pháp luật về đánh giá tác động môi trường trong hoạt động đầu tư ở việt nam

Pháp luật về đánh giá tác động môi trường trong
hoạt động đầu tư ở Việt Nam

Lê Thanh Tùng

Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội
Luận văn Thạc sĩ. Luật kinh tế; Mã số: 60 38 50
Nghd: TS. Vũ Quang
Năm bảo vệ: 2013

Abstract: Khái quát chung về đánh giá tác động môi trường; hoạt động đầu tư và nghĩa
vụ bảo vệ môi trường của nhà đầu tư; pháp luật về đánh giá tác động môi trường trong
hoạt động đầu tư - Công cụ hữu hiệu để bảo vệ môi trường ở Việt Nam; Kinh nghiệm
pháp luật của một số quốc gia trên thế giới về đánh giá tác động môi trường trong hoạt
động đầu tư. Phân tích thực trạng pháp luật về đánh giá tác động môi trường trong hoạt
động đầu tư ở Việt Nam: Cơ quan quản lý nhà nước về đánh giá tác động môi trường
trong hoạt động đầu tư; quy định của pháp luật về đánh giá tác động môi trường trong
hoạt động đầu tư; trách nhiệm của tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về đánh giá tác
động môi trường trong hoạt động đầu tư. Trình bày thực tiễn áp dụng pháp luật về đánh
giá tác động môi trường trong hoạt động đầu tư ở Việt Nam. Qua đó, nêu lên những tồn
tại của pháp luật về đánh giá tác động môi trường trong hoạt động đầu tư ở Việt Nam.
Đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về đánh giá tác động môi trường
trong hoạt động đầu tư ở Việt Nam.
Keywords: Luật kinh tế; Pháp luật Việt Nam; Hoạt động đầu tư; Luật đầu tư; Tác động
môi trường

Contents:
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, sự suy thoái và ô nhiễm môi trường đã để lại nhiều hậu quả bất lợi như: ô
nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm tiếng ồn gây nên sự biến đổi về môi trường,

khí hậu ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của con người. Điều đó đã gióng lên hồi chuông
báo động đòi hỏi các quốc gia trên thế giới phải có những biện pháp thiết thực để bảo vệ môi
trường. Liên Hợp Quốc - tổ chức quốc tế lớn nhất thế giới hiện nay đã nhiều lần tổ chức hội nghị
về môi trường nhằm giảm nhẹ các tác động của ô nhiễm môi trường, thay đổi khí hậu lên môi
trường sống của con người bằng việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định bảo vệ môi trường. Có
thể nói đây là vấn đề bức thiết mang tính toàn cầu, bảo vệ môi trường đã trở thành mối quan tâm
hàng đầu của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
Ở Việt Nam, từ những năm đầu của thế kỷ XXI, đặc biệt là sau khi nước ta gia nhập Tổ
chức thương mại thế giới – WTO, nền kinh tế nước ta đã phát triển nhanh chóng, các nhà đầu tư
cả trong và ngoài nước đã không ngừng đầu tư vào Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những kết
quả đã đạt được, cùng với sự phát triển của kinh tế - xã hội thì vấn đề bảo vệ môi trường (sau đây
viết tắt là BVMT) cũng như công tác quản lý môi trường đã nảy sinh nhiều vấn đề bất cập. Hậu
quả là tình trạng ô nhiễm và suy thoái nguồn nước (nước mặt và nước ngầm) đã và đang xảy ra
phổ biến ở nhiều nơi; tình trạng ô nhiễm đất, ô nhiễm không khí cũng đã xảy ra, có nơi bị ô
nhiễm nặng, đặc biệt là ở các khu đô thị và các thành phố công nghiệp.
Nhận thức được các vấn đề này và nhằm chung tay cùng các quốc gia khác trên thế giới
trong sự nghiệp BVMT, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã đặc biệt quan tâm đến
vấn đề BVMT, trong đó có công tác đánh giá tác động môi trường (sau đây viết tắt là ĐTM). Hệ
thống các văn bản chính sách, pháp luật về BVMT liên tục được rà soát, sửa đổi, bổ sung cho
phù hợp với tình hình mới. Một số văn bản quan trọng được ban hành như: Nghị quyết số 41-
NQ/TW ngày 15 tháng 11 năm 2004 của Bộ Chính trị về BVMT trong thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết
41-NQ/TW, Chiến lược BVMT quốc gia đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020, Luật
BVMT năm 2005 và các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật như Nghị định số 80/2006/NĐ-CP
ngày 9/8/2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật
BVMT, Nghị định số 21/2008/NĐ-CP ngày 28/2/2008 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số
điều của Nghị định số 80/2006/NĐ-CP, Nghị định số 29/2011/NĐ-CP ngày 18/4/2011 của Chính
phủ quy định về đánh giá môi trường chiến lược, ĐTM, cam kết bảo vệ môi trường, Quyết định
số 13/2006/QĐ-BTNMT ngày 08/9/2006 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về Ban hành Quy
chế tổ chức và hoạt động của Hội đồng thẩm định Báo cáo ĐTM, Thông tư số 26/2011/TT-

