QÚA TRÌNH TUYỂN DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC

Chuyên đề Tuyển dụng

QÚA TRÌNH TUYỂN DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC
Trong phần này, các vấn đề có liên quan đến quá trình tuyển dụng như thu hút,
tuyển chọn và định hướng nhân viên sẽ được đề cập. Cụ thể, phần này nhằm
làm rõ các vấn đề:
1. Quá trình tuyển dụng: khái niệm và các chú ý quan trọng trong quá trình
tuyển dụng
2. Các thách thức trong quá trình tuyển dụng
3. Các bước trong quá trình tuyển dụng
 Thông báo nhu cầu tuyển dụng
 Nhận hồ sơ
 Đánh giá sơ bộ
 Thẩm tra
 Trắc nghiệm / kiểm tra
 Phỏng vấn
 Lựa chọn
 Hoàn thiện các thủ tục cần thiết
 Định hướng nhân viên
1. Quá trình tuyển dụng
Sơ đồ dưới đây giúp chúng ta hiểu được các bước trong quá trình tuyển dụng
nhân viên:
1
Thu hút
Khuyến khích các ứng cử
viên đủ điều kiện tham gia dự
tuyển
Khuyến khích các ứng cử
viên đủ điều kiện tham gia dự
tuyển
Chuyên đề Tuyển dụng

Qua sơ đồ trên: Tuyển dụng là một quá trình bao gồm 3 bước cơ bản là thu hút,
tuyển chọn và định hướng nhân viên.
 Thu hút: Tổ chức phải thông báo chức danh công việc cần tuyển để thu hút
được các ứng cử viên có đủ điều kiện tham gia dự tuyển.
 Tuyển chọn: Quá trình tuyển chọn liên quan trực tiếp tới việc xác định các
yêu cầu của các ứng cử viên để thực hiện công việc được tốt. Để xác định
được những yêu cầu này, cần có các thông tin trong bản phân tích công việc.
2
Tuyển
chọn
Định hướng
Quá trình ra quyết định
“tuyển” hay “từ chối” các
ứng cử viên
Quá trình ra quyết định
“tuyển” hay “từ chối” các
ứng cử viên
Giới thiệu tổ chức/
công việc cho nhân
viên mới
Giới thiệu tổ chức/
công việc cho nhân
viên mới
Sơ đồ quá trình tuyển dụng
Chuyên đề Tuyển dụng

 Định hướng nhân viên: Là bước quan trọng nhằm giúp người lao động mới
làm quen với các chính sách, thủ tục, cơ cấu của công ty cũng như các bước
để thực hiện công việc được giao.

Các chú ý quan trọng :
 Tổ chức có thực sự cần tuyển nhân viên mới hay không? Là câu hỏi luôn
được đặt ra trước khi ra quyết định tuyển dụng. Tổ chức có thể:
- Tự động hoá?
- Tổ chức lại công việc?
- Phân chia công việc?
- Cơ cấu lại nhân viên?
- Làm ngoài giờ?
 Có bức tranh rõ ràng về công việc: Thông qua bản mô tả công việc để từ đó
biết được cần tuyển ứng cử viên với các yêu cầu như thế nào để thực hiện
công việc có hiệu quả. Các yêu cầu này bao gồm:
+ Kinh nghiệm
+ Trình độ chuyên môn
+ Sở thích
+ Tính cách cá nhân
2. Các thử thách trong quá trình tuyển dụng
3
Chuyên đề Tuyển dụng

Mục tiêu quan trọng của quá trình tuyển dụng là làm thế nào để chọn ra người
phù hợp nhất làm việc cho tổ chức. Tuy nhiên, trong quá trình tuyển
dụng, không tránh khỏi gặp một số thử thách:
 Xác định những đặc điểm nào là quan trọng nhất đối với việc thực hiện
công việc?: các đặc điểm ảnh hưởng đến việc thực hiện công việc bao gồm
các đặc điểm của công việc, các yếu tố thuộc về tổ chức và các đặc điểm cá
nhân. Do sự thay đổi của công việc và sự khác biệt về văn hoá của mỗi công
ty cũng như các đặc tính cá nhân dẫn tới những khó khăn trong việc xác định
các đặc điểm nào là quan trọng nhất đối với việc thực hiện công việc.
 Lượng hoá các đặc điểm này như thế nào?: Dùng công cụ nào để lượng
hoá? Sử dụng công cụ toán học, kinh nghiệm của các nhà quản lý, các bài

tập trắc nghiệm hay là sử dụng tổng hợp các phương pháp này để đo lường
luôn là một câu hỏi lớn đặt ra trong quá trình tuyển dụng.
 Các nhân tố tạo động lực là gì?: Các nhân tố tạo động lực rất quan trọng
đối với kết quả công việc từng cá nhân. Nếu một người có năng lực nhưng
anh ta không được khuyến khích thì kết quả công việc của anh ta chưa chắc
đã tốt. Nhưng làm thế nào để nhận biết được các nhân tố tạo động lực của
mỗi cá nhân?
 Ai là người ra quyết định tuyển chọn?: Phòng quản trị nhân sự, giám đốc
hay người quản lý trực tiếp ra quyết định tuyển dụng?
3. Các bước của quá trình tuyển dụng
4
Chuyên đề Tuyển dụng

