U
b
= 100~250V chán cọ thãø bë co rụt v ngỉåìi bë ng
xúng âáút . Luc ny âiãûn ạp âàût vo ngỉåìi tàng lãn vç dng âiãûn âi theo mảch chênh “tay-
chán”, nãúu thiãút bë bo vãû khäng càõt âỉåüc dng âiãûn ngàõn mảch chảm âáút thç cọ thãø gáy ra tai
nản.

5.3. Cạc biãûn phạp phng ngỉìa tai nản âiãûn.

5.3.1. Biãûn phạp âãư phng tiãúp xục va chảm vo cạc bäü pháûn mảng âiãûn.
5.3.1.1. Âm bo täút cạch âiãûn ca thiãút bë âiã
- Cạc thiãút bë âiãûn, âỉåìng dáy dáùn phi bo âm cạch âiãûn täút, khäng
dng âiãûn r. Trë säú dng âiãûn r qui âënh khäng âỉåüc låïn hån 0,001A, tỉïc l
âiãûn khäng âỉåüc nh hån 1000Ω/V. Vê dủ khi sỉí dủng âiãûn ạp 380V
th ì 380 x 100 = 380.000Ω.
- Phi âënh k kiãøm tra v thay âäøi sỉía chỉỵa âụng lục cháút cạch âiãûn ln bo âm
âụng våïi u cáưu. Trong âiãưu kiãûn sn xút bçnh thỉåìng êt nháút mäùi nàm phi kiãøm tra 1 láưn;
nåi áøm ỉåït co håi khê xám thỉûc pha
g ãúu dáưn do bë quạ nọng, nhiãût âäü thay âäøi quạ nhiãưu, do c xạt sinh rản nỉït, do mäi
trỉåìng áøm ỉåït, xám thỉûc, cho nãn kh nàng cạch âiãûn máút dáưn tạc dủng; dng âiãûn cọ thãø r
åí v kim loải ca thiãút bë hồûc dáy dáùn gáy tai nản.
5.3.1.2. Bo âm khong cạch an ton, bao che cạc bäü pháûn mảng âiãûn:
Cạc bäü pháûn mảng âiãûn nhỉ cáưu dao, cạc thiãút bë âọng càõt, cạc âáưu näúi dáy, cáưn
phi âỉåüc che chàõn, nãúu khäng thç phi ro ngàn vå
chảm tiãúp xục gáy nguy hiãøm nhỉ:
- Ro quanh khu vỉûc trảm âọng ngàõt, trảm phán phäúi âiãûn, mạy biãún ạp, mạy phạt
âiãûn Trảm biãún ạp âàût ngoi tråìi phi âỉåüc bo vãû våïi chiãưu cao täúi thiãøu 2,5m, ro chàõn
trảm biãún ạp nãn âàût ra ngoi chäù nä
- V bao che chàõn ca nhỉỵng trang thiãút bë âiãûn cọ âiãûn ạp trãn 1000V phi cọ
khoạ liãn âäüng âãø loải trỉì kh nàng måí âỉåüc khi chỉa càõt âiãûn (âiãûn ạp trãn 1000 V cọ thãø xy
ra tai nản âiãûn khi chè måïi âãún gáưn cạc bäü pháûn
- Cạc âỉåìng dáy tráưn phi âỉåüc treo cao 3,5 m tråí lãn so våïi nãư, sn hồûc trãn
âỉåìng cọ ngỉåìi qua lải v 6m trãn âỉåìng cọ xe mạy âi qua lải phêa dỉåïi.
- Dáy âiãûn cao thãú qua chäù ngỉåìi âi lải phi cọ lỉå
dáy bë âỉït.
- Khäng âàût dáy âiãûn, dáy cạp trãn màût âáút, sn nh; phi treo
â h cho ngỉåìi v phỉång tiãûn qua lải khäng dáùm â lãn gáy nguy hiãøm.

5.3.1
103

ÅÍ nhỉỵng nåi nguy hiãøm vãư âiãûn phi sỉí dủng âiãûn ạp tháúp âãø hản chãú mỉïc nguy
hiãøm nãúu ngỉåìi va chảm phi thç dng âiãûn qua ngỉåìi cng nh. Phi sỉí dủng âụng mỉïc âiãûn
ỉïc âäü nguy hiãøm vãư âiãûn åí nåi lm viãûc, sn xút.
5.3 âiãûn r (b
ûm
ü pháûn kim loải ca v mạy, thiãút bë bçnh thỉåìng khäng cọ âiãûn, nhỉng nãúu cạch
â í
n ìo s cọ thãø bë giáût nguy hiãøm. Âãø âãư phng tai nản âiãûn trong trỉåìng håüp ny
thç co ùn näúi v ca thiãút bë våïi âáút hồûc våïi dáy trung tênh hay dng bäü pháûn
àõt âiãûn
äúng näúi âáút bao gäưm cạc thanh näúi
ú v âiãûn tråí cạch âiãûn åí
ạc pha
t
ún trë säú cọ thãø gáy nguy hiãøm cho ngỉåìi
(coi nh ïc ny ạp dủng cho mảng âiãûn ba
pha cọ trung úp xục nhỉ váûy, theo quy lûy phán bäú dng
ạp âäúi våïi cạc thiãút bë âiãûn ty thüc vo m
Theo tiãu chøn an ton quy âënh thç:
- Âäúi våïi nhỉỵng nåi êt nguy hiãøm, mảng âiãûn dng âãø thàõp sạng, dng cho cạc
dủng củ cáưm tay, âỉåüc sỉí dủng âiãûn ạp khäng quạ 220V; nhỉỵng nåi nguy hiãøm khäng âỉåüc
qua 36V v nhỉỵng nåi âàch biãût nguy hiãøm khäng quạ 12V.
- Ân chiãúu sạng cäú âënh åí âäü cao dỉåïi 2,5m âiãûn ạp khäng quạ 36V.
- Âäúi våïi cäng tạc hn âiãûn, âiãûn thãú khäng quạ 70 V; hn häư quang âiãûn khäng
quạ 12~24V.
.2. Biãûn phạp âãư phng tai nản âiãûn khi chảm vo v mạy cọ dng
cha mạt).

Cạc bä
iãûn bë hong s cọ dng âiãûn r ra v mạy thç trãn cạc bäü pháûn ny xút hiãûn âiãûn ạp v khi âọ
gỉåìi tiãúp xục va
ï thãø dng dáy dá
c bo vãû.
5.3.2.1. Näúi âáút bo vãû:
L biãûn phạp phäø biãún, an ton v hỉỵu hiãûu âãø phng chäúng tai nản do dng âiãûn r
ra v mạy. Hãû th
1
âáút v dáy dáùn âãø näúi âáút.
- Näúi âáút âån gin: Dng dáy dáùn âiãûn
näúi bäü pháûn kim loải trãn thanh mạy (V thiãút bë)
lục bçnh thỉåìng khäng cọ âiãûn våïi thanh näúi âáút
bàòng sàõt thẹp chän dỉåïi âá
c khäng bë hỉ hng khạc (Hçnh 5-5).
Hçnh 5-5. Så âäư näúi âáút âån gin bo vãû

