hoàn thiện pháp luật về giám sát của nhân dân đối với cơ quan hành chính nhà nước ở việt nam

HC VIN CHNH TR QUC GIA H CH MINH
HONG MINH HI
hoàn thiện pháp luật về giám sát của nhân dân
đối với cơ quan hành chính nhà nớc ở Việt Nam
LUN N TIN S LUT HC
H NI - 2014
HC VIN CHNH TR QUC GIA H CH MINH
HONG MINH HI
hoàn thiện pháp luật về giám sát của nhân dân
đối với cơ quan hành chính nhà nớc ở Việt Nam
Chuyờn ngnh : Lý lun v lch s Nh nc v phỏp lut
Mó s : 62 38 01 01
LUN N TIN S LUT HC
Ngi hng dn khoa hc: PGS, TS TRNH C THO
H NI - 2014
L󰗝I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c󰗪u c󰗨a riêng
tôi. Các s󰗒 li󰗈u nêu trong lu󰖮n án là trung th󰗲c, có ngu󰗔n g󰗒c
rõ ràng. Nh󰗰ng k󰗀t lu󰖮n khoa h󰗎c c󰗨a lu󰖮n án cha 󰗤c ai
công b󰗒 trong b󰖦t k󰗴 công trình nào.
Tác gi󰖤
Hoàng Minh H󰗚i
M󰗥C L󰗥C
Trang
M󰗟 󰖧U 1
Chng 1: T󰗕NG QUAN V󰗁 TÌNH HÌNH NGHIÊN C󰗩U 6
1.1. Tình hình nghiên c󰗪u trong n󰗜c liên quan 󰗀n 󰗂 tài 6
1.2. Tình hình nghiên c󰗪u ngoài n󰗜c liên quan 󰗀n 󰗂 tài 23
1.3. Khái quát k󰗀t qu󰖤 nghiên c󰗪u liên quan 󰗀n 󰗂 tài và nh󰗰ng v󰖦n 󰗂 󰖸t
ra c󰖨n 󰗤c ti󰗀p t󰗦c nghiên c󰗪u 28
Chng 2: C S󰗟 LÝ LU󰖭N HOÀN THI󰗇N PHÁP LU󰖭T V󰗁 GIÁM SÁT

C󰗧A NHÂN DÂN 󰗑I V󰗛I C QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ N󰗛C 31
2.1. Khái ni󰗈m, n󰗚i dung i󰗂u ch󰗊nh và vai trò c󰗨a pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a
nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan hành chính nhà n󰗜c 31
2.2. Tiêu chí ánh giá m󰗪c 󰗚 hoàn thi󰗈n và các y󰗀u t󰗒 󰖤nh h󰗠ng 󰗀n vi󰗈c
hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan hành
chính nhà n󰗜c 48
2.3. Pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan hành chính nhà n󰗜c
󰗠 m󰗚t s󰗒 n󰗜c trên th󰗀 gi󰗜i và nh󰗰ng giá tr󰗌 tham kh󰖤o cho Vi󰗈t Nam 60
Chng 3: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH, PHÁT TRI󰗃N VÀ TH󰗱C TR󰖡NG
PHÁP LU󰖭T V󰗁 GIÁM SÁT C󰗧A NHÂN DÂN 󰗑I V󰗛I C QUAN
HÀNH CHÍNH NHÀ N󰗛C 󰗟 VI󰗇T NAM 70
3.1. Quá trình hình thành và phát tri󰗄n c󰗨a pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân
dân 󰗒i v󰗜i c quan hành chính nhà n󰗜c 󰗠 Vi󰗈t Nam 70
3.2. Th󰗲c tr󰖢ng pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan hành
chính nhà n󰗜c 󰗠 Vi󰗈t Nam hi󰗈n hành 74
Chng 4: QUAN I󰗃M VÀ GI󰖣I PHÁP HOÀN THI󰗇N PHÁP LU󰖭T V󰗁
GIÁM SÁT C󰗧A NHÂN DÂN 󰗑I V󰗛I C QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ
N󰗛C 󰗟 VI󰗇T NAM HI󰗇N NAY 113
4.1. Quan i󰗄m hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c
quan hành chính nhà n󰗜c 󰗠 Vi󰗈t Nam hi󰗈n nay 113
4.2. Gi󰖤i pháp hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c
quan hành chính nhà n󰗜c 󰗠 Vi󰗈t Nam hi󰗈n nay 120
K󰖿T LU󰖭N 151
DANH M󰗥C CÁC CÔNG TRÌNH Ã CÔNG B󰗑 C󰗧A TÁC GI󰖣 LIÊN QUAN
󰖿N LU󰖭N ÁN 153
DANH M󰗥C TÀI LI󰗇U THAM KH󰖣O 154
DANH M󰗥C CÁC CH󰗯 VI󰖿T T󰖯T
CCB : C󰗲u chi󰗀n binh
CQHCNN : C quan hành chính nhà n󰗜c
GSTCC : Giám sát 󰖨u t c󰗨a c󰗚ng 󰗔ng

HND : H󰗚i 󰗔ng nhân dân
LL : Liên oàn Lao 󰗚ng
LHPN : Liên hi󰗈p Ph󰗦 n󰗰
MTTQ : M󰖸t tr󰖮n T󰗖 qu󰗒c
TNCS : Thanh niên c󰗚ng s󰖤n
TTND : Thanh tra nhân dân
UBND : 󰗧y ban nhân dân
VBQPPL : Vn b󰖤n quy ph󰖢m pháp lu󰖮t
XHCN : Xã h󰗚i ch󰗨 ngha
1
M󰗟 󰖧U
1. Tính c󰖦p thi󰗀t c󰗨a 󰗂 tài
Trong b󰗚 máy nhà n󰗜c, h󰗈 th󰗒ng các CQHCNN có v󰗌 trí và vai trò 󰖸c
bi󰗈t quan tr󰗎ng. Ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a h󰗈 th󰗒ng c quan này di󰗆n ra trên t󰖦t c󰖤 các lnh
v󰗲c c󰗨a 󰗞i s󰗒ng, tác 󰗚ng tr󰗲c ti󰗀p và th󰗞ng xuyên 󰗀n quy󰗂n, l󰗤i ích c󰗨a t󰗖
ch󰗪c và cá nhân 󰗠 m󰗎i thành ph󰖨n xã h󰗚i. Do v󰖮y, ho󰖢t 󰗚ng ki󰗄m tra, giám sát
󰗒i v󰗜i c quan hành chính là yêu c󰖨u khách quan, c󰖨n thi󰗀t và không ch󰗊 n
thu󰖨n t󰗬 phía các c quan nhà n󰗜c mà quan tr󰗎ng hn là c󰖨n ph󰖤i thi󰗀t l󰖮p c
ch󰗀 giám sát bên ngoài, tr󰗜c h󰗀t là c ch󰗀 giám sát th󰗞ng xuyên và có hi󰗈u
qu󰖤 t󰗬 phía nhân dân 󰗒i v󰗜i cán b󰗚, công ch󰗪c, viên ch󰗪c, CQHCNN 󰗄 b󰖤o
󰖤m quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c th󰗲c s󰗲 thu󰗚c v󰗂 nhân dân.
T󰗬 yêu c󰖨u trên, 󰖤ng và Nhà n󰗜c ã có nhi󰗂u ch󰗨 trng, chính sách và
vn b󰖤n pháp lu󰖮t nh󰖲m không ng󰗬ng tng c󰗞ng ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a nhân
dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN. Chính vì v󰖮y, ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i
CQHCNN ngày càng 󰗤c hoàn thi󰗈n hn, m󰗠 ra nhi󰗂u phng th󰗪c, cách th󰗪c
󰗄 nhân dân th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n giám sát, phát huy tính tích c󰗲c chính tr󰗌, quy󰗂n
làm ch󰗨 c󰗨a nhân dân, h󰗜ng t󰗜i b󰖤o 󰖤m pháp ch󰗀 và k󰗸 lu󰖮t trong qu󰖤n lý
hành chính, b󰖤o v󰗈 quy󰗂n, l󰗤i ích c󰗨a nhà n󰗜c, xã h󰗚i, cá nhân, t󰗖 ch󰗪c. Tuy
nhiên, nhìn m󰗚t cách t󰗖ng quát, ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i
CQHCNN còn mang tính hình th󰗪c, cha hi󰗈u qu󰖤. Do ó, tình tr󰖢ng quan liêu,

tham nhng, lãng phí, vô trách nhi󰗈m, l󰖢m quy󰗂n xâm ph󰖢m 󰗀n quy󰗂n, l󰗤i ích
c󰗨a nhân dân ang di󰗆n ra 󰗠 m󰗚t s󰗒 c quan hành chính và cha 󰗤c kh󰖰c
ph󰗦c. Có nhi󰗂u nguyên nhân c󰗨a tình tr󰖢ng này nhng c b󰖤n là pháp lu󰖮t v󰗂
giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN còn nhi󰗂u b󰖦p c󰖮p, t󰖤n m󰖢n trong
nhi󰗂u vn b󰖤n pháp lu󰖮t, có nh󰗰ng quy 󰗌nh pháp lu󰖮t d󰗜i d󰖢ng quy ch󰗀 nên giá
tr󰗌 pháp lý th󰖦p, có nh󰗰ng quy 󰗌nh ch󰗔ng chéo, mâu thu󰖬n ho󰖸c ã l󰗘i th󰗞i và
thi󰗀u 󰗖n 󰗌nh; 󰗔ng th󰗞i, t󰗔n t󰖢i m󰗚t s󰗒 qui 󰗌nh ch󰗊 d󰗬ng 󰗠 nh󰗰ng nguyên t󰖰c
chính tr󰗌 - pháp lý chung, mang tính lu󰖮t khung, thi󰗀u các quy 󰗌nh c󰗦 th󰗄. Trong
khi h󰖮u qu󰖤 pháp lý c󰗨a ho󰖢t 󰗚ng giám sát nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN ch󰗊
mang tính ki󰗀n ngh󰗌, không có tính b󰖰t bu󰗚c c󰗢ng ch󰗀 c󰗨a Nhà n󰗜c, pháp lu󰖮t
2
l󰖢i cha có quy 󰗌nh v󰗂 các bi󰗈n pháp theo dõi, ki󰗄m tra vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n ki󰗀n ngh󰗌,
󰗂 ngh󰗌 󰗒i v󰗜i c quan hành chính. Cng v󰖮y, c ch󰗀 pháp lý v󰗂 ho󰖢t 󰗚ng giám
sát quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c cha có s󰗲 ph󰗒i h󰗤p hi󰗈u qu󰖤 gi󰗰a giám sát nhà n󰗜c v󰗜i
giám sát nhân dân. Ho󰖢t 󰗚ng giám sát tr󰗲c ti󰗀p c󰗨a công dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN
ang thi󰗀u nh󰗰ng vn b󰖤n pháp lý quy 󰗌nh v󰗂 th󰖪m quy󰗂n, th󰗨 t󰗦c, trình t󰗲 th󰗲c
hi󰗈n b󰖤o 󰖤m hi󰗈u qu󰖤 giám sát.
Trên phng di󰗈n nghiên c󰗪u, ch󰗨 󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân và pháp
lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i CQHCNN không ph󰖤i hoàn toàn m󰗜i. Tuy
nhiên, nh󰗰ng v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n cn b󰖤n c󰗨a pháp lu󰖮t trong lnh v󰗲c này 󰗂u
cha 󰗤c nhìn nh󰖮n m󰗚t cách toàn di󰗈n và gi󰖤i quy󰗀t th󰖦u áo; do ó, m󰗚t
mô hình lý thuy󰗀t cho pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN
cha 󰗤c nh󰖮n di󰗈n th󰖮t rõ nét. Trên th󰗲c ti󰗆n, l󰗚 trình và các b󰗜c i c󰗨a
ho󰖢t 󰗚ng l󰖮p pháp cha th󰖮t s󰗲 tích c󰗲c, 󰗔ng b󰗚 󰗄 có th󰗄 hi󰗈n th󰗲c hóa k󰗌p
th󰗞i 󰗞ng l󰗒i, ch󰗨 trng c󰗨a 󰖤ng và Nhà n󰗜c ti󰗀n 󰗀n hoàn thi󰗈n c ch󰗀
giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan hành chính, góp ph󰖨n b󰖤o 󰖤m quy󰗂n
l󰗲c nhà n󰗜c thu󰗚c v󰗂 nhân dân.
T󰗬 nh󰗰ng l󰖮p lu󰖮n trên ây và tr󰗜c yêu c󰖨u xây d󰗲ng Nhà n󰗜c pháp
quy󰗂n XHCN c󰗨a dân, do dân, vì dân, vi󰗈c tng c󰗞ng, nâng c󰖦p và hoàn thi󰗈n
pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan nhà n󰗜c nói chung và

