HC VIN CHÍNH TR QUC GIA H CHÍ MINH
NGUYN TH VÂN HNG
§¶NG Bé TØNH LµO CAI L·NH §¹O §µO T¹O
NGUåN NH¢N LùC Tõ N¡M 2001 §ÕN N¡M 2010
LUN ÁN TIN S LCH S
HÀ NI - 2014
HC VIN CHÍNH TR QUC GIA H CHÍ MINH
NGUYN TH VÂN HNG
§¶NG Bé TØNH LµO CAI L·NH §¹O §µO T¹O
NGUåN NH¢N LùC Tõ N¡M 2001 §ÕN N¡M 2010
Chuyên ngành : Lch s ng Cng sn Vit Nam
Mã s : 62 22 56 01
LUN ÁN TIN S LCH S
Ngi hng dn khoa hc: PGS, TS NGUYN TRNG PHÚC
HÀ NI - 2014
LI CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên cu khoa
hc ca riêng tôi trên c s su tm, c và phân tích các
tài liu. Tt c các tài liu tham kho, các t liu, s liu
thng kê s dng trong Lun án là trung thc, có ngun
gc xut x rõ ràng.
TÁC GI LUN ÁN
Nguyn Th Vân Hng
MC LC
Trang
M U 1
TNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CU 7
Chng 1: CH TRNG VÀ CH O THC HIN ÀO TO NGUN
NHÂN LC CA NG B TNH LÀO CAI (2001-2005) 24
1.1. Khái nim và nhng yu t tác ng n ào to ngun nhân lc
tnh Lào Cai 24
1.2. ng b tnh Lào Cai vn dng ch trng ca ng v ào to
ngun nhân lc trên a bàn tnh (2001 - 2005) 36
1.3. ng b tnh Lào Cai ch o thc hin ào to ngun nhân lc
(2001 - 2005) 54
Chng 2: Y MNH VÀ NÂNG CAO CHT LNG ÀO TO
NGUN NHÂN LC (2006-2010) 81
2.1. Ch trng ca ng b tnh Lào Cai v ào to ngun nhân lc
áp ng yêu cu công cuc i mi, công nghip hóa, hin i hóa 81
2.2. Ch o thc hin các án ào to ngun nhân lc áp ng yêu
cu phát trin 98
Chng 3: ÁNH GIÁ VÀ MT S KINH NGHIM 129
3.1. ánh giá 129
3.2. Mt s kinh nghim 145
KT LUN 157
DANH MC CÁC CÔNG TRÌNH CA TÁC GI Ã CÔNG B LIÊN QUAN
N LUN ÁN 160
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 161
PH LC 181
DANH MC CÁC CH VIT TT TRONG LUN ÁN
ADB : Ngân hàng phát trin Châu Á
BCH : Ban Chp hành
CTQG : Chính tr quc gia
CNH, HH : Công nghip hóa, hin i hóa
CNKT : Công nhân k thut
CNTT : Công ngh thông tin
GDP : Tng sn phm thu nhp quc dân
GDPT : Giáo dc ph thông
HND : Hi ng nhân dân
HTCT : H thng chính tr
KHCN : Khoa hc công ngh
LLCT : Lý lun chính tr
NNL : Ngun nhân lc
Nxb : Nhà xut bn
QLHC : Qun lý hành chính
QLNN : Qun lý nhà nc
THCS : Trung hc c s
THPT : Trung hc ph thông
UBND : y ban nhân dân
UNDP : Chng trình phát trin Liên hp quc
XNK : Xut nhp khu
DANH MC CÁC BNG TRONG LUN ÁN
Trang
Bng 1.1: Phân k ào to, bi dng i ng cán b ch cht c s
2002-2005 62
Bng 1.2: Kt qu ào to cán b ch cht c s giai on 2001-2005 66
Bng 1.3: Kt qu bi dng cán b ch cht c s giai on 2001-2005 66
Bng 1.4: Nhu cu ào to cán b cho HTCT cp tnh, huyn giai on
2001-2005 68
Bng 1.5: Kt qu ào to cán b, công chc khi dân, khi ng tính
n nm 2005 68
Bng 1.6: Kt qu ào to cán b, công chc khi nhà nc tính n
nm 2005 69
Bng 1.7: Ch tiêu và ngân sách cho ào to 2001-2005 76
Bng 2.1: Cht lng i ng giáo viên trong h thng giáo dc ph
thông nm hc 2010-2011 100
Bng 2.2: Kt qu ào to i ng cán b theo án 28 (2006-2008) 106
Bng 2.3: Cán b ã qua ào to tính n cui nm 2008 107
Bng 2.4: Mc tiêu ào to ca án 29 114
Bng 2.5: Hc sinh din c tuyn i hc các trng i hc, cao ng
giai on 2006-2010 120
Bng 2.6: Thành phn dân tc trong s hc sinh c tuyn giai on 2006-2010 120
BN TNH LÀO CAI
1
M U
1. Tính cp thit ca tài nghiên cu
Ngun nhân lc là yu t quan trng nht cu thành lc lng sn xut
xã hi, quyt nh sc mnh và ng lc thúc y phát trin ca mi quc gia.
Lch s cho thy không mt nc nào công nghip hóa thành công mà không chú
trng phát trin NNL. Trong giai on hin nay, khi nhân loi ã bc vào nn
kinh t tri thc, khoa hc và công ngh ngày càng xâm nhp sâu và tr thành lc
lng sn xut trc tip, NNL càng tr nên quan trng. Xây dng NNL áp ng
c yêu cu phát trin là mt trong nhng nhim v quan trng ca mi quc
gia, dân tc.
