BÀI 44 : Thực Hành : Tìm Hiểu Chức Năng
( liên quan đến cấu tạo ) Của Tuỷ Sống
I/ MỤC TIÊU:
1/Kiến thức:
Tiến hành thành công các thí nghiệm quy định
Từ kết quả quan sát thí nghiệm :
+
Nêu được chức năng của tuỷ sống , phỏng đoán được thành phần cấu
tạo của tuỷ sống .
+
Đối chiếu với cấu tạo của tuỷ sống để khẳng định mối quan hệ giữa
cấu tạo và chức năng .
2/ Kỹ năng:
Rèn luyện kỹ năng thực hành
3/ Thái độ :
Giáo dục ý thức kỉ luật , ý thức vệ sinh .
II/ CHUẨN BỊ:
1/ Giáo viên: Ếch 1 con , bộ đồ mổ : đủ cho các nhóm , dung dịch HCl
0,3% , 1 %
2 / Học sinh : Ếch 1 con , khăn lau , bông , kẻ sẵn bảng 44 vào vở
Bảng 44
Tuỷ sống Đặc điểm
Cấu tạo ngoài
–
–
–
Vị trí : Nằm trong ống xương sống từ đốt
sống cổ I đến hết đốt thắt lưng II
–
–
–
Hình dáng : hình trụ dài 50 cm
Có hai phần phình là phình cổ và
phình thắt lưng .
–
–
–
Màu sắc : Màu trắng bóng
–
–
–
Màng tủy : 3 Lớp : màng cứng , màng nhện
, màng nuôi
Bảo vệ và nuôi dưỡng tuỷ sống .
Cấu tạo trong
–
–
–
Chất xám : Nằm trong , có hình cánh bướm
–
–
–
Chất trắng : Nằm ngoài ; bao quanh chất
xám
III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1/ Ổn định lớp
2 / Kiềm tra bài cũ :
+
Hoàn thành sơ đồ sau :
……………………………………
………………………………… Tuỷ sống
–
–
–
Hệ thần kinh Bộ phận ngoại biên
……………………………………
Hạch thần kinh
+
Trình bày cấu tạo và chức năng của Nơron ?
3 / Các hoạt động dạy và học:
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bài
Hoạt động 1 : Tìm hi
ểu chức
năng của tủy sống :
Mục tiêu: học sinh tiến h
ành
thành công 3 thí nghi
ệm ở lô 1
. Từ kết quả thí nghiệm c
ủa 3
lô nêu đư
ợc chức năng của tủy
sống .
–
–
–
GV giới thiệu tiến h
ành thí
nghiệm trên Ếch đã hủy não .
–
–
–
Cách làm :
+
Ếch cắt đầu hoặc phá não .
+
Treo trên giá , đ
ể cho hết
choáng ( khoảng 5 – 6 phút )
–
–
–
H
ọc sinh từng nhóm
chu
ẩn bị hủy tủy Ếch theo
hướng dẫn của GV
Bước 1 : Học sinh tiến h
ành
thí nghi
ệm theo giới thiệu ở
bảng 44 .
–
–
–
GV lưu ý h
ọc sinh : Sau mỗi
l
ần kích thích bằng axit phải
rưả sạch chỗ da có axit và đ
ể
khoảng 3 – 5 phút m
ới kích
thích lại .
–
–
–
Từ kết quả thí nghiệm v
à
hiểu biết về phản xạ . GV y
êu
c
ầu học sinh dự đoán về chức
năng của tủy sống .
–
–
–
GV ghi nhanh các d
ự đoán
ra một góc bảng .
Bư
ớc 2 : GV biểu diễn thí
nghiệm 4 , 5
–
–
–
Cách xác đ
ịnh vị trí vết cắt
ngang t
ủy ở Ếch , vị trí vết cắt
–
–
–
Đ
ọc kỹ 3 thí nghiệm các
nhóm phải làm và lần lư
ợc
làm 3 thí nghi
ệm đó. Ghi kết
quả quan sát vào bảng 44
–
–
–
Thí nghiệm th
ành công
có kết quả :
+
Thí nghiệm 1 : Chi b
ên
phải co.
