chăm sóc loét tỳ đề ở bệnh nhân tổn thương tủy sống

1
MC LC
LI CM N
DANH MC HÌNH NH VÀ BNG BIU
CÁC CH VIT TT
ĐT VN Đ 1
C(NG  Khái nim v TTCS ậTS và LTĐ 2
1. Khái nim v TTSC  TS. 2
 Đnh nghĩa tn thng ty sng. 2
1.2 Phân loi TTTS 2
 C ch chn thng ct sng. 4
1.5. Mt s thng tt th phát TTTP thng gp. 5
2. Khái nim loét tỳ đè 6
2.1. Đnh nghĩa loét tỳ đè 6
 C ch gây loét 6
2.3. Nhng yu t đa đn nguyên nhân b loét 7
2.4. Nhng v trí có nguy c hình thành loét tỳ đè 8
2.5. Các mc đ ca loét tỳ đè 10
C(NG  C(ĂM SÓC LTĐ  BNH NHÂN TTTS. 11
1 Phòng chng LTĐ  bnh nhân TTTS. 11
 Thang đ đ đánh giá mc nguy c b loét[7]. 11
 Các phng pháp phòng chng loét tỳ đè 13
 Chăm sóc LTĐ  bnh nhân TTTS 20
2.1. Nguyên tc điu tr loét tỳ đè 20
 Phng pháp đo vt loét lâm sàng: 20
 Điu tr ti vùng loét 22
2.3.1. Ra vt loét tỳ đè 23
2.3.2. Ct lc 24
 Thay băng vt loét tỳ đè 25

 Năm bc chăm sóc điu dng vi BN b LTĐ 26
KT LUN 30
TÀI LIU THAM KHO
PH LC



2
LI CMăN

Vi lòng kính trng và bitănăsơuăsc, tôi xin chân thành cmănăă:
Ban giám hiuătrngăi hcăThngăLong
Banăgiámăđc trung tâm phc hi chcănngăậ bnh vin Bch Mai
B mônăiuăDngătrngăi hcăThngăăLong
PhòngăđƠoătoătrngăi hcăThngăLong
ƣăgiúpăđ và to miăđiu kin thun li cho tôi trong quá trình hc
tp và hoàn thành chuyên.
Tôi xin chân thành cmănăti:
GS.TS Phm Th Minhăc,ăTrng b mônătrngăi hcăThngă
Longăđƣăđóngăgópăchoătôiănhng ý kinăquýăbáuăchoăđ tƠiăđc hoàn thin.
TinăsăNguyn Th Kim Liên ậging viên phc hi chcănngătrng
i hc Y Hà Niăđƣătrc tipăhng dn tân tình ch bo cho tôi trong sut
quá trìnhălƠmăchuyênăđ.
Xin cmănăcácăbnh nhân tnăthngăty sngăđƣăhp tác vi tôi trong
quáătrìnhălƠmăchuyênăđ. Cu chúc cho các bnh nhân sm hi phcăđ tr li
hòa nhp vi cuc sngăbìnhăthng caăgiaăđìnhăvƠăcngăđng.
Xin bày t lòng bitănăsâu sc ti cha m cùng toàn th giaăđình,ăbn
bèăđƣăđng viên khích l và to miăđiu kin thun li cho tôi trong quá trình
hc tpăvƠăhoƠnăthƠnhăchuyênăđ.
Tôi xin ghi nhn nhng tm lòng và công lao y.

Hà Ni
Hc viên
Phm Th Hi Yn



Thang Long University Library


1
DANH MC HÌNH NH VÀ BNG BIU

Hình 1.5: Hình nh lit hai chân di. 3
Hình 1.6: Hình nh v lit hai chân cao. 3
Hình 1.7: Hình nh v lit t chi. 4
Hình 1.8: Hình nh v các v trí có nguy c loét tỳ đè 9
Bng  Đánh giá mc đ nguy c b loét tỳ đè 13
Hình 2.4: Hình nh v cách đo chiu ngang và dc ca vt loét tỳ đè 21
Hình 2.5: Hình nh v cách đo vt lun ca vt loét. 22
Hình 2.6: Hình nh v cách ra vt loét tỳ đè 24
Hình 2.7: Hình nh ct lc vt loét tỳ đè 24
Hình 2.8: Hình nh v cách thc thay băng 25






2
CÁC CH VIT TT

Bn:

Bnh nhân.
CS:

Ct sng.
LT:ăă

Loét t đè.
TTTP:

Thngătt th phát.
TTTS:

Tnăthngăty sng.


