Phân tích 11 đặc điểm của Radio

Website: Email : Tel : 0918.775.368
BÀI TIỂU LUẬN
MÔN: PHÁT THANH
ĐỀ: Phân tích 11 đặc điểm của Radio
I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ RADIO
Phát thanh (hay còn gọi là Radio) là một loại hình báo chí sử dụng âm
thanh để truyền tải nội dung, thông điệp tới đông đảo công chúng.
Radio, cũng được gọi là ra-đi-ô hay vô tuyến truyền thanh, là một
kỹ thuật để chuyển giao thông tin không dây dùng cách biến điệu sóng điện
từ có tần số thấp hơn tần số của ánh sáng gọi là sóng radio. Đây là sản phẩm
của nền kĩ thuật điện tử và nó đã từng là loại hình báo chí được sử dụng rộng
rãi trong thời gian dài.
Ngay từ những năm 90 của thế kỉ XX người ta đã tiên đoán rằng Phát
thanh sẽ có một chỗ đứng vô cùng vững trãi trong thế kỉ XXI cạnh tranh
mạnh mẽ với truyền hình, báo in và báo điện tử… Nhờ sự phát triển mạnh
mẽ của kĩ thuật công nghệ sẽ tạo điều kiện cho phát thanh hiện đại phát triển
nhanh chóng và đạt được vị thế của mình. Trong thế kỉ mới, nhu cầu về
thông tin của con người ngày càng lớn, thời gian với mọi người vô cùng quý
giá, họ không đủ thời gian để theo dõi các chương trình truyền hình, không
đủ thời gian ngồi đọc các tờ báo… Biện pháp duy nhất để giải quyết vấn đề
đó chính là sử dụng Radio. Radio gọn nhẹ và tiện dụng, mọi người chỉ cần
lắng nghe là có thể giúp bản thân mình thu nhận đầy đủ các thông tin cần
thiết, các vấn đề thời sự diễn ra trong ngày. Việc nghe đài phát thanh thường
không đòi hỏi có sự tập trung chú ý cao độ, người ta có thể nghe phát thanh
mà vẫn làm những công việc khác như: làm bếp, thu dọn đồ đạc, nhà cửa,
hay lái ô tô. Bản thân các nhà cung cấp các chương trình phát thanh cũng
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
ngày càng hoàn thiện các chương trình của mình để phục vụ một cách tốt
nhất cho thính giả của mình.
Báo chí phát thanh là loại hình thông tin âm thanh. Những đặc điểm

chủ yếu của loại hình thông tin này được quyết định bởi bản chất, khả năng
của âm thanh và tâm lý cảm thụ. Phát thanh mở ra khả năng to lớn trong việc
tác động đến công chúng. Logic của tư liệu, mối quan hệ bên trong giữa
những đoạn của bản văn, hệ thông luận phải được xây dựng theo các quy
luật của ngôn ngữ âm thanh. Trong thông tin phát thanh điểu có ý nghĩa
quan trọng không chỉ là nói gì, mà còn là nói như thế nào. Các sắc thái giọng
điệu, sự nhấn mạnh về logic và cảm xúc, những đoạn tạm dừng, nhấn mạnh
và giảm bớt cường độ âm thanh, nhịp độ, nhịp điệu – tất cả những điều đó
đều là những cách hướng tới người nghe, đều là nhân tố tác động tới công
chúng.
Mặc dù là loại hình báo chí chỉ có phương tiện âm thanh để diễn đạt
nhưng phương thức tác động bằng radio có nhiều ưu thế, nhất là ở những
khả năng nhưng: thông tin nhanh, phủ sóng rộng, tiệp nhận tiện lợi và có khả
năng kích thích mạnh mẽ trí tưởng tượng của người nghe.
So với báo in, phát thanh có thế mạnh của sự nhanh nhạy, linh hoạt và
phương thức thông tin sinh động bằng lời nói, còn so với truyền hình, phát
thanh vẫn là loại hình báo chí chiếm ưu thế trong việc đưa tin tức nhanh
nhất, kịp thời nhất, giúp thính giả tiếp cận sớm nhất với những sự việc, sự
kiện xảy ra hằng ngày, hàng giờ trong cuộc sống xung quanh. Với khả năng
truyền đạt ngay tức khắc những sự việc, sự kiện đang xảy ra, báo phát thanh
cho đến nay vẫn luôn giữ vai trò là loại hình báo chí có khả năng thông tin
thời sự nhanh nhạy nhất, nhạy bén nhất. Người ta đã đưa ra một sự so sánh
đầy hình ảnh: Khi một sự kiện xảy ra, phát thanh đưa tin, truyền hình diễn tả
và báo in phân tích, giảng giải… Điều đó cho thấy nhanh chóng, tức thì là
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
một yếu tố quan trong có thể giúp cho phát thanh cạnh tranh với các loại
hình báo chí khác trong bối cảnh của đời sống báo chí hiện đại.
Trên thế giới hiện nay báo phát thanh vẫn là một phương tiện thông
tin đại chúng có khả năng xã hội hóa thông tin cao nhất, hiệu quả nhất và do