Hãû thäúng tiãúp âáút phi cọ âiãûn tråí â nh â
bë cọ âiãûn ạp thç dng âiãûn chảy qua cå thãø khäng âã
ãø sao cho ngỉåìi khi tiãúp xục vo väø thiãú
ỉ ngỉåìi màõc song song våïi thanh näúi âáút). Hçnh thỉ
tênh cạch âiãûn. Trong trỉåìng håüp tiã
âiãûn s cọ:
I
ng
R
ng
=I
d
R

nâ
hay I
ng
= I
d
ng
nd
R
R

(5 - 8)
Trong âọ: I
ng
: Dng âiãûn âi qua ngỉåìi; A
ng
ca
áút; Ω
I
d
: Dng âiãûn r; A
R : Âiãûn tråí tênh toạn ngỉåìi; Ω
R
nâ
: Âiãûn tråí ca hãû thäúng näúi â
2
R
1
3
R
2

R
3
I
d
I
ng
104

Nhỉ váûy bà åí näúi âáút cọ thãø gim âỉåüc dng âiãûn qua ngỉåìi tåïi
trë säú khäng nguy hiãøm ng tênh cạch âiãûn våïi âiãûn ạp dỉåïi
1000V thç dng âiãûn r ) nãúu cỉûc näúi âáút cọ âiãûn tråí tênh
ạn nh
ãút bë cao ạp våïi âiãûn ạp trãn 100V cọ dng âiãûn r xúng âáút ráút låïn nãúu dng cỉûc näúi
áút âån
hảm pha trãn thanh mạy, dng âiãûn r s phán bäú âãưu
ún dáy våïi dáy thỉï tỉ l dáy trung tênh
ng dáy dáùn näúi thán
ch v trë säú
òng cạch gim âiãûn tr
cho ngỉåìi. Trong mảng âiãûn cọ tru
khäng låïn quạ 10A (thỉåìng l 4~6A
to (4Ω) âãø bo âm hả âỉåüc âiãûn ạp tiãúp xục âãún trë säú an ton (U= I
d
.R
nâ
= 10 x 4 =
40V).
- San bàòng âiãûn ạp: L biãûn phạp nhàòm lm tàng hiãûu qu näúi âáút våïi mủc âiạch
lm gim âiãûn ạp tiãúp xục våïi thán mạy khi bë mạt âiãûn v âiãûn ạp bỉåïc âãún trë säú an ton. ÅÍ
cạc thi

â hồûc tàng säú thanh näúi âáút âọng thnh nhọm táûp trung váùn khäng thãø lm gim âiãûn
ạp tiãúp xục (U
tx
) âãún trë säú cho phẹp. Lục ny viãûc gim âiãûn ạp tiãúp xục v âiãûn ạp bỉåïc (U
b
)
åí trong vng âỉåüc bo vãû chè thỉûc hiãûn âỉåüc bàòng cạch näúi âáút vng (Hçnh 5-6).

Våïi âáút vng tỉïc l bäú trê cạc thanh näúi âáút âån
thnh mäüt vi hng v näúi lải våïi nhau. Trỉåìng håüp
c
trãn táút c cạc thanh näúi âáút vng. Khi cọ dng âiãûn r
tỉì mäùi thanh näúi âáút, trãn bãư màût âáút s xy ra sỉû phán
bäú âiãûn ạp theo âënh lût Hypecbol tỉì cạc thanh näúi âáút
åí cảnh nhau s cọ sỉû cán bàòng tỉåg âäúi âiãûn ạp trong
vng bo vãû; nhåì âọ âäü chãûn lãûch âiãûn ạp trong cạc
trỉåìng håüp âiãûn ạp tiãúp xục v âiãûn ạp bỉåïc ráút nh, cọ
nghéa l lm gim âiãûn ạp tiãúp xục v âiãûn ạp bỉåïc âãøntë
säú an ton.
5.3.2.2. Näúi khäng bo vãû:
Ạp dủng trong mảng âiãûn cọ âiãûn ạp dỉåïi
1000V ba pha bä
(dáy khäng) â näúi âáút bàòng cạch d
kim loải ca mạy vo dáy trung tênh (Hçnh 5-7) Bo vãû
näúi dáy trung tênh thay cho bo vãû näúi âáút trỉûc tiãúp
trong cạc lỉåïi âiãûn hả ạp 380/220V v 220/127V s
âm bo an ton khi chảm âáút mäüt pha.
Khi cọ sỉû cäú (cạch âiãûn ca thiãút bë bë chc
thng) s xút hiãûn dng âiãûn trãn thanh mạy thç láûp
tỉïc mäüt trong cạc pha gáy ra âon mả

ca dng âiãûn ngàõn mảch s l:
I
nm
=
0d
p
RR
U
+
; A (5 -
9)
Trong âọ: U
p
: Âiãûn ạp pha ca mảng âiãûn; V
R
â
: Âiãûn tråí âáút; Ω
U
b
Utx
Utx = 0
U
b = 0
Ub
=Iâ.Râ
Iâ
Râ
A
A
Màût bàòng

Càõt A - A
H
çnh 5-
6
. Âiãûn ạp tiãúp xục
U
tx
v âiãûn ạp bỉåïc U
b
khi thỉûc
hiãûn näúi âáút vng.
3
2
1
0
Ro
H
çnh 5 -
7
.: Så âäư näúi khäng bo vãû.
105

R
0
: Âiã ía cỉûc näúi âáút; Ω
Do âiãûn a mảng âiãûn hả ạp khäng låïn nãn trë sä
ûn tråí cu
ïp ca ú ca dng âiãûn I
nm
cng khäng

ío vãû khạc hoảt âäüng âỉåüc, tçnh trảng chảm
täưn tải láu di mäüt âiãûn ạp våïi trë säú:
â låïn âãø cho cáưu chç bë chy hồûc cạc cå cáúu ba
âáút cọ thãø kẹo di, trãn v thiãút bë s
U
â
= R
â
I
nm
=
0d
RR +
Trë säú âiãûn ạp ny cọ thãø âảt âãún mỉïc nguy hiãøm. Vç váûy âãø cáưu chç v cạc bäü pháûn
bo vãû khạc càõt nhanh chäù sỉû cäú ca mảng âiãûn thç dng dáy dáùn näúi v th
dp
RU
; V
iãút bë våïi dáy trung
tênh l biãûn phạp âån gin nháút. Viãûc näúi trỉûc tiãúp v mạy våïi dáy khäng l nhàòm mủc âêch
nm
âãø ch t âiãûn càõt nhanh dng âiãûn
chảm v thiãút bë.
áút cng nhỉ khi chảm vo cạc bäü pháûn mang âiãûn lục xút hiãûn âiãûn ạp trãn
nm
ải cå cáúu càõt âiãûn bo vãû âån gin (hçnh 5 - 8).
ng,
út hiã
û th :
khäng thãø vỉåüt quạ trë säú âiãûn ạp qui