BTNMT ngày 18/7/2011 quy định chi tiết một số điều của Nghị định số 29/2011/NĐ-CP ngày
18/4/2011 quy định về đánh giá môi trường chiến lược, ĐTM, cam kết bảo vệ môi trường
Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay vẫn xảy ra nhiều vụ việc vi phạm pháp luật gây ô nhiễm
môi trường do các hoạt động đầu tư gây ra được dư luận đặc biệt quan tâm như: Vụ công ty
Vedan xả thải nước thải không qua xử lý ra sông Thị Vải tại tỉnh Đồng Nai, vụ công ty Tung
Kuang ở Hải Dương xả thải chất độc ra môi trường, gây ra nhiều bức xúc cho xã hội. Vấn đề
đặt ra ở đây là: tại sao các vụ việc như vậy vẫn xảy ra trên thực tế, thậm chí còn có xu hướng gia
tăng? Liệu hoạt động quản lý môi trường, hoạt động về ĐTM trong hoạt động đầu tư ở Việt Nam
hiện nay có vấn đề gì không? Có cần phải thay đổi hay bổ sung gì không? Để hạn chế xảy ra các
vụ việc tương tự cũng như hoàn thiện hơn nữa pháp luật về ĐTM ở Việt Nam chúng ta cần phải
có những công trình khoa học nghiên cứu kỹ lưỡng từ các biện pháp công trình đến phi công
trình, trong đó các đề tài nghiên cứu pháp luật về đánh giá ĐTM trong hoạt động đầu tư là hết
sức cần thiết.
Như vậy, việc nghiên cứu các quy định của pháp luật hiện hành và tìm hiểu thực tiễn áp
dụng pháp luật về ĐTM trong hoạt động đầu tư ở Việt Nam; từ đó, tìm ra hướng hoàn thiện pháp
luật và đề xuất một số biện pháp nhằm thực thi có hiệu quả pháp luật về ĐTM trong hoạt động
đầu tư ở Việt Nam, góp phần vào việc tăng cường công tác quản lý nhà nước về môi trường là
việc làm hết sức cần thiết, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay. Đây chính là lý do luận chứng cho
việc tôi quyết định lựa chọn đề tài “Pháp luật về đánh giá tác động môi trường trong hoạt
động đầu tư ở Việt Nam” làm Luận văn thạc sĩ luật học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
ĐTM ở nước ta đã được nghiên cứu và đề cập từ nhiều năm nay. Tuy nhiên, những
nghiên cứu sâu về pháp luật về ĐTM trong hoạt động đầu tư ở nước ta thì vẫn còn hạn chế.
Liên quan đến đề tài này có Luận án tiến sĩ “Những vấn đề pháp lý của việc đánh giá tác
động môi trường của các dự án đầu tư” của Lê Sơn Hải – Viện Nghiên cứu Nhà nước và pháp
luật, hoàn thiện năm 2000 là cụ thể hơn cả. Tuy vậy, xuất phát từ thực tiễn hiện nay nhiều hoạt
động đầu tư đã gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, kèm theo đó là hàng loạt các văn bản của
các cơ quan nhà nước điều chỉnh về các vấn đề liên quan đến ĐTM và các hoạt động đầu tư cũng
được ban hành trong thời gian qua. Vì vậy, cần phải có một đề tài khoa học nghiên cứu một cách
có hệ thống và đầy đủ thực trạng của pháp luật về ĐTM của các dự án đầu tư. Từ đó đưa ra

