nghiên cứu hiệu quả của kháng sinh dự phòng trong chẩn đoán và can thiệp nội mạch

BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
============0============



KHịAăLUNăTTăNGHIP





NGHIÊNăCUăHIUăQUăCAăKHÁNGăSINHăDăPHọNGă
TRONGăCHNăOÁNăVẨăCANăTHIPăNIăMCH







Sinhăviênăthcăhin:ăăThăHin
Mã sinh viên: B00233
ChuyênăngƠnh:ăiuădngăđaăkhoa

HƠăNiăă2013




BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
KHOAăKHOAăHCăSCăKHE
BăMỌNăIUăDNG
====0====



ăTHăHIN
Mã sinh viên : B00233



NGHIÊNăCUăHIUăQUăCAăKHÁNGăSINHăDăPHọNGă
TRONGăCHNăOÁNăVẨăCANăTHIPăNIăMCH




ăTẨIăTTăNGHIPă:ăCăNHÂNăHăVLVH

NgiăHDKH:ăThcăs.ăBácăsăăngăVităc




HƠăNiă- Thángă11ănmă2013

HƠăNiă Thngă11/2013
Thang Long University Library




 hoàn thành khóa lun tt nghip này, tôi đã nhn đc s giúp đ và to
điu kin ca các cp lãnh đo, các Thy Cô và các bn đng nghip. Tôi xin bày
t lòng bit n sâu sc ti tp th và cá nhân đã to điu kin giúp đ tôi trong quá
trình hc tp và nghiên cu.
Li đu tiên, tôi xin bày t lòng bit n ti Ban giám hiu, Phòng ào to -
Trng i hc Thng Long đã to điu kin giúp đ tôi trong quá trình hc tp.
Cho phép tôi đc t lòng bit n sâu sc đn GS.TS. Phm Th Minh c.
Trng khoa Khoa Hc Sc Khe - Trng i Hc Thng Long , cùng các Thy,
Cô B môn iu dng - Trng i hc Thng Long là nhng ngi đã m ra
cho tôi mt con đng mi, trang b cho tôi nhng kin thc quý báu trong sut quá
trình hc tp. Giúp tôi có mt hành trang vng bc hn trong tng lai.
Chc chn rng tôi s không có đ điu kin đ hc tp và thc hin khóa
lun nu không nhn đc s đng viên, hp tác và to mi điu kin t Ban giám

đc và tp th Bác s, iu dng khoa Ni Tim mch - Vin Tim mch Quân i -
Bnh vin Trung ng Quân đi 108.
Tôi xin bày t lòng tri ân sâu sc ti i tá . PGS.TS. Phm Nguyên Sn;
Thiu tá. ThS. BS. ng Vit c đã đnh hng hc tp, nghiên cu và tn tình
hng dn đ tôi hoàn thành khóa lun.
Tôi xin trân trng bit n các Thy, Cô trong Hi đng đã đóng góp nhng ý
kin quý báu giúp tôi hoàn thành khóa lun.
Cui cùng tôi xin gi li cm n chân thành ti gia đình, bn bè, anh ch
em, cùng tp th lp KTC4 - Trng i hc Thng Long đã luôn là đim ta vng
chc giúp đ tôi rt nhiu trong quá trình hc tp và hoàn thành khóa lun này.

Hà Ni, tháng 11 nm 2013
Tác gi

 Th Hin




THUTăNGăVITăTT

Tênăđyăđ
Ký hiu vit tt
áiătháoăđng
T
ng mch vành
MV
Kháng sinh d phòng
KSDP
Khángăsinhăđiu tr

KST
Nhim khun bnh vin
NKBV
Nhim khun vt m
NKVM
Nhiămáuăcătim
NMCT
Tngăhuyt áp
THA

Thang Long University Library


MC LC
Trangăphăbìa
Liăcmăn
Danh mc vit tt
Mc lc
Danh mc bng
Danh mc hình
Trang
T VN  1
CHNGă1:ăTNG QUAN TÀI LIU 3
1.1. Nhim khun vt m 3
1.1.1. Tng quan nhim khun vt m 3
1.1.2. Nhng yu t nguyăcăliênăquanăđn NKVM [2] 3
1.2. Kháng sinh d phòng 6
1.2.1. Khái nim kháng sinh d phòng 6
1.2.2. Thuc dùng trong kháng sinh d phòng 7
1.3. Các k thut chnăđoánăvƠăcanăthip ni mch trong nghiên cu 7

1.3.1. K thut chp và can thipăđng mch vành [9] 7
1.3.2. K thutăthmădòăđin sinh lý tim và trit phá bng sóng tn s Radio [6] 9
1.3.3. K thutăđiu tr bnh lý tim bm sinh bng dng c [6] 10
1.4. Các nghiên cu kháng sinh d phòng trong chnăđoánăvƠăcanăthip ni mch 11
1.4.1. Các nghiên cu trên th gii 11
1.4.2. Các nghiên cu  Vit Nam 12
CHNGă2:ăIăTNGăVÀăPHNGăPHÁPăNGHIÊNăCU 13
2.1.ăiătng nghiên cu 13
2.2.ăPhngăphápănghiênăcu 13
2.2.1. Thit k nghiên cu 13
2.2.2. Ni dung nghiên cu 13
2.2.3.ăQuyătrìnhăđiuădng chun b bnhănhơnătrc th thut 15
2.2.4. Quy trình dùng kháng sinh d phòng trong nghiên cu 16