Chúng ta tin hành CNH, HH trong iu kin tim lc vt cht còn hn
ch, tích lu t ni b kinh t còn thp, tài nguyên khoáng sn không nhiu
tip cn vi trình khoa hc, k thut ang tin nhanh nh v bão ca th
gii, tng bc rút ngn và ui kp vi s phát trin ca các nc, ng Cng
sn Vit Nam xác nh phát trin NNL là mt trong nhng nhim v quan
trng hàng u, là nhân t c bn cho s phát trin nhanh và bn vng. tin
hành thành công nhim v trên, giáo dc và ào to gi vai trò ht sc quan
trng. i hi i biu toàn quc ln th IX ca ng (2001) khng nh:
Phát trin giáo dc và ào to là mt trong nhng, ng lc quan trng thúc
y s nghip công nghip hóa, hin i hóa, là iu kin phát huy ngun
lc con ngi - yu t c bn phát trin xã hi, tng trng kinh t nhanh và
bn vng [44, tr.108-109], "Phát trin khoa hc và công ngh cùng vi phát
trin giáo dc và ào to là quc sách hàng u, là nn tng và ng lc y
mnh CNH, HH t nc" [44, tr.201]. n i hi i biu toàn quc ln
th X (2006), ng t mc tiêu: "Nâng cao cht lng NNL, áp ng yêu cu
công nghip hoá, hin i hoá t nc và phát trin kinh t tri thc" [45,
tr.187]. nâng cao cht lng NNL áp ng yêu cu s nghip y mnh
CNH, HH t nc, mt trong nhng vic quan trng cn thc hin ó là vn
v ào to NNL.
2
V vn này, Ngh quyt 26/NQ-CP (5/2010) ca Chính ph nhn nh:
"Công tác ào to NNL theo nhu cu xã hi ã góp phn to chuyn bin quan
trng trong nhn thc t nhà trng, doanh nghip và xã hi. Tuy nhiên, vic ào
to NNL cho xã hi cng còn nhiu hn ch, c bit cha to c chuyn bin
v cht lng lao ng qua ào to trên din rng" [143].
Vì vy, áp ng yêu cu phát trin t nc trong thi k y mnh
CNH, HH:
Các b, ngành, a phng cn trin khai thc hin quy hoch NNL
cho phát trin ngành, a phng mình giai on 2011-2015. Chính ph
yêu cu phi y mnh ào to theo nhu cu xã hi, phát trin NNL
thành li th quc gia trong hi nhp kinh t quc t giai on 2011-
2015 [143].
i hi i biu toàn quc ln th XI ca ng Cng sn Vit Nam (2011)
ch ra mt trong nhng t phá chin lc là "Phát trin nhanh NNL, nht là NNL
cht lng cao, tp trung vào i mi cn bn và toàn din nn giáo dc quc dân;
gn kt cht ch phát trin NNL vi phát trin và ng dng khoa hc, công ngh"
[50, tr.106]. ng thi i hi cng khng nh:
Phát trin NNL cht lng cao, c bit là i ng cán b lãnh o,
qun lý gii; i ng cán b khoa hc, công ngh, vn hóa u àn;
i ng doanh nhân và lao ng lành ngh Xây dng và thc hin
các chng trình, án ào to nhân lc cho các ngành, lnh vc
mi nhn, ng thi chú trng ào to ngh cho nông dân, c bit
i vi ngi b thu hi t; nâng cao t l ngi lao ng qua ào
to [50, tr.216-217].
Là mt tnh min núi vi nhiu tim nng v tài nguyên thiên nhiên và v trí
a lý thun li, Lào Cai gi v trí quan trng trong chin lc phát trin kinh t -
xã hi ca vùng Tây Bc. Nhm khai thác tim nng, th mnh sn có, nhng nm
qua, Lào Cai ang phn u chuyn dch c cu kinh t nông nghip, lâm nghip
theo hng sn xut hàng hoá, dch v, y mnh u t, phát trin công nghip,
giao thông, du lch và kinh t ca khu to bc chuyn bin mang tính t
3
phá, thúc y tng trng kinh t, phn u a Lào Cai sm ra khi tnh nghèo,
Ngh quyt i hi ng b tnh Lào Cai khóa XII (12/2000) ch rõ:
Yêu cu y mnh s nghip CNH,HH òi hi phi có NNL tng
xng, ngha là cn phi có con ngi - mt i ng cán b có nng lc
chuyên môn gii, có phm cht o c tt, vì mc ích lý tng ca
ng, vì hnh phúc ca nhân dân, trên tt c mi lnh vc, nh qun lý
nhà nc, qun lý kinh t - xã hi, khoa hc k thut, xây dng ng,
oàn th và i ng công nhân có tay ngh cao phát trin NNL ng
b vi cht lng cao [5, tr.57-58].
Thc hin ch trng ca i hi, các cp b ng, chính quyn tnh Lào
Cai ã tp trung ánh giá, quy hoch, y mnh công tác ào to, bi dng NNL.
Trong ó, chú trng ào to cán b các cp trong h thng chính tr và ào to i
ng k s, các chuyên gia, nhà qun lý doanh nghip gii ca tnh tng bc
tip cn tham gia qun lý, iu hành HTCT cng nh các c s kinh t; ào to
ngh cho lc lng lao ng tr nhm tng bc áp ng NNL cho phát trin
kinh t, xã hi ca tnh. Cùng vi ó, tnh ã tng cng hp tác, liên kt tranh
th ngun lc t bên ngoài, t các d án quc t, các t chc phi chính ph
phc v cho công tác giáo dc và ào to ngun lao ng a phng. Nh
nhng n lc ca các cp, các ngành, các a phng trong tnh, i ng cán b
qun lý, khoa hc- k thut Lào Cai cng nh lc lng lao ng ca tnh ã tng
bc áp ng c nhu cu c bn trong giai on hin ti, góp phn quan trng
vào quá trình phát trin kinh t- xã hi ca tnh. Tuy nhiên, NNL ca Lào Cai vn
còn thiu v s lng, yu v cht lng, cha áp ng c yêu cu phát trin
bn vng. c bit, thiu các cán b có trình chuyên môn cao và các chuyên
gia u ngành trên các lnh vc, c cu cán b gia các ngành cng cha phù hp,
cán b khoa hc k thut c s còn ít, t l lao ng cha qua ào to còn cao,
thiu công nhân lành ngh.
Bi vy, nghiên cu quá trình lãnh o, ch o và t chc trin khai công
tác ào to NNL ca các cp b ng và chính quyn tnh Lào Cai trong thp
niên u th k XXI, là giai on Lào Cai ã t c nhng kt qu quan trng
4
v xây dng và phát trin NNL sau 10 nm tái lp, ang y mnh phát trin kinh
t - xã hi hng ti mc tiêu sm thoát khi tnh nghèo theo tinh thn ca i
hi khóa XII và XIII ca ng b tnh. Qua ó, khng nh nhng thành tu, ch
ra nhng hn ch, tìm ra nguyên nhân thành công cng nh cha thành công, tng
kt kinh nghim làm c s thc hin công tác này tt hn trong giai on tip
theo là rt cn thit. Vi ý ngha ó, chúng tôi chn vn : "ng b tnh Lào
Cai lãnh o ào to ngun nhân lc t nm 2001 n nm 2010", làm tài
lun án tin s khoa hc lch s, chuyên ngành Lch s ng Cng sn Vit Nam.