những giải pháp hoàn thiện hơn nữa pháp luật về ĐTM trong hoạt động đầu tư hiện nay.
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Luận văn chủ yếu tập trung nghiên cứu các quy định của Luật BVMT năm 2005 và một
số văn bản dưới luật về ĐTM đối với hoạt động đầu tư. Ngoài ra, tác giả cũng tham khảo nội
dung các quy định pháp luật khác trong hệ thống pháp luật Việt Nam và quốc tế có liên quan đến
ĐTM.
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu đề tài
Cơ sở phương pháp luận trong nghiên cứu đề tài của Luận văn là Triết học Mác - Lê Nin,
nhất là phép duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã tiếp
thu quan điểm trong các văn kiện Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam về vấn đề công nghiệp hoá,
hiện đại hoá đất nước. Trong đó có vấn đề hoàn thiện và đổi mới hệ thống pháp luật, củng cố,
tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa.
Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình nghiên cứu, tác giả sử dụng phương pháp so
sánh pháp luật, hệ thống, phân tích, tổng hợp, mô hình hoá và tham khảo những báo cáo tham
luận của một số tác giả về vấn đề nghiên cứu.
Ngoài ra, đề tài còn sử dụng các kết quả của các cơ quan quản lý nhà nước về môi trường
và hoạt động đầu tư (Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư), các chuyên gia độc
lập,
5. Mục đích của đề tài
Việc nghiên cứu của đề tài nhằm mục đích sau:
- Làm rõ thực trạng hoạt động ĐTM trong họat động đầu tư ở Việt Nam;
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật về ĐTM trong hoạt động đầu tư.
6. Những kết quả nghiên cứu mới của đề tài
Đây là công trình khoa học đầu tiên nghiên cứu một cách toàn diện pháp luật về ĐTM trong
hoạt động đầu tư ở Việt Nam. Luận văn dự kiến đạt được:
- Lý luận về ĐTM, các khái niệm, nội hàm… làm cơ sở khoa học cho các nghiên cứu ở
phần sau.
- Thực trạng pháp luật về ĐTM trong hoạt động đầu tư ở Việt Nam, các phân tích, luận
giải chuyên sâu…

