hiệu quả chăm sóc người bệnh sau mổ khối u và sự liên quan đến nhiễm khuẩn tiết niệu mắc phải tại bệnh viện k năm 2012 tt

1
T V




 [11].






Nhim khun tit niu mc ph  nhng
ni bnh pht nh nhân hi s
cp cu [28]i vi các bác s ng trc tiu tr,
i b

Theo thng kê ca bnh vin Bch Mai, nhim khun tit niu (NKTN) chim 19.48%
u chúng ta thy nhim khun tit niu i bnh nng lên, kéo dài thi
iu tru tr  l t  kháng
thuc kháng sinh c i bnh. NKTN hi     thành mt thách thc
mang tính thi và toàn cu [1], [27]. Hin nay nhiu bnh vin bin thc
hi    n, hy vng phn nào s làm gim t l nhim khun bnh vin

i bnh khi b nhim khun tit niu mc ph   t thông tiu có
thêm biu hin các triu chng lâm sàng cng tit niu 
trong tình tr

2

thông ca các bnh nhân này phi da vào các xét nghic tit
cách h th a, khng ch và tìm nguyên nhân gây ra NKTNMP
nhm có bin pháp phòng ngn hành nghiên cu  tài:

Hiu qu
m khuc phi
ti bnh vi nhm mc tiêu:
1. Mô t mt s yu t n nhim khun tit ni
2. nh t l nhim khut thông tiu ti khoa ngoi bnh vin K trung


Thang Long University Library

3

TNG QUAN TÀI LIU
1.1. m bnh h
nh lý ác tính ca t bào, khi b kích thích b
t t cách vô h, vô t ch kim soát v
phát trin c bi u, khác vi các khi u lành
tính ch phát trin ti chng rt chm, có v bc xung quanh, các khi u ác tính (ung
n vào các t chc xung quanh gii các càng cua bám
vào các t ch hoc gi t. Các t bào ca khi u
ác tính có kh i các hch bch huyt hoc các tng  xa hình thành các khi u
mi và cui cùng dn ti t vong [11], [12], [21].
1.2.
 u tr bt hiu qu tt cn phi áp dng nhiu phu
tr khác nhau (phu thut, x tr, hóa tru tr ni tit, min dc ch nh
trên tng hp c th [12].
1.2.1.u thut.

u tr n, nó cho phép loi b phn ln t chng
nó ch thc hin tri c (phu thut tri) khi bnh  n sm, t chc khi u
còn khu trú. Ngoài ra còn có phu thut phi hc) vi hóa tr hoc x tr nhm
ct gim khi u tu kin tt nhu tr 
phu thut công phá u, phu thut ct b nhng t chc hoi t
: u tr toàn thân bi thuc hóa cht vào
 nhm mt các t 
1.2.:  u tr khi u [11].
i tit, min dch: Là nhu tr h tr 
u tr khác, không có tác du tr tri[11].



4
ii phu h tit niu
1.3.1. Thn

Hình 1: Thi ct ngang qu thn
V vi th, nhu mô thc cu to t các nephron và ng góp. Mi nephron gm
n sau: tiu cu thn, n gn, quai henle,  vào ng
góp [25].
1.3.2. Niu qun:Niu qun là ng dc tiu t b thn ti bàng quang, nm sau phúc
mc thành bng sau và  hai bên ct sng th
1.3.3. Bàng quang: Bàng quang là mt túi chc tiu nên v c, hình th và
c tiu và theo tui [25].
1.3.4. Nio
-o nam

Tói
tinh
TuyÕn tiÒn
liÖt
NiÖu ®¹o
tiÒn liÖt
NiÖu ®¹o
mµng
NiÖu ®¹o
xèp
Lç niÖu ®¹o
trong
Bµng quang
èng phãng
tinh
§o¹n néi
thµnh
cña niÖu ®¹o
Hè
thuyÒn
Lç niÖu ®¹o
ngoµi
Hình 2: Thi ng dc chu
hông Nam
Thang Long University Library

5
Nio nam di kho l nio c bng quang ti l nio ngoi
u.
V n gii phu: nio chia lm 3 n tin lin xp.
V n phu thut: nin: nio sau. Thnh
nio gm 2 lp l lp niờm mc v l
o n: Nio n ngi nio nam, di khong 3-
c bng quang cho tu ti ht l nio ngoi [25].