2.4. X lý s liu 17
CHNGă3:ăKT QU NGHIÊN CU 18
3.1.ăcăđim chung ca bnh nhân nghiên cu 18
3.1.1. Phân b tui và gii ca bnh nhân nghiên cu 18
3.1.2.ăcăđim bnh lý kt hp ca bnh nhân nghiên cu 18
3.1.3.ăcăđim ch đnh k thut chnăđoánăvƠăcanăthip ni mch bnh nhân
nghiên cu 19
3.1.4 căđimăđánhăgiáăbnhănhơnătrc th thutătheoăthangăđim ASA 19
3.1.5 căđim phân loi phu thut ca bnh nhân nghiên cu 20
3.1.6 căđim các yu t đánhăgiáătìnhătrng nhim khunătrc th thut 20
3.2.ăcăđim dùng kháng sinh d phòng trong nghiên cu 21
3.2.1.ăcăđim quy trình dùng kháng sinh d phòng trong nghiên cu 21
3.2.2. So sánh hiu qu điu tr KSDPăđng ungăvƠăđng tiêm trong nghiên cu . 22
3.2.3.ăánhăgiáăhiu qu ca KSDP sau theo dõi 30 ngày 23
CHNGă4:ăBÀNăLUN 24

4.1.ăcăđim chung ca nhóm bnh nhân nghiên cu 24
4.2.ăcăđim dùng kháng sinh d phòng trong nghiên cu 26
4.3. Hiu qu ca kháng sinh d phòngăđng ungăvƠăđng tiêm trong nghiên
cu 27
KT LUN 29
1.ăánhăgiáăđcăđim s dng kháng sinh d phòng  bnh nhân nghiên cu 29
2.ăánhăgiáăhiu qu ca kháng sinh d phòng trên bnh nhân nghiên cu 30
KIN NGH 31
TÀI LIU THAM KHO
Ph lc 1: Bnh án nghiên cu
Ph lc 2: Danh sách bnh nhân nghiên cu


Thang Long University Library



DANH MC CÁC BNG
Trang
Bngă1:ăThangăđimăASAăđánhăgiáătìnhătrng bnhănhơnătrc phu thut ….
4
Bng 2: Phân loi phu thut theo Altemeier
5

DANH MC CÁC HÌNH
Trang
Hìnhă1:ăng mchăquayăvƠăđng mchăđùi
8
Hình 2: K thut chpăđng mch vành và can thipănongăđt stent
9

Hìnhă3:ăngăvƠoăđng,ătnhămchăđùiăvƠădng c ca k thut
10
Hình 4: K thutăthmădòăđinăsinhălýătimăvƠăđiu tr bngănngălng tn s
Radio 10
Hình 5: K thutăbítădùăthôngăliênănhăbng dng c
11
Hình 6: Chun b bnh nhân
14
Hình 7: Chun b các v tríăđng vào ca th thut
14
Hình 8: K thut chp và can thipăđng mch vành
15





1

TăVNă

NhimăkhunăBnhăvină(NKBV)ălƠămtătrongăcácănguyênănhơnăhƠngăđuăđeă
daăscăkheăcaăngiăbnh;ăkhôngăchălƠmătngătălătăvong,ătălăbinăchngăvƠă
ngƠyănmăđiuătr,ăNKBVăcònălƠmătngămcăsădngăkhángăsinh,ăsăkhángăthucăcaă
viăsinhăvt,ăchiăphíădùngăthucăvƠăđcăbitălƠmătngăgánhănngăbnhăttăchoăcăngiă
bnhă vƠă hă thngă yăt.ă Trongă NKBV,ănhimăkhună vtă mă (NKVM)ă lƠă loiă nhimă
khunărtăhayăgp.ăTiăM,ăhƠngănmăcóăkhongă2-5%ăNKVMătrongă16ătriuăcaăphuă
thut,ăchimătălăthăhaiătrongăcácăloiăNKBV [22].ăVităNamălƠămtăQucăgiaăđangă
phátătrin,ătălăNKVMăcaoăhnărtănhiuăsoăviănhngăncăphátătrin.ăNghiênăcu
nmă2008ătiă8ăBnhăvinăphíaăBcăchoăthy,ătălăNKVMăhinămcălƠă10,5% [4].ăiuă

