Giáo trình hướng dẫn tầm quan trọng của doanh nghiệp trong việc đẩy mạnh giá thị trường phần 5 pot

29

29



cách pháp nhân, trong đó có một doanh nghiệp là công ty mẹ kiểm soát một
cách trực tiếp hoặc gián tiếp các doanh nghiệip khác. Nếu nh Nhà nớc
khuyến khích t nhân thành lập doanh nghiệp, còn đối với doanh nghiệp Nhà
nớc thì Nhà nớc khuyến khích: cổ phần hoá doanh nghiệp. Cổ phần hoá
doanh nghiệp Nhà nớc là một chủ trơng lớn của Nhà nớc vì nó là một bộ
phận của cơ chế quản lý. Đến năm 1998 trên toàn quốc chỉ có 18 doanh
nghiệp chuyển sang công ty cổ phần. Cổ phần hoá là hình thức tích tụ vốn một
cách nhanh nhất C.Mác đã viết Nếu nh cứ phải chờ cho đến tích luỹ làmcho
một số nhà t bản riêng lẻ lớn lên tới mức có thể đảm đơng đợc việc xây
dựng đờng sắt, thì có lẽ đến ngày nay (thế kỷ 19) thế giới vẫn cha có đờng
sắt. Ngợc lại qua các công ty cổ phần sự tập trung đã thực hiện đợc việc đó
trong nháy mắt. Trong điều kiện hiện nay với chủ trơng, đa dạng hoá các
hình thức sở hữu ngay ở từng cơ sở, cổ phần hoá sẽ giúp các doanh nghiệp nhà
nớc thẩm thấu vào các thành phần kinh tế khác qua việc mua cổ phần của các
doanh nghiệp đó, từ đó phát huy tác dụng định hớng cho các thành phần
khác.
Xuất phát từ chủ trơng xây dựng kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm chính
phủ phát huy vai trò ngời cầm lái đối với doanh nghiệp, đã đặt t tởng và
pháp lý cho một phong cách và một thể chế làm việc mới: Chính phủ hợp tác
đối thoại thẳng thắn, bình đẳng với doanh nghiệp, cải tiến tổ chức các doanh
nghiệp và xác định rõ các quyền tự chủ để trao đổi lại cho doanh nghiệp, sẽ
tạo ra sự gắn bó mới, sự đồng tâm nhất trí mới, động lực mới cho cả hai bên -
ngời cầm lái và ngời chèo thuyền.

Hơn 10 năm qua, các loại hình doanh nghiệp ở nớc ta phát triển một
cách nhanh chóng cả về số lợng lẫn chất lợng, đã góp phần to lớn vào sự
phát triển một cách nhanh chóng cả về số lợng lẫn chất lợng, đã góp phần to
lớn vào sự phát triển kinh tế và xã hội của đất nớc. Hiện nay phần lớn các
doanh nghiệp Việt Nam hoạt động tại các đô thị và các khu công nghiệp, các
doanh nghiệp ngoài quốc doanh tập trung chủ yếu vào hai lĩnh vực là thơng
mại và dịch vụ và công nghiệp chế biến. Theo số liệu của Tổng cục quản lý
vốn và tài sản nhà nớc tại doanh nghiệp, trong số 33724 doanh nghiệp ngoài
quốc doanh thì có 27775 doanh nghiệp t nhân với số vốn điều lệ là 4084 tỷ


30

30



đồng, 8775 công ty trách nhiệm hữu hạn với số vốn điều lệ là 8714 tỷ đồng;
229 công ty cổ phần với số vốn điều lệ là 2856 tỷ đồng các doanh nghiệp
này đã nộp ngân sách 8178 tỷ đồng và sử dụng trên 1 triệu đồng. Một điều
đáng phải nêu lên đó là sự thay đổi trong cách nhìn nhận của doanh nghiệp
trong hoạt động kinh doanh của mình, sử dụng vốn bớc đầu đã có hiệu quả.
Bên cạnh một số thành tựu mà doanh nghiệp Việt Nam đã đạt đợc thì vẫn
còn tồn tại những hạn chế mắc phải. Một vấn đề đầu tiên là vốn có thể nói
hình ảnh doanh nghiệp Việt Nam, xét trên giác độ quy mô vốn đầu t giống
nh những chủ bé tí hon đang phải đánh vật với những anh chàng khổng lồ
nớc ngoài. Thời gian sản xuất của các doanh nghiệp khác dài, nắm bắt thị
trờng cha kịp thời, hàng sản xuất ra chất lợng không cao nhng giá cả lại
cao, cha có khả năng lôi kéo đợc thị hiếu ngời trong nớc, hàng rẻ tiền thì
hạn dùng rất hạn chế, hàng Việt Nam chất lợng cao thì quá đắt so với hàng