1.3.5. Sinh lý bi tic tiu
ng cú hai thn nm phớa sau trờn khoang bng. Mi thn nng
khong 150 gram v cú khong 1 tri cha thn l cỏc nephron. Ch cn
25% s nephron ho m bc cha thn. Mi
nephron gm cu thn v cỏc ng thn [10]. Cu thn gm bc Bowman v tỳi mao mch.
Cỏc ng thn gm: n gn tip ni vi bc Bowman, cú mn cong v
mn thng. Quai Henle l phn tip theo n gn. Nhỏnh xung ca quai Henle
mu nhỏnh lờn mn cui dy. n xa tip ni quai Henle. ng
gúp, chiu di mt nephron l 35 50mm, tng chiu di ca ton b nephron ca hai thn
cú th lờn ti 70 100 km v tng din tớch mt trong l 5 8m
2
[10].
n

Buồng
trứng
Tử cung
Túi cùng tử
cung-trực
tràng
Trực
tràng
ống hậu
môn
m o
Môi lớn
Môi bé
Niệu đạo
Bàng
quang
Khớp mu
Vòi tử
cung

6
Dch t trong lòng mao mc Bowman phi qua màng lc gm 3 lp:
Lp t bào ni mô mao mch, m, lp t bào biu mô
m khun tit niu (NKTN)
                



 
[1], [6],

[7].




ni
[1], [7], [10].

+ Vi khuE.Coli, klebsiella, proteus mirabilis, enterobacter
+ Vi khuEnterococcus, Staphylococcus
+ Vi khun bnh vin: nm, virus, Pseudomonas [32].
1.5nhim khun tit niu mc phi
Nhim khun tit niu mc phi hay còn gi là nhim khun tit niu (NKTN) liên
n bnh vin là nhim khun mc phi trong thi gian nm ving sau 48 gi),
nhim khun này không hin din  bnh ti thm nhp vin [1].
1.6.Triu chng 
1.6.1. Triu chng lâm sàng
Thang Long University Library

7
Bnh nhân có th st nh 37,5C - 38C hoc không st (nu st cao có kèm rét run phi
nghi ng có viêm thn b thn), bch c [6], [7].
+ t: khi b cu ln trong mt thi gian ngn hoc trong c i
ln ch c tiu hoc ch c my git.
+ t: mi lNB rt s m cui
bãi NB b  n và mót d  t lan t bàng quang xung b phn sinh dc
ngoài, cm giác này làm NB rt s mi khi chun b u.
+ c (c tic, nu NB  i thc tiu có nhiu bch
cu vi th phi da vào kt qu xét nghim.
+ u hng cc tiu

+  [6], [7].
1.6.2. Triu chng cn lâm sàng
c tiu: Bch cu niu nhiu (>10.000/mm
3
hoc < 4.000/mm
3
), có t bào bch cu. Cy
c tiu có vi khun > 10
3VK
/ml
Máu: Bch c, máu l
Siêu âm, X.quang: có th thc nguyên nhân thun li thn tit nii
tuyn tin lit [6].
1.7. Bin chng
+ Viêm thn- b thn cp tính: bnh có th nng gây bin chng hoi t núm thn và gây
suy thn cp hoc gây nhim khun huyt.
+ Viêm thn- b thn mu tr tt và loi b nguyên nhân thun li 
n cp, bnh có th kéo dài nhi
1.8. Các bin pháp can thip
- u tr kháng sinh: d và các nhóm thung dùng:
Nhóm  lactamin, nhóm Cephalosporines (Zinat, Cloforan), nhóm Quinolone, nhóm
Aminosid, Biseptol vn có tác du tr nhim khun nh [6].
- Hóa cht sát khung niu: Mictasol-
- Bin NKTN: Tránh tng thông và gim th
ng gp nht ct 

