Kỹ thuật vệ sinh, an toàn lao động và phòng chữa cháy - Chương 3 ppt

CHỈÅNG 3
AN TON KHI SỈÍ DỦNG MẠY MỌC, THIÃÚT BË THI CÄNG

3.1. Khại niãûm chung:

3.1.1. u cáưu âäúi våïi cå giåïi hoạ thi cäng:
Hiãûn nay cäng nghãû xáy dỉûng cäng trçnh âang phạt triãøn theo hỉåïng cäng nghiãûp hoạ,
cå giåïi hoạ táút c cạc dảng cäng tạc cọ khäúi lỉåüng låïn, täún nhiãưu cäng sỉïc âäúi cạc quạ trçnh thi
cäng. Quạ trçnh thi cäng âỉåüc cäng nghiãûp hoạ v cå giåïi hoạ s khäng nhỉỵng náng cao nàng
sút lao âäüng, rụt ngàõn thåìi gian xáy dỉûng, âm bo cháút lỉåüng cäng trçnh m trong ráút nhiãưu
trỉåìng håüp cn lm gim tai nản do âiãưu kiãûn lao âäüng ca cäng nhán âỉåüc ci thiãûn, tảo âiãưu
kiãûn an ton v vãû sinh lao âäüng trong cạc quạ trçnh thi cäng.
Mạy mọc thiãút bë sỉí dủng trong cäng nghãû xáy dỉûng ngy cng phong phụ v âa dảng
vãư chng loải, cạc tênh nàng k thût ngy cng tinh vi hiãûn âải hån. Cạc loải mạy mọc thiãút
bë chênh sỉí dủng trãn cäng trỉåìng âãø thỉûc hiãûn cạc âảng cäng tạc khạc nhau bao gäưm.
- Cạc mạy thi cäng âáút trãn khä v dỉåïi nỉåïc nhỉ mạy âo xục, san gảt, âáưm âáút, tu
hụt bn, sụng bàõn nỉåïc, mạy âọng ẹp cc . . .
- Cạc thiãút bë náng chuøn nhỉ thàng ti, trủ náng, cáưn trủc cạc loải âãø náng hả làõp
ghẹp cạc kãút cáúu, thiãút bë cäng nghãû v váût liãûu xáy dỉûng.
- Cạc loải mạy âãø gia cäng nhỉỵng chi tiãút, linh kiãûn, phủ tng nhỉ mạy gia cäng gäù
(cỉa, bo . . .), mạy giạ cäng sàõt thẹp (kẹo càng, ún, càõt, hn . . .).
- Cạc loải mạy âãø sn xút váût liãûu xáy dỉûng v thi cäng bã täng nhỉ mạy träün bã täng,
träün vỉỵa, mạy âáûp, nghiãưn, sng, rỉía cäút liãûu, cạt, si âạ . . ., mạy båm bã täng, båm vỉỵa . . .
- Cạc loải mạy lm cäng tạc hon thiãûn nhỉ mạy cỉa, càõt, mi nhàơn, âạnh bọng âạ äúp
lạt, mạy phun vỉỵa, phun sån . . .
- Cạc phỉång tiãûn váûn chuøn nhỉ gong, ätä, mạy kẹo . . .
- Cạc thiãút bë âiãûn nhỉ mạy phạt âiãûn, mạy biãún ạp . . .
- Cạc thiãút bë chëu ạp lỉûc nhỉ näưi hån, mạy nẹn khê, cạc bçnh chỉïa khê . . .

Háưu hãút cạc loải mạy mọc thiãút bë nãu trãn âáưu cọ nhiãưu bäü pháûn phỉïc tảp nhỉ mätå,
tåìi kẹo, ân treo, dáy cạp, buli, rng rc v cạc thiãút bë phủ tng khạc. Cho nãn nãúu khäng
hiãøu biãút vãư cå cáúu tênh nàng hoảt âäüng ca mạy, khäng nàõm vỉỵng quy tàõc váûn hnh, khi sỉí
dủng cọ thãø phạt sinh nhỉỵng sỉû cäú hỉ hng v tai nản lao âäüng.

3.1.2. Ngun nhán sỉû cäú, tai nản do mạy:
Cạc trỉåìng håüp sỉû cäú, tai nản khi sỉí dủng mạy mọc thiãút bë cọ thãø do nhiãưu ngun
nhán gáy ra bao gäưm nhỉỵng ngun nhán vãư thiãút kãú, chãú tảo, vãư làõp âàût, sỉí dủng v qun l.
ÅÍ âáy chè giåïi hản xem xẹt v phán têch cạc ngun nhán ch úu do làõp âàût, sỉí dủng v qun
l theo nhỉỵng ngun l chung cho táút c cạc loải mạy mọc thiãút bë âỉåüc dng trong thi cäng.
45

3.1.2.1. Tçnh trảng mạy mọc thiãút bë khäng täút:
Mạy mọc bë hỉ hng hồûc thiãúu cạc bäü pháûn trong thiãút bë cáưn thiãút.
- Mạy khäng hon chènh: Thiãúu cạc thiãút bë an ton hồûc cọ nhỉng â bë hỉ hng, hoảt
âäüng khäng chênh xạc, máút tạc dủng tỉû âäüng loải trỉì cạc mäúi nguy hiãøm khi mạy lm viãûc quạ
giåïi hản tênh nàng cho phẹp ca nọ. Nhỉ: thiãúu cạc thiãút bë khäúng chãú sỉû quạ ti, khäúng chãú âäü
cao náng mọc cáøu, khäúng chãú gọc náng tay cáưn trủc, van an ton åí thiãút bë chëu ạp lỉûc, cáưu chç,
rålã åí thiãút bë âiãûn
* Thiãúu cạc thiãút bë phng ngỉìa hồûc cọ nhỉng chụng hoảt âäüng khäng chênh xạc
khiãún ngỉåìi váûn hnh khäng biãút âỉåüc mỉïc âäü lm viãûc m âiãưu chènh sao cho vỉìa bo âm
cäng sút mạy vỉìa bo âm an ton, nhỉ ạp kãú åí thiãút bë chëu ạp lỉûc, vän kãú, ampe kãú åí thiãút
bë âiãûn, thiãút bë chè sỉïc náng ca cáưn trủc åí âäü våïi tỉång ỉïng . . .
* Thiãúu cạc thiãút bë tên hiãûu nhỉ tên hiãûu ám thanh (ci, chng); tên hiãûu quang hc
(ân mu) . . .
- Mạy bë hỉ hng:
* Cạc bäü pháûn, chi tiãút ca mạy â bë biãún dảng låïn, cong vãnh, mọp mẹo, rản nỉït, âỉït
gy do âọ gáy ra sỉû cäú. Chàóng hản, váût náng bë råi do gy mọc, âỉït dáy cạp, dáy xêch treo
büc, âỉït bu-läng, bong mäúi hn åí nhỉỵng mäúi näúi liãn kãút cạc bäü pháûn kãút cáúu ca mạy, cạc äø
trủc, äø bi bë kẻt lm tàng ma sạt hồûc rå mn gáy rung làõc mảnh.

* Häüp säú thay âäøi váûn täúc bë trủc tràûc lm cho váûn täúc chuøn âäüng theo phỉång
ngang, phỉång âỉïng, xoay khäng chênh cạc theo âiãưu khiãøn.
* Hãû thäúng phanh âiãưu khiãøn bë rå mi, mämen phanh tảo ra nh khäng â tạc dủng
hm.
3.1.2.2. Mạy bë máút cán bàòng äøn âënh:
Mạy máút äøn âënh cng l ngun nhán thỉåìng ráy ra sỉû cäú v tai nản. Viãûc máút cán
bàòng ca mạy s dáùn tåïi rung làõc, âo nghiãn lm cho tạc thao tạc kẹm chênh xạc v cọ thãø
lm láût âäø mạy. Nhỉỵng ngun nhán gáy ra máút cán bàòng äøn âënh thỉåìng l:
- Mạy âàût trãn nãưn mọng khäng vỉỵng chàõc nhỉ nãưn âáút úu, bë lụn, khäng â cỉåìng âäü
chëu lỉûc, nãưn âáút däúc vỉåüt quạ âäü nghiãn cho phẹp ca mạy.
- Cáøu váût quạ trng ti âäúi våïi tåìi v cạc loải cáưn trủc.
- Khäng tn theo quy âënh váûn täúc chuøn âäüng khi di chuøn, täúc âäü quay cáưn, náng
hả váût quạ låïn gáy ra lỉûc ly tám, lỉûc quạn tênh låïn. Âàûc biãût khi phanh hm âäüt ngäüt dãù gáy láût
âäø mạy.
- Do tạc dủng ngoải lỉûc låïn nhỉ bë xä âáøy båíi cạc phỉång tiãûn váûn chuøn hồûc cạc
mạy mọc va chảm phi, mạy cọ âäü cao låïn (trong tám åí trãn cao) lm viãûc trong lục cọ giọ
låïn (trãn cáúp 6).
- Khäng chàòng büc cáøn tháûn chàõc chàõn trãn phỉång tiãûn váûn chuøn khi di chuøn
mạy.


46

3.1.2.3. Thiãúu cạc bäü pháûn bao che ro ngàn vng nguy hiãøm:
Mäùi mäüt trỉåìng håüp chán thỉång riãng âãưu cọ liãn quan âãún vng nguy hiãøm (cäú
âënh hồûc di âäüng) ca cạc loải mạy mọc sỉí dủng trãn cäng trỉåìng v trong cäng xỉåíng.
Vng nguy hiãøm ca mạy mọc l khong khäng gian trong âọ cọ cạc úu täú tạc dủng thỉåìng
xun hay xút hiãûn nháút thåìi l mäúi nguy hiãøm gáy sỉû cäú täøn thỉång åí cạc mỉïc âäü khạc nhau
trong quạ trçnh sỉí dủng nh hỉåíng âãún sỉïc kho v tênh mảng ngỉåìi lao âäüng.
- Mạy kẻp, cün vo qưn ạo, vo cạc bäü pháûn cå thãø (tọc, tay, chán) åí cạc bäü pháûn

truưn âäüng ca mạy tải vng nàòm giỉỵa dáy cạp cún v tang tåìi hồûc Buli, rng rc, giỉỵa dáy
xêch v âéa xêch, giỉỵa hai trủc cạn ẹp, giỉỵa hai bạnh xe ràng, giỉỵa dáy âai (dáy cua roa) v trủc
quay, giỉỵa thanh ràng v bạnh ràng
- Cạc mnh dủng củ v váût liãûu gia cäng váût liãûu nhỉ mạy âáûp, nghiãưn, sng âạ, mạy
phun sån, mạy âạnh rè sàõt . . . gáy nãn cạc bãûnh ngoi da, gáy nh hỉåíng xáúu âãún bäü pháûn hä
háúp, tiãu hoạ ca cå thãø.
- Cạc bäü pháûn mạy va âáûp vo ngỉåìi hồûc âáút âạ, váût cáøu tỉì trãn mạy råi xúng ngỉåìi
trong vng nguy hiãøm nhỉ phảm vi khoang âo åí cạc mạy âo xục, vng hoảt âäüng trong táưm
våïi cạc cáưn trủc.
3.1.2.4. Sỉû cäú tai nản âiãûn:
- Dng âiãûn r ra v mạy hồûc bäü pháûn kim loải ca mạy do váût cạch âiãûn bë hng
- Xe mạt â lãn dáy âiãûn dỉåïi âáút hồûc va chảm vo âỉåìng dáy âiãûn trãn cao hay bë
phọng âiãûn häư quang khi mạy hoảt âäüng åí gáưn hồûc di chuøn åí phêa dỉåïi trong phảm vi
nguy hiãøm âäúi våïi âiãûn cao ạp.
3.1.2.5. Thiãúu ạnh sạng nåi lm viãûc:
- Ạnh sạng khäng âáưy â hay chiãúu sạng khäng âụng quy cạch trong cạc nh xỉåíng
hồûc lm viãûc vãư ban âãm, lục sỉång m, do âọ khäng nhçn r cạc bäü pháûn trãn mạy v khu
vỉûc xung quanh dáùn tåïi tai nản.
3.1.2.6. Sai phảm do ngỉåìi váûn hnh:
- Khäng âm bo trçnh âäü chun män, trçnh âäü váûn hnh úu, chỉa thnh thảo tay
nghãư; thao tạc sai, nháưm láùn, chỉa cọ kinh nghiãûm xỉí l sỉû cäú mäüt cạch këp thåìi; chỉa nàõm
vỉỵng quy tàõc váûn hnh.
- Vi phảm cạc âiãưu lãû, näüi quy, quy tàõc an ton: Sỉí dủng mạy khäng âụng tênh nàng
k thût v cäng dủng nhỉ váûn hnh quạ cäng sút, quạ ti, quạ täúc âäü.
- Thåü lại mạy khäng âm bo u cáưu vãư sỉïc kho nhỉ màõt kẹm, tai nghãùnh ngng
bë cạc bãûnh vãư tim mảch . . .
- Vi phảm k lût lao âäüng: khäng theo di mạy khi mạy cn hoảt âäüng, úng rỉåüu
bia trong lục váûn hnh mạy, giao mạy cho ngỉåìi khạc khäng cọ trạch nhiãûm âiãưu khiãøn.
3.1.2.7. Thiãúu sọt trong qun l mạy:
- Thiãúu hồûc khäng cọ häư så l lëch, ti liãûu hỉåïng dáùn vãư làõp âàût, sỉí dủng, bo