nớc ngoài cùng chủng loại. Cho nên một số doanh nghiệp đầu t ban đầu
cũng khá nhiều nhng lợi nhuận thu về thì rất thấp dânx đến hoạt động kinh
doanh kém hiệu quả, sản xuất không đợc tuần hoàn, hao mòn thờng xuyên
xảy ra đối với trang bị kỹ thuật. Bên cạnh một số doanh nghiệp có vị trí quan
trọng trong nền kinh tế nớc nhà và xuất khẩu ra nớc ngoài thì cũng có một
số doanh nghiệp do không đủ vốn và đủ sức cạnh tranh phải ngừng sản xuất
hay phải giảm tốc độ sản xuất. Vì vậy đòi hỏi nhà nớc phải có sự giúp đỡ tạo
mọi điều kiện cho các doanh nghiệp có khả năng phát triển nâng cao khả năng
cạnh tranh của các doanh nghiệp nh điều chỉnh giá cả ổn định ở trên thị
trờng đảm bảo lợi ích của ngời kinh doanh, nhất là trong cơ chế thị trờng
nhà nớc phải đổi mới trong cơ chế quản lý bao gồm hai nhiệm vụ.
Song song với quá trình thành các chủ thể sản xuất kinh doanh tự chủ,
phải từng bớc phát triển hệ thống thị trờng về tất cả các yếu tố sản xuất,
hình thành thị trờng thông suốt trong cả nớc và từng bớc gắn với thị trờng
thế giới.
Đổi mới quản lý vĩ mô của Nhà nớc, tạo lập khuôn khổ pháp lý cho
kinh tế thị trờng, và quan trọng hơn nữa là Nhà nớc tạo ra và sử dụng có
hiệu quả các công cụ phù hợp với kinh tế thị trờng, đặc biệt là kế hoạch hoá
và công cụ tài chính tiền tệ, để bảo đảm cân đối và điều tiết kinh tế vĩ mô.


31

31



Tuy nhiên để hình thành cơ chế thị trờng có sự quản lý Nhà nớc, phải
từng bớc tháo gỡ giải toả cơ chế cũ.
Nhà nớc đã thực hiện những bớc đi có tính quyết định chuyển mạnh

sang cơ chế thị trờng: áp dụng phổ biến cơ chế giá thị trờng, thơng mại
hoá t liệu sản xuất, xoá bỏ cơ chế phân phối theo kế hoạch với giá thấp phần
lớn vật t sản xuất đi đôi với bán vật t, hàng hoá cho nông dân theo giá thoả
thuận đã xoá bỏ bức tờng giả tạo về hai thị trờng, thúc đẩy tự do hoá lu
thông, hình thành quan hệ mua bán bình thờng, tự do kinh doanh theo giá cả
thị trờng. Xoá bỏ phần lớn bao cấp qua bù giá, bù lỗ cho các doanh nghiệp
nhà nớc, buộc các doanh nghiệp nhà nớc phải chuyển sang cơ chế tự chủ về
tài chính phải đối mặt với thị trờng, xoá bỏ cơ chế giao nộp sản phẩm, chỉ
còn một nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nớc. Qua đó cho thấy cơ chế thị trờng
bớc đầu đã đợc hình thành: giá cả thị trờng hình thành theo quan hệ cung -
cầu với quy luật cạnh tranh, quy luật lu thông tiền tệ đã trực tiếp tác động và
góp phần điều tiết quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, điều tiết các
nguồn lực và điều tiết tiêu dùng. Cơ chế thị trờng đã góp phần quan trọng vào
việc huy động mọi nguồn lực của đất nớc và phát huy tính chủ động sáng tạo
của các chru thể kinh doanh thuộc các thành phần kinh tế, tạo nên sự phát
triển năng động nền kinh tế đất nớc.
Từ thực tiễn phát triển kinh tế, Đại hội VII của Đảng (1991) đã khẳng
định Thị trờng có vai trò trực tiếp hớng dẫn các đơn vị kinh tế lựa chọn
lĩnh vực hoạt động, mặt hàng, quy mô, công nghệ và hình thức sản xuất kinh
doanh nhằm đạt hiệu quả cao nhất trong môi trờng cạnh tranh và hợp tác.
Đối với doanh nghiệp Nhà nớc khi chuyển sang cơ chế thị trờng
không tránh khỏi sự chao đảo cho nền nhà nớc đã dùng rất nhiều các biện
pháp nh:
- Xác định chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm trung trong kinh doanh của
các doanh nghiệp Nhà nớc. Nhà nớc đã ban hành luật doanh nghiệp Nhà
nớc, đồng thời tiến hành quản trị kin doanh trong các doanh nghiệp Nhà
nớc.
- Giảm dần khoản ngân sách bù lỗ cho các doanh nghiệp Nhà nớc.