+ Âiãûn tråí näúi âáút ca cå cáúu khäng u cáưu quạ nh (4
Ω) m cọ thãø tåïi
100~50
5.3.3. Sỉí dủng cạc phỉång tiãûn bo vãû v dủng củ phng häü:
(5 - 10)
tàng trë säú dng âiãûn ngàõn mảch I o cáưu chç v cå cáúu càõ
5.3.2.3. Càõt âiãûn bo vãû:
L biãûn phạp bo vãû nhàòm bo âm an ton cho ngỉåìi bàòng cạch càõt nhanh trong
thåìi gian tỉì 0,1~0,2 giáy âoản sỉû cäú hồûc ton bäü mảng âiãûn khi cọ ngàõn mảch cảhm v hồûc
ngàõn mảch chảm â
v thiãút bë âãún trë säú qui âënh.
- Cå cáúu càõt âiãûn bo vãû âỉåüc sỉí dủng åí c mảng ba pha cọ trung tênh cạch âiãûn v
mảng âiãûn cọ trung tênh näúi âáút. Âäúi våïi mảng âiãûn ba pha cå cáúu ny âỉåüc màõc näúi tiãúp v
dáy dáùn näúi thán mạy våïi thanh näúi âáút hồûc våïi dáy trung tênh v s hoảt âäüng dỉåïi tạc âäüng
ca dng âiãûn r I
d
hồûc dng âiãûn ngàõn mảch I trong thỉi gian mạt âiãûn ra thán mạy v s
càõt âiãûn khi mạy. Cọ nhiãưu lo
- Ngun l lm viãûc ca cå cáúu càõt âiãûn bo vãû nhỉ sau:
+ Khi trãn v âäüng cå khäng cọ âiãûn ạp, âọng cáưu dao, l xo bë kẹo càng v li
sàõt giỉỵ cáưu dao åí tỉ thãú âọ, âäüng cå cọ âiãûn lm viãûc.
+ Nãúu cạch âiãûn ca âäüng cå bë chc
1
2
3
th mäüt pha chảm v âäüng cå thç láûp tỉïc cọ âiãûn ạp
x ûn; khi âiãûn ạp âãún mỉïc qui âënh s cọ mäüt dng
âiãûn â låïn chảy trong cün dáy rụt li sàõt xúng.
1
2

3
4
Hçnh 5-8. Så âäư ngun tàõc càõt âiãûn bo vãû.

1- L xo; 2- Cün dáy; 3- Cáưu dao; 4- Li sàõt
phêa dỉåïi, l xo kẹo cáưu dao càõt âiãûn ngưn cung cáúp
cho âäüng cå.
- So våïi näúi âáút bo vãû v näúi khäng bo vã ç cå cáúu càõt âiãûn bo vãû cọ ỉu âiãøm l
+ Âiãûn ạp xút hiãûn trãn âäúi tỉåüng bo vãû
âënh nãn bo âm an ton tuût âäúi.

0Ω, do âọ dãù âang bäú trê v chãú tảo hãû thäúng näúi âáút ca cå cáúu ny.
106

5.3.3.1. Cạc phỉång tiãûn cạch ly bo vãû:
Ty theo âiãûn ạp ca mảng âiãûn, cạc phỉång tiãûn bo vãû chia ra dỉåïi 1000V v lai
trãn 10
ïc våïi nhỉỵng pháưn
d
án khäng âm bo an ton khi âiãûn ạp tiãúp
ca thiãút bë
ì âáút la
áút hiãûn âiãûn ạp báút ngåì trong trỉåìng
åüp âọ
thiãút bë näúi âáút dng dáy âäưng mãưm, tiãút diãûn
00V. Trong mäùi loải lải phán biãût loải bo vãû chênh v loải bo vãû phủ tråü.
- Loải sủng củ bo vãû chênh l loải chëu âỉåüc âiãûn ạp khi tiãúp xu
áùn âiãûn trong mäüt thåìi gian láu.
- Loải dủng củ phủ tråü l lai bn th
xục nãn phi dng kãút håüp våïi dủng củ chênh âãø tàng cỉåìng mỉïc âäü an ton.

+ Cạc dủng củ k thût âiãûn bo vãû ngỉåìi khi cạc pháưn dáùn âiãûn
va ì bủc cạch âiãûn, thm cạch âiãûn, ng, giy v gàng tay cạch âiãûn.
- Bủc cạch âiãûn l loải dủng củ phủ tråü dng âãø phủc vủ cạc thiãút bë âiãûn cọ âiãûn
ïp báút kya ì, thỉåìng cọ kêch thỉåïc 75x75cm, hồûc 75x40cm, cọ chán sỉï cạch âiãûn.
- Thm cạch âiãûnl loải dủng củ phủ tråü dng âãø phủc vủ cạc thiãút bë âiãûn cọ âiãûn
ïp t 1000V tråa í xúng, thỉåìng cọ kêch thỉåïc 75x75cm, dy tỉì 0,4~1cm.
- Gàng tay dng cho âiãûn ạp dỉåïi 1000V âäúi våïi dủng củ bo vãû chênh v âiãûn ạp trãn
1000V âäúi våïi dủng củ phủ tråü.
- ng v giy l loải dủng củ phủ tråü. ng cạch âiãûn dng våïi âiãûn ạp trãn 1000V,
ìn gico y cạch âiãûn dng våïi âiãûn ạp dỉåïi 1000V.
+ Cạc dủng củ bo vãû khi lm viãûc dỉåïi âiãûn ạp gäưm cọ so cạch âiãûn, kçm
ïch âiãca ûn v cạc dủng củ thåü âiãûn khạc.
- So cạch âiãûn dng âãø âọng måí cáưu dao cạch ly v âàût thiãút bë näúi âáút, dng cho
ûn ạp trãn 1000V, lâiã ì loải dủng củ bo vãû chênh.
- Kçm cạch âiãûn l loải dủng củ bo vãû chênh dng âãø thaod làõp cáưu chç äúng, âãø
ïc trãnthao ta nhỉỵng thiãút bë âiãûn cọ âiãûn ạp âãún 35.000V.
- Âãø kiãøm tra xem cọ âiãûn hay khäng âäúi våïi âiãûn ạp trãn 1000 V thç sỉí dủng âäưng
ư âo âiãhä ûn ạp hồûc kçm (càûp) âo âiãûn; âäúi våïi thiãút bë cọ âiãûn ạp dỉåïi 500V thç dng bụt thỉí
âiãûn, ân àõc quy (cäng sút khäng quạ 25 W).
5.3.3.2. Phỉång tiãûn bo vãû âãø lm viãûc åí cạc trang thiãút bë â càõt âiãûn:
Phỉång tiãûn bo vãû chàõc chàõn âãø lai trỉì sỉû xu
h ng nháưm thiãút bë â càõt âiãûn l bäü näúi âáút tảm thåìi, di âäüng. Bäü näúi âáút gäưm cọ dáy dáùn
âãø näúi kãút cạc pha, dáy dáùn âãø näúi âáút v cạc cỉûc näúi dáy våïi thanh dáùn.
- Dáy dáùn âãø näúi thiãút bë âiãûn våïi
phi â âm bo äøn âënh nhiãût khi cọ ngàõn mảchnhwng khäng nh hån 25mm
2
.
- Cỉûc näúi dáy phi cọ cáúu tảo sao cho cọ thãø dng so cạch âiãûn âãø âáúu v thạo dáy
khi thanh dáùn.
5.3.3.3. Cạc loải dủng củ bo vãû khạc, gäưm cọ:

* Cạc loải phỉång tiãûn dng âãø trạnh tạc hải ca häư quang âiãûn nhỉ kênh bo vãû
màõt, qưn ạo khäng bàõt chạy, bao tay vi bảt, màût nả phng håi âäüc,
107

* Cạc lai phỉång tiãûn dng âãø lm viãûc trãn cao nhỉ thàõt lỉng bo hiãøm, mọc
chán cọ quai da, dáy âeo, xêch an ton, thang xãúp, thang náng, thang gạ, chi äúng läưng,
o cọ nghi ngåì vãư cháút lỉåüng, thỉí våïi
üng lỉå
ë âang cọ âiãûn, ngàn
ìng ngỉìa thỉåìng ghi: “Cáúm såì mọ- chãút ngỉåìi”; “Cọ âiãûn - nguy hiãøm -

