Thị Trường Xuất Khẩu Hàng Thủ Công Mỹ Nghệ Của Việt Nam Sang Thị Trường Châu Âu (EU).DOC

Lời Mở Đầu
Trong những thập kỷ gần đây, mọi hoạt động ngoại thơng ở Việt Nam đà có
những tiến bộ vợt bậc, từng bớc hoà nhập vào xu thế toàn cầu hoá nền kinh tế trên
thế giới. Nhờ đờng lối đứng đắn của Đảng và Nhà nớc, chúng ta đà có những chính
sách mở cả hợp lý, đa phơng hoá, đa dạng hoá quan hệ kinh tế đối ngoại làm cho lĩnh
vực xuất khẩu ngày càng trở lên sôi động và giữ một vị trí quan trọng trong nền kinh
tế góp phần thúc đẩy nhanh chóng quá trình phát triển của đất nớc.
Trong quá trình tăng trởng khối lợng hàng hoá xuất khẩu thì chúng ta không
thể không nhắc đến hoạt động hàng thủ công mỹ nghệ (TCMN) - một ngành nghề
truyền thống của dân tộc, hiện đang đợc thị trờng thế giới đánh giá rất cao cả về kỹ
thuật và mỹ nghệ. Gần đây EU dang nổi lên nh một thị trờng giàu tiềm năng của
hàng (TCMN) Việt Nam.
Sau một quá trình học tập và tìm hiểu, em đà quyết định chọn đề tài tiểu luận:
Thị Trờng Xuất Khẩu Hàng Thủ Công Mỹ Nghệ Của Việt Nam Sang Thị Trờng Châu Âu (EU)".
Do bản thân còn nhiều hạn chÕ vỊ kiÕn thøc lý ln cịng nh thùc tiƠn nên nội
dung bài viết của em còn nhiều thiếu xót, rất mong đợc sự chỉ bảo của thầy cô!
Em xin chân thành cảm ơn!

1


Néi Dung
I Kh¸i Qu¸t VỊ Xt KhÈu(XK)
1. Kh¸i niƯm xt khẩu.
Xuất khẩu là cả hệ thống các quan hệ mua bán trong nền thơng mại có tổ chức
cả bên trong và bên ngoài thu ngoại tệ. Qua đó có thể đẩy mạnh hàng hoá phát triển,
chuyển đổi cơ cấu kinh tế, ổn định nâng cao đời sống nhân dân.
Xuất khẩu là phơng thức thâm nhập thị trờng phổ biến nhất mà các doanh
nghiệp (DN) trên thế giới áp dụng. Nó có rất nhiều lợi thế với DN và đóng góp vai
trß quan träng trong nỊn kinh tÕ.
2. Vai trß cđa xuất khẩu đối với nền kinh tế.

Hoạt động xuất khẩu là mũi nhọn quyết định sự phát triển kinh tế của mỗi
quốc gia nhất là trong xu thế toàn cầu hoá thơng mại. Các nớc có kim ngạch XK lớn
đều là những nớc XK vợt trội so với các nớc khác thể hiện qua:
-Xuất khẩu làm cho DN giảm bớt sự trì trệ, tăng tính năng động và phản ứng
nhạy bén hơn với sự thay đối chiến lợc để vợt xa các đối thủ cạnh tranh làm cho nền
kinh tế năng động hơn.
-Xuất khẩu làm cho các DN khai thác đợc các lợi thế và biện pháp khuyến
khích xuất khẩu. Điều này làm góp phần tăng thêm cơ cấu kinh tế và công nghệ thúc
đẩy sản xuất phát triển.
-Xuất khẩu là phơng thức mở rộng và thúc đẩy kinh tế giữa các quốc gia trên
cơ sở các bên cùng có lợi. Bên cạnh đó, xuất khẩu có tác động tích cực
đến việc giải quyết công ăn việc làm tạo thu nhập và cải thiện đời sống của
nhân dân và đáp ứng nhu cầu của nhân dân.
-Thông qua XK các DN có cơ hội tham gia cạnh tranh trên thị trờng thế giới về
giá cả, chất lợng tạo cơ hội cho các DN mở rộng quan hệ buôn bán với nớc ngoµi
2