- Kinh nghiệm các nước
- Đề xuất phương hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật về ĐTM trong hoạt động đầu
tư ở Việt Nam
7. Kết cấu của đề tài
Luận văn gồm 3 phần chính: Phần mở đầu, phần nội dung và phần kết luận. Phần nội
dung bao gồm các chương:
Chương 1. Tổng quan đánh giá tác động môi trường và pháp luật về đánh giá tác động
môi trường trong hoạt động đầu tư ở Việt Nam
Chương 2. Thực trạng pháp luật về đánh giá tác động môi trường trong hoạt động đầu tư
ở Việt Nam
Chương 3. Thực tiễn áp dụng và một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về đánh giá
tác động môi trường trong hoạt động đầu tư ở Việt Nam
Bằng vốn kiến thức đã được trang bị ở nhà trường, nỗ lực của bản thân, kinh nghiệm
thực tiễn và sự chỉ dẫn tận tình của thầy giáo hướng dẫn, Tiến Sỹ Vũ Quang, tôi không có tham
vọng đưa ra được những giải pháp và phương hướng tối ưu để hoàn thiện pháp luật về ĐTM
trong các hoạt động đầu tư ở Việt Nam hiện nay, nhưng mong muốn góp phần tạo cơ sở bước
đầu cho việc hoàn thiện pháp luật về ĐTM trong thời gian tới. Ngoài ra, những nghiên cứu công
phu của người viết ở một chừng mực nhất định có thể khẳng định rằng đây là nghiên cứu chuyên
khảo đồng bộ ở cấp độ một Luận văn thạc sĩ nghiên cứu một cách toàn diện pháp luật về ĐTM
trong các hoạt động đầu tư ở Việt Nam. Do đó, nó còn có ý nghĩa làm tài liệu tham khảo cần
thiết cho các cán bộ nghiên cứu khoa học, cán bộ giảng dạy, học viên cao học và sinh viên
thuộc chuyên ngành.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1. Thanh Bình (2010), “Lập báo cáo đánh giá tác động môi trường: Tránh làm hình thức”,
Báo Hải Phòng ngày 23/6/2010.
2. Bộ TN&MT (2009), Báo cáo Môi trường quốc gia năm 2009: Môi trường khu công nghiệp
Việt Nam, Hà Nội.
3. Bộ TN&MT (2011), Báo cáo môi trường quốc gia năm 2010, tr. 159-170, Hà Nội.

4. Bộ TN&MT (2011), Kết luận Thanh tra số 1354 ngày 26/4/2011 về chấp hành pháp luật
đất đai, môi trường và tài nguyên nước đối với các dự án có sân gôn tại thành phố Hồ Chí
Minh, Hà Nội.
5. Bộ TN&MT (2011), Kết luận Thanh tra số 850 ngày 01/3/2011 về Thanh tra đất đai, môi
trường và tài nguyên nước đối với các dự án có sân gôn tại tỉnh Lâm Đồng, Hà Nội.
6. Lê Thạc Cán và tập thể tác giả (1994), Đánh giá tác động môi trường - Phương pháp luận
và kinh nghiệm thực tiễn, Nxb Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội.
7. Nam Cường (2011), “Thủy điện vừa và nhỏ: Băm nát rừng miền Trung”, Báo Tiền Phong
ngày 29/8/2011.
8. Mai Thanh Dung (2010), “Công tác đánh giá tác động môi trường, đánh giá môi trường
chiến lược và cam kết bảo vệ môi trường ở Việt Nam hiện nay”, Kỷ yếu hội nghị môi
trường toàn quốc lần thứ III – 2010, tr. 478-486, Hà Nội.
9. Nguyễn Việt Dũng (2010), “Một số nhận xét về tổ chức, bộ máy quản lý môi trường hiện
nay”, Kỷ yếu Hội nghị môi trường toàn quốc lần thứ III - 2010, tr. 478 – 497, Hà Nội.
10. Sở TN&MT Thành phố Hà Nội (2010), “Báo cáo thực trạng tổ chức, hoạt động quản lý
nhà nước về môi trường của thành phố Hà Nội”, Hội nghị môi trường toàn quốc lần thứ
III, Hà Nội.
11. Vũ Hân (2011), “Dự án thủy điện Đồng Nai: Phát triển kinh tế phải bảo vệ môi trường”,
Báo Công an nhân dân ngày 01/10/2011.
12. Trần Quang Hồng, Trương Hồng Quang (2011), “Hoàn thiện pháp luật Đánh giá tác động
môi trường ở Việt Nam hiện nay”, Tạp chí Luật học số tháng 6/2011, Hà Nội.
13. Lê Minh Kỳ (2010), “Bảo vệ môi trường trong xu thế hội nhập – Doanh nghiệp “xanh”
chiếm ưu thế”, Tạp chí Tài nguyên và Môi trường Kỳ 2 – Tháng 4/2010, tr. 30-32.
14. Sở TN&MTLâm Đồng (2010), Báo cáo hiện trạng môi trường tỉnh Lâm Đồng năm 2010,
Lâm Đồng.
15. Trần Thế Loãn, Nguyễn Đức Hưng (2010), “Hoàn thiện Hệ thống tiêu chuẩn – quy chuẩn
kỹ thuật quốc gia về môi trường”, Báo cáo tại phiên họp toàn thể Hội nghị môi trường
toàn quốc lần thứ III, Hà Nội;
16. Sở TN&MT Nam Định (2010), Báo cáo hiện trạng môi trường tỉnh Nam Định năm 2010,
Nam Định.