2. Mc ích và nhim v ca lun án
2.1. Mc ích
Lun án nghiên cu s lãnh o và ch o ca ng b tnh Lào Cai thc
hin ng li ca ng v ào to NNL trên a bàn tnh; ánh giá nhng thành
qu t c, nhng hn ch ca công tác này trong giai on t nm 2001 n
nm 2010, t ó rút ra nhng kinh nghim ch yu cho giai on tip theo.
2.2. Nhim v
- Phân tích h thng ng li, chính sách ca ng, Nhà nc v ào to
ngun nhân lc.
- Khái quát c im t nhiên, kinh t, xã hi tnh Lào Cai tác ng n quá
trình thc hin ào to NNL trên a bàn.
- Trình bày ch trng và quá trình lãnh o, ch o thc hin ào to
NNL ca ng b tnh Lào Cai trong 10 nm (2001-2010).
- Nêu rõ nhng thành tu, nhng hn ch và nguyên nhân.
- Nhn xét quá trình lãnh o thc hin ào to NNL ca ng b tnh Lào
Cai t ó rút mt s kinh nghim có th vn dng thc hin tt hn công tác này
trong thi gian ti.
3. i tng và phm vi nghiên cu
3.1. i tng
- Quá trình lãnh o, ch o ca ng b tnh Lào Cai i vi ào to
NNL trên a bàn tnh.
- Thc tin công tác ào to NNL trên a bàn tnh Lào Cai
5
3.2. Phm vi nghiên cu
- Ni dung: Lun án tp trung nghiên cu ch trng ca ng b tnh Lào
Cai, quá trình ch o thc hin i vi ào to NNL ca tnh (tp trung ch yu
vào: giáo dc ph thông- yu t to ngun cho ào to nhân lc; ào to cán b,
công chc cho HTCT; ào to ngh cho ngi lao ng).
- Không gian: a bàn tnh Lào Cai.
- Thi gian: t nm 2001 n nm 2010, qua 02 nhim k i hi ca ng
b tnh Lào Cai khóa XII và khóa XIII.
4. C s lý lun, ngun t liu và phng pháp nghiên cu
4.1. C s lý lun
Lun án da trên c s lý lun ca ch ngha Mác- Lênin, t tng H Chí
Minh và ch trng, ng li ca ng Cng sn Vit Nam v vai trò con
ngi, v NNL trong phát trin kinh t - xã hi, c bit là quan im ca ng v
ào to NNL.
4.2. Ngun t liu
T liu hình thành lun án ch yu da vào h thng các vn kin, ngh
quyt ca BCH Trung ng ng, các vn bn ca Nhà nc, các Ngh quyt, Ch
th, báo cáo ca Tnh y, các Quyt nh ca y ban nhân dân tnh Lào Cai; các
án, các báo cáo tng kt hàng nm, tng kt giai on, quá trình ào to NNL ca
tnh Lào Cai; các công trình khoa hc liên quan n phát trin, ào to NNL; kt
qu iu tra thc t; các bài báo, tp chí liên quan c ng ti trên báo Trung
ng, a phng, trên các trang web ca các c quan, các t chc
4.3. Phng pháp nghiên cu
Lun án ch yu s dng phng pháp lch s, phng pháp lôgic. Ngoài ra,
nghiên cu sinh s dng mt s phng pháp khác nh: thng kê, so sánh, tng
hp, kho sát, iu tra xã hi hc làm ni bt thc tin lãnh o, ch o ào
to NNL ca ng b tnh Lào Cai nhng nm t 2001 n nm 2010.
5. Nhng óng góp ca lun án
- Bc u tng kt quá trình ng b tnh Lào Cai lãnh o ào to NNL
t nm 2001 n nm 2010.
6
- Làm rõ nhng yu t t nhiên, dân c, xã hi tác ng n quá trình lãnh
o, ch o ào to NNL ca ng b tnh Lào Cai.
- Phân tích, làm rõ vai trò ca các cp b ng tnh Lào Cai trong lãnh o,
ch o ào to NNL cho tnh.
- Kt qu nghiên cu ca lun án s óng góp mt phn vào công tác tng
kt quá trình lãnh o ào to NNL ca ng b tnh Lào Cai nói riêng; là c s
khoa hc các cp b ng tnh Lào Cai, cng nh ng và Nhà nc có
nhng iu chnh, b sung chính sách i vi công tác ào to, phát trin NNL
cho công cuc xây dng và phát trin t nc. ng thi góp phn làm rõ ch
trng ào to, phát trin NNL ca ng trong thi k CNH, HH; Khng nh
tính úng n và hiu qu qua thc tin ti a bàn c thù nh tnh Lào Cai. Qua
ó, làm rõ hn v vai trò ng b tnh Lào Cai trong vic c th hóa ng li
ca phát trin NNL ca ng; góp phn vào vic tng kt mt s kinh nghim lý
lun - thc tin 30 nm i mi trên vn phát trin con ngi và NNL cp
ca mt tnh.
Lun án cung cp thêm lun c khoa hc và gi m mt s suy ngh có th
vn dng vào thc tin ào to NNL Lào Cai và các tnh min núi có ông ng
bào dân tc trong giai on hin nay.
6. Kt cu ca lun án
Ngoài phn m u, tng quan, kt lun, danh mc tài liu tham kho và ph
lc, lun án c kt cu thành 3 chng, 7 tit.
7
TNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CU
Sau gn 30 nm i mi, t nc ã có nhng chuyn bin tích cc trên các
mt kinh t, xã hi, Có c thành công ó là do ng ã phát huy ni lc, huy
ng c sc mnh ca toàn xã hi, khi dy tim nng con ngi Vit Nam.
Di s lãnh o ca ng, công tác ào to NNL cho công cuc xây dng và
bo v T quc c c bit chú trng, nht là sau khi ng ra ch trng
a t nc sm t mc tiêu CNH, HH. Bi vy, vn ào to NNL là
tài nghiên cu ca nhiu nhà qun lý, nhà khoa hc, ã có nhiu công trình tip
cn nhng góc khác nhau, trong ó có c nhng tác gi nc ngoài và các t
chc quc t, ã c xut bn, nghim thu.