8
nam git t catheter trên khp
v m khun vào bàng quang khá cao nc tiu có vi khun [7], [32].
1.9. Các bi

-Theo dõi du hiu sinh tm mm nhp tht áp.
-Theo dõi din bin và tin trin ca bnh: Theo dõi s nhim khu
i bãi. Theo dõi tin trin ca các kt qu xét nghim
- Theo dõi tác dng và tác dng ph ca thuc: bun nôn, hoa mt chóng mt, d ng [3],
[4], [15].
c tiu
- ng thông bàng quang: Là mt loi c làm vi các cht li
nha, cao su, silicone hoc kim loi.  



- Các tai bin, bin chng, cách x lý và phòng nga khi thông tiu
+ ng
 Nh
 
 X
+ Tai bin thông ting thông liên tc

Thang Long University Library

9

 N- Bàng quang



Teo bàng quang:  [3], [30].
1.11. T l NKTN  mt s nghiên cu
T l NKTN ti khoa HSCC bnh vin Bch Mai là 50%  nhóm d
 d    NC ca Nguyng  và Lê Th Hng H

2010 [9], [16]. Ti khoa HSCC bnh vin Vic là 36,4% nu
Thut Tit Niu bnh vin Vim khun tit ning
gng th 2 sau nhim khun hô hp [33], 10% bnh nhân b NKTN vào tht
ng thông bàng quang [29], [31] và t l i ngàng thông, 3-10%, 50%
NKTN  ngày th ng thông và n l này xp x bng 100%
[1], [7], [30], [32].
         O'Grady NP, Alexander M,
Dellinger EP NKBV, trong
NK hô
 [30].
     Hee-Jo Yang         
NKTNMP      
 9]. 


Nguyn Th Hoa 2012 trên BN m tim h ti BV Vic thì t l NKTNMP là
6,5% [19].



10

U

2.1. Tiêu chun chn bnh nhân
- Bnh nhân sau i khoa ngoi bnh vin K 
-  theo dõi s c tiu.
- Bnh nhân vào vi NKBV
- m khun tit niu, viêm da.
i b tiêu chuu

2.2. Tiêu chun loi tr
- Có nhim khun tit niu t c
- Cc tiu có vi khun gây nhim khun tit niu.
- Có nhim khu
2m và thi gian nghiên cu
- m:  m bo tính bo mt trong nghiên cu, do vy các khoa tham gia vào
nghiên cu tru tru tr
u tru tru trnh vi
- Thi gian nghiên cu: T 01/01/2012  30/9/2012.
2.4u
Thit k nghiên cu
Nghiên cu mô t ct ngang
-

Chn 5 phòng bnh ca Khoa ngoi ti bnh vi p theo lp danh sách
khung mu gm 125 BN tu tr sau m
báo vi phòng nghiên cu Khoa hc ca bnh vin. Da trên
khung mu này chc 125 bnh nhân sau m
Thang Long University Library

11



- 
 sau m, tình trc m.
- 
ng thông tiu
st  37
0

5), tiu bu,
n
m d
S ln cng thông tiu/ ngày, s ln v sinh cá nhân/ngày
- 
 (bch cu máu), xc tiu (bch cu niu)
C.
2.5m khu
- Tiêu chun chm khun tit niu mc phi:
+ B
quang), có các triu trng lâm sàng và xét nghim:
+ S
0
5
+ Tiu bu
+ p v)
+ có máu
+
Xét nghim máu có bch cu >10.000/mm
3
hoc < 4.000/mm
3
+ Cc tiu có vi khun >10
3VK
/ml [6].
-  1-3
)
- ng thông dvt m-