Để quá trình tuyển dụng được thực hiện một cách có hiệu quả, tổ chức cần lưu ý
tới các bước sau:
 Thông báo nhu cầu tuyển dụng: Công việc của người tuyển dụng được bắt
đầu với một thông báo về nhu cầu cần tuyển dụng. Với tư cách là một người
quan trọng trong quá trình ra các quyết định mang tính chiến lược, trưởng
phòng nhân sự là người trực tiếp đánh giá bất kỳ một nhu cầu tuyển dụng
nào.
 Kiểm duyệt tình hình tài chính đối với việc tuyển dụng
 Làm việc với chuyên viên quản trị nhân sự: để trả lời các câu hỏi:
- Những trình độ chuyên môn nào là quan trọng đối với nhân viên?
- Ai đang làm công việc tương tự
- Cơ hội phát triển nghề nghiệp cho vị trí này là gì?
- Vị trí này đòi hỏi làm việc theo nhóm hay từng cá nhân đảm
nhiệm?
- Công ty đã từng tuyển lao động cho vị trí này chưa?
- Những đặc tính cá nhân nào phù hợp với những nhân viên hiện tại?
- Tính cấp thiết của việc tuyển dụng?

 Xem xét nguồn tuyển dụng bên trong:
- Thu hút từ nhân viên hiện tại: Có nhiều công ty thu hút các nhân
viên hiện tại vào làm các công việc mới trong công ty. Thu hút
theo cách này có ưu điểm là tạo điều kiện cho các nhân viên hiện
tại cơ hội để họ tiếp cận với các công việc mới. Tuy nhiên nhược
5
Chuyên đề Tuyển dụng

điểm của nguồn thu hút này là nó lại tạo ra chỗ trống mới cần
tuyển người.
- Giới thiệu từ nhân viên trong tổ chức: Các kết quả từ các cuộc điều
tra cho thấy những ứng cử viên được giới thiệu từ những nhân viên
hiện tại của công ty sẽ có xu hướng ở lại làm việc lâu dài hơn cho
công ty và họ thường hài lòng hơn với công việc.
- Nhân viên cũ: Đây cũng là một nguồn tuyển dụng đáng tin cậy bởi
họ là những người có kinh nghiệm, họ nắm rõ các đặc điểm làm
việc của tổ chức
6
Chuyên đề Tuyển dụng

 Xem xét nguồn tuyển dụng bên ngoài
- Quảng cáo: Quảng cáo được sử dụng để thu hút ứng cử viên trong
phạm vi rộng (chẳng hạn như dùng báo chí để thu hút ứng cử viên
từ một vùng nào đó).
- Các tổ chức giới thiệu việc làm: Các tổ chức giới thiệu việc làm có
thể đứng ra với vai trò tư vấn hoặc là người tuyển dụng trực tiếp
nguồn lao động cho tổ chức.
- Các cơ sở đào tạo: Có nhiều tổ chức có quan hệ rất tốt với các
trường đại học, các tổ chức này có thể đứng ra tài trợ học bổng cho
sinh viên các trường và các sinh viên đó cam kết sẽ làm việc cho

công ty trong một thời hạn nào đó sau khi ra trường.
- Khách hàng/ đối thủ cạnh tranh: Khách hàng hay đối thủ cạnh
tranh là những người đã quen với các sản phẩm/ dịch vụ mà tổ
chức cung cấp. Chính vì vậy, họ có thể đóng góp những ý kiến tích
cực để tổ chức phát triển.
 Nhận hồ sơ xin việc: Thông thường, hồ sơ xin việc bao gồm sơ yếu lý lịch,
đơn xin việc, các văn bằng- chứng chỉ, giấy chứng nhận sức khoẻ.
 Đánh giá sơ bộ: Doanh nghiệp có thể đánh giá sơ bộ về trình độ học vấn,
kinh nghiệm làm việc, thể lực của các ứng cử viên thông qua việc xem xét
hồ sơ của họ.
7
Chuyên đề Tuyển dụng