Thang Long University Library


1
T VNă
Hin nay vi s phát trin không ngng v kinh t, xã hi và s giaătngă
caăcácăphngătin giao thông thì tnăthng ty sngăngƠyăcƠngăgiaătng.ă
Tnăthngăty sng là mtăthngătn nng n, có th gây t vong cho
nn nhân hoc nu qua khiăthìăcngăđ li nhiu bin chng rt nguy him.
Trongăđó,ăloétăt đèălƠămt trong nhng bin chngăthng gp nht. Hin
nay, loét t đèăchim khong>ă66%ăcácătrng hp b tnăthngăty sng khi
vào vin) [1 ].

LTălƠănhng vùng hoi t t bào da do s chèn ép kéo dài ca các mô
mm gia mtăbênălƠăvùngăxngănhôălênăvƠămt bên là b mt rn chc bên
ngoài. Hu ht là do s hn ch vnăđng, c xát, s măt ca da, thiu ht
dinhădng, nhim trùng.
LTăcóăth xut hin bt c khi nào và nhăhng rt nhiuăđnăđi
sng caăngi bnh và quá trình phc hi chcănng.ăLoétălƠmănng thêm
quá trình bnh và kéo dài thiăgianăđiu tr, có th đaăđn t vong, chi phí
điu tr cao mà không phi bnhănhơnănƠoăcngăcóăđiu kin v kinh t. Chính
vì vy cácăđiuădng viên cn phi theo dõi sát tình trngăBNăđ phát hin
smănguyăcăsy ra lóet cho h vƠăđaăraăcanăthipăđiuădngăđúngăđn và
kp thiăđ giúp vtălóetămauălƠnhăcngănhăkhôngăđ vt lóet miăcóăcăhi
xut hin.
Xut phát t thc t trênătôiăxinăđaăraăchuyênăđ cóătênălƠ:ă“ăChmăsócă
loét t đèă bnh nhân tnăthngăty sng”ăvi các ni dung là:
1. Khái nim v TTCS ậ TSăvƠăLT
2. ChmăsócăLTă bnh nhân TTTS:
- Phòng chngăLTă bnh nhân TTTS.
- ChmăsócăLTă bnh nhân TTTS.



2
CHNGă1:ăKháiănim v TTCS ậTS vƠăLT
1. Khái nim v TTSC ậ TS.
1.1 nhănghaătnăthngăty sng.
TTTS là tnăthngăđi vi các dây thn kinh trong ng ty sng, phn
lnăcácătrng hp SCI có nguyên nhân do chnăthngăct sng,ădoăđóăgơyă
nhăhng ti kh nngăca ty sng trong vic gi và nhn tín hiu t não
đn các h caăcăth điu khin cm giác, vnăđng và chcănngăt tr ca
căth di mc tnăthng[5].

1.2 Phân loi TTTS
Gm có 2 loi:
Tnăthngăty hoàn toàn: khi không có chcănngăvnăđng cm giác 
đon ty cùng thp nht.
Tnăthngăty không hoàn toàn: vn còn bo tn 1 phn chcănngă
cm giác hocă trênă di mcă thngă tn và bao gmă đon ty cùng thp
nht[5].
Các mcăđ tnăthngăty sng:
Lit hai chân:
Lităhaiăchơnădi
Thang Long University Library


