slide kinh tế môi trường _ bài giảng 8 - thuế và trợ cấp môi trường

Kinh tế Môi trường
Bài giảng 8
Thuế và trợ cấp phát thải
(Các chính sách khuyến khích kinh tế)
© PHÙNG THANH BÌNH
2008

A. Phân loại thuế ô nhiễm
B. Thuế Pigou (Pigouvian Tax)
C. Thuế phát thải (Emission Tax)
D. Trợ cấp môi trường (Subsidy)
E. Hệ thống ký quỹ – hoàn trả
(Deposit – Refund)
Đề cương đề nghò:


Thuế sản phẩm (Product charge)

Thuế phát thải
(Effluent/Emission charge)

Phí sử dụng (User charge)

Phí hành chính (Administrative
charge)
A. Phân loại thuế ô nhiễm
(pollution tax/charge)


Mục tiêu:

Nội hóa chi phí ngoại tác do ô
nhiễm gây ra trong quá trình sản
xuất (Chi phí sử dụng hàng hóa môi
trường)

Xác đònh mức thuế Pigou (t
P
):

t
P
= MEC
Qs
(chi phí ngoại tác biên tại mức sản lượng
hiệu quả xã hội)
B. Thuế Pigou (Thuế sản phẩm)

p
s
p
e
0
Q
s
Q
e
Giaáy (taán)

Giaù ($)
S = MPC
S
t
= MPC + t
MSC = MPC + MEC
D = MPB = MSB
MEC
v
s
u
B. Thueá Pigou


Các vấn đề quan tâm:

Làm sao cơ quan chức năng có thể quyết
đònh mức thuế hợp lý?

Tác động phân phối của thuế là gì? (Ai
phải chòu thuế: Người sản xuất hay người
tiêu dùng?)

Chi phí hành chính để thu thuế?
=> Nên đánh giá cẩn thận
B. Thuế Pigou


Ưu điểm:


Dựa và sản lượng sản xuất nên
dễ thực hiện và giám sát việc
thu thuế
B. Thuế Pigou


Nhược điểm:

Dựa vào sản lượng chứ không phải lượng
phát thải nên có thể khó đạt mức chất lượng
môi trường như mong muốn. Để kết quả phù
hợp với mức tối ưu chất lượng môi trường
cần phải:

Biết rõ mối quan hệ giữa sản lượng &
lượng phát thải

Giả đònh rằng mối quan hệ này tương đối
ổn đònh
B. Thuế Pigou


Nhược điểm (tt):

Có thể không thỏa mãn nguyên tắc (PPP)

Không tạo động cơ khuyến khích cải tiến
công nghệ kiểm soát ô nhiễm

Khó xác đònh mức thuế chính xác vì có khả

năng sẽ dẫn đến mức thuế quá cao hơn mức
thuế mong muốn nên chất lượng môi trường
quá cao so với mức tối ưu

Khả năng dẫn đến thất bại chính sách
B. Thuế Pigou



Phương pháp kiểm soát ô nhiễm dựa
trên cơ sở khuyến khích kinh tế/tài
chính nhằm làm thay đổi hành vi
phát thải

Có thể thực hiện theo hai cách:

Đánh thế trên đơn vò phát thải

Trợ cấp trên đơn vò phát thải được
cắt giảm

1. Kinh tế học cơ bản của thuế phát thải
2. Thuế phát thải và hiệu quả chi phí
3. Thuế phát thải so với tiêu chuẩn
4. Thuế phát thải và hổn hợp phát thải
không đồng nhất
5. Thuế phát thải và động cơ khuyến khích
6. Thuế phát thải và chi phí thực thi
7. Tác động phân phối của thuế phát thải
C. Thuế phát thải


Chủ thể gây ô nhiễm có thể phát thải bao
nhiêu tùy muốn, nhưng lượng phát thải
của họ sẽ được ghi nhận, đo lường và phải
nộp thuế/mỗi đơn vò phát thải ra môi
trường

Cốt lỗi của phương pháp thuế phát thải là
tạo ra động cơ khuyến khích kinh tế để
chính người gây ô nhiễm phải tự tìm ra
cách tốt nhất để giảm lượng phát thải,
thay vì cơ quan quản lý môi trường xác
đònh nên giảm như thế nào
Thuế phát thải là gì?


