đái tháo đường chẩn đoán và điều trị

®¸i
®¸i
th¸o
th¸o
®−
®−
êng
êng
ChÈn
ChÈn
®
®
o¸n
o¸n
vµ §
vµ §
iÒu
iÒu
trÞ
trÞ
Bs NguyÔn Khoa DiÖu V©n
đ
đ
ịnh
ịnh
nghĩa
nghĩa
Đái tháo đờng là tình trạng tăng ĐH mãn tính
đợc đặc trng bởi những rối loạn chuyển hoá Glucid,
Lipid, Protein kết hợp với giảm tuyệt đối hoặc tơng
đối tác dụng của Insulin và hoặc tiết Insulin

ChÈn
ChÈn
®
®
o¸n
o¸n
®¸i
®¸i
th¸o
th¸o
®−
®−
êng
êng
Tiªu chuÈn chÈn ®o¸n ( WHO 1998)
§−êng huyÕt lóc ®ãi ≥ 1,26g/l (7 mmol/l) Ýt nhÊt 2 lÇn.
§−êng huyÕt bÊt kú thêi ®iÓm nµo hoÆc 2h lµm nghiÖm
ph¸p ≥ 2g/l (11mmol/l )
chỉ
chỉ
đ
đ
ịnh
ịnh
Nghiệm
Nghiệm
pháp
pháp
TĐH

TĐH
ắRối loạn đờng huyết lúc đói : 5,6 6,7 mmol/l
ắĐờng huyết đói bình thờng nhng có đờng niệu
ắTiền sử nữ đẻ con to 4 kg
ắRối loạn lipid máu: HDL , TG
ắBiểu hiện LS nh biến chứng mãn (viêm 1 dây TK)
ắĐờng huyết BT nhng có kèm các yếu tố nguy cơ
YÕu tè nguy c¬
Ph©n
Ph©n
bè
bè
mì
mì
BÐo h«ng
BÐo bông
Xác
Xác
đ
đ
ịnh
ịnh
kiểu
kiểu
béo
béo
phì : Waist
phì : Waist
-
-

hip
hip
ratio
ratio
WHR =
Vòng eo
Vòng hông
Vòng eo : đo qua nơI
Nhỏ nhất giữa rốn
và mào chậu
Vòng hông : đo qua
hai mấu chuyển lớn
Béo bụng: WHR 0,8 nữ
WHR 0,9 nam
Nghiệm
Nghiệm
pháp
pháp
tđh
tđh
điều kiện tiến hành nghiệm pháp
ắNhịn đói 8 14 g (6 g tối đến 7 g sáng)
ắ3 ngày trớc nghiệm pháp : chế độ ăn giàu
Carbohydrat (200g)
ắKhông làm NP khi có các bệnh cấp tính, stress,
suy dd
ắKhông làm NP khi đang điều trị các thuốc gây
tăng ĐH
ắKhông vận động quá sức trớc, trong khi làm NP
Phơng

Phơng
pháp
pháp
đá
đá
nh
nh
gi
gi
á
á
Xét nghiệm ĐH sau khi uống 75 g Glucose hoà loãng
trong 250 300 ml nớc ở các thời điểm 0p, 120p
ắChẩn đoán ĐTĐ khi ĐH 120p 2g/l (11mmol/l)
ắ Giảm DN Glucose 7,8 mmol/l ĐH 120p < 11mmol/l
ắ Bình thờng ĐH 120p < 7,8mmol/l
C¸c
C¸c
lo¹i dung n¹p Glucose
lo¹i dung n¹p Glucose
FPG 2-h PPG (OGTT)
American Diabetes Association. Diabetes Care. 2004;27(suppl 1):S5-S10
126 (7mmo/l )
60
80
100 (5,6mmol/ )
120
140 (7,8mmol/l)
160
180

200(11mmol/l)
Plasma glucose
(mg/dL)
Normal
Diabetes
Mellitus
240
220
Diabetes
Mellitus
Normal
IGT
IFG
8
Chẩn
Chẩn
đ
đ
oán
oán
ĐTĐ
ĐTĐ
thai
thai
nghén
nghén
Cần
Cần
thiết
thiết

làm
làm
chẩn
chẩn
đ
đ
oán
oán
xác
xác
đ
đ
ịnh
ịnh
trên
trên
những
những
BN
BN
có
có
yếu
yếu
tố
tố
nguy
nguy
cơ
cơ

cao
cao
nh
nh
:
:


Th
Th
ể
ể
tr
tr
ạ
ạ
ng
ng
béo
béo


Có
Có
tiền
tiền
s
s
ử
ử

Đ
Đ
T
T
Đ
Đ
thai
thai
nghén
nghén


Có
Có
đ
đ
ờng
ờng
ni
ni
ệ
ệ
u
u
trong
trong
thời
thời
k
k

ỳ
ỳ
mang
mang
thai
thai


Tiền
Tiền
s
s
ử
ử
gia
gia
đ
đ
ì
ì
nh
nh
có
có
ng
ng


ời
ời

bị
bị
Đ
Đ
T
T
Đ
Đ
ChÈn
ChÈn
®
®
o¸n
o¸n
§T§
§T§
thai
thai
nghÐn
nghÐn


TÇm
TÇm
so¸t
so¸t
:
:
50g glucose.
50g glucose.