CQHCNN nói riêng 󰗠 Vi󰗈t Nam l󰖢i càng có ý ngha h󰗀t s󰗪c c󰖦p thi󰗀t c󰖤 v󰗂 lý
lu󰖮n và th󰗲c ti󰗆n. Góp ph󰖨n b󰖤o 󰖤m, nâng cao ch󰖦t l󰗤ng ho󰖢t 󰗚ng giám sát
c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN tôi ch󰗎n 󰗂 tài 󰜝Hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám
sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan hành chính nhà n󰗜c 󰗠 Vi󰗈t Nam󰜞 làm lu󰖮n
án ti󰗀n s lu󰖮t h󰗎c, chuyên ngành Lý lu󰖮n và l󰗌ch s󰗮 Nhà n󰗜c và pháp lu󰖮t.
2. M󰗦c ích và nhi󰗈m v󰗦
nghiên c󰗪u
2.1. M󰗦c ích
T󰗬 vi󰗈c nghiên c󰗪u c s󰗠 lý lu󰖮n và th󰗲c ti󰗆n hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂
giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN, lu󰖮n án 󰗂 xu󰖦t các quan i󰗄m và
gi󰖤i pháp hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠
Vi󰗈t Nam hi󰗈n nay.
3
2.2. Nhi󰗈m v󰗦
󰗄 th󰗲c hi󰗈n 󰗤c m󰗦c ích trên ây, lu󰖮n án th󰗲c hi󰗈n nhi󰗈m v󰗦 sau ây:
Phân tích và làm sáng t󰗐 khái ni󰗈m, 󰖸c i󰗄m, n󰗚i dung i󰗂u ch󰗊nh c󰗨a
pháp lu󰖮t và xác 󰗌nh các tiêu chí ánh giá m󰗪c 󰗚 hoàn thi󰗈n c󰗨a pháp lu󰖮t v󰗂
giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN cng nh vai trò, các y󰗀u t󰗒 󰖤nh
h󰗠ng; 󰗔ng th󰗞i, nghiên c󰗪u pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c
quan hành pháp 󰗠 m󰗚t s󰗒 n󰗜c và ch󰗊 ra nh󰗰ng giá tr󰗌 tham kh󰖤o cho Vi󰗈t Nam.
Nghiên c󰗪u quá trình hình thành, phát tri󰗄n và phân tích, ánh giá
th󰗲c tr󰖢ng pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠 Vi󰗈t Nam
th󰗞i gian qua.
Phân tích và 󰗂 xu󰖦t nh󰗰ng quan i󰗄m và gi󰖤i pháp hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t
v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠 Vi󰗈t Nam hi󰗈n nay.
3. 󰗒i t󰗤ng và ph󰖢m vi
nghiên c󰗪u
3.1. 󰗒i t󰗤ng nghiên c󰗪u
D󰗜i góc 󰗚 lý lu󰖮n và l󰗌ch s󰗮 nhà n󰗜c và pháp lu󰖮t, Lu󰖮n án nghiên c󰗪u
nh󰗰ng v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n và th󰗲c ti󰗆n c󰗨a pháp lu󰖮t và hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám

sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN. T󰗬 ó, lu󰖮n án lu󰖮n ch󰗪ng c s󰗠 khoa h󰗎c
và 󰗂 xu󰖦t các quan i󰗄m, gi󰖤i pháp hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân
dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠 Vi󰗈t Nam hi󰗈n nay.
3.2. Ph󰖢m vi nghiên c󰗪u
V󰗂 không gian: Lu󰖮n án ch󰗊 t󰖮p trung phân tích, ánh giá th󰗲c tr󰖢ng pháp
lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a CQHCNN 󰗠 Vi󰗈t Nam (thông
qua MTTQ Vi󰗈t Nam và các t󰗖 ch󰗪c thành viên c󰗨a M󰖸t tr󰖮n là Công oàn, oàn
TNCS H󰗔 Chí Minh, H󰗚i LHPN Vi󰗈t Nam, H󰗚i Nông dân Vi󰗈t Nam, H󰗚i CCB
Vi󰗈t Nam; Ban TTND, Ban GSTCC; giám sát tr󰗲c ti󰗀p c󰗨a cá nhân).
V󰗂 th󰗞i gian: Lu󰖮n án nghiên c󰗪u quá trình hình thành và phát tri󰗄n c󰗨a
pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN; 󰖸c bi󰗈t nghiên c󰗪u, phân
tích, ánh giá th󰗲c tr󰖢ng pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN
t󰗬 nm 1992 󰗀n nay.
4
4. C s󰗠 lý lu󰖮n và phng pháp nghiên c󰗪u
4.1. C s󰗠 lý lu󰖮n
C s󰗠 lý lu󰖮n c󰗨a vi󰗈c nghiên c󰗪u 󰗂 tài lu󰖮n án d󰗲a trên quan i󰗄m c󰗨a
ch󰗨 ngha Mác - Lênin, t t󰗠ng H󰗔 Chí Minh v󰗂 nhà n󰗜c và pháp lu󰖮t, quan
i󰗄m c󰗨a 󰖤ng C󰗚ng s󰖤n Vi󰗈t Nam t󰗖 ch󰗪c quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c, v󰗂 vai trò c󰗨a
nhân dân 󰗒i v󰗜i nhà n󰗜c; v󰗂 c󰗨ng c󰗒 ki󰗈n toàn h󰗈 th󰗒ng chính tr󰗌, xây d󰗲ng b󰗚
máy nhà n󰗜c, hoàn thi󰗈n h󰗈 th󰗒ng pháp lu󰖮t; v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i
c quan c nhà n󰗜c nhà n󰗜c nói chung và CQHCNN nói riêng áp 󰗪ng yêu
c󰖨u xây d󰗲ng và hoàn thi󰗈n nhà n󰗜c pháp quy󰗂n XHCN.
4.2. Phng pháp nghiên c󰗪u
Trên c s󰗠 lý lu󰖮n c󰗨a ch󰗨 ngha Mác - Lênin, lu󰖮n án s󰗮 d󰗦ng phng
pháp phân tích, t󰗖ng h󰗤p, h󰗈 th󰗒ng, phng pháp quy n󰖢p, di󰗆n d󰗌ch, th󰗒ng kê,
󰗒i chi󰗀u, so sánh󰜧c󰗦 th󰗄:
󰗟 Chng 1: tác gi󰖤 dùng phng pháp h󰗈 th󰗒ng, phng pháp phân tích,
t󰗖ng h󰗤p các tài li󰗈u, công trình nghiên c󰗪u khoa h󰗎c ã 󰗤c công b󰗒 󰗄 kh󰖤o
c󰗪u các k󰗀t qu󰖤 liên quan 󰗀n 󰗂 tài; t󰗬 ó ch󰗊 ra nh󰗰ng v󰖦n 󰗂 ti󰗀p t󰗦c nghiên

c󰗪u c󰗨a lu󰖮n án.
󰗟 Chng 2: S󰗮 d󰗦ng phng pháp pháp phân tích, t󰗖ng h󰗤p, phng pháp
quy n󰖢p, di󰗆n d󰗌ch 󰗄 nghiên c󰗪u, phân tích, lu󰖮n gi󰖤i các khái ni󰗈m, ph󰖢m trù có tính
lý lu󰖮n c󰗨a hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN.
󰗟 Chng 3: S󰗮 d󰗦ng phng pháp kh󰖤o sát vn b󰖤n, th󰗒ng kê, 󰗒i chi󰗀u,
so sánh, lu󰖮n án phân tích quá trình hình thành, phát tri󰗄n và ánh giá th󰗲c tr󰖢ng
v󰗜i nh󰗰ng k󰗀t qu󰖤, h󰖢n ch󰗀 và nguyên nhân c󰗨a pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân
dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN.
󰗟 Chng 4: S󰗮 d󰗦ng phng pháp phân tích, t󰗖ng h󰗤p, quy n󰖢p - di󰗆n
d󰗌ch 󰗄 lu󰖮n gi󰖤i và 󰗂 xu󰖦t các quan i󰗄m, gi󰖤i pháp hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂
giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠 Vi󰗈t Nam hi󰗈n nay.
5. Nh󰗰ng i󰗄m m󰗜i c󰗨a lu󰖮n án
Lu󰖮n án là công trình khoa h󰗎c 󰖨u tiên nghiên c󰗪u toàn di󰗈n và h󰗈
th󰗒ng c s󰗠 lý lu󰖮n và th󰗲c ti󰗆n c󰗨a hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân
5
dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠 Vi󰗈t Nam; vì v󰖮y, lu󰖮n án có m󰗚t s󰗒 i󰗄m m󰗜i v󰗂
m󰖸t khoa h󰗎c nh sau:
Lu󰖮n án ã xây d󰗲ng khái ni󰗈m, phân tích 󰖸c i󰗄m và n󰗚i dung i󰗂u
ch󰗊nh c󰗨a pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN.
Lu󰖮n án xây d󰗲ng 󰗤c các tiêu chí ánh giá m󰗪c 󰗚 hoàn thi󰗈n c󰗨a pháp
lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN, bao g󰗔m các tiêu chí v󰗂 n󰗚i dung
i󰗂u ch󰗊nh pháp lu󰖮t, hình th󰗪c pháp lu󰖮t và tiêu chí v󰗂 t󰗖 ch󰗪c th󰗲c hi󰗈n pháp lu󰖮t.
Lu󰖮n án rút ra 󰗤c nh󰗰ng giá tr󰗌 có th󰗄 tham kh󰖤o cho Vi󰗈t Nam trong
quá trình hoàn thi󰗈n c󰗨a pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN
qua vi󰗈c nghiên c󰗪u pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠
m󰗚t s󰗒 n󰗜c trên th󰗀 gi󰗜i.
Lu󰖮n án phân tích, ch󰗊 ra 󰗤c nh󰗰ng k󰗀t qu󰖤, h󰖢n ch󰗀 và nguyên nhân
c󰗨a th󰗲c tr󰖢ng pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN.
Lu󰖮n án 󰗂 xu󰖦t các quan i󰗄m và gi󰖤i pháp hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám
sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠 Vi󰗈t Nam hi󰗈n nay.