Thuếphát thải chỉ là một biến dạng
của thuế Pigou, … Khác biệt duy
nhất giữa hai phương pháp này là ở
chổ thuế Pigou được xác đònh theo
đơn vò hàng hóa hay dòch vụ trong
khi đó thuế phát thải lại tính theo
đơn vò phát thải ra môi trường
Thuế phát thải là gì?


Giả sử ta có
MAC = 200 – 4E
Thuế = $100/tấn/tháng


Tổng chi phí tư nhân của vi65c thực thi thuế
phát thải là tổng chi phí giảm ô nhiễm và tiền
thuế phải nộp

Chủ thể gây ô nhiễm tối thiểu hóa tổng chi
phí tư nhân bằng cách giảm thải đến khi thuế
suất bằng chi phí giảm ô nhiễm biên
Khía cạnh kinh tế học cơ bản của
thuế phát thải


c


Qui tắc:
Giảm phát thải đến khi nào MAC =
Mức thuế/lệ phí ô nhiễm

Tổng chi phí xí nghiệp phải chòu
(TC) = Tổng chi phí kiểm soát
(TAC) + Thuế
Khía cạnh kinh tế học cơ bản của
thuế phát thải


Các công ty gây ô nhiễm thích
công cụ tiêu chuẩn hơn thuế phát
thải, ngược lại xã hội lại thích công
cụ thuế hơn tiêu chuẩn?

Khía cạnh kinh tế học cơ bản của
thuế phát thải


Hệ thống thuế sẽ tốn kém cho các
hãng nhiều hơn so với CAC. Với một
tiêu chuẩn, hãng có cùng tổng chi phí
kiểm soát ô nhiễm như thuế phát thải,
nhưng cơ bản hãng vẫn sử dụng dòch
vụ môi trường miễn phí, trong khi đó
với thuế hãng sẽ phải trả cho việc sử
dụng các dòch vụ môi trường này
Khía cạnh kinh tế học cơ bản của
thuế phát thải


Đồ thò hàm MAC càng dốc, thì càng
ít giảm phát thải khi áp dụng thuế

Mức thuế càng cao, lượng phát thải
càng giảm nhiều, và ngược lại

Vậy mức thuế nên được xác đònh
như thế nào cho hiệu quả xã hội?
Khía cạnh kinh tế học cơ bản của
thuế phát thải


MAC = 200 – 4E


MDC = 4E

Cho MAC = MDC, ta có thuế suất là
$100/tấn

Tính tổng thiệt hại giảm?

Tính tổng chi phí giảm ô nhiễm?

Tính lợi ích xã hội ròng?

Thuế? Có phải là chi phí xã hội
không?
Mức thuế hiệu quả xã hội?


Tổng chi phí = (a + b + c + d) + e

Theo quan điểm của hãng gây ô nhiễm,
cả hai đều là chi phí thực của mình

Theo quan điểm xã hội, e là chi phí xã
hội thực, còn phí ô nhiễm chỉ là khoản
thanh toán chuyển giao
=> khi xem xét chi phí xã hội của một
chương trình thuế (CBA), nên loại trừ
khoản thuế phát thải
Mức thuế hiệu quả xã hội?



Từ e
0
-> e*

Chi phí thiệt hại giảm = e + f

Phần thiệt hại còn lại = b + d < khoản thuế
hãng phải trả nên trái với ý tưởng “hệ
thống thuế phát thải dựa vào quyền sự dụng
tài nguyên môi trường” nên nếu dùng một
suất thuế cho tất cả các mức phát thải (flat
tax) sẽ bò các hãng chỉ trích

Cách giải quyết như thế nào cho thỏa đáng
có thể là hệ thống thuế hai phần, …
Mức thuế hiệu quả xã hội?