traă ctă ngangă thángă 06/2010ă tiă Bnhă vină TQă 108ă choă thyă NKVMă chimă tiă
23,5%ăcácăloiăNKBV [7].
NgnăngaăNKVMălƠăđiuăkinăcnăthităđăphuăthutăđtă
ktăqu,ăbaoăgm nhiuămtătrongătăchcăvƠăđiuăhƠnhăbnhăvinătătrangăb,ăhună
luyn,ăkimănhimăđnăápădngăcácăkăthutăvôătrùng, trongăđóăkhángăsinhădăphòngălƠă
mtătrongăcácăbinăphápăkătrên.ă
Khángă sinhă dă phòngă (KSDP)ă lƠ điuă tră ngnă hnă btă đuă ngayă trcă phu
thut,ălƠămtăbinăphápătrăgiúpătrongăthiăđimăcăth,ănhm gimăbtăkhiălngăviă
khunăxơmănhimătrongăthiăgianăphuăthut [14].ăCácănghiênăcuătrênăthăgiiăvƠăVită
Namăchoăthy,ănuăchúngătaăápădngăđúng, KSDP rtăcóăhiuăqu,ătităkimăvƠăanătoƠn.
Trongă nhngă thpă kă gnă đơy,ă cùngă viă să phátă trină caă kinhă tă xƣă hiă vƠă
nhngăthayăđiătrongăliăsng,ăcăcuămôăhìnhăbnhăttăvƠătăvongăđƣăthayăđiăcnăbn.ă
BnhătimămchăđƣătrăthƠnhănguyênănhơnăhƠngăđuădnătiătăvongăvƠăđangătrăthƠnhă
điădchăcaăthiăđi.ăuăthăkă20, tăvongădoăbnhătimămchăchăchimă10%,ăđnă
đuăthăkă21ăconăsănƠyălƠă50%ăăcácăncăphátătrinăvƠă25%ăăcácăncăđangăphátă
trin [11].ă Viă să phátă trină caă khoaă hcă kă thut,ă să dngă ngă thôngăquaă đngă
mchămáuăđangălƠăphngăphápăchimăuăthăvtătriătrongăchnăđoánăvƠăđiuătrăcácă
bnhălýătimămch.ăTiăcácătrungătơmătimămchăln,ăsălngăbnhănhơnăcóăchăđnhăvƠă
đcăthcăhinăkăthutăkhôngăngngăgiaătngăviăcácă kăthutăchă yuănh:ăchp
đngămchăvƠnh,ăcanăthipănongăvƠăđtăstentăđngămchăvƠnh;ăthmădòăđinăsinhălýă
Thang Long University Library



2
tim vƠăđiuătrăbngănngălngăsóngătnăsăRadio;ăthôngătimăvƠăđiuătrăcácăbnhălýă
timăbmăsinh
Tuyănhiên,ăvicănghiênăcuăvătìnhătrngănhimăkhunăvƠăđángăgiáăhiuăquăcaă
khángăsinhădăphòngătrongăchnăđoánăvƠăđiuătrăcanăthipăniămchăvnăchaăđcă
quanătơm.ăHinăti,ăăVitănamăchaăcóăbáoăcáoănƠoănghiênăcuăvăvnăđănƠy.ăVìăvyă

chúngătôiătinăhƠnhănghiênăcuăđătƠi:
"NghiênăcuăhiuăquăcaăkhángăsinhădăphòngătrongăchnăđoánăvƠăđiuă
trăcanăthipăniămch"ănhmăhai mcătiêu:
1. Mô t đc đim ca đi tng nghiên cu s dng kháng sinh d phòng
trong chn đoán và điu tr can thip ni mch.
2. So sánh hiu qu điu tr kháng sinh d phòng đng ung vi kháng sinh
d phòng đng tiêm trong chn đoán và điu tr can thip ni mch












3
CHNGă1:ăTNGăQUANăTẨIăLIU
1.1. Nhim khun vt m
1.1.1.ăTngăquanănhimăkhunăvtăm
Nhim khun vt m (NKVM) là nhng nhim khun ti vt m xut hin
trong vòng 30 ngày sau phu thutăđi vi các phu thut không cy ghép và trong
vòng mtă nmă sauă phu thut vi các phu thut có cy ghép. Hin nay, theo các
nghiên cu trên th gii và  VităNamăđu cho thy, NKVM là loi nhim khun
bnh vin (NKBV) hay gp nht. Thngă kêă hƠngă nmă ti M có khong 2 - 5%
NKVM trong 16 triu phu thutăhƠngănmă[22].
Nhim khun vt m lƠmătngăchiăphíăđiu tr, kéo dài thi gian nm vin và

