Nghiên cứu nhu cầu bảo biểm nông nghiệp trong chăn nuôi gà thịt của các trang trại huyện ân thi tỉnh hưng yên

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
-----------------------

ð

VĂN NIÊN

NGHIÊN C U RÀO C N TRONG PHÁT TRI N DOANH
NGHI P NH

VÀ V A TRÊN ð A BÀN T NH THÁI BÌNH

CHUYÊN NGÀNH : QU N TR KINH DOANH
MÃ S

: 60.34.01.02

NGƯ I HƯ NG D N KHOA:
TS. PH M TH MINH NGUY T

HÀ N I - 2013


L I CAM ðOAN

Tơi xin cam đoan s li u và k t qu nghiên c u trong lu n văn này là
trung th c và chưa ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào.
Tơi xin cam đoan m i s giúp đ cho vi c th c hi n lu n văn này đã đư c
c m ơn và các thơng tin trích d n trong lu n văn đã đư c ch rõ ngu n g c.
Tác gi lu n văn

ð Văn Niên

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

i


L I C M ƠN

ð hoàn thành lu n văn này cũng như hồn thành c q trình h c t p,
rèn luy n là nh s d y d ñ ng viên và dìu d t nhi t tình c a các th y giáo, cô
giáo trong Ban qu n lý ðào t o, Khoa k toán và qu n tr kinh doanh cùng gia
đình và tồn th b n bè. Nhân d p này tơi xin đư c g i l i c m ơn chân thành
c a mình đ n Ban giám hi u, Ban ch nhi m khoa, các th y giáo, cơ giáo đã ch
d n, d y d cho tôi nh ng ki n th c vơ cùng q giá đ tơi có th trư ng thành
m t cách v ng vàng.
Tơi xin đư c bày t lòng bi t ơn sâu s c ñ n các th y giáo, cô giáo trong B
môn Qu n tr kinh doanh, ñ c bi t là cô giáo TS. Ph m Th Minh Nguy t là
ngư i tr c ti p hư ng d n, giúp đ tơi trong q trình nghiên c u đ tài này.
Tôi xin chân thành c m ơn UBND t nh Thái Bình, các S , Ban, Ngành cùng
m t s DNNVV trên đ a bàn Thái Bình đã t o ñi u ki n cho tôi ti p c n và thu
th p nh ng thông tin c n thi t ñ làm sáng t m c tiêu nghiên c u c a đ tài.
Cu i cùng tơi xin chân thành c m ơn t i gia đình, ngư i thân và b n bè ñã
ñ ng viên, giúp ñ tơi trong su t q trình h c t p và nghiên c u.
Thái Bình, ngày 05 tháng 10 năm 2013
Tác gi lu n văn

ð Văn Niên

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

ii


M CL C
L i cam ñoan……………………………………………………………………..i
L i c m ơn……………………………………………………………………….ii
M c l c………………………………………………………………………….iii
Danh m c b ng………………………………………………………………….v
Danh m c ñ th ………………………………………………………………...vi
Danh m c vi t t t………………………………………………………………vii
1.

M

ð U ..............................................................................................1

1.1.

Tính c p thi t c a ñ tài.........................................................................1

1.2.

M c tiêu nghiên c u ..............................................................................2

1.2.1.

M c tiêu chung......................................................................................2

1.2.2.

M c tiêu c th ......................................................................................2

1.3.

ð i tư ng và ph m vi nghiên c u..........................................................2

1.3.1.

ð i tư ng nghiên c u ............................................................................2

1.3.2.

Ph m vi nghiên c u ...............................................................................2

2.

CƠ S

2.1.

M t s v n ñ chung v Doanh nghi p nh và v a ................................3

2.1.1.

Khái ni m v Doanh nghi p nh và v a ...............................................3

2.1.2.

Tiêu chí phân lo i Doanh nghi p nh và v a ........................................4

2.1.3.

ð c ñi m c a các Doanh nghi p nh và v a

2.1.4.

S c n thi t ph i phát tri n DNNVV .....................................................9

2.1.5.

Vai trò c a DNNVV

2.2.

M t s v n ñ lý lu n v rào c n..........................................................12

2.2.1.

Khái ni m............................................................................................12

2.2.2.

Phân lo i rào c n .................................................................................13

2.2.3.

T m quan tr ng c a vi c nghiên c u các rào c n trong phát tri n

LÝ LU N VÀ TH C TI N C A ð TÀI ...........................3

Vi t Nam......................7

Vi t Nam...........................................................9

DNNVV...............................................................................................14
2.2.4.

Các nhân t

nh hư ng t i rào c n trong phát tri n DNNVV............14

2.2.5.

Lý lu n v Phát tri n...........................................................................19

2.3.

Cơ s th c ti n ....................................................................................20

2.3.1.

K inh nghi m h n ch rào c n trong phát tri n các DNNVV

m t

s nư c trên th gi i ............................................................................20

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

iii


2.3.2.

Rào c n và kinh nghi m tháo g rào c n trong phát tri n các
DNNVV

Vi t Nam...........................................................................22

2.3.3.

Các công trình nghiên c u liên quan...................................................25

3.

ð C ðI M ð A BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U .......27

3.1.

ð c ñi m ñ a bàn nghiên c u..............................................................27

3.1.1.

Tình hình dân s và đ t đai t nh Thái Bình. ........................................29

3.1.2

Tình hình phát tri n các khu cơng nghi p c a t nh Thái Bình ..............30

3.1.3.

Tình hình phát tri n kinh t xã h i c a t nh Thái Bình .........................31

3.2.

Phương pháp nghiên c u .....................................................................34

3.2.1.

Phương pháp thu th p s li u...............................................................34

3.2.2.

Phương pháp phân tích s li u .............................................................36

3.2.3.

Phương pháp x lý s li u ..................................................................36

3.3.

H th ng các ch tiêu nghiên c u .........................................................36

4.

K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .................................37

4.1.

Tình hình phát tri n DNNVV trên ñ a bàn t nh Thái bình ....................37

4.1.1.

Tình hình chung v s phát tri n c a DNNVV ....................................37

4.1.2.

Tình hình c a các DN đi u tra .............................................................40

4.1.3.

Tình hình v n kinh doanh c a các DNNVV ........................................41

4.1.4.

K t qu kinh doanh c a các DNNVV trên đ a bàn t nh Thái Bình .......44

4.2.

Rào c n trong phát tri n DNNVV

4.2.1

Tình hình cơ b n c a m u ñi u tra .......................................................46

4.2.2.

Rào c n bên trong DNNVV ñư c ñi u tra ...........................................48

4.2.3.

Các rào c n bên ngoài..........................................................................55

4.3.

ð nh hư ng và gi i pháp h n ch

t nh Thái Bình .............................46

nh hư ng c a rào c n ñ n phát

tri n DNNVV t nh Thái Bình nh ng năm t i. .....................................62
4.3.1.

Quan ñi m và m c tiêu phát tri n........................................................62

4.3.2.

Gi i pháp kh c ph c rào c n DNNVV trên ñ a bàn t nh Thái Bình .....63

4.3.3.

Gi i pháp kh c ph c rào c n t bên ngoài c a DNNVV Thái Bình ...... 70

5.

