Bài 3 phương pháp phân tích swot xây dựng định hướng chiến lược phát triển cho các hệ thống (bộ môn phân tích hệ thống môi trường)

Bài 3
PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH
SWOT XÂY DỰNG ĐỊNH HƯỚNG
CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CHO
CÁC HỆ THỐNG
1.Khái niệm về SWOT
làmột công cụ tìm kiếm tri thức về một đối tượng dựa trên nguyên
lý hệ thống, trong đó:
Phân tích điểm mạnh (S= strength), điểm yếu (W= weakness) làsự
đánh giátừbên trong, tự đánh giávềkhả năng của hệ thống
(đối tượng) trong việc thực hiện mục tiêu, lấy mục tiêu làm
chuẩn để xếp một đặc trưng nào đólà điểm mạnh (hỗ trợ mục
tiêu) hay điểm yếu (cản trở mục tiêu).
Phân tích cơ hội (O= opportunities), thách thức (T= threats) làsự
đánh giácác yếu tố bên ngoài chi phối đến mục tiêu phát triển
của hệ thống (đối tượng), lấy mục tiêu làm chuẩn để xếp một
đặc trưng nào đócủa môi trường bên ngoài là cơ hội (hỗ trợ
mục tiêu) hay thách thức (cản trở mục tiêu).
Các thách thứcCác cơ hội
MÔI TRƯỜNG
BÊN NGOÀI
Các điểm yếuCác điểm mạnh
BÊN TRONG
HỆTHỐNG
YẾU, TIÊU
CỰC
MẠNH, TÍCH
CỰC
Hình 3.1. Mô hình SWOT
2. Ý nghĩa của SWOT
báo cáo đònh kỳ, trong xây dựng mới một tổchức,

vgặp một thửthách cần phải quyết đònh,
vxây dựng chiến lược phát triển cho một tổchức. . .
áp dụng cho cuộc sống đời thường của cánhân,
Ø khi cần phải quyết đònh trước những phương án chọn lựa cho
hướng tương lai,
Ø vạch ra hành động đểthực hiện một mục tiêu nào đó.
3. Sáu giai đoạn:
3.1) Xác định mục tiêu của hệ thống
3.2) Xác định ranh giới hệ thống
3.3) Phân tích các bên quan (thành phần bên trong hệ
thống, các thành phần bên ngoài hệ thống) xây
dựng khung làm việc cho phân tích SWOT
3.4) Phân tích SWOT
3.5) Giai đoạn vạch ra chiến lược hay giải pháp
3.6) Giai đoạn xử lý xung đột mục tiêu vàxếp thứ tự
các chiến lược
3.1) Xa
ù
c
đ
ònh mu
ï
c tiêu cu
û
a he
ä
tho
á
ng
Đa mục tiêu: Vd Du lòch sinh thái có3 mục tiêu: bảo tồn thiên nhiên, an

sinh xã hội (sựtham gia của cộng đồng đòa phương) vàkinh doanh cólợi
nhuận.
chúýsựxung đột mâu thuẫn mục tiêu.
Một đặc trưng cóthểlàđiểm mạnh đối với mục tiêu kinh tếnhưng làđiểm
yếu của mục tiêu bảo tồn.
Một mục tiêu chínhvàcác mục tiêu kết hợp:
vídụtrong dựán phát triển khu dân cưmới, mục tiêu chính làtạo ra một
tiểu hệsinh thái nhân văn phát triển bền vững, trong đóbao gồm các mục
tiêu kết hợp làbền vững kinh tế, bền vững xã hội vàbền vững môi trường.
Đơn mục tiêu:vídụnhưdựán bảo vệmôi trường cósựtham gia của cộng
đồng cómục tiêu chính làbảo vệmôi trường.
3.2) Xa
ù
c
đ
ònh ranh giơ
ù
i he
ä
tho
á
ng:
+ Ranh giới cụthể: làranh giới đòa lý, ranh giới mang tính
vật lýphân biệt bằng trực quan.
+ Ranh giới trừu tượng: quy đònh bằng thẻhội viên (người
cóthẻlàởtrong hệthống), bằng quyết đònh thành lập tổ
chức (cótên trong quyết đònh làởtrong hệthống).
3.3
) Phân tích các bên cóliên quan
+ Các bên cóliên quan bên trong hệ thống