tình trng bnh tt cho bnhănhơn.ăNKVMăđnăthun làm kéo dài thi gian nm vin
khong 7 - 10 ngày. Ti M,ăNKVMălƠmătng ngày nm vin trung bình là 7,4 ngày và
giaă tngă chiă phíă trungă bìnhă t 400 - 26.000 USD/1 NKVM. Kt qu chi phí cho
NKVM vào khong 130 - 845 triuăUSD/nmăvƠătng chi phí liên quan ti NKVM là
hnă10ăt USD/ănm [22]. Ti Vit Nam, t l NKVMăcaoăhnăso vi nhngănc
phát trin. Theo thngă kêănmă2010ăti Bnh vină Trungă ngă Quơnă đi 108, t l
NKVM chim khong 23,5% các loiăNKBVăvƠăđng th 2 trong s các loi NKBV,
sau nhim khună đng hô hp [7]. Kt qu nghiên cu ti Bnh vin Bch mai
(2002), thi gian nm vinăvƠăchiăphíăđiu tr phát sinh do NKVM là 8,2 ngày và 2,0
triuăđng [1].
Tuy nhiên, vic áp dng tt các bin pháp phòng nga NKVM sau phu thut
có th làm gim t 30 - 50%ăcácătrng hp NKVM. Các bin pháp bao gm: s dng
đúngăkháng sinh d phòng; chun b phuătrng tt (co lông, tóc phù hpătrc phu
thut, chun b da vùng phu thut: tm, sát trùng da); giám sát nhităđ,ăđng huyt,
oxy trong sut cuc phu thut; thc hin tt quy trình vô trùng (ra tay, x lý dng
c, k thutăgơyămê…);ăgiámăsátăvƠăphn hiăcácătrng hp NKVM sau phu thut
choăbácăsăđiu tr;ăgiámăsátămôiătrng phòng m: v sinh, thông khí, nhân s [22].
1.1.2.ăNhngăyuătănguyăcăliênăquanăđnăNKVM [2]
1.1.2.1. Yu t ngi bnh
Thang Long University Library



4
- angătn ti nhim khun ti vùng phu thut hoc ti v trí khác xa v trí rch
daănhă phi,  taiămiăhng,ăđng tit niu hoc trên da.
- aăchơnăthng,ăvtăthungădp nát.
- áiătháoăđng: do nngăđ đng cao trong máu toăđiu kin thun liăđ vi
khun phát trin khi xâm nhp vào vt m.
- Nghin thucălá:ătngănguyăcăNKVMădoăcoămch và thiuădng ti ch.

- Suy gim min dch,ăđangăs dng các thuc c ch min dch.
- Béo phì hocăsuyădinhădng.
- Bnh nhân nmălơuădoălƠmătngălng vi sinh vtăđnh c.
Tình trng bnhănhơnătrc phu thut càng nngăthìănguyăcăNKVMăcƠngăcao.
Theo phân loi ca Hi Gây mê M, bnh nhân phu thutăcóăđim ASA (Ameirican
SocietyăofăAnesthegiologists)ă4ăđimăvƠă5ăđim có t l NKVM cao nht
im ASA
Tiêu chun phân loi
1ăđim
Bnh nhân khe mnh, không có bnh lý toàn thân
2ăđim
Bnh nhân khe mnh có bnh toàn thân mcăđ nh
3ăđim
Bnh nhân bnh toàn thân nngănhngăvn hotăđngăbìnhăthng.
4ăđim
Bnh nhân có bnh toàn thân nng,ăđeăda tính mng
5ăđim
Bnh nhân trong tình trng bnh nng,ăcóănguyăcăt vong cao
trong vòng 24 gi choădùăcóăhayăkhôngăđc phu thut.
Bng 1: Thang đim ASA đánh giá tình trng bnh nhân trc phu thut [18]
1.1.2.2. Yu t môi trng
- Kh khun tay ngoiăkhoaăkhôngăđ thi gian hocăkhôngăđúngăk thut, không
dùng hóa cht kh khun,ăđc bit là không dùng ch phm v sinh tay cha cn.
- Chun b bnhă nhơnă trc m không tt: không tm bng xà phòng kh
khun, v sinh kh khun vùng rchădaăkhôngăđúngăquyătrình,ăco lông khôngăđúngă
ch đnh, thiăđim và k thut.
- iu kin phu thutăkhôngăđm bo vô khun:ăkhôngăkhí,ănc v sinh tay
ngoi khoa và b mt thit b,ămôiătrng bung k thut b ô nhim hocăkhôngăđc
kim soát chtălngăđnh k.

5
- Dng c y t: Khôngăđm bo vô khun do chtălng tit khun, kh khun
hocăluăgi, s dng dng c khôngăđúngănguyênătc vô khun.
- Không tuân th nguyên tc vô khun trong bung phu thutălƠmătngălng
vi sinh vt ô nhim: ra vào bung k thută đúngăquyăđnh, không mang hoc mang
phngătin che chnăcáănhơnăkhôngăđúngăquyăđnh, không v sinh tay/ không thay
gngăsauămiăkhiătayăđng chm vào b mtămôiătrng…
1.1.2.3. Yu t phu thut
- Thi gian phu thut: thi gian phu thutăcƠngădƠiăthìănguyăcăNKVMăcƠngă
cao.
- Loi phu thut: phu thut cp cu, phu thut nhim và bnă cóă nguyăcă
NKVMăcaoăhnăcácăloi phu thut khác.
- Thao tác phu thut: phu thut làm tnăthng,ăbm dp nhiu mô, t chc,
mt máu nhiu, vi phm nguyên tc vô khunălƠmătngănguyăcămc NKVM.
Loi
phu thut
nh ngha
Nguy c
NKVM(%)

Sch
Là nhng phu thut không có nhim khun, không m vào
đng hô hp, tiêu hóa, sinh dc, tit niu. Các vtăthngă
schăđcăđóngăkínăk đu hocăđc dnăluăkín.