qun mạy mọc thiãút bë.
47

- Khäng thỉûc hiãûn chãú âäü âàng kiãøm, khạm nghiãûm, chãú âäü duy tu bo dỉåỵng, sỉía
chỉỵa âụng quy âënh.
- Viãûc phán cäng bn giao trạch nhiãûm khäng r rng (bàòng vàn bn) trong qun l,
sỉí dủng thiãút bë, mạy mọc.
3.1.3. Biãûn phạp phng ngỉìa chung cạc sỉû cäú, tai nản do mạy:
3.1.3.1. Bo âm cháút lỉåüng mạy täút, an ton khi váûn hnh: Cáưn phi
- Cọ âáưy â cạc thiãút bë an ton ph håüp theo chỉïc nàng cäng dủng v phi hoảt
âäüng chênh xạc, bo âm âäü tin cáûy. Nhỉỵng trang thiãút bë an ton ca mạy theo chỉïc nàng
cäng dủng âỉåüc chia thnh cạc nhọm ch úu l: Thiãút bë an ton tỉû âäüng. thiãút bë phng ngỉìa
v thiãút bë tên hiãûu.
* Thiãút bë an ton tỉû âäüng cọ tạc dủng lm ngỉìng hoảt âäüng ca mäüt bäü pháûn no
âọ lm viãûc âãún mỉïc giåïi hản cho phẹp nhỉng thiãút bë khäúng chãú quạ ti åí cáưn trủc hồûc lm
gin tạc âäüng ca úu täú no âọ â vỉåüt quạ giåïi hản chi phẹp nhỉ van gim ạp bo hiãøm ca
thiãút bë ạp lỉûc.
* Thiãút bë phng ngỉìa cọ tạc dủng chè bạo cho biãút mỉïc âäü lm viãûc â âảt âãún ca
mạy nhỉ: thiãút bë chè sỉïc náng ca cáưn trủc åí âäü våïi tỉång ỉïng ca tay cáưn, ạp kãú åí thiãút bë
chëu ạp lỉûc.
* Thiãút bë tên hiãûu ạnh sạng, mu sàõc, ám thanh nhỉ ân, ci, biãøn bạo .
- Kiãøm tra thỉí nghiãûm âäü bãưn v âäü tin cáûy ca cạc bäü pháûn, cå cáúu, chi tiút mạy gäưm
cọ:
* Kiãøm tra âäü bãưn cạp, xêch: Cạp, xêch dng âãø treo ti trng, giỉỵ tay cáưn ca cáưn
trủc, lm dáy neo, dáy giàòng . . . trong quạ trçnh sỉí dủng cạp, xêch s bë hỉ mn cọ thãø bë âỉït
gy nguy hiãøm nãn phi tiãún hnh kiãøm tra tçnh trảng cạp, xêch v càn cỉï theo quy phảm hiãûn
hnh âãø loải b khi khäng cn âm bo tiãu chøn.
* Kiãøm tra thỉí nghiãûm cạc bäü pháûn kãút cáúu: Táút c cạc mạy mọc thiãút bë sau khi
làõp âàût, sỉía chỉỵa låïn (âải tu) hay sau mäüt quạ trçnh lm viãûc phi âỉåüc kiãøm tra, thỉí nghiãûm
theo quy âënh. Mäüt trong nhỉỵng phỉång phạp kiãøm tra l thỉí quạ tại, thỉåìng ạp dủng âäúi våïi

cạc thiãút bë náng hả, thiãút bë chëu ạp lỉûc v cạc loải âạ mi. Tu theo u cáưu ca thiãút bë m
mäùi loải cọ mäüt tiãu chøn thỉí nghiãûm riãng, Chàóng hản, tàng ti trng ca cáưn trủc, mạy cáøu
âãø kiãøm tra biãún dảng, tàng ạp lỉûc ca bçnh chỉïa khê âãø kiãøm tra âäü kên, tàng váûn täúc ca âạ
mi âãø kiãøm tra âäü bãưn . . .
* Kiãøm tra cháút lỉåüng mäúi hn: Cọ thãø thỉûc hiãûn bàòng nhỉỵng phỉång phạp nhỉ:
1 - Kiãøm tra bãn ngoi bàòng màõt âãø phạt hiãûn khuún táût ca mäúi hn.
2 - Thỉí cå tênh mạy hn bàòng cạch cho chëu kẹo, chëu ún åí trảng thại ngüi v
chëu lỉûc dáûp.
3 - Dng phỉång phạp nghiãn cỉïu âäư thë kim loải mäúi hn gäưm kiãøm tra chäù
gy hồûc chäù càõt v nghiãn cỉïu cáúu tảo phán tỉí v ngun tỉí.
48

4 - Thỉí nghiãûm bàòng cạch chiãúu âiãûn quang nhåì cọ ngưn âiãøm ca tia α cho
phẹp chiãúu lãn phim, nhỉỵng pháưn riãng ca mäúi hn cng våïi nhỉỵng khuút táût dỉåïi dảng läù
häøng, khe nỉït . . .
Hiãûn nay âãø kiãøm tra cháút lỉåüng mäúi hn thỉåìng dng phäø biãún cạc loải mạy d
khuút táû dỉûa trãn ngun l cm ỉïng âiãûn tỉì, trãn tênh cháút siãu ám v trãn cạc hiãûn tỉåüng váût
l khạc. Khi kiãøm tra bàòng mạy d khuút táût siãu ám thç kim loải âem nghiãn cỉïu âàût vo
giỉỵa mạy phạt ra nhỉỵng cháún âäüng siãu ám (ngáùu cỉûc) v thiãút bë thu (hçnh 3 - 1) khi khäng cọ


1
4
3
2
Hçnh 3-1: Ngun tàõc mạy d khuút táût siãu ám
1. Ngáùu cỉûc; 2. Váût nghiãn cỉïu; 3. Khuút táût;
4. thiãút bë thu

khuút táût chán âäüng siãu ám s âi qua sút chiãưu

di kim loải v s âỉåüc phạt hiãûn ra båíi thiãút bë thu
åí läúi thoạt, cn khi cọ khuút táût åí trong kim loải
chán âäüng s bë phn lải v thiãút bë thu s khäng phạt hiãûn âỉåüc chụng.
* Kiãøm tra phanh hm: Phanh l mäüt cå cáúu ráút quan trng âãø bo qun an ton
khi váûn hnh mạy, tạc dủng ca nọ l dng âãø ngỉìng chuøn âäüng ca mäüt cå cáúu, bäü pháûn
no âọ thay âäøi täúc âäü ca nọ. Phanh hm phi täút, khi tênh toạn, lỉûa chn hồûc kiãøm tra
phanh hm phi bo âm u cáưu sau: Kp
M
M
t
p
≥ (3-1)
Trong âọ: - M
p
- mämen do phanh sinh ra
- M
t
- mämen åí trủc truưn âäüng
- K
p
- hãû säú an ton dỉû trỉỵ ca phanh; phủ thüc vo dảng truưn âäüng
v chãú âäü lm viãûc ca mạy. Dảng truưn âäüng th cäng láúy 1,5; dảng truưn âäüng cå giåïi
theo chãú âäü lm viãûc nhẻ l 1,5 trung bçnh l 1,75, nàûng l 2,0 v ráút nàûng l 2,5.
3.1.3.2. Bo âm âäü äøn âënh ca mạy:
Sỉû äøn âënh ca báút k loải thiãút bë mạy mọc thi cäng no âãưu l âiãưu kiãûn cáưn thiãút
âãø sỉí dủng mạy an ton.
Âäü äøn âënh l kh nàng âm bo sỉû cán bàòng v chäúng láût ca mạy. Mỉïc âäü äøn
âënh ca mạy âỉåüc âàûc trỉng båíi hãû säú äøn âënh K; xạc âënh bàòng t säú giỉỵ mämen giỉỵ v
mämen láût, tỉïa l: K =
l

g
M
M
(3 - 2)
Trong âọ:
M
g
- mämen giỉỵ do cạc lỉûc chäúng láût sinh ra âäúi våïi âiãøm láût hồûc âỉåìng láût.
M
l
- mämen láût do cạc lỉûc gáy láût sinh ra âäúi våïi âiãøm láût hồûc âỉåìng láût
49

Trong mäüt trỉåìng håüp trë säú ca hãû säú äøn âënh âãưu phi låïn hån 1, cọ nghéa khi mämen
giỉỵ nh hån mämen láût (K<1) thç mạy s bë máút äøn âënh dáùn tåïi láût âäø mạy.
3.1.3.3. Trang bë bo vãû bàòng cạc loải thiãút bë che chàõn, ro ngàn vng nguy hiãøm ca
mạy:
Thiãút bë che chàõn, ro ngàn cọ tạc dủng cạch ly, cn tråí mäüt bäü pháûn cå thãø ca mäüt
ngỉåìi hồûc nhiãưu ngỉåìi xám nhảm vng nguy hiãøm ca mạy âãø khäng xy ra tai nản.
Thiãút bë che chàõn, ro ngàn cọ ráút nhiãưu kiãøu loải khạc nhau, tu theo.
* Váût liãûu chãú tảo: Gäưm vạn, kim loải (tän, sàõt thep, nhäm) nhỉûa cỉïng. . .
* Hçnh dạng cáúu tảo: khung kên, lỉåïi, màõt cạo, ro nhỉûa. . .
* Cạch làõp âàût: cäú âënh hay thạo làõp.
* Cäng dủng bo vãû: trạnh va âáûp, cün, kẻp, vàng bàõn, xun thng. . .
Táút c cạc loải thiãút bë che chàõn, ro ngàn âãưu phi âạp ỉïng nhỉỵng u cáưu sau:
1 - Bo âm ngàn ngỉìa âỉåüc tạc âäüng ca cạc u täú nguy hiãøm lãn ngỉåìi.
2 - Bo âm bãưn chàõc dỉåïi cạc tạc âäüng ca cå, nhiãût, hoạ gáy biãún dảng hçnh
hc nọng chy, àn, mn.
3 - Êt hồûc khäng gay tråí ngải cho viãûc quan sạt, xem xẹt, lm vãû sinh, tra dáưu
måí cạc chi tiãút bäü pháûn mạy âỉåüc che chàõn.