6. Ý ngha lý lu󰖮n và th󰗲c ti󰗆n c󰗨a lu󰖮n án
V󰗂 lý lu󰖮n: k󰗀t qu󰖤 nghiên c󰗪u c󰗨a lu󰖮n án góp ph󰖨n làm phong phú thêm
lý lu󰖮n v󰗂 hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN.
V󰗂 th󰗲c ti󰗆n: Lu󰖮n án là công trình 󰖨u tiên nghiên c󰗪u m󰗚t cách có h󰗈
th󰗒ng và toàn di󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN. K󰗀t
qu󰖤 lu󰖮n án là tài li󰗈u tham kh󰖤o có giá tr󰗌 󰗒i v󰗜i các nhà ho󰖢ch 󰗌ch chính sách,
c quan nhà n󰗜c có th󰖪m quy󰗂n trong vi󰗈c xây d󰗲ng và th󰗲c hi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂
giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN; có th󰗄 dùng làm tài li󰗈u tham kh󰖤o
cho các c quan nghiên c󰗪u, sinh viên, h󰗎c viên sau 󰖢i h󰗎c chuyên ngành lý
lu󰖮n và l󰗌ch s󰗮 nhà n󰗜c và pháp lu󰖮t.
7. K󰗀t c󰖦u c󰗨a lu󰖮n án
Ngoài ph󰖨n m󰗠 󰖨u, k󰗀t lu󰖮n, danh m󰗦c tài li󰗈u th󰖤m kh󰖤o, lu󰖮n án bao
g󰗔m 4 chng, 10 ti󰗀t.
6
Chng 1
T󰗕NG QUAN V󰗁 TÌNH HÌNH NGHIÊN C󰗩U
1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN C󰗩U TRONG N󰗛C LIÊN QUAN 󰖿N 󰗁 TÀI
1.1.1. Các công trình nghiên c󰗪u liên quan 󰗀n pháp lu󰖮t và hoàn
thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan nhà n󰗜c
* Sách:
Giám sát và c ch󰗀 giám sát vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c 󰗠 n󰗜c ta
hi󰗈n nay do GS,TS ào Trí Úc, Võ Khánh Vinh (ch󰗨 biên) [86] ã phân tích
nh󰗰ng v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n v󰗂 giám sát và c ch󰗀 giám sát quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c nh
khái ni󰗈m, các lo󰖢i, các lnh v󰗲c, n󰗚i dung và h󰗈 th󰗒ng các c quan giám sát 󰗒i
v󰗜i t󰗖 ch󰗪c và ho󰖢t 󰗚ng th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c và phân bi󰗈t giám sát
nhà n󰗜c và giám sát xã h󰗚i (giám sát c󰗨a nhân dân). Bên c󰖢nh ó, các tác gi󰖤
phân tích c s󰗠 lý lu󰖮n và th󰗲c, ti󰗆n phân tích vai trò giám sát c󰗨a MTTQ Vi󰗈t
Nam, các oàn th󰗄 nhân dân trong vi󰗈c phát huy dân ch󰗨, góp ph󰖨n xây d󰗲ng
nhà n󰗜c trong s󰖢ch, v󰗰ng m󰖢nh qua ó b󰖤o 󰖤m cho các c quan nhà n󰗜c ho󰖢t
󰗚ng có hi󰗈u qu󰖤. ây là công trình có giá tr󰗌 tham kh󰖤o b󰗖 ích cho nghiên c󰗪u

sinh khi th󰗲c hi󰗈n 󰗂 tài lu󰖮n án.
M󰗒i quan h󰗈 pháp lý gi󰗰a cá nhân công dân v󰗜i Nhà n󰗜c c󰗨a tác gi󰖤
Tr󰖨n Ng󰗎c 󰗞ng và Chu Vn Thành [30] phân tích nh󰗰ng v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n v󰗂
m󰗒i quan h󰗈 gi󰗰a Nhà n󰗜c và công dân. Các tác gi󰖤 nh󰖮n 󰗌nh trong Nhà n󰗜c
pháp quy󰗂n XHCN, 󰗄 các quy󰗂n và ngha v󰗦 ó c󰗨a Nhà n󰗜c và công dân
󰗤c b󰖤o 󰖤m th󰗲c hi󰗈n trên th󰗲c t󰗀 thì ph󰖤i có c ch󰗀 b󰖤o 󰖤m vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n
các quy󰗂n ó. Trong c ch󰗀 ó vai trò c󰗨a MTTQ Vi󰗈t Nam và t󰗖 ch󰗪c thành
viên, cá nhân công dân r󰖦t quan tr󰗎ng, b󰖤o 󰖤m cho m󰗒i quan h󰗈 pháp lý gi󰗰a
Nhà n󰗜c và công dân không b󰗌 xâm ph󰖢m. Công trình nghiên c󰗪u không i sâu
v󰗂 ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN, tuy nhiên ã chú tr󰗎ng
󰗀n các hình th󰗪c giám sát c󰗨a nhân dân (các t󰗖 ch󰗪c xã h󰗚i và cá nhân công
dân) 󰗒i v󰗜i Nhà n󰗜c. Công trình g󰗤i m󰗠 cho nghiên c󰗪u sinh ti󰗀p t󰗦c nghiên
c󰗪u sâu hn v󰗂 các hình th󰗪c giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN.
7
Ki󰗄m soát quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c: M󰗚t s󰗒 v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n và th󰗲c ti󰗆n 󰗠 Vi󰗈t
Nam hi󰗈n nay c󰗨a tác gi󰖤 Tr󰗌nh Th󰗌 Xuy󰗀n [93] t󰖮p trung nghiên c󰗪u, phân tích
c s󰗠 lý lu󰖮n và th󰗲c ti󰗆n v󰖦n 󰗂 ki󰗄m soát quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c 󰗠 Vi󰗈t Nam
trong th󰗞i gian qua. 󰖸c bi󰗈t, công trình 󰗂 c󰖮p 󰗀n các hình th󰗪c ki󰗄m soát
quy󰗂n l󰗲c c󰗨a công dân 󰗒i v󰗜i nhà n󰗜c qua báo chí, d lu󰖮n xã h󰗚i, quy󰗂n
trng c󰖨u ý dân󰜧 Ti󰗀p c󰖮n t󰗬 nh󰗰ng v󰖦n 󰗂 chung v󰗂 ki󰗄m soát, công trình có
giá tr󰗌 tham kh󰖤o t󰗒t v󰗂 h󰗜ng ti󰗀p c󰖮n và g󰗤i m󰗠 h󰗜ng nghiên c󰗪u v󰗂 giám
sát c󰗨a nhân dân nh giám sát c󰗨a các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 - xã h󰗚i, t󰗖 ch󰗪c xã h󰗚i,
c󰗨a cá nhân công dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN nh là m󰗚t kênh ki󰗄m soát quy󰗂n l󰗲c
nhà n󰗜c pháp hi󰗈u qu󰖤.
Trong sách Nhà n󰗜c và trách nhi󰗈m c󰗨a Nhà n󰗜c [17] tác gi󰖤 Nguy󰗆n
ng Dung phân tích và nh󰖮n 󰗌nh r󰖲ng nhà n󰗜c luôn có xu h󰗜ng l󰖢m quy󰗂n.
󰗄 tránh 󰗤c s󰗲 tha hóa quy󰗂n l󰗲c ó c󰖨n ph󰖤i th󰗲c hi󰗈n c ch󰗀 phân công và
ki󰗄m soát quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c 󰗒i v󰗜i các quy󰗂n l󰖮p pháp, hành pháp và t pháp.
Vì v󰖮y, 󰗄 th󰗲c hi󰗈n vi󰗈c ki󰗄m soát quy󰗂n l󰗲c có hi󰗈u qu󰖤 c󰖨n ph󰖤i hoàn thi󰗈n h󰗈
th󰗒ng pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát, xây d󰗲ng và ph󰗒i h󰗤p nhi󰗂u c ch󰗀 trong ó có c󰖤

giám sát xã h󰗚i 󰗒i v󰗜i quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c. Công trình cha i sâu phân tích v󰗂
giám sát c󰗨a nhân dân v󰗜i CQHCNN nhng ã g󰗤i m󰗠 cho nghiên c󰗪u sinh
h󰗜ng nghiên c󰗪u v󰗂 vai trò c󰗨a giám sát nhân dân 󰗒i v󰗜i Nhà n󰗜c.
Nghiên c󰗪u v󰗂 yêu c󰖨u khách quan hoàn thi󰗈n các thi󰗀t ch󰗀 v󰗂 giám sát
c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a b󰗚 máy nhà n󰗜c và thi󰗀t l󰖮p m󰗒i quan h󰗈
gi󰗰a giám sát c󰗨a nhà n󰗜c, giám sát c󰗨a 󰖤ng và giám sát c󰗨a nhân dân ph󰖤i
k󰗄 󰗀n sách Quan i󰗄m và nguyên t󰖰c 󰗖i m󰗜i h󰗈 th󰗒ng chính tr󰗌 󰗠 Vi󰗈t Nam
giai o󰖢n 2005 󰜔 2010 c󰗨a PGS,TS Tr󰖨n ình Hoan (ch󰗨 biên) [40]. Các tác
gi󰖤 phân tích m󰗒i quan h󰗈 gi󰗰a các thi󰗀t ch󰗀 giám sát quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c thông
qua quy ch󰗀 ph󰗒i h󰗤p ho󰖢t 󰗚ng, b󰖤o 󰖤m tính 󰗚c l󰖮p tng 󰗒i c󰗨a giám sát
nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan nhà n󰗜c là giám sát c󰗨a MTTQ Vi󰗈t Nam, giám sát
c󰗨a các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 - xã h󰗚i. Công trình g󰗤i m󰗠 cho nghiên c󰗪u sinh
nghiên c󰗪u 󰗂 xu󰖦t hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t b󰖤o 󰖤m s󰗲 k󰗀t h󰗤p gi󰗰a các hình th󰗪c
8
giám sát c󰗨a nhà n󰗜c (giám sát Qu󰗒c h󰗚i, HND) v󰗜i các hình th󰗪c giám sát
c󰗨a nhân dân (nh giám sát thông qua MTTQ, các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 - xã h󰗚i,
Ban TTND, Ban GTTCC, cá nhân).
Các tác gi󰖤 Thang Vn Phúc và Nguy󰗆n Minh Phng trong sách 󰗖i
m󰗜i t󰗖 ch󰗪c và ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a M󰖸t tr󰖮n T󰗖 qu󰗒c và t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 xã h󰗚i 󰗠
n󰗜c ta hi󰗈n nay [67] ã lu󰖮n gi󰖤i v󰗂 vai trò c󰗨a các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 - xã h󰗚i
trong h󰗈 th󰗒ng chính tr󰗌 󰗠 n󰗜c ta trong vi󰗈c b󰖤o 󰖤m nên dân ch󰗨 XHCN.
Công trình kh󰖴ng 󰗌nh 󰗄 th󰗲c hi󰗈n 󰗤c vai trò to l󰗜n ó MTTQ Vi󰗈t Nam và
các t󰗖 ch󰗪c thành viên ph󰖤i t󰖮p h󰗤p v󰖮n 󰗚ng nhân dân th󰗲c hi󰗈n nhi󰗈m v󰗦
giám sát và ph󰖤n bi󰗈n xã h󰗚i b󰖰t 󰖨u t󰗬 khi 󰗂 xu󰖦t, xây d󰗲ng các ch󰗨 trng
chính sách, pháp lu󰖮t 󰗀n vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n chính sách, pháp lu󰖮t ó trong cu󰗚c
s󰗒ng. Công trình có giá tr󰗌 tham kh󰖤o cho nghiên c󰗪u sinh khi nghiên c󰗪u khi
󰗂 xu󰖦t các quan i󰗄m b󰖤o 󰖤m giám sát nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN
T󰗬 góc 󰗚 chính tr󰗌 h󰗎c tác gi󰖤 Nguy󰗆n Th󰗌 Hi󰗂n Oanh trong sách Vai
trò c󰗨a M󰖸t tr󰖮n T󰗖 qu󰗒c Vi󰗈t Nam 󰗒i v󰗜i vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n làm ch󰗨 c󰗨a
nhân dân 󰗠 n󰗜c ta hi󰗈n nay [64] ã phân tích, ánh giá th󰗲c tr󰖢ng c󰗨a