K T LU N VÀ KI N NGH ...........................................................76

5.1.

K t lu n...............................................................................................76

5.2.

Ki n ngh .............................................................................................77

TÀI LI U THAM KH O ..............................................................................78

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

iv


DANH M C B NG BI U
STT

Tên b ng

Trang

B ng 2.1 Tiêu chí phân lo i DNNVV c a m t s qu c gia..................................5
B ng 2.2 Tiêu chí phân lo i DNNVV..................................................................7
B ng 2.3 ðánh giá vai trò các DNNVV

Vi t Nam ........................................12

B ng 3.1. Tình hình cơ b n c a t nh Thái Bình qua 3 năm (2010 - 2012)..........29
B ng 3.2. Tình hình phát tri n kinh t c a t nh Thái Bình qua 3 năm (2010 2012) ................................................................................................32

B ng 4.1 Tình hình các DNNVV trên đ a bàn t nh Thái Bình qua 3 năm
(2010 – 2012)…………………………………………………………38
B ng 4.2 Tình hình lao đ ng trong các DNNVV t nh Thái Bình .......................40
B ng 4.3 Tình hình v n đăng ký kinh doanh qua 3 năm (2010 – 2012) .............41
B ng 4.4 K t qu và hi u qu kinh doanh c a các DNNVV t nh Thái Bình
qua 3 năm 2010 - 2012......................................................................44
B ng 4.5 Tình hình nhân l c c a DN trong m u đi u tra...................................48
B ng4.6: Tình hình rào c n v v n theo m u ñi u tra.......................................51
B ng 4.7 Tình hình v n c a DNTN t nh Thái Bình ...........................................53
B ng 4.8 ðánh giá c a các DNNVV v ti p c n v n vay (theo m u ñi u tra).............54
B ng 4.9 Ý ki n c a DNNVV v rào c n chính sách c a Nhà nư c (theo
m u ñi u tra).....................................................................................56

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

v


DANH M C BI U ð
STT

Tên bi u ñ

Trang

Bi u ñ 4.1 VNNVV qua 3 năm 2010 – 2012…………………………………..41
Bi u ñ 4.2 S li u lao ñ ng qua 3 năm 2010-2012 .......................................... 41
Bi u đ 4.3: Tình hình v n ðKKD qua 3 năm 2010-2012................................. 43
Bi u ñ 4.4: Nh ng khó khăn c a DN khi n p thu .......................................... 58
Bi u đ 4.5: ðánh giá s cơng b ng c a chính sách mi n gi m thu ................. 59

Bi u ñ 4.6: Th c tr ng ti p c n v i v n ưu ñãi c a Chính ph năm 2012........ 61

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

vi


DANH M C T

VI T T T

DNNVV

: Doanh nghi p nh và v a

DN

: Doanh nghi p

SXKD

: S n xu t kinh doanh

CNT

: Công ngh thông tin

NH

: Ngân hàng

ðKKD

: ðăng ký kinh doanh

SP

: S n ph m

DV

: D ch v

GNP

: T ng s n ph m qu c dân

GDP

: T ng s n ph m qu c n i

TNHH

: Trách nhi m h u h n

DNTN

: Doanh nghi p tư nhân

CT TNHH 1TV

: Công ty trách nhi m h u h n m t thành viên

DNNN

: Doanh nghi p Nhà nư c

CTCP

: Công ty c ph n.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

vii


1. M

ð U

1.1. Tính c p thi t c a ñ tài
Trong m i qu c gia n n kinh t luôn t n t i nhi u lo i hình Doanh nghi p,
bao g m các Doanh nghi p l n, Doanh nghi p nh và v a v i m c tiêu tăng
trư ng kinh t , t o cơng ăn vi c làm và xóa đói gi m nghèo.

đó các Doanh

nghi p l n làm nịng c t cho s phát tri n n n kinh t c a m i qu c gia, xong
cũng không th thi u ñư c các Doanh nghi p nh và v a. Hi n nay t m quan
tr ng c a Doanh nghi p nh và v a ñã ñư c ghi nh n tích c c trong cơng cu c

phát tri n kinh t .

các nư c phát tri n như Nh t, M … các Doanh nghi p nh

và v a phát tri n v i s lư ng r t l n.

Vi t Nam n n kinh t ñang t ng bư c

chuy n sang n n kinh t th trư ng và h i nh p WTO, các Doanh nghi p nh và
v a góp ph n khơng nh vào vi c hồn thành các m c tiêu phát tri n kinh t mà
ð ng và nhà nư c ñã ñ ra như:

n ñ nh và phát tri n b n v ng n n kinh t , c i

thi n thu nh p và t o cơng ăn vi c làm góp ph n xóa ñói gi m nghèo, t ng bư c
thu h p kho ng cách gi u nghèo trong xã h i... Các Doanh nghi p nh và v a có
ưu th t n d ng ñư c ngu n lao ñ ng đia phương và có cơ h i s n xu t nhi u lo i
hàng hóa và d ch v góp ph n th c hi n thành cơng chi n lư c cơng nghi p hóa,
hi n đ i hóa đ t nư c.
Thái Bình đư c c nư c bi t ñ n là t nh thu n nơng, v i m t đ dân s đơng
đúc. Cùng v i s phát tri n c a ñ t nư c Thái Bình trong nhi u năm qua v i
công cu c cách m ng v n n kinh t đã có nhi u bư c chuy n bi n, nhi u khu
cơng nghi p đã m c lên như khu công nghi p Phúc Khánh, khu công nghi p Gia
L , khu công nghi p Ti n H i… và nhi u Doanh nghi p nh và v a đã đóng góp
to l n làm tăng trư ng GDP c a T nh nhà, t o công ăn vi c làm cho ngư i dân
trong T nh. Tuy nhiên, trong th i kỳ h i nh p kinh t qu c t các Doanh nghi p
nh và v a c a Vi t Nam nói chung và c a t nh Thái Bình nói riêng cũng g p
khơng ít nh ng khó khăn v rào c n như rào c n bên trong và rào c n bên ngoài
c a Doanh nghi p. ð các Doanh nghi p nh và v a trên ñ a bàn phát tri n m t
cách b n v ng thì t nh Thái Bình c n có chính sách ưu tiên và h n ch nh ng rào

c n gì đ t o môi trư ng t t nh t cho các Doanh nghi p nh và v a ho t ñ ng
trong nh ng năm ti p theo.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