3.1.3.4. Bo âm an ton khi di chuøn mạy:
Viãûc sỉí dủng mạy mọc thiãút bë cå khê trong thi cäng åí cạc cäng trỉåìng âãưu cọ liãn
quan âãún kháu váûn chuøn chụng trãn cạc phỉång tiãûn váûn chuøn âỉåìng sàõt hồûc âỉåìng bäü.
Âãø ngàn ngỉìa dỉû dëch chuøn mạy mọc thiãút bë trãn toa xe hồûc láût âäø trong thåìi gian tu xe
âi qua âoản âỉåìng vng thç phi chàòng büc chụng chàõc chàõn våïi toa xe, toa tu.
Cạc lỉûc tạc âäüng lãn mạy khi váûn chuøn chụng phạt sinh khạ låïn, phủ thüc vo
âiãưu kiãûn hnh trçnh ca tu xe v tạc dủng ca giọ, gäưm cọ lỉûc quạn tênh, lỉûc ly tám v lỉûc
giọ.
- Lỉûc quạn tênh T
qt
: Do khi tàng täúc v hm tu s gáy ra sỉû trỉåüt dc ca mạy
trãnc cäng củ váûn chuøn, ráút nguy hiãøm, âỉåüc xạc âënh theo trng lỉåüng båíi cäng thỉïc:
T
qt
=
gl6,3
Qv
2
2
kg/ táún (trng lỉåüng mạy) (3 - 3)
Trong âọ:
Q - trng lỉåüng mạy chåí trãn cäng củ váûn chuøn; kg
v - Täúc âäü váûn chuøn ca tu xe khi bàõt âáưu hm; km/h
g - Gia täúc trng lỉåüng, bàòng 9,81/s
2

l - Chiãưu di âỉåìng hm; m
- Lỉûc ly tám T
lt
: tạc dủng lãn mạy khi tu xe âi qua âoản âỉåìng cong s gáy sỉû láût

âäø mạy trãn cäng củ váûn chuøn, âåüc xạc âënh theo cäng thỉïc;
50

T
lt
=
gr6,3
Qv
2
2
kg/ tỏỳn (troỹng lổồỹng maùy) (3-4)
Trong õoù: R baùn kờnh õoaỷn õổồỡng cong; m
Thổồỡng thỗ trở sọỳ lổỷc ly tỏm lỏỳy bũng 170 kg/ tỏỳn nóỳu R=300m vaỡ v = 80km/h.
- Lổỷc gioù W: gỏy ra sổỷ trổồỹt ngang cuớa maùy, xaùc õởnh theo cọng thổùc.
W = Fqk; kg (3-5)
Trong õoù:
F- dióỷn tờch hổùng gioù cuớa maùy chồớ trón cọng cuỷ vỏỷn chuyóứn;m
2

q - aùp lổỷc gioù õồn vở, lỏỳy bũng 100kg/m
2

k - hóỷ sọỳ khờ õọỹng hoỹc, lỏỳy 1,0 1,4
3.1.3.3. Thổỷc hióỷn caùc bióỷn phaùp phoỡng ngổỡa sổỷ cọỳ tai naỷn õióỷn:
óứ õaớm baớo an toaỡn khi sổớ duỷng maùy, ngoaỡi vióỷc thổỷc hióỷn caùc bióỷn phaùp vaỡ quy
phaỷm an toaỡn vỏỷn haỡnh coỡn phaới thổỷc hióỷn caùc yóu cỏửu an toaỡn vóử õióỷn õóứ õóử phoỡng caùc sổỷ cọỳ
nhổ vỏỷt nỏng õeỡ lón dỏy caùp mang õióỷn, õióỷn chaỷm voớ maùy . . . chúng haỷn.
- Trổồỡng hồỹp maỷng õióỷn coù õióứm trung tờn nguọửn khọng nọỳi õỏỳt (maỷng õióỷn ba pha
coù trung tờn caùch ly) thỗ thổỷc hióỷn nọỳi õỏỳt baớo vóỷ (phỏửn kim loaỷi khọng mang õióỷn cuớa maùy õóửu
phaới nọỳi vồùi õióỷn trồớ nhoớ).

- Trổồỡng hồỹp maỷng õióỷn coù õióứm trung tờn nguọửn trổỷc tióỳp nọỳi õỏỳt (maỷng õióỷn ba
pha bọỳn dỏy vồùi dỏy tổ laỡ dỏy trung tờn õaợ nọỳi õỏỳt) thỗ thổỷc hióỷn nọỳi õỏỳt "khọng" baớo vóỷ (phỏửn
kim loaỷi khọng mang õióỷn cuớa maùy õóửu phaới nọỳi vồùi dỏy trung tờn cuớa nguọửn õióỷn).
3.1.3.6. Baớo õaớm chióỳu saùng hồỹp lyù:
Vióỷc chióỳu saùng trón maùy, trong nhaỡ xổồớng vaỡ trong phaỷm vi hoaỷt õọỹng cuớa maùy
cỏửn baớo õaớm tióu chuỏứn chióỳu saùng theo quy õởnh õọỳi vồùi mọựi loaỷi cọng vióỷc maỡ maùy thổỷc
hióỷn.
3.1.3.7. Caùc bióỷn phaùp tọứ chổùc:
- Tuyóứn duỷng, sổớ duỷng thồỹ vỏỷn haỡnh maùy phaới õaùp ổùng õỏửy õuớ caùc tióu chuỏứn sau:
* Coù giỏỳy chổùng nhỏỷn baớo õaớm sổùc khoeớ do cồ quan tióỳp tóỳ cỏỳp.
* Coù vn baỡng, chổùng chố vóử õaỡo taỷo chuyón mọn do cồ quan thỏứm quyóửn cỏỳp
(trổồỡng cọng nhỏn cồ giồùi, trổồỡng daỷy nghóử . . .)
* Coù theớ, giỏỳy chổùng nhỏỷn vóử huỏỳn luyóỷn an toaỡn lao õọỹng do laợnh õaỷo õồn vở
(cọng ty, xờ nghióỷp . ) xaùc nhỏỷn.
* ổồỹc trang bở õỏửy õuớ phổồng tióỷn baớo vóỷ caù nhỏn phuỡ hồỹp vồùi cọng vióỷc thổỷc
hióỷn.
- Tọứ chổùc tọỳt khỏu quaớn lyù maùy: Thuớ trổồớng õồn vở sổớ duỷng phaới quyóỳt õởnh bũng
vn baớn phỏn cọng traùch nhióỷm cho õồn vở vaỡ caù nhỏn vóử nhióỷm vuỷ quaớn lyù, sổớ duỷng maùy.
* Quaớn lyù họử sồ lyù lởch, thuyóỳt minh hổồùng dỏựn kyợ thuỏỷt lừp õỷt, baớo quaớn vaỡ sổớ
duỷng an toaỡn.
51

* Thỉûc hiãûn âàng kiãøm våïi cå quan chỉïc nàng Nh nỉåïc nhỉỵng mạy mọc thiãút
bi thüc diãûn âàng kiãøm.
* Thỉûc hiãûn bo dỉåỵng, sỉía chỉỵa âënh k theo kãú hoảch v khi cọ sỉû cäú hỉ
hng.
* Thỉûc hiãûn viãûc thỉí nghiãûm âënh k theo quy âënh v thỉí nghiãûm âäüt xút khi
cọ u cáưu.
3.2. An ton âäúi våïi thiãút bë náng hả:
Trãn cạc cäng trỉåìng háưu hãút âãưu sỉí dủng räüng ri cạc loải mạy bäúc dåỵ nhỉ cáưn trủc thạp,

cáưn trủc ätä, cáưn trủc bạnh xêch . . . hồûc cạc loải cáưu trủc âån gin nhỉ kêch, tåìi, pa-làng . . .
âãø náng hả, váûn chuøn váût liãûu, hng hoạ, cáưu kiãûn . . . Khi sỉí dủng, váûn hnh cạc loải mạy
ny, nhiãưu trỉåìng håüp â âãø xáøy ra sỉû cäú tai nản, trong âọ cọ nhiãưu ngun nhán nhỉng
ngun nhán ch u thỉåìng gàûp l do tênh toạn, sỉí dủng hồûc âiãưu khiãøn khäng âụng hồûc
khäng theo quy phảm an ton.

3.2.1. Bo âm âäü äøn âënh ca cáưn trủc:
Mỉïc âäü äøn âënh ca cáưn trủc dỉûa vo cäng thỉïc (3-2) âãø xạc âënh hãû säú äøn âënh trong
hai trỉåìng håüp sau:
1 - hãû säú äøn âënh khi cáưn trủc âang cáøu váût gi l hãû säú äøn âënh ti trng K
1
.
2 - Hãû säú äøn âënh khi cáưn trủc âỉïng khäng hoảt âäüng gi l hãû säú äøn âënh bn thán K
2
.
3.2.1.1. Tênh toạn hãû säú äøn âënh ti trng K
1
:
Khi tênh toạn äøn âënh ca cáưn trủc tỉû hnh (bạnh håi, bạnh xêch) lục âang hoảt âäüng,
cáưn xạc âënh trong trỉåìng håüp báút låüi nháút (hçnh 3 - 2) l mạy âang mang ti åí táưm våïi låïn
nháút , bäü pháûn cäng tạc ca cáưn trủc (cáưn chäúng, tay cáưn) hỉåïng thàóng gọc våïi âỉåìng láût âäø
(bạnh xêch, bạnh håi). Âãø bo âm cáưn trủc khäng bë láût âäø khi lm viãûc thç trủ säú K
1
âỉåüc
quy âënh nhỉ sau:
* Nãúu cáưn trủc âàût trãn nãưn hồûc âỉåìng cọ âäü däúc cho phẹp låïn nháút v cọ cạc
ti trng phủ tạc dủng (lỉûc giọ, lỉûc ly tám, lỉûc quạn tênh) thç trë säú K
1
phi bo âm âiãưu kiãûn
K

1
≥ 1,15.
* Nãúu cáưn trủc âàût trãn nãưn hồûc âỉåìng bàòng phàóng khäng cọ âäü nghiãng v
khäng cọ cạc ti trng phủ tạc dủng lm gim mämen giỉỵ chäúng láût thç trë säú K
1
≥ 1,40.
- Khi âiãưu kiãûn K
1
≥ 1,15; hãû säú äøn âënh ti trng âỉåüc xạc âënh theo
K
1
=
15,1
M
M
q
p
≥
(3 - 3)

Trong âọ: M
Q
- Momen gáy ra båíi ti trng náng âäúi våïi cảnh láût âäø (âäúi våïi âiãøm A
trãn så âäư tênh toạn), tênh theo
M
q
= Q (a-b), kg.m (3 - 4)
- ÅÍ âáy:
Q - khäúi lỉåüng cäng tạc låïn nháút ca váût náng; kg
52

a - khong cạch tỉì trủc quay ca cáưn trủc âãún trng tám ca váût náng treo trãn mọc cáøu
(khi cáưn trủc âàût trãn màût phàóng ngang), m
b - khong cạch tỉì trủc quay ca cáưn trủc âãún âỉåìng láût (âiãøm A);m
M
q
- Mämen gáy ra båíi táút c cạc ti trng chênh v ti trng phủ tạc dủng lãn cáưn trủc
âäúi våïi âỉåìng láût (xẹt âãún táút c cạc thnh pháưn cọ xu hỉåïng lm gim trë säú mämen giỉỵ nhỉ:
âäü däúc màût phàóng âàût cáưn trủc, lỉûc quạn tênh, lỉûc ly tám, täúc âäü náng hả khi thay âäøi âäü våïi,
lỉûc giọ tạc âäüng lãn cáưn trủc v váût náng, dỉåüc tênh theo cäng thỉïc:
M
p
= M
G1
- M
G2
- M
lt
- M
qt
- M
g
; kG.m

h
1
c
b
H
h

a
α
P
G
P
Q
G
a-b
Q
ρ
1
ρ
Hçnh 3 - 2. Så âäư tênh toạn äøn âënh
ca cáưn trủc khi cọ ti trng náng.

Trong âọ: M
G1
mämen giỉỵ do lỉûc tạc
dủng ca trng lỉåüng bn thán cáưn trủc:
M
G1
= G (b+c) cos α
Åí âáy: G: - Trng lỉåüng bn thán cáưn
Trủc; kg
C - Khong cạch tỉì trủc quay ca cáưn trủc âãún trng tám cáưn trủc; m
α - gọc nghiãn ca màût bàòng âàût cáưn trủc theo phỉång ngang
* M
G2
- mämen gáy ra båíi tạc dủng ca trng lỉåüng bn thán cáưn trủc do âäü nghiãng
ca màût bàòng âàût cáưn trủc: M

G2
= G.h
1
.sin α
ÅÍ âáy:
h
1
- Khong cạch tỉì trng tám ca cáưn trủc âãún màût phàóng âàût cáưn trủc; m
M
lt
- Mämen do tạc dủng ca lỉûc ly tám khi quay cáưn cọ ti trng náng:
M
lt
=
H.n900
ah.Qn
2
2
−
(3 - 8)
ÅÍ âáy:
n - säú vng quay ca cáưn trủc quanh trủc âỉïng trong 1 phụt
h - khong cạch tỉì âáưu âènh tay cáưn âãún màût phàóng âi qua âỉåìng láût (âiãøm A); m
H - Khong cạch tỉì âáưu âènh tay cáưn âãún trng tám váût náng; m (khi kiãøm tra sỉû äøn
âënh thç váût cáøu âỉåüc náng lãn khi màût âáút tỉì 20
∼ 30cm)
* M
qt
- mämen gáy ra do lỉûc quạn tênh khi hm cå cáúu náng âäúi våïi váût cáøu (lục
náng hả váût): M

qt
= )ba(
gt
Qv
− (3 - 9)
ÅÍ âáy: v - täúc âäü náng hả váût cáøu ti trng Q; m/s
g - gia täúc trng trỉåìng, bàòng 9,81m/s
2

t - thåìi gian khåíi âäüng, hm cå cáúu náng; s
53

* M
g
-Mämen gáy ra båíi lỉûc giọ: M
g
= M
gG
+ M
gQ
= P
G
ρ
1
+P
Q
ρ (3-10)
ÅÍ âáy:
M
gG

