Giáo án Hóa học lớp 9 : Tên bài dạy : CHẤT BÉO pdf

CHẤT BÉO
I. Mục tiêu :
1. Kiến thức :
- Khái niệm chất béo, trạng thái thiên nhiên, công thức tổng quát
của chất béo đơn giản là (RCOO)
3
C
3
H
5
, đặc niêm cấu tạo.
- Tính chất vật lí: trạng thái, tính tan.
- Tính chất hóa học: Phản ứng thủy phân trong môi trường axit và
trong môi trường kiềm ( phản ứng xà phòng hóa).
- Ứng dụng : Là thức ăn quan trọng của người và động vật, là
nguyên liệu trong công nghiệp.
2. Kĩ năng :
- Quan sát thí nghiệm, hình ảnh rút ra được nhận xét về công
thức đơn giản, thành phần cấu tạo và tính chất của chất béo.
- Viết được PTHH phản ứng thủy phân của chất béo trong môi
trường axit, môi trường kiềm.
- Phân biệt chất béo (dầu ăn, mỡ ăn) với hiđrocacbon (dầu, mỡ
công nghiệp).
- Tính khối lượng xà phòng thu được theo hiệu suất.
3. Thái độ :
Giúp HS yêu thích môn học để vận dụng kiến thức vào trong cuộc
sống.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh :
1. Giáo viên :
- Hoá chất: Dầu ăn, benzen, nước
- Dụng cụ: ống nghiệm, công tơ hút

- Tranh vẽ một số loại thức ăn, trong đó có loại chứa nhiều chất
béo.
2. Học sinh :
Xem trước bài mới.
III. Tiến trình bài dạy :
1. Kiểm tra bài cũ :
* Đặt vấn đề vào bài mới : (1p) Chất béo là thành phần quan
trọng trong bữa ăn hàng ngày của chúng ta. Vậy chất béo là gì?
Thành phần và tính chất của nó như thế nào?
2. Bài mới :

Hoạt động của giáo viên và học
sinh
Nội dung bài học
G
V

?

HS


G
V





HS

?
Cho HS quan sát tranh vẽ một số
loại thức ăn trong đó chứa nhiều
chất béo.
Những loại thực phẩm nào chứa
nhiều chất béo?Lấy VD?
Yêu cầu HS phân thành nhóm
chứa nhiều, chứa ít và không
chứa chất béo
Hướng dẫn HS làm thí nghiệm
để tìm ra tính chất vật lí của chất
béo.
Thí nghiệm: Cho vài giọt dầu ăn
lần lượt vào 2 ống nghiệm đựng
nước và benzen
- Lắc nhẹ, quan sát hiện tượng.
Làm thí nghiệm
I. Chất béo có ở đâu?(5p)


- Chất béo chứa nhiều trong cơ thể
động, thực vật
II. Chất béo có những tính chất
vật lí quan trọng nào?(5p)

- Chất béo không tan trong nước,
nhẹ hơn nước và nổi lên trên mặt
HS

G
V



G
V


G
V


?
HS



Rút ra tính chất vật lí của chất
béo?
Trả lời
Bổ sung kiến thức cho hoàn
chỉnh.

Khi đun chất béo ở nhiệt, áp suất
cao người ta thu được glixerol và
các axit béo
Công thức chung của các axit
béo: R – COOH sau đó có thể
thay R bằng C
17
H
35,
C
17
H
33
…
Nhận xét thành phần của chất
béo ?
TL:

nước.
- Chất béo tan được trong benzen,
dầu hoả…
III. Chất béo có thành phần và
cấu tạo như thế nào?(10p)

- Chất béo là hỗn hợp nhiều este
vủa glixerol với các axit béo và có
công thức chung là (R -
COO)
3
C
3
H
5
Ví dụ: Công thức của một số chất
béo:
(C
17
H
35
COO)
3
C
3
H
5
;(C
15
H
31
COO)
3

?

HS

G
V



G
V


?






Cơ thể chúng ta hấp thụ các chất
béo như thế nào?
Nấu chín
Khi đun các chất béo với nước
có axit xúc tác tạo thành các axit
béo và glixerol

Phản ứng trên là phản ứng thủy
phân PƯ xà phòng hoá cũng là
phản ứng thuỷ phân và xảy ra dễ
dàng hơn.
Viết các PƯ thuỷ phân với một
C
3
H
5

( C
17
H
33
COO)
3
C
3
H
5

IV. Chất béo có tính chất hoá học
quan trọng nào?(15p)



- Đun chất béo với nước, có axit
làm xúc tác sinh ra glixerol và các
axit béo:
( R - COO )

3
C
3
H
5
+ 3H
2
O t
0
,
axit

C
3
H
5
(OH)
3
+ 3RCOOH





HS

?

HS

G
V




?

HS

G
số chất béo cụ thể?
Lên bảng viết
Tại sao khi nấu canh cá, thịt
chua ăn lại ngon hơn và ăn được
nhiều hơn?
TL:



Muối của các axit béo là thành
phần chính của xà phòng, gọi
phản ứng thuỷ phân trong môi
trường kiềm của chất béo là phản
ứng xà phòng hoá

Hãy kể vai trò của chất béo với

cơ thể người và động vật.
Nêu ứng dụng của chất béo .



- Đun chất béo với dd kiềm, chất
béo cũng bị thuỷ phân sinh ra
glixerol và muối của các axit béo:
( R - COO )
3
C
3
H
5
+ 3NaOH t
0
,
axit
C
3
H
5
(OH)
3
+ 3RCOONa




V. Chất béo có ứng dụng gì?(5p)

- Cung cấp năng lượng cho cơ thể.
- Là nguyên liệu điều chế glixerol
và xà phòng
V

?
HS



Bổ sung để hoàn thiện kiến thức

Nêu các cách bảo quản chất
béo?
Trình bày



- Bảo quản chất béo ở nhiệt độ
thấp hoặc cho vào một ít chất
chống oxihoá hay đun chất béo
với ít muối ăn.
3. Củng cố, luyện tập : (3p)
BT 2.
a) Chất béo không tan trong nước nhưng tan trong benzen, dầu
hỏa.
b) Phản ứng xà phòng hoá là phản ứng thuỷ phân este trong môi
trường kiềm tạo ra glixerol và các muối của axit béo.
c) Phản ứng của chất béo với nước trong môi trường axit là phản

ứng thuỷ phân nhưng không là phản ứng xà phòng hoá.
BT 3.
- Các phương pháp đúng là b, c, e : vì xà phòng, cồn 96
o
, xăng hoà
tan được dầu ăn.
- Dùng nước không được vì nước không hoà tan dầu ăn.
- Giấm tuy hoà tan dầu ăn nhưng lại phá huỷ quần áo.
4. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà : (1p)
- Học bài
- Làm bài tập 4, 5 ( SGK )
- Chuẩn bị nội dung giờ sau luyện tập