nâng cao chất lượng hiệu quả phát thanh đối ngoại của đài tiếng nói việt nam

1 LUẬN VĂN THẠC SỸ
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 2
NỘI DUNG 3
CHƯƠNG I : Một số vấn đề về công tác thông tin đối ngoại 16
1.1Quan hệ đối ngoại và công tác thông tin đối ngoại hiện nay 16
1.2Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về công tác thông tin
đối ngoại 19
1.3 Đài TNVN trong công tác thông tin đối ngoại 40
CHƯƠNG II : Các chương trình phát thanh đối ngoại 44
2.1 Những chặng đường phát triển cơ bản 44
2.2 Thực trạng phát thanh đối ngoại 60
2.3 Kết quả khảo sát thính giả VOV6 và VOV5 89
CHƯƠNG III: Định hướng và một số giải pháp cơ bản nâng cao
chất lượng hiệu quả phát thanh đối ngoại 98
3.1 Nhiệm vụ và vai trò của phát thanh đối ngoại trong tình hình mới 98
3.2 Những định hướng cơ bản của phát thanh đối ngoại 99
3.3 Một số giải pháp nâng cao chất lượng hiệu quả phát thanh
đối ngoại 103
Một số kiến nghị
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
CHÚ THÍCH
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
1
2 LUN VN THC S
M U
1- Tớnh cp thit ca ti
Bc sang th k XXI, chỳng ta ang chng kin nhng bin ng sõu
sc trờn th gii. Ngy nay, tuy khụng cũn nhng cuc chin tranh ln hay s

i u gay gt v ý thc h nh trc õy, nhng nhng mõu thun chng
tc, tụn giỏo, ch ngha dõn tc cc oan vi nhng xu hng ly khai ó v
ang lm bựng n chin tranh, xung t ti mt s khu vc trờn th gii m
nguyờn nhõn ch yu l vỡ li ớch kinh t, ch khụng hn l xung t v chớnh
tr. Trờn thc t, nhng nc ln cú tim lc kinh t, quõn s nh M v mt
s nc phng Tõy ang khng nh sc mnh trong vic xỏc lp trt t th
gii mi cú li cho h. Nhng chuyn ng trờn th gii hụm nay cho thy,
th gii ang phỏt trin theo xu hng a cc hoỏ vi nhiu trung tõm lc
lng, va kim ch nhau, va hp tỏc, u tranh quyt lit vi nhau. Tham
gia vo cuc u tranh nhm li tỡm th cõn bng trong xỏc lp trt t th gii
mi cũn phi k n ụng o cỏc quc gia non tr ang phn u vỡ ho
bỡnh, c lp, phỏt trin. Bờn cnh vic bo m an ninh phỏt trin, mt xu
hng mi ang ni lờn hin nay l xu hng hi nhp kinh t quc t. Quỏ
trỡnh hi nhp v ton cu hoỏ khụng ch din ra trong lnh vc kinh t, m
cũn din ra trong cỏc lnh vc i sng xó hi, nht l vn hoỏ thụng tin.
Trong xu th cnh tranh v hi nhp y, thụng tin tuyờn truyn c coi l v
khớ rt hiu qu thc hin cỏc mc tiờu kinh t, chớnh tr. Nhng xu thế
trên õy ang dẫn đến sự thay đổi sâu sắc các mối quan hệ quốc tế. Các nớc
trên thế giới đều điều chỉnh chiến lợc quốc gia của mình cho phù hợp với tình
hình mới. Nhiều nớc muốn tạo môi trờng ổn định hoà bình cần thiết để phát
triển kinh tế đất nớc, t lợi ích dân tộc lên hàng đầu. Trong xu hớng đó, nhiều
quốc gia đang phát triển cố gắng vơn lên, thoát khỏi sự cô lập về thông tin,
khẳng định tính độc lập tự chủ của mình. Vit Nam mt t nc nh ang
phỏt trin khu vc ụng Nam cng khụng nm ngoi xu th phỏt trin y.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
2
3 LUN VN THC S
Xut phỏt t tỡnh hỡnh thc tin y, ng v Nh nc VN ch trng thc
hin chớnh sỏch i ngoi ho bỡnh, hp tỏc hu ngh vi tt c cỏc nc, y
mnh cỏc quan h quc t trờn nguyờn tc bỡnh ng, cựng cú li, tụn trng

c lp, ch quyn ca nhau. ng li i ngoi ca VN l nhm mc tiờu
khai thỏc tt nht nhng nhõn t quc t, to iu kin thun li cho cụng
cuc xõy dng phỏt trin t nc theo nh hng XHCN. Theo ch trng
ú, ng v Nh nc Vit Nam thc hin ng li i ngoi c lp, t
ch, rng m, a phng hoỏ, a dng hoỏ cỏc quan h quc t trờn tinh thn
Vit Nam mun l bn vi tt c cỏc nc trong cng ng th gii, phn
u vỡ ho bỡnh, c lp v phỏt trin. Trong chớnh sỏch i ngoi ú, ng
v Nh nc ta xỏc nh: thụng tin i ngoi l lnh vc rt quan trng trong
hot ng i ngoi, nht l trong bi cnh VN m rng cỏc quan h i
ngoi, y mnh tin trỡnh hi nhp kinh t quc t.
Ng y nay, trong công cuộc đổi mới toàn diện, mở rộng giao l u v hi
nhp quốc tế để phát triển đất nớc, i TNVN trong ú cú cỏc chơng trình
phát thanh đối ngoại vẫn đợc Ban bí th TW Đảng đánh giá là: " mt trong
nhng công cụ quan trọng nhất trong công tác thông tin đối ngoại". Trong
nhng nm gn õy, dự phi ng trc ỏp lc cnh tranh thụng tin do s phỏt
trin mnh m ca tt c cỏc loi hỡnh bỏo chớ truyn thụng khỏc, với đặc trng
của một Đài phát thanh quốc gia, cỏc bui phát thanh ối ngoại vẫn là phơng
tiện thông tin nhanh nhy nối giữa Việt Nam vi thế giới, có diện phủ sóng
rộng nhất và có đủ khả năng cần thiết để đa mọi thông tin đến bạn bè trên thế
giới một cách nhanh chóng kịp thời. c bit t ngy 1 thỏng 9 nm 2006 mt
s chng trỡnh ca phỏt thanh i ngoi (VOV6) c a lờn mng Internet
qua trang bỏo in t ca i ó ni di cỏnh súng ca i TNVN, vt
qua mi khụng gian, thi gian, xoỏ nho ranh gii quc gia, to khp ton cu
vi cht lng õm thanh cht lng cao. Gi õy, mi thớnh gi k c thớnh
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
3
4 LUN VN THC S
gi nhng nc xa xụi u cú th nghe v nghe li c TNVN m khụng
ph thuc vo mỳi gi hay thi tit trờn th gii.
Trong quá trình đổi mới đất nớc hiện nay, Đài TNVN nói chung và buổi

