thực hành sản khoa cho sản phụ nhiễm hiv tại bv phụ sản trung ương

thùc hµnh s N khoa cho s¶n Ả
thùc hµnh s N khoa cho s¶n Ả
phô nhiÔm hiv t¹i bÖnh viÖn
phô nhiÔm hiv t¹i bÖnh viÖn
phô s N trung ¬ng trong Ả
phô s N trung ¬ng trong Ả
PLTMC
PLTMC
Lê Thị Thanh Vân
Lê Thị Thanh Vân

Môc tiªu häc tËp
Môc tiªu häc tËp
1.
1.


M« t ®îc c¸c thùc hµnh s n khoa trong ả ả
M« t ®îc c¸c thùc hµnh s n khoa trong ả ả
chuyÓn d¹
chuyÓn d¹
2.
2.
C
C
¸c néi dung can thiÖp PLTMC sau sinh
¸c néi dung can thiÖp PLTMC sau sinh

N¨m
N¨m
Sè s¶n
Sè s¶n
phô
phô
Sè ®Î
Sè ®Î
§Î th
§Î th
êng
êng
Mæ
Mæ
Forcept
Forcept
2001
2001
40
40
31
31
24
24
6
6
1
1
2002

2002
60
60
42
42
31
31
10
10
1
1
2003
2003
67
67
47
47
35
35
12
12
0
0
2004
2004
92
92
68
68
46

46
22
22
0
0
2005
2005
102
102
74
74
44
44
26
26
4
4
2006
2006
102
102
68
68
43
43
23
23
2
2
2007

2007
156
156
114
114
68
68
39
39
7
7
T×nh h×nh s¶n phô nhiÔm HIV vµo ®Î t¹i BVPST¦

Tû lÖ íc tÝnh l©y truyÒn tõ mÑ
Tû lÖ íc tÝnh l©y truyÒn tõ mÑ
sang con:
sang con:


+ Giai ®o¹n tríc sinh: 25%
+ Giai ®o¹n tríc sinh: 25%
+ Giai ®o¹n trong sinh: 50%
+ Giai ®o¹n trong sinh: 50%
+ Giai ®o¹n sau sinh: 25%
+ Giai ®o¹n sau sinh: 25%
+ Kh«ng ®îc dù phßng: 30 -40%
+ Kh«ng ®îc dù phßng: 30 -40%

thực hành sản khoa
thực hành sản khoa

+
+
Tất cả phụ nữ nhiễm HIV vào đẻ đều đợc chăm sóc
Tất cả phụ nữ nhiễm HIV vào đẻ đều đợc chăm sóc
theo dõi, thực hiện vô khuẩn nh mọi cuộc đẻ khác.
theo dõi, thực hiện vô khuẩn nh mọi cuộc đẻ khác.
+ Tiếp tục đợc dự phòng ARV đến khi cuộc đẻ kết thúc
+ Tiếp tục đợc dự phòng ARV đến khi cuộc đẻ kết thúc
+ Nếu cha đợc dự phòng ARV trong thời kỳ mang thai
+ Nếu cha đợc dự phòng ARV trong thời kỳ mang thai
họ đợc dùng một liều duy nhất khi chuyển dạ.
họ đợc dùng một liều duy nhất khi chuyển dạ.
+ Sản phụ vào có test nhanh (+), cuộc chuyển dạ ở giai
+ Sản phụ vào có test nhanh (+), cuộc chuyển dạ ở giai
đoạn tích cực vẫn đợc uống 1 liều Nevirapin.
đoạn tích cực vẫn đợc uống 1 liều Nevirapin.

thực hành sản khoa
thực hành sản khoa


+ Chẩn đoán và quyết định phơng thức đẻ
+ Chẩn đoán và quyết định phơng thức đẻ
+ Chỉ định mổ lấy thai:
+ Chỉ định mổ lấy thai:


- Theo yêu cầu

- Theo yêu cầu
- Chỉ định sản khoa
- Chỉ định sản khoa
- Khi có nhiều yếu tố tiên lợng dè dặt
- Khi có nhiều yếu tố tiên lợng dè dặt

thực hành sản khoa
thực hành sản khoa
+ Đợc thực hiện mổ bởi bác sĩ đã có kinh nghiệm và
+ Đợc thực hiện mổ bởi bác sĩ đã có kinh nghiệm và
điều kiện vô khuẩn tốt. Tránh tai biến và biến chứng
điều kiện vô khuẩn tốt. Tránh tai biến và biến chứng
cho mẹ.
cho mẹ.
+ Trớc mổ đợc t vấn đình sản, thụt tháo, vệ sinh
+ Trớc mổ đợc t vấn đình sản, thụt tháo, vệ sinh
thành bụng - AH - AĐ tốt.
thành bụng - AH - AĐ tốt.
+ Sau mổ chăm sóc tốt toàn trạng, vết mổ thành bụng.
+ Sau mổ chăm sóc tốt toàn trạng, vết mổ thành bụng.