MTTQ Vi󰗈t Nam v󰗜i vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n làm ch󰗨 c󰗨a nhân dân. Qua kh󰖤o
sát th󰗲c tr󰖢ng cho th󰖦y h󰗈 th󰗒ng pháp lu󰖮t còn thi󰗀u, c ch󰗀 b󰖤o 󰖤m MTTQ
Vi󰗈t Nam giám sát các c quan nhà n󰗜c còn thi󰗀u tính 󰗔ng b󰗚, ch󰖦t l󰗤ng,
hi󰗈u qu󰖤 giám sát c󰗨a MTTQ Vi󰗈t Nam cha áp 󰗪ng òi h󰗐i c󰗨a ng󰗞i dân.
Vì v󰖮y, ti󰗀p t󰗦c c󰖤i cách h󰗈 th󰗒ng chính tr󰗌, áp 󰗪ng hi󰗈u qu󰖤 ho󰖢t 󰗚ng
giám sát trong ó có hi󰗈u qu󰖤 giám sát c󰗨a MTTQ Vi󰗈t Nam là yêu c󰖨u ang
󰖸t ra. Công trình ã g󰗤i m󰗠 cho nghiên c󰗪u sinh nghiên c󰗪u hoàn thi󰗈n
hình th󰗪c giám sát c󰗨a nhân dân thông qua MTTQ Vi󰗈t Nam.
Quy󰗂n l󰗲c Nhà n󰗜c và quy󰗂n công dân c󰗨a tác gi󰖤 inh Vn M󰖮u [54]
l󰖮p lu󰖮n r󰖲ng: khi nhân dân 󰗨y quy󰗂n cho Nhà n󰗜c thì Nhà n󰗜c ph󰖤i b󰖤o v󰗈
các quy󰗂n c󰗨a công dân b󰖲ng vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n l󰖮p pháp, quy󰗂n hành pháp
và quy󰗂n t pháp. Tuy nhiên, 󰗄 tránh xu h󰗜ng l󰖢m quy󰗂n thì quy󰗂n l󰗲c nhà
n󰗜c c󰖨n 󰗤c giám sát. Công trình nghiên c󰗪u 󰗂 c󰖮p 󰗀n các hình th󰗪c giám
sát c󰗨a bên trong và bên ngoài nhà n󰗜c. Ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i
9
v󰗜i CQHCNN 󰗤c 󰗂 c󰖮p gián ti󰗀p thông qua hình th󰗪c giám sát bên ngoài nhà
n󰗜c, giám sát c󰗨a nhân dân. Công trình giá tr󰗌 tham kh󰖤o t󰗒t cho nghiên c󰗪u
sinh khi 󰗂 xu󰖦t nh󰗰ng quan i󰗄m và gi󰖤i pháp hoàn hi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát
c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠 Vi󰗈t Nam hi󰗈n nay.
Sách C s󰗠 lý lu󰖮n v󰗂 t󰗖 ch󰗪c và ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a h󰗈 th󰗒ng chính tr󰗌 trong
quá trình xây d󰗲ng ch󰗨 ngha xã h󰗚i 󰗠 Vi󰗈t Nam c󰗨a PGS,TS Lê Minh Thông
(ch󰗨 biên) [79] kh󰖴ng 󰗌nh nhân dân là ch󰗨 th󰗄 duy nh󰖦t t󰗒i cao c󰗨a h󰗈 th󰗒ng
chính tr󰗌. Do v󰖮y, các t󰗖 ch󰗪c 󰖤ng, Nhà n󰗜c và MTTQ và các t󰗖 ch󰗪c thành
viên 󰗂u ph󰗦c tùng ý chí c󰗨a nhân dân, ch󰗌u s󰗲 ki󰗄m tra, giám sát c󰗨a nhân dân.
󰗔ng th󰗞i, 󰗖i m󰗜i, nâng cao ch󰖦t l󰗤ng ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 - xã
h󰗚i cùng v󰗜i vi󰗈c hoàn thi󰗈n h󰗈 th󰗒ng pháp lu󰖮t nói chung và pháp lu󰖮t giám sát
c󰗨a nhân dân thông qua các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 - xã h󰗚i, t󰗖 ch󰗪c xã h󰗚i là nhi󰗈m v󰗦
có tính c󰖦p thi󰗀t trong giai o󰖢n hi󰗈n nay.
Sách 󰗖i m󰗜i quan h󰗈 󰖤ng, Nhà n󰗜c và các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 - xã h󰗚i
trong h󰗈 th󰗒ng chính tr󰗌 Vi󰗈t Nam do GS,TS Lê H󰗰u Ngha, GS,TS Hoàng Chí

B󰖤o, PGS,TS Bùi ình Bôn (󰗔ng ch󰗨 biên) [58] kh󰖴ng 󰗌nh r󰖲ng 󰗖i m󰗜i h󰗈
th󰗒ng chính tr󰗌 th󰗲c ch󰖦t là 󰗖i m󰗜i m󰗒i quan h󰗈 gi󰗰a 󰖤ng, Nhà n󰗜c, các t󰗖
ch󰗪c chính tr󰗌 - xã h󰗚i v󰗜i nhân dân và v󰗜i xã h󰗚i. Trong i󰗂u ki󰗈n 󰗠 Vi󰗈t Nam,
MTTQ và các oàn th󰗄 ph󰖤i 󰖸t d󰗜i s󰗲 lãnh 󰖢o c󰗨a 󰖤ng nhng ph󰖤i b󰖤o 󰖤m
tính 󰗚c l󰖮p, ch󰗨 󰗚ng, sáng t󰖢o trong ph󰖢m vi ch󰗪c nng ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a mình.
Th󰗲c hi󰗈n giám sát và ph󰖤n bi󰗈n xã h󰗚i 󰗒i v󰗜i 󰖤ng và Nhà n󰗜c nh󰖲m kh󰖰c
ph󰗦c sai l󰖨m do ch󰗨 quan, duy ý chí, nh󰖲m nâng cao hi󰗈u l󰗲c, hi󰗈u qu󰖤 trong
ho󰖢t 󰗚ng qu󰖤n lý nhà n󰗜c. Công trình có giá tr󰗌 tham kh󰖤o cho nghiên c󰗪u
sinh khi lu󰖮n gi󰖤i các quan i󰗄m v󰗂 ho󰖢t 󰗚ng pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân
dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠 Vi󰗈t Nam hi󰗈n nay.
Nhân dân giám sát các c quan dân c󰗮 󰗠 Vi󰗈t Nam trong th󰗞i k󰗴 󰗖i
m󰗜i c󰗨a tác gi󰖤 󰖸ng ình Tân (ch󰗨 biên) [73] ã phân tích, làm rõ các quan
i󰗄m, t t󰗠ng v󰗂 nhân dân giám sát các c quan dân c󰗮 là t󰖦t y󰗀u; 󰗔ng th󰗞i
ch󰗊 rõ vi󰗈c giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i các c quan dân c󰗮 ch󰗊 tr󰗠 thành
hi󰗈n th󰗲c khi pháp lu󰖮t là c s󰗠 pháp lý 󰗄 th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n giám sát. Công
10
trình cng ã ch󰗊 ra ch󰗨 th󰗄, n󰗚i dung, phng th󰗪c giám sát c󰗨a nhân dân
󰗒i v󰗜i các c quan dân c󰗮 có giá tr󰗌 tham kh󰖤o t󰗒t cho nghiên c󰗪u sinh.
Tác gi󰖤 Nguy󰗆n Th󰗎 Ánh trong sách Th󰗲c hi󰗈n ch󰗪c nng giám sát và
ph󰖤n bi󰗈n xã h󰗚i c󰗨a M󰖸t tr󰖮n T󰗖 qu󰗒c Vi󰗈t Nam hi󰗈n nay [1] ã phân tích, ánh
giá các hình th󰗪c giám sát c󰗨a MTTQ v󰗜i ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a b󰗚 máy nhà n󰗜c thông
qua hình th󰗪c d󰗲 h󰗎p, tham gia oàn giám sát c󰗨a c quan nhà n󰗜c, thông qua
giám sát gi󰖤i quy󰗀t khi󰗀u n󰖢i t󰗒 cáo, thông qua vi󰗈c t󰗖 ch󰗪c th󰗲c hi󰗈n quy ch󰗀
dân ch󰗨 c s󰗠. ây là công trình nghiên c󰗪u ánh giá ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a
nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan nhà n󰗜c thông qua thi󰗀t ch󰗀 MTTQ. Tuy là công trình
ch󰗊 bàn 󰗀n m󰗚t s󰗒 v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n v󰗂 ho󰖢t 󰗚ng giám sát và ánh giá th󰗲c tr󰖢ng
ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a MTTQ nhng có giá tr󰗌 tham kh󰖤o cho nghiên c󰗪u sinh
󰗄 xu󰖦t nh󰗰ng ki󰗀n ngh󰗌 󰗠 chng 4.
Khoa Lu󰖮t, 󰖢i h󰗎c qu󰗒c gia Hà N󰗚i trong sách Quy󰗂n ti󰗀p c󰖮n thông tin:
Pháp lu󰖮t và th󰗲c ti󰗆n trên th󰗀 gi󰗜i và 󰗠 Vi󰗈t Nam [49] kh󰖴ng 󰗌nh r󰖲ng quy󰗂n t󰗲

do ngôn lu󰖮n, t󰗲 do báo chí và ti󰗀p c󰖮n thông tin là n󰗂n t󰖤ng 󰖤m b󰖤o cho ho󰖢t
󰗚ng giám sát và ph󰖤n bi󰗈n xã h󰗚i, cho phép kh󰖤 nng lên ti󰗀ng c󰗨a ng󰗞i dân
và nhân dân tham gia vào các ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a Nhà n󰗜c. T󰗬 ó công trình ã khái
quát các vn b󰖤n pháp lu󰖮t qu󰗒c t󰗀 v󰗂 quy󰗂n ti󰗀p c󰖮n thông tin và kh󰖤o sát, ánh
giá pháp lu󰖮t v󰗂 quy󰗂n ti󰗀p c󰖮n thông tin c󰗨a m󰗚t s󰗒 n󰗜c trên th󰗀 gi󰗜i nh 󰗠
Canaa. Pháp, an m󰖢ch, Hàn Qu󰗒c, Na-uy, Nam Phi, Nh󰖮t B󰖤n, Liên bang
Nga, Trung Qu󰗒c, Anh Các tác gi󰖤 th󰗒ng nh󰖦t r󰖲ng vi󰗈c lu󰖮t hóa quy󰗂n ti󰗀p c󰖮n
thông tin và b󰖤o 󰖤m th󰗲c hi󰗈n trên th󰗲c t󰗀 v󰗜i vi󰗈c xác 󰗌nh trách nhi󰗈m rõ ràng
c󰗨a nhà n󰗜c là bi󰗈n pháp hi󰗈u qu󰖤 cho ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i
các c quan nhà n󰗜c b󰗚 máy nhà n󰗜c trong ó có CQHCNN.
* Bài báo khoa h󰗎c, t󰖢p chí
Bài vi󰗀t Giám sát xã h󰗚i trong Nhà n󰗜c pháp quy󰗂n c󰗨a TS V Anh
Tu󰖦n (ng trên t󰖢p chí Nghiên c󰗪u L󰖮p pháp s󰗒 13, tháng 7 nm 2009) [82]
lu󰖮n gi󰖤i r󰖲ng giám sát xã h󰗚i là m󰗚t hình th󰗪c giám sát bên ngoài nhà n󰗜c, do
các ch󰗨 th󰗄 th󰗲c hi󰗈n thông qua các hình th󰗪c khác nhau nh hình th󰗪c tr󰗲c ti󰗀p
c󰗨a công dân và các t󰗖 ch󰗪c xã h󰗚i 󰗒i v󰗜i nhà n󰗜c. Ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a xã
11
h󰗚i bao gi󰗞 cng t󰖢o ra 󰗒i tr󰗎ng và gây s󰗪c ép 󰗒i v󰗜i nhà n󰗜c, bu󰗚c các c
quan nhà n󰗜c ph󰖤i hành 󰗚ng theo ý chí và m󰗦c tiêu c󰗨a toàn xã h󰗚i. Tác gi󰖤 󰗂
xu󰖦t c󰖨n ph󰖤i hoàn thi󰗈n c ch󰗀 thu󰖮n l󰗤i 󰗄 công dân có nhi󰗂u c h󰗚i và i󰗂u
ki󰗈n tham gia vào ho󰖢t 󰗚ng giám sát xã h󰗚i. T󰗬 nh󰗰ng v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n trên ây,
công trình có giá tr󰗌 tham kh󰖤o cho nghiên c󰗪u sinh khi 󰗂 xu󰖦t các gi󰖤i pháp
hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠
Vi󰗈t Nam.
Tác gi󰖤 Tr󰗌nh Xuân Th󰖰ng trong bài vi󰗀t C ch󰗀 ki󰗄m soát quy󰗂n l󰗲c nhà
n󰗜c thông qua vi󰗈c công khai, minh b󰖢ch ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a b󰗚 máy nhà n󰗜c [78]
(công b󰗒 trên t󰖢p chí M󰖸t tr󰖮n, s󰗒 107, tháng 9 nm 2012) cho r󰖲ng vi󰗈c th󰗲c
hi󰗈n công khai, minh b󰖢ch trong ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a b󰗚 máy nhà n󰗜c nh󰖲m b󰖤o 󰖤m
s󰗲 ki󰗄m soát xã h󰗚i 󰗒i v󰗜i ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a bô máy nhà n󰗜c. Công khai, minh
b󰖢ch là i󰗂u ki󰗈n, ti󰗂n 󰗂 󰗄 ng󰗞i dân th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n làm ch󰗨 c󰗨a mình. Th󰗲c