3

Hình 1.5: Hình nh lităhaiăchơnădi.
Lit hai chân cao

Hình 1.6: Hình nh v lit hai chân cao.
Lit t chi


4

Hình 1.7: Hình nh v lit t chi.
1.3. Nguyên nhân gây tnăthngăty sng
* Chnăthng,ătrongăđó:ă
- Tai nnăgiaoăthông:ălƠănguyênănhơnăhƠngăđu gây tnăthngăty sng.
- Tai nnălaoăđng
- Tai nn th thao

- Tai nn sinh hot: hu ht bnh nhân tnăthngăty sng sau 65 tui
thng do b ngã.
- Chin tranh, hành hung, t t
* Các bnh lý ct sng gm:ăungăth,ăviêmăty nhim trùng [3]
1.4. Căch chnăthngăct sng.
Khi lc chnăthngăvt quá kh nngăchuăđngăcngăgiƣnăcaăđaă
đm và h thng dây chng thì có th gây tnăthngăthc th cho ct sng
bng chèn trc tip biăxng,ădơyăchng,ăđaăđmădoăcăch thiu máu hay
kéo giãn. Các tnăthngăty sng do chnăthngăthng là hu qu ca gãy
xngăhayăsaiăkhp ct sng. Lc có th tácăđngălênătrên,ătrc, sau, bên và
chuynăđngăxoay.ăHnăth na, lcătácăđng và v trí caăthơnăđt sng vào
Thang Long University Library


5
thiăđim b va chm có mi liên h vi nhau. Nuăngi b thngăđangă
đng,ăđangăcúi,ăquìăgi hoc nm nghiêng s gơyăraătrt ct sng.
Cóăcácăcăch sau:
- Gp ct sng quá mc
- Dui ct sng quá mc
- Căch ép
- Căch hn hp
- Căch chnăthngătrc tip
ôiăkhiăcóătnăthngăty sng mà không thy tnăthngăphnăxngă
ct sng.ă óă lƠă nhng tnă thngă cnă nguyênă mch máu. Có khi các tn
thngăthn kinh xut hin sau chnăthngămt thiăgian.ăNgi ta gi thi
gian này là khong im lng[3].
1.5. Mt s thngătt th phátă(TTTP)ăthng gp.
TTTP là các bin chng xy ra sau quá trình bnh lý, do bnh nhân nm
btăđng lâu hocăkhôngăđcăchmăsócăđúng.

TTTP có th xy ra  nhiuăcăquan,ăăb phn khác nhau caăcăth
nh:ăcăquanăvnăđng, hô hp, tun hoàn, tit niu Và thc s đóălƠănhng
hu qu nng n, làm chm li quá trình phc hi ca bnh nhân, thm chí có
th gây t vong.
CácăTTTPăthng gp gm:
*  căquanăvnăđng:
- Teoăcă
- Cng khpă(ăcoărútăc,ămôămm)


6
- Loƣngăxng
- Ct hoá lc ch
- Co cng
- Co rút
- Ri lonătrngălcăc
*  căquanăhôăhp và tun hoàn:
- Nhim trùng phi
- Tt huytăápătăth - ri lon thn kinh thc vt.
- Huyt khiătnhămch
*  căquan tit niu
- Nhim trùng tit niu
* Loét t đè,ăđauăthn kinh, táo bón, bng [1,4]
2. Khái nim loét t đè.
2.1.ănhănghaăloétăt đèă
LoétădoăđèăépălƠăloétăhìnhăthƠnhătrênăphn t chc gnăxngăcaăcă
th khiăngi bnh nm hoc ngiălơuăépălênăvùngăđó.[1]
2.2.ăăCăch gây loét
Khi da còn sng, da s hp thu nhng chtădinhădng cn thit và oxy
t máu.