phát thanh của Ban đối ngoại Đài TNVN nói riêng ó cú nhng i mi theo
phong cỏch hin i. Khõu th hin mang tớnh khuụn thc truyn thng
trc õy ó c iu chnh mang tớnh thoi hn, mang hi th cuc sng
hn, phù hợp với tình hình thực tế. Tuy nhiên, trên con đờng phát triển của
mình, Đài TNVN đang đứng trên một loạt vấn đề khó khăn phức tạp:
- ú l s thay đổi nhanh chóng của tình hình thế giới với hàng loạt các
sự kiện dồn dập, sự phát triển vợt bậc của nền báo chí thế giới với những kỹ
thuật truyền thông hiện đại, khiến một Đài phát thanh mang tính chất quốc gia
trong khu vực ụng Nam có quy mô kỹ thuật phát sóng cũ, nhỏ, khó có thể
theo kịp với các i phỏt thanh hiện đại mang tính quc t khác.
- Một vấn đề nữa là: Trong thời đại bùng nổ thông tin, các phơng tiện
kỹ thuật thông tin hiện đại đã có bớc phát triển vợt bậc, ngoài radio, các loại
hình khác nh truyền hình, các báo in kỹ thuật cao vi hn 100 t bỏo i
ngoi, c bit cú ti 11.000 trang web v 73 báo điện tử Internet với những
loại hình đa dạng ngày càng phổ biến hấp dẫn quần chúng, lợng thông tin
ngày càng lớn phong phú, nhiều chiều. Do vậy, đối tợng ngời nghe, ngời xem
có nhiều nguồn thông tin để so sánh phân tích, đối chiếu. i truyn hỡnh VN
cng ó lờn kờnh truyn hỡnh i ngoi VTV4, ang m rng ph súng ra
nc ngoi. Mt s cỏc i truyn hỡnh a phng nh i truyn hỡnh thnh
ph H Chớ Minh ó lờn cỏc bn tin ting Anh, Phỏp, Trung quc phỏt bng
nhiu phng tin nh u k thut s, h thng cỏp quang, v tinh Do vậy
i phỏt thanh nếu không cải tiến về nội dung cũng nh cách thể hiện thì khó
lòng cạnh tranh nổi với các phơng tiện thông tin báo chí khác.
- Bên cạnh đó có cái khó mang tính chủ quan đó là việc thể hiện nội
dung thông tin. Trong nhiều năm qua, do cỏch lm theo kinh nghim, theo li
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
4
5 LUN VN THC S
truyn thng không ít cơ quan báo chí, trong ú cú lnh vc phỏt thanh phn
nhiu ch thiên về tuyên truyền, mà ít chú trọng đến khía cạnh thông tin, cha

chỳ ý nhiu n c im, nhu cu ca ngi nghe, trong khi th gii hin i
ngy nay, thúi quen nghe i ó thay i nhiu. Đây cũng là điểm hạn chế đối
với phỏt thanh đối ngoại, khi mà ngời nghe là những thính giả nớc ngoài có
trình độ cao, đã quen với môi trờng thông tin thực dụng và coi trọng tự do
thông tin. Cỏch lm kiu c vi li tuyờn truyn mt chiu, nội dung dài
dòng thiên nhiu về lý luận c trong tin bài khiến cho thông tin mang tính
máy móc, khuông mẫu, áp đặt, do vậy thiếu hấp dẫn ngời nghe.
- Một khó khăn thực tế trong phát thanh đó là công tác biên tập xử lý
nguồn tin. Do cha cú mt b phn cung cp tin riờng, nờn cho đến nay cỏc
chng trỡnh phỏt thanh i ngoi ca Đài TNVN vẫn sử dụng hu ht tin của
Thông tấn xã Việt Nam v mt s ngun trong nc. Tuy nhiờn a s ngun
tin ny li ch yu phc v, vit cho ngời trong nớc, nờn dùng cho đối ngoại
vừa thiếu thông tin lại cha phù hợp đối với đối tợng ngời nớc ngoài. Đó còn
cha kể đến yếu tố truyền thanh nh việc sử dụng tiếng động, âm nhạc nh thế
nào cho phự hp vi c im radio hin i, phự hp vi hi th cuc sng
ngy nay cng cha c chỳ ý s dng ỳng mc nõng tm hiu qu.
- Trong những năm gần đây, công cuộc đổi mới Việt Nam đã đặt ra
nhiều vấn đề chính trị - văn hoá - xã hội, nhiệm vụ cho thông tin đối ngoại
phải vơn lên ngang tầm nhiệm vụ mới. Việt Nam ó gia nhp t chc thng
mi th gii WTO, tham gia Din n kinh t chõu - Thỏi Bỡnh Dng
APEC v ngy cng cú v trớ ỏng k trong phỏt trin kinh t khu vc ụng
Nam v chõu , do ú đã thu hút sự chỳ ý ca ụng o d lun, cỏc nh
doanh nghip u t quan tõm ti Việt Nam. Cần phải có cải cách thể hiện về
nội dung và hình thức tuyn truyn phát thanh đối ngoại phù hợp để tranh thủ
đợc sự đồng tình ủng hộ của họ cả về tinh thần vật chất đối với công cuộc phát
triển đất nớc.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
5
6 LUN VN THC S
2- Tỡnh hỡnh nghiờn cu, lch s vn

Ngy 7-9-1945, i ting núi Vit Nam bt u phỏt súng bui u
tiờn. Ni dung ca bui phỏt súng ú l bn tuyờn ngụn c lp do Ch tch
H Chớ Minh c ti Qung trng Ba ỡnh khai sinh ra nc Vit Nam dõn
ch cng ho. Bui phỏt thanh ngy ú ngoi vic phỏt bng Ting Vit, cũn
c phỏt bng cỏc th ting Anh, Phỏp, Qung ụng v Quc t ng
(ESPERANTO) - th ng m nhiu Quc gia lỳc ú bit. ú cng chớnh l
tin thõn ca bui phỏt thanh ra nc ngoi ca Ban i ngoi i TNVN
ngy nay. Hiện nay phát thanh ối ngoại đợc phỏt trờn hai h chng trỡnh. H
VOV6 dnh cho thớnh gi v cng ng ngi Vit Nam nc ngoi, phỏt
bằng 11 thứ ngữ (Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Nhật, Nga, c, Bắc Kinh, Lào,
Cmpuchia, Thái Lan, Inđônêxia v chng trỡnh ting Vit dnh cho ng
bo xa t quc. H VOV5 gm cỏc th ng: Anh, Phỏp, Nga, Trung quc,
Nht phỏt trờn súng FM dnh cho cng ng nhng ngi nc ngoi ang
sinh sng, hc tp v cụng tỏc ti Vit Nam. Tng thi lng ca c hai
chng trỡnh VOV6 v VOV5 l 119 gi/ngy, trong ú thi lng ca VOV5
l 17 gi 30 phỳt/ ngy. n nay, hơn 100 quốc gia các châu lục đã nghe đ-
ợc Đài TNVN. ã có 20 trung tâm đợc thành lập tại nhiều quốc gia trên thế
giới để nghe, sử dụng và lấy nguồn thông tin của TNVN.
Ra đời cỏch õy hn 60 nm, tri qua nhiu giai on phỏt trin khú
khn, gian kh trong các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp rồi đế quốc
Mỹ, i TNVN trong ú cú cỏc chơng trình phát ra nớc ngoài của Đài ó
khẳng định là cơ quan ngôn luận tuyên truyền của Đảng, là vũ khí sắc bén, lợi
hại trên mặt trận t tởng chống kẻ thù, ng thi cũn là chiếc cầu hữu nghị tình
cảm giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới, tranh thủ sự ủng hộ đồng
tình của họ góp phần vào các cuộc kháng chiến của dân tộc vì độc lập, tự do
của tổ quốc - vì công cuộc xây dựng CNXH. Bc sang giai on phỏt trin
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
6
7 LUẬN VĂN THẠC SỸ
hoà bình và thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, Đài TNVN với các