1. Tình hình nghiên cu tài
1.1. Nhng công trình nghiên cu chung v nhân lc và phát trin
ngun nhân lc
ây là nhng công trình khoa hc cp n lý lun chung v NNL, vai trò
nhân lc trong phát trin t nc, ch trng ca ng, chính sách ca nhà nc
v nhân lc và phát trin NNL.
Cun Phát trin ngun nhân lc: Kinh nghim th gii và thc tin nc ta
[185] ã gii thiu khái quát v vai trò NNL trong thi k i mi và kinh nghim
phát trin NNL khía cnh phát trin giáo dc ca mt s nc trên th gii; ng
thi nêu lên chính sách phát trin NNL di góc phát trin giáo dc Vit Nam.
Tác phm Nâng cao cht lng ngun nhân lc, áp ng nhu cu công
nghip hoá, hin i hoá t nc [19] tác gi ã nhn mnh vai trò ca NNL và
s cn thit phi nâng cao cht lng NNL. ng thi, ch ra thc trng cht
lng NNL và nhng gii pháp nhm nâng cao cht lng NNL trong thi k
CNH, HH t nc. Tác gi c bit nhn mnh n yêu cu xây dng NNL trí
thc, mt òi hi cp bách cho công cuc CNH, HH t nc.
V vn này, còn có nhiu công trình cp n yêu cu i mi giáo
dc nâng cao kh nng ào to NNL cht lng cao cho t nc. Trong tác
phm Nn kinh t tri thc và yêu cu i mi giáo dc Vit Nam [186], ã phân
tích quá trình hình thành nn kinh t tri thc, vai trò ca tri thc i vi phát
8
trin, các con ng tip cn tri thc, chin lc khoa hc công ngh ca mt s
quc gia công nghip và các nc khu vc châu Á - Thái Bình Dng. Qua ó
nêu lên nhng yêu cu nn giáo dc Vit Nam phi tip cn ào to nhân lc
cho t nc.
Di u Nhân lc Vit Nam trong chin lc kinh t 2001-2010 [51],
các tác gi ã tp hp các bài vit v vai trò ca NNL Vit Nam trong chin lc
phát trin kinh t 2001 - 2010. Cun sánh chia làm 4 phn: Kinh t tri thc; chin
lc phát trin NNL Vit Nam trong chin lc kinh t - xã hi giai on 2001-
2010; hng ti nn kinh t tri thc- c nc vi chng trình phát trin NNL giai
on 2001- 2010 và nhng thông tin v giáo dc - ào to. Ni dung sách xoay
quanh vn phát trin NNL do i hi IX ca ng ra "Ngun lc con
ngi, yu t c bn phát trin xã hi, tng trng kinh t nhanh và bn vng-
con ngi và NNL là nhân t quyt nh s phát trin t nc thi k công
nghip hóa, hin i hóa t nc" [44, tr.112].
Cun sách Qun lý ngun nhân lc Vit Nam mt s vn lý lun thc
tin [106] ã tp hp các bài nghiên cu, tham lun ti các hi tho làm rõ c
s khoa hc v qun lí NNL nc ta; Chính sách, gii pháp qun lí, phát trin
NNL Vit Nam; Qun lí NNL trong mt s ngành và a phng
mt góc khác, trong tác phm Phát trin ngun nhân lc công nghip
Vit Nam trong quá trình công nghip hoá, hin i hoá t nc và vai trò ca
công oàn [60], sau khi trình bày thc trng, hiu qu s dng NNL công nghip
Vit Nam, tác gi Lê Thanh Hà ã xut các gii pháp phát trin NNL công
nghip Vit Nam, ng thi ã nhn mnh vai trò ca công oàn trong vic phát
trin NNL công nghip.
Công trình Giáo dc và phát trin ngun nhân lc trong th k XXI [54] ã
trình bày mt s vn lý lun và thc tin giáo dc; qun lý giáo dc và vai trò
ca giáo dc i vi phát trin NNL. Tác gi cng nêu lên trit lí mi v xã hi và
nn giáo dc hin i; lý thuyt h thng và h thng giáo dc hin i, nhà
trng trong các nn vn minh và nhng kch bn nhà trng tng lai; s phm
k thut và công ngh dy hc, phát trin chng trình giáo dc hin i; o
lng và ánh giá kt qu hc tp, qun lí và qun lí giáo dc, chính sách và chin
9
lc giáo dc; cht lng giáo dc và qun lý cht lng giáo dc nhm to iu
kin giáo dc làm tt chc nng ào to, bi dng NNL cho t nc.
K yu Hi tho Vit Nam hi nhp và phát trin [238] ã tp hp các tham
lun cp n ci cách c cu h thng giáo dc quc dân áp ng nhu cu nhân
lc trong bi cnh toàn cu hoá, chính sách quc gia v giáo dc và phát trin NNL.
Trong tác phm Phát trin ngun nhân lc cht lng cao áp ng yêu cu xây
dng nn kinh t tri thc Vit Nam: Mt s vn lý lun và thc tin [52], tác
gi ã phân tích nhng vn lý lun và kinh nghim thc tin v phát trin NNL
cht lng cao áp ng yêu cu xây dng nn kinh t tri thc. Thc trng phát trin
và các quan im, gii pháp nhm phát trin NNL cht lng cao áp ng yêu cu
xây dng nn kinh t tri thc Vit Nam.
Vn v ào to và phát trin NNL còn c cp trong nhiu tài
nghiên cu nh:
Nhóm các nhà khoa hc Nguyn Minh ng, Phan Vn Kha thuc i
hc Quc gia Hà Ni ã thc hin tài KX-05/10: ào to nhân lc áp ng
yêu cu công nghip hoá hin i hoá trong iu kin kinh t th trng, toàn cu
hoá và hi nhp quc t [55] c nghim thu vào nm 2005. tài ã gii thiu
c s lí lun v ào to nhân lc áp ng yêu cu CNH, HH t nc trong iu
kin kinh t th trng, toàn cu hoá và hi nhp quc t. Thc trng lc lng lao
ng và ào to nhân lc các trình và mt s gii pháp.