12
2.6p s liu
-p s liu
Thu thp thông tin: T h nh án, 


Hnh, ghi nh .
Tt c s lic ghi chép vào bu thit k

y bnh ph ly mc ti
m bo nguyên tc vô khun.
D
2.7.
Ch tiêu quan sát: Các ch s -2 ln, và s liu lâm sàng và
cn lâm sàng ly vào 2 th             
NKTNMPu tr
:
- Theo d
-  m VAS.
- Nhi ng quy ci bnh: ngày 2 ln vào các bui sáng, chiu. Khi NB có
kt qu bng s ly nhia BSn )
- 
- Các du hiu bu
c.
- S l
- S l
- 
Ly bnh phm làm xét nghim.
- Lch làm xét nghim: l thung.
- Lc tiu xét nghim nuôi cy tìm vi khun:

Thang Long University Library

13
+ Sát khun bng dung dch sát khun (betadin hoc cn) phía ngoài u ng
thông Foley ni vi h thng dc tiu.
+ M kp loi b c tiu chu tiên.
c tiu cho vào ng nghim vô khun gn phòng xét nghim
 nuôi cy vi khun.
+ Kt qu  ng v khun > 10
3VK
/ml (theo tiêu chun ch
ca Khoa vi sinh)
- Lc  xét nghim nuôi cy tìm vi khun
2.8. Qui trình nghiên cu
- Tp hun cho nghiên cu viên (các  làm ti bnh phòng CSBN sau m)
- Liên h vi phòng NCKH bnh vi lp danh sách các bnh nhân theo tiêu chu
la chn
- Thc hin vào bng  
phiu th. Làm th 10 BN
 rút kinh nghi hoàn thin mu thu thp hoàn chnh.
2.9ng ch sai s
- Tt c các BN nghiên cu thc hin theo mt qui trình chung
- c thc hinh ca B Y T
- Kim tra li ngu nhiên 10% phiu theo dõi CS, nu sai nhiu phi làm li.
2.10. X lý s liu
- Các mu phiu gc t phòng bnh c kim tra li, x lý và hòa chung s liu.
- X lý thng kê bng phn mm SPSS 16.0 (các hàm s dng: hàm tính tn s-Frequency,
hàm tính trung bình-Descriptives, phân tích bng chéo- Crosstabulation, ki nh mi
quan h gia hai binh tính, kinh T-test khi so sánh hai giá tr trung bình ca 2
c lp), Person-r và Sperman- tính h s 

i bnh vi mt s các yu t ng. S khác bing kê 
các mc khi: p < 0.05, p < 0,01, p< 0,001.
2.11c trong nghiên cu
- ng NC c gii thích c th, rõ ràng mu.

14
- m bo bí mt các thông tin cng.
- Ch   tiêu chun, nhng ý tham gia.



Thang Long University Library

15



  

i ca bnh nhân sau m khi u
Nhóm tui
NB sau m (N = 125)
N
T l %
<49
35
28
49-64
69
55

>65
21
17
Tng
125
100

Nhn xét: Bng 3.1 ch rõ, chim t l thp nht thuc nhóm tui
 64.















16
3.1.2
i ca bnh nhân sau m khi u
Gii
NB sau m
N

T l %
Nam
57
45,6
N
68
54,4
Tng
125
100
BieeurNhn xét: Bng 3.2 cho thi bnh nghiên c
nam (54,4% so vi 45,6%).
Gii ca đi tng nghiên cu
54.4%
45.6%
Nam N


3.1.3. Phân b 
ng ca bnh nhân sau m khi u

Bnh nhân sau m khi u
(n = 125)
N
%
Thành th
40
32
Nông thôn
68

53
Vùng núi
17
15
Tng
125
100,0

Thang Long University Library

17
Nhn xét:  l
 (15%).

3.1.4. ng nghiên cu

Hoàn cnh kinh t
Bnh nhân sau m khi u
(n = 125)
N
%
M
47
37,6

55
44

23
18,4

Tng
125
100,0

Nhn xét: Bng 3.4 cho ta thy, hoàn cnh kinh t cng nghiên cu có mc sng
trung bình chim t l cao nh mc sng thp (18,4%)