5.3
V cọ
nguy hiãøm thç phi âỉåüc cáúp cỉïu ngay. Cáúp cỉïu chia
lm hai giai âoản l: Tạch ngỉåìi ra khi ngưn âiãûn v thỉûc hiãûn hä háúp nhán tảo.
àõc.
v láưn lỉåüt
- Dáy âeo an ton phi âỉåüc thỉí lải kh
tro üng 225kg trong 5 phụt v âënh k êt nháút 6thạng/láưn.
- Chi äúng läưng tỉû náng dng âãø làõp v sỉía chỉỵa âỉåìng dáy, ân. Viãûc sỉí dủng
phi tn theo cạc u cáưu âàûc biãût vãư k thût an ton do nh mạy âãư ra.
- Thang xãúp bo âm cho ngỉåìi lm viãûc an ton åí trãn cao khi làõp rạp cạc
thiãút bë cao cạch màût âáút tåïi 3,5m. Thang xãúp âỉåüc thỉí âënh k 1nàm/1 láưn våïi ti trng 200
kg trong 5 phụt.
5.3.3.4. Cạc biãøn bạo phng ngỉìa:
Dng âãø bao v ngàn khäng cho ngỉåìi tåïi gáưn cạc trang thiãút b
khäng cho thao tạc cạc khọa, cáưu dao cọ thãø phọng âiãûn vo nåi âang sỉía chỉỵa hồûc lm viãûc.
Theo mủc âêch sỉí dủng cạc loải biãøn bạo cọ thãø phán thnh 4 nhọm l:
- Biãøn pho
chãút ngỉåìi”; “Âỉïng lải - âiãûn cao ạp”,

- Biãøn cáúm ghi: “Khäng âọng âiãûn - cọ ngỉåìi lm viãûc, Khäng âọng âiãûn - lm viãûc
trãn âỉåìng dáy”,
- Biãøn cho phẹp thỉåìng ghi: “Lm viãûc tải âáy” âãø chè chäù lm viãûc cho cäng nhán.
- Biãøn nhàõc nhåí: Âãø nhàõc nhåí vãư cạc biãûn phạp cáưn thiãút nhỉ ghi: “Näúi âáút”.
Cạc loải biãøn bạo di âäüng dng trong cạc trang thiãút bë cọ âiãûn ạp trãn v dỉåïi
100V cáưn lm bàòng váût liãûu cạch âiãûn hồûc dáùn âiãûn xáúu (Cháút do hồûc bç cỉïng cạch âiãûn);
cáúm dng tän, thẹp lm biãøn bạo. Phêa trãn biãøn bạo phi cọ läù hồûc mọc âãø treo.

.4. Så cỉïu ngỉåìi bë tai nản âiãûn.
Trãn cäng trỉåìng thi cäng sỉí dủng phäø biãún nháút l mảng âiãûn ba pha 380/220
trung tênh trỉûc tiãúp näúi âáút. Säú liãûu thäúng kã cho biãút lai âiãûn ạp ny thỉåìng dãù gáy ra tải nản
âiãûn chãút ngỉåìi (khong 65% täøng säú cạc tai nản âiãûn) vç ngỉåìi dãù ch quan coi thỉåìng âiãûn
ạp tháúp (dỉåïi 1000V).
Khi ngỉåìi bë tai nản âiãûn åí mỉïc
5.3.4.1. Cỉïu ngỉåìi bë nản ra khi ngưn âiãûn: Cọ thãø dng cạc biãûn phạp sau:
* Càõt dng âiãûn: Láûp tỉïc ngàõt âiãûn åí bäü pháûn nản nhán chảm phi bàòng cạch måí
cáưu dao, cáưu chç, cäng t
- Nãúu khäng thỉûc hiãûn âỉåüc bàòng cạch trãn thç dng dai rçu chi cạn gäù chàût
âỉït dáy âiãûn. Khi tiãún hnh phi âeo gàng tay cạch âiãûn, chán âi ng cạch âiãûn
chàût âỉït tỉìng dáy mäüt.
- Cng cọ thãø lm ngàõn mảch bàòng cạch qng lãn trãn dáy dáùn mäüt âoản kim
loải hồûc dáy dáùn âãt lm chạy cáưu chç; phi chụ âãư phng cọ thãø bë ng hồûc bë thỉång.
108

* Trỉåìng håüp khäng càõt âiãûn âỉåücthç tạch nản nhán ra khi thiãút bë bàòng sỉïc ngỉåìi
tháût nhanh chọng bàòng cạch:
- Trm vo qưn ạo khä hồûc qún vi hay chàn vo ngỉåìi bë nản läi ra khi
áût man
gäù
ûn giáût láy, âi hi ngỉåìi cỉïu phsè khä rạo, âỉïng trãn táúm

ạn, gh
äúng.
n thåí, tim cn âáûp, chè bë ngáút thç cáưn âãø ngỉåìi bë nản nàòm åí
ản nhán âac thåí mảnh v ngàõt qung hồûc â bë ngỉìng thåí, tim ngỉìng
áûp thç âãún v lm ngay gáưn nåi bë tai
ản. Tr
- Xoa bọp bãn ngoi läưng ngỉûc: Nản nhán âãø nàòm ngỉỵa, ngỉåìi cỉïu qu bãn cảnh
ûi âàût chẹo lãn trãn, dng sỉïc ngỉåìi âãø áún cho
lãn mäüt
hụt ch
ưn ạo kã åí
ûng, â
o cọ sỉïc
xún
ảt: Trỉåïc khi thäøi nảt cáưn mọ
gi, thỉïc àn, , kiãøm tra xem khê qun cọ thäng sú
v g âiãûn.
- Nãúu nản nhán bë dáy âiãûn qung vo ngỉåìi thç cọ thãø dng so, gáûy bàòng
khä, tre khä âãø háút dáy âiãûn ra.
Cáưn chụ âãø khi bë âiã
v ãú khä, âi gúc, dẹp cao su v cng cáưn cọ biãûn phạp trạnh cho nản nhán khäng bë ng
råi tỉì trãn cao xu
* Sau khi âỉåüc tạch khi mảng âiãûn cáưn tiãún hnh:
- Nãúu nản nhán c
nåi n ténh, thoạng khê, nåïi räüng qưn ạo âãø thåí v mảch mạu lỉu thäng dãù dng, phi giỉỵ
áúm, khäng âãø bë cm lảnh, cho ngỉíi cäưn amoni clorua (NH
4
Cl).
- Nãúu n
â phi kháøn trỉång lm hä háúp nhán tảo khi bạc sé chỉa

n ỉåïc khi lm hä háúp phi nåïi räüng qưn ạo ca nản nhán, cảy miãûng ra khi miãûng càõn
chàût.
5.3.4.2. Så cỉïu lm hä háúp nhán tảo:
Lm hä háúp nhán tảo phi liãn tủc, kiãn trç cho âãún khi bäü pháûn y tãú âãún. Màûc d
khäng cn dáúu hiãûu ca sỉû säúng cng khäng âỉåüc coi l nản nhán â chãút, chè âỉåüc xem l
chãút nãúu ngỉåìi bë nản våỵ s hồûc chạy âen. Hä háúp nhán tảo cọ cạc phỉång phạp l:

âàût mäüt bn tay lãn trãn pháưn tim, bn tay cn la
läưng ngỉûc bë nẹn xúng räưi lải nåïi tay ra, lm nhỉ váûy theo nhëp tỉì 60~80 láưn/ phụt.
- Hä háúp nhán tảo áún ngỉûc: Âàût nản nhán nàòm sáúp, âáưu quay nghiãng gäúi lãn tay
phi gáúp lải cho dãù thåí. Lục thåí ra thç ngỉåìi cỉïu phi ng ngỉåìi vãư phêa trỉåïc, âỉïng
c o cọ sỉïc â xúng, láúy hai bn tay â áún xng lỉng, lục hêt vo phi tỉì tỉì hả ngỉåìi
xúng v hai tay bng lng ra (Hçnh -9a).
- Hä háúp nhán tảo co dùi tay: Nản nhán âàût nàòm ngỉỵa, dng gäúi hồûc q
lỉ áưu ngỉỵa ra phêa sau. Ngỉåìi cỉïu ỉy phêa
trỉåïc, khi hêt vo kẹo hai tay ngỉåìi bë nản lãn quạ
âáưu, khi hêt ra âáøy hai tay nản nhán ẹp vo cảnh
sỉåìn, âäưng thåìi nhm ngỉåìi lãn mäüt t ch
a) b)
â g (hçnh 5~9b).
Hçnh 5 - 9. Mäüt säú phỉång phạp hä háúp nhán tảo .
a) Hä háúp nhán tảo áún ngỉûc;
b) Hä háúp nhán tảo co dùi tay.
- H håi thäøi ng c hãút âåìm ri v láúy cạc di váût nhỉ ràng
t khäng. Âàût nản nhán nàòm ngỉỵa, âáưu håi
Khi thåí ra Khi thåí ra
Khi hêt vo Khi hêt vo
109

ngỉỵa ra phêa sau, ngỉåìi lm cáú kên mi nản nhán v thäøi tháût

mảnh qua mäưm hồûc bët kên mä h thỉåìng tỉì 13 ~ 16 láưn/phụt.
ûm vãư dng âiãûn sẹt:
ût nỉåïc di chuøn trong khäng khê do ma sạt giỉỵa chụng v
h âạm máy mang âiãûn ám;
nh âạm máy mang âiãûn dỉång.
iãưn Trung.

øm trỉåïc hãút nhỉ mäüt ngưn âiãûn ạp cap v dng låïn âäúi våïi

âạm máy. Âiãûn têch ca âạm máy s gim
âi, nhỉng lải xút hiãûn sỉû têch ly âiãûn têch trãn nhỉỵng pháưn kim loải cạch ly våïi âáút ca cäng
p cỉïu hêt mäüt håi di, tay bët
ưm thäøi qua mi theo nhëp thåí bçn
5.4. Bo vãû chäúng sẹt.

5.4.1. Sẹt v tạc hải ca nọ.
Sẹt l hiãûn tỉåüng phọng âiãûn trong khê quøn gia âạm máy däng mang âiãûn têch våïi
màût âáút håüc giỉỵa cạc âạm máy däng mảng âiãûn têch trại dáúu nhau.
5.4.1.1. Khại niã
Khi håi nỉåïc v cạc ha
cạc låïp khäng khê, chụng s têch âiãûn tảo thnh âạm máy mang âiãûn têch âọ. Theo âënh lût
khê âäüng hc cạc hảt nỉåïc nh mang âiãûn ám s tủ lải v tảo thn
cạc hảt nỉåïc låïn s làõng xúng dỉåïi v tảo th
Khi âạm máy mang âiãûn dỉång di chuøn do hiãûn tỉåüng cm ỉïng ténh âiãûn trãn bãư
màût âáút s xút hiãûn âiãûn têch ám. Nhỉ váûy s tảo thnh mäüt tủ âiãûn âàûc biãût våïi låïp khäng khê
åí giỉỵa cạc bãư màût tủ âiãûn âảt tåïi trë säú cỉûc hản (khong 20~30Kv/cạch mảng) s xút hiãûn sỉû
phọng âiãûn trong khäng trung, phạt ra tia chåïp sạng chọi v tiãúng näø dỉỵ däüi.
Khi phọng âiãûn, âiãûn ạp giỉỵa âạm máy däng v màût âáút cọ thãø âảt âãún hng chủc,
tháûm chê hng tràm triãûu vän; cỉåìng âäü dng âiãûn sẹt âảt âãún 200~300KA, nhiãût âäü tia chåïp
tỉì 6.000~10.000

0
C. Vç thãú dng âiãûn sẹt gáy tạc hải ráút låïn cho sinh váût, con ngỉåìi, cäng
trçnh, thiãút bë trãn màût âáút. Säú ngy cọ däng sẹt v máût âäü sẹt åí nỉåïc ta nhỉ sau:
- Säú ngy däng trung bçnh (ngy/nàm) l 44~61,6
- Máût âäü sẹt trung bçnh (láưn/km
2
/nàm) l 3,3~6,47
Nhỉỵng vng cọ sẹt, hoảt âäüng mảnh l âäưng bàòng v ven biãøn miãưn Bàõc, miãưn nụi
v trung du miãưn Bàõc, tiãúp âãún l âäưng bàòng miãưn Nam, ven biãøn v cao ngun m
5.4.1.2. Tạc hải ca sẹt:
Dng âiãûn sẹt gáy ra tạc dủng v háûu qu nhỉ sau:
* Tạc dủng trỉûc tiãúp: Sẹt âạnh thàóng trỉûc tiãúp vo cäng trçnh, nh cỉía, con
ngỉåìi, l nguy hiãøm nháút; dáùn âãún cạc háûu qu l:
- Sẹt nguy hiã
ngỉåìi v sục váût; khi sẹt âạnh trỉûc tiãúp thỉåìng bë chãút ngay.
- Dng sẹt cọ nhiãût âäü ráút låïn cọ thãø gáy nãn âạm chạy låïn ráút nguy hiãøm
âäúi våïi cạc kho nhiãn liãûu, váût liãûu dãù chạy näø.
- Sẹt cn phạ hy vãư màût cå hc, cọ thãø lm näø tung trủ thạp, äúng khọi cao,
phạ hy âỉåìng ray, äúng nỉåïc; lm gy âäù cáy cäúi.
* Tạc dủng giạn tiãúp: Nãúu sẹt âạnh åí gáưn nh cỉía, cäng trçnh, kho tng, s
gáy ra cạc hiãûn tỉåüng:
- Cm ỉïng ténh âiãûn: Do cạc âạm máy däng mang âiãûn âãún gáưn cạc cäng
trçnh lm cho cäng trçnh têch âiãûn trại dáúu våïi âiãûn
110

trçnh (nhỉ mai tän, ) tảo thnh thãú hiãûu ráút låïn (cọ thãø âảt âãún hng chủc vản vän) so våïi âáút
v cạc váût bàòng kim loải näúi âáút cọ kh nàng phạt sinh phọng âiãûn km theo tia lỉía gáy ra
hạy nä
i liãưn nhau) gáy chạy näø.
cao vç do khong cạch giỉỵa âiãøm cao nháút ca cäng trçnh