chương trình phát thanh đối ngoại đã thực hiện nhiều cải tiến, đổi mới các
chương trình phát thanh. Các chương trình phát thanh đã có thêm nhiều tiết
mục mới, phong phú hơn, số lượng giờ phát thanh của các chương trình cũng
tăng lên đáng kể, cách thể hiện trong một số chương trình phát thanh đối
ngoại cũng dần tiến tiếp cận với phát thanh hiện đại, có tiết tấu nhanh hơn, sử
dụng âm nhạc nhiều hơn. Tuy nhiên đứng trước sự thay đổi nhanh chóng của
các sự kiện trên thế giới, sự phát triển nhanh chóng của khoa học kỹ thuật,
việc ứng dụng công nghệ thông tin trong phát thanh, truyền hình, nhất là sự
phát triển báo điện tử Internet với xu hướng đa dạng hoá phương thức truyền
tải thông tin đa phương tiện gồm cả báo viết( ký tự chữ viết) , báo hình( hình
ảnh, video), báo nói( phát thanh) trên mạng Internet ngày càng phổ biến.
Thông tin không chỉ được chuyển tải nhanh chóng trong nước, mà còn vượt
biên giới quốc gia ra nước ngoài. Nhờ đó, thính giả có thêm rất nhiều nguồn
thông tin để so sánh đối chiếu. Do vậy, đặt ra thách thức đối với phát thanh
nói chung và phát thanh đối ngoại nói riêng cần phải có những cải tiến đổi
mới mạnh mẽ cả trong nội dung và phương thức thể hiện trên sóng, nếu
không muốn bị tụt hậu, mất dần thính giả. Một mặt khác, do sự thay đổi
nhanh chóng của tình hình quốc tế, nhu cầu của người nghe, thói quen nghe
Đài giờ đây đã khác trước. Trước đây bạn bè quốc tế thường biết đến dân tộc
Việt Nam anh hùng dũng cảm trong cuộc đấu tranh bảo vệ nền độc lập tự do
của đất nước. Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa hơn 30 năm, hình ảnh Việt Nam
như thế nào vẫn là dấu hỏi với người dân nhiều nước trên thế giới, nhất là
những nước có vị trí địa lý xa Việt Nam.
Một lý do hạn chế khác xuất phát từ chính sự chủ quan của người làm
phát thanh trong nước. Từ nhiều năm nay, nhất là trong giai đoạn chiến tranh,
chúng ta dồn toàn bộ tâm lực cổ vũ ca ngợi cho chiến thắng, góp phần vào
thắng lợi chung của dân tộc. Tuy nhiên, cách làm phát thanh thời chiến khác
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
7
8 LUN VN THC S

vi cỏch lm phỏt thanh thi bỡnh. K tip nhng cụng vic ú, nhng ngi
lm phỏt thanh i ngoi thng ch yu lm theo kinh nghim, lp i trc
dy cho lp i sau, do vy khụng trỏnh khi li mũn, thm chớ vn tn ti
cỏch vit theo kiu tụ hng mt chiu, cho dự hon cnh ó thay i. Chỳng
ta cú nhiu lý do bin minh cho cỏch lm ca mỡnh, nhng cú mt thc t
l cỏch lm theo kiu thụng tin mt chiu, ch yu ca ngi thng d lm, d
c chp nhn bi nú trỏnh c sai sút, nht l sai sút v mt chớnh tr C
theo suy lun nh th, vụ tỡnh chỳng ta lm cho cỏc bui phỏt thanh t nht,
thiu s phn bin thuyt phc ngi nghe. Trong bi cnh thớnh gi nc
ngoi phn nhiu cỏc nc phng Tõy li cú trỡnh cao, quen sng trong
mụi trng thc dng thụng tin, nu c a thụng tin mt chiu thớnh gi s
khú chp nhn v do ú thiu hp dn i vi thớnh gi. iu ny ũi hi
nhng ngi lm phỏt thanh i ngoi cn phi nhn thc tnh tỏo, phi y
mnh ci tin nõng cao cht lng, hiu qu cỏc chng trỡnh phỏt thanh c
v ni dung v hỡnh thc th hin.
3- Mc ớch, nhim v, i tng, phm vi nghiờn cu
Để hoàn thành nhiệm vụ của mình, chơng trình phát thanh i ngoi
ca i TNVN cần phải không ngừng đổi mới, tăng cờng cải tiến chơng trình,
nâng cao chất lợng và hiệu quả thông tin cả về nội dung và hình thức. Thông
tin phải mang tính chân thực, khách quan hơn nữa. Hình thức thể hiện phải
thay đổi phù hợp tâm lý thị hiếu nghe là ngời nớc ngoài với mục tiêu cao nhất:
chất lợng, hiệu quả. Vậy hiệu quả của cỏc chơng trình phát thanh ối ngoại
phải đạt tới mức nào để thu hút nhiều thính giả nớc ngoài và trên thực tế nó đã
đạt đợc ở mức độ nào? Đây là vấn đề đòi hỏi một sự nghiên cứu nghiêm túc,
qua đó hy vọng tìm ra một số giải pháp đem lại thành công cho chơng trình
phát thanh ối ngoại, nhất là trong cuộc chạy đua giữa cung và cầu của phát
thanh thế giới ngày một hiện đại.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
8
9 LUẬN VĂN THẠC SỸ

Một vấn đề quan trọng nữa là muốn nâng cao chất lượng hiệu quả của
các chương trình phát thanh đối ngoại thì cần phải tiến hành nghiên cứu một
cách tổng thể về nhu cầu, tâm lý, sở thích của thính giả để từ đó đáp ứng như
cầu thông tin và điều chỉnh và tăng thêm hiệu quả các chương trình phát
thanh. Tuy nhiên do hoàn cảnh, cách làm theo kinh nghiệm là chính, nên từ
nhiều năm nay, hầu như chưa có đợt khảo sát nghiên cứu nhu cầu thính giả ở
nước ngoài một cách toàn diện. Trong lịch sử phát triển, Ban biên tập đối
ngoại Đài TNVN cũng có vài đợt nghiên cứu về về thính giả nước ngoài và
bà con Việt kiều sống ở nước ngoài, nhưng mới chỉ dừng lại khảo sát ở một số
đề tài nghiên cứu trong phạm vi hẹp, đa số thông tin thu thập qua thư thính
giả gửi về Đài TNVN theo từng quý, từng từng năm. Ban biên tập đối ngoại
cũng đã 2 lần tổ chức cuộc thi “ Bạn biết gì về Việt Nam” để qua đó tìm hiểu
phần nào nhu cầu người nghe. Tuy nhiên trên thực tế việc khảo sát thính giả,
nhất là thính giả ở nước ngoài là vấn đề khó, bởi đối tượng nghe các chương
trình đối ngoại của Đài TNVN ở phạm vi trải rộng ở khắp các châu lục. Hơn
nữa mỗi thứ ngữ trong chương trình phát thanh đối ngoại lại có những đối
tượng, có khối người nghe khác nhau. Cùng là tiếng Anh nhưng có người
nghe tiếng Anh ở Úc, ở Philipin, cũng có người nghe tiếng Anh ở Bắc Mỹ, ở
Hà Lan hay ở Đức do vậy mối quan tâm cũng như nhu cầu nghe Đài TNVN
ở các nước, các khu vực lãnh thổ là rất khác nhau. Chính vì vậy kết quả khảo
sát ý kiến qua các thư, bài viết của thính giả gửi về dù chưa mang tính đại
diện cao, nhưng là tư liệu căn cứ vô cùng quý báu để những người làm công
tác phát thanh đối ngoại phân tích, đối chiếu với công việc của mình. Cũg có
một thực tế là hầu hết những thính giả gửi thư hay tham dự các cuộc thi
thường là những thính giả gắn bó và yêu mến Đài TNVN, do vậy những nhận
xét đánh giá của họ về nội dung chất lượng các chương trình phát thanh
thường mang tính ngoại giao, rất hiếm khi có những nhận xét đánh giá thẳng
thừng về nội dung chất lượng, cách thể hiện các chương trình Đây cũng là
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
9