 Thẩm tra nhân viên: Thẩm tra nhân viên từ :
- Bạn bè, người thân
- Những người sử dụng lao động cũ
- Hồ sơ, lý lịch: Nếu hồ sơ, lý lịch không rõ ràng hoặc có những
khoảng trống thời gian trong quá trình làm việc thì cân thiết phải
xem xét, kiểm tra lại các thông tin này.
 Mời và phỏng vấn:
 Để quá trình tuyển dụng được diễn ra một cách thuận lợi thì những
người quản lý trực tiếp nên tham gia vào quá trình tuyển dụng.
* Có các quy định hành chính rõ ràng cho cuộc phỏng vấn:
- Viết thư mời
- Có kế hoạch rõ ràng về thời gian phỏng vấn
- Các thủ tục hành chính khác
* Có kế hoạch để trả lời các ứng cử viên:
- Thông báo thời hạn có quyết định
- Thẩm tra
- Liên lạc với những người đủ tiêu chuẩn tuyển dụng

- Thông báo cho mọi ứng cử viên thông qua thư từ chối hoặc thư
chấp nhận
 Các nguyên tắc trong phỏng vấn:
Nguyên tắc 1: Có mục tiêu rõ ràng: Trước khi tiến hành cuộc phỏng vấn thì
người phỏng vấn cần phải trả lời câu hỏi: Tại sao lại phải tiến hành phỏng vấn,
những thông tin nào cần trao đổi trong quá trình phỏng vấn. Các thông tin này
8
Chuyên đề Tuyển dụng

có thể là khác nhau cho từng ứng cử viên. Yêu cầu của công việc và các đặc
điểm cá nhân của từng người sẽ cho bạn biết những thông tin nào cần làm rõ
trong quá trình phỏng vấn. Người phỏng vấn đã nắm được một số thông tin về
ứng cử viên thông qua mẫu hồ sơ xin việc, thẩm tra trước khi cuộc phỏng vấn
bắt đầu. Chính vì vậy, cuộc phỏng vấn nên dùng thời gian để điều tra những
thông tin cần biết thêm về ứng cử viên cũng như cung cấp các thông tin về công
việc, về tổ chức cho ứng cử viên.
Nguyên tắc 2: Nói rõ chương trình phỏng vấn: Người phỏng vấn nói rõ cho
ứng cử viên biết những bước mà anh ta sẽ thực hiện trong quá trình phỏng vấn.
Các lưu ý:
- Thuộc tên ứng cử viên
- Giới thiệu đầy đủ
- Nói rõ mục đích
- Tạo không khí thoải mái
- Để ứng cử viên nói
- Tôn trọng ứng cử viên
- Kiểm soát cuộc phỏng vấn
- Có đầy đủ thông tin về công việc
- Biết cách kết thúc buổi phỏng vấn
Nguyên tắc 3: Kiểm sóat cuộc phỏng vấn: Người phỏng vấn phải là chủ cuộc
phỏng vấn, là người kiểm soát cuộc phỏng vấn để đạt được mục tiêu đã đề ra.

Nguyên tắc 4: Luôn chú ý lắng nghe: Để thu thập thông tin, kiểm tra lại thông
tin và kiểm soát cuộc phỏng vấn.
9
Chuyên đề Tuyển dụng

 Trắc nghiệm và kiểm tra: Các bài trắc nghiệm nhằm kiểm tra thêm các
thông tin về ứng cử viên như thể lực, trí lực, các đặc điểm cá nhân

 Tuyển chọn: Sau khi đã hoàn thiện các bước ở trên, doanh nghiệp sẽ ra
quyết định ai là người được tuyển chọn. Về nguyên tắc, người được tuyển
chọn phải là người phù hợp nhất với công việc. Tính phù hợp này được thể
hiện dưới 2 giác độ:
- Tính phù hợp giữa kiến thức/ kỹ năng/ khả năng của ứng cử viên đối
với yêu cầu của công việc. Đây chính là khả năng để thực hiện công
việc của các ứng cử viên.
- Tính phù hợp giữa các đặc điểm cá nhân (ví dụ như cá tính, mối quan
tâm, mong muốn) của ứng cử viên với các đặc điểm của công việc.
Đây chính là động lực để thực hiện công việc.
 Hoàn thiện các thủ tục: Ví dụ như gửi thông báo chấp nhận/ từ chối tới ứng
cử viên, thông báo ngày đi làm đối với người trúng tuyển, hoàn chỉnh các
thủ tục hành chính khác để giúp người trúng tuyển sớm làm quen với công
việc, với tổ chức.
 Công tác định hướng nhân viên:
- Mục đích:
+ Giảm căng thẳng, tạo tâm lý thoải mái cho nhân viên mới
+ Tạo điều kiện để nhân viên mới nắm được các quy định, các nguyên
tắc hoạt động của tổ chức
+ Khuyến khích tinh thần làm việc, hướng nhân viên vào việc thực
hiện các mục tiêu chung của tổ chức
10