đồng thời là thách thức của DN. Các DN muốn tồn tại thì phải đầu t cả chiều rộng lẫn
chiều sâu, hoàn thiện và nâng cao hiệu quả kinh doanh của DN, DN trong cuộc cạnh
tranh này phải tổ chức lại sản xuất luôn thích nghi đợc với thị trờng.
-Xuất khẩu tăng thu nhập ngoại tệ để tăng nhập khẩu (NK) tạo nguồn vốn chủ
yếu cho NK phục vụ công nghiệp hoá đất nớc. XK quyết định quy mô và tốc độ phát
triển của NK, góp phần phát triển đều và tăng GDP của đất nớc.
II Đặc Điểm Thị Trờng Xuất Khẩu Hàng Thủ Công Mỹ Nghệ Của Việt
Nam Sang EU.
1. Khái quát tiềm năng thị trờng xuất khẩu vào EU.
Trớc năm 1990, hàng TCMN là một trong những mặt hàng xuất khẩu chiến lợc và chủ lực của Việt Nam. Tuy nhiên, những năm đầu thập niên 90 tình hình chính
trị và kinh tế trên thế giới có nhiều biến động lớn. Tình hình bất ổn định này ảnh hởng trực tiếp đến kim ngạch XK hàng TCMN. Bởi hàng TCMN của Việt Nam trong
giai đoạn này chủ yếu là xuất khẩu sang các nớc XHCN. Chính vì vậy trong giai

đoạn 1990-2000 tình hình xuất khẩu hàng TCMN có nhiều thay đổi lớn từ kim ngạch
XK cho đến cơ cấu mặt hàng và cơ cấu thị trờng. Cơ cấu thị trờng trong giai đoạn
này có sự thay đổi hoàn toàn so với trớc. Theo đánh giá của các nhà chuyên môn, EU
là thị trờng có tiềm năng lớn đối với hàng TCMN xuất khẩu của Việt Nam, trong đó
tập trung vào một số loại sản phẩm chính là đồ gốm mỹ nghệ, đồ gốm sứ, các mặt
hàng may tre đan. Thế mạnh của TCMN Việt Nam là những nét độc đáo của nền
kinh tế văn hoá dân tộc nên nhiều khách hàng từ thị trờng Châu Âu biết đến và a
chuộng sản phẩm của chúng ta. Kim ngạch XK mặt hàng TCMN Việt Nam sang EU
nhiều năm qua đạt trªn 100 triƯu USD chiÕm tû träng xÊp xØ 50% kim ngạch XK
hàng năm về hàng TCMN của cả nứơc. Tuy nhiên, thực tế rất ít cơ sở làm hàng
TCMN của nớc ta có đợc những đơn đặt hàng lớn và thờng xuyên.
Hiện nay, hàng TCMN sang EU có rất nhiều đối thủ cạnh tranh, đặc biệt là
hàng TCMN Trung Quốc đang cạnh tranh gây khó khăn cho việc XK hàng TCMN
của ta, nhng cạnh tranh cũng khiến cho ta trở nên năng động hơn, buộc chúng ta cải
3


tiến mẫu mÃ, chất lợng và giá cả. Hy vọng rằng những hỗ trợ gần đây từ phía chính
phủ sẽ thúc đẩy kim ngạch trong những năm tới, qua đó sẽ đạt đợc chỉ tiêu cho đến
năm 2005 kim ngạch xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ sẽ từ 450 đến 500 triệu USD.
2. Những thế mạnh của hàng TCMN Việt Nam khi Xuất khẩu vào thị trờng EU.
Hàng TCMN hiện nay đang thâm nhập rất tốt ở thị trờng EU và có tiềm năng
phát triển trong thời gian tới. Theo một nghiên cứu của Phòng thơng mại và công
nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (Eurocham)_riêng sản phẩm gỗ gia dụng của Việt
Nam đà đạt đợc kim ngạch xuất khẩu tăng trung bình hàng năm là 50,72%. Nếu
trong năm 1996 chỉ đạt 60,5 triệu USD, thì đến năm 2000 đà tăng lên219,3 triệu
USD. Tuy nhiên, mặt hàng này chỉ chiếm tỷ trọng 2,8% trong tổng kim ngạch XK
của Vịêt Nam vào EU. Mặc dù, khả năng sản xuất của các DN trong nớc còn khá
lớn.
Các sản phẩm TCMN chủ yếu của ta xuất sang EU là sản phẩm gỗ mỹ nghệ,

