DẠy học và KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ kết QUẢ học tập của học sinh THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG lực

1
DẠY HỌC VÀ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
Trực Ninh 8/2014
Thảo luận: 10 phút

Với tên gọi của Khóa tập huấn, thầy/cô muốn
tìm hiểu những vấn đề gì?
Vấn đề cần tìm hiểu
1. Năng lực là gì? Có những loại năng lực nào cần phải chú trọng
rèn luyện cho HS trong quá trình dạy học?
2. Tại sao phải dạy học hướng đến việc hình thành và phát triển
năng lực cho HS? Chương trình dạy học định hướng phát triển
năng lực có những điểm gì khác so với chương trình dạy học định
hướng nội dung?
3. Thế nào là kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực
HS (đánh giá năng lực)? Kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát
triển năng lực HS khác với kiểm tra, đánh giá theo chuẩn kiến,
thức, kĩ năng (đánh giá truyền thống) như thế nào?
4. Quy trình xây dựng, biên soạn các câu hỏi, bài tập kiểm tra, đánh
giá năng lực HS như thế nào?
5. Có những phương pháp nào có thể tổ chức hoạt động học tập
hướng tới hình thành năng lực cho HS?
Nhiệm vụ khóa tập huấn
1.Thực hành lựa chọn chủ đề dạy học và xây dựng
ma trận mục tiêu dạy học cho chủ đề theo định
hướng phát triển năng lực HS.
2.Xây dựng ngân hàng CH/BT để đánh giá năng lực
HS trong chủ đề đã chọn – chú trọng cách xây
dựng các CH/BT theo hướng năng lực.

Sản phẩm cần đạt:

01 chủ đề dạy học cụ thể (theo chương trình môn SH
cấp THCS) và 01 bảng ma trận mô tả các mức độ câu
hỏi/bài tập trong ngân hàng câu hỏi/bài tập được xây
dựng trong chủ đề. (Làm theo mẫu quy định)

01 bộ (ngân hàng) câu hỏi/bài tập đánh giá kết quả học
tập của HS trong một chủ đề cụ thể theo định hướng
phát triển năng lực.
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
1. Năng lực là gì? Có những loại năng lực nào cần phải chú trọng
rèn luyện cho HS trong quá trình dạy học?
1.1. Năng lực là gì?
- Theo chương trình giáo dục phổ thông của Quebec – Canada thì:
Năng lực là sự kết hợp một cách linh hoạt và có tổ chức kiến thức,
kĩ năng với thái độ, tình cảm, giá trị, động cơ cá nhân… nhằm giải
quyết hiệu quả một nhiệm vụ cụ thể trong bối cảnh nhất định.
- Có thể hình dung mối quan hệ giữa năng lực với kiến thức, kĩ
năng, thái độ và bối cảnh qua sơ đồ sau:
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
1.1. Năng lực là gì?
1.2. Có những loại năng lực nào cần phải chú trọng rèn luyện
cho HS trong quá trình dạy học?
Theo Bộ GD-ĐT (dự thảo chương trình 2015) thì năng lực
được phân thành 2 nhóm là:
a. Nhóm năng lực chung: năng lực cốt lõi mỗi con người
muốn tồn tại trong xã hội đều phải có

b. Năng lực chuyên biệt: đặc trưng cho mỗi chuyên ngành,
chuyên môn, môn học
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
1.1. Năng lực là gì?
1.2. Có những loại năng lực nào cần phải chú trọng rèn luyện
cho HS trong quá trình dạy học?
a. Nhóm năng lực chung, gồm:
- Nhóm năng lực làm chủ và phát triển bản thân:
+ Năng lực tự học (là năng lực quan trọng nhất)
+ Năng lực giải quyết vấn đề
+ Năng lực tư duy, sáng tạo
+ Năng lực tự quản lí
- Nhóm năng lực quan hệ xã hội, gồm:
+ Năng lực giao tiếp
+ Năng lực hợp tác
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
1.1. Năng lực là gì?
1.2. Có những loại năng lực nào cần phải chú trọng rèn luyện
cho HS trong quá trình dạy học?
a. Nhóm năng lực chung, gồm:
- Nhóm năng lực làm chủ và phát triển bản thân:
- Nhóm năng lực quan hệ xã hội, gồm:
- Nhóm năng lực sử dụng công cụ hiệu quả, gồm:
+ Năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT)
+ Năng lực sử dụng ngôn ngữ
+ Năng lực tính toán
Bảng tổng kết các năng lực chung và biểu hiện
của chúng ở học sinh