Nu da b đèăépătrongămt thi gian dài, máu s không th ti, da s
khôngnhnăđc chtădinhădng và s b hoi t nhim trùng[1,9].
Thang Long University Library


7
2.3. Nhng yu t đaăđn nguyên nhân b loét
- Yu t căhc = yu t ch yu.
- S chèn ép:
Khi chèn ép lên các mô mm  gia hai mt phng cng: mt bên là
xngăvƠăbênăkiaălƠămt chu sc nng,ănhăging,ăxeăln
Cngăđ chèn ép và thi gian chèn ép d đaăđénăvic hình thành vt
loét
- S c mòn ln nhau= hinătng chuynăđngătrt ca các lp da xp
np,ăkhiăthơnămìnhăđt nghiêng và trngălnngăcăth cóăkhuyngăhng làm
choăcăth trt v phíaădi.ăă m toăđiu kin thun li cho vic c mòn
này.
- C xát và kéo dãn da:
GơyănênămƠiămònăcăhc  da. Nhng c xát và kéo dãn này gây nên
nhng vt thngănôngă(ămnănc, khe nt ). Nhng vtăthngăthng
đcăđnh v nht là  các khu,ăxng,ăgót.
Nhngăcăch này gây nên tình trng cung cpăkhôngăoxyăđ cho các
mô, to ccămáuăđôngătrongămch máu, thiu máu cc b và các t bào  biu
bì, chân bì riăcácămôădi da và cuiăcùngălƠăxngăs chtăđi.ă đóăcóăth
nhimătrùng,ădoăđóăth trng bnh nhân gim, gây tr ngi cho vic phc hi.
- Yu t thn kinh= yu t chính.
- Mt hoc gim cmăgiác:ăKhôngăgiúpăđc gì cho nhng tín hiu báo
nguy, khi bnh nhân  trongătăth khó chu hocăđau,ăbnh nhân không thy
đc s thayăđiătăth là cn thit.ăDoăđóăvicăluăthôngămáuăb cn tr.

8
- Lit:ă Cngăkhôngă giúpăbnh nhân thc hină đng tác phòng chng
này, hn ch vic phân b máuăchoăcă gn vtăthng.
Nhng yu t liên kt:
- Suyădinhădng:ăCƠngăcóănguyăcăchoăloétăd phát trin( tiêu hao cht
đm, máu gim protein s hn ch scăđ kháng ca các mô). Vic cung cp
nc và thcănăphiăđc bù li.
- Tiu tin không t ch:ăNc tiu và phân cha nhng cht có hi cho
da và làm cho da b t và mmăđi.
-  m quá mc:ăThng do không t ch đcăkhiăđiătiu tin,ănhngă
cngădoădaăm hôi nhiu và b st. Nó chun b cho vt loét hình thành vì da
luôn tip xúc vi ch măt.
- Tình trng tâm lý: Mcăđ tham gia ca bnh nhân, h không chu
chp nhn s khuyt tt ca mình, không mun tham gia vào vic phòng
chng này.
- scăđ kháng ca da, tui tác: Khi da khô s mtăđƠnăhi thì rt d
dàng cho loét xut hin. Có th nguyăcătng nhiuăhnăđi vi nhngăngi
trên 70 tui [4,11].
2.4. Nhng v tríăcóănguyăcăhìnhăthƠnhăloétăt đè
Thang Long University Library


9

Hình 1.8: Hình nh v các v tríăcóănguyăcăloétăt đè.
Bnh nhân nm nga:
- Gaiăxngăb vaiăvƠăđng mm vai.
- Khy tay.
- XngăcùngăvƠăgótăót.

Bnh nhân nm nghiêng:
- Mmăcùngăgai,ăxngăsn lng ngc.
- Mào chu, mcăcá,ăđu gi, mu chuyn ln.
Bnh nhân nm xp:


10
- Xngăđònăgánh
- Gai chu
- u gi
- Ngón chân
- Căquanăsinhădc  nam
- Vú  n
- Má, tai
Ch yu là  ngi

2.5. Các mcăđ ca loét t đè
Mcăđ 0
Nhngătrng hp có
nguyăc

Mcăđ 1 (đ da)
Xut hin nhng vùng
đ da mà khi n xung
không bin mt.

Mcăđ 2 (phng
ncăvƠăhăda)
Da b mng dn và lõm
xung, ch b hă b

mt hoc b phng
nc.