đồ gốm sứ và các sản phẩm mây tre đan. Kim ngạch XK hàng này tăng lên khá
nhanh (21,28%/năm). Thị trêng XK hµng TCMN lín nhÊt cđa ViƯt Nam trong khối
EU là Đức ( 26,4%), tiếp đến là Pháp (14,7%), Hµ Lan ( 11,6%), Anh ( 11%), BØ
( 10,7%), Italia ( 7,4%) Tây Ban Nha( 6,3%), Thụy Điển (5%), Đan Mạch ( 4.1%),
Phần Lan ( 0.8%), Hy Lạp (0,5%) và Bồ Đào Nha (6,4%). Riêng thị trờng
Lucxembourg, đồ gỗ của Việt Nam vẫn cha thập nhập vào đợc.
Các mặt hàng TCMN của ta đợc sản xuất chủ yếu từ nguyên liệu trong nứơc
nên tỷ lệ ngoại tệ thu đợc từ sản xuất đạt cao, vào khoảng 95-97%. Loại hàng này đợc sản xuất thủ công là chính khiến cho sản phẩm của ta có sự khác biệt và mang
tính đặc thù, không giống so với các sản phẩm của nớc khác. Mặt khác, đây là ngành
sản xuất tận dụng đợc nhiều lao động nhàn rỗi mà yêu cầu trình độ không cao lắm.
Vốn đầu t sản xuất kinh doanh hàng thủ công nói chung không lớn. Một số câu trong
sản xuất có thể sử dụng thiết bị máy móc giản đơn, thay thế cho lao động thủ công
để tăng thêm năng suất. Bên cạnh đó, những năm gần đây cơ sở hạ tầng, giao thông
4


vận tải, thông tin liên lạc, trình độ KHKT phát triển mạnh cũng tạo ra nhiều thuận lợi
cho việc XK hµng TCMN ë níc ta ra thÕ giíi nãi chung và sang thị trờng EU nói
riêng.
Trong hội nghị ASEM đợc tổ chức vừa qua, Việt Nam đà đợc các nớc Châu Âu
ủng hộ trở thành thành viên của WTO khiến cho triển vọng XK các mặt hàng nói
chung và hàng TCMN nói riêng sẽ gặp nhiều thuận lợi.
Dới đây là biểu đồ đánh giá sơ bộ về tình hình xuất khẩu hàng TCMN của
Việt Nam.

Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng thủ công
mỹ nghệ
400
300
200

100
0
1996 1998 2000 2002
Đơn vị triệu USD

5


Kim ngạch XK theo mặt hàng - Quý 1/2004
Đồ gỗ mỹ nghệ 20.4%
Hàng gốm sứ 0.65%
Đồng mỹ nghệ 29.72%
Hàng TCMN khác 0.75%
Đồ trang sức bằng vàng
bạc 14.65%
Hàng mây tre đan45.81%
Thảm trải sàn 0.83%
Slice 8

III Những Vấn Đề Và Giải Pháp Phát Triển XK hàng TCMN Của Việt
Nam Sang EU.
1.

Những vấn đề đặt ra cần khắc phục.

Trên thị trờng thế giới nói chung và tại thị trờng EU nói riêng, nhu cầu đối với
hàng TCMN là rất nhiều, rất tiềm năng, nhng thị phần của Việt Nam còn nhỏ bé, thị
trờng tiêu thụ còn hạn chế chủ yếu do một số nguyên nhân sau đây: Mẫu mà còn đơn
điệu, nhàm chán không phù hợp so với lối sống sôi động của các nớc phát triển trong
khi chính các nớc này lại là đối tợng chính tiêu thụ sản phẩm của ta. Ngoài tính đơn

điệu ra sản phẩm bị nhợc điểm quan trọng nữa là chất lợng kém và không đồng đều.
Nguyên liệu thực vật do cha đợc sử lý tốt trớc khi đa vào sản xuất nên thờng bị biến
dạng khi có sự thay đổi về thời tiết và không chụi đợc khí hậu lạnh, thậm chí phát
sinh mốc mọt ngay trên đờng vận chuyển. Sản xuất phân tán cũng đà góp phần làm
cho khâu hoàn thiện sản phẩm không đồng đều, lô tốt, lô xấu lẫn lộn.
Một lý do nữa là: Thiếu thợ lành nghề đà qua đào tạo cơ bản, thiếu cán bộ
nghiệp vụ chào hàng, thiếu thông tin về thị trừơng xuất khẩu. Quy mô sản xuất nhỏ,
không có khả năng đáp ứng các đơn đặt hàng lớn, mới chỉ quan tâm đến sản xuất
6