1


V i lý do đó tơi mong mu n góp m t ph n ki n th c c a mình vào các gi i
pháp đ kh c ph c nh ng rào c n trong phát tri n s n xu t kinh doanh c a Doanh
nghi p nh và v a trên ñ a bàn t nh Thái Bình. Tơi ch n đê tài: “Nghiên c u rào
c n trong phát tri n Doanh nghi p nh và v a trên đ a bàn t nh Thái Bình” là
n i dung nghiên c u Th c sĩ.
1.2. M c tiêu nghiên c u
1.2.1. M c tiêu chung
Nghiên c u th c tr ng s n xu t kinh doanh và nh ng rào c n trong phát
tri n s n xu t kinh doanh c a DNNVV
kh c ph c nh ng

t nh Thái Bình đ tìm ra gi i pháp

nh hư ng c a rào c n trong s

phát tri n c a các

DNNVV.
1.2.2. M c tiêu c th
- Góp ph n h th ng hóa m t s v n ñ lý lu n cơ b n rào c n nói chung và
nh ng rào c n trong phát tri n s n xu t kinh doanh c a DNNVV.
- ðánh giá th c tr ng nh ng rào c n trong vi c phát tri n DNNVV

t nh

Thái Bình th i gian qua.
- ð xu t nh ng gi i pháp cơ b n ñ h n ch

nh hư ng c a rào c n ñ n s

phát tri n c a DNNVV.
1.3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
1.3.1. ð i tư ng nghiên c u
Các ho t ñ ng s n xu t kinh doanh c a DNNVV

t nh Thái Bình và

nh ng rào c n g p ph i trong quá trình phát tri n.
1.3.2. Ph m vi nghiên c u
Ph m vi v không gian
- Nghiên c u t p trung trên ñ a bàn t nh Thái Bình.
Ph m vi v th i gian
- S li u th c p ch y u thu th p t năm 2010 ñ n 2012.
- S li u sơ c p ch y u thu th p năm 2012.
Ph m vi v n i dung
Hi n nay vi c phát tri n các DNNVV có r t nhi u rào c n, tuy nhiên do
nh ng h n ch v th i gian nên ñ tài ch nghiên c u m t s rào c n có tác đ ng
m nh đ n q trình phát tri n c a DNNVV

t nh Thái Bình.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

2


2. CƠ S

LÝ LU N VÀ TH C TI N C A ð TÀI

2.1. M t s v n ñ chung v Doanh nghi p nh và v a
2.1.1. Khái ni m v Doanh nghi p nh và v a
Doanh nghi p là t ch c kinh t có tên riêng, có tài s n, có tr s giao
d ch n ñ nh, ñư c ñăng ký kinh doanh theo quy ñ nh c a pháp lu t nh m m c
đích th c hi n các ho t đ ng kinh doanh [5].
Ngh ñ nh s 56/2009/Nð - CP ngày 30 tháng 6 năm 2009 v tr giúp
phát tri n DNNVV (DNNVV) ñ nh nghĩa DNNVV ñã ñư c hi u th ng nh t:
“DNNVV là các cơ s s n xu t - kinh doanh ñ c l p, ñã ñăng ký kinh doanh theo
pháp lu t hi n hành, có s v n đăng ký khơng q 10 t đ ng ho c có s lao
đ ng trung bình hàng năm khơng q 300 lao đ ng”[5].
Theo ði u 4:" Ngh ñ nh này áp d ng ñ i v i các DNNVV bao g m: các
DN thành l p và ho t ñ ng theo Lu t DN; các DN thành l p và ho t ñ ng theo
Lu t DN; các DN thành l p và ho t ñ ng theo Lu t h p tác xã; các h kinh doanh
cá th ñăng ký theo Ngh ñ nh s 02/2000/Nð - CP ngày 03/02/2000 c a Chính
ph " (Ngh đ nh này đư c thay th b i Ngh ñ nh 109/2004/Nð-CP).
Bên c nh khái ni m trên, trong m t s trư ng h p ngư i ta còn dùng thêm
khái ni m DN c c nh , DN nh , DN v a như s phân lo i c a Phòng Thương
m i và Công nghi p Vi t Nam: “DN nh và c c nh là các cơ s s n xu t kinh
doanh có s lao đ ng ít hơn 50 ngư i. Các DN có s lao đ ng t 10 ñ n 49 lao
ñ ng là DN nh , các DN có s lao đ ng t 1 đ n 9 ngư i ñư c coi là DN c c
nh ” [6].
V i khái ni m này thì DN v a là DN còn l i trong khái ni m c a Ngh ñ nh

90 t c là DN có lao đ ng t 50 đ n 299 ngư i. Tuy nhiên qua 7 năm th c hi n, khái
ni m DNNVV c a Ngh ñ nh 90 ñã b c l nh ng ñi m chưa h p lý “có nh ng DN
có s lao đ ng vư t xa con s 300 (có trư ng h p 500 - 600 lao đ ng), nhưng vì v n
đăng ký dư i 10 t ñ ng nên v n ñư c coi DNNVV. Ngư c l i, có DN có m c v n
đăng ký hàng trăm t đ ng, nhưng s lao ñ ng thư ng xuyên th p hơn 300 cũng
ñư c x p vào (ñ i ngũ) DNNVV”[6]. M t khác, vi c khái ni m DNNVV không

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

3


phân theo lĩnh v c s n xu t cũng có h n ch , vì “ lĩnh v c s n xu t thì 10 t đ ng là
ít, nhưng trong m t s lĩnh v c d ch v thì l i nhi u”. Hơn n a, tiêu th c phân lo i
DN theo v n ñăng ký do DN t kê khai thư ng “mang tính ch quan, khơng chính
xác và khó ki m sốt”. ði u này s làm vi c v n d ng gi i pháp h tr c th cho
DNNVV g p nhi u khó khăn.
Vì v y, Chính ph đã ban hành ñ nh nghĩa m i v DNNVV trong Ngh
ñ nh s 56/2009/Nð - CP ngày 30/6/2009 v tr giúp phát tri n DNNVV. Theo
Ngh ñ nh này, DNNVV ñã ñư c phân theo khu v c kinh doanh và có phân lo i
c th cho DN siêu nh , DN nh và DN v a.
DNNVV là cơ s kinh doanh ñã ñăng ký kinh doanh theo quy ñ nh c a
pháp lu t, ñư c chia thành ba c p: siêu nh , nh , v a theo quy mô t ng ngu n
v n (t ng ngu n v n tương ñương t ng tài s n ñư c xác đ nh trong b ng cân đ i
k tốn c a DN) ho c s lao đ ng bình quân năm (t ng ngu n v n là tiêu chí ưu
tiên)[6].
2.1.2. Tiêu chí phân lo i Doanh nghi p nh và v a
2.1.2.1. Tiêu chí phân lo i DNNVV m t s nư c trên Th gi i
Vi c phân lo i DNNVV

các nư c trên Th gi i hi n nay ch mang tính

ch t tương đ i, nó thay đ i theo t ng giai đo n phát tri n kinh t xã h i t ng
nư c. Tiêu chí phân lo i thư ng đư c s d ng là: s lao ñ ng thư ng xuyên,
doanh thu, l i nhu n, giá tr gia tăng, nhưng hai tiêu th c thư ng s d ng nh t là:
v n và lao đ ng. Có nư c ch dùng m t tiêu chí, nhưng có m t s nư c dùng m t
vài tiêu chí đ xác ñ nh DNNVV. M t s nư c dùng tiêu chí chung cho t t c các
ngành ngh , nhưng cũng có m t s nư c l i dùng tiêu chí riêng cho t ng ngành
ngh đ xác ñ nh DNNVV.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