t󰗀, vi󰗈c ki󰗄m soát quy󰗂n l󰗲c qua vi󰗈c công khai, minh b󰖢ch hóa ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a c
quan nhà n󰗜c còn nh󰗰ng b󰖦t c󰖮p, vi󰗈c công khai ho󰖢t 󰗚ng ti󰗀p nh󰖮n ý ki󰗀n
nhân dân còn h󰖢n ch󰗀, không rõ ràng v󰗂 c ch󰗀 ti󰗀p nh󰖮n, trách nhi󰗈m gi󰖤i trình,
ph󰖤n h󰗔i c󰗨a c quan ch󰗨 trì xây d󰗲ng chính sách. Tác gi󰖤 ki󰗀n ngh󰗌 hoàn thi󰗈n
pháp lu󰖮t liên quan 󰗀n công khai, minh b󰖢ch hóa ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a c quan nhà
n󰗜c, rà soát các danh m󰗦c tài li󰗈u m󰖮t và công khai nh󰗰ng tài li󰗈u không phai
m󰖮t, ph󰖤i có hình th󰗪c 󰗄 nhân dân giám sát vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n công khai, minh b󰖢ch
trong c quan nhà n󰗜c. Công trình có giá tr󰗌 tham kh󰖤o cho nghiên c󰗪u sinh khi
󰗂 xu󰖦t các gi󰖤i pháp hoàn thi󰗈n các quy 󰗌nh pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát tr󰗲c ti󰗀p c󰗨a
cá nhân 󰗒i v󰗜i CQHCNN.
Bài: Xây d󰗲ng c ch󰗀 pháp lý b󰖤o 󰖤m cho nhân dân tham gia ho󰖢t
󰗚ng giám sát và ph󰖤n bi󰗈n xã h󰗚i c󰗨a Trng Th󰗌 H󰗔ng Hà (ng trên t󰖢p chí
C󰗚ng s󰖤n, s󰗒 778, tháng 8 nm 2007) [33] nh󰖮n 󰗌nh r󰖲ng 󰗠 n󰗜c ta hi󰗈n nay
nh󰗰ng quy 󰗌nh pháp lý cng nh c ch󰗀 pháp lý b󰖤o 󰖤m cho nhân dân tham
gia ho󰖢t 󰗚ng giám sát và ph󰖤n bi󰗈n xã h󰗚i cha 󰖨y 󰗨 và 󰗔ng b󰗚. Công trình
lu󰖮n gi󰖤i các bi󰗈n pháp nh󰖲m hoàn thi󰗈n c ch󰗀 pháp lý 󰗄 b󰖤o 󰖤m cho nhân
dân tham gia giám sát ho󰖢t 󰗚ng nhà n󰗜c nh s󰗜m xây d󰗲ng và ban hành lu󰖮t
12
trng c󰖨u ý dân, ban hành lu󰖮t giám sát c󰗨a nhân dân trên c s󰗠 s󰗮a 󰗖i Lu󰖮t
Thanh tra, tách lu󰖮t Thanh tra thành Lu󰖮t Thanh tra Chính ph󰗨 và Lu󰖮t Giám
sát c󰗨a nhân dân, không ng󰗬ng nâng cao nh󰖮n th󰗪c v󰗂 quy󰗂n giám sát c󰗨a nhân
dân và thi󰗀t l󰖮p m󰗒i quan h󰗈 ch󰖸t ch󰖾 gi󰗰a 󰖤ng, chính quy󰗂n, M󰖸t tr󰖮n T󰗖
qu󰗒c, các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 và nhân dân. Nh󰗰ng gi󰖤i pháp này có giá tr󰗌 tham
kh󰖤o cho nghiên c󰗪u sinh khi th󰗲c hi󰗈n 󰗂 tài lu󰖮n án.
M󰖸t tr󰖮n giám sát ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a chính quy󰗂n, 󰖸c bi󰗈t là chính quy󰗂n c
s󰗠 có v󰗌 trí 󰖸c bi󰗈t quan tr󰗎ng. Trong quá trình th󰗲c hi󰗈n nhi󰗈m v󰗦 giám sát,
M󰖸t tr󰖮n ph󰗒i h󰗤p v󰗜i các t󰗖 ch󰗪c thành viên và phát 󰗚ng toàn dân tham gia
giám sát d󰗜i nhi󰗂u hình th󰗪c nh Ban TTND, Ban GSTCC, giám sát vi󰗈c
gi󰖤i quy󰗀t khi󰗀u n󰖢i t󰗒 cáo c󰗨a chính quy󰗂n Ngoài ra MTTQ còn có vai trò
trong vi󰗈c h󰗜ng d󰖬n nhân dân th󰗲c hi󰗈n quy ch󰗀 dân ch󰗨 󰗠 c s󰗠, tham gia vào

công cu󰗚c 󰖦u tranh phòng, ch󰗒ng tham nhng󰜧nh󰗰ng n󰗚i dung này 󰗤c th󰗄
hi󰗈n trong bài vi󰗀t M󰖸t tr󰖮n ph󰗒i h󰗤p th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n làm ch󰗨 c󰗨a nhân dân c󰗨a
tác gi󰖤 Nguy󰗆n Th󰗌 Lan [51] (ng trên t󰖢p chí M󰖸t tr󰖮n, s󰗒 100, tháng 2 nm
2012) có giá tr󰗌 tham kh󰖤o cho nghiên c󰗪u sinh khi th󰗲c hi󰗈n 󰗂 tài.
Tác gi󰖤 Hu󰗴nh 󰖤m trong bài Nâng cao vai trò giám sát c󰗨a M󰖸t tr󰖮n T󰗖
qu󰗒c Vi󰗈t Nam [19] (ng trên t󰖢p chí C󰗚ng s󰖤n, s󰗒 792, tháng 8 nm 2008)
kh󰖴ng 󰗌nh MTTQ Vi󰗈t Nam là t󰗖 ch󰗪c t󰖮p h󰗤p, h󰗜ng d󰖬n nhân dân th󰗲c hi󰗈n
quy󰗂n làm ch󰗨 c󰗨a mình. Bên c󰖢nh ó, 󰗄 ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a MTTQ Vi󰗈t
Nam có hi󰗈u qu󰖤 c󰖨n có c ch󰗀 ph󰗒i h󰗤p gi󰗰a các ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a 󰖤ng,
giám sát c󰗨a Nhà n󰗜c và giám sát c󰗨a MTTQ Vi󰗈t Nam. 󰖸c bi󰗈t, 󰗄 nâng cao
vai trò ho󰖢t 󰗚ng giám sát xã h󰗚i tác gi󰖤 ki󰗀n ngh󰗌 Qu󰗒c h󰗚i c󰖨n ban hành Lu󰖮t
v󰗂 ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan nhà n󰗜c, t󰖢o hành lang
pháp lý 󰗄 nhân dân th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n giám sát ho󰖢t 󰗚ng Nhà n󰗜c, xây d󰗲ng c
ch󰗀 giám sát c󰗨a MTTQ 󰗒i v󰗜i b󰗚 máy nhà n󰗜c có hi󰗈u qu󰖤.
PGS,TS T󰖢 Ng󰗎c T󰖦n trong bài Giám sát xã h󰗚i nh m󰗚t gi󰖤i pháp
phòng, ch󰗒ng tham nhng, lãng phí [74] (ng trên t󰖢p chí C󰗚ng s󰖤n, s󰗒 16,
tháng 6 nm 2006) ã phân tích và lu󰖮n gi󰖤i s󰗲 c󰖨n thi󰗀t c󰗨a ho󰖢t 󰗚ng giám sát
xã h󰗚i 󰗒i v󰗜i ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a b󰗚 máy nhà n󰗜c. Xét v󰗂 b󰖤n ch󰖦t, giám sát xã h󰗚i
13
th󰗲c ch󰖦t là s󰗲 ki󰗄m tra, ánh giá, i󰗂u ch󰗊nh ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a các c quan, t󰗖
ch󰗪c, cá nhân n󰖰m gi󰗰 quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c. Trong i󰗂u ki󰗈n xây d󰗲ng Nhà
n󰗜c pháp quy󰗂n XHCN, ho󰖢t 󰗚ng giám sát xã h󰗚i c󰖨n ph󰖤i 󰗤c coi tr󰗎ng 󰗄
nhân dân th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n làm ch󰗨. Trên c s󰗠 ánh giá th󰗲c tr󰖢ng v󰗂 ho󰖢t
󰗚ng c󰗨a b󰗚 máy nhà n󰗜c, tác gi󰖤 󰗂 xu󰖦t gi󰖤i pháp nâng cao hi󰗈u qu󰖤 ho󰖢t
󰗚ng giám sát xã h󰗚i, góp ph󰖨n 󰖦u tranh, phòng, ch󰗒ng tham nhng, nâng cao
hi󰗈u qu󰖤, hi󰗈u l󰗲c c󰗨a qu󰖤n lý nhà n󰗜c.
Quan ni󰗈m v󰗂 giám sát th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c và các c ch󰗀 th󰗲c
hi󰗈n giám sát c󰗨a tác gi󰖤 ào Trí Úc [85] (ng trên t󰖢p chí Nhà n󰗜c và pháp
lu󰖮t s󰗒 6 nm 2003) ã lu󰖮n gi󰖤i nh󰗰ng v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n v󰗂 giám sát quy󰗂n l󰗲c và
yêu c󰖨u ph󰖤i th󰗲c hi󰗈n giám sát quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c. Giám sát quy󰗂n l󰗲c nhà