10 LUN VN THC S
vn tụi suy ngh rt nhiu v dnh cụng sc lc tỡm, la chn ý kin trong
s nhng lỏ th thớnh gi gi v Ban biờn tp i ngoi t nm 2001-2005 vi
mong mun tỡm hiu nhu cu thc s ca ngi nghe. Tụi cho õy l cụng
vic quan trng v cp thit nht, bi dự c gng vit bi hay, dng chng
trỡnh cụng phu, k thut hon ho n õu s chng cũn ý ngha gỡ khi nú i
trch hng, khụng ỏp ng nhu cu, khụng hp dn ngi nghe.
4- C s lý lun v phng phỏp nghiờn cu
Nhn thc c tm quan trng ca cụng tỏc thụng tin i ngoi trong
cụng cuc xõy dng v phỏt trin t nc, t nhiu nm qua ng v nh
nc Vit Nam ó dnh s quan tõm c bit cho cụng tỏc thụng tin i ngoi
núi chung v cụng tỏc thụng tin i ngoi trờn i TNVN. Ngày 13/6/1992
Ban Bí th TW đã ra chỉ thị số 11- CT/TW về đổi mới và tăng cờng công tác
thông tin đối ngoại. Về hoạt động của Đài TNVN, Bản chỉ thị 11 nêu rõ: "Đài
PTTNVN cần đợc tăng cờng, tăng công suất phát sóng và nghiên cứu hình
thức hợp tác để tiếp âm cho một số đối tợng. Nâng cao chất lợng các chơng
trình phỏt thanh bằng tiếng nớc ngoài của Đài và chơng trình phát thanh
bằng tiếng Việt cho ngời Việt Nam ở nớc ngoài"
Trong buổi tới thăm và làm việc với cán bộ phóng viên Đài TNVN
(ngày 3-9-2003) nguyờn Chủ tịch nc Trần Đức Lơng phát biểu nêu rõ
Trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc và xu thế hội nhập
quốc tế ngày càng mạnh mẽ, đất nớc ta đang đứng trớc vận hội mới và triển
vọng tốt đẹp, đồng thời cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn to lớn. Cuộc
đấu tranh trên lĩnh vực t tởng - văn hoá tiếp tục diễn ra phức tạp. Là tờ báo
mới của Đảng và nhà nớc, với lợi thế vốn có, làn sóng Đài TNVN phải luôn
thể hiện bản lĩnh chính trị, nghề nghiệp vững vàng, có tính chiến đấu, có sức
truyền cảm và thu phục cao, tạo một kênh thông tin đáng tin cậy, góp phần
tích cực trong cuộc đấu tranh chống lại các luận điệu sai trái của các thế lực
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
10

11 LUN VN THC S
thù địch, bảo vệ đờng lối của Đảng và nhà nớc tranh thủ đợc sự đồng tình ủng
hộ và giúp đỡ của bạn bè trên thế giới.
Nh vy, trong nhiu vn kin lý lun ca ng, Nh nc v chớnh ph
ta u nhn mnh s cn thit phi y mnh cụng tỏc thụng tin i ngoi
ỏp ng yờu cu tỡnh hỡnh mi. Nhỡn li quỏ trỡnh lch s phỏt trin cỏc
chng trỡnh phỏt thanh i ngoi ca i TNVN qua cỏc thi k cho thy,
phỏt thanh i ngoi ó t c nhng thnh tu ỏng t ho. Tuy nhiờn,
trong thi i mi, thi i phỏt trin ca cụng ngh thụng tin, ca phỏt thanh
hin i ó v ang t ra thỏch thc mi cho phỏt thanh i ngoi phi vn
lờn, ci tin nõng cao cht lng hiu qu ca cỏc chng trỡnh phỏt thanh i
ngoi.
nõng cao cht lng hiu qu cht lng cỏc chng trỡnh phỏt thanh
i ngoi thỡ mt trong nhng iu ct yu nht l phi tỡm hiu nhu cu, tõm
lý tip nhn thụng tin ca ngi nghe. Chớnh vỡ vy, trong khi nghiờn cu
ti ny, tụi c gng s dng phng phỏp thng kờ, iu tra th thớnh gi ca
cỏc chng trỡnh i ngoi i TNVN, nht l tp trung phõn tớch v nhu cu
tip nhn thụng tin t thớnh gi qua vic kho sỏt th thớnh gi trong vũng 5
nm qua, tham kho cỏc ý kin ca mt s cỏn b, chuyờn gia i ngoi tng
cụng tỏc nc ngoi, ý kin ca cỏc chuyờn gia tham gia cỏc cuc hi tho
v cụng tỏc thụng tin i ngoi Trờn c s thu thp ý kin v khảo sát ú
nhỡn nhn thc trng thc tin ca phỏt thanh i ngoi hin nay, c gng phỏt
hin ra nhng iu cũn tn ti, nhng yu kộm cn khc phc, t ú mnh
dn xut mt s gii phỏp, nờu mt s kin ngh nhm nõng cao cht
lng, hiu ca phỏt thanh i ngoi. Trờn c s ỏnh giỏ ú, tụi c gng nờu
mt s gii phỏp trc mt v lõu di trờn c s thc hin theo l trỡnh bn
quy hoch v chin lc phỏt trin ca i TNVN t nay n nm 2010 ó
c Th tng chớnh ph phờ duyt.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
11

12 LUN VN THC S
5- úng gúp mi v khoa hc ca ti
Tụi cng ý thc c rng vic tỡm ra mt mụ hỡnh c th mang tớnh
kh thi cng nh vic xut cỏc bin phỏp gii phỏp thit thc nhm ci tin
nõng cao cht lng hiu qu cỏc chng trỡnh phỏt thanh i ngoi l cụng
vic ht sc khú khn, bi vic xõy dng, hỡnh thnh nờn mt chng trỡnh
hay vic sn xut mt chng trỡnh phỏt thanh l cụng sc ca c tp th vi
s quy t, cht lc u t trớ tu ca nhiu th h m mt cỏ nhõn vi gúc
nhỡn cũn hn hp khú cú th bao quỏt ht. Tuy nhiờn, l ngi trc tip lm
vic ti b phn Biờn tp chung, ni cung cp ni dung tin bi cho 11 th
ting nc ngoi v ting Vit dnh cho ng bo xa t quc t nhiu nm
nay, tụi cng ỳc rỳt c mt s kinh nghim nht nh. Vi trỏch nhim
ca bn thõn, tụi cng nhn thc rng õy l cụng vic khú khn, bi trc ú
cha cú ai nghiờn cu mt cỏch y mi tng quan c hai phng din:
phng din nhng ngi sn xut cỏc chng trỡnh phỏt thanh v phng
din nhng ngi nghe cỏc chng trỡnh phỏt thanh, trong ú quan trng nht
l nghiờn cu kho sỏt qua th v ý kin phn hi ca thớnh gi gi v i
TNVN phõn tớch tỡm hiu nhu cu, c im tõm lý ca ngi nghe l
nhng ngi nc ngoi, ngi Vit Nam sng xa t quc xem h ngh gỡ,
cú nhu cu gỡ t nhng thụng tin t trong nc, t ngun thụng tin i ngoi
phỏt trờn cỏc h chng trỡnh VOV6 v VOV5 ca i TNVN. Mt thc t l
trong lịch sử phát triển phát thanh đối ngoại, cha có cụng trỡnh nghiên cứu
tng th nào về thực trạng phát thanh đối ngoại, c bit nghiờn cu sõu về
công tác đối tợng hoá và đối ngoại hoá các chơng trỡnh phát thanh đối ngoại.
Tụi cho rng õy l cụng vic vụ cựng quan trng, bi suy cho cựng bt k
mt gii phỏp no nhm nõng cao cht lng hiu qu cỏc chng trỡnh phỏt
thanh u phi xut xut phỏt t chớnh nhu cu ca thớnh gi, u phi xem
xột ti vic cung cp ni dung thụng tin, cỏch th hin chng trỡnh ú ó
ỳng i tng cha, nht l i tng tip nhn thụng ca cỏc chng trỡnh
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