4


B ng 2.1 Tiêu chí phân lo i DNNVV c a m t s qu c gia
Qu c gia/ Khu

Phân lo i

S lao đ ng

v c

DNNVV

bình qn

Hoa Kỳ

Nh và v a

V n đ u tư

Doanh thu

0-500

Khơng quy đinh

Khơng quy đinh

Siêu nh

< 10

Khơng quy đinh

Khơng quy đinh

Nh

< 50

< 7 tri u €

V a

< 250

< 27 tri u €

Nh và v a

< 200

Khơng quy đinh

Khơng quy đinh

Nh

< 100

Khơng quy đinh

< 5 tri u CDN$

V a

< 500

New Zealand

Nh và v a

< 50

Không quy ñinh

Không quy ñinh

Hàn Qu c

Nh và v a

< 300

Không quy ñinh

Không quy ñinh

Thái Lan

Nh và v a

Không quy ñinh

< 200 tri u Baht

Khơng quy đinh

Philippine

Nh và v a

< 200

1,5-60 tri u Peso

Khơng quy đ nh

Indonesia

Nh và v a

Khơng quy đ nh

< 1 tri u US$

< 5 tri u US$

Brunei

Nh và v a

1-100

Khơng quy đ nh

Khơng quy đinh

Nh

50-100

Khơng quy đ nh

Khơng quy đ nh

V a

101-500

Khơng quy đ nh

EU
Australia
Canada

Trung Qu c

5-20 tri u CDN$

Khơng quy đ nh

Ngu n: APEC (1998); UN/ECE (1999); OECD (2000).
Căn c vào tiêu chí xác đ nh DNNVV nêu trên có th khái quát thành
nh ng quan ni m sau:
- Quan ni m th nh t: tiêu chu n ñánh giá x p lo i DNNVV ph i g n v i
ñ c ñi m t ng ngành ñ ng th i ph i tính ñ n s lư ng v n và lao ñ ng ñư c thu
hút vào ho t ñ ng s n xu t kinh doanh, Nh t B n là nư c theo quan ni m này.
- Quan ni m th hai: tiêu chu n ñánh giá x p lo i các DNNVV không
phân bi t theo ngành ngh

mà ch c n căn c vào s lao ñ ng và v n thu hút

vào kinh doanh, các nư c theo quan ni m này g m có: Thái Lan, Philipin …
- Quan ni m th ba: tiêu chu n ñánh giá x p lo i DNNVV ngồi tiêu th c
v lao đ ng hay v n kinh doanh cịn quan tâm đ n doanh thu hàng năm c a DN,

theo quan ñi m này có Canada, Indonesia…

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

5


- Quan ni m th th tư: căn c vào tiêu th c s lư ng lao ñ ng tham gia
ho c có phân bi t ngành ngh , ho c khơng có phân bi t ngành ngh . Theo quan
ni m này có m t s nư c như: H ng Kơng, Australia, Hàn Qu c…
2.1.2.2. Tiêu chí phân lo i DNNVV Vi t Nam
Trong th i gian qua

Vi t Nam ñ h tr cho các DNNVV, m t s cơ

quan Nhà nư c và các t ch c ñã ñưa ra nhi u tiêu chí phân lo i DNNVV, có th
t ng h p như sau:
- Ngân hàng Cơng thương Vi t Nam có nhi u tiêu chí phân lo i DNNVV
là DN có dư i 50 lao ñ ng, v n c ñ nh dư i 10 t ñ ng, v n lưu ñ ng và doanh
thu hàng năm dư i 20 t đ ng.
-Thơng tư liên b s : 21/LðTT ngày 17/06/1993 c a B Lao ñ ng và
Thương binh xã h i, B Tài chính: lao ñ ng thư ng xuyên dư i 100 ngư i,
doanh thu hàng năm dư i 10 t ñ ng, v n pháp ñ nh dư i 1 t ñ ng.
- D án VPE/US/95/004 h tr DN nh

Vi t Nam do UNIDO tài tr coi

DNNVV có lao đ ng dư i 30 ngư i v n ñăng ký 1 t ñ ng, cũng theo d án DN
v a có lao ñ ng t 31 ñ n 200 ngư i và v n ñăng ký dư i 50 t ñ ng.
- Qu h tr DNNVV chương trình VN - EU: DN ñư c qu này h tr

g m các DN có s cơng nhân t 10 đ n 500 ngư i và v n đi u l t 50 nghìn đ n
300 nghìn USD.
- Qu phát tri n nơng thơn (thu c Ngân hàng Nhà nư c) coi DNNVV là
DN có giá tr tài s n không quá 2 tri u USD, lao đ ng khơng q 500 ngư i.
- Ngày 20/06/1998 t i Cơng văn s 681/CP-KTN c a Chính ph ñã t m
th i th ng nh t tiêu chí xác đ nh DNNVV

Vi t Nam trong giai đo n hi n nay

là nh ng DN có v n ñi u l dư i 5 t ñ ng và có s lao đ ng trung bình hàng
năm dư i 200 ngư i. Quy ñ nh cũng nêu rõ trong q trình th c hi n các b ,
ngành, đ a phương có th căn c vào tình hình xã h i c th mà áp d ng ñ ng
th i 2 tiêu chí v n và lao đ ng ho c m t trong hai tiêu chí nói trên.
- Ngh ñ nh s 90/2001/Nð - CP ngày 23 tháng 11 năm 2001 v tr giúp
phát tri n DNNVV quy ñ nh tiêu th c ñ xác ñ nh DNNVV là:
+ Có s v n đăng ký dư i 10 t ñ ng (kho ng 650.000 USD), ho c

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

6


+ Có s lư ng lao đ ng dư i 300 ngư i.
- Ngh ñ nh s 56/2009/Nð - CP ngày 30/6/2009 v tr giúp phát tri n
DNNVV thì tiêu chí đ xác đ nh DNNVV, c th như b ng 2.2:
B ng 2.2 Tiêu chí phân lo i DNNVV
Quy mơ

DN

DN nh

siêu nh

DN v a

S

S

T ng

S

lao đ ng

ngu n v n

lao ñ ng

ngu n v n

lao ñ ng

(ngư i)

Khu v c

T ng
(t ñ ng)

(ngư i)

(t ñ ng)

(ngư i)

≤10

≤20

Trên 10

Trên 20

Trên 200

ñ n 200

ñ n 100

ñ n 300

≤10

≤20

Trên 10

Trên 20

Trên 200

ñ n 200

ñ n 100

ñ n 300

≤10

≤10

Trên 10

Trên 10

Trên 50

ñ n 50

đ n 50

đ n 100

I.Nơng, lâm nghi p
và thu s n
II. Công nghi p và
xây d ng
III. Thương m i và

d ch v

Ngu n: Ngh ñ nh s 56/2009/Nð – CP ngày 30/6/2009
2.1.3. ð c ñi m c a các Doanh nghi p nh và v a

Vi t Nam

ð c ñi m c a các DNNVV xu t phát trư c h t t chính quy mơ c a DN.
Do ñ c trưng c a n n kinh t chuy n đ i t kinh t k ho ch hố t p trung sang
n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng xã h i ch nghĩa nên các DNNVV Vi t Nam
có nh ng đ c đi m sau:
- Các DNNVV Vi t Nam thu c nhi u thành ph n kinh t v i nhi u hình
th c t ch c DN, bao g m DN Nhà nư c, DN và các công ty tư nhân, các h p tác
xã. T đó xu t hi n s phân bi t ñ i x gi a các DN thu c các thành ph n khác
nhau. ði u này làm nh hư ng ñ n tâm lý, phong cách kinh doanh c a các DN
hi n nay, ñ ng th i t o ra nh ng ñi m xu t phát v ti p c n ngu n l c khơng như
nhau trong giao đ t, vay v n ngân hàng…
- Là nh ng DN có quy mơ v n và lao ñ ng nh , ñây thư ng là nh ng DN
kh i s thu c khu v c kinh t tư nhân. ð c ñi m này đã làm cho các DN g p
nhi u khó khăn trong q trình ho t đ ng c a mình. Nguyên nhân là do các DN