n󰗜c 󰗤c th󰗲c hi󰗈n thông qua thi󰗀t ch󰗀 bên trong nhà n󰗜c do các c quan nhà
n󰗜c ti󰗀n hành nh Qu󰗒c h󰗚i, Thanh tra nhà n󰗜c, Vi󰗈n Ki󰗄m sát giám sát
ngoài nhà n󰗜c do các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌, t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 - xã h󰗚i, t󰗖 ch󰗪c xã h󰗚i
và cá nhân công dân th󰗲c hi󰗈n. 󰗟 Vi󰗈t Nam c󰖨n ti󰗀p t󰗦c xây d󰗲ng và hoàn thi󰗈n
c󰖤 hai c ch󰗀 giám sát sát trên 󰗄 b󰖤o 󰖤m quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c thu󰗚c v󰗂 nhân
dân, nâng cao hi󰗈u l󰗲c, hi󰗈u qu󰖤 trong qu󰖤n lý nhà n󰗜c.
Tác gi󰖤 inh Vn M󰖮u trong bài Ki󰗄m soát quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c trong
nhà n󰗜c pháp quy󰗂n 󰗠 Vi󰗈t Nam hi󰗈n nay (ng trên t󰖢p chí Qu󰖤n lý nhà n󰗜c,
s󰗒 165 tháng 10 nm 2009) [55] ã nh󰖮n 󰗌nh r󰖲ng nhà n󰗜c pháp quy󰗂n ho󰖢t
󰗚ng trên c s󰗠 pháp lu󰖮t, các t󰗖 ch󰗪c cá nhân, c quan nhà n󰗜c 󰗂u ph󰖤i tuân
th󰗨 pháp lu󰖮t. Ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i nhà n󰗜c xu󰖦t phát t󰗬
b󰖤n ch󰖦t c󰗨a nhà n󰗜c ta là nhà n󰗜c pháp quy󰗂n XHCN, c󰗨a dân, do dân, vì
dân. Giám sát nh󰖲m b󰖤o 󰖤m quy󰗂n làm ch󰗨 c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i nhà n󰗜c và
nâng cao hi󰗈u qu󰖤, hi󰗈u l󰗲c trong qu󰖤n lý nhà n󰗜c. Công trình g󰗤i m󰗠 cho
nghiên c󰗪u sinh khi lu󰖮n gi󰖤i quan i󰗄m hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a
nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN.
Bài vi󰗀t B󰗖 sung quy󰗂n giám sát c󰗨a nhân dân c󰗨a tác gi󰖤 Nguy󰗆n Vn
H󰖤i [35] (ng trên www.chinhphu.vn, truy c󰖮p ngày 05/11/2010) cho r󰖲ng
trong giai o󰖢n m󰗜i 󰗚ng viên, khuy󰗀n khích và t󰖢o i󰗂u ki󰗈n thu󰖮n l󰗤i 󰗄
14
ng󰗞i dân 󰗤c tham gia giám sát ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a b󰗚 máy 󰖤ng, chính quy󰗂n
và giám sát cán b󰗚, công ch󰗪c là m󰗚t trong nh󰗰ng bi󰗈n pháp ngn ng󰗬a,
phòng ch󰗒ng tham nhng, lãng phí, tiêu c󰗲c có hi󰗈u qu󰖤. Vì kinh nghi󰗈m ã
ch󰗊 ra r󰖲ng, ng󰗞i dân càng giám sát ch󰖸t ch󰖾 bao nhiêu, nguy c sai ph󰖢m
c󰗨a b󰗚 máy công quy󰗂n và 󰗚i ng cán b󰗚, công ch󰗪c càng b󰗌 h󰖢n ch󰗀, 󰖪y lùi
b󰖦y nhiêu. Coi tr󰗎ng và phát huy vai trò giám sát c󰗨a nhân dân càng tr󰗠 nên
c󰖦p thi󰗀t vì trong xã h󰗚i hi󰗈n 󰖢i và ti󰗀n trình h󰗚i nh󰖮p qu󰗒c t󰗀 ngày càng sâu
r󰗚ng, tinh th󰖨n dân ch󰗨 󰗤c coi tr󰗎ng, 󰗂 cao nên ng󰗞i dân càng ph󰖤i 󰗤c
t󰖢o i󰗂u ki󰗈n tham gia qu󰖤n lý xã h󰗚i, giám sát m󰗎i m󰖸t ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a b󰗚 máy
công quy󰗂n. ó là òi h󰗐i t󰖦t y󰗀u 󰗄 xây d󰗲ng Nhà n󰗜c ta th󰗲c s󰗲 là Nhà

n󰗜c c󰗨a dân, do dân và vì dân và 󰗚i ng cán b󰗚, 󰖤ng viên th󰗲c s󰗲 là 󰜝công
b󰗚c, 󰖨y t󰗜󰜞 trung thành, t󰖮n t󰗦y c󰗨a nhân dân.
Tác gi󰖤 Lê 󰗪c Ti󰗀t trong bài Hoàn thi󰗈n ch󰗀 󰗌nh giám sát c󰗨a nhân
dân - M󰗚t v󰖦n 󰗂 c󰖨n quan tâm 󰖸c bi󰗈t khi s󰗮a 󰗖i Hi󰗀n Pháp [75] (công b󰗒
trên t󰖢p chí M󰖸t tr󰖮n, s󰗒 98 nm 2011) ã phân tích và so sánh các khái ni󰗈m
giám sát, ki󰗄m tra, thanh tra. Tác gi󰖤 kh󰖴ng 󰗌nh các Hi󰗀n pháp Vi󰗈t Nam luôn
kh󰖴ng 󰗌nh ng󰗞i dân là ch󰗨 c󰗨a 󰖦t n󰗜c và có nh󰗰ng i󰗂u quy 󰗌nh nhân dân
có quy󰗂n giám sát ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a nhà n󰗜c. Công trình có giá tr󰗌 tham kh󰖤o cho
nghiên c󰗪u sinh khi 󰗄 xu󰖦t các gi󰖤i pháp hoàn thi󰗈n quy 󰗌nh pháp lu󰖮t v󰗂
quy󰗂n giám sát c󰗨a cá nhân công dân 󰗤c ghi nh󰖮n trong Hi󰗀n pháp.
Bài vi󰗀t 󰖪y m󰖢nh ho󰖢t 󰗚ng giám sát, ph󰖤n bi󰗈n xã h󰗚i c󰗨a M󰖸t tr󰖮n
T󰗖 qu󰗒c c󰗨a tác gi󰖤 Nguy󰗆n Th󰗌 Lan, Nguy󰗆n 󰗪c Thành (ng t󰖤i trên t󰖢p chí
M󰖸t tr󰖮n, s󰗒 106, tháng 8 nm 2012) [52] ch󰗊 rõ nh󰗰ng b󰖦t c󰖮p c󰗨a pháp lu󰖮t
hi󰗈n hành liên quan 󰗀n ch󰗪c nng giám sát và ph󰖤n bi󰗈n c󰗨a MTTQ, t󰗬 ó d󰖬n
󰗀n ho󰖢t 󰗚ng giám sát và ph󰖤n bi󰗈n chung chung, cha 󰖢t hi󰗈u qu󰖤 cao. Các
tác gi󰖤 󰗂 xu󰖦t ban hành các lu󰖮t quan tr󰗎ng b󰖤o 󰖤m quy󰗂n giám sát c󰗨a
MTTQ nh s󰗮a 󰗖i Lu󰖮t MTTQ Vi󰗈t Nam hi󰗈n hành, nghiên c󰗪u xây d󰗲ng và
ban hành Lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân. Nh󰗰ng gi󰖤i pháp này có giá tr󰗌 tham
kh󰖤o cho nghiên c󰗪u sinh khi lu󰖮n gi󰖤i nh󰗰ng quan i󰗄m và gi󰖤i pháp v󰗂 hoàn
thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠 chng 4.
15
* Lu󰖮n vn, lu󰖮n án
Lu󰖮n vn th󰖢c s (󰖢i h󰗎c qu󰗒c gia Hà N󰗚i, 2006): 󰜝Giám sát xã h󰗚i 󰗒i
v󰗜i quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c 󰗠 Vi󰗈t Nam󰜞 c󰗨a Nguy󰗆n Long H󰖤i [34] 󰖸t v󰖦n 󰗂: có
hai h󰗈 th󰗒ng là giám sát c󰗨a bên trong b󰗚 máy nhà n󰗜c và giám sát bên ngoài
b󰗚 máy nhà n󰗜c. T󰗬 ó tác gi󰖤 ã phân tích m󰗚t s󰗒 v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n liên quan 󰗀n
giám sát xã h󰗚i: khái ni󰗈m, 󰖸c i󰗄m, ch󰗨 th󰗄 giám sát xã h󰗚i 󰗒i v󰗜i quy󰗂n l󰗲c
nhà n󰗜c; 󰗔ng th󰗞i ch󰗊 ra 󰗤c nh󰗰ng b󰖦t c󰖮p và h󰖢n ch󰗀 và 󰗂 xu󰖦t 󰗤c m󰗚t
s󰗒 gi󰖤i pháp b󰖤o 󰖤m giám sát xã h󰗚i 󰗒i v󰗜i vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c
󰗠 Vi󰗈t Nam. Công trình ã g󰗤i m󰗠 cho nghiên c󰗪u sinh cách ti󰗀p c󰖮n v󰖦n 󰗂 v󰗂

giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠 Vi󰗈t Nam.
Tác gi󰖤 Nguy󰗆n Chí Dng trong Lu󰖮n án ti󰗀n s lu󰖮t h󰗎c V󰗂 c ch󰗀 pháp lý
giám sát ho󰖢t 󰗚ng t pháp 󰗠 Vi󰗈t Nam [18] ã phân tích nh󰗰ng v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n
v󰗂 giám sát và c ch󰗀 giám sát quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c. Công trình i sâu phân tích
v󰗂 ho󰖢t 󰗚ng t pháp và c quan t pháp, a ra các khái ni󰗈m giám sát ho󰖢t
󰗚ng t pháp, nghiên c󰗪u kinh nghi󰗈m m󰗚t s󰗒 n󰗜c v󰗂 giám sát ho󰖢t 󰗚ng t
pháp và kinh nghi󰗈m v󰖮n d󰗦ng cho Vi󰗈t Nam. Công trình có giá tr󰗌 tham kh󰖤o
cho nghiên c󰗪u sinh h󰗜ng nghiên c󰗪u và xây d󰗲ng các khái ni󰗈m v󰗂 giám sát,
giám sát c󰗨a nhân dân, pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN.
Nghiên c󰗪u sinh Nguy󰗆n Huy Ph󰗤ng trong 󰗂 tài lu󰖮n án ti󰗀n s lu󰖮t h󰗎c
Giám sát xã h󰗚i 󰗒i v󰗜i ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a các c quan t pháp theo yêu c󰖨u xây
d󰗲ng nhà n󰗜c pháp quy󰗂n xã h󰗚i ch󰗨 ngha Vi󰗈t Nam [68] ã làm sáng t󰗐 m󰗚t
s󰗒 v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n v󰗂 giám sát c󰗨a nhà n󰗜c giám sát xã h󰗚i (giám sát c󰗨a nhân
dân) 󰗒i v󰗜i quy󰗂n l󰗲c t pháp và ho󰖢t 󰗚ng t pháp; 󰗔ng th󰗞i, tác gi󰖤 cng ch󰗊
rõ th󰗲c tr󰖢ng, nh󰗰ng ki󰗀n ngh󰗌 󰗂 xu󰖦t nh󰗰ng gi󰖤i pháp nh󰖲m b󰖤o 󰖤m giám sát
xã h󰗚i 󰗒i v󰗜i ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a các c quan t pháp theo yêu c󰖨u xây d󰗲ng nhà
n󰗜c pháp quy󰗂n. Công trình ã phân tích, lu󰖮n gi󰖤i khái ni󰗈m, 󰖸c i󰗄m, vai trò
và yêu c󰖨u c󰗨a giám sát xã h󰗚i (giám sát nhân dân) 󰗒i v󰗜i ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a các c
quan nhà n󰗜c, nh󰗰ng n󰗚i dung ki󰗀n th󰗪c này có giá tr󰗌 tham kh󰖤o l󰗜n cho
nghiên c󰗪u sinh khi th󰗲c hi󰗈n lu󰖮n án.
16
* 󰗂 tài, h󰗚i th󰖤o khoa h󰗎c
󰗂 tài c󰖦p B󰗚 C s󰗠 lý lu󰖮n và th󰗲c ti󰗆n hoàn thi󰗈n c ch󰗀 b󰖤o 󰖤m s󰗲
giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a c quan t pháp do PGS,TS
Hoàng Th󰗀 Liên ch󰗨 nhi󰗈m [53], t󰗬 góc 󰗚 khoa h󰗎c pháp lý, công trình ã phân
tích, làm rõ nh󰗰ng v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n và th󰗲c ti󰗆n hoàn thi󰗈n c ch󰗀 giám sát c󰗨a
nhân dân 󰗒i v󰗜i ho󰖢t 󰗚ng t pháp. K󰗀t qu󰖤 nghiên c󰗪u c󰗨a 󰗂 tài nghiên c󰗪u
tr󰗲c di󰗈n, chuyên sâu v󰗂 các ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a c quan t pháp; lu󰖮n gi󰖤i nh󰗰ng v󰖦n
󰗂 lý lu󰖮n và th󰗲c ti󰗆n hoàn thi󰗈n c ch󰗀 pháp lý b󰖤o 󰖤m s󰗲 giám sát c󰗨a nhân
dân 󰗒i v󰗜i ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a các c quan t pháp. 󰖸c bi󰗈t công trình ã phân tích