ãún âạm
ỵ âënh hỉåïng phọng âiãûn sẹt vãư
cäng trçnh, nh cỉía, kho tng, thiãút bë,
i chäúng sẹt,
(kim) thu sẹt, dáy thu sẹt v lỉåïi thu sẹt.
ût trãn cạc cäüt âỉïng âäüc láûp hồûc lãn cạc trủ liãn
m våïi
lỉåïi 5
c ø.
- Cm ỉïng âiãûn tỉì: Khi sẹt âạnh thàóng vo kim thu sẹt, dáy dáùn sẹt (thu läi)
hồûc âỉåìng äúng, dáy âiãûn trãn cäng trçnh hay gáưn cäng trçnh âỉåüc bo vãû s gáy ra mäüt âiãûn
tỉì trỉåìng låïn lm cho cạc váût bàòng kim loải bãn trong cäng trçnh sinh ra mäüt sỉïc âiãûn âäüng
cm ỉïng cọ kh nàng xút hiãûn sỉû phọng âiãûn phạt ra tia lỉía (tải chäù håí ca cạc pháưn kim loải
khäng näú
- Sỉû xám nháûp âiãûn thãú cao: Ngoi nhỉỵng tạc dủng trỉûc tiãúp v giạn tiãúp
ca sẹt; âäúi våïi cạc váût dáùn âiãûn kẹo di nhỉ dáy âiãûn, dáy âiãûn thoải, âỉåìng ray, äúng nỉåïc,
cọ thãø mang âiãûn thãú cao tỉì xa âãún khi bë sẹt âạnh thám nháûp vo trong cäng trçnh gáy nguy
hiãøm cho ngỉåìi v gáy chạy näø thiãút bë, Kh nàng cäng trçnh trãn màût âáút bë sẹt âạnh trỉûc
tiãúp cng låïn nãúu cäng trçnh cng
â máy mang âiãûn cng gáưn. Ngoi ra kh nàng bë sẹt âạnh trỉûc tiãúp cn phủ thüc vo
âëa cháút cng nhỉ cạc úu täú khê quøn, Nhiãưu khi sẹt khäng phọng trỉûc tiãúp cng gáy ra
nguy hiãøm; khi dng âiãûn sẹt âi qua mäüt váût tiãúp âáút s gáy nãn tải vng âáút âọ mäüt âiãûn
trỉåìng, ngỉåìi v váût âi vo s bë nguy hiãøm do âiãûn ạp bỉåïc.

5.4.2. Biãûn phạp bo vãû chäúng sẹt.
Bo vãû chäúng sẹt dỉûa vo nguûn l cå bn l: dng thanh (kim) thu sẹt âãø trãn cao cọ
dáy kim loải dáù xúng âáút v näúi vo váût näúi âáút. Mủc âêch l dng cạc váût thu åí vë trê cao âãø
khi xút hiãûn máy däng cạc váût thu ny s táûp trung âiãûn têch tỉì màû âáút tảo nãn âiãûn trỉåìng cọ
cỉåìng âäü låïn åí giỉỵa váût thu sẹt v máy. Vç váûy váût thu sẹt se
mçnh v tảo nãn khäng gian an ton cho

Näüi dung chäúng sẹt phi bao gäưm bo vãû chäúng sẹt âạnh trỉûc tiãúp, bo vãû chäúng
sẹt cm ỉïng v bo vãû chäúng sẹt lam truưn.
5.4.2.1. Bo vãû chäúng sẹt âạnh thàóng:
Biãûn phạp bo vãû chäúng sẹt âạnh trỉûc tiãúp vo cäng trçnh l lm thu lä
thu läi gäưm cọ cạc bäü pháûn l: váût thu sẹt, dáy dáùn sẹt v bäü pháûn tiãúp âáút (hçnh 5-10).
* Váût thu sẹt cọ cạc dảng l thanh
- Thanh v dáy thu sẹt cọ thãø âà
kãút våïi kãút cáúu ca cäng trçnh.
- Lỉåïi thu sẹt âỉåüc âàût v treo lãn mại cäng trçnh cáưn bo vãû v phi näúi våïi
cạc cỉûc tiãúp âáút qua dáy dáùn sẹt êt nháút åí hai chäù. Lỉåïi lm tỉì dáy sàõt âỉåìng kênh 6~10m
ä x5m.
- Trong trỉåìng håüp cạ biãût cọ thãø kãút håüp mäüt säú dảng thu läi (loải dáy kãút håüp
våïi thanh, (hçnh 5-10d).



111



1
4
6
6
2
7
5
4
5
1

7
3
6
4
5
7

3


4

5




Hçnh 5 - 10. Så âäư bäú trê thu läi chäúng sẹt
a) Loải thanh; b) Loải dáy; c) Loải lỉåïi; d) Loải dáy kãút håüp våïi thanh.
1- Kim thu sẹt; 2- Dáy thu sẹt; 3- Lỉåïi thu sẹt; 4- Dáy dáùn sẹt; 5- Váût tiãúp âáút;
6- Cäüt trủ; 7- Cäng trçnh.
- Dáy dáùn sẹt âm bo cho dng sẹt âi theo nọ xúng näúi âáút. Dáy dáùn sẹt lm tỉì
nh hồûc dáy tiãút diãûn khäng nh hån 100mm
2
v näúi hn våïi pháưn pháưn thu
pháûn tiãúp âáút. Nãúu l hai dáy dáùn ng nh hån 50mm
2
.
t ca dng
âiãûn sẹt ìn,

thẹp äúng v thẹp gọc; âiãûn tråí chu

ïi.
i nh cạch tỉì 15~25m. Bäü pháûn näúi âáút nãn chän
thnh m 1m, sáu 0,8m v cạch xa bäü
háûn n
ãø näúi
Nãúu chụng âàût song song våïi nhau
ç cỉï c

cạc tha sẹt v bäü
sẹt thç tiãút diãûn mäùi dáy khä
- Bäü pháûn tiãúp âáút: Nhàòm âm bo sỉû tiãúp xục phán bäú trỉûc tiãúp våïi âáú
trãn mäüt diãûn têch låïn. Mäùi thu läi cọ äü pháûn tiãúp âáút riãng, cọ thãø dng thẹp tro
ng khäng quạ 10Ω.
5.4.2.2 Bo vãû chäúng sẹt cm ỉïng:
* Chäúng cm ỉïng ténh âiãûn bàòng cạc biãûn phạp nhỉ:
- Tiãúp âáút táút c cạc váût v kãút cáúu kim loải (v thiãút bë, bäü mạy) cọ cäng trçnh.
- Âàût lỉåïi kim loải trãn mại nh thạnh nhỉỵng ä cảnh di khäng quạ 10m bàòng
dáy sàõt âỉåìng kênh 5~6 mm v näúi xúng âáút. Trỉåìng håüp cäng trçnh, nh kho mại låüp bàòng
tän thç khäng phi lm lỉåïi m chè cáưn tiãúp âáút cho ma
Cạc dáy tiãúp âáút phi nàòm ngo
äüt vng xung quanh cäng trçnh, cạch mọng tỉåìng tỉì 0,1~
p äúi âáút ca thu läi êt nháút 3m. Âiãûn tråí näúi âáút cho phẹp tỉì 5~10Ω; âãø gim âiãûn tråí cọ
th dáy tiãúp âáút våïi cạc âỉåìng äúng chän dỉåïi âáút (nhỉ äúng nỉåïc, )
* Chäúng cm ỉïng âiãûn tỉì: Dng biãûn phạp näúi cạc váût kim loải cọ trong cäng trçnh
tảo thnh mảch kên nhỉ äúng dáùn, v cạp âiãûn bc sàõt,
th ạch 15~20m lm mäüt mäúi näúi bàòng thanh näúi ngang bàòng kim loải. Nãúu chụng âàût
chẹo nhau thç phi lm cáưu näúi bàòng kim loải åí chäù gáưn nhau nháút; cáưu näúi pahè lm bàòng
âäưng hồûc thẹp cọ tiãút diãûn 16~25mm