Kt qu nghiên cu ca chng trình KX-05 Xây dng vn hóa, phát trin
con ngi và ngun nhân lc trong thi k công nghip hóa, hin i hóa [63] ã
phn ánh mt cách y và súc tích v mi quan h gia vn vn hóa vi
phát trin con ngi và NNL gn quyn vi nhau: H thng các giá tr vt cht và
tinh thn do con ngi to ra qua giáo dc li tr li vi con ngi c con
ngi tha k và phát trin, phi tr thành sc mnh mi con ngi cng nh
trong tng tp th lao ng thành vn ngi; ngun lc con ngi to ra các giá
tr mi, áp ng nhu cu phát trin ca tng ngi nhóm ngi, i lao ng, tp
th mt n v sn xut, kinh doanh, áp ng yêu cu phát trin t nc nói
chung và ca tng t bào kinh t nói riêng.
10
Trên c s quan im và các mc tiêu phát trin NNL theo tinh thn i hi
XI, Hi tho Phát trin ngun nhân lc áp ng yêu cu công nghip hóa, hin i
hóa và hi nhp quc t ã tp trung làm rõ nhiu vn và mang tính toàn din v
ào to và phát trin NNL nh: Quan nim v NNL, phát trin NNL và vai trò ca
phát trin NNL Vit Nam trong quá trình CNH, HH và hi nhp quc t. Kinh
nghim ca mt s quc gia v phát trin NNL; ánh giá thc trng phát trin NNL
ca nc ta trong nhng nm qua, nht là trong hn 25 nm i mi: thành tu, hn
ch và nguyên nhân ca nhng thành tu, hn ch; nhng óng góp ca NNL trong
nhng nm qua i vi phát trin kinh t - xã hi ca t nc. Trên c s ó, các
tham lun ã xut nhng gii pháp ch yu phát trin NNL áp ng yêu cu
CNH, HH và hi nhp quc t: Gii pháp v giáo dc, ào to; v phát trin và
ng dng tin b ca khoa hc, công ngh; gii pháp nhm nâng cao hiu qu thu
hút NNL cht lng cao nc ngoài và vic phát trin th trng lao ng góp
phn cân bng cung cu NNL c v cht lng, s lng. Các tham lun ca hi
tho ã c chn lc và tp hp trong cun: Phát trin ngun nhân lc áp ng
yêu cu công nghip hóa, hin i hóa và hi nhp quc t [115].
Nhng vn chung v NNL và phát trin NNL còn c cp trong
nhiu lun án tin s thuc các chuyên ngành khác nhau:
Qua kho sát thc tin v ào to, phát trin NNL, lun án Vai trò nhà
nc trong vic to tin ngun nhân lc cho công nghip hóa hin i hóa
nc ta [183] ã nhn mnh vai trò ca Nhà nc trong d báo, quy hoch NNL;
c bit, tác gi nhn mnh vai trò ca nhà nc trong vn m rng quy mô,
chng trình, hình thc ào to phát trin NNL cho t nc.
Cùng vi ó là các công trình iu tra, nghiên cu v ào to nhân lc cho
các ngành ngh, các a bàn và các ngành kinh t. Lun án tin s Trit hc Ngun
nhân lc nông thôn trong quá trình công nghip hóa, hin i hóa nc ta - c
im và xu hng phát trin [130] ã làm rõ thc trng ca vic s dng, phát
trin NNL nông thôn nc ta t nm 1986 n 2000; nhng c im và xu
hng phát trin NNL nc ta trong thi k y mnh CNH, HH t nc. T
ó xut nhng gii pháp ch yu có tính kh thi nhm phát huy hiu qu NNL
nông thôn trong quá trình CNH, HH t nc.
11
Di góc kinh t, lun án tin s ào to ngun nhân lc phc v quá
trình công nghip hoá, hin i hoá nông thôn Vit Nam [13] ã i sâu nghiên cu
c s lý lun và thc tin v ào to NNL phc v quá trình CNH, HH nông
thôn. Lun án nêu lên thc trng ào to NNL cho nông nghip, nông thôn và các
gii pháp hoàn thin công tác ào to này.
Cng v vn trên, lun án tin s Giáo dc hc Nhng gii pháp phát
trin ào to ngh góp phn áp ng nhu cu nhân lc cho s nghip công
nghip hoá, hin i hoá [144] ã nêu vai trò ca ào to ngh i vi phát trin
NNL. Qua kho sát thc t các c s dy ngh trong c nc, tác gi cng ch rõ
nhng hn ch v vn dy ngh cho lc lng lao ng; xut nhng gii
pháp phát trin ào to ngh góp phn áp ng nhu cu nhân lc cho s nghip
công nghip hoá, hin i hoá.
Lun án kinh t Các gii pháp ch yu nhm phát trin ngun nhân lc
khoa hc công ngh phc v s nghip công nghip hóa, hin i hóa [117] ánh
giá thc trng NNL khoa hc công ngh Vit Nam hin nay, xut phng
hng và gii pháp ch yu nhm phát trin NNL khoa hc công ngh áp ng
yêu cu ca thi kì CNH, HH t nc. Trong ó, tác gi nhn mnh n gii
pháp giáo dc, ào to.
Lun án tin s kinh t i mi k hoch hoá ngun nhân lc trong iu
kin chuyn sang nn kinh t th trng [116] ã h thng hoá c s lí lun và
phng pháp lun v k hoch hoá NNL trong iu kin chuyn sang nn kinh t
th trng; ánh giá công tác k hoch hoá NNL ca Vit Nam trong thi gian
qua, làm rõ các thách thc trong áp ng yêu cu v NNL ca chin lc phát
trin kinh t. a ra nhng gii pháp tip tc i mi k hoch NNL ca Vit
Nam giai on 2001 - 2010.
Cng v vn này, lun án tin s Kinh t Phát trin ngun nhân lc cho
công nghip hoá, hin i hoá nông nghip, nông thôn [232], tác gi ã trình bày
kt qu nghiên cu mt s vn lý lun và thc tin v NNL cho CNH, HH
nông nghip, nông thôn; ng thi nêu thc trng phát trin NNL cho nông
nghip, nông thôn Vit Nam và nhng phng hng, gii pháp ch yu phát
trin NNL cho CNH, HH nông nghip nông thôn.