Liên h
ệ

đế
n m
ụ
c tiêu
để

đư
a ra
đầ
y
đủ
các thành ph
ầ
n c
ủ
a h
ệ
th
ố
ng
+ các bên cóliên quan bên ngòai hệ thống
Liên h
ệ

đế
n m
ụ

c tiêu
để

đư
a ra
đầ
y
đủ
các thành ph
ầ
n c
ủ
a môi
tr
ườ
ng bên ngòai h
ệ
th
ố
ng có
ả
nh h
ưở
ng
đế
n vi
ệ
c
đạ
t m

ụ
c tiêu
HT.
Không
đư
a các thành ph
ầ
n không cóý ngh
ĩ
a
đố
i v
ớ
i vi
ệ
c
đạ
t m
ụ
c
tiêu c
ủ
a HT
Biểu thị bằng một sơ đồ khối.
S
ở
đ
ồ
s
ẽ

g
ợ
i ý cho ta suy ngh
ĩ
a v
ề
SWOT
Hình 3.2: Vd: Phân tích các bên có liên quan đến Du lịch sinh thái
3.4) Phân t
í
ch he
ä
tho
á
ng, xây d
ự
ng khung la
ø
m vie
ä
c
cho phân tích SWOT
Xây dựïng hình ảnh nhận thức vềhệthống vàvẽ ra sơ đồcấu trúc
hệthống tương đối chi tiết:
- Hệthống bao gồm những thành phần nào (phân rã hệthống
thành các thành phần chi tiết đến mức độđáp ứng được mục tiêu
hệthống)
-Những thành phần nào bên ngoài môi trường cótác động quan
trọng đến việc thực hiện mục tiêu hệthống
-Những họat động nào hiện cótrong quátrình họat động của hệ

thống.
-Sựbiến đổi của hệthống cógìđáng quan tâm đối với mục tiêu
phát triển
-Cơ cấu cấp bậc của hệthống cóliên quan đến mục tiêu phát triển
-Tính trội của hệthống cóliên quan đến mục tiêu phát triển
Phân t
í
ch SWOT (S)
a) Điểm mạnh -Ưu thế(Strengths) từbên trong hệthống
vCác đặc trưng hỗ trợmục tiêu của hệthống đang có?
vCái gìlàưu điểm so với mục tiêu bạn cần đạt ?
vNguồn lực nào thích hợp nào bạn cần phải tiếp cận đểthực hiện
mục tiêu?
vXét từbên ngoài, người khác thấy gìvềcác ưu thếcủa hệthống?
vXem xét ưu thếtheo quan điểm bên trong hệthống vàquan điểm
của bên ngoài màhệthống liên hệ.
v Trong khi tìm ưu thế, suy nghóvềchúng trong mối liên hệ với hệ
thống cạnh tranh, “đối thủ”.
Phân t
í
ch SWOT (W)
b) Điểm yếu: (Weaknesses ) từbên trong hệthống
üBạn cóthểcải tiến hệthống cái gì?
üCái gìlàm cho hệthống kém?
üHệthống nên tránh khỏi cái gì?
üHệthống nên xem xét điểm yếu của bên trong vàtừcách nhìn từbên
ngoài: Người khác cónhận ra điểm yếu màhệthống màhệthống chưa bộc
lộkhông (điểm yếu tiềm tàng)?
üHệthống cạnh tranh với hệthống đang xem xét cólàm tốt hơn không?
hay đối mặt với bất kỳsựthật không mong muốn nào khi cóthể.