Thang Long University Library


11
Mcăđ 3 ( hoi t)
Da b hăhoƠnătoƠnătip
đn là hinătng hy
hoi hoc hoi t  lp
biu bì hay các lp sâu
hn.ăVt loét mang
hình dáng 1 vtăthngă
sâu.

Mcăđ 4 (vtăthngă
lan rng, hoi t sâu)
Da b phá hy, vt
thngălanărng,ăsauăđóă
là hinătng hoi t
các t bƠoăcăxng.


CHNGă2:ăCHMăSÓCăLTă BNH NHÂN TTTS.
1 Phòng chngăLTă bnh nhân TTTS.
1.1.ăăThangăđ đ đánhăgiáămcănguyăcăb loét[7].
Có nhiuăthangăđ khác nhau. Nhìn chung hu htăđu da vào các yu
t sau:
- Kh nngădiăchuyn, vnăđng

- B bi lit
- Tui tác
- m thc
ánhăgiáădaătrênăphngăphápăvt lý tr liu - phngăphápănƠyăđc
dùngăđ áp dng trong mt s trng hp sau:
- Cmăgiác:ăxácăđnh nhng vùng mt cm giác.
- Lc vnăđng:ăxácăđnh nhng vùng bnh nhân mt kh nngăt điu
khin di chuyn.


12
- Vùngădaăcóăxng:ă(ădaăb đ,ăđmămƠu,ăbóng,ăăđt quãng ).
- Chcănngăvnăđng ca bnh nhân.
- Các th np phi va vnăđ tránh to ra scăđèănén,ăc xát lên vùng
xngăb.
- Cmăgiácă đau (nu bnh nhân còn cn nhnăđc) ti vùng da nht
đnh. Bngăđánhăgiáămcăđ nguyăcăca loét ca Braden:
- Kt qu đim Bradenăđtăđc trong khong t 23ăđnă18ătngăng
vi t khôngăcóănguyăcăloétăđnăcóănguyăcăloétănh.
- Kt qu Bradenăđt trong khong t 17ăđnă14ătngăng vi có nguy
căloét nh đn trung bình.
- Kt qu Bradenăđt trong khong t 13ăđnă9ătngăng viănguyăcă
loétătrungăbìnhăđnănguyăcăloétăcao.
- Kt qu Bradenăđt trong khong t 8ăđnă6ătngăng viănguyăcă
loét cao.
Tiêu chun
Quan sát
im phn
Th cm qua giác quan
(kh nngăphn ng vi

s khôngăđèăép)
Hoàn toàn gii hn
Rt gii hn
Hiăgii hn
Th cm nguyên vn
1
2
3
4
 m (mcăđ da th
hin v đ m)
Luôn luôn m
Thng m
Thnh thong m
Him khi m
1
2
3
4
Mcăđ hotăđng th
cht
Thng nmăging
Thng ngiăxeăln
Thnh thongăđiăb
iăb đuăđn


1
2
3

4
Kh nngăvnăđng (
kh nngăthayăđiătă
Hoàn toàn btăđng
Kh nngăvnăđng rt
1
2
Thang Long University Library


13
th)
hn ch
Kh nngăvnăđngăhiă
gim
Không có gii hn vn
đng nào

3

4
Dinhădng
Kém
Căth chaăphi hp
yăđ
Tt
1
2
3
4

S c xát và chyăxc
Tình trngăthng gp
Tình trng thnh thong
gp
Không có vnăđ gì v
tăth
1
2

3

Bng 2.1:ăánhăgiáămcăđ nguyăcăb loét t đè.

1.2. Cácăphngăpháp phòng chng loét t đè
* Bnhănhơnă(Bn)ăchaăb loét.
- Bao gm các công tác sau:
Thông tin và hun luynăchoăBn,ăgiaăđìnhăv vtăloét:ăiuădng viên
cn phi gii thích rõ nguyên nhân chính ca vt loét là thiu cung cp dinh
dng cho lp da quaăđng thông máu.Vì  vùngănƠyăđngăluăthôngămáuă
b nghn do s chèn ép.
Vnăđngăcăth là rt quan trng,ăgiaăđìnhăcn phi giúp xoay tr Bn
thng xuyên (1-2h/ln).ăGing cnăđc tái to, b xungăđ giúp bnh nhân
trongăbcăđu tp di chuyn.
Gi sch s choăBnăvƠăging bnhăcngăgópăphnăngnănga loét t đè.ă
Ging b măt hoc b bn s kích thích da và vt loét s bc phát mt
cách d dàng.