3.1.5

Hc vn
Bnh nhân sau m khi u
(n = 125)
N
%
PTH
78
62,4
-
29
23
i h
18
14,6

125
100,0

Nhn xét:  bng 3.5 nhìn v khía cnh hc v l ng nghiên c
i b i
hc 

18
3.1.6

Ngh nghip
Bnh nhân sau m khi u
(n = 125)
N
%
Công nhân viên
55
44
Làm rung
35
28
Khác
35
28

125
100,0

Nhn xét: Nhìn vào bng 3.6 cho ta thy, c l
i b khác (28%).


3.2.1. Nhóm bnh c m cng nghiên cu
B
nh

Bnh nhân sau m khi u
(N = 125)
N
%
B
50
40
B
24
19,2

47
37,6
Khi U: Da,, thn,
4
3,2

125
100,0

Nhn xét: Nhìn vào bng 3.7 cho ta thy, nhóm bnh lý kh
c l nh lý khi u  Da, Máu, BQ, Thn
(3,2%).


Thang Long University Library

19
3.2.2. 
 


Bnh nhân sau m khi u
(N = 125)
N
%
Phu thut tri
107
85,6
u tr tm thi
6
4,8
Phu thut phi hp
12
9,6

125
100,0

Nhn xét: Bng 3.8 cho ta thu thut tri
u thu
85.6%
4.8%
9.6%
PT trit đ PT điu tr
tm thi
PT phi
hp
Ćc phng thc phu thut



3.2.3. m khun mc phi  NB sau m khi u.
9trên N

Vi khun gây NKTNMP
Bnh nhân sau m khi u (N = 125)
N
%
VK Gr(-)
3
18,7
Kneumonia
4
25,0
S.Epidermidir
3
18,7
Enterococus Facilis
2
12,5
E.Coli
3
18,7
Nm
1
6,4
Tng
16
100,0

20

Nhn xétn gây nên NKTNMP hay g


3.3. 
Bng 3.10. Kt qu nhim khun TNMP  i b

Bnh nhân sau m khi u
(n = 125)
NKTNMP
Không NKTNMP
NB
16(12,8)
109(87,2)

125 (100,0)

Nhn xét3.10
i b2,8%
T l nhim khun tit niu mc
phi sau m khi u
12.8%
87.2%
NKTNMP Không b NKTNMP



3.4 
3.4  NKTN MP
Thang Long University Library

21
 3.11:   NKTN MP

B
Bnh nhân sau m khi u
(n = 125)

P
 MP
Không
NKTNMP

9(7,2)
9(7,2)


< 0,01

M có chun b
7(5,6)

100 (80,0)


Nhn xét1 khác bi
i p < 0,0.
3.4a s ln v sinh cá nhân/ ngày vi NKTNMP
Bng 3.12: Liên quan gia s ln v sinh cá nhân/ngày vi NKTNMP

S ln v sinh /ngày
Bnh nhân sau m khi u
(n = 125)

P

MP
Không
NKTNMP
n/ ngày
7 (5,6)
24(19,2)

< 0,05
n /ngày
9(7,2)
85(68)

Nhn xét2 cho bit, có s khác bit gia s ln v n/ ngày và
n /ngày, s ng kê vi p < 0,05.
3.4a s ln CS chân  vi NKTNMP
Bng 3.13: Liên quan gia s ln CS chân  vi NKTNMP
S lng thông/
ngày
Bnh nhân sau m khi u
(n = 125)

P

MP

Không
NKTNMP
n/ ngày
10(8,0)
3(2,4)

< 0,01
n /ngày
6(4,8)
106(84,8)

22
Nhn xét: Bng 3.13 ch rõ, có s khác bit rõ rt gia s l
n/ ngày và n /ngày, s ng kê vi p < 0,01.

3.4
4
Bin s
Bi u (N=125)