- mämen do lỉûc giọ tạc âäüng lãn cáưn trủc
M
gQ
- mämen do lỉûc giọ tạc âäüng lãn váût náng
ρ - Khong cạch tỉì màût phàóng âàût cáưn trủc âi qua âiãøm láût A âãún âỉåìng tạc dủng
ti trng giọ P
Q
; m láúy ρ = h
ρ
1
- Khong cạch tỉì màût phàóng âàût cáưn trủc âi qua âiãøm láût A âãún âỉåìng tạc dủng
ca ti trng giọ P
G
; m láúy ρ
1
= h
1

Váûy:
1 - Trë säú hãû säú äøn âënh ti trng K
1
ca cáưn trủc tỉû hnh khi âỉïng tải chäù khäng di
âäüng lục lm viãûc âỉåüc xạc âënh theo cäng thỉïc sau:
K
1
=
15,1
)(
)(
900

]sincos)[(
1
2
2
1
≥
−
−−−−
−
−−+
baQ
hphpba
gt
Qv
Hn
ahQn
hcbG
QG
αα
(3-11)
2 - Trỉåìng håüp cáưn trủc âang cáøu váût m di chuøn (trong cäng tạc âọng cc chàóng
hản) thç khi tênh toạn trë säú K
1
cáưn phi xẹt âãún cạc thnh pháưn
1
11
gt
hGv
v
1

1
gt
hQv
do lỉûc quạn
tênh gáy ra khi cáưn trủc dëch chuøn (v
1
v t
1
l täúc âäü v thåìi gian di chuøn ca cáưn trủc).
Nhỉỵng thnh pháưn ny lm gim trë säú mämemn giỉỵ, cho nãn âỉåüc trỉì âi åí pháưn tỉí säú ca
cäng thỉïc (3 -11).
- Khi âiãưu kiãûn K
1
≥ 1,40 thç chè xẹt mämen giỉỵ do trng lỉåüng bn thán ca cáưn
trủc gáy ra khi cáưn trủc âàût trãn màût phàóng ngang (α = 0) v khäng tênh âãún cạc thnh pháưn ti
trng phủ khạc (lỉûc ly tám, lỉûc quạn tênh, lỉûc giọ . . .) lm gim mämen giỉỵ nãn cäng thỉïc (3-
11) rụt gn cọ dảng: K
1
= 40,1
)ba(Q
)cb(G
≥
−
+

P
G
1
h
b

h
1
G
α
ρ
P
'
G
c
α

3.2.1.2. Tênh toạn hãû säú äøn âënh bn thán K
2
:


Hçnh 3-3. Så âäư tênh toạn äøn âënh ca
cáưn trủc khi khäng cọ ti trng cäng tạc



Tênh toạn hãû säú äøn âënh bn thán K
2

ca cáưn trủc phi xẹt khi tay cáưn âãø åí vë trê âỉïng
nháút v lỉûc giọ tạc dủng theo hỉåïng ngỉåüc våïi hỉåïng tay cáưn (hçnh 3 - 3)
54

Hãû säú äøn âënh bn thán K
2

ca cáưn trủc dỉåïi tạc dủng ca lỉûc giọ v cọ xẹt âãún âäü
nghiãng ca màût bàòng âàût cáưn trủc âỉåüc xạc âënh theo âiãưu kiãûn K
2
≥ 1,15 tỉïc l:
K
2
=
]
15,1
'.'
sincos).[(
1
≥
−−
pP
hcbG
G
αα

Trong âọ: P'
G
lỉûc âáøy ca giọ lãn cáưn trủc (tạc dủng lãn diãûn têch hỉïng giọ ca cáưn
trủc, song song våïi màût phàóng âàût cáưn trủc): kg
P ' - chiãưu cao âàût ti trng giọ P'
G
tênh tỉì màût phàóng âàût cáưn trủc âi qua âỉåìng láût
(âiãøm B); m

3.2.2. Bo âm sỉû äøn âënh ca tåìi:

Tåìi l mäüt loải thiãút bë náng dng âãø náng hả v kẹo ti. Tåìi cọ thãø hoảt âäüng âäüc láûp
nhỉ mäüt thiãút bë hon chènh riãng v cọ thãø âọng vai tr l mäüt bäü pháûn ca cạc mạy náng
phỉïc tảp khạc.
Bn tåìi khi âàût khäng vỉỵng chàõc cọ thãø bë trỉåüt hồûc láût dỉåïi tạc dủng ca lỉûc.
3.2.2.1. Phỉång phạp cäú âënh tåìi:
Âãø ngàn chàûn hiãûn tỉåüng láût v trỉåüt ca tåìi trong khi sỉí dủng thç phi cäú âënh
chụng mäüt cạch chàõc chàõn xúng nãưn âáút. ÅÍ mäüt säú trỉåìng håüp phäø biãún thỉåìng dng hai
phỉång phạp l:
- Cäú âënh khung âãú ca tåìi bàòng cc neo âọng vo âáút v âäúi trng chäúng láût. Cc
cọ thãø âọng sáu 1,5m v phi tênh toạn trng lỉåüng ca âäúi trng chäúng láût vãư phêa sau ca tåìi
(hçnh 3-4).
- Cäú âënh tåìi vo mäüt thanh neo ngang chän dỉåïi häú thãú. Dng mäüt cáy gäù hay bọ
gäù chän nàòm ngang dỉåïi âáút åí âäü sáu tỉì 1,5 ∼ 3,5m, dng dáy cạp büc vo bọ gäù cn âáưu kia
kẹo lãn màût âáút xiãn 30 ∼ 45
0
âãø näúi vo dáy neo tåìi (hçnh 3 - 5 v 3 - 6).
3.2.2.2. Tênh toạn âäúi trng chäúng láût: Xẹt hai trỉåìng håüp sau:
Khi cọ âäúi trng mäüt bãn v dáy cạp nàòm ngang (hçnh 3-4a): khung âãú ca tåìi cọ
thãø bë kẹo láût quanh âiãøm A. Cho nãn âiãưu kiãûn chäúng láût ca tåìi âỉåüc xạc âënh tỉì phỉång
trçnh cán bàòng mämen ca lỉûc tạc dủng âäúi våïi âỉåìng láût A.
Qb + Gc = k.Sa; kg.m (3 - 14)
Tỉì âọ suy ra trng lỉåüng ca âäúi trng Q: Q =
kg;
b
GckSa
−
(3 - 15)
Trong âọ:
G - trng lỉåüng ca tåìi; kg
S - lỉûc kẹo trong dáy cạp; kg

a, b, c nhỉỵng cạnh tay âọn ca mämen lỉûc S, Q, G âäúi våïi âỉåìng láût A; m
k - hãû säú dỉû trỉỵ, láúy k = 1,5



55








b
G
c
A
a
1,5m
Q
S
a)
S
a

b)
b
Q
c

G Q
1
d
S
2
α
S
1
B
Hçnh 3-4. Så âäư tênh toạn âäúi trng âãø cäú âënh tåìi
a - Âäúi trng mäüt bãn v dáy cạp nàòm ngang; b- Cọ âäúi trng phủ v dáy cạp nàòm nghiãng

- Khi dáy cạp kẹo xiãng mäüt gọc v so våïi âỉåìng nàòm ngang (hçnh 3-4 b); ngoi âäúi
trong Q chäúng láût phêa sau cọ thãø cn phi âàût thám âäúi trng phủ chäúng láût åí phêa trỉåïc tåìi do
thnh pháưn lỉûc thàóng âỉïng S
1
gáy ra âäúi våïi âỉåìng láût B. Phỉång trçnh cán bàòng mämen âäúi
våïi âỉåìng láût (âiãøm B) s cọ dảng
kS
1
c = S
2
a +Qb + Gc + Q
1
d; km (3 - 16)
Viãút cạc trë säú S
1
v S
2
theo S våïi gọc nghiãn α ca dáy cạp kẹo, s cọ

Q
1
=
kg
d
GcQbaSkcS
;
cossin
−
−
−
α
α
(3 - 17)
Viãút cạc trë säú S
1
v S
2
thnh pháưn thàóng âỉïng v thnh pháưn nàòm ngang ca lỉûc S
trong dáy cạp; kg.
a, b, c, d nhỉỵng cạnh tay ân ca mämen lỉûc S
2
, Q, G v Q
1
âäúi våïi âỉåìng láût B; m.
Nãúu trë säú Q
1
l säú dỉång thç phi âàût thãm âäúi trng Q
1
phêa trỉåïc tåìi, ngỉåüc lải l

trë säú ám tỉïc l tåìi â â äøn âënh khäng cáưn phi cháút ti Q
1
nỉỵa.
3.2.2.3. Tênh toạn häú thãú v neo:
Khi neo bàòng häú thú cáưn tênh toạn kiãøm tra âäü äøn âënh ca nẹo, cỉåìng âäü chëu ẹp ca
âáút v tiãút diãûn thanh gäù neo, xẹt hai trỉåìng håüp sau:
- Neo häú thãú khäng cọ gäù gia cỉåìng (hçnh 3 - 5)
* Kiãøm tra âäü äøn âënh ca neo (mäüt thanh gäù hồûc bọ gäù neo) dỉåïi tạc dủng
ca thnh pháưn lỉûc thàóng âỉïng N
1
do lỉûc kẹo ca dáy cạp âiãưu kiãûn.
Q + T ≥ KN
1

Trong âọ: Q - trng lỉåüng khäúi âáút trãn neo, tênh theo cäng thỉïc
56

Q =
d
21
.l.H
2
bb

+
; kg (3 - 19)
õỏy: H - chióửu sỏu õỷt neo; m thóỳ khọng gia cổồỡng
b
1
H

h
b
2
T
S
N
2

Q
N
1
b
1
, b
2
- kờch thổồùc õaùy trón vaỡ õaùy dổồùi cỏứu họỳ thóỳ;
m
l - chióửu daỡi thanh neo ngang; m

õ
- khọỳi lổồỹng õồn vở cuớa õỏỳt, kg/m
3



Hỗnh 3-5. Sồ õọử tờnh neo họỳ thóỳ
khọng gia cổồỡng

T-lổỷc ma saùt giổợa õỏỳt vaỡ gọự neo, tờnh theo cọng thổùc:
T = f

1
N
2
; k
G
(3 - 20)
õỏy:
N
2
- thaỡnh phỏửn nũm ngang cuớa lổỷc S taùc duỷng vaỡo neo; N
2
= Scos, k
G
.
f
1
- hóỷ sọỳ ma saùt giổợa gọự vaỡ õỏỳt; lỏỳy f
1
= 0,5
N
1
- thaỡnh phỏửn thúng õổùng cuớa lổỷc S taùc duỷng vaỡo neo; N
1
= Ssin, k
G
.
K - hóỷ sọỳ ọứn õởnh, lỏỳy K = 3
* Kióứm tra aùp suỏỳt cho pheùp [
õ
] cuớa õỏỳt do lổỷc ngang N

2
taùc duỷng ồớ chióửu sỏu õỷt neo
bũng hóỷ thổùc: [
õ
].
hl
N
2
; kgm (3 - 21)
Trong õoù:
- hóỷ sọỳ giaớm aùp suỏỳt cho pheùp cuớa õỏỳt do neùn khọng õóửu, lỏỳy = 0,25
h - chióửu cao cuớa boù gọự neo; m
* Kióứm tra tióỳt dióỷn cuớa thanh neo ngang, tờnh toaùn cho hai trổồỡng hoỹp sau:
1 Khi thanh neo ngang keùo bũng hai nhaùnh dỏy caùp; xaùc õởnh tổỡ õióửu kióỷn chọỳng uọỳn
cuớa noù. Mọmen uọỳn lồùn nhỏỳt trong thanh gọự neo seợ laỡ:
M = kgm;
8
Sl
8
ql
2
= (3 - 22)
Trong õoù:
q - lổỷc phỏn bọỳ cuớa lổỷc S trón mọỹt chióửu daỡi thanh gọự neo
s - lổỷc keùo trong dỏy caùp; kg
2 - Khi thanh neo ngang keùo bũng hai nhaùnh dỏy caùp vồùi goùc nghión
thỗ tióỳt dióỷn cuớa
thanh neo õổồỹc xaùc õởnh theo õióửu kióỷn chọỳng uọỳn vaỡ chọỳng neùn, tổùc laỡ:

57

Mọmen uọỳn lồùn nhỏỳt trong thanh neo ngang laỡ:
M =
l2
Sa
2
qa
22
= ; kgm (3 - 23)
Trong õoù:
a - khoaớng caùch tổỡ õỏửu cỏy gọự õóỳn chọự buọỹc dỏy caùp; m
Lổỷc neùn doỹc trong thanh goợ neo seợ laỡ: N =
cos
2
S
; kG (3 - 24)
Trong õoù:
- goùc giổợa hai dỏy caùp vaỡ thanh neo ngang trong mỷt phúng cuớa hai nhaùnh
dỏy.
Tổỡ õoù tờnh õổồỹc ổùng suỏỳt
g
trong thanh gọự neo theo:

g
=
F
N
W
M

+
; kg/m
2
(3 - 25)
Trong õoù:
W - mọmen khaùng uọỳn cuớa tióỳt dióỷn thanh gọự neo (W=0,1d
3
n); cm
3

