SKKN đổi mới hình thức kiểm tra bài cũ toán 7

Sáng kiến

Phần I. Lí do chọn đề tài:
I. cơ sở lí luận
Môn toán có vị trí trong việc thực hiện mục tiêu chung của trờng
THCS, góp phần hình thành những con ngời có trình độ học vấn THCS.
Chuẩn bị cho họ ra đời hoặc tiếp tục học lên ở bậc cao hơn, cung cấp cho họ
những kiến thức toán học cơ bản cần thiết để làm nền tảng cho việc hình
thành và phát triển nhân cách XHCN của thế hệ trẻ.
Để đạt đợc mục tiêu cụ thể là các tiêu chí giáo dục về kiến thức, kỹ
năng phẩm chất cho học sinh THCS qua môn toán mỗi giáo viên cần nắm
vững và không ngừng cải tiến phơng pháp dạy học bộ môn, đúc kết và vận
dụng đợc kinh nghiệm dạy học của bản thân và đồng nghiệp góp phần vào sự
phát triển của bộ môn.
Nh chúng ta đã biết chơng trình SGK lớp 7 nói chung và chơng trình
SGK toán 7 nói riêng đợc triển khai đại trà trong cả nớc từ năm học 2003-
2004. Là một giáo viên dạy toán lớp 7 bản thân tôi và đồng nghiệp đã nhận
thức sâu sắc rằng cùng với việc đổi mới nội dung và phơng pháp dạy học việc
kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh cũng phải có những chuyển
biến mạnh mẽ về nội dung, hình thức tổ chức, phơng pháp, kỹ thuật đánh giá
theo hớng phát triển các phơng pháp tích cực. Việc kiểm tra đánh giá không
chỉ dừng lại ở yêu cầu tái hiện các kiến thức lặp lại các kỹ năng đã học mà
phải khyuến khích trí thông minh sáng tạo của học sinh, biết vân dụng linh
hoạt các kiến thức kỹ năng đã học vào tình huống thực tế. Phát hiện sự
chuyển biến thái độ và xu hớng, hành vi cảu học sinh trớc những vấn đề cảu
đời sống cá nhân, gia đình và cộng đồng, rèn luyện khả năng phát hiện và
giải quyết vấn đề nảy sinh trong các tình huống thực tế. Mặt khác thông qua
kiểm tra đánh giá hớng dẫn học sinh phát triển kỹ năng và thói quen tự đánh
giá, đánh giá lẫn nhau.
II. CƠ Sở THựC TIễN
1

Sáng kiến

Qua quá trình giảng dạy tại trờng THCS Thuỵ Lôi, đa số học sinh là
con em nông dân, nhận thức của các em còn chậm, ý thức học tập cha cao.
Cho nên các em thờng rất sợ khi đợc kiểm tra bài cũ, hoặc khi đợc kiểm tra
thì các em trả lời rất lúng túng mặc dù các em đã học thuộc. Vì vậy trong
năm học 2009 2010 tôi đã mạnh dạn áp dụng sáng kiến" Đổi mới hình
thức kiểm tra bài cũ trong môn Toán 7".
Qua một năm giảng dạy môn toán lớp 7 và áp dụng đổi mới
hình thức kiểm tra bài cũ tôi đã thu đợc những kết quả khả quan.
Phần thứ II: Nội dung
Trong sáng kiến kinh nghiêm này tôi muốn đề ra nội dung đổi mới
hình thức kiểm tra bài cũ trong môn toán 7 tại trờng THCS Thuỵ Lôi
1. Nội dung và hình thức kiểm tra
1.1- Kiểm tra kiến thức cũ trên một hình vẽ, một đối tợng cụ thể
Với cách kiểm tra này yêu cầu về mặt lý thuyết đợc giảm nhẹ (chỉ cần
học sinh phát hiện đợc định nghĩa hoặc tính chất đó trên hình vẽ hoặc đối t-
ợng cụ thể, không nhất thiết phải nêu đợc định nghĩa hoặc tính chất đó nh
SGK) nhng vẫn không bị coi nhẹ, (học sinh phải giả thích bằng cách nêu
định nghĩa, tính chất đã vận dụng). Với một hình vẽ, một đối tợng cụ thể trớc
mặt bản thân học sinh đợc kiểm tra dễ dàng trả lời hơn, cả lớp cũng dễ theo
dõi hơn. Với một ứng dụng cụ thể trớc mặt, kiến thức kiểm tra đợc khắc sâu
hơn.
Cách kiểm tra này xuất phát từ một tình huống cụ thể mà nảy sinh yêu
cầu cần nắm vững kiến thức tơng ứng
1.2- Sử dụng hình thức kiểm tra Trò- trò
ở một số tiết học khi kiểm tra lý thuyết tôi đã gọi 2 học sinh cùng lên
bảng. Em A đặt câu hỏi em B trả lời, em A nhận xét cả lớp bổ sung.
2
Sáng kiến