1-5

Sch/nhim

Là các phu thut m vƠoăđng hô hp, tiêu hóa, tit niu,
sinh dcătrongăđiu kin có kim soát và không có ô nhim.

5 -10


Nhim
Là nhng phu thut ti các vtăthngăh, chnăthngăcóă
kèm vtăthngămi hoc nhng phu thutăđ xy ra li vô
khun ln hoc phu thutăđ thoátălng ln dch t đng
tiêu hóa. Nhng phu thut m vƠoă đng sinh dc, tit
niu,ăđng mt có nhim khun, phu thut ti nhng v trí
có nhim khun cpătínhănhngăchaăhóaăm.



10 - 15


Bn
Là nhng phu thut thng tng rng, phu thut viêm
nhim cp tính có m hoc không có m, phu thutăđng
tiêu hóa có nhim phân, phu thut các d vt ngoi lai, phu
thut vtăthngădoăchnăthngă>ă4ăgi và/hoc có mô cht


>25
Bng 2: Phân loi phu thut theo Altemeier [21]
Thang Long University Library

6
1.2. Kháng sinh d phòng
1.2.1.ăKháiănimăkhángăsinhădăphòng
S dng kháng sinh trong phu thut luôn là vnăđ thi s đc quan tâm trên
th giiăcngănhăti Vit Nam. S dng kháng sinh trong phu thut, th thut nhm
mcăđích:ăđ điu tr các nhim khun vt m vƠăđ d phòng các nhim khun vt m
không xy ra.
Sădngăkhángăsinhădăphòngă(KSDP)ălƠănhmăsădngăkhángăsinhătrcăkhiă
phuăthut,ătoăđcănngăđăkhángăsinhăđăcaoăcnăthitătiăvùngămôăcaăcăthăhocă
vtăthngăniăphuăthutăđcătinăhƠnh.ăNngăđăkhángăsinhăcaoălƠăcnăthităđăboă
văchngăliăcácăviăkhunăcóăthăsinhăsnătiăvùngăgiiăphuătngăng.ăKSDPăđcă
dùngănhmăhnăchănhngănguyăcănhimăkhunăsauăm,ăkhiăchaăcóănhimăkhun.ăVìă
vy,ăKSDPăkhácăviăkhángăsinhăđiuătrălƠ khi quáătrìnhănhimăkhunăđƣăhìnhăthƠnhă
hocăkhiăcóăănhimăkhunăxutăhinătrongăkhiătinăhƠnhăphuăthut [14], [15].
Vi các nhim khun vt m hoc vi các phu thut nhim và bn (theo phân
loi ca Altemeier, bt buc phi s dngăkhángăsinhăđiu tr. Thôngăthng kháng
sinhăđiu tr s đc s dng ti thiu khong 7 ngày tùy tng loi kháng sinh và mc
đ NKVM.ăKhángăsinhăđc la chn theo kinh nghim và tiăuălƠăda theo kt qu
khángăsinhăđ ca vi khun nuôi cyăđc t vt m.
Theo khuyn cáo vi các phu thut sch và sch nhim theo phân loi ca
Altemeier nên s dng KSDP. KSDP phiăđc s dngătrc lúc rch da, thiăđim
dùng ph thuc tng loi kháng sinh sao cho nngăđ thuc kháng sinh  thiăđim
rch da cao nht,ăthôngăthng ch cn duy nht mt liu KSDP trc lúc rch da, vi
các phu thut kéo dài trên 4 gi hocălng máu mt trong phu thut > 1500 ml cn
tiêm nhc li mt liu kháng sinh ngay sau phu thut. KSDP hinăđƣăđc áp dng
rng rãi trên th gii. Tuy nhiên hin nay vic áp dng KSDP đi vi phu thut sch
và sch nhim còn rt hn ch  Vit Nam, hu ht ti các chuyên khoa ti các bnh
vin  VităNamăđuădùngăkhángăsinhăđiu tr nhngăvi mcăđíchăd phòng, tc là

khángăsinhăđc s dng sau phu thut ti 5 - 7 ngày sau mc dù không có nhim
khun vt m vi mcăđíchălƠăphòngăkhôngăchoănhim khun vt m xy ra, hoc có
s dngăkhángăsinhăngƠyătrc lúc phu thutănhngăvn kéo dài ti 5 - 7 ngày sau