Tác động của phơng thức sinh
Tác động của phơng thức sinh
(N/C QT về LTMC chu sinh)
(N/C QT về LTMC chu sinh)


Phơng thức
Phơng thức
n

n
Tỷ suất lây
Tỷ suất lây
Mổ có lựa chọn
Mổ có lựa chọn
809
809
8,2 %
8,2 %
Các phơng thức khác
Các phơng thức khác
7031
7031
16,7 %
16,7 %
Mổ đẻ có lựa chọn so với
Mổ đẻ có lựa chọn so với
Mổ không lựa chọn
Mổ không lựa chọn
896
896
16,2 %
16,2 %
Đẻ đờng dới
Đẻ đờng dới
6136
6136
16,89 %
16,89 %
Có can thiệp

Có can thiệp
520
520
18,3 %
18,3 %
Không can thiệp
Không can thiệp
4971
4971
16,4 %
16,4 %

Thực hành sản khoa
Thực hành sản khoa
+
+
Khi sản phụ quyết định theo dõi đẻ đờng d
Khi sản phụ quyết định theo dõi đẻ đờng d
ới. Sinh lý cuộc chuyển dạ phải đợc tôn trọng;
ới. Sinh lý cuộc chuyển dạ phải đợc tôn trọng;
tránh vỗ ối, đầu ối đợc gĩ đến cùng.
tránh vỗ ối, đầu ối đợc gĩ đến cùng.
+ Nếu ối đã vỡ cần có can thiệp sấn đổ thời gian
+ Nếu ối đã vỡ cần có can thiệp sấn đổ thời gian
chuyển dạ càng ngắn càng tốt.
chuyển dạ càng ngắn càng tốt.
+ Cứ một giờ ối vỡ, tỷ lệ lây truyền MC tăng 2%
+ Cứ một giờ ối vỡ, tỷ lệ lây truyền MC tăng 2%

Thực hành sản khoa

Thực hành sản khoa
+ Trớc và sau một lần thăm khác phải rửa tay
+ Trớc và sau một lần thăm khác phải rửa tay
sát trùng AH-AĐ.
sát trùng AH-AĐ.
+ Sản phụ đợc đóng băng vệ sinh, phòng khi ối
+ Sản phụ đợc đóng băng vệ sinh, phòng khi ối
vỡ dịch ối dây ra nhiều rồi
vỡ dịch ối dây ra nhiều rồi
+ Thăm khám nhẹ nhàng tránh tổn thơng AH -
+ Thăm khám nhẹ nhàng tránh tổn thơng AH -
AĐ, rách cửa tử cung trớc khi thai sổ.
AĐ, rách cửa tử cung trớc khi thai sổ.
+ Cuộc đẻ an toàn là điều tối cần thiết cho tất cả
+ Cuộc đẻ an toàn là điều tối cần thiết cho tất cả
sản phụ nhiễm HIV.
sản phụ nhiễm HIV.

Thực hành sản khoa
Thực hành sản khoa
+
+
Bấm ối khi cổ tử cung mở hết
Bấm ối khi cổ tử cung mở hết
+ Cắt TSM khi căng giãn tối đa, giảm thiểu chảy máu tr
+ Cắt TSM khi căng giãn tối đa, giảm thiểu chảy máu tr
ớc khi thai sổ
ớc khi thai sổ
+ Cần làm thủ thuật Fozceps, phải đủ điều kiện, thao tác
+ Cần làm thủ thuật Fozceps, phải đủ điều kiện, thao tác

đúng kỹ thuật.
đúng kỹ thuật.
+ Trẻ đẻ ra đợc lau khô dịch trên cơ thể bằng khăn
+ Trẻ đẻ ra đợc lau khô dịch trên cơ thể bằng khăn
mềm, thấm nớc. Hút dịch ở miệng, mũi, họng bằng
mềm, thấm nớc. Hút dịch ở miệng, mũi, họng bằng
sonde mềm tránh tổn thơng niêm mạc, nhỏ mắt.
sonde mềm tránh tổn thơng niêm mạc, nhỏ mắt.
+ Trẻ đợc chuyển về khoa sơ sinh, đợc dùng dự phòng
+ Trẻ đợc chuyển về khoa sơ sinh, đợc dùng dự phòng
HIV.
HIV.

Thực hành sản khoa
Thực hành sản khoa
+ Kiểm tra cẩn thận khi chuyển sản phụ ra giờng
+ Kiểm tra cẩn thận khi chuyển sản phụ ra giờng
+ Dịch thải, bông, gạc, xong cho vào túi ni lon để huỷ, vật
+ Dịch thải, bông, gạc, xong cho vào túi ni lon để huỷ, vật
sắc nhọn cho vào thùng không bị đâm xuyên.
sắc nhọn cho vào thùng không bị đâm xuyên.
+ Sàn nhà có máu, dịch ối đợc lau khô, sau đó lau lại bằng
+ Sàn nhà có máu, dịch ối đợc lau khô, sau đó lau lại bằng
dung dịch khử khuẩn.
dung dịch khử khuẩn.
+ Trang thiết bị găng, áo, mũ, khẩu trang, tạp dề, ủng cao
+ Trang thiết bị găng, áo, mũ, khẩu trang, tạp dề, ủng cao
su, kính bảo hộ không để thiếu khi thực hành sản khoa.
su, kính bảo hộ không để thiếu khi thực hành sản khoa.