12
Ngoài nhng công trình k trên, còn có mt s chuyên lun nghiên cu ca
nhiu tác gi, nhà khoa hc c ng ti trên các tp chí cng cp n vai trò
ca giáo dc - ào to trong công tác phát trin NNL nh: Nâng cao cht lng
giáo dc hng nghip trng ph thông áp ng yêu cu ngun nhân lc phc
v công nghip hoá, hin i hoá t nc [64]; i mi giáo dc - ào to nâng
cao cht lng ngun nhân lc [65]; C hi và thách thc i vi vic ào to,
phát trin ngun nhân lc Vit Nam trong giai on hi nhp kinh t [61]; ào
to nhân lc cho s nghip công nghip hoá, hin i hoá da trên tri thc
nc ta hin nay [76]; Phát trin ngun nhân lc Vit Nam trong bi cnh toàn
cu hoá [146]; Thành tu bc u và nhng vn cp thit t ra trong ào
to nhân lc nc ta [34]; Phát trin giáo dc - ào to theo tinh thn Ngh
quyt i hi X ca ng [239]; Công tác ào to ngun nhân lc trong thi k
i mi [91]; Nhng quan im c bn ca ng v giáo dc - ào to qua các
chng ng lch s [175]; Quan im ca ng v phát trin ngun nhân lc
trong thi k y mnh công nghip hóa, hin i hóa [247].
H bài vit Thi c vàng và ngun nhân lc [251] ã phân tích ch trng
phát trin NNL ca ng, khng nh thi c ca t nc trong quá trình phát
trin hi nhp. ây tác gi ã nhn mnh n vai trò ca nhân lc trong vic
chp c hi phát trin và t ra nhng yêu cu cho công tác ào to, phát trin
NNL ca t nc.
Ngoài ra, còn có mt s bài vit ca các tác gi cp n gii pháp phát
trin NNL di các góc khác nhau nh: Cht lng ngun nhân lc Vit Nam:
Thc trng và mt s gii pháp tài chính [139]; Ngun nhân lc Vit Nam: Thc
trng và kin ngh [53]; Mt s ni dung chính trong phát trin nhân lc thi k
y mnh công nghip hoá, hin i hoá [79]; Xây dng chin lc con ngi to
ngun nhân lc, nhân tài cho t nc [236]
Giáo dc, ào to NNL các nc là vn c nhiu tác gi quan tâm.
Có th k n nh: Lun án Vai trò ca giáo dc ph thông vi phát trin cht
lng ngun nhân lc Nht Bn [70], tác gi ã phân tích tác ng ca giáo dc
ph thông i vi vic to nng lc, nng sut lao ng và thu nhp, thích ng vi
môi trng lao ng hin i. Khái quát nhng kinh nghim và phân tích c s lý
13
lun, thc tin ca Nht Bn thy rõ vai trò ca giáo dc ph thông i vi phát
trin NNL; ào to ngun nhân lc qua kinh nghim phát trin giáo dc mt s
nc [90]; ài Loan - Nhng vn phát trin ngun nhân lc [244]; ào to và
phát trin ngun nhân lc mt s nc và bài hc kinh nghim cho Vit Nam
[18]. Bên cnh ó, mt s tài liu c xut bn nc ngoài cho thy rõ hn v
yêu cu ào to NNL cho phát trin ca mi quc gia, nh nghiên cu ca Ngân
hàng Phát trin Châu Á [240] là tp hp các báo cáo kt qu nghiên cu ca ADB
i vi chính sách phát trin nhân lc, phc v cho phát trin kinh t ca các nc
Bangladesh, Indonesia, Hàn Quc, Philipines và Thái Lan. Nghiên cu ca M.
Jones và P. Manu [241] ã cp n chính sách khuyn khích phát trin NNL
thông qua ào to và qun lý con ngi; vai trò ca ca phát trin NNL trong công
cuc xây dng kinh t các quc gia Châu Phi và Châu Á. Tác gi xut các
gii pháp và cp n các chính sách, các bc tin hành phát trin NNL. Các
tác gi Marc Effron, Robert Gandossy, Marshall Goldsmith ã trình bày kt qu
nghiên cu trong cun Ngun nhân lc trong th k XXI [242]. ó là nhng ý
tng c xut qua kho sát ca các chuyên gia hàng u v nhân lc trên các
phng din nh chính sách ào to, qun lý, s dng lao ng nhm to nên
NNL cho th k 21.
Nhìn chung các nhà nghiên cu ã cung cp khá y các gii pháp cho
phát trin NNL t nc, phc v cho CNH, HH t nc, t vic lp k hoch,
d báo, to ngun, ci cách giáo dc
Vi nhng công trình nghiên cu k trên, các tác gi ã cung cp nhng
quan im c bn ca ng v công tác ào to NNL; h thng lý lun v NNL,
vai trò ca NNL i vi tin trình CNH, HH t nc; xut nhng gii pháp
tm v mô cho công tác này.
1.2. Nhng công trình v ào to, phát trin ngun nhân lc khu vc
min núi, dân tc thiu s
Cun ào to cán b các xã c bit khó khn vùng núi phía Bc [113] là
kt qu ca tài "iu tra, kho sát hin trng nhu cu ào to các xã thuc
Chng trình 135". Nghiên cu vn này có ý ngha cp bách góp phn thc
14
hin mt trong nhng nhim v quan trng nht ca Chng trình 135 là ào to,
bi dng NNL ti ch cho HTCT các xã c bit khó khn, vùng sâu, vùng xa.
V phát trin NNL ca a phng, vùng có th k n Phát trin ngun
nhân lc ca Thanh Hoá n nm 2010 theo hng công nghip hoá, hin i hoá
[88], tác gi ã ánh giá thc trng NNL ca tnh Thanh Hóa. ng thi, cn c
vào yêu cu ca s nghip CNH, HH, tác gi ã ra mt s gii pháp c bn
xây dng NNL áp ng yêu cu ca a phng n nm 2010 và nhng nm sau,
trong ó tác gi ã cp n ào to NNL cho 11 huyn min núi ca tnh.
Di góc xã hi hc, ng Cnh Khanh ã trình bày nhng nh hng
lí lun và phng pháp lun nghiên cu NNL tr ca các dân tc thiu s di các
yu t sc kho, tình hình hc tp và lao ng, li sng và nhân cách, Qua ó
xut mt s gii pháp và phát trin NNL tr các dân tc thiu s trong tác phm
Ngun nhân lc tr các dân tc thiu s: Nhng phân tích xã hi hc [78].