Chuyên đề Tuyển dụng

- Các bước chung:
+ Giới thiệu chung về tổ chức: Lịch sử phát triển, cơ cấu, thị trường,
các sản phẩm- dịch vụ
+ Giới thiệu các quy định, thủ tục: Nhiệm vụ, lịch làm việc, ngày
nghỉ
+ Giới thiệu hệ thống lương, thưởng và phúc lợi của tổ chức: cơ cấu
lương, thời gian trả lương, các chế độ phúc lợi như bảo hiểm xã hội,
các hoạt động vui chơi giải trí
+ Giới thiệu trang thiết bị, nơi làm việc
- Các phương pháp định hướng nhân viên:
+ Chính thức: Do tổ chức hỗ trợ và phát triển. Phương pháp này nên
được tổ chức ngay khi nhân viên mới đi làm ngày đầu tiên.
+ Phi chính thức: Nhân viên mới nhận được những thông tin về tổ
chức, về công việc từ các nhân viên khác trong tổ chức.
11
Chuyên đề Tuyển dụng

MỘT VÀI ĐIỂM CẦN CHÚ Ý TRONG PHỎNG VẤN TUYỂN DỤNG
Khi mở đầu:
- mời ngồi
- giới thiệu bản thân
- giới thiệu những người cùng phỏng vấn, vai trò của mỗi người trong tổ
chức và vai trò cụ thể trong buổi phỏng vấn
- mục đích của cuộc phỏng vấn, giới hạn thời gian
- một vài ý để tạo cảm giác về không khí mình muốn (nghiêm trang, thoải
mái, v.v.)
Câu hỏi thông thường:
a/ Về năng lực ứng viên

- Xin anh/chị kể sơ qua về bản thân và công việc hiện tại/đã qua của mình.
- Anh/chị có thể mô tả kỹ hơn một chút những kinh nghiệm liên quan tới vị
trí đang quan tâm không?
- Theo quan niệm của anh/chị, thì người (tên vị trí đang tuyển, ví dụ
“người quản lý tài chính”) cần phải làm những gì để thực hiện tốt công
việc của mình?
- Theo anh/chị, những người (ví dụ “quản lý tài chính”) thành công được
nhờ yếu tố nào?
- Anh/chị có thể nêu một trường hợp thực tế trong đó mình đã giải quyết
vấn đề (ví dụ nhân viên không thực hiện công việc đúng thời hạn) như thế
nào?
- Hãy tưởng tượng mình bắt đầu công việc ở (tên công ty) trong vị trí (tên
vị trí). (Cung cấp một vài thông tin giả định về bối cảnh công ty). Chị sẽ
làm những gì trong bối cảnh đó?
12
Chuyên đề Tuyển dụng

Khi ứng viên bắt đầu nói tới kinh nghiệm liên quan tới nhiệm vụ của vị trí đang
tuyển:
- Anh/chị có thể mô tả kỹ hơn một chút về kinh nghiệm của mình được
không?
- Anh/chị cho rằng kinh nghiệm cũ sẽ giúp mình thực hiện các nhiệm vụ
tại (tên công ty) như thế nào?
2 câu hỏi kiểm tra chéo tốt:
- anh/chị thích làm gì nhất? (giỏi làm gì nhất) và tại sao?
- anh/chị ghét làm gì nhất (hoặc làm gì dở nhất) và tại sao?
Kiểm tra thái độ và quan điểm:
- Điều khiến anh/chị vui thích nhất trong công việc là gì?
- Nếu áp lực công việc đè nặng, thì anh/chị sẽ làm gì để có cả hiệu quả
công việc lẫn cân bằng cuộc sống?

b/ Về hiểu biết tổ chức:
- Anh/chị đã biết gì về chúng tôi?
- Điều gì khiến anh/chị quan tâm tới chúng tôi?
- Theo anh/chị, điều gì quyết định sự phát triển bền vững của (tên công ty)
như một doanh nghiệp đang phát triển nóng trong lĩnh vực (ví dụ “công
nghệ thông tin”)?
- Theo anh/chị, cấp quản lý/lãnh đạo cần hành động như thế nào khi điều
hành (tên công ty)?
- Theo anh/chị, mục tiêu chiến lược của công ty có ảnh hưởng tới công
việc của người (tên vị trí) như thế nào?
13
Chuyên đề Tuyển dụng

NGÂN HÀNG CÂU HỎI PHỎNG VẤN
Dưới đây là một số câu hỏi gợi ý để lựa chọn để sử dụng dựa trên kịch bản
phỏng vấn.
1. Bạn hãy kể về bản thân bạn?
2. Bạn có những mục tiêu nào về công việc và cuộc sống của mình?
3. Vì sao bạn chọn công việc này?
4. Những mục tiêu nào bạn thiết lập cho nghề nghiệp của mình?
5. Bạn cho rằng để đạt được mục tiêu mà bạn đã nói ở trên thì bạn cần những
gì?
6. Theo bạn để thành công trong lĩnh vực này bạn cần làm gì?
7. Các sở thích của bạn?
8. Bạn có những đức tính và trình độ cần thiết để thành công trong lĩnh vực
mà bạn đã chọn không?
9. Thành công lớn nhất của bạn là gì?
10. Nếu được chọn lại, bạn có chọn nghề khác không?
11. Bạn thích làm việc với các số liệu hơn hay giao tiếp với mọi người nhiều
hơn?