7
phu thut. Vic lm dng kháng sinh này s dnăđnătngăchiăphíăđiu tr,ătngăkhángă
sinh ca vi khun. Theo nghiên cu ti khoa ngoi thn kinh bnh vin Ch Ryănmă
2010, 100% các phu thut có s dngăkhángăsinhăngayătrc phu thut tip tc s
dng kháng sinh này t 5 - 7 ngày sau phu thut mc dù không có NKVM và phu
thut thuc loi phu thut sch và sch nhim [14], [15].
1.2.2.ăThucădùngătrongăkhángăsinhădăphòng
Cácăkhángăsinhăthucănhómăcephalosporinăđƣăđcănghiênăcuăsơuărngănht.ă
CácăthucănƠyăhuăhiuăđiăviănhiuăviăkhunăgramădngăvƠăgramăơm,ăthuc dùng
anătoƠn,ăcóădcăđngălcăthíchăhpă vƠăgiáăthƠnhăr.ăNuăbnhănhơnăbă dăngăviă
betalactam,ăcóăthăthayăthăbngăclindamycinăhocăvancomycinăđăngaăviătrùngăgramă
dng.ă iă viă cácă phuă thută đngă tiêuă hóaă cnă dùngă cefoxitină (hocă mtă
cephalosporin thă hă thă 2)ă đă ngaă viă trùngă kă khí.ă Nuă bnhă nhơnă dă ngă viă
betalactamă cóă thă chnă aztreonamă ktă hpă viă clindamycin hocă metronidazole.

Aminoglycosides khôngăphiălƠăkhángăsinhăhƠngăđuăđădăphòng.ăVancomycin đcă
chăđnh khiăcóănguyăcănhimătăcu kháng methicillin (MRSA), tuy nhiên không nên
dùngăvancomycinătrongămiătrngăhp. Cácăkhángăsinhăđcădùngănhiuănhtăđădă
phòngă(nhăcephalosporin)ăcóătácădngădităkhunătùyăthuc vƠoăthiăgian.ăTácădngă
dă phòngă đtă mcă tiă đaă khiă nngă đă khángă sinh trongă máuă luônă luônă vtă quáă
ngngăcaănngăđădităkhunătiăthiuăđiăviăviăkhun.ăKhiăphuăthutăkéoădƠiăquáă
mcăđiuătrăcaăkhángăsinh,ăcnătiêmăthêmămtăliuăkătip.ăThiăgianăđătiêmăliuăkă
tipăđiăviăcefazolinălƠă3ăđnă4ăgi.ăCóăthăcătính thiăgianăđătiêmăliuăthăhaiă
(hocăthăba)ăcaăkhángăsinhădăphòngădaăvƠoă3ăyuăt:ănngăđăkhángăsinhăămôăđtă

đcăămtăngiăbìnhăthng,ăthiăgianăbánăhyăcaăthuc vƠănngăđădităkhunătiă
thiuăcaăviătrùngămƠătaămunădăphòng.ăNóiăchungăkhángăsinhădăphòngăphiăđcă
tiêmătnhămchătrongăvòngă1ăgiătrcăphuăthutăvƠăphiăchmădtătrongăvòngă24ăgiă
sauăphuăthut [14], [15].
1.3. Các k thut chn đoán và can thip ni mch trong nghiên cu
1.3.1.ăKăthutăchpăvƠăcanăthipăđngămchăvƠnhă[9]ă
ChpăđngămchăvƠnhă(MV)ătălơuăđcăcoiălƠătiêuăchună"vƠng"ăđăchnăđoánă
bnhăMV,ătăđóăđánhăgiáăđcăđimăhìnhătháiătnăthng,ălƠmăcăsăđaăraăcácăchină
Thang Long University Library



8
lcăđiuătrătiăuănht:ăđiuătrăniăkhoa,ăcanăthipăMV hayăphuăthutăbcăcuăniăchă
- vành.
* Lch s k thut
HìnhănhăMVălnăđuătiênăđcăchpăbiăMasonăSonesăăbnhăvinăClevelandă
nmă1958ămtăcáchătìnhăc,ăhìnhănhăđngămchăvƠnhăkhiăđóăghiănhnăđcăquaăchpă
bungăthtătrái.ă
Gruentzigăđƣăphátătrinăvicăsă dngăngăthôngă(catheter)ăthƠnhădngăcăcană
thipăhuădngămƠătrcăđóăchădùngătrongăchnăđoán.ăTrngăhpănongăMVăđuă
tiênăđcătinăhƠnhăvƠoănmă1977ătiăZurichăThyăS.ăSăphátătrinăcaănongăMVă
quaădaăđƣămăraămtăngƠnhămiătrongătimămchălƠătimămchăhcăcanăthip; tipătheoălà
đtăstentă(mtăgiáăđăbngăkimăloi)ăMV.ăViănhngăhiuăquăuăvităđó,ăchpăvƠă
canăthipănongăđtăstentăMVăđƣăđcăápădngăthngăquyătrongăchnăđoánăvƠăđiuătră
tiăcácăbnhăvinătrungăngăcngănhăđaăphngăăVităNam.
* Nguyên lý chp mch: Dùng mtădngăcă(Introducer)ălunăquaădaătheoăđngăđngă
mchăquayăhocăđngămchăđùi,ăsauăđóălunăcácăngăthôngă(catheter)ăqua dngăcămă
đng,ăquaăquaiăđngămchăchăvƠoăMV.ă

Hình 1: ng mch quay và đng mch đùi

TinăhƠnhăbmăthucăcnăquangăvƠo MVăvƠăchpădiămáyăphátătiaăX,ăthuă
nhnăhìnhănhăquaăhăthngăkăthutăs.