Sau
Sau
1g×ê
1g×ê
nÕu
nÕu
§H
§H
≥
≥
140mg/dl ( 7,8
140mg/dl ( 7,8
mmol/l
mmol/l
)
)


Ch
Ch
È
È
n
n
®
®
o
o
¸
¸

n
n
NPT
NPT
§H
§H
víi
víi
100g glucose:
100g glucose:


§
§
ãi
ãi
≥
≥
95mg/dl ( 5,3mmol/l)
95mg/dl ( 5,3mmol/l)


1
1
giê
giê
≥
≥
180mg/dl (10mmol/l)
180mg/dl (10mmol/l)



2
2
giê
giê
≥
≥
155 mg/dl (8,6mmol/l)
155 mg/dl (8,6mmol/l)


3
3
giê
giê
≥
≥
140mg/dl ( 7,8
140mg/dl ( 7,8
mmol/l
mmol/l
)
)
Ch
Ch
È
È
n
n

®
®
o
o
¸
¸
n
n
x
x
¸
¸
c
c
®
®
Þnh
Þnh
Ýt
Ýt
nhÊt
nhÊt
≥
≥
2
2
kÕt
kÕt
q
q

ñ
ñ
a
a
tr
tr
ª
ª
n
n
ADA 2004
ChÈn
ChÈn
®
®
o¸n
o¸n
§T§
§T§
thai
thai
nghÐn
nghÐn


Ch
Ch
È
È
n

n
®
®
o
o
¸
¸
n
n
NPT
NPT
§H
§H
víi
víi
75 g glucose:
75 g glucose:


§
§
ãi
ãi
≥
≥
95mg/dl ( 5,3mmol/l
95mg/dl ( 5,3mmol/l


1

1
giê
giê
≥
≥
180mg/dl (10mmol/l)
180mg/dl (10mmol/l)


2
2
giê
giê
≥
≥
155 mg/dl (8,6mmol/l)
155 mg/dl (8,6mmol/l)
Ch
Ch
È
È
n
n
®
®
o
o
¸
¸
n

n
x
x
¸
¸
c
c
®
®
Þnh
Þnh
khi
khi
cã
cã
2
2
kÕt
kÕt
q
q
ñ
ñ
a
a
bÊt
bÊt
th
th
−

−
êng
êng
Ph©n
Ph©n
lo¹i §T§
lo¹i §T§
theo
theo
nguyªn
nguyªn
nh©n
nh©n
Type 1 Ph¸ hñy TB β tôy, thiÕu hoµn toµn insulin
TE, 10% ng lín LADA(
Latent Autoimmune Diabetes in Adults).)
Type 2 Rèi lo¹n tiÕt TB β tôy –kh¸ng insulin
( 90% ng lín)
§T§ thai nghÐn Rèi lo¹n tiÕt TB β tôy –kh¸ng insulin/ khi
mang thai
C¸c thÓ §T§ kh¸c • ThiÕu hôt c/n¨ng TB β tuþ do
di truyÒn (MODY)
• BÖng ly tôy ngo¹i tiÕt
• BÖnh néi tiÕt
• Thuèc ho¹c ho¸ chÊt
• Th
Ó
hiÕm
gÆp
kh¸c

11
TiÕt
TiÕt
insulin
insulin
b×nh
b×nh
th−êng
th−êng
c¬
c¬
chÕ
chÕ
sinh
sinh
bÖnh
bÖnh
cña
cña
§T§
§T§
Chun
Chun
ho¸ ®−
ho¸ ®−
êng
êng
b×nh
b×nh
th−¬ng

th−¬ng
Mô ngoại biên
(cơ và mỡ)
Glucose
Gan
Bài tiết insulin
và glucagon
Dự trữ (glycogen) và
sản xuất glucose-gan
và thận
Tụy
Dinh dưỡng
(carbohydrates)
Dựtrữglucose
(glycogen) và
chuyển hóa
C¬ chÕ tiÕt insulin b×nh th−êng
ATP
Insulin
Ca
2+
K
Glucose
C¬ chÕ tiÕt insulin b×nh th−êng
ATP
Insulin
Ca
2+
K
Glucose

ATP
Insulin
Ca
2+
K
Glucose
ATP
Insulin
Ca
2+
K
Glucose
Chun
Chun
ho¸ ®−
ho¸ ®−
êng
êng
bÊt
bÊt
th−êng
th−êng
Mô ngoại biên
(cơ và mỡ)
Glucose
Gan
Thiếu hụt insulin tương đối
(ĐTĐ típ 2, ĐTĐ thai kỳ) hay
không có insulin (ĐTĐ típ 1)
Điều hòa tân tạo

glucose không thích
hợp
(ĐTĐ típ 1 và 2)
Tụy
Dinh dưỡng
(carbohydrates)
Đề kháng
insulin (ĐTĐ
típ 2, ĐTĐ
thai kỳ)
Sinh
Sinh
lý
lý
bÖnh
bÖnh
cña
cña
®t® type 1
®t® type 1
M«i
M«i
tr−êng
tr−êng
?
?
nhiÔm
nhiÔm
Virus
Virus

??
??
Genetic
Genetic
HLA
HLA
-
-
DR3/DR4
DR3/DR4
ThiÕu
ThiÕu
hôt
hôt
nÆng
nÆng
Insulin
Insulin
Ph¸
Ph¸
hñy
hñy
tÕ
tÕ
bµo
bµo
ß
ß
tuy
tuy

Type I DM
Type I DM
Viªm
Viªm
tôy
tôy
tù
tù
miÔn
miÔn
®¶o
®¶o
tôy
tôy
b×nh
b×nh
th−êng
th−êng
tæn
tæn
th−¬ng
th−¬ng
®¶o
®¶o
tôy
tôy
cña
cña
§T® type 1
§T® type 1

Insulinitis
Insulinitis