2
.
5.4.2.3. Bo vãû sẹt lan truưn:
Âãư phng sẹt lan truưn do sỉû thám nháûp âiãûn thãú cao thỉåìng dng cạc gii phạp
nhỉ sau:
112

- Cạc âỉåìng dáy âiãûn, cạp âiãûn, âỉåìng äúng dáùn vo cäng trçnh phi âàût dỉåïi âáút.
- Khäng âỉåüc bàõt âỉåìng dáy dáùn trãn khäng vo cäng trçnh; trỉåìng håüp cáưn thiãút
thç cọ thãø âỉa cạc âỉåìng dáy trãn khäng vo cäng trçnh bàòng cạch dng mäüt âoản dáy cạp
âỉåüc quạ 50m näúi thãm vo v lm bäü pháûn tiãúp âáút åí
Phảm vi bo vãû chäúng sẹt âạnh thàóng ca thu läi.
hi
òng mäüt thu läi âån thç phảm vi bo vãû ca
trn bạn kênh r= 1,6h v âỉåìng
ngáưm chän trong âáút chiãưu di khäng
chäù näúi dáy dáùn trãn khäng våïi âoản cạp ngáưm.

5.4.3.
Vng bo vãû ca thu läi l khong khäng gian dỉåïi thanh (kim) hay dáy sẹt m k
cäng trçnh, nh cỉía, kho tng, bäú trê trong âọ âỉåüc bo vãû våïi mäüt xạc sút no âọ (tỉì
95~95,5% v cao hån) khi tạc dủng cuat sẹt âạnh trỉûc tiãúp.
5.4.3.1. Vng bo vãû ca mäüt thu läi âån (hçnh 5-11):
Khi bo vãû chäúng sẹt cho cäng trçnh bà
nọ l mäüt hçnh nọn xoạy våïi âạy bo vãû trãn màût âáút l âỉåìng
sinh theo cäng thỉïc:
r
x
= 1,6h p.
hh

hh
x
x
+
−
(5 - 11)
Trong âọ: h: Âäü cao cäüt thu läi; m
h
x
: Âäü cao cäng trçnh cáưn bo vãû; m
r
x
: Bạn kênh bo vãû åí âäü cao cäng trçnh h
x
; m
p: Hãû säú hiãûu chènh theo âäü cao ca äüt thu läi, âỉåüc tênh theo: p = 1,
nãúu h ≤ 30m v p
h
, nãúu h > 30m
5,5
hay thãú âỉåìng cong báûc hai r
x
(h
x
) bàòng âỉåìng
au (mäüt khäúi nọn cọ chiãưu cao h
ïi cạc
x
≤ 2 (1
Âãø âån gin hån khi sỉí dủng, thỉåìng t

sin l âỉåìng gy khục giåïi hản båíi hai khäúi hçnh nọn giao nh
v âạy r/2 = 0,75h; mäüt khäúi nọn cọ chiãưu cao 0,8h v âạy r = 1,5h; hçnh 5-11b) vå
phỉång trçnh âån gin sau:
- Khi: 0≤ h /3h thç: r
x
= 1,5h -
h8,0
h
x
) (5 - 12)
- Khi: 2/3h < h
x
< h thç: r
x
= 0,75h(1-
h
h
x
) (5 - 13)

r
x

h
x
2/3h
r
x
r
x
,
6
h
r

=

1
1
2
r

=

1
,
6
h
r = 1,5h
r
=
1
,

5
h
r
x
2
h
x
1
0,8h
0,2h
H
çnh 5 - 11. Vng bo vãû
ca
a) Vå
n giåïi
âáút.
r/2
r/2
0,75h
thu läi âån.
ïi âỉåìng sinh l
âỉåìng cong báûc hai.
b) Våïi âỉåìng sinh l
âỉåìng gy khục.
1- Biãn giåïi vng bo
vãû åí âäü cao h . 2- Biã
x
vng bo vãû trãn màût
113

r/2
r

=

1
,
5
h
r = 1,5h
2
2/3h
a/2
r/2
r
x
1
hx
rx
0,8h
0,2h
ho
a/2
a
ro
rox
KK
O

O
xx
h
R
H
Theo K - K Theo O - O
x
h
o
ro = 1,5ho
hx
0,2h
x
r = 1,5h
0,8h
2/3h
o
ro
/2
ro
/2
rox
5.4.3.2. Vng bo vãû ca thu läi thẹp:
Thỉûc tãú cho tháúy nãn dng nhiãư cäüt thu läi våïi âäü cao khäng låïn thay cho mäüt thu
i âån våïi âäü cao quạ låïn âãø bo vãû cäng trçnh cọ màût bàòng v chiãưu cao låïn. Sau âáy s xem
ẹt phảm vi bo vãû ca hai cäüt thu läi (thu läi kẹp).
Thu läi gäưm hai thu läi âån cọ cng chiãưu cao h khäng quạ 60m våïi khong cạch
ì a≤ 5h (hçnh 5 - 12).

* Biãn giåïi vng bo vãû ca thu läi kẹp gäưm:
- Pháưn trãn ca vng bo vãû giỉỵa hai cäüt thu läi giåïi hản båíi mäüt cung ca
âỉåìng trn âi qua cạc âènh ca hai thu läi âỉåüc vảch ra båíi bạn kênh R tỉì tám âiãøm 0 nàòm trãn
âỉåìng thàóng trung trỉûc ca khong cạch a giỉỵa hai thu läi åí âäü cao cạch màût âáút H = 4h.
- Nhỉỵng pháưn hai bãn ca vng bo vãû âỉåüc thiãút láûp nhỉ vng bo vãû âä våïi
trỉåìng håüp thu läi âån.
- Hçnh dảng tiãút diãûn 0-0 ca vng bo vãû åí giỉỵa âỉåüc xạc âënh nỉ mäüt thu läi
âån tỉå ỉì màût âáút âãún cung trn), tỉïc l thay
òng h

lä
x

la







H
çnh 5 - 12. Vng bo vãû
ca thu läi kẹp.
1- Biãn giåïi vng bo vãû åí
âäü cao h

x

2 - Biãn giåïi vng bo vãû åí
màût âáút
úi
ng âỉång cọ chiãưu cao h
0
(khong cạch nh nháút t
h bà
0
= H-R = 4h - R.
Khi â biãút cạc trë säú h v a thç chiãưu cao vng bo vãû h
0
tải tiãút diãûn 0-0 åí giỉỵa thu
läi kẹp s l: h
0
= 4h -
22
a25,0h9 + (5 - 14)
Lục ny bạn kênh vng bo vãû trãn màût âáút l: r
0
= 1,5h
0

Vng bo vãû åí giỉỵa thu läi kẹp chè cọ tạc dủng khi khon cạch a giỉỵa hai cäüt thu
i phlä i theo âiãưu kiãûn a
≤ 5h; nãúu a> 5h thç R s låïn hån 4h, do âọ s nh hån khäng (h< 0),
tỉïc l khäng cn vng bo vãû tỉång häø giỉỵa hai cäüt thu läi kẹp nỉỵa m tråí vãư trỉåìng håüp thu
läi âån.