Các NL chung Biểu hiện
NL tự học (Là NL
quan trọng nhất)
- HS xác định được mục tiêu học tập
chủ đề là:
- HS lập và thực hiện được kế hoạch
học tập chủ đề:
NL giải quyết vấn đề - HS ý thức được tình huống học tập và
tiếp nhận để có phản ứng tích cực để
trả lời:
- Thu thập thông tin từ các nguồn khác
nhau:
- HS phân tích được các giải pháp thực
hiện có phù hợp hay không:
Bảng tổng kết các năng lực chung và biểu hiện
của chúng
Các NL chung Biểu hiện
NL tư duy, sáng tạo
- HS đặt ra được nhiều câu hỏi về chủ
đề học tập:
- Đề xuất được ý tưởng:
- Các kĩ năng tư duy:
NL tự quản lý - Quản lí bản thân: Nhận thức được các
yếu tố tác động đến bản thân:
- Xác định đúng quyền và nghĩa vụ học
tập chủ đề
- Quản lí nhóm: Lắng nghe và phản hồi
tích cực, tạo hứng khởi học tập
NL giao tiếp - Xác định đúng các hình thức giao tiếp:
Ngôn ngữ nói, viết, ngôn ngữ cơ thể

Bảng tổng kết các năng lực chung và biểu hiện
của chúng
Các NL chung Biểu hiện
NL hợp tác - Làm việc cùng nhau, chia sẻ kinh
nghiệm
NL sử dụng CNTT và
truyền thông (ICT)
- Sử dụng CNTT để học tập
NL sử dụng ngôn
ngữ
- NL sử dụng Tiếng Việt để trình bày, đọc
hiểu các văn bản…
NL tính toán - Thành thạo các phép tính cơ bản:
Kết luận:
+ Ở các nước khác nhau hướng tới năng lực khác nhau, mỗi người sống
trong xã hội phải đạt tới
+ Năng lực ở các cấp học khác nhau là như nhau nhưng khác về mức độ,
cường độ, ngày càng phức tạp hơn
+ Năng lực của người học trong lớp học là giống nhau nhưng mức độ năng
lực khác nhau, do đó GV biết cách thúc đẩy năng lực theo từng người học
1.1. Năng lực là gì?
1.2. Có những loại năng lực nào cần phải chú trọng rèn luyện cho HS trong quá
trình dạy học?
a. Nhóm năng lực chung
b. Nhóm năng lực, kĩ năng chuyên biệt trong môn Sinh học
- Các năng lực chuyên biệt trong môn Sinh học
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
Tên năng lực Biểu hiện
NL kiến thức Sinh học

- Kiến thức về cấu tạo cơ thể thực vật, động
vật, con người
- Kiến thức về các hoạt động sống của thực
vật, động vật
- Kiến thức về đa dạng sinh học
- Kiến thức về các quy luật di truyền và sinh
thái học
1.1. Năng lực là gì?
1.2. Có những loại năng lực nào cần phải chú trọng rèn luyện cho HS trong quá
trình dạy học?
a. Nhóm năng lực chung
b. Nhóm năng lực, kĩ năng chuyên biệt trong môn Sinh học
- Các năng lực chuyên biệt trong môn Sinh học
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
Tên năng lực
Biểu hiện
NL nghiên cứu khoa học
- Quan sát, đo đạc, phân loại, đề xuất dự
đoán, giả thuyết, thiết kế thí nghiệm, thu thập,
xử lí kết quả, đưa kết luận…
NL thực hiện trong phòng
thí nghiệm
- Sử dụng kính hiển vi; thực hiện an toàn
phòng thí nghiệm; thiết kế một số tiêu bản đơn
giản; bảo quản một số mẫu vật thật…
1.1. Năng lực là gì?
1.2. Có những loại năng lực nào cần phải chú trọng rèn luyện cho HS trong quá
trình dạy học?
a. Nhóm năng lực chung