P
NKTNMP
Không
NKTNMP
S 


± SD

± SD

< 0,001
6,1 ± 2,0

2,9 ± 1,4

Nhn xét: Bng 3.14 cho ta thy, có s khác bit rõ rt gia s u
vi bnh NKTNMP có s 
NKTNMP (6,1 ± 2,0 ngày so vi 2,9 ± 1,4 ng kê vi p < 0,001
Thang Long University Library

23

BÀN LU


V tui, chim t l thp nht thuc nhóm tui > 65 (17%) và cao nht thuc nhóm
tui t n 64 (55%). ghiên cu ca chúng tôi nghiên cu ca Lê Th
Hng Hnh (2010) nhóm tui > 50 chim 82,05%, 
Th Hng Hnh (2000)  la tui t 40-60 chim 28,6% [15], [16]. u này có th gii
thích rng tui cao s kháng i b nh
y d nhim khun nhii tr.
, nghiên cu ca chúng tôi có t l n gin nam gii (54,4% so vi
45,6%).T l    p vi nghiên cu ca  Th Hng Hnh (2000) t l
nhim khun ca n cao gp hai ln nam gii [15]t qu nghiên cu ca Lê Th
Hng Hnh (2010) li có t l nam gi gii (54% so vi 46%) [16]. Nghiên cu
ca chúng tôi có t l n u này có th lý gii rng nio ca n ngn
  i, l tiu ca n gn hu môn s nhi    vi khun xâm nhp vào
ng tit niu gây nhim khun tit ni(bng 3.2).
S phân b v ng cng nghiên cu (bng 3.3) thp nht
i bnh sinh sng ti vùng núi 15%, cao nht là vùng nông thôn 53%, thành

ph 32%. . u này có th lí gic bnh mà

u tr tri, làm gim kh  n dch c, s
kháng kém nên khi mc bg. Nghiên cu c
ng t nghiên cu ca Nguyn Th Hoa ti Bnh vin Vi
mi (26,1%) [19]. Kt qu nghiên cu  cho
thy t l nhim khun tit niu cng vùng núi mc cao nht (15%), 
có th do li sng và phong tc tp quán kiêng c

24
 ít v sinh tm gi nên khi nm vin b m vn nào nh
ng và mc t l nhim khun cao.


 


mua 

V  hc vn, chim t l cao nh ph thông trung
hc thp nht là nhóm có trình
 i hc u này có th gii thích rng, 



(bng 3.4).
V ngh nghip cng nghiên cu, chim t l cao nh
chn là ngh làm rung (28,1%) và nhng ngh khác (b
u này có th gii thích rng làm rung và nhng ngh
khácnhân, viên ch






4.2.1. Các nhóm bnh lý ca ng nghiên cu
Thang Long University Library

25
ng nghiên cu ca chúng tôi mc nhiu bnh lý khác nhau, bi bnh vin K là
bnh vi u tr các b     y gp rt nhiu lo    
i bnh lý khm t l cao nht là 40%
(bng 3.7). Riêng nhóm bnh lý khi u   BQ, Th l thp nht
i nghiên cu ca T]. Nghiên cu ca chúng
p vi nghiên cm dch t hc b
].
c phu thut khi u
Kt qu nghiên cu cho bit, chim t l cao nh u
thut tri (85,6%) tin là phu thut phi hp (9,6%) và chim t l thp nht là
nhóm phu thuu tr tm thu này có th lý gii rng, phu thut phi hp
có t l cao nht bc thù ca bnh phu tr kh
, x tr nên s kháng ci bnh gim nhiu mc dù có s 
rt tt cng. hu thuu tr tm thi có t l u này có
th gii thích r phu thut vi mi phóng tm thi ngay các khi u
nh ng trc tin s sng còn ci bnh ti thi
y s phu thut tm th i bnh mt m

 u tr tri .
4.2.3. m khun mc phi  NB sau m khi u.


Nghiên cu
ca chúng tôi thc hin ly 
  kt qu
tính. chim t l cao nht là vi khun , 
-
 nm (6,4%) gây 