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

7


này chưa có kinh nghi m huy đ ng v n kinh doanh. Ngoài ra, các t ch c cung
ng v n xem khu v c này có nhi u r i ro nên chưa s n sàng c p tín d ng.
- Kh năng qu n lý h n ch do các ch DN thư ng là nh ng ngư i t
ñ ng ra thành l p và v n hành DN. H là nh ng ngư i v a qu n lý v a tham gia

tr c ti p vào quá trình s n xu t kinh doanh nên m c đ chun mơn trong qu n
lý khơng cao. Ph n l n ch DN thư ng không ñư c ñào t o v qu n lý chính quy
ho c khơng qua khố đào t o nào.
- Trình ñ tay ngh c a ngư i lao ñ ng th p, các ch DNNVV khơng đ
kh năng c nh tranh v i các DN l n trong vi c th lao đ ng có tay ngh cao do
h n ch v tài chính… Bên c nh đó, đ nh ki n c a ngư i lao ñ ng cũng như
nh ng ngư i thân c a h v khu v c này còn khá l n. Ngư i lao đ ng ít đư c
đào t o vì kinh phí h n h p nên trình đ và k năng th p. Ngồi ra, s khơng n
đ nh khi làm vi c cho các DN này, cơ h i ñ phát tri n th p cũng là lý do không
thu hút đư c lao đ ng có k năng cao.
- Kh năng v cơng ngh th p do khơng đ tài chính cho nghiên c u tri n
khai, nhi u DNNVV có nh ng sáng ki n cơng ngh tiên ti n nhưng khơng đ tài
chính cho vi c nghiên c u tri n khai nên khơng th hình thành công ngh m i
ho c b các DN l n mua l i v i giá r . Tuy nhiên, các DNNVV r t linh ho t
trong vi c thay ñ i công ngh s n xu t do giá tr c a dây chuy n công ngh
thư ng th p và h thư ng có nh ng sáng ki n đ i m i cơng ngh phù h p v i
quy mơ c a mình t nh ng cơng ngh cũ và l c h u. ði u này th hi n tính linh
ho t trong đ i m i công ngh và t o nên s khác bi t v s n ph m đ các DN này
có th t n t i trên th trư ng.
- Các DNNVV Vi t Nam thư ng s d ng chính nh ng di n tích đ t riêng
c a mình làm m t b ng s n xu t và cũng r t khó thuê m t b ng s n xu t. Vì v y,
các DNNVV r t khó khăn trong vi c m r ng s n xu t kinh doanh khi quy mơ
DN đư c m r ng. M t s DN thuê ñư c ñ t thì g p nhi u tr ng i trong vi c
gi i phóng m t b ng và đ n bù.
- Kh năng ti p c n th trư ng kém, ñ c bi t ñ i v i th trư ng nư c
ngoài. Nguyên nhân ch y u là do các DNNVV thư ng là nh ng DN m i hình

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

8

thành, kh năng tài chính cho các ho t đ ng ti p th khơng có và cũng chưa có
nhi u khách hàng truy n th ng. Thêm vào đó, quy mô th trư ng c a các DN này
thư ng bó h p trong ph m vi đ a phương, vi c m r ng ra các th trư ng m i là
r t khó khăn.
2.1.4. S c n thi t ph i phát tri n DNNVV
Trong b t kỳ n n kinh t nào, s t n t i và phát tri n các DNNVV là m t
t t y u b i các lý do sau:
- S phát tri n c a phân cơng lao đ ng xã h i gi a các ngành, các lĩnh v c
và các vùng so v i s phát tri n c a l c lư ng s n xu t và xã h i hố lao đ ng
trong n n kinh t c a m i nư c luôn t n t i khơng đ ng đ u bi u hi n b ng
nh ng hình th c t ch c s n xu t v i nh ng quy mơ khác nhau.
- Nhu c u vơ cùng đa d ng, phong phú trên th trư ng, các DN l n khơng
th t n t i m t mình và vươn t i t t c m i ho t ñ ng ñ ñáp ng ñư c. Quy lu t
l i nhu n và yêu c u hi u qu kinh t làm xu t hi n và t n t i ñ ng th i trong
m i quan h ch t ch v i nhau gi a DN l n và DNNVV như nh ng l c lư ng b
sung, h tr nhau cùng phát tri n.
- Trong n n kinh t c a m i nư c, các DNNVV là m t b ph n h u cơ
không th thi u ñư c. S phát tri n và t n t i c a DNNVV t ng nư c đã đóng
góp h t s c quan tr ng vào tăng trư ng và phát tri n c a m i qu c gia.
- DNNVV mang l i l i ích r t l n, đ c bi t trong vi c gi i quy t nh ng
m c tiêu xã h i quan tr ng như vi c làm, thu nh p. S phát tri n khơng đ u gi a
các vùng dân cư, các DNNVV ñư c s d ng như m t gi i pháp phát tri n nh m
th c hi n nh ng nhi m v đó. Do đó, s h tr các DNNVV khơng ch đem l i
l i ích cho các các DNNVV mà đem l i cho l i ích xã h i.
2.1.5. Vai trò c a DNNVV

Vi t Nam

V i s lư ng các DN m i thành l p ngày càng tăng nhanh, đóng góp c a
khu v c DNNVV ngày càng l n ñ i v i n n kinh t cũng như ñ i v i xã h i Vi t
Nam và ñư c th hi n trên các m t sau:
Th nh t, DNNVV đóng góp quan tr ng vào GDP và t c ñ tăng trư ng
kinh t . DNNVV ngày càng đóng góp nhi u hơn vào t ng GDP do s lư ng DN

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

9


ngày càng l n và phân b r ng kh p trong h u h t các ngành, các lĩnh v c. Ngồi
ra, t c đ tăng trư ng s n xu t c a khu v c DNNVV thư ng cao hơn so v i các
khu v c DN khác. C th , DNNVV ñang chi m gi v trí đ c bi t trong m t s
ngành như: ho t đ ng khoa h c cơng ngh chi m 94,1%, s a ch a ơ tơ, xe máy,
đ dùng chi m 93%, giáo d c ñào t o 87,5%, công nghi p ch bi n 86%, xây
d ng 85,7%... ðáng chú ý, DNNVV t p trung m nh vào 7 phân ngành thu c
công nghi p ch bi n, chi m 81% t ng giá tr s n lư ng tồn ngành. Hàng năm,
các DNNVV đóng góp kho ng 40% GDP, 30% giá tr s n lư ng công nghi p,
78% t ng m c bán l …[7].
Th hai, DNNVV góp ph n làm chuy n d ch cơ c u kinh t . Các DN thành
l p