Trong cun sách Nâng cao cht lng ngun nhân lc dân tc thiu s
các tnh min núi phía Bc và Tây Nguyên hin nay [72], tác gi Nguyn ình
Hòe và các cng s ã tp hp nhiu bài vit, ng thi c sp xp theo tng vn
t kin gii nhng vn chung v dân tc và nâng cao cht lng NNL dân tc
thiu s nói chung, min núi phía Bc và Tây Nguyên nói riêng. c bit, phn
th hai ca cun sách ã tp hp bài vit ca nhiu tác gi ánh giá thc trng, a
ra gii pháp i mi công tác ào to, bi dng cán b c s các tnh ông Bc
cng nh nhng vn t ra trong phát trin NNL dân tc thiu s mt s tnh
nh Lng Sn, Hà Giang.
Nguyn ng Thành và tp th tác gi vi cun c im ngun nhân lc
dân tc thiu s Vit Nam: Bng chng thu thp t cuc iu tra h gia ình dân
tc thiu s nm 2009 [132] cho chúng ta thy rõ nhng th mnh cng nh hn ch
v ào to NNL cho i tng này.
i vi công tác ào to cán b dân tc thiu s các tnh min núi phía
Bc nc ta, tác gi Lô Quc Ton di góc ca chuyên ngành ch ngha xã hi
khoa hc ã bàn v vn này trong cun sách: Phát trin ngun cán b dân tc
thiu s các tnh min núi phía Bc nc ta [182]. Tác gi ã a ra c s lý lun
và thc tin ca công tác phát trin ngun cán b dân tc, ng thi ánh giá thc
15
trng ca công tác này qua nhng s liu c th. T ó ra phng hng cng
nh h gii pháp phát trin ngun cán b dân tc thiu s min núi phía Bc nc
ta hin nay.
Cùng vi nhng công trình trên, di nhng góc và i tng khác
nhau, ã có nhiu tài khoa hc nghiên cu v ào to NNL:
tài khoa hc cp b nm 2004, Nhu cu ào to, bi dng lý lun chính
tr ca i ng cán b lãnh o ch cht cp xã hin nay (qua kho sát mt s
tnh, thành ph phía Bc nc ta) [133]. Công trình nghiên cu ã i sâu tìm hiu
nhng ng lc ca ào to, bi dng LLCT ca i ng cán b lãnh o ch cht
cp xã qua vic kho sát, phân tích, ánh giá thc trng, nhu cu ào to, bi dng
LLCT ca i ng cán b này; ng thi xut phng hng và các gii pháp
nhm áp ng nhu cu ào to, bi dng LLCT ca i ng cán b lãnh o ch
cht cp xã nc ta hin nay.
tài khoa hc cp B nm 2005, To ngun cán b h thng chính tr c
s các tnh Tây Bc nc ta hin nay [67] ã a ra các khái nim và cách tip
cn vn to ngun cán b ch cht, phân tích ánh giá thc trng công tác to
ngun cán b ch cht cho HTCT cp xã các tnh Tây Bc nc ta. tài cng tìm
hiu kinh nghim thc tin trong vic to ngun cán b ch cht ca HTCT c s
vùng này qua vic nghiên cu hot ng ào to và bi dng mt s trng
Chính tr trong khu vc, xut nhng gii pháp y mnh công tác to ngun cán
b cho HTCT c s các tnh Tây Bc trong thi gian ti.
Vn ào to ngun cán b cho các xã vùng sâu, vùng xa, tài cp B
nm 2009, Vn to ngun cán b các xã vùng sâu, vùng xa, vùng c bit khó
khn - Thc trng và gii pháp [69] là công trình nghiên cu khoa hc ã tp trung
gii quyt các vn : c s lý lun ca công tác to ngun cán b các xã vùng sâu,
vùng xa, vùng c bit khó khn; thc trng to ngun cán b các xã nhng vùng
này; quan im và gii pháp nâng cao cht lng to ngun cán b các xã vùng sâu,
vùng xa, vùng c bit khó khn.
Lun vn Thc trng và gii pháp phát trin ngun nhân lc tnh Yên Bái
[68] ã tp trung phân tích các yu t tác ng n quá trình hình thành NNL, phân
tích thc trng và ra các gii pháp phát trin NNL trong tng lai.
16
Tuy cha tp trung và có h thng, nhng nhng bài vit ng ti trên các
tp chí, trên các báo ã cp n vn ào to, phát trin NNL thuc các i
tng khác nhau và các a phng trên c nc nh: Phát huy ngun nhân lc
n và xoá ói gim nghèo nông thôn [137]; Ngun nhân lc - yu t quyt nh
s phát trin kinh t xã hi, m bo quc phòng an ninh vùng dân tc thiu s và
min núi [94]; Phát trin ngun nhân lc vùng Tây Bc - Cn gii pháp cp bách
và lâu dài [246]; Phát trin ngun nhân lc Bình Thun [235]; Tng cng ào
to ngun nhân lc áp ng yêu cu phát trin nông nghip, nông thôn tnh Sn
La [134]; Gii pháp phát trin nhun nhân lc ca tnh Lâm ng [234]; Mt s
gii pháp nâng cao cht lng ào to ngun nhân lc phc v phát trin kinh t
- xã hi ca tnh Bình Phc [57]; Phát trin ngun nhân lc áp ng nhu cu
phát trin kinh t - xã hi ca tnh in Biên [24]; Công tác giáo dc - ào to
trong phát trin ngun nhân lc tnh Vnh Phúc [66]; Bàn v ào to ngun
nhân lc cho công nghip hóa, hin i hóa Yên Bái [138]; Thc trng và bc
tranh tng lai ca ngun nhân lc Hà Giang [92]; Nhng bài vit k trên ã
cung cp thông tin c bn v NNL ca mt s a phng trong c nc.
1.3. Nhng công trình liên quan n vn nhân lc trên a bàn tnh
Lào Cai
ây là vn cha có nhng công trình nghiên cu chuyên bit nh ã
trình bày mc (1.1 và 1.2). Tuy nhiên, cng ã có mt s lun án tin s, nhng
bài vit cp n thc trng, vai trò cng nh gii pháp phát trin NNL trên a
bàn tnh Lào Cai.