và lu󰖮n gi󰖤i khái ni󰗈m, 󰖸c i󰗄m các hình th󰗪c giám sát c󰗨a nhân dân và c ch󰗀
giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan t pháp. Ti󰗀p c󰖮n t󰗬 góc 󰗚 này, công
trình có giá tr󰗌 tham kh󰖤o l󰗜n cho nghiên c󰗪u sinh khi th󰗲c hi󰗈n 󰗂 tài hoàn thi󰗈n
pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠 Vi󰗈t Nam hi󰗈n nay.
󰗂 tài KX 10.10: 󰜝Mô hình t󰗖 ch󰗪c và ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a H󰗈 th󰗒ng chính tr󰗌 󰗠
m󰗚t s󰗒 n󰗜c trên th󰗀 gi󰗜i󰜞 do PGS,TS Tô Huy R󰗪a ch󰗨 nhi󰗈m [70] ã nghiên
c󰗪u nh󰗰ng v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n v󰗂 giám sát quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c. Các tác gi󰖤 kh󰖴ng
󰗌nh nhân dân 󰗨y quy󰗂n cho nhà n󰗜c th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c do v󰖮y
quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c c󰖨n 󰗤c giám sát. Công trình phân tích 󰗠 góc 󰗚 lý lu󰖮n v󰗂
s󰗲 c󰖨n thi󰗀t ph󰖤i th󰗲c hi󰗈n vi󰗈c giám sát quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c. M󰖸c d󰖨u cha i
sâu nghiên c󰗪u các hình th󰗪c giám sát bên ngoài 󰗒i v󰗜i b󰗚 máy nhà n󰗜c nh
giám sát c󰗨a các t󰗖 ch󰗪c xã h󰗚i, giám sát c󰗨a các c quan báo chí, phng ti󰗈n
truy󰗂n thông, giám sát c󰗨a cá nhân công dân 󰗒i v󰗜i Nhà n󰗜c nhng t󰗬 góc 󰗚
lý lu󰖮n công trình có giá tr󰗌 tham kh󰖤o t󰗒 cho nghiên c󰗪u sinh khi lu󰖮n gi󰖤i các
hình th󰗪c (ch󰗨 th󰗄) giám sát 󰗒i v󰗜i vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c.
T󰖢i H󰗚i th󰖤o khoa h󰗎c󰜝S󰗲 tham gia c󰗨a M󰖸t tr󰖮n T󰗖 qu󰗒c Vi󰗈t Nam, các
t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 xã h󰗚i, t󰗖 ch󰗪c xã h󰗚i trong công tác theo dõi tình hình thi hành
pháp lu󰖮t󰜞 do B󰗚 T pháp t󰗖 ch󰗪c v󰗜i s󰗲 h󰗘 tr󰗤 c󰗨a Vi󰗈n Konrad Adenauer
Stiftung, C󰗚ng hòa Liên bang 󰗪c [11], các nhà khoa h󰗎c ã th󰖤o lu󰖮n nh󰗰ng
v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n và th󰗲c ti󰗆n liên quan 󰗀n vai trò, s󰗲 tham gia c󰗨a MTTQ Vi󰗈t
17
Nam, các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 - xã h󰗚i, t󰗖 ch󰗪c xã h󰗚i trong vi󰗈c giám sát thi hành
pháp lu󰖮t. 󰖸c bi󰗈t trong b󰗒i c󰖤nh B󰗚 Chính tr󰗌 v󰗬a ban hành Quy󰗀t 󰗌nh s󰗒
217-Q/TW v󰗂 Ban hành quy ch󰗀 󰜝Giám sát và ph󰖤n bi󰗈n xã h󰗚i c󰗨a M󰖸t tr󰖮n
T󰗖 qu󰗒c Vi󰗈t Nam và các oàn th󰗄 chính tr󰗌-xã h󰗚i󰜞 và Quy󰗀t 󰗌nh s󰗒 218-
Q/TW quy 󰗌nh 󰜝M󰖸t tr󰖮n T󰗖 qu󰗒c Vi󰗈t Nam, các oàn th󰗄 chính tr󰗌 - xã h󰗚i
và nhân dân tham gia góp ý xây d󰗲ng 󰖤ng, xây d󰗲ng chính quy󰗂n󰜞. Hi󰗀n
pháp 2013 ã b󰗖 sung ch󰗪c nng cho MTTQ Vi󰗈t Nam th󰗲c hi󰗈n giám sát và
ph󰖤n bi󰗈n xã h󰗚i. Nh󰗰ng k󰗀t nghiên c󰗪u c󰗨a các nhà khoa h󰗎c t󰖢i H󰗚i th󰖤o có
giá tr󰗌 tham kh󰖤o cho nghiên c󰗪u sinh a ra các gi󰖤i pháp hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t

v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN c󰖤 n󰗚i dung và hình th󰗪c.
1.1.2. Các công trình nghiên c󰗪u khoa h󰗎c liên quan 󰗀n hoàn thi󰗈n
pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan hành chính nhà n󰗜c
* Sách
Quy󰗂n giám sát c󰗨a nhân dân và các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 - xã h󰗚i 󰗒i v󰗜i cán
b󰗚, công ch󰗪c, 󰖤ng viên và b󰗚 máy nhà n󰗜c [69] do Nxb Vn hóa - Thông tin
󰖦n hành, Hà N󰗚i, g󰗔m có ba ph󰖨n: ph󰖨n th󰗪 nh󰖦t t󰖮p h󰗤p m󰗚t s󰗒 bài vi󰗀t, bài nói
v󰗂 quy󰗂n ki󰗄m tra, giám sát c󰗨a nhân dân và các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 - xã h󰗚i 󰗒i
v󰗜i cán b󰗚, công ch󰗪c, 󰖤ng viên và b󰗚 máy nhà n󰗜c; ph󰖨n th󰗪 hai t󰖮p h󰗤p và
phân tích 󰗞ng l󰗒i, ch󰗨 trng c󰗨a 󰖤ng v󰗂 th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n ki󰗄m tra, giám sát
c󰗨a nhân dân và các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 - xã h󰗚i 󰗒i v󰗜i cán b󰗚, công ch󰗪c, 󰖤ng
viên; ph󰖨n th󰗪 ba t󰖮p h󰗤p m󰗚t s󰗒 vn b󰖤n pháp lu󰖮t hi󰗈n hành v󰗂 th󰗲c hi󰗈n
quy󰗂n ki󰗄m tra, giám sát c󰗨a nhân dân và các t󰗖 ch󰗪c chính tr󰗌 - xã h󰗚i 󰗒i v󰗜i
cán b󰗚, công ch󰗪c, 󰖤ng viên và b󰗚 máy nhà n󰗜c. Công trình là tài li󰗈u tham
kh󰖤o b󰗖 ích cho nghiên c󰗪u sinh khi th󰗲c hi󰗈n 󰗂 tài lu󰖮n án.
Trong sách Mô hình t󰗖 ch󰗪c và ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a nhà n󰗜c pháp quy󰗂n xã
h󰗚i ch󰗨 ngha Vi󰗈t Nam c󰗨a ào Trí Úc (ch󰗨 biên) [89] ã phân tích và làm sáng
t󰗐 nh󰗰ng v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n v󰗂 nhà n󰗜c pháp quy󰗂n XHCN trong ó 󰖸t ra yêu c󰖨u
c󰖨n ph󰖤i giám sát nhà n󰗜c t󰗬 phía nhân dân. Nhóm tác gi󰖤 ã 󰗂 xu󰖦t mô hình
ki󰗄m tra, giám sát xã h󰗚i 󰗒i v󰗜i vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c, các thi󰗀t ch󰗀
th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n 󰗒i v󰗜i ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a b󰗚 máy nhà n󰗜c là ki󰗄m tra c󰗨a 󰖤ng,
18
giám sát c󰗨a MTTQ và các t󰗖 ch󰗪c thành viên, TTND, và công dân 󰗒i v󰗜i b󰗚
máy nhà n󰗜c nhà n󰗜c nói chung và CQHCNN nói riêng. Công trình g󰗤i m󰗠
cho nghiên c󰗪u sinh trong vi󰗈c 󰗂 xu󰖦t các gi󰖤i pháp hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂
giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN 󰗠 Vi󰗈t Nam hi󰗈n trong i󰗂u ki󰗈n xây
d󰗲ng Nhà n󰗜c pháp quy󰗂n XHCN.
C ch󰗀 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i b󰗚 máy 󰖤ng và Nhà n󰗜c - M󰗚t
s󰗒 v󰖦n 󰗂 lý lu󰖮n và th󰗲c ti󰗆n c󰗨a tác gi󰖤 ào Trí Úc (ch󰗨 biên) [90], xu󰖦t phát
t󰗬 yêu c󰖨u 󰗖i m󰗜i, ti󰗀p t󰗦c hoàn thi󰗈n h󰗈 th󰗒ng chính tr󰗌 󰗠 Vi󰗈t Nam trong th󰗞i