F - Tióỳt dióỷn ngang cuớa thanh neo (F = 0,785 d
2
n); cm
3

Vồùi d laỡ õổồỡng kờnh mọỹt cỏy gọự (cm) vaỡ n laỡ sọỳ cỏy gọự trong thanh neo ngang
ọỹ bóửn chừc cuớa thanh neo seợ õổồỹc baớo õaớm nóỳu
g
mG (3 - 26)
Trong õoù:
R - sổùc bóửn tờnh toaùn cuớa vỏỷt lióỷu gọự neo; kG/cm
2

m - hóỷ sọỳ õióửu kióỷn laỡm vióỷc cuớa thanh neo ngang
- Neo họỳ thóỳ coù gọự gia cổồỡng (hỗnh 3-6): Caùch thaùc tờnh toaùn kióứm tra cuợng giọỳng
nhổ họỳ thóỳ khọng gọự gia cổồỡng, chố khaùc laỡ:
N
1
H
T

Q
N
2
S
b
h
1
h
2
* Khi kióứm tra õọỹ ọứn õởnh cuớa họỳ thóỳ
dổồùi taùc duỷng cuớa taới troỹng thúng õổùng N
1
thỗ:
1 - Troỹng lổồỹng khọỳi õỏỳt trón neoQ õổồỹc
tờnh: Q = Hb.l.
õ
; kg (3 - 27)
trong õoù: b - chióửu rọỹng cuớa họỳ thóỳ; m
2 - Lổỷc ma saùt T õổồỹc tờnh:
T = fN
2
(3 - 28)
Hỗnh 3-6. Sồ õọử tờnh toaùn neo
họỳ thóỳ coù gọự gia cổồỡng
trong õoù:
f - hóỷ sọỳ ma saùt giổợa gọự vaỡ gọự, lỏỳy f = 0,4
3 - Trổồỡng hồỹp naỡy lỏỳy hóỷ sọỳ ọứn õởnh K = 1,5 2,0
* Aẽp suỏỳt cho pheùp lón õỏỳt
[
õ

]
lhh
N
)(
21
2
+
; kg/m
2
(3 - 29)
Trong õoù: h
1
, h
2
phỏửn chióửu cao cuớa gọự gia cổồỡng phờa trón vaỡ phờa dổồùi thanh
ngang (phờa trón vaỡ phờa dổồùi lổỷc N
2
); m
58

3.2.3. Bo âm an ton âäúi våïi cạc chi tiãút, cå cáúu quan trng ca thiãút bë náng hả:
3.2.3.1. Âäü bãưn mn ca cạp, xêch:
Cạp, xêch dng âãø treo ti, giỉỵ tay cáưn ca cáưn trủc, lm dáy neo, dáy giàòng . . . l
chi tiãút quan trng trong báút k loải mạy náng hả no.
- Chn cạp, xêch: Cạp, xêch sỉí dủng phi cọ kh nàng chëu lỉûc ph håüp våïi lỉûc tạc
dủng lãn chụng, phi âỉåüc tênh toạn theo
K
S
P
≥

Trong âọ:
P - sỉïc kẹo âỉït cạp hồûc xêch; kG, xạc âënh theo l lëch nh mạy sn xút hồûc
theo thỉí nghiãûm.
S - Sỉïc càng låïn nháút tạc dủng lãn cạp, xêch do ti trng âàût vo trong quạ trçnh
lm viãûc; kG
K - hãû säú an ton; phủ thüc vo dảng dáùn âäüng, chãú âäü lm viãûc ca cå cáúu
mạy v cäng dủng ca cạp, xêch; láúy theo quy phảm.
Cạp, xêch phi cọ â chiãưu di cáưn thiãút. Âäúi våïi cạp åí cạc cå cáúu náng hả ti
trng cáưn phi cọ âäü di sao cho khi ti trng åí vë trê tháúp nháút thç trãn tang cün cạp váùn cn
lải mäüt säú vng dỉû trỉỵ cáưn thiãút phủ thüc vo cạch cäú âënh âáưu cạp.
- Loải b cạp, xêch: Sau mäüt thåìi gian sỉí dủng cạp, xêch s bë hỉ mn (do ma sạt, rè
v gy, bë thàõt nụt, bë bẻp . . .) cọ thãø bë âỉït gy gáy nguy hiãøm nãn phi thỉåìng xun kiãøm
tra tçnh trảng cạp, xêch âãø loải b khi khäng cn bo âm tiãu chøn.
1 - Tiãu chøn loải b cạp v càn cỉï vo säú såüi âỉït trãn chiãưu dça mäüt bỉåïc bãn cạp
hồûc â khi mn rè âãún 40% âỉåìng kênh ban âáưu. Bỉåïc bãûn cạp l khong cạch a dc trãn màût
cạp, trong âọ chỉïa táút c bọ såüi (tao cạp) cọ trong tiãút diãûn ngang, nãúu cạp cáúu toả båíi nhiãưu
låïp tao cạp thç säú tao chè tênh theo låïp ngoi cng.



a
A
B


Cạch xạc âënh chiãưu di bỉåïc bãûn
cạp nhỉ sau (hçnh 3-7) trãn màût cạp âạnh dáúu
âiãøm A, tỉì âiãøm âọ dc theo trủc cạp âãúm säú bọ
såüi (tao cạp) cọ trong tiãút diãûn l bao nhiãu thç

cạch báúy nhiãu tao cạp xạc âënh âiãøm B. Khong
cạch AB l chiãưu di bỉåïc bãûn a. Vê dủ cạp cọ 6 tao, sau khi âãúm âãún tao thỉï 7 s xạc âënh
âiãøm B.
H
çnh 3-7. Xạc âënh chiãưu di bỉåïc
bãûn cạp.
2 - Tiãu chøn loải b xêch l khi màõt xêch â mn quạ 10% kêch thỉåïc ban âáưu thç
khäng sỉí dủng âỉåüc nỉỵa.
59

- Âäü di ca cạc nhạnh dáy cạp, xêch:
Trỉåìng håüp cọ bäún nhạnh cạp treo büc váût (hçnh 3-8)

Hçnh 3 - 8. Så âäư tênh toạn büc váût
bàòng bäún nhạnh dáy cạp

hồûc nhiãưu hån nỉỵa thç âäü di ca nhỉỵng nhạnh dáy
âäưng âãưu nhỉ nhau cọ mäüt nghéa ráút quan trng. Båíi
vç lục âọ s bo âm sỉû phán bäú âãưu ti trng trãn táút
c cạc nhạnh cạp, nãúu khäng s dáùn âãún sỉû phán bäú ti trng khäng âãưu trãn cạc nhạnh dáy
hồûc cạ biãût s cọ nhạnh dáy chëu vỉåüt ti. Do âọ cọ thãø lm rụt ngàõn tøi th ca cạp, xêch;
âäi khi cọ thãø dáùn âãún tai nản.
h
L
b
Chiãưu di ca mäùi nhạnh dáy âỉåüc xạc âënh theo cäng thỉïc:
L =
22
h)
2

b
( +
; m (3 - 31)
Trong âọ:
L - âäü di ca nhạnh dáy cạp, xêch; m
b - khong cạch giỉỵa cạc âiãøm cäú âënh dáy cạp, xêch theo âỉåìng chẹo; m
h - chiãưu di ca tam giạc tảo thnh båíi cạc nhạnh dáy theo âỉåìng chẹo; m
3.2.3.2. Quy âënh vãư tang quay v rng rc:
Tang quay dng âãø cün cạp hay cün xêch; rng rc dng âãø thay âäøi hỉåïng
chuøn âäüng ca cạp hay xêch, âãø lm låüi vãư lỉûc hay täúc âäü.
- Cáúu tảo v âỉåìng kênh ca tang quay phi bo âm theo u cáưu lm viãûc, khi
tang quay bë rản nỉït phi âỉåüc loải b.
- Cáúu tảo ca rng rc phi ph håüp våïi chãú âäü lm viãûc, âm bo âỉåìng kênh puli
theo u cáưu, rng rc phi âỉåüc loải b khi rảng nỉït hay mn sáu quạ 0,5m âỉåìng kênh cạp.
Âỉåìng kênh ca tang quay, puli rng rc cọ nghéa thiãút thỉûc âäúi våïi sỉû lm viãûc
an ton ca cạp, xêch trong nhỉỵng thiãút bë náng hả. Âãø bo âm âäü bãưn måïi ca cạp, xêch v
trạnh bë ún, biãún dảng nhiãưu khi âỉåìng knhs ca tang quay hồûc puli rng rc phi tênh theo
âỉåìng kênh ca cạp, xêch bë ún trong âọ.
* Âỉåìng kênh ca tang v buli cün cạp xạc âënh theo cäng thỉïc:
D ≥ d (e-1) mm (3 - 32)
Trong âọ:
D - âỉåìng kênh ca tang, puli (âo åí chäù cạp tiãúp xục); mm
d - âỉåìng kênh ca cạp; mm
e - hãû säú phủ thüc vo dảng dáùn âäüng v chãú âäü lm viãûc ca cå cáúu m láúy
theo quy phảm.
60

* Âỉåìng kênh ca tang v puli cọ rnh âënh hçnh âãø cün xêch hn quy âënh nhỉ
sau:
- Våïii chuøn âäüng bàòng th cäng : D ≥ 20 d

- Våïi chuøn âäüng bàòng cå khê : D ≥ 30 d
Trong âọ:
D - âåìng kênh ca tang, puli; mm
d - âỉåìng kênh ca såüi dáy thẹp lm xêch hn; mm
3.2.3.3. Âäü tin cáûy ca phanh hm:
Phanh hm âỉåüc sỉí dủng åí táút c cạc loải mạy náng hả v åí háưu hãút cạc cå cáúu ca
chụng. Theo cáúu tảo phanh âỉåüc chi lm cạc loải l phanh mạ, phanh âai, phanh âéa v phanh
cän.
1 - Phanh mạ l loải phanh sỉí dủng nhiãưu nháút trong mạy trủc mämen phanh ca
phanh mạ âỉåüc tảo ra bàòng cạc lỉûc ma sạt giỉỵa hai mạ phanh v bạnh phanh. Dáùn âäüng ca
phanh cọ thãø l dáùn âäüng bàòng cå, âiãûn, khê nẹn hay thu lỉûc.
2 - Phanh âai cọ cáúu tảo âån gin. Mämen phanh do lỉûc mạ sạt giỉỵa âai phanh v
bạnh phanh sinh ra. Thanh âai cọ mỉïc an ton tháúy hay gáy sỉû cäú nãn êt âỉåüc sỉí dủng.
3 - Phanh âéa v phanh cän l nhỉỵng phanh tảo nãn do mạ sạt giỉỵa cạc âéa hồûc
cän våïi nhau. Chụng chè dng lm phanh phủ åí cạc cå cáúu.
- Chn phanh hm: Âãø bo âm âäü tin cáûy ca phanh lục lm viãûc, khi chn phanh
phi dỉûa trãn âiãưu kiãûn tênh toạn ca cäng thỉïc (3-1).
- Loải b phanh: Phanh âỉåüc loải b trong cạc trỉåìng håüp sau:
* Âäúi våïi mạ phanh phi loải b khi mn khäng âãưu, mạ phanh khäng måí âãưu,
bạnh phanh bë mn sáu quạ 1mm, phanh cọ vãút rản nỉït, âäü håí ca mạ phanh v bạnh phanh
låïn hån 0,5mm khi âỉåìng kênh bạnh phanh 150
∼ 200 mm v låïn hån 1 ∼ 2 mm khi âỉåìng
kênh bạnh phanh 300 mm, bạnh phanh bë mi mn tỉì 30% âäü dy ban âáưu tråí lãn, âäü dy ca
mạ phanh mn quạ 50% . . .
* Âäúi våïi phanh âai phi loải b khi cọ vãút nỉït åí trãn âai phanh, khi bạnh
phanh bë mn hån 30% chiãưu dy ban âá ca thnh bạnh phanh; khi âai phanh bë mn quạ
50% chiãưu dy ban âáưu, khi âai phanh v bạnh phanh mn khäng âãưu . . .
3.3. An ton âäúi våïi thiãút bë chëu ạp lỉûc:

3.3.1. Mäüt säú khại niãûm cå bn:

3.3.1.1. Cạc loải thiãút bë chëu ạp lỉûc:
Thiãút bë chëu ạp lỉûc l cạc thiãút bë dng âãø tiãún hnh cạc quạ trçnh nhiãût hc, hoạ
hc, sinh hc cng nhỉ dng âãø chỉïa, váûn chuøn bo qun cạc mäi cháút åí trảng thại cọ ạp
sút cao hån ạp sút khê quøn nhỉ khê nẹn, khê hoạ lng . . . Theo quy phảm an ton nhỉỵng
thiãút bë lm viãûc våïi ạp sút tỉì 0,7 at tråí lãn coi l cạc thiãút bë ạp lỉûc.
Thiãút bë chëu lỉûc gäưm nhiãưu loải khạc nhau, chụng cọ thãø l nhỉỵng thiãút bë âån
chiãúc v trn bäü (bçnh axãtylen, chai oxy . . .) cng cọ thãø l nhỉỵng täø håüp thiãút bë (näưi håi
61

cäng nghiãûp, hãû thäúng lảnh . . .), ch úu l hai loải l thiãút bë âäút nọng v thiãút bë khäng âäút
nọng.
- Cạc thiãút bë âäút nọng: Gäưm cọ näưi håi v cạc bäü pháûn ca nọ (bao håi, äúng dáùn
håi), näưi chỉng cáút, näưi háúp. p lỉûc tảo ra l do håi nỉåïc khi nỉåïc bë âua quạ nhiãût (trãn
100
0
C) trong cạc bçnh kên. Näưi håi âỉåüc phán thnh nhiãưu loải ty theo.
* Phỉång tiãûn sỉí dủng cọ näưi håi cäú âënh v näưi håi di âäüng.
* Cáúu tảo v ngun l lm viãûc cọ:
1 - Näưi håi äúng nỉåïc, trong näưi håi ny nỉåïc tưn hon trong cạc äúng âỉåüc
âäút nọng v sinh håi.
2 - Näưi håi äúng l, l loải näưi håi trong âọ sn pháøm ca quạ trçnh (nhiãût)
chuøn âäüng trong cạc äúng âàût trong thng håi.
* Phỉång phạp âäút nhiãn liãûu, cọ:
1 - L ghi, nhiãu liãûu âäút cọ dảng ràõn.
2 - L âäút bưng, nhiãn liãûu âäút cọ dảng lng, khê v ràõn dỉåüc nghiãưn nh.
* Ạp sút lm viãûc, cọ näưi håi hả ạp, näưi håi trung ạp, näưi håi cao ạp v näưi håi
siãu cao ạp.
- Cạc thiãút bë khäng âäút nọng: gäưm cọ:
* Thiãút bë khê nẹn, khäng khê bë nẹn trong bçnh kẹn dỉåïi ạp sút cao.
* Bçnh chỉïa khê nhỉ bçnh oxy (ạp sút tåïi 150 at), bçnh nitå, bçnh hrä.

* Bçnh sinh khê axãtylen (ạp sút tåïi 20at).
Hiãûn nay trãn cạc cäng trỉåìng cng nhỉ trãn cạc cå såí cäng nghiãûp váût liãûu xáy
dỉûng trong nhiãưu quạ trçnh cäng nghãû phi sỉí dủng cạc thiãút bë chëu ạp lỉûc, chàóng hản nhỉ:
1 - Näưi håi cung cáúp håi nỉåïc dng trong quạ trçnh háúp sáúy cäút liãûu bã täng,
vỉỵa, cạc cáúu kiãûn bã täng cäút thẹp.
2 - Mạy nẹn khê dng âãø sn xút khäng khê nẹn våïi tỉ cạch cung cáúp nàng
lỉåüng cho cạc bäü pháûn dáùn âäüng ca thiãút bë cäng nghãû nhỉ bụa khoan, båm bã täng, phủt
vỉỵa, phun sån trang trê ph bãư màût cäng trçnh, phun cạt âãø lm sảch bãư màût kim loải . . .
3.3.1.2. Nhỉỵng úu täú nguy hiãøm âàûc trỉng ca thiãút bë chëu ạp lỉûc:
- Nguy cå näø: Näưi håi v cạc thiãút bë chëu ạp lỉûc lm viãûc trong âiãưu kiãûn mäùi cháút
chỉïa trong âọ cọ ạp sút khạc båïi ạp sút khê quøn (låïn hån -ạp sút dỉång; nh hån - ạp
sút ám chán khäng); vç váûy giỉỵa chụng (mäùi cháút bãn trong v khäng khê bãn ngoi ln ln
cọ xu hỉåïng cán bàòng ạp xút km theo sỉû gii phọng nàng lỉåüng khi âiãưu kiãûn cho phẹp.
Chàóng hản, khi ỉïng sút tạc dủng vỉåüt quạ giåïi hản âäü bãưn ca váût liãûu bçnh chỉïa thç sỉû gii
phọng nàng lỉåüng âãø cán bàòng ạp sút diãùn ra dỉåïi hiãûn tỉåüng näø. Cạc vủ näø ca thiãút bë chëu
ạp lỉûc s dáùn âãún phạ hu nh cỉía, cäng trçnh, mạy mọc thiãút bë, gáy chán thỉång tai nản cho
ngỉåìi xung quanh.
Hiãûn tỉåüng näø ca thiãút bë ạp lỉûc cọ thãø âån thưn l näø váût l, nhỉng cng cọ khi l sỉû
kãút håüp giỉỵa hai hiãûn tỉåüng näø xy ra liãn tiãúp, âọ l näø hoạ hc v näø váût l.
62

* Näø váût l l hiãûn tỉåüng phạ hu thiãút bë âãø cán bàòng ạp sút giỉỵa trong v
ngoi khi ạp sút mäi cháút trong thiãút bë vỉåüt quạ trë säú cho phẹp âäúi våïi loải váût liãûu, thnh
bçnh hồûc khi váût liãûu lm thnh bçnh bë lo hoạ, àn mn. Khi âọ ỉïng sút do ạp lỉûc mäi cháút
chỉïa trong thiãút bë tạc dủng lãn thnh bçnh vỉåüt quạ ỉïng sút cho phẹp ca váût liãûu lm thnh
bçnh. Khi näø váût l xy ra, thäng thỉåìng thiãút bë bë phạ hu åí âiãøm úu nháút.
Nàng lỉåüng ca mäi cháút thoạt ra khi näø váût l thãø hiãûn bàòng cäng (kGm) âỉåüc xạc
âënh theo biãøu thỉïc: A =
⎥
⎥

⎥
⎦
⎤
⎢
⎢
⎢
⎣
⎡
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
−
−
−
K
1K
1
21
P
P
1
1K
VP
(3 - 34)
Trong âọ: A - cäng dn nåí âoản nhiãût cu khê, kGm

P
1
- ạp sút ban âáưu ca mäi cháút trong bçnh, kG/cm
2

P
2
- ạp sút sau khi näø (ạp sút khê quøn); kG/cm
2

V - thãø têch mäi cháút trong bçnh; m
3

K - chè säú âoản nhiãût ca mäi cháút, âäúi våïi khäng khê K = 1,41
* Hiãûn tỉåüng näø våỵ thiãút bë do cạ phn ỉïng hoạ hc trong thiãút bë chëu ạp lỉûc
chênh l quạ trçnh diãùn ra ca hai hiãûn tỉåüng näø liãn tiãúp; ban âáưu l näø hoạ hc ( ạp sút tàng
nhanh) sau âọ l näø váût l do thiãút bë khäng cọ kh nàng chëu âỉåüc ạp sút tảo ra khi näø hoạ
hc trong bçnh chỉïa mäi cháút. Âàûc âiãøm ca näø hoạ hc l ạp sút do näø tảo ra ráút låïn v phạ
hu thiãút bë thnh nhiãưu mnh nh (do täúc âäü gia tàng ạp sút quạ nhanh).
Cäng sinh ra do näø hoạ hc ráút låïn v phủ thüc vo bn thán cháút näø, täúc âäü chạy
cu häùn håüp, phỉång thỉïc lan truưn ca sọng näø. Ngoi ra nọ cn phủ thüc vo kãút cáúu ca
thiãút bë (vê dủ khi näø häùn håüp axãtylen, khäng khê ạp sút khi näø âảt 11∼13 láưn ạp sút trỉåïc
khi näø, nãúu trãn âỉåìng lan truưn ca sọng näø gàûp chỉåïng ngải váût thç sọng phn kêch tàng lãn
hng tràm láưn ạp sút ban âáưu), vç váûy khi tênh toạn âäü bãưn ca thiãút bë phi chụ âãún kh
nàng chëu lỉûc khi cọ näø hoạ hoc, kh nàng thoạt khê qua van an ton.
- Nguy cå bng nhiãût: Näưi håi v thiãút bë chëu ạp lỉûc lm viãûc âäúi våïi mäi cháút cọ
nhiãût âäü cao (tháúp) ln tảo mäúi nguy hiãøm bng nhiãût. Bë bng nhiãût khi thiãút bë näø våỵ, xç håi
mä cháút hồûc tiãúp xục våïi cạc bäü pháûn cọ nhiãût âäü cao nhỉng khäng âỉåüc lc cạch nhiãût hay
cạch nhiãût bë hỉ hng. Ngoi ra khi váûn hnh thiãút bë chëu ạp lỉûc, ngỉåìi cn chëu tạc dủng xáúu
ca nhiãût âäúi lỉu v nhiãût bỉïc xả.

Bãn cảnh âọ cn gàûp nhỉỵng hiãûn tỉåüng bng khäng kẹm pháưn nguy hiãøm nhỉ:
* Bng do nhiãût âäü tháúp åí cạc thiãút bë m mäi cháút âỉåüc lm lảnh láu åí ạp sút
låïn (trong hãû thäúng thiãút bë sn xút oxy).
* Bng do cạc hoạ cháút, cháút lng do hoảt tênh cao (acid, cháút oxy hoạ mảnh,
kiãưm ).
Hiãûn tỉåüng bng nhiãût åí cạc thiãút bë chëu ạp lỉûc thỉåìng gáy chán thỉång ráút nàûng
do ạp sút ca mäi cháút thỉåìng ráút låïn (khi ạp sút cng cao thç näüi nàng cng låïn): Vê dủ: åí
ạp sút 1at, nhiãût âäü håi bo ho l 99,8
0
C näüi nàng âảt 756 kcalo/kg; khi åí 6at nhiãût âäü håi
bo ho l 158
0
C v näüi nàng 8.176 Kcalo/kg.
63

- Cạc cháút âäüc hải: Trong nhiãưu thiãút bë chëu ạp lỉûc, mäi cháút bãn trong l cạc hoạ
cháút âäüc hải, nhỉ bçnh khê axãtylen, bçnh cacbänêc Bn thán cạc hoạ cháút âc hải ny cọ thãø
gáy ra cạc hiãûn tỉåüng ngäü âäüc cáúp tênh, mn tênh, bãûnh nghãư nghiãûp. Trong âiãưu kiãûn bçnh
thỉåìng hoạ cháút âäüc xút hiãûn trong mäi trỉåìng lao âäüng l do hiãûn tỉåüng r rè tải cạc mäúi làõp
ghẹp, âỉåìng äúng, phủ tng âỉåìng äúng, tải van an ton. Lục cọ sỉû cäú näø våỵ thiãút bë thç mỉïc âäü
âäüc hải s tàng gáúp bäüi.