12
13 LUN VN THC S
phỏt thanh i ngoi l nhng ngi nc ngoi, ngi Vit Nam xa t
quc cú trỡnh tip nhn thụng tin khỏc nhau, cú nhu cu, mi quan tõm
cựng nhng c im tõm lý khỏc nhau T vic nghiờn cu c im tõm lý
ca i tng ngi nghe,thỡ nhng ngi trc tip lm chng trỡnh phi
lm gỡ ỏp ng cỏc nhu cu ú, hay núi cỏch khỏc phi thc hin i ngoi
hoỏ trong vic cung cp ni dung, ci tin cỏch lm, th hin chng trỡnh
nhm ỏp ng nhu cu a dng i tng thớnh gi nc ngoi nhng vựng
khỏc nhau, cú nh vy thụng tin mi hp dn thớnh gi v cụng tỏc thụng tin
i ngoi mi t hiu qu.
6- í ngha lý lun v thc tin ca ti
Trong quỏ trỡnh hc tp ti nh trng, tụi ó c cỏc Thy, Cụ giỏo
cung cp nhng kin thc lý lun tng hp v phỏt trin, hot ng ca h
thng thụng tn bỏo chớ VN. õy l nhng kin thc vụ cựng b ớch, bi
thụng qua ú, tụi hiu c v trớ ca i TNVN, trong ú cú cỏc chng
trỡnh phỏt thanh i ngoi ang ng õu trong h thng bỏo chớ truyn
thụng VN. õy cng l gi ý tụi hng s nghiờn cu vo ti ny.
Trong nghiờn cu c s khuyn khớch, hng dn tn tỡnh ca PGS-TS
Thy hng dn, cựng s khớch l ng viờn ca lónh o, cỏc ng nghip
cụng tỏc Ban biờn tp i ngoi i TNVN. Chớnh vỡ vy, tụi mnh dn
thc hin đề tài nghiên cứu "Nõng cao cht lng hiu qu phỏt thanh i
ngoi ca i TNVN nhằm c gng đánh giá v thc trng cỏc chng trỡnh
phỏt thanh i ngoi hin nay, tỡm ra nhng iu cũn bt cp, cha hp lý
trong quỏ trỡnh sn xut cỏc chng trỡnh phỏt thanh, nhng ni dung v cỏch
th hin cũn cha phự hp vi nhu cu tõm lý ngi nghe. Trờn c s nhng
ỏnh giỏ ú, mnh dn a ra mt s gii phỏp, khuyến ngh, vi mong mun
úng gúp mt phn nh bộ vo vic nâng cao cht lng hiệu quả các chơng
trình phát thanh đối ngoại ca Ban biờn tp i ngoi, ng thi cng l dp
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

13
14 LUN VN THC S
cung cp cho lónh o i v cỏc c quan chc nng cú cỏi nhỡn bao quỏt
hn, nht l nhng ý kin, nhu cu thc tin xut phỏt t c s, t ú cú
nhng iu chnh b sung kp thi, gúp phn ci tin cỏc chng trỡnh phỏt
thanh, lm tt hn na cụng tỏc thụng tin i ngoi trờn i TNVN, đáp ứng
yêu cầu của Đảng và Nhà nớc v tăng cờng thông tin đối ngoại trong thời kỳ
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc và hội nhập quốc tế. Điều quan trọng là
TNVN trong thi gian ti õy phải đủ sức cạnh tranh với các phơng tiện thông
tin báo chí khác. Đây cũng chính là lý do vì sao tôi chọn vấn đề này làm tài
luận văn của mình. Qua luận văn này, trc ht tụi mong muốn hoàn thiện cho
mình về lý luận, nghiệp vụ báo chí và t ú soi vo thc tin, phõn tớch nhng
cỏi c v cha c trong quỏ trỡnh thc hin cỏc chng trỡnh phỏt thanh
i ngoi i TNVN hin nay.
Với tinh thần nh vậy, tôi xin giới thiệu tên chính thức của luận văn là:
"Nâng cao cht lng, hiệu quả phỏt thanh đối ngoại ca Đài TNVN"
Bố cục của luận văn, ngoài phn mc lc, mở đầu, kết luận v phn ti
liu tham kho, lun vn gm có ba chơng chính:
Chơng I: Một số vấn đề v công tác thông tin ối ngoại
Chơng II: Cỏc chng trỡnh phỏt thanh i ngoi i TNVN
Chơng III: nh hng v một số giải pháp c bn nhằm nâng cao
chất lợng, hiệu quả các chơng trình phát thanh đối ngoại.
Chơng I
Một số vấn đề V công tác thông tin Đối ngoại
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
14
15 LUN VN THC S
1.1 Quan h i ngoi v cụng tỏc thụng tin i ngoi hin nay
Nhng nm u thế kỷ 21, chúng ta đang chứng kiến những biến động
sâu sắc trên thế giới. Sau khi chin tranh lnh kt thỳc cui th k trc, thỡ

nay những mâu thuẫn dân tộc, chủng tộc, tôn giáo, chủ nghĩa dân tộc cực
đoan, xu hớng ly tâm li đang làm bùng nổ những cuộc xung đột kéo dài ở
nơi n y, nơi kia dn đến sự tan vỡ ở một số quốc gia trên thế giới. Trong bối
cảnh nh vậy, thế giới đã xuất hiện những xu thế mới.
Ngy nay, trờn th gii khụng cũn cỏc cuc chin tranh ln hay nhng
i u gay gt v ý thc h nh trc kia, nhng õu ú vn xy ra cỏc cuc
chin tranh, xung t khu vc, sc tc Tuy nhiờn, xột cho cựng nguyờn nhõn
ch yu vn l vỡ li ớch kinh t ch khụng hn l xung t vỡ chớnh tr. Thc
t mt s cuc chin tranh Trung ụng cho thy nguyờn nhõn ch yu l
tranh ginh ngun nc, trong khi mt s cuc xung t khỏc Chõu Phi l
tranh chp v rng, bin oCuc chin tranh do M phỏt ng
Apganixtan, I rc v e do I rancng xut phỏt t v trớ chin lc v
thc cht l vỡ li ớch v ngun li du m. Sau chiến tranh ở Apganixtan, I
rắc v nêu cớ chống khủng bố sau sự kiện 11-9, Mỹ cho là đến thời cơ để họ
có thể xây dựng một trật tự thế giới mới do Oasinhtơn điều khiển v trt t th
gii mi y v thc cht l vỡ li ớch ca M.
Nh vy, trờn th gii ngy nay vn ang hỡnh thnh trt t th gii
mi, m trong ú trt t l thuc v k mnh. K mnh bng v khớ, tin bc
tỡm cỏch ỏp t, kim ch k yu th hn. M v mt s nc phng Tõy t
cho mỡnh quyn phỏt trin v khớ ht nhõn, trong khi mt s nc khỏc phỏt
trin nng lng ht nhõn u b gõy sc ộp ũi ph nhn. Thc t quỏ trỡnh
xỏc lp trt t th gii mi y ang din ra theo nhiu phng cỏch: dựng bo
lc, dựng chin tranh gii quyt vn nhanh chúng nh M ó lm
Apganixtan, Irc. Phng cỏch th hai l dựng tin bc, vin tr lụi kộo,
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
15
16 LUN VN THC S
gõy sc ộp, mua phiu lm sai lch kt qu bu c nh tng din ra
Ucraina, GrudiaPhng thc th ba dựng tin to quyn lc cú tin
thuờ quõn ỏnh nhau, dựng tin thit lp cỏc h thng thụng tin kớch

ng gõy lt , bo lon Nh vy, cú th thy: trong quỏ trỡnh vn ng trt
t th gii c ó b phỏ v, trong khi trt t th gii mi ang hỡnh thnh.
Trong vic xỏc lp trt t th gii mi cú c cuc u tranh v t tng, u
tranh v giai cp, nhng u tranh khng nh sc mnh vỡ li ớch kinh t l
rừ nột nht.
Những chuyển động của thế giới hôm nay cho thấy thế giới phát triển
theo xu hớng đa cực hoá, với nhiều trung tâm có lực lợng tơng đơng nhau,
kiềm chế lẫn nhau, trong đó các nớc lớn vừa hợp tác, vừa đấu tranh quyết liệt.
Tham gia vào thế cân bằng mới còn phải kể đến đông đảo các quốc gia non trẻ
phấn đấu vì hoà bình, độc lập, phát triển. Một xu hớng đậm nét nữa là sự trỗi
dậy mạnh mẽ về ý thức dân tộc của nhiều nớc, trong đó có các nớc không liên
kết, muốn độc lập tự chủ, tự cờng hoà bình để phát triển và phn u vì một
trật tự quốc tế mới công bằng hợp lý trên hành tinh chúng ta.
Bờn cnh li ớch bo v an ninh quc gia phỏt trin, mt xu hng
ang ni bt nht hin nay l xu hng to cu hoỏ, hi nhp kinh t quc t.
Ngy nay, khi nn kinh t, khoa hc k thut phỏt trin vt bc, sc sn xut
ngy cng tng vt ra ngoi ranh gii cỏc quc gia. S phỏt trin nhanh
chúng ca cỏc tp on kinh t, cỏc cụng ty xuyờn quc gia, a quc gia va
mang tớnh cnh tranh va hp tỏc ó v ang lm cho cỏc nn kinh t th gii
ngy cng nh hng, ph thuc ln nhau, cun hỳt cỏc nn kinh t trong xu
th hi nhp vo xu th ton cu hoỏ. õy l xu th tt yu khỏch quan, khụng
phõn bit nc ln hay nc nh. Trong tin trỡnh ú, vn cn bn l quc
gia no cú chớnh sỏch phự hp, cng cú c hi phỏt trin nhanh.
Hi nhp v ton cu hoỏ ang din ra khụng ch trong lnh vc kinh t
m cũn din ra trong lnh vc i sng xó hi, khoỏ hc cụng ngh v vn hoỏ
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
16
17 LUN VN THC S
thụng tin. Bõy gi, qua truyn hỡnh v tinh, qua h thng Internet k thut s
c th gii cú th cựng xem mt trn u búng ỏ, mt cuc thi hoa hu