12. Bạn hãy mô tả những khả năng của mình để làm việc trong một nhóm?
13. Khi bạn được nhận vào công ty của chúng tôi, bạn sẽ được đào tạo, bạn hãy
nêu lý do tại sao chúng tôI nên tuyển bạn?
14. Bạn có thể cho tôi biết bạn là người theo đuổi mục tiêu như thế nào?
15. Hãy kể cho tôI những gì bạn đã làm để đạt được mục tiêu gần đây của bạn?
16. Bạn có những dự định và mục tiêu ngắn hạn nào không?
17. Bạn có thể mô tả những mục tiêu lâu dài của bạn không?
18. Bạn mong muốn sẽ làm gì trong 5 năm tới?
19. Bạn sẽ như thế nào trong 10 năm tới?
14
Chuyên đề Tuyển dụng

20. Bạn đã gặp phải trường hợp mâu thuẫn với người cấp trên của bạn chưa?
Bạn đã giải quyết mâu thuẫn đó thế nào?
21. Hãy kể cho tôi những khó khăn gần đây nhất mà bạn vừa giải quyết?Bạn có
thành công trong việc giải quyết chúng không?
22. Đối với bạn áp lực công việc cao có ảnh hưởng thếo nào?
23. Bạn cho rằng những đức tính nào làm nên thành công của bạn?
24. Điểm yếu lớn nhất của bạn là gì?
25. Bạn ghét làm nhiệm vụ nào nhất?
26. Bạn thích làm nhiệm vụ nào nhất?
27. Điều làm bạn hài lòng nhất trong công việc trước đây?
28. Với công việc này, bạn nghĩ bạn có những kinh nghiệm gì phù hợp?
29. Những chương trình học hay các khoá học mà bạn đã học sẽ mang lại
những lợi ích gì cho công việc của bạn?
30. Hãy mô tả những tính cách cần thiết của một người quản lý thành công?
31. Hãy cho biết bạn đã biết gì về chúng tôi?
32. Tại sao bạn lại dự tuyển vào công ty này?
33. Bạn có thể đi công tác xa nhà hay không?
34. Hãy cho tôi biết mức lương mà bạn muốn có?

35. Hãy kể cho tôi một trường hợp mà bạn đã thành công trong việc thuyết
phục người khác?
36. Hãy kể cho tôi một ví dụ khi mà bạn phải nghĩ rất nhanh để thoát khỏi
những tình huống khó khăn mà bạn gặp phải.
37. Trong lý lịch bạn có một thời gian dài để trống. Bạn đã làm gì trong thời
gian đó.
38. Hãy cho một ví dụ về việc bạn đưa ra một quyết định rất nhanh.
39. Hãy kể một ví dụ mà bạn phảI sử dụng các kỹ năng viết để đi đến những
quyết định quan trọng.
15
Chuyên đề Tuyển dụng

40. Kể cho tôi một ví dụ mà bạn phải tuân theo một chính sách mà bạn không
đồng ý với chính sách đó.
41. Hãy kể cho tôi một ví dụ về một mục tiêu mà bạn đặt ra trong quá khứ và
cách mà bạn đã làm để đạt mục tiêu đó.
42. Hãy kể cho tôi một ví dụ mà bạn phải sử dụng kỹ năng viết để diễn đạt
những điểm quan trọng một cách tốt nhất.
43. Hãy kể cho tôi một ví dụ về việc mà bạn đã giao tiếp với người khác một
cách thành công ngay cả khi mà người đó không thích bạn hoặc bạn không
thích người đó.
44. Đôi khi có những việc mà vượt quá sự hiểu biết của bạn.Hãy mô tả trường
hợp mà bạn cần nhờ sự giúp đỡ trong một dự án hoặc công việc nào đó.
45. Hãy cho một ví dụ về việc bạn làm thế nào để áp dụng những bài học từ
công việc trước vào các trường hợp khác.
46. Có khi nào những đồng nghiệp làm việc trong cùng dự án không đồng ý
với ý kiến của bạn không? Lúc đó bạn đã làm gì?
47. Hãy mô tả một trường hợp mà kết quả làm việc của bạn không đạt tới mức
độ kỳ vọng của cấp trên của bạn. Điều gì đã xaỷ ra? Bạn đã có những hành
động gì?