Lun án nh hng và nhng gii pháp kinh t ch yu chuyn dch c
cu các ngành kinh t nông thôn tnh Lào Cai n nm 2010 [135], tác gi Nguyn
c Thng ã cp n thc trng và vai trò ca lao ng, vic làm i vi
chuyn dch kinh t ca khu vc nông thôn tnh Lào Cai, qua ó xut nhng gii
pháp nhm gii quyt vic làm, phát huy tim nng ca con ngi các khu vc
trong tnh. Cng nghiên cu trên lnh vc chuyn bin kinh t, xã hi nhng di
góc s hc, Lun án Quá trình chuyn bin v kinh t và xã hi tnh Lào Cai t
nm 1991 n nm 2010 [109] ã th hin mt cách h thng v s chuyn bin
kinh t, xã hi Lào Cai trong 20 nm t 1991 n 2010. ng thi làm rõ nhng
17
c im kinh t, xã hi, cng nh nhng tim nng, th mnh và thách thc t ra
i vi quá trình phát trin cho a phng; a ra mt s ý kin nhn xét, ánh
giá góp phn vào vic nghiên cu mt cách toàn din các lnh vc kinh t - xã hi
tnh Lào Cai nói chung và mt s vn liên quan n NNL.
Bên cnh hai lun án ã nêu trên, còn có nhng cun sách ã xut bn
cp n kinh t xã hi ca tnh Lào Cai, trong ó có vn NNL nh: Hp tác
phát trin hành lang kinh t Côn Minh - Lào Cai - Hà Ni - Hi Phòng, vai trò ca
tnh Lào Cai [209]. ây là k yu tp hp các tham lun ti hi tho quc t: Hp
tác phát trin hành lang kinh t Côn Minh - Lào Cai - Hà Ni - Hi Phòng, vai trò
ca tnh Lào Cai, ca các i biu Vit Nam và Trung Quc, do Vin Khoa hc xã
hi Vit Nam và UBND tnh Lào Cai phi hp t chc. Tuy không có chuyên lun
v vn nhân lc, nhng trong mt s tham lun ã nêu lên thc trng, vai trò và
yêu cu ca NNL i s hp tác phát trin trong không gian hành lang kinh t.
Trong cun Lào Cai - mt th k phát trin và hi nhp [23] là cun sách tp hp
các bài vit ca các tác gi ã gii thiu tim nng kinh t, vn hóa xã hi ca tnh
Lào Cai, vai trò ca các dân tc Lào Cai i vi quá trình phát trin ca tnh. Trong
ó có nhng bài vit liên quan n vn nghiên cu nh: Lào Cai chú trng phát
trin ngun nhân lc; Lào Cai nng ng, sáng to trong hi nhp và phát trin; Lào
Cai vi công tác xáo ói, gim nghèo và thc hin các chính sách xã hi
Bài vit Lào Cai: i mi, nng ng là ng lc phát trin kinh t và thc
hin chính sách xã hi [233] nhn mnh yêu cu phát trin NNL là ng lc quan
trng Lào Cai phát trin. Tác gi Nguyn Hu Vn cng th hin quan im qua
bài vit Nhng gii pháp thc hin mc tiêu gii quyt vic làm n nm 2010 ti
Lào Cai [230] và ch rõ thc trng v lc lng lao ng ca tnh, nhn mnh ào
to ngh gii quyt lao ng dôi d, to vic làm góp phn phát trin kinh t-
xã hi ca tnh.
Liên quan n vn NNL ca tnh còn có nhng bài vit ã c công b
trên báo, tp chí nh: H tr xã hi i vi ngi nghèo Lào Cai - Nhng vn
t ra [145] trong bài vit, tác gi ã cp n nguyên nhân ói nghèo do lc hu,
trình thp, không có ngh nghip n nh qua ó xut y mnh h tr ào
to ngh cho ngi nghèo, coi ó là bin pháp trao cn câu h thoát nghèo.
18
Tác gi Trnh Quang Chinh trong bài Lào Cai phát trin kinh t - tn công ói
nghèo [31] ã cp n thc trng v lao ng và vic làm, mt trong nhng lc
cn ca quá trình phát trin kinh t ca tnh, ng thi cng xác nh y mnh ào
to, to vic làm là bin pháp quan trng Lào Cai sm thoát khi tnh nghèo.
Cng cùng tác gi, trong bài Kt qu và kinh nghim t hi ch vic làm Lào Cai
nm 2005 [32] ã th hin c thc trng cng nh nhu cu NNL ca tnh. Bài
Xoá ói gim nghèo vùng dân tc Mông tnh Lào Cai: Thc trng và gii pháp
[33], tác gi Giàng Th Dung cng cp n thc trng vic làm và các bin pháp
ào to ngh giúp ng bào dân tc Mông trên a bàn Lào Cai sm thoát khi
ói nghèo. Nhng bài vit trên ã tip cn vn phát trin NNL di góc gii
quyt vic làm, góp phn nâng cao i sng nhân dân, thúc y phát trin kinh t,
xã hi.
Vi bài vit Công tác quy hoch cán b ca tnh Lào Cai [136], tác gi
Nguyn c Thng ch ra nhng kinh nghim c bn ca tnh Lào Cai trong vn
to ngun, bi dng, ào to cán b ca tnh, góp phn quan trng to NNL cho
HTCT ca tnh. Cng liên quan n vn ào to NNL cho HTCT còn có các bài
nh Nâng cao cht lng i ng cán b, công chc Lào Cai: Kt qu và mt s
vn rút ra [93], trong ó tác gi Vn Lc ch rõ thc trng i ng cán b
c s trong giai on 2006-2010; a ra nhng kt qu t c v nâng cao cht
lng i ng cán b, công chc xã, phng, thôn bn; kt qu án ào to, bi
dng i ng cán b qun lý, cán b chuyên môn, cán b k thut cp tnh, huyn,
thành ph thu c kt qu tích cc. Cht lng cán b cp c s, cán b qun lý,
cán b chuyên môn, cán b k thut cp tnh, huyn, thành ph c nâng lên ã
trc tip nâng cao hiu qu t chc, qun lý, iu hành ca các cp chính quyn, các
c quan chuyên môn, góp phn thc hin thng li các mc tiêu, nhim v c bn
v phát trin kinh t, xã hi, gi vng n nh chính tr, bo m quc phòng, an
ninh, tng cng công tác xây dng ng, chính quyn, h thng chính tr vng
mnh trong nhim k 2005 - 2010, to tin Lào Cai tip tc tin nhng bc
vng chc. ng thi bài vit cng ch ra mt s hn ch, nguyên nhân trong công
tác ào to cán b ca tnh và rút ra 5 kinh nghim trong quá trình thc hin phát
trin NNL ca tnh Lào Cai. Tác gi Lê Vn Kim vi bài vit Công tác cán b dân