14
Nu có th cn cung cpăchoăngi bnhăcáiăgngănh đ h t kim

tra phát hin sm triu chng loét t đè.
Thayăđiătăth ( Cn xoay tr bnh nhân khong 1 - 2h/ln):ăThayăđi
tăth trênăgingăgiúpăluăthôngămáuăđn khpăcăth.ăiuădng viên cn
hng dn bnhănhơnăvƠăgiaăđìnhăphngăphápăxoayătr bnh nhân bng tay,
tăth đúngăkhiănm, chêm gi khi bnh nhân mi nhp vin.
iuădng viên cn son tho thi gian biuăđ nhc nh vic xoay tr
Bnăđúngălúc.
Tngătun hoàn máu: Xoa bóp các vùng nhy cm, hun luynăđ gia
đìnhăcóăth đm trách công tác này. K thut xoa bóp tt nhtăđ tngălng
máu cp là nhc lpădaăvƠăđy nh vào nhau.
ng tác này cnăđc tin hành liên tc trong vòng 10- 15 phút, 2-3
ln/ ngày, nên vnăđng di chuyn tùy theo kh nng.
Np phi cn thích hp vi bnhănhơn:ăai,ăgiƠy,ănpăvƠăbngăbt không
đc to scăépălênăvùngăxng.ăDng c quá cht s có th gây tn hi cho
da hoc các cu trúc caăcăth.ăKhiăbngăbtăvùngăxngăcn phiăđcăđm,
đ gim sc chèn ép t cht bt cng.
Chêmălótăcácăvùngăcóănguyăcăloétăt đè:

Thang Long University Library


15

Hình 2.1: Hình nh v cách chêm lót tiăcácăvùngăcóănguyăcăloétăt đè.
- Các vùng liăxngărt d làm c mòn da, cho nên phiăchêmăkhnă
hoc gi
- S dng nhng loiăđm chngăloét:ăđmăđin,ăđmăhi,ăđmănc
- Tuytă điă khôngă dùngă vòngă caoă su,ă ging, qun áo phi gi
phng,sch và khô
V sinh da

- Da phiăđc gi sch và không măt
- ChmăsócăvƠăbo v da:
+ăngnănga nhim trùng da
+ătngătun hoàn máu ngoi biên
+ to s thoi mái v tâm lý cho bnh nhân
Gim thiu sc chèn ép:
- Gim scăđèă nng caă căth:ăthayăđiătăth thng xuyên nht là
trongăgiaiăđon sc ty.


16
- Nm sp ( nu tình trng bnh lý ca bnhănhơnăchoăphép)ăthng là
gii pháp tt nhtăđ chiaăđu trngălngăcăth lên mt b mt ln.ăNhngă
cngăđng quên nm gi  niăđu gi, ngc
- Mt s loiăgingăvƠăđm thích hp có th gimăcngăđ đèăvƠăc
xátăcăth.
- S dng giăđ chng loét t đè
- Xeă lnăthíchăhp phiăđc thit k đc bit nhm h tr trng thái
chu lc ca bpăđùi.ăTrngălngăđèălên bpă đùiăphiăđc phân tán, ch
không ch tp trung  vùng bàn ta.
Ch đ năung: Cn nâng cao tng trng bnh nhân bng ch đ dinh
dng thích hp. m thc có tm quan trng trong quá trình phòng nga và
điu tr vt loét nhng yu t nhăsau [7,10]:

Hình 2.2: Các thc phm b dng cho bnh nhân loét t đè
- Nngălng:
Trngălngăcăth thích hp và vic hpăthuănngălngăđyăđ mang
tính cht quan trng. Khi bnhănhơnăriăvƠoătìnhătrng thiuădinhădng, lp
m di da s b thiu, khong cách giaădaăvƠăxngăb thu hp. Nhăvy s
làm gim kh nngăchuăđng scăđèănénălênăcăth.