theo đơn đặt hàng mà cha quan tâm việc thay đổi mẫu mà cho sản phẩm. Chính sách
hỗ trợ của nhà nớc còn thiếu.
Điều làm cho các quan chức ngành Thơng Mại, Nông Nghiệp và DN hàng
TCMN nói chung và đồ gỗ nói riêng đau đầu là gỗ nguyên liệu. Hiện nay, giá đầu ra
cho các sản phẩm TCMN không tăng, trong khi nguyên liệu đầu vào lại tăng đột
biến, ảnh hởng rất lớn đến lợi nhuận và tình hình kinh doanh của các DN.
Theo ông Trần Quốc Mạnh, Phó Chủ Tịch hội Mỹ Nghệ Chế biến gỗ TPHCM,
cuối năm 2004 trở lại đây giá gỗ nguyên liệu đà tăng đến 20%, giá gỗ nhập khẩu
cũng leo thang không kém, tăng lên 10%. Lâu nay, các doanh nghiệp TCMN nhập
khẩu nguyên liệu gỗ chủ yếu là từ Malaysia và Indonesia. Nhng từ giữa năm 2004,
chính phủ Indonesia ban hành chủ trơng đóng cửa rừng, không cho các DN trong
nớc xuất khẩu gỗ hòn.
Trong nớc, do lo ngại ảnh hởng bởi vụ kiện chống bán phá giá các sản phẩm
gỗ của Bộ Thơng Mại Hoa Kỳ đối với sản phẩm gỗ từ Trung Quốc, từ tháng 8 năm
nay, Bộ Thơng mại Việt Nam ra chủ trơng không cho nhập khẩu các loại gỗ nguyên
liệu và bán thành phẩm từ Trung Quốc vào Việt Nam. Đây là hai nguyên nhân chính
làm giá nguyên liệu tăng lên.
Ngoài ra, hoạt động XK hàng TCMN còn gặp một số khó khăn nh: Hiện tợng
gian lận thơng mại trong nhập khẩu nguyên liệu, với doanh nghiệp XK luật hải quan

còn những hạn chế nhất định. Thuế doanh thu với đặc điểm thuế chồng lên thuế, phí
vận tải với cách tích cớc theo khối đối với hàng cồng kềnh cũng là những nguyên
nhân làm giảm sức cạnh tranh qua giá của hàng TCMN Việt Nam sang thị trêng EU.
Nãi chung, viƯc xt khÈu sang thÞ trêng EU hàng TCMN của ta còn gặp nhiều
khó khăn. để đạt đợc mục tiêu XK 500 triệu USD sang EU vào năm 2005 ngành
TCMN còn phải nỗ lực nhiều.
2. Những giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động xuất khẩu hàng TCMN
sang thÞ trêng EU.

7


Các biện pháp này nằm trong các biện pháp khuyến khích phát triển hàng xuất
khẩu nói chung và do tính đặc thù của hàng TCMN nên cũng có những biện pháp
chủ yếu sau đây:
Để sản phẩm hàng TCMN Việt Nam có chỗ đứng trên thị trờng EU và từng bớc mở rộng, các DN Việt Nam cần tìm hiểu kỹ đặc điểm và kênh phân phối của EU,
chú trọng cải tiến mẫu mÃ, nâng cao chất lợng, đa dạng hoá sản phẩm đồng thời quan
tâm tới các tiêu chuẩn về môi trờng, đáp ứng các yêu cầu của EU về hoá chất tẩy,
phẩm nhuộm, đồ chơi trẻ em không đợc gây hại đến sức khoẻ. Lập trang web giới
thiệu mặt hàng TCMN của ta với bạn bè quốc tế.
Vừa qua tại TPHCM, EXPO 2004 một lần nữa đợc chọn là hôi chợ hàng
TCMN xuất khẩu. Sở Thơng mại- nhà tổ chức đà đặt nhiều tâm huyết để đổi mới,
nâng tầm cho EXPO 2004, nhằm tạo nên một sự kiện quốc tế hàng năm của ngành
TCMN Việt Nam, tận dụng mọi cơ hội để hàng thủ công Việt Nam mở rộng thị trờng.
Khôi phục và phát triển các DN hợp tác xà làng nghề thủ công và vùng
nguyên liệu phục vụ sản xuất. Khuyến khích phát triển các vùng nông thôn để tận
dụng lao động nông nhàn.
Chính phủ cần cụ thể quan tâm hơn nữa tới hoạt động xuất khẩu hàng TCMN.
Cã chÕ ®é u ®·i vỊ th nhËp khÈu mét số nguyên liệu phục vụ cho sản xuất. Có chế
độ hỗ trợ các ngành thủ công giới thiệu sản phẩm ở thị trờng nớc ngoài nh: hội chợ,