32

32



- Tiến hành sắp xếp lại doanh nghiệp Nhà nớc trên toàn quốc theo
hớng phát triển không tràn lan, tập trung củng cố và phát triển doanh nghiệp
Nhà nớc trong những khu vực, những khâu then chốt của nền kinh tế: từ
12296 doanh nghiệp Nhà nớc năm 1991 đến tháng 7 - 1995 còn 5962 doanh
nghiệp Nhà nớc, giải thể hoặc chuyển hình thức sở hữu trên 2000 doanh
nghiệp Nhà nớc, sáp nhập gần 4000 doanh nghiệp Nhà nớc thành doanh
nghiệp lớn hơn. Kinh tế quốc doanh trong 5 năm qua từ 1991 - 1995 đã có tốc
độ tăng trởng gấp gần 1,5 lần tốc độ tăng trởng bình quân nền kinh tế, vầ
gấp 2 lần so với tốc độ tăng trởng của khu vực kinh tế ngoài quốc doanh,
hiệu quả kinh doanh tăng lên, số doanh nghiệp Nhà nớc bị làm ăn thua lỗ
giảm xuống.
Đối với khu vực kinh tế cá thể, t nhân và kinh tế hợp tác đợc chú trọng
phát triển. Với phơng châm khuyến khích mọi ngời đầu t phát triển sản
xuất kinh doanh, làm giàu chính đáng theo pháp luật, đồng thời ngăn chặn làm
ăn phi pháp, hạn chế tác động tiêu cực của cơ chế thị trờng, đã từng bớc
hình thành khuôn khổ pháp lý và cơ chế chính sách cho kinh tế cá thể, kinh tế
t nhân và kinh tế hợp tác pháp triển có hiệu quả theo định hớng của Nhà
nớc.
Đặc biệt trong điều kiện đất nớc tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại
hoá, và hội nhập thế giới thì vai trò của các doanh nghiệp rất quan trọng, Nhà
nớc tạo môi trờng thuận lợi để cho doanh nghiệp nớc ngoài đầu t vào các
doanh nghiệp trong nớc. Nhà nớc mở cửa cho các doanh nghiệp liên doanh
với các doanh nghiệp nớc ngoài, góp vốn sản xuất, hội nhập vào thị trờng
thế giới, cạnh tranh đợc trên thị trờng khu vực và thế giới. Nhà nớc khuyến

khích sản xuất hớng về xuất khẩu, cả đối với đầu t trong nớc và đầu t
nớc ngoài, đồng thời có chính sách bảo hộ sản xuất trong một cách hợp lý.
Nhà nớc khuyến khích các doanh nghiệp ngày càng rút ngắn thời gian
chu chuyển sản xuất, quá trình tuần hoàn sản xuất ngày càng lặp lại nhiều với
chu kỳ sản xuất sau có số lợng lớn hơn và chất lợng lớn hơn lần tuần hoàn
đầu tiên, nhất là phải thu về tỷ suất giá trị thặng d cao mới có thể duy trì sản
xuất và đó cũng là tiền đề để cho trang bị kỹ thuật không bị hao mòn, tiền
lơng đợc cải thiện, tạo việc làm ổn định cho công nhân. Sự phát triển lớn


33

33



mạnh của các doanh nghiệp góp phần khắc phục tình trạng trì trệ, suy thoái
nền kinh tế.
Thế kỷ 21 đang đến gần nền kinh tế đất nớc đang chuyển mình đi lên
con đờng phát triển ổn định và hiện đại. Sự phát triển của các doanh nghiệp
hiện nay là tiền đề để phát triển mạnh trong tơng lai, hội nhập cùng sự phát
triển chung của thế giới khẳng định vị trí của mình trên thị trờng quốc tế.
Muốn đạt đợc những mục tiêu đề ra đòi hỏi phải có sự định hớng trong
quản lý của nhà nớc đối với các doanh nghiệp trên con đờng lên chủ nghĩa
xã hội.