các vùng nông thôn, mi n núi, vùng sâu vùng xa s làm gi m t tr ng nông

nghi p và tăng t tr ng ngành công nghi p, d ch v . ði u này s giúp cho vi c
chuy n d ch cơ c u c a toàn b n n kinh t theo hư ng gi m t tr ng ngành nông
nghi p, tăng t tr ng ngành công nghi p, d ch v .
Th ba, DNNVV làm tăng hi u qu và năng l c c nh tranh c a n n kinh
t . V i s t n t i c a nhi u DN ho t ñ ng trong cùng m t ngành, lĩnh v c s làm

gi m tính đ c quy n và bu c các DN ph i ch p nh n c nh tranh, ph i liên t c
ñ i m i ñ t n t i và phát tri n. V i s linh ho t c a mình, các DNNVV cũng s
t o s c ép c nh tranh v i các DN l n. Ngoài ra, nhi u DNNVV cịn đóng vai trị
là v tinh cho các DN l n, thúc đ y q trình chun mơn hố và phân cơng lao
đ ng s n xu t, làm tăng hi u qu c a các DNNVV cũng như các cơng ty h p tác.
Bên c nh đó, DNNVV đóng góp khơng nh vào ngân sách Nhà nư c. M c
dù đóng góp ngân sách c a DNNVV vào thu ngân sách cịn nh , nhưng t l này
đã tăng đáng k và có xu hư ng tăng nhanh trong nh ng năm g n đây, năm 2006
đóng góp trên 192 nghìn t đ ng vào t ng thu ngân sách Nhà nư c[7].
Ngồi ra, DNNVV đóng góp vào q trình tăng t c đ áp d ng cơng ngh
m i. V i s linh ho t c a mình, các DNNVV là ngư i đi tiên phong trong vi c áp
d ng các phát minh m i v công ngh m i cũng như các sáng ki n v k thu t.
Do áp l c c nh tranh nên các DNNVV thư ng xuyên ph i c i ti n công ngh , t o
s khác bi t đ có th c nh tranh thành cơng. M c dù khơng t o ra đư c nh ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

10


phát minh, sáng ki n mang tính đ t phá, nhưng là nh ng ti n ñ cho s thay ñ i
v công ngh .
M t khác, DNNVV ñã t o ra nhi u vi c làm m i, gi m áp l c v vi c làm
và th t nghi p. Hi n nay, do t l dân s tăng cao trong nh ng năm trư c ñây nên
v n ñ gi i quy t vi c làm ñang tr nên c p thi t. DN Nhà nư c ñang th c hi n
s p x p l i nên không nh ng không th thu hút thêm lao đ ng mà cịn tăng thêm
s lao đ ng dơi dư, trong khi khu v c nư c ngoài l i khơng t o ra t l vi c làm
đáng k . Do đó, ph n l n s ngư i tham gia l c lư ng lao ñ ng này trông ch
vào khu v c nông thôn và khu v c DNNVV. Các DNNVV ñã t o ra nhi u vi c
làm m i v i t c ñ tăng trư ng cao, góp ph n tăng thu nh p c a ngư i lao ñ ng,

c i thi n ñ i s ng kinh t xã h i ngày m t t t hơn.
DNNVV cịn đóng góp khơng nh vào xu t kh u. V i ñ c ñi m n n kinh t
kém phát tri n, các ngành ngh

nông thôn ch y u là s n xu t nh và là nh ng

ngành ngh truy n th ng, nh ng ngành ngh có kh năng xu t kh u như d t may,
thu s n…, cũng có nhi u DNNVV tham gia. Vì v y, các DNNVV là l c lư ng
r t quan tr ng trong vi c tăng cư ng xu t kh u.
DNNVV còn là ti n ñ t o ra nh ng DN l n, đ ng th i làm lành m nh
mơi trư ng ñ u tư và kinh doanh. V i nh ng DN thành công, quy mô c a các
DN s ñư c m r ng và nhi u DN trong s này d n d n tr thành nh ng DN
l n. Ngoài ra, v i s lư ng l n, rào c n tham gia th trư ng khơng l n s ln
có nhi u DN m i tham gia th trư ng, ñ ng th i cũng có nhi u DN phá s n do
ho t đ ng không hi u qu . ð i v i m t DN quy mô nh , vi c tham gia hay rút
lui kh i th trư ng s không gây tác ñ ng l n ñ n n n kinh t .
Cu i cùng, các DNNVV còn là ti n đ t o ra m t mơi trư ng văn hố kinh
doanh mang tính kinh t th trư ng, t o ra nh ng nhà kinh doanh gi i, ñây là ñi u
r t c n thi t ñ i v i Vi t Nam hi n nay. Chúng ta đã

trong giai đo n kinh t k

ho ch hố t p trung khá lâu. Vì v y, mơi trư ng văn hố kinh doanh mang tính
th trư ng đã có lúc g n như khơng t n t i ho c khơng có cơ h i phát tri n, ñ i
ngũ doanh nhân gi i, có kh năng ñi u hành DN trong ñi u ki n qu c t hoá và
h i nh p kinh t qu c t r t h n ch . Do đó, t o ra m t mơi trư ng văn hố kinh
doanh mang tính th trư ng cũng như m t đ i ngũ kinh doanh gi i là y u t quan

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

11


tr ng đ Vi t Nam có th h i nh p qu c t thành cơng.
Tóm l i, v i nh ng đ c đi m v n có và các đóng góp cịn h n ch , song
khu v c DNNVV đã th hi n vai trị quan tr ng c a mình trong n n kinh t qu c
dân. Vai trò c a khu v c kinh t này đang ngày càng tăng lên v i đóng góp ngày
càng quan tr ng hơn. Do đó, đ nh ng đóng góp ngày m t r ng l n, kh c ph c
đư c nh ng khó khăn v quy mơ ho t đ ng đ khu v c này ti p t c đóng vai trị
quan tr ng c a mình đ i v i n n kinh t và xã h i thì c n có các chính sách h
tr cho DNNVV phát tri n. ðây v a là v n ñ t t y u, v a là v n ñ c p thi t
trong giai ño n hi n nay và s p t i, ñ c bi t là trong quá trình c nh tranh và h i
nh p qu c t .
B ng 2.3 ðánh giá vai trò các DNNVV
Vai trò c a các DNNVV

Vi t Nam

Vi t Nam
T l (%)

Góp ph n tăng trư ng kinh t

51,7

T o vi c làm và tăng thu nh p

88,5

Tính năng đ ng và hi u qu c a n n kinh t

83,2

Tham gia ñào t o ñ i ngũ các nhà kinh doanh gi i

63,2

Ngu n: DNNVV Vi t Nam trong ñi u ki n h i nh p kinh t qu c t [3].
Vi t Nam, theo ngh ñ nh 90/2001/ CP-Nð c a Chính ph , có hai ch
tiêu đ phân lo i DNNVV là v n và lao ñ ng. Căn c vào tình hình kinh t xã h i
c th c a t ng ngành, đ a phương trong q trình th c hi n các bi n pháp, các
chương trình tr giúp, có th áp d ng đ ng th i c hai ch tiêu v n và lao ñ ng
ho c m t trong hai ch tiêu đó.
2.2. M t s v n ñ lý lu n v rào c n
2.2.1. Khái ni m
Có r t nhi u các quan ñi m khác nhau v rào c n
* Theo T đi n bách khoa tồn thư Vi t Nam thì “rào c n” có th hi u là vi c
ngăn, không cho vư t qua, là s tr ng i, ngăn cách.
[]
* Thu t ng rào c n trong kinh t đư c hi u là nh ng cơng c , bi n pháp,
chính sách b o h c a m t s qu c gia nh m h n ch nh ng tác ñ ng tiêu c c nh
hư ng t i n n kinh t c a qu c gia đó.