triển lÃm.. ...Vì phần lớn các doanh nghiệp kinh doanh hàng thủ công mỹ ngệ đều là
cơ sơ sản xuất nhỏ đều bị hạn chế về tài chính. Tiếp tục thực hiện tốt cải cách hành
chính, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tham gia xuất khẩu, đặc biệt là
các vấn đề hải quan, kiểm dịch hạn ngạch, dịch vụ vận tải.. .. Tiếp tục xúc tiến thơng
mại theo những chơng trình trọng điểm, khuyến khích các doanh nghiệp và tổ chức
xà hội phối hợp hoạt động, khuyến khích xuất khẩu. Ngoài cơ quan đặc diện nh Thơng Vụ Việt Nam ở nớc ngoài ra, khuyến khích và tạo điều kiện cho c¸c doanh

8


nghiệp lập văn phòng, phòng trng bầy, kho ngoại quan hoặc chi nhánh công ty tại nớc ngoài.
Đào tạo nguồn nhân lực tiếp thu công nghệ mới cán bộ chào hàng có nghiệp
vụ. Đổi mới các công tác quản lý.
Các doanh nghiƯp TCMN cÇn chó träng dÇu t vèn nhÊt là vốn để cải tiến công
nghệ, máy móc thiết bị phục vụ cho sản xuất những mặt hàng TCMN đang đợc a
chuộng tại thị trờng EU.

9


Kết luận
Đẩy mạnh xuất khẩu hàng TCMN đang là một đòi hỏi cấp bách trong tình hình
hiện nay. Điều này hoàn toàn phù hợp với chủ trơng của đảng và chính phủ hợp vơi ý
nguyện toàn dân và thợ thủ công Việt Nam. Đáp ứng xu thế tiêu dùng của thế giới
hiện đại. Với những tiềm năng và lợi thế của đất nớc, việc này hoàn toàn có thể thực
hiện đợc
Đối với EU - một thị trờng giàu tiềm năng, qua thùc tiƠn xt khÈu hµng
TCMN sang EU cho thÊy chúng ta đang chiếm lĩnh thị trờng, đi vào ổn định và phát
triển mạnh mẽ. Các mặt hàng không sản xuất ồ ạt nh trớc mà tập trung vào một số
mặt hàng chính phù hợp với thị hiếu tiêu dùng của ngời dân châu Âu nh: gốm sứ mỹ

nghệ, mây tre, đồ gỗ ... Tuy nhiên trong quá trình chuyển ®ỉi sang kinh tÕ thÞ trêng,
héi nhËp kinh tÕ qc tế việc xuất khẩu hàng TCMN sang EU vẫn còn gặp nhiều khó
khăn nh bị cạnh tranh gay gắt, thiếu sự quan tâm của các ngành, các doanh nghiệp
còn thụ động cha biết sáng tạo sản phẩm.
Hi vọng rằng trong tơng lai không xa, thị trờng xuất khẩu hàng TCMN của
Việt Nam sang EU sẽ phát triển hơn nữa, song song cùng sự phát triển tình hữu nghị
giữa 2 khu vực ASEAN và liên minh Châu Âu ( EU ).

10


Tài liệu tham khảo

1.

Giáo trình quản lý và nghiệp vụ kinh doanh thơng mại quốc tế -

Nhà xuất bản thế giới 8/2003 - PGS TS Trần Văn Chu
2.

www.doanh nghiệp.com

3.

www.vnemart.com.vn

4.

www.hanoimoi.com.vn

5.

www.sgtt.com.vn

11


Mục Lục
Lời mở đầu
Nội Dung
I Khái Quát Về Xuất Khẩu
1.Khái niệm về xuất khẩu
2. Vai trò của xuất khẩu đối nền kinh tế
II Đặc Điểm Thị Trờng XK Hàng TCMN Việt Nam sang EU
1. Khái quát tiềm năng thị trờng xuất khẩu vào EU.
2. Những thế mạnh của hàng TCMN Việt Nam khi XK vào thị trờng EU.
III Những Vấn Đề Và Giải Pháp Phát Triển XK hàng TCMN của Việt Nam
sang EU.
1. Những vấn đề cần đặt ra cần khắc phục.
2. Những giải pháp nâng cao hiệu quả
Kết Luận

12