Với cách làm này các em không còn là ngời thụ động trả lời câu hỏi
mà là ngời chủ động đặt câu hỏi. Các em phải nắm vững bài mới có thể chọn
đợc những câu hỏi hay.
1.3- Kiểm tra với hình thức trắc nghiệm khách quan.
Cách kiểm tra này gây đợc hứng thú học tập cho học sinh vì học sinh
vì học sinh có thể tự đánh giá ngay đợc kết quả học tập của mình, ngoài ra
học sinh có thời gian suy nghĩ trả lời vì không mất thì giờ vào việc trình bày
diễn đạt tránh đợc cho học sinh việc học lệch, học tủ, học vẹt
2. Một số câu hỏi, bài tập đại số hình học sử dụng trong dạy học toán
7 trờng THCS.
Trong thực tiễn dạy học ở trờng phổ thông hình thức kiểm tra bài cũ th-
ờng đợc dùng là kiểm tra vấn đáp.
Sau đây là một số trong những câu hỏi và bài tập cụ thể đợc tôi áp dụng
trong kiểm tra bài cũ toán lớp 7 tại trờng THCS Thuỵ Lôi năm học 2009-
2010.
2.1- Câu hỏi và bài tập kiểm tra kiến thức cũ trên một hình vẽ một đối tợng
cụ thể.
Ví dụ 1 : Tiết 2 bài Luyện tập( Hình học)
Cho hình vẽ: x
y'
2 1
3 4
O y
x'
Hỏi: - Trên hình đó chỉ ra các cặp góc đối đỉnh?
- So sánh độ lớn của các các cặp góc đó? Giải thích điều đó? (Phát
biểu định lý đã vận dụng)
Trả lời: - Cặp góc đối đỉnh là Ô
1

, Ô
3
; Ô
2
, Ô
4
- Ô
1
= Ô
3
; Ô
2
=Ô
4
3
Sáng kiến

- Định lý: hai góc đối đỉnh thì bằng nhau
Ví dụ 2 : Tiết 7 bài luỹ thừa của một số hữu tỷ- Đại số.
Hỏi: Tính a, (-5)
2
.(-5)
3
b, 0,75
3
: 0,75
Nêu qui tắc đã vận dụng và viết dạng tỏng quát của qui tắc đó?
Trả lời: a, (-5)
2
.(-5)

3
= (-5)
5
b, 0,75
3
: 0,75 = 0,75
2
+ Khi nhân hai luỹ thừa cùng cơ số, ta giữ nguyên cơ số và cộng hai
số mũ
Công thức: x
m
.x
n
= x
m+n
+ Khi chia hai luỹ thừa cùng cơ số khác 0, ta giữ nguyên cơ số và lấy
số mũ của luỹ thừa bị chia trừ đi số mũ của luỹ thừa chia.
Công thức: x
m
: xn = x
m-n
( x 0, m>=n)
2.2- Câu hỏi và bài tập kiểm tra kiến thức cũ với hình thức kiểm tra Trò-
trò
Sau đây là một số câu hỏi mà các em đã nêu ra:
Ví dụ 1 : Tiết 29 bài Luyện tập 1- Hình học.
Hỏi: vận dụng trờng hợp bằng nhau góc cạnh góc của hai tam giác hãy phát
biểu các trờng hợp bằng nhau của hai tam giác vuông?
Trả lời:
+ hai tam giác vuông bằng nhau nếu có một cặp góc vuông và một cặp

góc nhọn kề cạnh ấy bằng nhau.
+ Hai tam giác vuông bằng nhau nếu có một cặp cạnh huyền và một
cặp góc nhọn bằng nhau.
* Ví dụ 2: Có tỉ số nào bằng với các tỉ số trong tỉ lệ thức
d
c
b
a
=
hay không?