48. Hãy mô tả một trường hợp mà những người đồng nghiệp không hoàn thành
phần công việc của họ.Trong trường hợp này bạn sẽ nói chuyện với ai?Cấp
trên có nói gì với người đồng nghiệp của bạn không?
49. Ở vào vị trí lãnh đạo hoặc trưởng nhóm, bạn đã bao giờ tư vấn hoặc kỷ luật
một nhân viên hoặc thành viên nào của nhóm chưa?Hình thức kỷ luật đó
như thế nào? Bạn đã chuẩn bị bản thân như thế nào?
50. Hãy hể về một công việc khó nhất mà bạn được giao? Vai trò của bạn là
gì?
16
Chuyên đề Tuyển dụng

51. Hãy mô tả những trường hợp mà bạn đã phải thay đổi rất nhanh để thích
nghi với những điều mà bạn không kiểm soát được.Điều đó có ảnh hưởng
gì tới bạn không?
52. Mô tả khi mà bạn không thoả mãn với những thành quả công việc của
mình.Bạn đã làm làm gì để thay đổi điều đó?
53. Hãy mô tả một dự án hoặc ý tưởng không nhất thiết phải là của bạn mà đã
được thực hiện hoặc diễn ra thành công do những cố gắng của bạn.
54. Hãy mô tả một trường hợp mà yêu cầu bạn làm nhiều việc cùng một lúc.
Bạn đã xử lý tình huống này như thế nào? Kết quả ra sao?
55. Bạn có cách nào để làm cho công việc của bạn dễ hơn hoặc làm cho bạn
làm việc đạt hiệu quả cao hơn?
56. Bạn xác định những vấn đề cần được ưu tiên trong bản kế hoạch của bạn
như thế nào? Cho ví dụ.
57. Hãy kể cho tôi một ví dụ khi mà các kỹ năng lắng nghe tích cực giúp cho
bạn trong công việc ví dụ như khi ai đó bỏ qua mất cơ hội mà các ý chính
được diễn đạt.
58. Bạn đã bao giờ thực hiện các bài diễn thuyết chưa?
59. Bạn hãy kể một trường hợp mà bạn đã phải giao tiếp với người nào đó
không thích bạn. Bạn đã giải quyết vấn đề đó như thế nào?

60. Hãy kể một ví dụ mà bạn phải làm việc với một người đồng nghiệp khó
tính. Tại sao người này lại khó tính với bạn? Bạn đã giải quyết vấn đề này
thế nào?
61. Hãy kể cho tôi một ví dụ mà bạn đã giúp để xây dựng lòng nhiệt tình ở
người khác?
62. Hãy kể một trường hợp mà bạn phải ra một quyết định quan trọng. Bạn đã
quyết định như thế nào? Điều đó đã ảnh hưởng tới bạn như thế nào?
63. Hãy kể một trường hợp mà bạn phải làm để thuyết phục người khác. Bạn
có thành công không?
17
Chuyên đề Tuyển dụng

64. Hãy kể cho tôi một trường hợp mà bạn có nhiều việc khác nhau. Bạn đã sắp
xếp công việc thế nào?
65. Bạn đã có những đóng góp nào đáng kể cho tổ chức của bạn khi bạn làm
việc ở đó?
66. Hãy kể cho tôi một ví dụ cụ thể về trường hợp khi đồng nghiệp hoặc bạn bè
của bạn chỉ trích bạn trước mặt những người khác. Bạn đã phản ứng như
thế nào?Điều đó có ảnh hưởng gì tới việc bạn giao tiếp với người khác
không?
67. Bạn đã bao giờ thành công trong việc làm cho những người bạn hoặc
những đồng nghiệp không thích nhau làm việc cùng nhau chưa? Mô tả
trường hợp đó. Kết quả như thế nào?
68. Hãy mô tả một trường hợp mà bạn không hoàn thành kịp thời hạn.
69. Bạn mường tựơng về công việc đang dự tuyển này như thế nào?
70. Bạn đánh giá như thế nào về người cấp trên cũ của bạn
18
Chuyên đề Tuyển dụng