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

12


Quan ñi m này cho r ng rào c n là chính sách c a m i qu c gia nh m c n
tr các tác ñ ng x u t bên ngoài t i n n kinh t . Các chính sách này đư c xây

d ng m t cách c th và ph thu c vào t ng qu c gia vì th rào c n c a m i nư c
là khác nhau.
* Rào c n là nh ng y u t gây c n tr , khó khăn n u khơng có s tác đ ng
t bên ngồi thì các y u t này s c n tr t i s phát tri n.
Theo quan ñi m này rào c n ñư c hi u là nh ng khó khăn, s c n tr t i quá
trình phát tri n c a s v t ho c hi n tư ng nào đó. Vì th mu n phát tri n đư c
địi h i ph i vư t qua hay lo i b các rào c n đó.
* Rào c n là b t kỳ m t bi n pháp hay m t hành ñ ng nào đó gây c n tr ,
khó khăn cho s

phát tri n, như ñưa ra các th ch , quy ñ nh nh hư ng

không t t cho s phát tri n.
* Quan ñi m c a OECD v rào c n k thu t thương m i
“Rào c n k thu t là nh ng quy ñ nh mang tính xã h i”. Trong đó các quy
đ nh mang tính xã h i đư c hi u r ng: Các quy ñ nh do m t nhà nư c ñưa ra
nh m ñ t ñư c các m c tiêu v s c kh e, an toàn, ch t lư ng và đ m b o mơi
trư ng; căn c vào rào c n k thu t thương m i, ngư i ta có th nh n th y các
m c tiêu này thông qua vi c nư c ngăn c n hàng hóa khơng đ m b o ch t
lư ng nh p vào nư c mình.
* Quan ñi m c a WTO v rào c n thương m i
Là nh ng cơng c , chính sách và pháp lu t ñư c các nư c s d ng ñ
h n ch thương m i. Rào c n thương m i ñư c chia thành 2 lo i: rào c n thu
quan và rào c n phi thu quan.
Như v y, đ ng trên góc đ nào thì cũng có th hi u : Rào c n là nh ng
y u t gây c n tr , khó khăn n u khơng có s tác đ ng h tr t bên ngồi thì các
ch th s khơng th vư t qua trong quá trình phát tri n.
2.2.2. Phân lo i rào c n
Rào c n trong phát tri n các DN ñư c chia làm nhi u lo i khác nhau,
tuỳ theo t ng tiêu chí.

- Theo n i dung:
+ Rào c n kinh t : Bao g m các lo i chính sách thu , lu t thương m i,

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

13


lu t c nh tranh, chính sách chính tr , c m v n, ti n t ...
+ Rào c n k thu t: Rào c n k thu t r t ña d ng và ñư c áp d ng r t
khác nhau

các nư c tuỳ thu c vào ñi u ki n c th c a t ng nư c. Các rào

c n k thu t có th ñư c chia làm các lo i sau: các tiêu chu n, quy đ nh k
thu t, an tồn v sinh d ch t ; các tiêu chu n ch bi n và s n xu t theo quy
ñ nh môi trư ng; các yêu c u v nhãn mác; các u c u v đóng gói bao bì;
phí mơi trư ng; nhãn sinh thái...
- Theo ph m vi:
+ Rào c n bên trong: Là rào c n xu t phát t bên trong DN. Bao g m
nh ng khó khăn v tài chính, lao đ ng, ch t lư ng s n ph m c a DN
+ Rào c n bên ngồi: Nh ng khó khăn, tr ng i do tác nhân bên ngoài
mang l i như y u t chính tr pháp lý, chính sách kinh t , văn hố xã h i, thi t b
cơng ngh ...
ð tài ti p c n theo cách phân lo i th hai.

2.2.3. T m quan tr ng c a vi c nghiên c u các rào c n trong phát tri n DNNVV
Th nh t, vi c nghiên c u các rào c n trong phát tri n DNNVV là vơ
cùng quan tr ng, nó giúp chúng ta nh n di n nh ng rào c n, nguyên nhân c a
rào c n t đó đưa ra đư c gi i pháp lo i b các rào c n đó, thúc ñ y s phát

tri n b n v ng c a các DN, ñ c bi t là DNNVV
Th hai, nghiên c u các rào c n trong phát tri n DNNVV giúp cho m i
DN có bi n pháp khai thác các ngu n l c có hi u qu cao.
Th ba, vi c nghiên c u này giúp DN tăng cư ng công tác qu n lý, h p tác,
liên k t nh m t o ra nh ng gi i pháp có tính đ ng b ñ thúc ñ y DN phát tri n.
Th tư, nghiên c u các rào c n khi n nhà qu n lý lãnh đ o có cách nhìn nh n
đánh giá khách quan trên cơ s đó có đ nh hư ng, k ho ch phát tri n DN.
2.2.4. Các nhân t

nh hư ng t i rào c n trong phát tri n DNNVV

2.2.4.1. Nhân t t bên trong DN
* Ngu n nhân l c
Trình đ năng l c c a các ch DNNVV hi n nay còn nhi u h n ch . Ph n l n
ch DN không qua ñào t o v qu n lý DN, ki n th c chuyên môn v ngành ngh
s n xu t cịn thi u, khơng có nhi u bư c ñ t phá v trang thi t b nên năng su t

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

14


lao đ ng khơng cao. Bên c nh đó cũng có nhi u ch DN đã m nh d n đ u tư máy
móc hi n đ i, do trình ñ h n ch nên không làm ch ñư c cơng ngh d n t i
lãng phí v v n và máy móc…Qua th c t đi u tra cho th y các DNNVV ñư c
thành l p d a trên n n t ng phát tri n ngành ngh hi n có c a b n thân, c a gia
đình ho c do ch DN trong q trình lao ñ ng th c t t tìm cho mình m t ngh
phù h p. Ph n l n s đó l i h c ngh t th c t , khơng qua trư ng l p khơng có
s tìm hi u t ng quát mà ch ñơn thu n như m t ngư i công nhân ch bi t s n xu t
nh ng cái gì đã đư c h c, khơng có s c i ti n v s n ph m, v quy trình s n xu t,

đ n cách th c tung s n ph m c a mình ra thì trư ng…s n xu t kinh doanh trên
thương trư ng v i s c c nh tranh kh c li t đ y cam go, địi h i các ch DN ph i
có trình đ ki n th c cao, năng l c qu n lý gi i, m i có th thành đ t trong qu n lý
kinh doanh, đưa DN c a mình ngày càng phát tri n. M i ch