9

Hình 2: K thut chp đng mch vành và can thip nong đt stent
1.3.2.ăKăthutăthmădòăđinăsinhălỦătimăvƠătrităpháăbngăsóngătnăsăRadioă[6]
Cùngăviăxuăhngăphátătrinăcaăthăgii,ăphngăphápă
thmădòăđinăsinhălýă
timăvƠătrităpháăbngăsóngănngălngătnăsăRadio
trongăchnăđoánăvƠăđiuătrăcácăriă
lonănhpătimăđangăđc ápădngăthngăquyătiămtăsătrungătơmătimămchăln.
* Ch đnh: Kăthutăchoăphépăphơnătíchăchiătităcăchăcăbnăđiăviăcácăriălonă
nhpătim,ăđnhăkhuăvătríăgơyăcácăriălonănhp.ăDoăvy,
thmădòăđinăsinhălýătimăvƠă
trităpháăbngăsóngănngălngătnăsăRadio
đcăchăđnhătrongăcácătrngăhpăsau:
- Xácăđnhăchínhăxácăloiăriălonănhpă(riălonănhpănhanhătrênătht,ăriălonă
nhpăthtăhocăriălonănhpăchm)
- Xácăđnhănguyênănhơnăgơyăngtă(lonănhpătimăchmăhayănhanh)
- Lngăgiáătiênălngăbnhătimămchătrongănhngătrngăhpăcăth
- Phơnătngănguyăcăđtătăăbnhănhơnăbnhătimăthcăth
- Thêmăbngăchngăvăchăđnhăchoăđiuătrănh:ăđtămáyătoănhpăvnhăvină

hocăcyămáyăpháărungătăđng
- Loiă bă cácă ă lonă nhpă hocă cácă đngă gơyă riă lonă nhpă timă bngă nngă
lngăsóngătnăsăradioăquaăcatheter
* Nguyên lý k thut
- SădngăđngăvƠoăbngăđng, tnhămchăđùi
- Dngăcăthmădòăđinăsinhălýăbaoăgm:ăđinăccăthmădòă4ăccă(5F),ăđinăccă
thmădòăxoangătnhămchăvƠnhă10ăccă(6F)ăvƠăcatheterăđiuătră4ăccă(7F)

Thang Long University Library



10

Hình 3: ng vào đng, tnh mch đùi và dng c ca k thut
- DaătrênăđinătimăđătrongăbungătimăvƠăhìnhănhăthuăđcătămáyăchpămch,ă
bnhănhơnăđcăchnăđoánăvƠăđiuătrăbngănngălngăsóng Radio theo quy trình


Hình 4: K thut thm dò đin sinh lý tim và điu tr bng nng lng tn s Radio
1.3.3.ăKăthutăđiuătrăbnhălỦătimăbmăsinhăbngădngăcă[6]
Bnhătimăbmăsinhăvnărtăthngăgpătrongăđiăsngăxƣăhi,ătălămcătrungă
bìnhă bnhă timă bmă sinhă cácă thă khongă 0,4%ă să tră sinhă ra. Tiă Vită namăchaă cóă
nhngăthngăkêăchínhăthc,ănhngăcătínhăcóăthăcònălnăhnăsătrênă(doăđiuăkină
kinhăt,ăxƣăhi,ăchinătranhăvƠăcácăchtăđcăôănhim ).ăiuătrăbnhălýătimăbmăsinhă
bngădngăcătheoăđngăniămchăđcăchăđnhăănhiuămtăbnhăkhácănhauănh:ă
thôngăliênănh,ăthôngăliênătht,ătnătiăngăđngămch ăTrongănghiênăcuăcaăchúngă
tôiăchăthcăhinătrênănhngăbnhănhơnăthôngăliênănhăcóăchăđnhăbítălăthôngăbngă
dngăc.ăơyălƠăphngăphápăgiúpătránhăđcăcucămătimăhămƠăvnăchoăktăquă
tngăt.ăPhngăphápăđƣăđcănghiênăcuăápădngărngărƣiătrênăthăgiiăvƠătiăcácă

trungătơmătimămchălnăcngănhăbnhăvinăTQă108.