3.3.2. Ngun nhán näø näưi håi v biãûn phạp phng ngỉìa:
3.3.2.1. Ngun nhán sỉû cäú, näø näưi håi.
Sỉû cäú våỵ näưi håi l hiãûn tỉåüng gii thoạt chåïp nhoạng nàng lỉåüng ca nỉåïc bë dun
quạ nhiãût (quạ lỉía) khi sỉû ngun vẻn ca thnh näưi (våỵ thiãút bë) bë phạ hu, ạp lỉûc bãn trong
lục âọ s bë gim ráút nhanh xúng âãún ạp sút khäng khê bãn ngoi.
- Gii thêch hiãûn tỉåüng näø våỵ näưi håi: trong âiãưu kiãûn bçnh thỉåìng (ạp sút khäng
khê) nỉåïc säi åí nhiãût âäü 100
0

C, nhỉng åí trong bçnh kên nhỉ näưi nỉåïc bàõt âáưu säi åí nhiãût âäü
100
0
C, khi âọ håi nỉåïc âỉåüc tảo ra s tàng ạp sút trãn màût nỉåïc lm cho sỉû säi bë ngỉìng lải.
Âãø cho nỉåïc trong näưi håp tiãúp tủc säi thç phi âun nọng âãún nhiãût âäü tỉång ỉïng våïi ạp lỉûc
håi.
Vê dủ: ạp lỉûc l 6at tỉång ỉïng våïi t
0
= 169
0
C, ạp lỉûc l 8at thç t
0
= 171
0
C, ạp lỉûc l
thç t = 189
0
C . . . Nãúu sau khi âun nọng âãún 189
0
C räưi ngỉìng khäng âun nọng näưi hån nỉỵa v
cho håi bay ra mäüt cạch bçnh thỉåìng thç nỉåïc s tiãúp tủc säi cho âãún khi no nhiãût âäü ca nọ
chỉa hả tháúp hån 100
0
C. Khi ạp lỉûc trong näưi cng gim nhanh thç nỉåïc cng säi mảnh v håi
tảo ra cng nhiãưu do lỉåüng thỉìa nàng lỉåüng nhiãût chỉïa åí trong nỉåïc. Ton bäü tàng lỉåüng nhiãût
thỉìa âọ s tiãu hao âãø tảo thnh håi khi gim ạp sút täúi âa âãún ạp sút khê quưn.
Nãúu trong trỉåìng håüp cọ sỉû cäú cu näưi håi (thnh näưi bë phạ våỵ) thç sỉû cán bàòng lỉûc
trong näưi s bë phạ hu v s xy ra hiãûn tỉåüng gim âäüt ngäüt ạp sút khê quưn.
Nỉåïc bë âun quạ mỉïc våïi täúc âäü nhỉ váûy ton bäü s biãún thnh håi, tảo ra mäüt
lỉåüng håi ráút låïn (1m

3
nỉåc svåïi ạp sút bçnh thỉåìng tảo nãn 1.700m
3
håi) cho nãn nãúu thnh
näưi khäng chëu näøi ạp lỉûc s gáy ra näø, phạ hu nh âàût näưi håi, pháưn låïn dáùn tåïi tai nản cháún
thỉång nàûng v lm chãút ngỉåìi. Khi bë âun quạ mỉïc åí trong näưi dỉåïi ạp sút 5at thç nàng
lỉåüng 60kg nỉåïc tỉång âỉåïng våïi nàng lỉåüng 1kg thúc näø, nàng lỉåüng nhiãût ca nỉåïc åí
trong näưi håi hçnh trủ khi ạp lỉûc 7at v nhiãût âäü khong 170
0
C hon ton â âãø tung näưi håi
lãn cao 5.500m
- Ngun nhán näø våỵ näưi håi: Sỉû phạ hu thnh näưi håi dáùn tåïi näø våỵ l do tạc
âäüng ca nhỉỵng ngun nhán gáy ra hiãûn tỉåüng gia tàng ỉïng sút v ạp sút. Nhỉỵng ngun
nhán âọ l:.
* Ạp sút lm viãûc tàng quạ nhiãưu so våïi ạp sút tênh toạn tạc dủng láu lãn näưi
gáy ra quạ ỉïng sút. Âiãưu ny xy ra khi.
1 - Hng cạc van an ton khäng tỉû âäüng x båït håi âãø hả ạp sút nhàòm bo
âm lm gim ạp sút trong näưi håi khäng cho tàng cao vỉåüt quạ vỉåüt quạ ạp sút cho phẹp.
2 - Khäng cọ ạp kãú (âäưng häư chè ạp sút) hồûc ạp kãú â hỉ hng cho nãn
khäng biãút âỉåüc chênh xạc ạp sút lm viãûc.
64

3 - Cäng nhán váûn hnh khäng theo di chàût ch âãø cho ạp sút lm viãûc
tàng vỉåüt quạ ạp sút cho phẹp chè trãn ạp kãú.
* ỈÏng sút cho phẹp cạc váût liãûu näưi bë gim do näưi bë âäút nọng quạ mỉïc, xy
ra khi:
1 - Nỉåïc trong näưi bë gim quạ mỉïc, nãn bãư màût kim loải ca thnh näưi tiãúp
xục våïi ngn lỉía bë âäút quạ nọng nhỉng khäng âỉåüc nỉåïc lm mạt, vç do näưi håi khäng cọ
äúng thu âãø kiãøm tra mỉïc nỉåïc trong näưi.
2 - Màût trong ca näưi håi bë âọng cạn càûn lm gim kh nàng dáùn nhiãût ca

thnh näưi, nãn màûc d cọ nỉåïc chuøn âäüng liãn tủc nhỉng khi låïp cạn càûn dy kim loải váùn
bë âäút nọng quạ mỉïc.
3 - Bãư dy thnh näưi bë mn rè, bong trọc vç trong quạ trçnh lm viãûc v
kim loải bë tiãúp xục våïi cạc mäi cháút cọ tênh àn mn. Kim loải bë àn mn dỉåïi dảng âäưng âãưu
trãn ton bäü bãư màût kim loải hồûc àn mn củc bäü thnh nhỉỵng häú sáu.
* Nhỉỵng sai sọt trong thiãút kãú kãút cáúu v chãú tảo näưi nhỉ:
1 - Tênh toạn bãư dy thnh näưi khäng chênh xạc, chn váût liãûu khäng âạp
ỉïng våïi cạc thäng säú tênh toạn.
2 - Khuút táût mäúi hn hồûc âinh tạn khi chãú tảo.
* Nhỉỵng sai phảm, thiãúu sọt trong quạ trçnh qun l sỉí dủng nhỉ:
1 - Khäng tiãún hnh âàng kiãøm våïi cå quan chỉïc nàng ca Nh nỉåïc, âàûc
biãût l näưi håi cọ dung têch v cäng sút nh dáùn tåïi tçnh trảng qun l lng lo, nhiãưu khi
khäng âàng kiãøm váùn âỉa vo hoảt âäüng.
2 - Cå quan Thanh tra, Âàng kiãøm cọ thiãúu sọt trong viãûc kiãøm tra, giạm
âënh cạc cå såí sỉí dủng cạc thiãút bë chëu ạp lỉûc.
3 - Trçnh âäü vàn hoạ ca cäng nhán úu, thao tạc nháưm láùn, chỉa âỉåüc âo
tảo, hún luûn v chun män v k nàng an ton; khäng phạt hiãûn v xỉí l këp thåìi cạc
trỉåìng håüp sỉû cäú, vi phảm nhỉỵng quy âënh an ton khi váûn hnh, bo dỉåỵng, sỉía chỉỵa.
3.3.2.2. Biãûn phạp phng ngỉìa sỉû cäú näø näưi hån:
Nhỉ trãn â phán têch, ngun nhán gáy näø våỵ näưi håi l do cạc úu täú lm tàng ạp
sút lãn quạ mỉïc chëu âỉûng ca váût liãûu hồûc lm cho ỉïng sút cho phẹp ca váût liãûu bë gim
so våïi thiãút kãú tênh toạn.
- Biãûn phạp ngàn ngỉìa cạc úu täú lm tàng ạp sút quạ mỉïc, nhỉ:
* Âãø âo mỉïc ạp sút ca håi trong näưi phi cọ hai ạp kãú (manämẹt). Mäüt ạp kãú
lm viãûc v mäüt ạp kãú kiãøm tra (âãø khi cáưn kiãøm tra ạp kãú lm viãûc). Khi ạp sút trong näưi
tàng, nhåì cọ ạp kãú chè mỉïc ạp sút m ngỉåìi váûn hnh biãút âỉåüc âãø cọ biãûn phạp lm gim ạp
sút (nhỉ gim lỉåüng nhiãût cáúp, x båït håi qua van gim ạp). Vç váûy ạp kãú cáưn bo âm âo
âỉåüc chênh xạc ạp sút håi trong näưi.
Ạp kãú cáưn âỉåüc kiãøm tra thỉåìng xun, êt nháút mäùi nàm mäüt láưn. Sau khi kiãøm tra,
ạp kãú cáưn âỉåüc niãm chç. Khäng cho phẹp sỉí dủng cạc ạp kãú khäng âỉåüc niãm chç, â quạ hản

kiãøm tra hồûc khäng cn chênh xạc.
65

Trãn näưi håi cçn âàût van mäüt chiãưu (van ngỉåüc) trãn tuún âäút nọng nỉåïc cáúp tåïi
näưi håi, cng nhỉ vạn thao v cỉía x.
* Âãø gim ạp sút trong näưi håi phi dng van bo hiãøm nhàòm tỉû âäüng x båït
håi trong näưi khi ạp lỉûc lm viãûc vỉåüt quạ giåïi hản cho phạp. Trãn näưi håi cọ hai van bo
hiãøm. Mäüt van kiãøm tra phạt tên hiãûu ám thanh khi ạp sút ca håi trong näưi âảt giạ trë tåïi hản
v mäüt van váûn hnh tỉû âäüng x håi thỉìa tỉì trong näưi ra. Trong quạ trçnh lm viãûc cáưn khäúng
chãú ạp sút sao cho van kiãøm tra khäng bë måí, vç váûy van kiãøm tra ln ln âỉåüc niãm chç.
Van bo hiãøm cọ cạc loải nhỉ: nàõp âáûy, l xo, ân báøy . . .
1 - Van bo hiãøm kiãøu nàõp âáûy: l loải cọ cáúu tảo ráút âån gin. Nàõp âáûy l mäüt táúm bça
hay tän mng. Khi ạp sút trong näưi tàng quạ giåïi hản cho phẹp thç mäi cháút s cht thng
nàõp v thoạt ra ngoi, ạp sút trong näưi s gim xúng. Ỉu âiãøm ca loải van ny l cọ cáúu tảo
âån gin nhỉng cọ nhỉåüc âiãøm l ráút khọ chn âụng âỉåüc táúm nàõp âáûy sao cho khi ạp sút
tàng tåïi giåïi hản thë nọ bë chc thng theo u cáưu, vç váûy ch u dng cho thiãút bë cọ ạp
sút tháúp.
2 - Van bo hiãøm kiãøu l xo: (Hçnh 3-9) lm viãûc theo
ngun tàõc sau; bçnh thỉåìng nàõp van âọng lải nhåì tạc dủng
nẹn ca l xo. Khi ạp lỉûc trong näưi håi låïn hån lỉûc nẹn ca l
xo thç nàõp van s måí ra âãø håi thoạt ra ngoi, ạp sút trong
bçnh s gim xúng cho tåïi khi lỉûc tạc dủng lãn nàõp van nh
hån lỉûc nẹnn ca l xo thç nàõp van s âọng lải.
d
P
3
1
2
Hçnh 3 - 9. Van bo hiãøm kiãøu l xo
1 - L xo; 2 - Âinh vêt.3 - Nàõp van.

Phỉång trçnh cán bàòng giỉỵ ạp lỉûc trong näưi håi v lỉûc
nẹn ca l xo cọ thãø viãút dỉåïi dảng: NP
4
d
2
=
π
; kg (3 - 35)
Trong âọ: N - lỉûc nẹn dc ca l xo; kG
P - ạp sút tạc dủng lãn van; kG/cm
2

d - âỉåìng kênh ca läù van; cạch mảng
Van l xo s âiãưu chènh våïi ạp sút lm
viãûc giåïi hản theo ạp kãú bàòng âënh vêt.
3 - Van bo hiãøm kiãøu ân báøy:
Ngun l lm viãûc ca loải van ny (hçnh
3-10) cng giäúng nhỉ van kiãøu l xo, chè khạc åí
chäù lỉûc nẹn ca l xo âỉåüc thay bàòng lỉûc â ca
ti trng di âäüng treo trãn ân báøy.