nhng bờn cnh nhng mt tớch cc, cỏi hay, cỏi p, cỏi tin b, thỡ nhng
tiờu cc xu xa nht cng len li xõm nhp nh hng n i sng xó hi
cỏc nc. Internet ó gúp phn xoỏ nho ranh gii gia cỏc quc gia, cỏc chõu
lc a thụng tin n khp ngừ ngỏch trờn th gii, to iu kin cho tt c
mi ngi th tip nhn thụng tin mt cỏch nhanh chúng hn, rng rói hn,
sõu sc hn, song cng to ra nhng thỏch thc trong vic tip nhn v la
chn thụng tin mt cỏch phự hp.
Rừ rng, nhng xu thế trên õy ó v ang dẫn đến sự thay đổi sâu sắc
các mối quan hệ quốc tế. Các nớc trên thế giới đều điều chỉnh chiến lợc quốc
gia của mình cho phù hợp với tình hình mới. Nhiều nớc muốn tạo môi trờng
ổn định hoà bình cần thiết để phát triển kinh tế đất nớc, đt lợi ích dân tộc lên
hàng đầu. Trong xu hớng đó, nhiều quốc gia đang phát triển cố gắng vơn lên,
thoát khỏi sự cô lập về thông tin, khẳng định tính độc lập tự chủ của mình.
Cũng chính vì vậy, nhu cầu về thông tin và đợc thông tin phát triển mạnh mẽ.
1.1.1 Thụng tin tuyờn truyn - v khớ cho mc tiờu chớnh tr, kinh t
Với u thế của mình, một số nớc t bản phát triển khống chế mạng lới
thông tin, độc quyền thu phát nhiều nguồn tin quan trọng không chỉ trong khu
vực mà tính chất toàn cầu. Ngày nay, các hãng tin lớn của 24 nớc công nghiệp
phỏt trin hàng ngày phát đi 90% lợng tin, trong khi đó hơn 100 quốc gia khác
chỉ phát đợc 10% lợng thông tin cần thiết. Nhờ những tiến bộ khoa học kỹ
thuật mà ngày nay, ngời ta có thể truyền đi tức khắc mọi tin tức, hình ảnh đến
bất kỳ địa điểm nào trên hành tinh. Trên bầu khí quyển trái đất luôn có hơn
700 vệ tinh nhân tạo hoạt động cho nhu cầu thông tin, nhng phần lớn là vệ
tinh của các nớc phơng Tây phát triển. Các hãng thông tấn lớn nhất ngày nay
nh AP, UPI của Mỹ, Roitơ của Anh, AP của Pháp, Kiôđô của Nhật, Intartass
của Nga, Tân Hoa xã của Trung Quốc kiểm soát phần lớn tin tức phát đi và
đợc hầu hết báo chí thế giới sử dụng.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
17
18 LUN VN THC S

Thị trờng báo chí, hệ thống phát thanh, truyền hình thế giới đang bị Mỹ,
Nhật, Pháp, Đức và nhiều nớc Phơng Tây khác chi phối mạnh mẽ, nắm giữ nh-
ng tổ hợp thông tin và hệ thống các tập đoàn báo chí chủ yếu trên thế giới. Khi
cn thit chỳng c huy ng s dng phc v nhng li ớch chớnh tr,
kinh t. Trc khi xõm lc I rc, M ó huy ng c h thng thụng tin, m
chin dch truyn thụng khng l ln ỏt, bng bớt thụng tin nhm m rng
ng cho cuc chin tranh Irc. iu ú cho thy h thng thụng tin
truyn thng gi õy ó c nhiu nc, nht l M v cỏc nc phng
Tõy s dng nh mt v khớ li hi nhm phc v cho cỏc mc tiờu quõn s,
chớnh tr v vỡ li ớch kinh t.
Chng chi trong th gii thụng tin khụng cụng bng ú l hơn 100 nớc
đang phát triển ở Châu , Phi và Mỹ La Tinh có hệ thống thông tin yếu kém,
lại giới hạn ở địa phơng, bị lép vế, không vơn khỏi đợc biên giới quốc gia.
Nhiều nguồn tin ở ngay trong chính đất nớc mình phải lấy từ nguồn tin của
các hãng tin nớc khác ở cách xa hàng trăm, thậm chí hàng ngàn km. Chính vì
vậy, các nớc nhỏ và vừa, các tổ chức quốc tế và khu vực đều ráo riết hoạt động
để thiết lập hệ thống thông tin riêng cho mình, nhằm đảm bảo tính khách
quan, sự trung thực, tránh bị nhiễu bởi tác động thông tin xấu. Các nớc này
cũng đang hoạt động tích cực trong cuộc đấu tranh cho một trật tự thông tin
quốc tế mới công bằng.
1.2 Quan im ca ng v Nh nc VN v công tác thông tin ối ngoại
Nhn thc rõ đợc nguy cơ thách thức cũng nh vai trũ to ln của cụng
tỏc thụng tin i ngoi, t nhiu nm qua Đảng và Nhà nớc ta đã nhấn mạnh
tầm quan trọng về tng cng công tác thông tin ối ngoại. Ngày 10/5/1962,
Bộ Chính trị Trung ơng Đảng đã đề ra chỉ thị về công tác thông tin Đối ngoại,
trong đó nêu rõ: "công tác tuyên truyền Đối ngoại là một bộ phận của cuộc
đấu tranh chính trị và t tởng của nớc ta trên phạm vi thế giới ". Nó phục vụ
chính sách Đối ngoại của Đảng và Nhà nớc ta.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
18

19 LUN VN THC S
Ngày 16/6/1966, Ban Bí th Trung ơng Đảng lại ra chỉ thị về việc tăng c-
ờng công tác tuyên truyền Đối ngoại nhằm thúc đẩy phong trào nhân dân thế
giới ủng hộ Việt Nam. Các bản chỉ thị này đã ra đời kịp thời giúp cho thuận
lợi, tranh thủ đợc sự giúp đỡ nhiệt tình của bạn bè quốc tế.
Để đáp ứng tình hình mới, Ban bí th TW Đảng đã ra Chỉ thị 11 - CT/TW
ngày 13/6/1992 về đổi mới và tăng cờng công tác thông tin ối ngoại. Chỉ thị
này nêu 3 nội dung chủ yếu:
+ Giới thiệu đờng lối chính sách và những thành tựu đổi mới toàn diện
của Việt Nam, những chủ trơng quan trọng nhằm giải quyết một số vấn đề lớn
về kinh tế chính trị xã hội, kịp thời phê phán các luận điểm tuyên truyền của
các thế lực thù địch về nhân quyền.
+ Giới thiệu chính sách đối ngoại, chính sách Đối ngoại của Việt Nam,
khả năng to lớn của Việt Nam trong quan hệ hợp tác với các nớc.
+. Giới thiệu đất nớc, con ngời, lịch sử nền văn hoá lâu đời truyền thông
trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
Đồng thời bản chỉ thị cũng chỉ ra những hạn chế và 3 nhợc điểm trong
công tác thông tin ối ngoại.
+ Cha làm cho thế giới hiểu đúng và kịp thời tình hình Việt Nam, lợng
thông tin ra nớc ngoài của ta còn quá ít, chất lợng thấp.
+ Cha xác định đợc chủ đề trọng tâm trong từng thời kỳ, cha tận dụng
đợc mọi khả năng nhất là khả năng hợp tác quốc tế và đa dạng hoá các loại
hình thông tin, nội dung và hình thức thông tin còn nghèo nàn, cha thật hợp
với từng nớc từng khu vực.
+ Sự chỉ đạo của cơ quan Đảng, Nhà nớc cha kịp thời, sắc bén và kém
hiệu lực. Thiếu sự chỉ đạo thống nhất đối với công tác thông tin này.
Bản chỉ thị này ra đời đã đáp ứng một cách kịp thời trong việc chỉ đạo,
công tác thông tin Đối ngoại trong nhng nm thp niờn 90 ca th k trc.
Chỉ thị đã nêu ra những thành tựu cơ bản của công tác thông tin ối ngoại
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