+
Thí nghiệ
m 2 : 2 Chi sau
co
+
Thí nghi
ệm 3 : Cả 4 chi
đều co .
–
–
–
Các nhóm ghi kết quả v
à
dự đoán ra nháp .
–
–
–
M
ột số nhóm đọc kết
quả
–
–
–
H
ọc sinh quan sát thí
nghi
ệm ghi kết quả thí
n
ằm giữa khoảng cách của gốc
đôi dây thần kinh thứ nhất v
à
thứ hai ( Ở lưng )
–
–
–
GV lưu ý : N
ếu vết cắt nông
có thể chỉ cắt đường l
ên (
Trong ch
ất trắng ở mặt sau tủy
) . Do đó n
ếu kích thích chi
trước thì chi sau c
ũng co (
Đư
ờng xuống trong chất trắng
còn ) .
–
–
–
GV hỏi : Em hãy cho bi
ết thí
nghiệm này nhằm mục đích g
ì
?
Bước 3 : GV biểu di
ễn thí
nghiệm 6, 7
–
–
–
Qua thí nghi
ệm 6, 7 có thể
khẳng định được điều gì ?
–
–
–
GV cho h
ọc sinh đối chiếu
với dự đoán ban đầu
Sư
ả
chưã câu sai .
nghiệm 4 và 5 vào c
ột trống
bảng 44 .
+
Thí nghi
ệm 4 : Chỉ 2 chi
sau co
+
Thí nghiệm 5 : Ch
ỉ 2 chi
trước co
–
–
–
Các trung khu th
ần kinh
liên h
ệ với nhau nhờ các
đường dẫn truyền
–
–
–
H
ọc sinh quan sát phản
ứng của Ếch ghi kết quả thí
nghiệm 6 và 7 vào bảng 44 .
+
Thí nghiệm 6 : 2 chi trư
ớc
không co nưã
+
Thí nghi
ệm 7 : 2 chi sau
co
Hoạt động 2: Nghiên c
ứu cấu
tạo của tủy sống
Mục tiêu :
–
–
–
GV cho h
ọc sinh quan sát
hình 44.1 ; 44.2 đọc chú th
ích
và hoàn thành bảng của GV :
–
–
–
GV ch
ốt lại kiến thức về
c
ấu tạo của tủy sống = cách
treo bảng đáp án .
–
–
–
T
ừ kết quả của 3 lô thí
nghiệm trên , liên h
ệ với cấu
t
ạo trong của tủy sống , GV
yêu cầu học sinh nêu rõ ch
ức
năng của :
Chất xám ?
Chất trắng ?
–
–
–
Tủy sống có các tr
ung
khu th
ần kinh điều khiển các
phản xạ .
–
–
–
H
ọc sinh quan sát kỹ
hình và đọc chú thích .
–
–
–
Thảo luận
hoàn thành
bảng
–
–
–
Đ
ại diện nhóm phát biểu
+
Chất xám l
à trung khu
th
ần kinh của các phản xạ
không điều kiện
+
Chất trắng : Là các đư
ờng
dẫn truyền nối
các trung khu
th
ần kinh trong tủy sống với
nhau và với não bộ .
IV/ CỦNG CỐ:
1 . Hoàn thành bảng 44 vào vở bài tập :
2. Trả lời các câu hoỉ sau :
+
Các trung khu điều khiển phản xạ do thành phần nào của tủy sống đảm
nhận ? Thí nghiệm nào chứng minh điều đó ?
+
Các căn cứ thần kinh liên hệ với nhau nhờ thành phần nào ? Thí nghiệm
nào chứng minh điều đó ?
V/ DẶN DÒ:
–
–
–
Học cấu tạo của tủy sống .
–
–
–
Hoàn thành báo cáo thu hoạch
–
–
–
Đọc trước bài 45 : “ Dây thần kinh tủy ”