Thang Long University Library


17
Trng hp quá nhiuănngălng, trngălng bn thân s quá ln, sc
đèănénăcƠngătng.ăNhăvyănguyăcăloétăcƠngăcaoăchoănênăcn phi chú ý s
hpăthuănngălng  mcăđ thích hp.
Bnh nhân b lit hpăthuănngălngăítăhnăngiăbìnhăthng do mc
vnăđng ca h hn ch hn.
- m:
Thiu chtăđm rt nguy him vì d gơyăloét.ăVìăkhiăđƣăb loét t đè,ăvt
loét s lƠmălngăđm mtăđiănhanhăchóngăquaăđng vtăthng.ăChtăđm
có nhiu trong tht,cá, trng, sa và các thcănălƠmăbng sa
- Cht lng:
Căth cn mtălng cht lng vaăđ đ tránh tình trng mtănc, vì
mtănc s làm da tr nên rt nhy cm.ăc bit vi Bn b loét,ălng cht
lng mt do vtăthng.ăChoănênăcn phi ung khong 1,5 - 2ălítănc mi
ngày ( các loiănc ung,ăcanh,ătráiăcơyăvƠăcácămónănăcóănc khác).
- Km:
Da chim khong 20% s lng km caăcăth. Kmăđóngăvaiătròărt
quan trng trong quá trình phc hi vt thng.ăDiăđơyălƠăliuălng hàng
ngày cho bnh nhân:
Nam:7-10mg
N: 6-9mg
- Vitamin C:
Vitamin C có tm nhăhng gián tipăđn sc khe bnh nhân. Thông
thng cn khong 70mg/ngày.


18

VitaminC có rt nhiu trong rau ci và trái cây nht là trong trái kiwi,
cam
Nên khuyn khích bnh nhân dùng nhiu rau qu trongăgiaiăđon phc
hi chcănng.
* Khi bnh nhân có du hiu l loét:
Trong thiăgianănƠy,ăđiuădng cn cnătng cng mcăđ luăthôngă
máuăđn vùng da b tnăthngăvƠăđng thiăngnăchn các tnăthngămi.
S vnăđng cho Bn  giaiăđon này bao gm:
- Tip tc gii thích cho bnhănhơnă vƠăgiaăđìnhăv loét. Ngoài ra h
cngăphi phi hp viăđiuădng viên đ phát hin nguyên nhân gây ra triu
chng tinăloétăvƠătìmăcáchăngnăchnăcácăluăthôngătnăthngăkhác.
- Chú ý xoay tr vƠăđt bnh nhân  tăth thích hp.

Hình 2.3: Hình nh v cáchălnătr bnh nhân.
- Khuyn khích bnh nhân t dch chuyn càng nhiu càng tt ( nu
tình trng bnh lý cho phép). Tích cc vnăđngăcăth giúpătngăcngăluă
thông máu và vic phc hi vtăthngănhanhăchóngăhn.
- Ánhăsáng:ăđi vi nhiu bnh nhân, nng sáng sm hoc x chiu có
th thúcăđy quá trình phc hi ca da.
Thang Long University Library


19
Tăth đúngătrênăging:
- Áp dngătăth đúngătrênăging và s dng các dng c tr giúpăđ
phòng chngăvƠăđiu tr loét. S dng các dng c tr giúpăvƠăkăthut cho
tngăhp vi loiăging và tng trng ca mi cá nhân.
- Tránhăđt bnh nhân  tăăth nmăđèălênăvtăthng.
- S dng gi hoc các dng c chêmăđ gim mcăđ cng ép lên vt
loét hocnhngăniăd b thngăbng cách nhcăngi lên khi mt phng