114


5.5. Phng chäúng ténh âiãûn:

5.5.1. Hiãûn tỉåüng ca ténh âiãûn:
Trong thi cäng, trong cäng nghiãûp váût liãûu xáy dỉûng thỉåìng cọ cạc quạ trçnh sn xút,
uạ trçnh cäng nghãû liãn quan våïi ma sạt, nghiãưn, váûn chuøn ngun váût liãûu cọ tênh cạch
iãûn v mäüt säú cháút lng thỉåìng tảo nãn hiãûn tỉåüng têch âiãûn, ténh âiãûn våïi âiãûn thãú låïn (âãún
ng nghçn vän). Ténh âiãûn phạt sinh do ma sạt, va âáûp giỉỵa cạc cháút cạch âiãûn (âiãûn mäi) våïi
ûc giỉỵa váût cạch âiãûn våïi váût dáùn âiãûn.
phạt sinh ca ténh âiãûn:
ly trong cạc âiãưu kiãûn sn xút khạc nhau nhỉ:
àûc váûn chuøn cạc váût kiãûu hảt, váûn chuøn bủi
chụng ma sạt våïi khäng khê hồûc våïi
ỉåìi nãúu ngỉåìi cạch ly
åïi âáút
ao hån).
äüt säú quạ trçnh thi cäng, váûn
huøn
ãn ca âiãûn trỉåìng ténh âiãûn cọ nh hỉåíng
ca hãû tháưn kinh trung ỉång v hãû tim
p dủng mäüt säú biãûn
hạp cå
q
â
h
nhau hồ
5.5.1.1. Cạc trỉåìng håüp

Ténh âiãûn phạt sinh v têch
- Khi váûn chuøn cạc cháút lng cạch âiãûn åí trong thng chỉïa, trong âỉåìng äúng
khäng âỉåüc näúi âáút, khi cháút lng chay trn qua cạc bãø chỉïa khäng âỉûoc näúi âáút (do sỉû va âáûp,
ma sạt ca cháút lng våïi thnh bãø, thnh äúng dáùn) tảo nãn hiãûn tỉåüng têch âiãûn. Trong cạc
trỉåìng håüp phạt sinh énh âiãûn nhỉ váûy thãú hiãûu thỉåìng âảt tỉì 20~50kV.
- Trong quạ trçnh nghiãưn nh ho
trong âỉåìng äúng; khi cạc hảt bë va chảm nhiãưu láưn v khi
bãư màût cạc äúng dáùn, hảt nh s têch âiãûn.
- Khi váûn chuøn váût liãûu hảt råìi bàòng bàng chuưn do ma sạt giỉỵa bãư màût bàng
cao su ca bàng chuưn våïi bãư màût trủc làn v ma sạt giỉỵa váût liãûu âỉåüc váûn chuøn våïi bãư
màût bàng cao su lm xút hiãûn têch âiãûn ténh âiãûn tỉång âäúi låïn.
- Âiãûn têch ténh âiãûn cọ thãø têch ly ngay trãn cå thãø ng
v bàòng giáưy v sn cạch âiãûn âỉåüc phạt sinh khi ngỉåìi màûc qưn ạo bàòng len tå v såüi
nhán tảo, âeo vng nháùn kim loải di chuøn trãn sn khäng dáùn âiãûn v thao tạc våïi cạc cháút
cạch âiãûn (thãú hiãûu cọ thãø âảt tåïi 7kV v c
5.5.1.2. nh hỉåíng ca sỉû xút hiãûn ténh âiãûn:
Âiãûn thãú ca cạc trỉåìng håüp têch âiãûn cọ thãø âảt tỉì vi kV âãún vi chủc kV hồûc
cao hån. Do váûy sỉû xút hiãûn ténh âiãûn trãn cạc thiãút bë, trong m
c cọ thãø l ngun nhán, cng nhỉ nh hỉåíng xáúu âãún cå thãø ngỉåìi.
Tạc âäüng ca ténh âiãûn lãn cå thãø thỉåìng xút hiãûn dỉåïi dảng phọng âiãûn ténh âiãûn
qua cå thãø ngỉåìi dáùn âãún co cå âäüt ngäüt cọ thãø gáy nguy hiãøm (ng tỉì trãn cao xúng) hồûc
gáy cm giạc khọ chëu. Nãúu bë tạc âäüng thỉåìng xuy
xáúu âãún sỉïc khe cå thãø dáùn âãún sỉû phạ hoải hoảt âäüng
mảch gáy nãn mäüt säú bãûnh táût cho ngỉåìi.

5.5.2. Biãûn phạp âãø phng ténh âiãûn:
Âãø phng trạnh nguy hiãøm ca phọng âiãûn do ténh âiãûn cọ thãø ạ
p bn l gim sỉû tảo thnh âiãûn têch ténh âiãûn, dáùn âiãûn têch xúng âáút hồûc trung ha
âiãûn têch. Củ thãø nhỉ:
115

- Tàng âäü áøm ca ngun váût liãûu v mäi trỉåìng trong cạc nh xỉåíng lãn 70% thç
kh nàng têch âiãûn s gim cå bn (vç pháưn låïn cạc vủ näø do ténh âiãûn gáy ra khi âäü áøm khäng
o vi phun, âáưu kia vo thán mạy båm.
ûu
dng
rọt cháút lng dỉåïi dảng
ng ch
khê tháúp tỉì 30~40% v dáùn âiãûn kẹm).
- Hả âiãûn ạp ca âiãûn têch ténh âiãûn bàòng cạch näúi âáút cho cạc thiãút bë cäng nghãû,
bàng ti chảy trãn cạc con làn, äúng dáùn, bãø chỉïa, âäư âỉûng rọt xàng dáưu, näúi dáy xêch sàõt tỉì xi
âẹc chåí xàng dáưu cho qût âáút.
- Phun hay bäi mäüt säú cháút âãø tàng âäü dáùn âiãûn ca ngun váût liãûu. Våïi dáy cua
roa truưn âäüng (coi nhỉ mạy phạt âiãûn ténh âiãûn vénh cỉỵu våïi âiãûn ạp ráút cao) täút nháút l phi
näúi âáút cạc pháưn kim loải, cn âai da thç bäi trån låïp dáưu dáùn âiãûn âàûc biãût (graphêt) lãn bãư
màût ngoi lục mạy nghé.
- Âãø tiãúp âáút cho thiãút bë khäng lm bàòng kim loải nhỉ khi dng äúng cao su âãø
chuøn sỉỵa lãn cạng táưng nh bàòng mạy båm vỉỵa thç cạc äúng cao su phi qún låïp dáy kim
loải dáùn âiãûn v gạn mäüt âáưu v
- Âãø truưn khi ténh âiãûn têch ly trãn ngỉåìi thç thỉûc hiãûn bàòng cạc cạch sau:
+ Lm sn dáùn âiãûn hồûc tảo ra mäüt vng âiãûn têch hồûc cáưu cọ näúi âáút; näúi âáút
qu âáúm tay måí cỉía, tay vë cáưu thang, tay quay cạc thiãút bë mạy mọc.
+ Sỉí dủng giáưy dáùn âiãûn, âãú cọ âọng âinh nhỉng khäng bë tọe lỉía khi ma sạt,
va âáûp våïi sn nh.
* Cáúm màûc qưn ạo cọ kh nàng nhiãùm âiãûn ( len, tå, såüi nhán tảo); âeo nháùn, vng kim
loải.
- Dng thiãút bë phạt ra cạc ion âãø trung ho vãư âiãûn têch ténh âiãûn trãn ngun váût liã
( tia củc têm, tia rånghen, phọng xả âiãûn tỉåìng )
- Âãø gim sỉû tảo thnh ténh âiãûn khi thạo cháút lng khäng nãn
d y råi tỉû do.

116