đó radio đã trở thành người bạn đồng hành với mỗi con người…
II. ĐẶC ĐIỂM CỦA TRUYỀN THÔNG RADIO
Truyền thông là quá trình truyền đạt, trao đổi ý tưởng, cảm xúc, kỹ
năng và kinh nghiệm sao cho người tiếp nhận có thể tái tạo lại những ý
tưởng, cảm xúc hay kĩ năng và kinh nghiệm này cho bản thân họ. Để chia sẻ
cảm xúc, cả người gửi và người nhận đều phải đóng một vai trò quan trong
nào đó. Người gửi phải cung cấp đầy đủ thông tin, những chi tiết đặc biệt về
nguyên nhân, và hậu quả của cảm xúc đó nhằm mục đích kích thích trí nhớ
của người nhận, nhằm tái tạo lại, còn người nhận phải chú ý và nhớ lại
những kinh nghiệm tương tự để có thể tái tạo lại được cảm xúc đó cho bản
thân mình…
Quá trình truyền thông bao gồm bốn yếu tố cơ bản là
- Bên gửi thông điệp (nguồn truyền thông)
- Phương tiện truyền thông (thông điệp được chuyển tải bằng cách
nào?)
- Bản thân thông điệp (nội dung)
- Bên nhận thông điệp (đối tượng của truyền thông)
Hiệu quả của quá trình truyền thông phụ thuộc vào chất lượng của
mỗi yếu tố nêu trên. Nếu bên nhận thông tin và bên gửi có mối liên hệ chặt
chẽ và tương tác tốt thì sẽ tạo ra hiệu quả của một quá trình truyền thông tốt.
Truyền thông radio là một hình thức truyền thông đặc biệt vì nó có
phương thức và con đường tác động riêng, trong đó từ ngữ với phương thức
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
biểu hiện bằng lời nói là phương tiện chuyển tải ý nghĩa và tình cảm, gắn
liền với âm nhạc và tiếng động minh họa. Bản chất của quá trình tác động
radio là một sự tương tác để đi đến sự hiểu biết, là sự truyền tải ý tưởng, tình
cảm bằng cách sử dụng hệ thống các ký hiệu âm thanh phong phú. Đây quả
là một quá trình liên tục mà qua đó chúng ta hiểu được người khác và ngược
lại.

Truyền thông radio muốn có kết quả trước hết phải thu hút được sự
chú ý của người nghe, phải làm sao cho đối tượng hiểu được ý nghĩa của
những thông tiệp mà được đưa ra. Kỹ năng truyền thông không chỉ nhằm
truyền đạt thông tin mà còn tạo ra sự tương tác để nhằm tới điều chỉnh, thay
đổi hành vi của thính giả trong thực tiễn… Nó tạo ra dư luận và cải biến dư
luận bằng phương thức tác động vào tâm lý, tình cảm chứ không thuần túy
tác động vào lý trí.
Thính giả tiếp nhận thông tin qua phát thanh chủ yếu liên tưởng lại sự
kiện, sự việc qua âm thanh, do đó thông tin mà cung cấp ra cho thính giả
phải ngắn gọn, dễ hiểu thì sẽ tạo ra được sự cuốn hút.
Qua quá trình phát triển lâu dài của mình, radio đã chứng tỏ khả năng
tiếp cận khán giả nhanh chóng và đem lại thông tin một cách hiệu quả cho
thính giả. Người ta đã rút ra được 11 đặc điểm cơ bản của báo chí phát
thanh, đó là:
- Radio là hình ảnh
- Radio là thân mật riêng tư
- Radio dễ tiếp cận và dễ mang
- Radio là trực tiếp
- Radio có ngôn ngữ riêng của mình
- Radio có tính tức thời
- Radio không đắt tiền
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Radio có tính lựa chọn
- Radio gợi lên cảm xúc
- Radio làm công việc thông tin giáo dục
- Radio là âm nhạc.
Có thể thấy ý kiến này đã đề cập đến những đặc điểm của radio ở tất
cả các khía cạnh một cách toàn diện. Trong tương quan so sánh với những
loại hình báo chí khác, báo phát thanh cũng có những đặc điểm cơ bản riêng