Hçnh 3 - 10. van bo hiãøm kiãøu ân báøy
a
c
b
d
P
S
Q
C

3
4
2
1
A
B
1 - Bn lãư; 2 - Nàõp van; 3 - Ti trng di âäüng;
4 - Trng tám ca ân tay AC
66

Âiãưu kiãûn cán bàòng âäúi våïi bn lãư A khi van âọng v ạp sút giåïi hản trong näưi
âỉåüc xạc âënh tỉì âàóng thỉïc täøng mämen cạc lỉûc tạc dủng lãn hãû thäúng s bàòng khäng, cọ thãø
viãút dỉåïi dảng:

⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
−
π
qP
4
d
2
a = Q (a + b) + S (a+c) (3 - 36)
Trong âọ: d - âỉåìng kênh ca läù van; cm

P - ạp sút lm viãûc giåïi hản trong näưi; kG/cm
3

q - trng lỉåüng âéa van v cc van; kG
Q - trng lỉåüng ti trng di âäüng; kG
S - trng lỉåüng ca ân tay AC; kG
A, (a + b), (a + c) nhỉỵng tay ân tỉång ỉïng ca cạc mämen âäúi våïi gäúc tỉûa bn lãư A.
Tỉì cäng thỉïc (3-36) cọ thãø chn trë säú ti trng Q khi chiãưu di tay ân (a+b)
khäng âäøi hồûc khi cho ti trng khäng âäøi s xạc âënh khong cạch b cho thêch ỉïng våïi báút
k ạp sút no â cho.
* u cáưu an ton âäúi våïi van bo hiãøm khi làõp âàût váûn hnh, cáưn lỉu :
1 - Cạc van bo hiãøm phi âỉåüc âàût âäüc láûp våïi nhau v âỉåüc näúi trỉûc tiãúp
våïi pháưn chỉïa håi hay qua nhỉỵng äúng củt. Trãn âoản äúng ny khäng âỉåüc näúi våïi báút k
âỉåìng äúng láúy håi no khạc. Khi cáưn âàût chung mäüt säú van trãn mäüt äúng củt thç tiãút diãûn
ngang ca äng âọ êt nháút phi bàòng 1,25 láưn täøng tiãút diãûn ngang ca cạc van bo hiãøm näúi våïi
nọ.
2 - Trong mäùi ca váûn hnh cáưn kiãøm tra trảng thại lm viãûc ca van bo
hiãøm âäưng thåìi vë trê ca van â âỉåüc âiãưu chènh theo cạc ạp sút måí van (nhỉ vë trê ti trng
di âäüng trán ân tay, cu vêt vàûn âäü càng l xo) khäng bë thay âäøi trong quạ trçnh lm viãûc.
Biãûn phạp ngàn ngỉìa gim ạp sút cho phẹp ca váût liãûu thnh näưi; gäưm:
* Trong thiãút kãú: Viãûc thiãút kãú, chn kãút cáúu ca thiãút bë phi bo âm âäü vỉỵng
chàõc, âäü äøn âënh, thao tạc thûn tiãûn v â âäü tin cáûy, thạo làõp dãù dng v dãù kiãøm tra bãn
trong cng nhỉ bãn ngoi. Tênh toạn xạc âënh âụng bãư dy thnh näưi âãø âm bo âỉåüc âäü bãưn
(cå hc, hoạ hc v nhiãût hc). Dỉûa vo âàûc tênh v phảm vi sỉí dủng cạc kim loải chãú tảo cạc
thiãút bë chëu lỉûc âãø chn âụng ngun váût liãûu chãú tảo näưi håi.
* Vãư chãú tảo: Phi bo âm sao cho trong v sau khi chãú tảo, trong kim loải
khäng sinh ra biãún dảng dỉ lm gim cháút lỉåüng ca kim loải. Viãûc chãú tảo näưi hån, thiãút bë
chëu ạp lỉûc chè âỉåüc phẹp tiãún hnh åí nhỉỵng cå såí cọ âáưy â cạc âiãưu kiãûn vãư con ngỉåìi, mạy
mọc, thiãút bë gia cäng, cäng nghãû v âiãưu kiãûn kiãøm tra thỉí nghiãûm âm bo nhỉ cạc quy âënh
trong tiãu chøn quy phảm v phi âỉåüc Nh nỉåïc cho phẹp.

Cäng viãûc liãn quan tåïi hn phi do thåü hn cọ bàòng hn ạp lỉûc tiãún hnh. Phi
kiãøm tra âạnh giạ mäúi hn theo cạc tiãu chøn quy phảm.
* Trong quạ trçnh váûn hnh: Âãø ngàn ngỉìa khäng cho cạt, càûn bạm vo thnh
näưi lm cho nhiãût âäü kim loải tàng lãn, ỉïng sút cho phẹp gim âi thç lm mãưm nỉåïc trỉåïc khi
cáúp vo näưi bàòng cạch làõng lc âãø thi cạc váût cháút khäng tan cọ trong nỉåïc v dng cạc
67

phỉång phạp hoạ hc, trao âäøi ion âiãûn, tỉì trỉåìng . . . âãø thi cạc váût cháút ho tan trong nỉåïc
(ch úu l cạc múi canxi v magiã) gáy nãn cạc càûn âọng trong näưi.
2 - Âãø lm máút bãư màût kim loải v näưi thç cáưn phi duy trç mỉïc nỉåïc trong
näưi khäng tháúp hån trë säú giåïi hản cho phẹp. Âäúi våïi nhỉỵng näưi håi äúng nỉåïc nàòm nghiãng v
âỉïng, mỉïa nỉåïc cho phẹp phi bo âm âiãưu kiãûn tưn hon äøn âënh, tỉïc l bo âm cho nỉåïc
ln ln chuøn âäüng qua bãư màût kim loải. Ngoi äúng thu gàõn ngay åí näưi, âäúi våïi cạc näưi
håi låïn cáưn cọ cạc loải âäưng häư âo mỉïc nỉåïc khạc vãư hãû thäúng tỉû âäüng bạo hiãûu mỉïc nỉåïc
bàòng ạnh sạng, anh thanh (ân, chưng).
3.3.3. Ngun nhán näø thiãút bë khê nẹn v biãûn phạp phng ngỉìa:
Trãn cạc cäng trỉåìng thi cäng loải mạy nẹn khê âỉåüc sỉí dủng ch úu l loải mạy nẹn
khê kiãøu pittäng, mạy ny hoảt âäüng âỉåüc do âäüng ciỉ âäút trong v âỉåüc làõp cng våïi bçnh
chỉïa khê trãn khung rå-moọc.
3.3.3.1. Ngun nhán sỉû cäú näø thiãút bë:
- Nhiãût âäü l ạp sút ca khäng khê nẹn vỉåüt quạ mỉïc quy âënh. Trong quạ trçnh
nẹn khê våïi lỉûc nẹn tàng lãn, thãø têch ban âáưu s gim cn ạp sút s tàng lãn tỉång ỉïng; khi
ạp sút vỉåüt quạ trë säú cho phẹp lm cho mạy bë näø. Âäưng thåìi nhiãût âäü ca khê nẹn cng tàng
lãn v cọ thãø xạc âënh theo cäng thỉïc:
T
2
= T
1
(
m

1m
1
2
)
P
P
−
(3 - 37)

Trong âọ: T
1
, T
2
- nhiãût âäü tuût âäúi ca khê trỉåïc v sau khi nẹn (
0
K)
P
1
, P
2
- ạp sút tuût âäúi ca khê trỉåïc v sau khi nẹn; kG/cm
2

m - chè säú âa phỉång (chè säú fäliträúp)
Thê vủ: , khi nẹn khäng khê tỉì 0 ∼ 10 kG/cm
2
thç nhiãût âäü ca nọ tàng lãn tỉì 20 ∼
300
0
C.

Hiãûn tỉåüng âọ lm cho mạy nẹn khê nọng lãn v phán hu dáưu bäi trån, cọ thãø lm
cho mạy bë näø.
- Tảo ra trong khäng khê nẹn häùn håüp näø. Khi trong khäng khê hụt vo mạy nẹn
khê cọ nhỉỵng bủi dãù chạy nỉh bủi than, bủi giáúy, bäng cọ thãø gáy chạy näø.
- Sỉû bng chạy ca dáưu bäi trån.
* Dáưu bäi trån åí cạc mäúi liãn kãút dỉåïi tạc dủng ca nhiãût âäü cao mäüt pháưn bay
håi, khi bäi nhiãưu s bë phun ra trong khäng khê nẹn dỉåïi dảng sỉång m tảo ra våïi khäng khê
thnh häùn håüp näø.ê dủ: näưng âäü håi dáưu trong khäng khê tỉì 6
∼ 11% häùn håüp cọ thãø bë näø khi
nhiãût âäü khong 200
0
C.
* Vi phảm så âäư lm sảch hãû thäúng khåi müi càûn dáưu âàûn. Nhỉỵng müi càûn
ny láu ngy cọ kh nàng tỉû bäúc chạy khi trong khäng khê nẹn cọ håi dáưu s dáùn tåïi näø v
thỉåìng xy ra khi lm viãûc dỉåïi ạp sút cao.
- Dủng củ an ton khäng bo âm theo tiãu chøn quy âënh.

68

3.3.3.2. Phng ngỉìa sỉû cäú, näø våỵ thiãút bë, khê nẹn:
- Âãø âãư phng näø mạy nẹn khê cọ thãø dng hng loảt cạc biãûn phạp nhỉ:
* Sỉí dủng dáưu bäi trån chëu nhiãût. Dáưu bäi trån cạc Xylanh ca mạy nẹn khäng
khê phi chn âụng loải cọ nhiãût âäü bäúc håi 216-242
0
C v nhiãût âäü tỉû bäúc chạy gáưn 400%.
Trong táút c mi trỉåìng håüp nhiãût âäü bäúc håi ca dáưu phi cao hån nhiãût âäü ca khê bë nẹn l
70%. Lỉåüng dng dáưu phi âỉåüc hản chãú nghiãm ngàût theo u cáưu k thût.
* Lm sảch müi càûn dáưu këp thåìi. Ngàn ngỉìa tảo ra càûn dáưu v müi báøn bàòng
cạch dng dáưu âàûc biãût âãø bäi trån mạy nẹn khê kiãøu pêttäng våïi ạp sút tåïi 50at.
* Khäng khê âỉa vo mạy nẹn khê phi sảch, khäng cọ tảp cháút, khäng cọ bủi

dãù chạy näø. Bủi báøn åí trong khäng khê båm vo s lm tàng càûn trong âỉåìng äúng båm v làõm
tàõc âỉåìng äúng. Cho nãn khäng khê trỉåïc khi båm vo mạy nẹn khê phi âỉåüc lm sảch cáøn
tháûn bàòng låïp lc dáưu hay cạc phin lc hiãûu qu cao.
- Âãø gim nhiãût âäü ca mạy nẹn khê cáưn trang bë cho nọ bäü pháûn lm lảnh lm viãûc
liãn tủc v våïi cỉåìng âäü cao Âäúi våïi cạc mạy nẹn khê cäng sút nh våïi ạp lỉûc tháúp âãø lm
lảnh cọ thãø dng khäng khê; cn trong cạc mạy nẹn khê ạp lỉûc cao v cäng sút låïn âãø lm
lảnh phi dng nỉåïc.
Cạc mạy nẹn khê âỉåüc trang bë hãû thäúng tỉû âäüng, tàõc mạy khi nhiãût âäü ca cháút
lng lm lảnh vỉåüt quạ trë säú täúi hản.
- Táút c cạc mạy nẹn khê âãưu âỉåüc trang bë cạc dủng củ bo hiãøm (cạc van an ton,
ạp kãú . . .) cng nhỉ hãû thäúng tiãúp âáút tin cáûy âãø dáùn âiãûn têch tènh âiãûn âỉåüc tảo nãn do ma
sạt trong cạc xylanh ca mạy nẹn khê.
- Cạc trảm âàût mạy nẹn khê phi âàût xa nhỉỵng vng cọ cạc khê cọ thãø bë chạy,
nhỉỵng häùn håüp dãù bäúc chạy, dãù gáy näø. Nhiãût âäü khäng khê trong trảm khäng âỉåüc quạ 30
0
C.
- Nhỉỵng váût liãûu âãûm cho cạc màût bêch trãn âỉåìng dáùn khäng khê nẹn phi l
nhỉỵng váût liãûu äøn âënh dỉåïi tạc dủng ca nhiãût áøm v ca dáưu. Khäng cho phẹp dng giáúy cạc
täng, cao su v nhỉỵng váût liãûu dãù bäúc chạy khạc lm váût liãûu âãûm.

3.3.4. Ngun nhán näø cạc bçnh chỉïa khê v biãûn phạp phng ngỉìa:
Trãn cäng trỉåìng thỉåìng dng cạc bçnh chỉïa khê oxy, axãtylen âãø hn xç cạc mäúi näúi,
cạc bçnh chỉïa khi hrä v cạc khê chạy khạc. Khê trong cạc bçnh thỉåìng åí dỉåïi dảng nẹn,
hoạ lng hay long.
3.3.4.1. Ngun nhán sỉû cäú näø cạc bçnh chỉïa khê:
Cạc bçnh chỉïa khê thỉåìng bë näø do cạc ngun nhán sau:
- Nảp khê hoạ lng vo quạ mỉïc lm âáưy thãø têch bçnh. Båíi vç cháút lng thỉûc tãú
khäng nẹn âỉåüc, nãn khi nhiãût âäü bãn ngoi tàng lãn s lm nhiãût âäü ca bçnh tàng lãn, cháút
lng s hoạ håi khiãún cho ạp sút trong bçnh cng tàng lãn. Sỉû quan hãû ny âỉåüc thãø hiãûn theo
cäng thỉïc:

P
1
= tΔ
β
α
; kg/cm
2
(3 - 38)
Trong âọ: P
1
- ạp sút trong bçnh tàng lãn do nhiãût âäü; kG/cm
2

69