Điều trị kén sán não thế nào ? doc

Điều trị kén sán não thế nào ?

Kén sán não là bệnh do ấu trùng sán dây lợn cư trú ở não và
gây tổn thương não. Bệnh hay gặp ở những nước đang phát
triển vùng Đông Nam châu Á như Ấn Độ, Trung Quốc, Việt
Nam, Lào,
Campuchia, Indonesia… và các nước Nam Mỹ, các nước châu
Phi…
Bệnh thường lưu hành ở các vùng dân cư có mức sống thấp, ăn
uống không hợp vệ sinh (sử dụng một số thức ăn chưa được nấu
chín như tiết canh, lòng lợn, gỏi…) trong khi nuôi lợn còn thả
rông, chưa có nhà vệ sinh đạt tiêu chuẩn (thậm chí còn đại tiện
bừa bãi…).

Một số hình ảnh kén sán ở não trên phim
chụp cộng hưởng từ sọ não
Nhiễm ấu trùng sán lợn
Trứng sán theo thức ăn hoặc nước uống nấu chưa chín vào dạ
dày của người. Dưới tác dụng của dịch vị tại dạ dày, trứng sán
được nở ra ấu trùng, ấu trùng sán lợn chui qua niêm mạc dạ dày
vào mạch máu và mạch bạch huyết sau đó cư trú ở tất cả mọi cơ
quan trong cơ thể như não, cơ vân, tổ chức dưới da, mắt, tim,
gan…
Nếu kén sán có ở não sẽ gây bệnh kén sán não. Mức độ tổn
thương nặng hay nhẹ là tùy thuộc số lượng kén sán có trong não,
các biểu hiện thường gặp là nhức đầu, buồn nôn hoặc nôn, cơn
co giật (động kinh), liệt nửa người hoặc tê bì rối loạn cảm giác,
khó ngủ hoặc mất ngủ, mờ mắt…
Điều trị nhiễm ấu trùng sán lợn não
Bệnh nhân cần được nhập viện điều trị và cần được theo dõi chặt
chẽ tiến triển của bệnh cũng như tác dụng không mong muốn

trong quá trình dùng thuốc diệt kén sán.
Điều trị nội khoa
Có thể dùng một trong hai loại thuốc diệt ấu trùng sán lợn ở não:
prazyquantel (viên nén 600mg, albendazole (viên 200mg).
Thuốc chống viêm (corticoid):
Việc sử dụng thuốc chống viêm corticoid nhằm mục đích làm
giảm phản ứng viêm và quá mẫn do dùng thuốc diệt kén sán.
Trong quá trình điều trị, do tác dụng diệt ấu trùng sán của thuốc,
sẽ xuất hiện một số thay đổi về cấu trúc của kén sán và tổ chức
nhu mô não. Lúc đầu, thuốc ngấm vào kén sán làm kén sán
trương lên, kích thước có thể gấp 3 lần ban đầu. Cấu trúc màng
của kén sán cũng thay đổi, dịch nội kén sán thoát dần ra ngoài
kéo theo protein ra nhu mô não, kén sán xẹp nhỏ dần. Các
protein này sẽ gây phản ứng miễn dịch với tổ chức não và phản
ứng viêm dữ dội dẫn đến phù não và các phản ứng khác của cơ
thể do đó có thể dẫn đến tử vong. Corticoid được sử dụng trước
khi uống thuốc diệt ấu trùng sán não 5 ngày và duy trì trong suốt
các đợt điều trị.
Các thuốc điều trị phối hợp
Dùng thuốc chống phù não (manitol 20%, liều lượng và thời gian
điều trị tùy thuộc vào mức độ phù não nhiều hay ít); thuốc kháng
động kinh nếu có cơn động kinh (carbamazepin; phenytoin;
valproat de sodium;…), dùng thuốc kháng động kinh có thể kéo
dài 2 năm sau cơn cuối cùng. Bên cạnh đó, cần bù nước và điện
giải và bổ sung vitamin nhóm B cho bệnh nhân, dùng thuốc dự
phòng viêm loét dạ dày - tá tràng do dùng corticoid.
Điều trị ngoại khoa
Đặt dẫn lưu não thất - ổ bụng trong trường hợp kén sán làm tắc
nghẽn lưu thông dịch não tủy gây não úng thủy; phẫu thuật lấy
kén sán nếu kén sán trong nội nhãn cầu. Sau phẫu thuật, tiếp tục

điều trị nội khoa.
Điều trị dự phòng
Để dự phòng bệnh sán não, cần vệ sinh ăn uống như ăn chín
uống sôi, không ăn tiết canh lợn, không ăn thịt lợn gạo, thận trọng
khi ăn rau sống trồng dưới nước như rau ngổ, rau muống…, rửa
tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh; vệ sinh môi trường sạch sẽ;
xây hố xí hợp vệ sinh; không đại tiện bừa bãi; không nuôi lợn thả
rông…; dùng thuốc tẩy sán dây lợn trong trường hợp nhiễm sán
dây lợn.
Sán dây lợn là một loại sán dây lớn, có thể dài từ 1 - 8m, g
ồm
đầu sán và các đ
ốt sán nối tiếp nhau, sống ký sinh trong ruột non
của người và có thể tồn tại suốt cuộc đời của người. Ngư
ời mắc
bệnh sán dây lợn thư
ờng chỉ do một con sán. Ở mỗi đốt sán có
cả bộ phận sinh dục đực và cái, sự thụ tinh đư
ợc thực hiện bằng
cách giao hợp chéo giữa hai đốt. Các đốt sán cuối là nh
ững đốt
già, chứa đầy trứng sán (30.000 - 50.000), các đốt sán già này t
ự
bò ra ngoài hậu môn hoặc theo phân ra ngoài. Tr
ứng sán có thể
tồn tại ở ngoại cảnh trong vòng một tháng và bị tiêu diệt sau v
ài
phút ở nhiệt độ 100
0
C.