Kỹ năng phỏng vấn

Phỏng vấn là một kỹ năng hết sức quan trọng trong hàng loạt những kỹ năng
cần thiết cho người quản lý. Dường như ai cũng biết phỏng vấn, bởi trong quan
niệm chung thì phỏng vấn chỉ là đặt câu hỏi một cách khôn ngoan để tìm được
thông tin cần thiết. Tuy nhiên, để phỏng vấn hiệu quả, thì kỹ năng đặt những
câu hỏi khôn ngoan hợp lý, hợp thời điểm lại không phải là trời cho. Nó đòi hỏi
phải có thời gian rèn luyện. Dưới đây là 2 bài báo đăng trên Thời báo kinh tế
Sài gòn, nêu một số điểm cần chú ý khi đặt câu hỏi trong quá trình phỏng vấn.
Phỏng vấn cũng phải có nghề
Chúng ta đã thấy nhiều lời khuyên dành cho người đi
phỏng vấn xin việc, nhưng hiếm thấy ai bày kinh
nghiệm dành cho người thực hiện cuộc phỏng vấn tìm
nhân sự cho công ty.
Những câu không nên hỏi
Có những câu hỏi nghĩ kỹ thật ngớ ngẩn, thế mà vẫn được
nhiều giám đốc bắt chước nhau hỏi ứng viên. Chẳng hạn:
"Ưu điểm và nhược điểm lớn nhất của bạn là gì?". Có
người xin việc nào chịu nói thẳng nhược điểm của họ - trừ
những nhược điểm vô hại, chung chung.
Sau đây là một số câu hỏi loại đó và lý do vì sao không nên hỏi:
Câu hỏi ngớ ngẩn Phản ứng đương nhiên
Năm năm nữa bạn hình Chà, chắc họ muốn mình gắn bó lâu dài, "Tôi
Nên tránh những
câu hỏi nhiều khả
năng sẽ nhận được
những câu trả lời
cho "phải đạo".
19
Chuyên đề Tuyển dụng

dung mình sẽ là ai? sẽ trưởng thành cùng sự phát triển của công

ty".
Vì sao công ty nên tuyển
dụng anh?
Thì còn gì nữa, "Tôi là người công ty có thể
tin tưởng, giao việc".
Hãy nói về bản thân bạn. Ông này không biết phải hỏi gì. Mình nên bắt
đầu như thế nào đây. Im lặng kéo dài.
Bạn có kế hoạch học thêm
không?
A ha, hỏi như thế chắc công ty đặt nặng
chuyện đào tạo. "Dạ, học nữa, học mãi là
tham vọng của tôi".
Quan hệ với sếp cũ của bạn
như thế nào?
Làm sao nói thật đây, thôi đành nói theo kiểu
ngoại giao cho chắc ăn. "Rất tốt ".
Bạn thích làm gì trong thời
gian rảnh rỗi?
Chắc chắn ông này hết câu hỏi rồi, chỉ muốn
hỏi cho có chuyện
Nếu chúng tôi tuyển bạn,
chúng tôi có thể trông đợi
gì ở bạn?
Sao lại hỏi thế nhỉ. "Dạ, nỗ lực hết mình vì sự
nghiệp công ty".
Bạn sẽ làm gì nếu Với loại câu hỏi giả định này, ông ấy muốn
nghe gì, mình sẽ nói như thế đấy.
20
Chuyên đề Tuyển dụng

Các câu nên hỏi
Các câu nên hỏi là các câu thật cụ thể, đi vào những tình huống buộc ứng viên
phải nhớ lại chuyện đã qua và kể chi tiết. Như thế họ sẽ không có thời gian trả
lời theo kiểu "phải đạo" và người phỏng vấn có thể đánh giá năng lực ứng viên.
Loại này rất đa dạng, ở đây chỉ nêu một số ví dụ:
- "Hãy kể về một kinh nghiệm làm việc khi gặp một thành viên chung nhóm
không chịu hợp tác, gây khó dễ. Bạn đã ứng xử như thế nào?".
- "Hãy nhớ lại những lần áp lực công việc thật nặng nề. Hãy kể một hai tình
huống đó".
- "Công việc nào bạn từng làm một cách thích thú nhất, công việc nào bạn xem
là tệ hại nhất, công việc hấp dẫn nhất theo bạn là loại việc gì?".
- "Hãy kể về một lần nào đó bạn không làm tròn nhiệm vụ được giao. Giả sử
gặp lại loại công việc tương tự, bạn có cách giải quyết nào mới không?"
Theo TBKTSG
Kỹ năng đặt câu hỏi đuổi trong phỏng vấn ứng viên
Đây là bài viết nhằm chia sẻ kinh nghiệm phỏng vấn tuyển dụng nhân sự
với bạn đọc của ông Vũ Tuấn Anh, Trợ lý nhân sự Công ty cổ phần Que
hàn Hà Việt.
Tuyển dụng là quá trình sàng lọc, chúng ta có thể chia quá trình tuyển dụng ra
làm hai phần lớn: các bài kiểm tra và phỏng vấn.
21
Chuyên đề Tuyển dụng

Mục tiêu của các bài kiểm tra là để loại trừ các ứng viên có ít khả năng nhất.
Trong khi đó, phỏng vấn là lựa chọn ứng viên thích hợp nhất trong số các ứng
viên đã qua vòng kiểm tra.
Trong phỏng vấn, quan trọng nhất là xác định tính chân thật về kỹ năng, kinh
nghiệm, tính cách của ứng viên. Để xác định tính chân thật của ứng viên, một
trong những kỹ năng quan trọng của người phỏng vấn là đưa ra các câu hỏi
đuổi.