Giai đoạn sau sinh thực
Giai đoạn sau sinh thực
hành sản khoa
hành sản khoa
+ Sau sinh sản phụ đợc t vấn đầy đủ vệ sinh chăm sóc
+ Sau sinh sản phụ đợc t vấn đầy đủ vệ sinh chăm sóc
cá nhân, chế độ ăn uống hợp lý, có sự động viên của
cá nhân, chế độ ăn uống hợp lý, có sự động viên của
NVYT và của gia đình.
NVYT và của gia đình.
+ Chăm sóc tốt vết mổ thành bụng, vết khâu TSM
+ Chăm sóc tốt vết mổ thành bụng, vết khâu TSM
+ Hớng dẫn sản phụ xử lý tốt băng vệ sinh và nớc sau
+ Hớng dẫn sản phụ xử lý tốt băng vệ sinh và nớc sau
khi vệ sinh, hớng dẫn cắt sữa khi khả thi
khi vệ sinh, hớng dẫn cắt sữa khi khả thi

Giai đoạn sau sinh thực
Giai đoạn sau sinh thực
hành sản khoa
hành sản khoa
+
+
Sản phụ đợc t vấn SĐKH, tình dục an toàn phát
Sản phụ đợc t vấn SĐKH, tình dục an toàn phát
hiện và điều trị sớm tình trạng viêm nhiễm.
hiện và điều trị sớm tình trạng viêm nhiễm.
+ Đợc t vấn về vấn đề chăm sóc, nuôi trẻ
+ Đợc t vấn về vấn đề chăm sóc, nuôi trẻ
+ Sau khi ra viện đợc giới thiệu theo dõi tiếp ở các cơ

+ Sau khi ra viện đợc giới thiệu theo dõi tiếp ở các cơ
sở chăm sóc, theo dõi, điều trị HIV
sở chăm sóc, theo dõi, điều trị HIV

Thực hành sản khoa
Thực hành sản khoa
+
+
PLTMC tốt nhất là cho trẻ ăn thức ăn thay thế
PLTMC tốt nhất là cho trẻ ăn thức ăn thay thế
sữa mẹ hoàn toàn
sữa mẹ hoàn toàn
++ Thức ăn thay thế sữa mẹ phải đợc bảo quản
++ Thức ăn thay thế sữa mẹ phải đợc bảo quản
chuẩn bị an toàn (hợp vệ sinh, đúng quy cách,
chuẩn bị an toàn (hợp vệ sinh, đúng quy cách,
cân đối và dinh dỡng) . Trong vòng 5 - 6
cân đối và dinh dỡng) . Trong vòng 5 - 6
tháng
tháng

Thực hành sản khoa
Thực hành sản khoa
+ Khi bú mẹ phải bú mẹ hoàn toàn, không vừa
+ Khi bú mẹ phải bú mẹ hoàn toàn, không vừa
bú mẹ vừa ăn thêm ngoài.
bú mẹ vừa ăn thêm ngoài.
+ Hớng dẫn cách cho bú, vệ sinh vú tránh nứt
+ Hớng dẫn cách cho bú, vệ sinh vú tránh nứt
cổ gà, viêm đầu vú, dễ chảy máu khi cháu bú.

cổ gà, viêm đầu vú, dễ chảy máu khi cháu bú.
+ Ra viện, hớng dẫn gia đình cho trẻ tiếp tục
+ Ra viện, hớng dẫn gia đình cho trẻ tiếp tục
theo dõi ở cơ sở nhi khoa, đợc uống thuốc dự
theo dõi ở cơ sở nhi khoa, đợc uống thuốc dự
phòng nhiễm trùng cơ hội, theo dõi cháu đến
phòng nhiễm trùng cơ hội, theo dõi cháu đến
18 tháng.
18 tháng.

Bàn luận
Bàn luận
+ Vấn đề sử dụng ARV trớc đẻ
+ Vấn đề sử dụng ARV trớc đẻ
+ Chỉ định mổ lấy thai
+ Chỉ định mổ lấy thai
+ Quản lý tiếp tục sản phụ
+ Quản lý tiếp tục sản phụ

Kết luận
Kết luận
Mỗi một chúng ta, những ngời chăm sóc sản
Mỗi một chúng ta, những ngời chăm sóc sản
phụ nhiễm HIV khi sinh đẻ. Cần suy nghĩ và
phụ nhiễm HIV khi sinh đẻ. Cần suy nghĩ và
hành động gì để một đứa trẻ sinh ra từ ngời
hành động gì để một đứa trẻ sinh ra từ ngời
mẹ nhiễm HIV, không bị nhiễm đã là một
mẹ nhiễm HIV, không bị nhiễm đã là một
thành công lớn trong đời.

thành công lớn trong đời.

Xin ch©n thµnh c¶m ¬n