DN ph i bi t thu

th p, t ng h p, phân tích đánh giá các lo i thông tin kinh t , k thu t, bi t ñ ra
nh ng chi n lư c ñúng ñ n và ñưa ra nh ng quy t ñ nh sáng su t, k p th i. Nh ng
v n đ này khơng ph i ngay l p t c tháo g ñư c.
Ki n th c và trình đ tay ngh c a ngư i lao ñ ng là m t trong nh ng rào
c n r t l n ñ i v i t ng DN. 75% l c lư ng lao ñ ng chưa qua đào t o chun
mơn k thu t; Vi c th c hi n chưa đ y đ các chính sách b o hi m xã h i,
b o hi m y t cho ngư i lao ñ ng ñã làm gi m đi ch t lư ng cơng vi c trong
khu v c DNNVV, do v y các DNNVV càng rơi vào v th b t l i. T i Hà
N i, t l ngư i lao ñ ng ñư c ñóng b o hi m xã h i ñ t 60,53% vào năm
2010. Ngư i lao ñ ng nh hư ng tr c ti p ñ n s n ph m c a DN khi ñưa ra th
trư ng, có r t nhi u DN đã b m t uy tín và thì trư ng tiêu th vì s n ph m c a
mình kém ch t lư ng ho c gi m ch t lư ng so v i nh ng l n giao hàng trư c do
vi c thay đ i cơng nhân vì b t kỳ m t lý do nào đó.
* Tình hình v n kinh doanh
Trong ñi u ki n kinh t hi n nay v n kinh doanh ñang là m t v n đ h t
s c khó khăn. Hi n nay, 70% DN ph i s d ng v n t có ho c vay t ngu n
khác (trong s này có nhi u DN v n ph i ch u vay

m c lãi su t cao 15 –

18%). Hi u qu ho t ñ ng c a các ngân hàng cũng b s t gi m, tăng trư ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

15


tín d ng th p, g p khó khăn trong thu n (g c và lãi). N x u có xu hư ng
tăng cao. ði u ki n vay v n hi n nay chưa phù h p v i DNNVV, r t ít các
DN đáp ng đư c đi u ki n khơng đư c n thu q h n, không n lãi su t
quá h n. Kh năng ti p c n các ngu n v n l n c a nhà nư c ñ u r t h n ch vì
các quy đ nh c a ngân hàng. Th i gian cho vay không phù h p v i chu kỳ s n
ph m, lãi su t cao khi n DN khơng đ đi u ki n tr lãi. M t khác DN khơng có
đ tài s n, máy móc đ th ch p. K t h p v i trong quá trình kinh doanh ti n
bán hàng l i khơng thu h i ngay đư c, ñây cũng chính là lý do làm cho ngu n
v n c a DN ngày càng c n ki t
* Thi t b và công ngh
K t qu kh o sát c a B Khoa h c và Công ngh m i đây cho th y, trình đ
khoa h c cơng ngh và năng l c đ i m i trong DNNVV c a Vi t Nam còn th p.
S lư ng các DN ho t ñ ng trong lĩnh v c khoa h c cơng ngh cịn r t ít. S
lư ng nhà khoa h c, chuyên gia làm vi c trong các DN ch chi m 0,025% trong
t ng s lao ñ ng làm vi c trong khu v c DN. Kho ng 80 – 90% máy móc và
công ngh s d ng trong các DN c a Vi t Nam là nh p kh u và 76% t th p niên
1980 – 1990, 75% máy móc và trang thi t b ñã h t kh u hao.
Thi t b và công ngh là y u t quy t đ nh t i s n ph m. Cơng ngh l c
h u, s d ng trong th i gian lâu năm s

nh hư ng t i s phát tri n c a DN.

M t DN v n gi m t s n ph m trong nhi u năm mà khơng có s c i ti n v
m u mã và ch t lư ng thì DN đó s nhanh chóng b t t h u, khơng th t n
t i trên thì trư ng hi n nay tr

m t s s n ph m mang tính truy n th ng.

Nhìn chung thi t b cơng ngh c a các DNNVV hi n nay còn l c h u, trình đ th p,
hi u qu chưa cao, đang g p khó khăn đ i v i vi c nâng cao năng su t, ch t lư ng
s n ph m.
* Yêu c u ngày càng cao v ch t lư ng
Ch t lư ng s n ph m d ch v là y u t kh ng ñ nh s s ng còn và phát tri n
c a DN. Trong n n kinh t th trư ng hi n nay b t k m t s n ph m nào hay m t
DN nào khơng b o tồn và phát tri n ñư c các y u t trên thì s đi đ n b v c
phá s n vì có r t nhi u s n ph m thay th v i ch t lư ng d ch v t t. Ch t

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

16


lư ng, uy tín và d ch v c n ph i ñư c ki m tra liên t c khơng đư c ng t
qng, kiên quy t khơng đư c cho các s n ph m kém tung ra th trư ng,
ch c n m t l n ñã làm m t ni m tin vào khách hàng thì r t khó l y l i
đư c. M t khác, giá nguyên li u ñ u vào c a các ngành ñ u tăng, trong khi
giá bán s n ph m khơng tăng. ð i v i ngành có t l n i đ a hóa th p, ph
thu c ch y u vào ngu n nguyên li u, ph ki n nh p kh u (ví d , s n xu t
dây và cáp ñi n, ñi n t …) b

nh hư ng ñ n kh năng c nh tranh. ðây là

v n đ r t khó cho các DNNVV hi n nay vì thi u cơng ngh hi n ñ i ñ
ki m tra s n ph m khi tung ra th trư ng.
* S liên k t, h p tác c a các DNNVV
S liên k t và h p tác c a các DNNVV hi n nay là r t khó khăn, các DN

khơng có s chia s nhau v lĩnh v c s n xu t, h s n sàng nói x u đ i th và
thư ng c nh tranh mang tính khơng lành m nh mu n xóa b các đơi th c nh
tranh b ng cách ch p nh n bán s n ph m c a mình th p hơn m c chi phí s n
xu t... ho c có h p tác thì tính liên k t kém do các DN h p tác v i tình th n th
đ gi th m nh cho riêng mình. ðây cũng là khó khăn l n cho các DN khi
khách hàng c n s n xu t nhanh v i s lư ng nhi u l i khơng th đáp ng.
* Chi n lư c phát tri n DN
Chi n lư c phát tri n là vô cùng quan tr ng nhưng khơng ph i DN nào
cũng đưa ra đư c chi n lư c ñúng trong t ng th i ñi m, các chi n lư c ñ u ph i
thay ñ i ñ phù h p v i th c t . ði u này ñ c bi t khó khăn v i DNNVV vì trình
đ c a ngư i qu n lý còn h n ch , ngh nghi p kinh doanh d a trên cơ s nhìn
nh n m t hàng trư c m t mà không nhìn nh n v n đ đó trương tương lai, đơi khi
có ch DN có s n v n r i t mình tìm hi u s n ph m, mua trang thi t b v s n
xu t...N u khơng v ch ra đư c chi n lư c phát tri n cho DN thì DN đó lúc nào
cũng rơi vào c nh v a s n xu t v a dị tìm l i phát tri n đây là m t ñi u t i k
trong s n xu t kinh doanh. N u không xây d ng ñư c chi n lư c cho mình DN
s g p nhi u khó khăn trong vi c huy đ ng, ưu tiên ngu n l c,… d n ñ n khó
khăn trong phát tri n.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s Qu n tr kinh doanh …………………

17