Trả lời: có , chẳng hạn
db
ca
+
+
hoặc
4
db
ca


Sáng kiến

2.3- Câu hỏi và bài tập kiểm tra kiến thức cũ với hình thức trắc nghiệm
khách quan.
2.3.1- Trắc nghiệm Đúng sai
Ví dụ 1 : Tiết 24 bài : Một số bài toán về đại lợng tỉ lệ thuận- Đại số
Cho bảng sau:
t -2 2 3 4

S 90 -90 -135 -180
Hãy điền đúng( Đ), sai(S) vào các câu sau:
A, S và t là hai đại lợng tỉ lệ thuận
B, S tỉ lệ thuận với t theo hệ số tỉ lệ là -45
C, t tỉ lệ thuận với S theo hệ số tỉ lệ là
D,

Đáp án
- Đúng : A, B, D.
- Sai : C.
Ví dụ 2: Tiết 51 bài Luyện tập- Hình học
Cho hình vẽ: S
m C
A I B
5
45
1
4
1
t
t
=
4
1
S
S
P
Sáng kiến

Hãy điền dấu x vào ô trống thích hợp

Câu Nội dung Đúng Sai
1
2
3
4
SI<SB
SA = SB IA = IB
IB = IA SB = PA
IC>IA SC>SA
Đáp án:
+ Đúng : 1, 2, 4
+ Sai : 3
2.3.2- Trắc nghiệm Điền khuyết
Ví dụ 1 : Tiết 4 bài Luyện tập- Hình học
Hãy điền vào chỗ trống ( ) để đ ợc câu trả lời đúng :
A, hai đờng thẳng vuông góc với nhau là hai đờng thẳng
B, Cho đờng thẳng a và điểm M có một và chỉ một đờng thẳng b đi qua điểm
M và
C, Đờng thẳng xx

vuông góc với đờng thẳng yy ký hiệu
Đáp án:
A, cắt nhau và trong các góc tạo thành có một góc vuông
B, vuông góc với đờng thẳng a cho trớc
C, xx yy
Ví dụ 2 : Tiết 54 bài Đơn thức đồng dạng - Đại số.3
Dùng các từ hoặc các cụm từ điền vào chỗ trống để đợc câu trả lời đúng:
A, Đơn thức là biểu thức đại số chỉ gồm , , , giữa các số và các
biến
B, Đơn thức thu gọn là đơn thức chỉ gồm , mà mỗi biến đã đ ợc nâng lên

luỹ thừa với số mũ nguyên dơng
C, Bậc của đơn thức có hệ số khác không là có trong đơn thức đó
6
Sáng kiến

Đáp án:
A, một số, hoặc một biến, hoặc một tích
B, tích của một số với các biến
C, tổng số mũ của tất cả các biến
2.3.3- * Ví dụ 1: Tiết 8, Luyện tập- Đại số
Nối các ý 1,2, với a, b, để đ ợc các công thức đứng
1. x
m+n
a, x
m-n
2. (x
n
)
n
b, (xy)
n
3. x
n
y
n
c, x
m
. x
n
4. x

m
: x
n
d, x
Y
5. x
m
.y
n
E, x
m.n
Đáp số: 1- c 3- d 5- b
2- e 4- a
Ví dụ 2 : Tiết 66 bài ôn tập chơng III- Hình học
Hãy ghép đối hai ý ở hai cột để đợc khẳng định đúng:
Trong một tam giác
A, Trọng tâm
B, Trực tâm
C, Điểm( nằm trong tam giác)
cách đều 3 cạnh
D, Điểm cách đều 3 đỉnh
A- là điểm chung của ba đờng
cao
B- là điểm chung của 3 đờng
trung tuyến
C- là điểm chung của 3 đờng
trung trực
D- là điểm chung của 3 đờng
phân giác
Đáp án: A-B; B-A; C-D; D- C