17. Khắc Nguyên (2010), “Vi phạm pháp luật môi trường diễn biến phức tạp và không ngừng
gia tăng”, Tạp chí Tài nguyên và Môi trường, kỳ 2 - tháng 3/2010, tr. 28-29.
18. Tạ Nguyên (2011), “Dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A: Đe dọa nguồn nước sông Đồng
Nai”, Báo Đồng Nai ngày 26/10/2011.
19. Nguyễn Văn Phương, Dương Quang Long, Phạm Văn Lợi (2011), Dự thảo báo cáo rà soát
Luật Bảo vệ môi trường năm 2005, Hà Nội.
20. Quốc hội (2005), Luật Bảo vệ môi trường số 52/2005/QH11 ngày 29 tháng 11 năm 2005.
21. Trường Đại học Kinh tế quốc dân (2003), Giáo trình kinh tế đầu tư, tr. 16-17, Nxb. Thống
kê, Hà Nội.
22. Trường Đại học Luật Hà Nội (2010), Giáo trình Luật Môi trường, Nxb Công an nhân dân,
Hà Nội.
23. Trường Đại học Luật Hà Nội (1999), Giáo trình Luật Môi trường, Nxb Công an nhân dân,
Hà Nội.
24. Trường Đại học Luật Hà Nội (2008), Giáo trình Luật Đầu tư, Nxb Công an nhân dân, Hà
Nội.
25. Lê Xuân Thịnh (2010), “Tích hợp sản xuất sạch hơn với các đổi mới công nghệ theo hướng
thân thiện hơn với Môi trường”, Kỷ yếu Hội nghị môi trường toàn quốc lần thứ III – 2010,
tr. 270-278
26. Nguyễn Thị Mỹ Trang, Nguyễn Thái Sơn (2009), “Tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi
trường trong phát triển bền vững”, Tạp chí Tài nguyên và Môi trường, kỳ 1 – tháng 7/2009,
tr. 12-14.
27. Tô Văn Trường (2011), Lại nói về Đánh giá tác động môi trường, Bản tin Hội Đập lớn Việt
Nam ngày 14/4/2011.
28. Trung Tâm Con người và Thiên nhiên (2009), Đánh giá tác động môi trường ở Việt Nam:
Từ pháp luật đến thực tiễn, Hà Nội.
29. Trung tâm con người và thiên nhiên (2011), Thủy điện Mê Kông, ai được, ai mất, Hà Nội.
30. Đức Tuyên (2011), “Dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A: Lật tẩy báo cáo tác động môi
trường”, Báo Tuổi trẻ ngày 15/7/2011.
31. Đào Trọng Tứ (2011), “Kế hoạch phát triển thuỷ điện trên dòng chính sông Mê-Kông và
trường hợp dự án thuỷ điện Xayaburi tại Lào”, Bài tham luận tại buổi Tọa đàm “Tác động

từ phát triển thủy điện trên dòng chính Mê Kông: Sinh kế, an ninh lương thực và sự bình
ổn khu vực” ngày 04 tháng 10 năm 2011, Hà Nội.
32. Ái Vân (2010), “Thắt chặt quản lý đánh giá tác động môi trường: Phòng bệnh hơn chữa
bệnh”, Báo mới.com.
33. Viện Ngôn ngữ học (2003), Từ điển tiếng Việt, tr.301, Nxb Đà Nẵng, Đà Nẵng.


Tiếng Anh
34. The People's Republic of China (2002), Law of the People's Republic of China on the
Environmental Impact Assessment, Adopted October 28, 2002.
35. BGBI (2001), Environmental Impact Assessment Act as published in the announcement of
5 September 2001.