34

34

C. Phần kết luận

Đất nớc ta đang trên con đờng phát triển đi lên và hội nhập với thế
giới. Để hoà nhập cùng sự phát triển chung của thế giới không chỉ phát triển
trên lĩnh vực chính trị mà quan trọng là phát triển nền kinh tế. Với đa số dân
số Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, cho nên vai trò của các
doanh nghiệp rất quan trọng trong nền kinh tế nớc ta hiện nay. Nhng trong
thực tế hiện nay quy mô còn rất nhỏ bé, hoạt động sản xuất kinh doanh cha
có hiệu quả cao, đặc biệt là vốn đầu t còn nhỏ bé, vốn và trang bị kỹ thuật
nhiều khi bị nhàn rỗi không đợc đa vào dây chuyền sản xuất, lu thông
hàng hoá chậm chạp, cha nắm bắt đợc thị trờng, hàng sản xuất ra nhiều
khi bị ứ đọng không bán đợc hoặc phải bán ra với giá cả bằng hoặc nhỏ hơn
chi phí sản xuất dẫn đến việc tuần hoàn sản xuất không đợc liên tục. Nhiều
doanh nghiệp phải tuyên bố giải thể hoặc tạm ngừng sản xuất, hoặc sáp nhập
vào doanh nghiệp lớn, nền kinh tế đất nớc ngày càng có nguy cơ bị giảm sút.
Đứng trớc tình hình ấy Đảng và Nhà nớc đã đề ra chính sách đổi mới nền
kinh tế, chuyển nền kinh tế bao cấp sang nền kinh tế thị trờng có sự quản lý
của Nhà nớc theo định hớng XHCN. Đây là bớc ngoặt căn bản đối với nền
kinh tế đất nớc nói chung và đối với các doanh nghiệp nói riêng, mở ra một
thị trờng mới cho các doanh nghiệp hoạt động theo cơ chế thị trờng, thúc
đẩy các doanh nghiệp cạnh tranh với nhau và với các doanh nghiệp nớc
ngoài. Các doanh nghiệp vận dụng cơ chế mới và vận dụng lý thuyết vào thực
tiễn đã dần dần hoà nhập vào nền kinh tế mới. Vốn đầu t ngày càng thu hút
đợc nhiều từ trong nớc và nớc ngoài, hạn chế vốn ứ đọng và đặc biệt là
thiết bị máy móc không để nhàn rỗi mà luôn đợc đa vào hoạt động sản xuất,
sau mỗi một chu kỳ sản xuất sản lợng ngày càng nhiều và chất lợng ngày
càng nâng cao, thời gian chu chuyển rút ngắn lại thành tựu mà doanh nghiệp

đạt đợc một phần là do sự quản lý trong tổ chức doanh nghiệp và khả năng
tiếp cận thị trờng tốt của các doanh nghiệp nhng cũng phải kể đến vai trò rất
quan trọng cuả nhà nớc trong quản lý kinh tế. Nhà nớc định hớng các
doanh nghiệp phát triển sản xuất, tạo môi trờng thuận lợi cho các doanh
nghiệp hoạt động kinh doanh trên thị trờng trong nớc và khả năng tiếp cận
thị trờng quốc tế, nhà nớc tác động đến việc ổn định giá cả trên thị trờng
để cho hoạt động kinh doanh có hiệu quả, đồng thời nhà nớc thông qua pháp


35

35



luật tạo môi trờng thoải mái cho các doanh nghiệp nớc ngoài đầu t vào
trong nớc.
Ngày nay các thành phần kinh tế của chúng ta đạt hiệu quả kinh tế cao,
lý thuyêt tuần hoàn và chu chuyển của t bản của Mác - Lênin ngày càng có
vai trò quan trọng trong hoạt động thực tiễn của doanh nghiệp trong nền kinh
tế vận hành theo cơ chế thị trờng. Cùng với sự vận dụng của khoa học lý
thuyết vào thực tiễn và sự quản lý chặt chẽ của nhà nớc đối với doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp Việt Nam đang cầm lái và chèo thuyền đa con thuyền kinh
tế Việt Nam phát triển và hội nhập vào sự phát triển nền kinh tế chung của thế
giới.