Phân t
í
ch SWOT (O)
c) Phân tích các cơ hội (Opportunities) từbên ngoài
ØỞđâu là các cơ hội tốt màhệthống sẽ gặp?
ØCác xu hướng cólợi màhệthống đang cólàgì?
ØCác cơ hội cóích cóthểđến từnhững việc như:
ØThay đổi trong công nghệvàthò trường ởqui mô nhỏcũng nhưlớn.
ØSựthay đổi chính sách của chính phủliên quan đến ngành DLST.
ØThay đổi trong xã hội, dân số, kiểu sống, đời sống tăng lên.
ØCác biến cốđòa phương cótác động đến mục tiêu của hệthống hay của tổ
chức của hệthống đang xét?
ØMột cách tiếp cận hữu ích đểtìm cơ hội làtìm ởưu thếvàtựhỏi các ưu
thếnày cómởra cơ hội nào không. Mặt khác, tìm trong điểm yếu xem có
cơ hội nào đểloại trừchúng.
Phân t
í
ch SWOT (T)
d) Các thách thức (Threats) từbên ngoài
qCác cản trởnào màhệthống sẽ gặp khi thực hiện mục tiêu?
qCác hệthống đối thủcạnh tranh đang làm gì?
qCác qui đònh yêu cầu trong công việc, sản phẩm hay dòch vụcóđang thay
đổi.
qSựthay đổi công nghệ, sựcạnh tranh, sựđầu tưcủa nước ngoài cóđe dọa
vò trícủa hệthống?
qThực hiện các phân tích này sẽ làm sáng tỏcái gìcần được làm vàđưa
vấn đềra đểnhận thức.
qBạn cũng cóthểáp dụng phân tích SWOT cho hệthống đối thủcạnh tranh
của bạn. Điều đócóthểsinh ra các điều thúvò.
3.5) Giai

đ
oa
ï
n va
ï
ch ra chie
á
n l
ư
ơ
ï
c hay gia
û
i pha
ù
p
1.Chiến lược S/O: Phát huy điểm mạnh đểtận
dụng thời cơ vàngược lại, tranh thủthời cơ đểphát huy ưu
thê(
2. Chiến lược W/O: Không đểđiểm yếu làm mất
cơ hội, tận dụng cơ hội đểkhắc phục điểm yếu
3. Chiến lược S/T: Phát huy điểm mạnh đểkhắc
phục vượt qua thách thức
4. Chiến lược W/T: Không đểthách thức làm phát
triển điểm yếu.
-W -TS -TT
O -WS + OO
WS
3.6) Giai đoạn xử lý xung đột mục tiêu vàxếp thứ tự
các chiến lược

1. Ưu tiên các chiến lược phát huy thế mạnh
2.Cósựlặp đi lặp lại nhiều lần nhất làchiến lược ưu tiên nhất.
3.Chiến lược không chứa đựng sự mâu thuẫn với mục tiêu có
ưu tiên tiếp theo.
4.Chiến lược chứa chỉ một xung đột, mâu thuẫn nhưng khi thực
hiện, sự tổn hại mục tiêu thứ hai làkhông nghiêm trọng vàcó
thể khắc phục được.
5.Các chiến lược còn lại thìcân nhắc sự tổn hại các mục tiêu
để giữ lại hay bỏ đi.
6.Kết quả xếp thứ tự ưu tiên các chiến lược sẽ là căn cứ để xây
dựng kế hoạch chiến lược phát triển cho hệ thống
Câu hỏi thảo luận nhóm
•Áp dụng phương pháp phân tích SWOT để định
hướng phát triển hệ thống giao thông đô thị theo
mục tiêu phát triển giao thông công cộng
•Áp dụng phương pháp phân tích SWOT để định
hướng phát triển du lịch thiên nhiên cho khu dự trữ
sinh quyển Cần Giờ
•Áp dụng phương pháp phân tích SWOT để định
hướng phát triển cơ quan học viên đang công tác.