của nó.
1. Radio là hình ảnh
Mặc dù radio là hình thức truyền tải thông tin thông qua âm thanh,
nhưng bằng phương thức của riêng mình với những ngôn từ truyền đạt dễ
nghe, dễ hiểu… âm thanh đó được người nghe tiếp nhận và tái tạo lại thành
hình ảnh và họ tưởng tượng ra được cái mà đang được đề cập tới. Khác với
truyền hình là sử dụng hình ảnh để diễn tả lại sự kiện, sự việc được đề cập,
phát thanh lại dùng lời nói mô tả lại những điều đó. Người phóng viên sau
khi lấy thông tin về sẽ phải biên tập lại và sử dụng những ngôn từ phù hợp
sao cho khi đọc lên thì thính giả có thể hiểu được điều mà người biên tập
muốn truyền tải tới cho thính giả.
Hãy sử dụng những câu đơn giản và trực tiếp. Câu nọ phải nối với câu
kia, cứ như là mình đang nói chuyện với ai đó. Làm sao để người nghe hiểu
được đầy đủ câu chuyện ngay từ lần nghe đầu tiên. Chỉ chọn những thông
tin quan trọng nhất từ tài liệu, một cuộc họp báo hoặc lấy chủ đề chính từ
nhiều sự kiện phức tạp. Trình bày thông tin chính hay chủ đề chính này
trong một hoặc hai câu của bài. Làm như vậy thì thính giả sẽ hiểu ngay lý do
vì sao câu chuyện lại quan trọng hoặc thú vị và họ sẽ tiếp tục nghe. Không
cần phải tập trung quá nhiều vào bối cảnh và các chi tiết, ví dụ như tuổi tác,
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
địa chỉ, con số như vẫn thường thấy ở tin, bài trên báo in. Những thông tin
đó sẽ chỉ làm cho tin phát sóng quá dài và phức tạp. Chính vì vậy, ngôn ngữ
khi viết cho phát thanh cần:
 Viết câu ngắn và sử dụng cấu trúc câu chủ ngữ-động từ-tân
ngữ.
 Chỉ dùng một ý cho một câu.
 Sử dụng động từ mạnh, chỉ sử dụng tính từ, phó từ khi cần thiết.
 Cố gắng sử dụng thì hiện tại để tạo ra tác động và tính kịp thời
của câu chuyện.

 Tránh dùng những từ phức tạp mà người bình thường không
hiểu. Tránh dùng những từ ngữ chính thống mà các quan chức chính
phủ và các chuyên gia kỹ thuật ưa dùng. Nên sử dụng những từ ngữ
thông dụng và cách diễn đạt thoải mái mà mình và bạn bè thường
dùng hằng ngày.
 Nói chung nên bắt đầu câu với nguồn tin. (Tin-bài trên báo in
bằng tiếng nước ngoài thường để nguồn ở cuối câu lead, còn trong tin-
bài tiếng Việt lại thường để ở đầu câu thứ hai để tránh bị loãng thông
tin ở lead).
 Đưa những từ quan trọng nhất lên đầu câu. Đừng nói "Những
thay đổi về vấn đề đất đai đang gây khó khăn cho những người nông
dân" mà hãy nói là "Việc trồng lương thực giờ đây trở nên khó khăn
hơn đối với người dân vì sự thay đổi về vấn đề đất đai."
 Rút ngắn chức danh của người và tên của cơ quan nếu quá dài.
Thay vì nói "Giám đốc Vụ xuất khẩu Cục Hải quan" thì chỉ nói đơn
6