7
n
Sáng kiến

2.3.4- Trắc nghiệm nhiều lựa chọn
Ví dụ 1 : Tiết 48 bài Luyện tập- Hình học
Cho tam giác MNP có M = 60
0
, N = 50
0
, P = 70
0
. Hỏi trong các bất đẳng
thức sau, bất đẳng thức nào đúng?
A. MP< MN< NP
B. MN<NP < MP
C. MP< NP < MN
D. NP< MP< MN
Đáp án: C
Ví dụ 2 : Tiết 53 bài đơn thức- Đại số
Chọn đáp án đúng trong các câu sau:
Giá trị của biểu thức M = -2x
2
y tại x = -1; y = 1 là
a. 2 b. 2 c. 4 d. 4
Đáp án: b
4. Hiệu quả của quá trình vận dụng thực tế
Những nội dung và phơng pháp kiểm tra bài cũ mà tôi đã đề xuất ở
phần trớc cần phải kiểm nghiệm kết quả trong thực tế. Qua đó tôi có thể
phần nào rút kinh nghiệm cho bản thân khi áp dụng sáng kiến đó để có ph-

ơng pháp giảng dạy tốt hơn trong môn toán.
Qua một năm giảng dạy môn toán ở các lớp 7A, 7B trờng THCS Thuỵ
Lôi năm học 2009- 2010 thu đợc 1 số kết quả nhất định
phần thứ III: kết luận chung
Qua quá trình vận dụng phơng pháp dạy học bôn môn, đúc kết và vận
dụng kinh nghiệm dạy học của bản thân và đồng nghiệp, đòng thời áp dụng
nội dung Đổi mới hình thức kiểm tra bài cũ trong môn toán lớp 7, chúng
tôi đã thu nhận đợc một số kết quả bớc đầu, đó là: tăng hứng thú học tập cho
học sinh, tránh học vẹt, gian lận trong thi cử, phát huy tính tích cực, trí
thông minh sáng tạo cảu học sinh, hớng dẫn học sinh phát triển kỹ năng và
thói quen tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau. Qua đó làm tăng chất lợng dạy học
bộ môn toán trong trờng THCS Thuỵ Lôi.
8
Sáng kiến

Ngoài ra, tôi rút ra những bài học kinh nghiệm sau:
Với giáo viên:
Để thực hiện tốt phơng pháp kiểm tra bài cũ cần làm tốt những yêu cầu sau:
+ Đánh giá phải bám sát vào mục tiêu của môn học, bài học, tiết học
không vợt quá những yêu cầu về kỹ năng, những yêu cầu mà học sinh đã đ-
ợc học
+ Câu hỏi kiểm tra phải ngắn gọn, dễ hiểu mang ý nghĩa tờng minh
+ Khi ra câu hỏi phải ấn định thời gian trả lời câu hỏi.
+ Không ra câu hỏi theo lối thiên về lý thuyết thuần tuý
+ Với câu hỏi trắc nghiệm phải đợc sắp xếp theo một trật tự logic và
hợp lý.
+ Bên cạnh việc áp dụng và phát triển các phơng pháp trắc nghiệm
khách quan cần phối hợp sử dụng hợp lý các phơng pháp kiểm tra truyền
thống.
+ Cần ra những quyết định ngay sau khi kiểm tra nhằm điều chỉnh

hoạt động dạy và học
Với học sinh :
+ Nắm đợc trọng tâm kiến thức ngay sau mỗi tiết học
+ Có kỹ năng tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau
+ Có thái độ tự tin hơn khi đợc kiểm tra
+ Chuẩn bị bài và học bài trớc khi đén lớp
+ Sách vở và đồ dùng học tập đầy đủ
Trên đây là sáng kiến Đổi mới hình thức kiểm tra bài cũ trong môn toán
7 mà tôi đã áp dụng trong năm học 2009 - 2010 nằm nâng cao chất lợng
học tập môn Toán lớp 7 nói riêng đồng thời góp phần nâng cao chất lợng
học tập của trờng THCS Thuỵ Lôi nói chung.
Tôi rất mong nhận đợc sự quan tâm đóng góp chân thành của các cấp
lãnh đạo, các đồng nghiệp để sáng kiến của tôi đợc hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

9