b. Nhóm năng lực, kĩ năng chuyên biệt trong môn Sinh học
- Các năng lực chuyên biệt trong môn Sinh học
- Các kĩ năng chuyên biệt trong môn Sinh học
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
TT Tên kĩ năng Ví dụ
1 Quan sát (quan sát
bằng mắt thường, quan
sát bằng cách sử dụng
kính lúp, kính hiển vi)
- Quan sát TB vảy hành dưới kính hiển vi
- Quan sát và đếm vòng gỗ bằng kính lúp cầm
tay…
2 Đo đạc (sử dụng các
công cụ đo đạc thông
dụng, chuyên biệt…)
- Đo chiều cao của cây đậu qua các ngày
- Đo dung tích sống
- Đếm nhịp tim lúc vận động và nghỉ ngơi…
1.1. Năng lực là gì?
1.2. Có những loại năng lực nào cần phải chú trọng rèn luyện cho HS trong quá
trình dạy học?
a. Nhóm năng lực chung
b. Nhóm năng lực, kĩ năng chuyên biệt trong môn Sinh học
- Các năng lực chuyên biệt trong môn Sinh học
- Các kĩ năng chuyên biệt trong môn Sinh học
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
TT Tên kĩ năng Ví dụ
3 Phân loại hay phân

nhóm
- Phân loại lá cây, rễ cây, thân cây thành các
nhóm
- Phân loại các nhóm động vật, thực vật…
4 Vẽ lại các đối tượng - Vẽ lại tế bào vảy hành đã quan sát được dưới
kính hiển vi
-
- Vẽ lại cấu tạo trong của cá chép, giun đất, trai
sông…dựa trên mẫu mổ…
1.1. Năng lực là gì?
1.2. Có những loại năng lực nào cần phải chú trọng rèn luyện cho HS trong quá
trình dạy học?
a. Nhóm năng lực chung
b. Nhóm năng lực, kĩ năng chuyên biệt trong môn Sinh học
- Các năng lực chuyên biệt trong môn Sinh học
- Các kĩ năng chuyên biệt trong môn Sinh học
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
TT Tên kĩ năng Ví dụ
5 Xử lí và trình bày các
số liệu
- Vẽ biểu đồ, đồ thị sự tăng trưởng chiều cao
của cây qua các ngày
6 Đưa ra các tiên
đoán/đề xuất giả thuyết
khoa học
- Đề xuất giả thuyết về các yếu tố ảnh hưởng
đến sự nảy mầm của hạt
- Đề xuất giả thuyết về các yếu tố ảnh hưởng
đến các quá trình hô hấp, quang hợp, thoát hơi

nước của cây xanh…
1.1. Năng lực là gì?
1.2. Có những loại năng lực nào cần phải chú trọng rèn luyện cho HS trong quá
trình dạy học?
a. Nhóm năng lực chung
b. Nhóm năng lực, kĩ năng chuyên biệt trong môn Sinh học
- Các năng lực chuyên biệt trong môn Sinh học
- Các kĩ năng chuyên biệt trong môn Sinh học
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
TT Tên kĩ năng Ví dụ
7 Làm thí nghiệm - Thiết kế thí nghiệm chứng minh quá trình thoát
hơi nước của rễ…
8 Làm tiêu bản tạm thời Làm tiêu bản tế bào vảy hành, tiêu bản giọt
nước để quan sát động vật nguyên sinh
9 Giải phẫu/mổ - Giải phẫu hoa; mổ giun đất, tôm, cá chép…để
quan sát cấu tạo trong…
1.1. Năng lực là gì?
1.2. Có những loại năng lực nào cần phải chú trọng rèn luyện cho HS trong quá
trình dạy học?
a. Nhóm năng lực chung
b. Nhóm năng lực, kĩ năng chuyên biệt trong môn Sinh học
- Các năng lực chuyên biệt trong môn Sinh học
- Các kĩ năng chuyên biệt trong môn Sinh học
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
TT Tên kĩ năng Ví dụ
10 Đưa định nghĩa/khái niệm Khái niệm mô, hệ cơ quan…
11 Xác định biến, đối chứng
12 Xác định mức độ chính xác