cng.
- Không s dng gi vòng.
- Tránh nm t đèălênăcácăvùngăliăxng.
- Hn ch thiăgianănơngăđuăging lâu quá.
- Áp dng ch đ thayăđiătăth theo thi khoá biu cho tng bnh
nhân.
- Gimăcngăđ t đèăniăvt loét s gim thiu máu cc b vƠăđng
thi ci thin s lành mnh ca các mô mm.
- Tăth nm nga: Kê giădi mào chu, vùng trên ngc, vùng 2 cng
chân. Kê gi mmădi 2 c chơn,ăăđ bàn chân gp.ăKêăđm gi giaă2ăđu
gi ( trong lit cng).
- Tă th nm nghiêng: Chân bên trên gp nh,ă chơnă bênă di dui
thng.ăt gi to  vùngălng,ăthtălng,ăăđu gi và khp háng cu chân bên
trên.ăt gi to gia hai cngăchơnăđ táchăhaiăđu gi và hai mt cá chân(
trong lit ty). t tay và chân lit lên gi mm to, dày( trong lit naăngi
do tai bin mch máu não).


20
- Tăth ngiătrênăxeăln:ăKhiăbnh nhân ngiătrênăxeălnălơuăphiăhng
dn cho bnh ngi dn trng lc lên toàn b môngăvƠăhaiăđùi,ăkhôngănênăđ
hai chân cao khi ngi vì trng lc ca toàn b căth dn lên hai  ngi và
bnh nhân s b loét. Nhc nh bnh nhân t mìnhănơngăngi lên c sau 20-
30 phút /ln. S dngăđm khi ngiătrênăxeălnăhoc trên gh.
NgoƠiăraă cngăcn chú ý: khôngăđ các vt nhn gnăniă  ca bnh
nhân vì nó có th đơmăvƠoăngi mà bnh nhân không bit, bnhănhơnăcngă
cn cnh giác vi các vt nóng vì có th gây bng cho da.
2. ChmăsócăLTă bnh nhân TTTS
2.1. Nguyên tcăđiu tr loét t đè
- Không nm t đèălênăvùngăb loét

- Gi vt loét khô thoáng
- Lnătr bnhănhơnăthng xuyên
- Loi b các vt gây loét t đè
- m boădinhădngăđyăđ
2.2. Phngăphápăđoăvt loét lâm sàng:
Trcăkhiăđiu tr cnăđoăvƠăghiănhn vtăthngăhƠngătun. Trong thc
t có rt nhiuăphngăphápăkhácănhau:
*ăDùngăthc đ đoăđng kính hoc chu vi vtăthng,ăghiănhn li
trong h săbnh án.
- Cách thcăđo:
+ Dng c:ăăCơyăthc k, cơyăqueăthmădòăvôătrùngă.
+ TinăhƠnhăđo:ăăđoăvt loét 3 chiu ( ngang, dc, sâu).
Thang Long University Library


21
 Da vào ct sngăđ làm v trí chiu ngang và dc:ătăqueăthmădòă
lên chiu ngang ca vt loét (= chiu ngang ct sng),ăđánhădu chiu ngang
vt loét t đèătrênăqueăthmădò,ălyăthcăđoăqueăthmădò.ăChiu dài ca que
thmădòălƠăchiu ngang ca vtăloét.ăVƠănhăth tip tcăđoăchiu dc ca vt
loét.

Hình 2.4: Hình nh v cáchăđoăchiu ngang và dc ca vt loét t đè.
 oăvt lun ca vtăloét:ăChúngătaăđt tên cho các v trí vt lun ca vt
loét theo chiuăhngăkimăđng h: Btăđu chiu dc ct sng là 12h,ăsauăđóă
là 1,2,3h Dùng kp cmăqueăthmădòăđaăvƠoăchiu sâu ca vt loét lun 1
cách rt nh nhàng và cn thn.ăánhăduătrênăqueăthmădòăvƠăđoăbngăthc
k. Chiu dài caăqueăthmădòălƠăchiu sâu ca vt lun.
Ví d: Vt lun v trí 1h: 7cm sâu.