Mục đích của các câu hỏi đuổi này nhằm xem khả năng trả lời của ứng viên như
thế nào. Nếu là người nói chính xác, suy nghĩ cẩn thận thì mạch suy nghĩ sẽ liền
lạc và không có mâu thuẫn. Còn nếu người không chân thật thì trong quá trình
trả lời sẽ bộc lộ những mâu thuẫn và không đồng nhất. Qua đó người phỏng vấn
sẽ đánh giá ứng viên một cách chính xác và rõ ràng.
Các câu hỏi mà trong bài "Phỏng vấn cũng phải có nghề" cho rằng là ngớ ngẩn
thực chất chỉ đúng một nửa. Bản thân các câu hỏi đó nếu chỉ dừng lại như thế
và chuyển sang câu khác thì nó thật sự là ngớ ngẩn, nhưng xét trong bối cảnh là
cả một cuộc phỏng vấn bao gồm các câu hỏi nối tiếp nhau thì đó là những câu
hỏi rất quan trọng - câu hỏi thăm dò để mở đường cho những câu hỏi đuổi tiếp
theo.
Chúng ta hãy thử xem xét câu hỏi: "Năm năm nữa bạn sẽ hình dung mình là
ai?". Giả sử câu này được hỏi để tuyển vị trí trưởng phòng marketing, và có hai
ứng viên đều trả lời: "Tôi sẽ trưởng thành vượt bậc cùng với công ty".
Câu hỏi đuổi 1: "Thế thì anh chị hãy định nghĩa thế nào là sự trưởng thành: về
kinh nghiệm, về vị trí hay về thu nhập?". Câu hỏi này nhằm xác định sự phù
hợp giữa mục tiêu cá nhân và mục tiêu của công ty. Cá nhân có thể thích về tiền
bạc, địa vị, kinh nghiệm. Trong trường hợp công ty đang cần người có tham
22
Chuyên đề Tuyển dụng

vọng, yêu thích công việc nhưng nếu ứng viên chỉ quan tâm về thu nhập sẽ có
những mâu thuẫn sau này trong khi làm việc.
Câu hỏi đuổi 2: "Câu trả lời hơi chung chung, anh/chị có thể nói rõ cho tôi biết
trưởng thành vượt bậc đối với công ty sẽ như thế nào?". Câu hỏi này nhằm mục
đích xem xét ứng viên có hiểu về công ty hay không.
Nếu ứng viên thực sự quan tâm đến công ty thì họ sẽ tìm hiểu rất kỹ thông tin
trên thị trường trước khi đến phỏng vấn và chắc chắn sẽ đưa ra câu trả lời phù
hợp.
Hoặc ở câu hỏi: "Quan hệ với sếp cũ như thế nào?". Nếu nhận được câu trả lời

là: "Rất tốt" thì câu hỏi đuổi tiếp theo nên là: "Theo tôi nghĩ quan hệ giữa hai
nguời kể cả thân thiết cũng có lúc căng thẳng. Không lẽ trong vòng mấy năm
làm vịêc anh/chị không hề có bất đồng nào với sếp hay sao?".
Câu hỏi đuổi này nêu lên một thực tế luôn luôn đúng và bắt buộc người nhân
viên phải trả lời rõ ràng và trung thực.
Khi người phỏng vấn đặt câu hỏi: "Bạn thích làm gì trong thời gian rảnh rỗi?" là
nhằm xác định tính cách của ứng viên. Một ứng viên vào vị trí bán hàng dứt
khoát phải sôi nổi, mạnh bạo, nhiệt huyết, sáng tạo. Như vậy các sở thích phải
thể hiện tính cách đó, ví dụ thích ca nhạc, đàn hát thể hiện sự sáng tạo. Tham
gia các môn thể thao thể hiện sự đua tranh.
Khi ứng viên trả lời: "Tôi thích đá bóng" chẳng hạn, người phỏng vấn có thể đặt
câu hỏi tiếp theo: "Thế thì tỷ số trận MU và Asernal gần đây nhất là bao
nhiêu?". Nếu họ không trả lời được thì người phỏng vấn có thể hiểu là ứng viên
này không trung thực.
23
Chuyên đề Tuyển dụng

Theo tôi, bản thân các câu hỏi nếu riêng ra thì không thể nào phản ánh được bản
chất của một con người. Người tuyển dụng phải luôn luôn sử dụng các câu hỏi
khác nhau và nối kết với nhau theo một trật tự nhằm phát hiện các điểm mà
mình muốn biết.
Theo TBKTSG
24