của số liệu
13 Tính toán
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
2. Tại sao phải dạy học hướng đến việc hình thành và phát triển
năng lực cho HS? Chương trình dạy học định hướng phát
triển năng lực có những điểm gì khác so với chương trình
dạy học định hướng nội dung?
2.1. Cần phải dạy học hướng đến việc hình thành và phát triển
năng lực cho HS là vì:
- Chúng ta đang sống trong thời đại với sự bùng nổ của CNTT, do đó:
+ Thông tin là vô hạn và gần như hoàn toàn miễn phí
+ Chỉ cần có mạng, mọi người học đều có thể tìm ra câu trả lời nhanh
hơn bất kì giáo sư nào!
+ CNTT đã thực sự thay đổi cách dạy và cách học của người dạy và
người học.
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
2. Tại sao phải dạy học hướng đến việc hình thành và phát triển
năng lực cho HS? Chương trình dạy học định hướng phát
triển năng lực có những điểm gì khác so với chương trình
dạy học định hướng nội dung?
2.1. Cần phải dạy học hướng đến việc hình thành và phát triển
năng lực cho HS là vì:
- Vai trò của người dạy: không còn là cung cấp thông tin (rèn luyện
cho HS khả năng ghi nhớ, tái hiện thông tin càng nhiều càng tốt) vì
thông tin luôn "miễn phí" và có thể được tiếp cận ở mọi lúc, mọi
nơi.
- Nhiệm vụ của người dạy: Hình thành và phát triển năng lực cho HS
để có thể có cuộc sống thành công.

Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
2. Tại sao phải dạy học hướng đến việc hình thành và phát triển
năng lực cho HS? Chương trình dạy học định hướng phát
triển năng lực có những điểm gì khác so với chương trình
dạy học định hướng nội dung?
2.1. Cần phải dạy học hướng đến việc hình thành và phát triển
năng lực cho HS là vì:
2.2. Chương trình dạy học định hướng phát triển năng lực có
những điểm gì khác so với chương trình dạy học định hướng
nội dung
- Chương trình dạy học theo định hướng nội dung hay “định
hướng đầu vào” có đặc điểm cơ bản là chú trọng việc truyền thụ
hệ thống tri thức khoa học theo các môn học đã được quy định
trong chương trình dạy học, chưa chú trọng đầy đủ đến chủ thể
người học cũng như đến khả năng ứng dụng tri thức đã học
trong những tình huống thực tế…
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
2.2. Chương trình dạy học định hướng phát triển năng lực có
những điểm gì khác so với chương trình dạy học định hướng
nội dung
- Chương trình dạy học theo định hướng nội dung hay “định
hướng đầu vào” có đặc điểm cơ bản là chú trọng việc truyền thụ
hệ thống tri thức khoa học theo các môn học đã được quy định
trong chương trình dạy học, chưa chú trọng đầy đủ đến chủ thể
người học cũng như đến khả năng ứng dụng tri thức đã học
trong những tình huống thực tế…
- Chương trình dạy học theo định hướng phát triển năng lực hay
“định hướng kết quả đầu ra” có đặc điểm cơ bản là thực hiện

mục tiêu phát triển toàn diện các phẩm chất nhân cách, chú
trọng đến năng lực vận dụng tri thức trong những tình huống
thực tiễn, nhấn mạnh đến vai trò của người học với tư cách là
chủ thể của quá trình nhận thức…
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
2.2. Chương trình dạy học định hướng phát triển năng lực có
những điểm gì khác so với chương trình dạy học định hướng
nội dung
- Bảng so sánh một số đặc trưng cơ bản của chương trình định
hướng nội dung và chương trình định hướng năng lực
CTGD định hướng
nội dung
CTGD định hướng
năng lực
Mục
tiêu
giáo
dục
Mục tiêu dạy học được mô tả
không chi tiết và không nhất
thiết phải quan sát, đánh giá
được
Kết quả học tập cần đạt được mô
tả chi tiết và có thể quan sát, đánh
giá được; thể hiện được mức độ
tiến bộ của HS một cách liên tục
Thảo luận các vấn đề cần tìm hiểu của
khoá tập huấn
2.2. Chương trình dạy học định hướng phát triển năng lực có

những điểm gì khác so với chương trình dạy học định hướng
nội dung
CTGD định hướng
nội dung
CTGD định hướng
năng lực
Nội
dung
giáo
dục
Việc lựa chọn nội dung dựa
vào các khoa học chuyên
môn, không gắn với các tình
huống thực tiễn. Nội dung
được quy định chi tiết trong
CT.
Lựa chọn những nội dung nhằm
đạt được kết quả đầu ra đã quy
định, gắn với các tình huống thực
tiễn. CT chỉ quy định những nội
dung chính, không quy định chi
tiết.