k󰗴 công nghi󰗈p hóa, hi󰗈n 󰖢i hóa 󰖦t n󰗜c, tr󰗜c yêu c󰖨u h󰗚i nh󰖮p qu󰗒c t󰗀
công trình i sâu phân tích th󰗲c tr󰖢ng ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a nhân dân (giám
sát c󰗨a MTTQ Vi󰗈t Nam, c󰗨a các t󰗖 ch󰗪c thành viên c󰗨a M󰖸t tr󰖮n, giám sát c󰗨a
c quan báo chí, giám sát tr󰗲c ti󰗀p c󰗨a cá nhân công dân qua vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n
quy ch󰗀 dân ch󰗨 󰗠 c s󰗠). Công trình lu󰖮n gi󰖤i các yêu c󰖨u, m󰗦c tiêu b󰖤o 󰖤m
s󰗲 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i b󰗚 máy 󰖤ng và Nhà n󰗜c trong i󰗂u ki󰗈n
xây d󰗲ng nhà n󰗜c pháp quy󰗂n XHCN. 󰗔ng th󰗞i, các tác gi󰖤 󰗂 xu󰖦t nh󰗰ng
quan i󰗄m và gi󰖤i pháp hoàn thi󰗈n c ch󰗀 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i b󰗚
máy 󰖤ng và Nhà n󰗜c trong ó có nh󰗰ng gi󰖤i pháp hoàn thi󰗈n pháp lu󰖮t v󰗂
giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN. Nh󰗰ng k󰗀t lu󰖮n khoa h󰗎c trong công
trình có giá tr󰗌 tham kh󰖤o cho nghiên c󰗪u sinh khi th󰗲c hi󰗈n 󰗂 tài lu󰖮n án.
GS,TS Tr󰖨n Ng󰗎c 󰗞ng trong sách Phân công, ph󰗒i h󰗤p và ki󰗄m soát
quy󰗂n l󰗲c v󰗜i vi󰗈c s󰗮a 󰗖i Hi󰗀n pháp nm 1992 [31] ã phân tích th󰗲c tr󰖢ng
th󰗲c hi󰗈n s󰗲 phân công, ph󰗒i h󰗤p và ki󰗄m soát quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c theo Hi󰗀n
pháp nm 1992. Trên c s󰗠 ó tác gi󰖤 󰗂 ra phng h󰗜ng và gi󰖤i pháp ti󰗀p t󰗦c
hoàn thi󰗈n vi󰗈c phân công, ph󰗒i h󰗤p và ki󰗄m soát vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n l󰗲c
gi󰗰a nhà n󰗜c và công dân. Tác gi󰖤 kh󰖴ng 󰗌nh nhân dân v󰗜i t cách là ch󰗨 th󰗄
t󰗒i cao c󰗨a quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c nên nhân dân có quy󰗂n quy󰗀t 󰗌nh vi󰗈c phân
công, ph󰗒i h󰗤p và ki󰗄m soát vi󰗈c th󰗲c hi󰗈n quy󰗂n l󰗲c nhà n󰗜c. 󰖸c bi󰗈t, công
trình kh󰖴ng 󰗌nh ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c quan nhà n󰗜c
trong ó có c quan hành pháp thông qua ba thi󰗀t ch󰗀: Cá nhân công dân,
MTTQ và các t󰗖 ch󰗪c thành viên, Ban TTND.
19
* Bài báo, t󰖢p chí khoa h󰗎c
Tng c󰗞ng ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a M󰖸t tr󰖮n T󰗖 qu󰗒c Vi󰗈t Nam, các t󰗖
ch󰗪c chính tr󰗌 xã h󰗚i, oàn th󰗄 nhân dân và giám sát tr󰗲c ti󰗀p c󰗨a nhân dân
󰗒i v󰗜i b󰗚 máy nhà n󰗜c c󰗨a tác gi󰖤 Bùi Xuân 󰗪c (ng trên t󰖢p chí Nghiên
c󰗪u l󰖮p pháp, s󰗒 3 nm 2004) [27] phân tích nh󰗰ng b󰖦t c󰖮p trong các quy 󰗌nh
c󰗨a pháp lu󰖮t v󰗂 ch󰗪c nng giám sát c󰗨a MTTQ và các t󰗖 ch󰗪c thành viên, t󰗬
ó ki󰗀n ngh󰗌 các gi󰖤i pháp nh󰖲m tng c󰗞ng ch󰗪c nng giám sát c󰗨a nhân dân

󰗒i v󰗜i c quan nhà n󰗜c. Nh󰗰ng k󰗀t lu󰖮n khoa h󰗎c 󰗤c nêu ra trong bài vi󰗀t
co giá tr󰗌 thao kh󰖤o cho nghiên c󰗪u sinh khi ánh giá, kh󰖤o sát th󰗲c tr󰖢ng các
quy 󰗌nh c󰗨a pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i CQHCNN.
Giám sát và ph󰖤n bi󰗈n xã h󰗚i là c ch󰗀 quan tr󰗎ng 󰗄 M󰖸t tr󰖮n T󰗖 qu󰗒c
Vi󰗈t Nam phát huy dân ch󰗨, tham gia xây d󰗲ng Nhà n󰗜c pháp quy󰗂n xã h󰗚i ch󰗨
ngha c󰗨a tác gi󰖤 Tr󰖨n Ng󰗎c Nh󰖬n (công b󰗒 trên t󰖢p chí M󰖸t tr󰖮n, s󰗒 88, tháng 2
nm 2011) [60] ch󰗊 rõ giám sát c󰗨a MTTQ trên ba lnh v󰗲c trong ó t󰖮p trung
vào ho󰖢t 󰗚ng giám sát vi󰗈c ban hành VBQPPL, giám sát ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a Chính
ph󰗨, UBND các c󰖦p trong quá trình th󰗲c hi󰗈n chính sách liên quan 󰗀n quy󰗂n,
ngha v󰗦 c b󰖤n c󰗨a công dân. T󰗬 vi󰗈c phân tích th󰗲c tr󰖢ng quy 󰗌nh pháp lu󰖮t
và th󰗲c hi󰗈n pháp lu󰖮t liên quan 󰗀n quy󰗂n giám sát và ph󰖤n bi󰗈n c󰗨a nhân dân
tác gi󰖤 󰗂 xu󰖦t nghiên c󰗪u và ban hành Lu󰖮t ho󰖢t 󰗚ng và giám sát c󰗨a MTTQ.
Tác gi󰖤 Lê Qu󰗒c Hùng trong bài V󰖦n 󰗂 hoàn thi󰗈n hành lang pháp lý 󰗄
tng c󰗞ng s󰗲 tham gia c󰗨a nhân dân trong qu󰖤n lý nhà n󰗜c và xã h󰗚i [44]
(ng trên t󰖢p chí C󰗚ng s󰖤n, s󰗒 778, tháng 8 nm 2007) 󰗂 xu󰖦t hoàn thi󰗈n
pháp lu󰖮t v󰗂 xã h󰗚i hóa m󰗚t s󰗒 lnh v󰗲c qu󰖤n lý nhà n󰗜c, t󰖢o i󰗂u ki󰗈n 󰗄 cho
nhân dân tham gia vào vi󰗈c gi󰖤i quy󰗀t các công vi󰗈c c󰗨a nhà n󰗜c và xã h󰗚i.
Công trình có giá tr󰗌 tham kh󰖤o cho nghiên c󰗪u sinh 󰗂 xu󰖦t các quan i󰗄m và
gi󰖤i pháp c󰗨a 󰗂 tài lu󰖮n án.
Bài báo Quy 󰗌nh pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân c󰗨a tác gi󰖤 Tr󰖨n
Ng󰗎c Nh󰖬n [61] (󰗤c công b󰗒 trên (truy c󰖮p ngày
27/06/2012) ã li󰗈t kê và phân tích quy󰗂n giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i c
quan nhà n󰗜c thông qua các Hi󰗀n pháp, nh󰖦t là Hi󰗀n pháp nm 1992 (s󰗮a 󰗖i,
20
b󰗖 sung nm 2001), Lu󰖮t Báo chí nm 1989 (s󰗮a 󰗖i, b󰗖 sung nm 1999), Lu󰖮t
MTTQ Vi󰗈t Nam nm 1999, Lu󰖮t T󰗖 ch󰗪c Chính ph󰗨 nm 2001, Lu󰖮t T󰗖 ch󰗪c
HND và UBND các c󰖦p nm 2003; Lu󰖮t Khi󰗀u n󰖢i nm 2011, Lu󰖮t T󰗒 cáo
nm 2011, Lu󰖮t Phòng, ch󰗒ng tham nhng nm 1998 (s󰗮a 󰗖i, b󰗖 sung nm
2007); pháp l󰗈nh Th󰗲c hi󰗈n dân ch󰗨 󰗠 xã, ph󰗞ng, th󰗌 tr󰖦n nm 2007󰜧Nh󰗰ng
k󰗀t lu󰖮n trong bài báo có giá tr󰗌 tham kh󰖤o cho nghiên c󰗪u sinh khi ánh giá

th󰗲c tr󰖢ng quy 󰗌nh c󰗨a pháp lu󰖮t v󰗂 giám sát c󰗨a nhân dân.
Tác gi󰖤 Bách Sen trong bài Thi󰗀u ch󰗀 tài giám sát ho󰖢t 󰗚ng chính quy󰗂n
xã, ph󰗞ng, th󰗌 tr󰖦n [71] ng trên , (truy c󰖮p ngày
03/10/2013) nh󰖮n 󰗌nh pháp l󰗈nh th󰗲c hi󰗈n dân ch󰗨 󰗠 xã, ph󰗞ng, th󰗌 tr󰖦n ch󰗊
quy 󰗌nh v󰗂 n󰗚i dung, hình th󰗪c công khai mà thi󰗀u v󰖰ng quy 󰗌nh b󰖤o 󰖤m tính
minh b󰖢ch trong ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a chính quy󰗂n c󰖦p xã. Chính i󰗂u này ã d󰖬n 󰗀n
tình tr󰖢ng nhi󰗂u 󰗌a phng th󰗲c hi󰗈n m󰗚t cách "chi󰗀u l󰗈". Trong khi ó, c ch󰗀
giám sát c󰗨a nhân dân 󰗒i v󰗜i ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a chính quy󰗂n c s󰗠 thông qua thi󰗀t
ch󰗀 Ban TTND còn nhi󰗂u b󰖦t c󰖮p, mang tính hình th󰗪c. Có 󰗀n 44,4% các 󰗒i
t󰗤ng 󰗤c h󰗐i cho r󰖲ng hi󰗈u qu󰖤 ho󰖢t 󰗚ng giám sát c󰗨a Ban TTND ch󰗊 󰖢t 󰗠
m󰗪c trung bình, th󰖮m chí 12,5% cho r󰖲ng hi󰗈u qu󰖤 ho󰖢t 󰗚ng còn cha t󰗒t.
Tác gi󰖤 Nguy󰗆n Ng󰗎c Lâm trong bài󰜝Ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a các t󰗖 ch󰗪c nhân dân
󰗠 Vi󰗈t Nam󰜞 (ng trên t󰖢p chí T󰗖 ch󰗪c nhà n󰗜c s󰗒 6 nm 2008) [50] nh󰖮n 󰗌nh
các t󰗖 ch󰗪c nhân dân Vi󰗈t Nam có nh󰗰ng 󰖸c i󰗄m gi󰗒ng v󰗜i xã h󰗚i dân s󰗲 các
n󰗜c, song có i󰗄m khác quan tr󰗎ng, ó là: các t󰗖 ch󰗪c nhân dân c󰗨a Vi󰗈t Nam
󰗂u 󰖸t d󰗜i s󰗲 lãnh 󰖢o c󰗨a 󰖤ng C󰗚ng s󰖤n Vi󰗈t Nam, trung thành v󰗜i 󰖤ng,
Nhà n󰗜c. Ho󰖢t 󰗚ng c󰗨a các t󰗖 ch󰗪c mang 󰖮m tính xã h󰗚i - chính tr󰗌, các t󰗖
ch󰗪c ngày càng ch󰗨 󰗚ng tham gia tích c󰗲c trong s󰗲 nghi󰗈p phát tri󰗄n kinh t󰗀 - xã
h󰗚i, th󰗲c hi󰗈n công tác v󰖮n 󰗚ng qu󰖨n chúng c󰗨a 󰖤ng và ã ph󰖤n ánh 󰗤c v󰗜i
󰖤ng, Nhà n󰗜c tâm t, nguy󰗈n v󰗎ng c󰗨a qu󰖨n chúng lao 󰗚ng, tham gia vào
công tác xây d󰗲ng ch󰗨 trng, chính sách, c󰗨a 󰖤ng, Nhà n󰗜c, song vi󰗈c th󰗲c
hi󰗈n ch󰗪c nng giám sát, ph󰖤n bi󰗈n xã h󰗚i còn h󰖢n ch󰗀 nh󰖦t 󰗌nh. Do v󰖮y, công
trình 󰗂 xu󰖦t gi󰖤i pháp hoàn thi󰗈n c ch󰗀 chính sách, pháp lu󰖮t 󰗄 các t󰗖 ch󰗪c
nhân dân phát huy vai trò giám sát c󰗨a mình 󰗒i v󰗜i 󰖤ng và Nhà n󰗜c.