19
20 LUN VN THC S
vạch ra những định hớng cơ bản cho công tác thông tin ối ngoại. Đồng thời,
bản chỉ thị cũng chỉ ra những hạn chế, những nguyên nhân dẫn dến tình trạng
yếu kém trong công tác thông tin ối ngoại, trong đó thẳng thắn nhận thiếu sót
chủ yếu ú là: Sự chỉ đạo của các cơ quan Đảng và Nhà nớc đối với công tác
này cha kịp thời, đặc biệt là công tác thông tin đối ngoại thiếu một bộ máy chỉ
đạo thống nhất, bộ máy chỉ đạo hiện nay kém hiệu quả và các bộ phận trong
đó không thống nhất, thậm chí chồng chéo nhau, mâu thuẫn nhau. Do vậy, dẫn
đến việc chỉ đạo cha rõ ràng và kém hiệu quả.
Tip theo ch th s 11-CT/TW, ngy 29-12-1998, BCH TW ng
CSVN ó ra thụng bỏo ý kin thng v B chớnh tr v cụng tỏc thụng tin
i ngoi trong tỡnh hỡnh mi. ỏnh giỏ v cụng tỏc thụng tin i ngoi giai
on ny, bn thụng bỏo ny nờu rừ:
Cụng tỏc thụng tin i ngoi ó tin hnh cú nh hng, tp trung
c vo nhng nhim v trng tõm. Cht lng v s lng sn phm thụng
tin i ngoi ó c tng cng v i mi. ó dnh ngõn sỏch thớch ỏng
u t vo cỏc sn phm thụng tin i ngoi, i mi h thng thụng tin vin
thụng v kt ni mng Internet, to iu kin cp nht thụng tin v VN n
cỏc vựng quan trng trờn th gii ( 1)
Bn thụng bỏo ny cng dnh phn quan trng cp ti vic tp hp
lc lng cỏc n v lm cụng tỏc thụng tin i ngoi, trong ú nờu rừ: Tip
tc u t v nõng cao h thng thụng tn bỏo chớ v xut bn quc gia, nh:
Thụng tn xó Vit Nam, i truyn hỡnh Vit Nam, i ting núi Vit Nam,
mt s bỏo, nh xut bn ln lm nũng ct cho cụng tỏc thụng tin i
ngoi.Kt hp cht ch vic t chc lc lng trong nc vi vic trin khai
thụng tin nc ngoi, gia thụng tin i ni v thụng tin i ngoi, gia
chớnh tr i ngoi v kinh t i ngoi, vn hoỏ i ngoi, gia ngoi giao
nh nc, ngoi giao ng v ngoi giao nhõn dõn, to v phỏt huy sc
mnh tng hp ca cỏc lc lng l cụng tỏc thụng tin i ngoi.( 2)

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
20
21 LUẬN VĂN THẠC SỸ
Như vậy, đến giai đoạn này, công tác thông tin đối ngoại đã được chú
trọng và nâng lên một bước đáng kể. Trong đó, quan trọng nhất là việc đã
dành khoảng kinh phí thích đáng để đầu tư cho công tác thông tin đối ngoại
và nêu rõ sự cần thiết phải tập hợp các đơn vị làm công tác thông tin đối
ngoại, phối hợp giữa các bộ, ngành nhằm phát huy sức mạnh của thông tin đối
ngoại phuc vụ cho sự nghiệp phát triển đất nước và từng bước hội nhập quốc
tế. Ngày 26-4-2000 Thủ tướng chính phủ Việt Nam đã có chỉ thị số
10/2000/CT-TTg về tăng cường quản lý và đẩy mạnh công tác thông tin đối
ngoại. Bản chỉ thị này nêu rõ:
“ Thông tin đối ngoại là bộ phận rất quan trọng trong công tác đối
ngoại của Đảng, nhà nước ta nhằm cho các nước, người nước ngoài ( bao
gồm cả những người nước ngoài đang sinh sống công tác, học tập tại Việt
Nam), người Việt Nam đang sinh sống làm việc học tập ở nước ngoài hiểu về
đất nước, con người Việt Nam, đường lối, chủ trương chính sách và thành tự
đổi mới của ta, trên cơ sở đó tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân thế giới, sự
đóng góp của công đồng người Việt Nam ở nước ngoài cho sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ tổ quốc.”(3)
Bản chỉ thị này cũng nêu rõ những nội dung chủ yếu trong công tác
thông tin đối ngoại, đó là:
Thông tin đối ngoại có nhiệm vụ phổ biến rộng rãi đường lối, chính sách
của Đảng và Nhà nước, những chủ trương quan trọng trong các lĩnh vực kinh
tế xã hội, an ninh quốc phòng bác bỏ những thông tin sai lệch, xuyên tác về
tình hình Việt Nam. Đường lối và chính sách đối ngoại của Việt Nam bao
gồm cả chính sác kinh tế đối ngoại, chủ trương nhất quán của Việt Nam “ sẵn
sàng là bạn” với tất cả các nước trong cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hoà
bình, độc lập và phát triển. Trong thông tin đối ngoại cũng cần nêu những yêu
cầu và tiềm năng của Việt Nam trong quan hệ hợp tác với các nước trên

nguyên tắc cùng có lợi, tôn trọng độc lập chủ quyền và quyền tự quyết của
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
21
22 LUẬN VĂN THẠC SỸ
nhau. Thông tin đối ngoại cũng cần tập trung giới thiệu về đất nước- con
người, lịch sử và nền văn hoá lâu đời, phong phú, đa dạng, đậm đà bản sắc
dân tộc Việt Nam.
Như vậy, chỉ thị này của Thủ tướng chính phủ đã cụ thể hoá những chủ
trương chính sách lớn của Đảng và nhà nước Việt Nam về tăng cường công
tác thông tin đối ngoại. Bản chỉ thị cũng khẳng định vai trò to lớn của công
tác thông tin đối ngoại trong tình hình mới, nhất là trong giai đoạn mở của hội
nhập kinh tế quốc tế, đó là nhằm tranh thủ nguồn lực trong giao lưu tác quốc
tế, tranh thủ nguồn lực lượng to lớn và đầy tiềm năng của hơn 3 triệu Việt
kiều đang có mặt ở hơn 90 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới đóng góp
vào công cuộc xây dựng phát triển đất nước. Điểm nối bật đáng chú ý trong
chỉ thị của Thủ tướng chính phủ đã đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ trong
công tác thông tin đối ngoại đó là: ” tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân thế
giới, sự đóng góp của công đồng người Việt Nam ở nước ngoài cho sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ tổ quốc”. Theo bản chỉ thị này, cộng đồng người Việt
Nam ở nước ngoài không chỉ là đối tượng tiếp nhận thông tin, được đáp ứng
đầy đủ nhu cầu thông tin, mà còn được coi là “ Người trong cuộc”, thể hiện
chính sách đại đoàn kết Việt kiều là “ đồng bào” cùng hướng về tổ quốc, cùng
chia sẻ đóng góp cho sự phát triển đất nước. Đây là bước chuyển nhận thức,
khẳng định chính sách thông tin đối ngoại khôn khéo, vừa tranh thủ được dư
luận quốc tế, tranh thủ nguồn lực của bà con Việt kiều, thu hút họ vào những
hoạt động ủng hộ đất nước, đồng thời làm phân hoá lực lượng của các thế lực
thông tin thù địch và phản động ở hải ngoại vốn có cái nhìn thù địch, chống
phá Việt Nam.
Một động thái mang lại hiệu quả cao trong việc phối hợp hoạt động
nhằm tăng cường công tác thông tin đối ngoại đó là quyết định của Ban chấp

hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam số 16-QĐ/TW ngày 27-12-2001 về
việc thành lập Ban chỉ đạo công tác thông tin đối ngoại nhằm giúp cho Ban bí
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
22
23 LUN VN THC S
th trung ng ng v Th tng chớnh ph theo dừi tỡnh hỡnh, xut ch
trng v ch o phi hp trong cụng tỏc thụng tin i ngoi.
Tính định hớng chiến lợc về y mnh cụng tỏc thụng tin i ngoi
trong tỡnh hỡnh mi cng ó c khẳng định tại văn kiện của Đại hội ại
biểu toàn quốc lần thứ X Đảng CSVN. Trong phn về m rng quan h i
ngoi, ch ng v tớch cc hi nhp kinh t quc t, vn kin ny nờu rừ:
Thc hin nht quỏn ng li i ngoi c lp t ch, ho bỡnh hp
tỏc v phỏt trin;chớnh sỏch i ngoi rng m, a phng hoỏ, a dng hoỏ
cỏc quan h quc t. Ch ng v tớch cc hi nhp kinh t quc t, ng thi
rng hp tỏc quc t trờn cỏc lnh vc khỏc. Vit Nam l bn, l i tỏc tin
cy ca cỏc nc trong cng ng quc t v khu vc.( 4)
Vn kin ny cng nờu rừ: Nhim v ca cụng tỏc i ngoi l gi
vng mụi trng ho bỡnh, to iu kin quc t thun li cho cụng cuc i
mi, y mnh phỏt trin kinh t - xó hi, cụng nghip hoỏ, hin i hoỏ t
nc, xõy dng v bo v t quc, ng thi gúp phn tớch cc vo cuc u
tranh chung ca nhõn dõn th gii vỡ ho bỡnh, c lp dõn tc, dõn ch v
tin b xó hi. a cỏc quan h quc t ó c thit lp vo chiu sõu, n
nh, bn vng
V ng li i ngoi ca nc ta trong tỡnh hỡnh mi, vn kin ny
nờu rừ: y mnh hot ng kinh t i ngoi, hi nhp sõu hn v y
hn vi cỏc th ch kinh t ton cu, khu vc v song phng, ly li ớch t
nc lm mc tiờu cao nht. Ch ng v tớch cc hi nhp kinh t quc t
theo l trỡnh phự hp vi chin lc phỏt trin t nc t nay n nm 2010
v tm nhỡn n nm 2020. Cng c v phỏt trin cỏc quan h hp tỏc song
phng tin cy vi cỏc i tỏc chin lc; Khai thỏc cú hiu qu cỏc c hi

v gim ti a nhng thỏch thc, ri ro khi nc ta l thnh viờn T chc
thng mi th gii ( WTO). ( 5)
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
23
24 LUẬN VĂN THẠC SỸ
Như vậy, trong những năm gần đây Đảng và nhà nước VN ngày càng
đánh giá vai trò vị trí to lớn của công tác thông tin đối ngoại, nhất là trong bối
cảnh Việt Nam đẩy nhanh tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, rất cần sự tranh
thủ nguồn lực quốc tế trong thu hút đầu tư nước ngoài, nguồn đầu tư của Việt
kiều, người Việt Nam ở nước ngoài để đóng góp cho công cuộc xây dựng phát
triển đất nước. Với sự ra đời của Ban chỉ đạo công tác thông tin đối ngoại,
công tác thông tin đối ngoại của nước ta đã có sự chỉ đạo thống nhất, sự phân
định rõ chức năng, nhiệm vụ, sự phối hợp giữa các cấp Bộ, ngành do vậy
công tác thông tin đối ngoại ngày càng được tăng cường, tạo ra sự chuyển
biến rõ nét và đạt kết quả khả quan.
1.2.1 Những thành tựu quan trọng của công tác thông tin đối ngoại
Với sự quan tâm của Bộ chính trị, Ban chấp hành trung ương Đảng cùng
với sự chỉ đạo sít sao từ chính phủ, công tác thông tin đối ngoại ở VN đã có
những chuyển biến và đạt được thành tựu quan trọng trong công tác thông tin
đối ngoại. Điều này đã được thể hiện rõ nét trong bản báo tổng kết công tác
thông tin đối ngoại trong 3 năm ( 2001-2004) do đồng chí Hồng Vinh Phó
trưởng ban tư tưởng văn hoá trung ương trình bày tại Hội nghị công tác thông
tin đối ngoại toàn quốc tổ chức tại Hà Nội tháng 3-2004. Bản báo này có đoạn
nêu rõ:
“Ba năm qua, thế giới bước vào thế kỷ 21 với nhiều biến chuyển mau
lẹ, phức tạp và nhiều mặt khó lường đã và đang tác động trực tiếp và sâu
sắc vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa của chúng
ta.
Dưới ánh sáng Nghị quyết Đại hội lần thứ IX của Đảng, đất nước ta đã
giành nhiều thắng lợi quan trọng và toàn diện. Thực hiện nhất quán đường

lối đối ngoại độc lập tự chủ, rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa các
quan hệ quốc tế, chúng ta đã giữ vững môi trường hòa bình và tạo các điều
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
24
25 LUẬN VĂN THẠC SỸ
kiện quốc tế thuận lợi, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực để đẩy
mạnh phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm độc lập và chủ quyền quốc gia, đồng
thời góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì
hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Các ngành, các cấp,
các địa phương, các tổ chức, các đơn vị và nhiều cá nhân đã tiến hành hoạt
động thông tin đối ngoại dưới nhiều hình thức phong phú, đem lại nhiều lợi
ích thiết thực”.( 6). Theo báo cáo này, những thành tựu nổi bật của công tác
thông tin đối ngoại thể hiện trên các mặt sau:
+ Nhận thức về thông tin đối ngoại đã được nâng lên.
Sự ra đời của Ban Chỉ đạo công tác thông tin đối ngoại đã giúp lãnh
đạo Đảng và Chính phủ chỉ đạo thông tin trong nước ra nước ngoài, thông tin
tình hình quốc tế, đẩy mạnh thông tin hội nhập kinh tế quốc tế, giao lưu văn
hóa đối ngoại Cơ chế phối hợp xử lý các vấn đề nhạy cảm giữa các cơ quan
trung ương đã hình thành và hoạt động khá nhịp nhàng. Nhận thức của lãnh
đạo, của nhân dân, đặc biệt của các doanh nghiệp được nâng lên một bước
mới. Đây là bước chuyển nhận thức hết sức quan trọng, bởi trước đây đã số
người dân, các nhà doanh nghiệp kể cả một số lãnh đạo các tổ chức doanh
nghiệp thường cho rằng: việc tuyên truyền thông tin đối ngoại là việc của
nhà nước, là của các cơ quan có chức năng về lĩnh vực này, mà ít thấy sự liên
quan trực tiếp đến họ. Nhưng trong xu thế mở cửa và hội nhập hiện nay,
nhiều người đã nhận thức được tầm quan trọng của công tác thông tin đối
ngoại, nhất là thời buổi cạnh tranh thông tin trong nền kinh tế thị trường. Từ
ý thức đó người dân và các doanh nghiệp đã chú trọng quan tâm nhiều hơn
về công tác thông tin và điều quan trọng là dành công sức tài chính đầu tư

cho công tác này như đảm bảo cho sự phát triển của chính mình.
+ Thông tin đối ngoại đã chuyển biến về nội dung và phương pháp.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
25