11
* Nguyên lý k thut
- ngăvƠo:ăđng,ătnhămchăđùiă
- óngăthôngăliênănhăbngădngăcăAmplatzerăquaăđngăngăthôngălƠămtăloiă
thită bă đcă bită bngă liă kimă loiă Nitinolă nhă hình,ă cóă hìnhă dángă haiă dùă ápă vƠoă
nhau vƠăniăviănhauăbiămtăeo.ăKhiăđaăvƠoăthìădngăcăđƣăđcăthuăvƠoătrongăngă
thông.ăTătnhămchăđùiăphiăđaăngăthôngălênăquaălăthôngăliênănhăđăsangănhătrái.ă
QuaăđóăđyădùălênăvƠămăcánhăphíaănhătráiătrcăsauăđóăkéoăliămcăváchăliênănhăvƠă
mătipăcánhăcònăliăbênănhăphiăđăépăliăvƠăđƣăđóngăkínăváchăliênănh.ăSauăđóăkimă
traăvƠătháoăriădùăraăbngăcáchătháoăvít.ă



Hình 5: K thut bít dù thông liên nh bng dng c
1.4.ăCácănghiênăcuăkhángăsinhădăphòngătrongăchnăđoánăvƠăcanăthipăniămch
1.4.1.ăCácănghiênăcuătrênăthăgii
Trênăthăgii,ăvnăđăKSDPăđƣăđcăđăcpătăănhngănmă1980ăkhiăcóăsăbùngă
năcaăchnăđoánăvƠăcanăthipăniămch.ăTrongănghiênăcuăcaăSpiesăvƠăcngăs,ăvƣngă
khunăhuytăgpăkhongă4ă- 8%ătrongă chnă đoánă vƠăcanăthipăniămch,ă tuyănhiênă
thngăkhôngăcóă triuăchngătrênălơmăsƠng [21]. TheoănghiênăcuăcaăMcDermott,ă
tìnhătrngănhimăkhunăchăyuălƠădoăcácădngăcăcanăthipăkhôngăđcătităkhunăttă
hocăcanăthipănhiuălnătrênăcùngămtăvătrí [17].ăTheoănghiênăcuăcaăWhittonătrênă
nhngăbnhănhơnăcanăthipăbítădngăcătrongăđiuătrăbnhălýătimăbmăsinh,ătălăbnhă
nhơnănhimăkhunătngăănhngăbnhănhơnăđáiătháoăđng,ăbéoăphìăhocăđƣătngăcană
Thang Long University Library

12
thipătrongăvòngă6ătháng [23]. Leroy vƠăcngăsănghiênăcuătìnhătrngănhimăkhună
stentă trongă cană thipă đngă mchă vƠnh,ă tácă giă nhnă thyă mcă đă nghiêmă trngă khiă
bnhănhơnăcóănhimăkhunăvìăbnhănhơnărtăkhóăkhnătrongăđiuătr;ătheoătácăgi,ătìnhă
trngănhimăkhunăstentăliênăquanăchă yuă doă nhimă khunăvùngă đaădngăcăvƠo
[19].ăNóiăchung,ăcácătácăgiăđuăđaăraăđngăthunăvăhiuăquăcaăKSDPătrongădă
phòngănhimăkhunăănhngăbnhănhơnăcanăthipăniămch.ă
1.4.2.ăCácănghiênăcuăăVităNam
Trongănhngănmăgnăđơy,ănhnăthcăđcătìnhătrngălmădngăkhángăsinhăă
cácăcăsăyătăgơyătnăkémăchoăbnhăvinăvƠăngiăbnh,ăgiaătngătìnhătrngăkhángă
khángăsinh,ăBăYătăđƣăbanăhƠnhănhiuăvnăbnănhmănơngăcaoăhiuăquăcaăđiuătră
khángăsinhătrongăkhámăchaăbnh [1], [2], [3], [4].ăTrênăcăsăđó,ăđƣăcóănhiuănghiênă
cuăvăKSDPătrongăcácăphuăthutăthngăquyănh: nghiênăcuăKiuăìnhăHùngătrênăă
nhngăbnhănhơnăphuăthutăsănƣoă[8],ă inhăVnăTrungătrênăbnhănhơnăphuăthută
đngătiêuăhóaă[7]
ViăsăphátătrinănhăvăbƣoăcaătimămchăhcăcanăthipăviăsălngăvƠăchtă
lngăkăthutăkhôngăngngăgiaătng,ănhngăvnăđănghiênăcuăvănhimăkhunătrongă
quá trìnhăthcăhinăthăthut,ătácădngăcaăKSDP,ăphngăthcădùngăKSDPăvnăchaă
đcăquanătơm.ăHinăti,ăchaăcóăbáoăcáoănghiênăcuăvăvnăđănƠyătiăVităNam.




13
CHNGă2:ăIăTNGăVẨăPHNGăPHÁPăNGHIÊNăCU
2.1. i tng nghiên cu
60 bnhănhơn đcăsădng khángăsinhădăphòngăkhiăthcăhinăkăthutăchnă
đoánăvƠăcanăthipăniămch tiăKhoaăTimămchă- VinăTimămchă- BnhăvinăTWQă

108ăt tháng 4/ 2013 đnăthángă9/2013.ăBnhănhơnănghiênăcu đcăchia nguănhiên
làm 2 nhóm:
- 30 bnhănhơnădùngăkhángăsinhădăphòngăđngăungă(gmănhngăbnhănhơnă
đánhăsăthătăchn)
- 30 bnhănhơnădùngăkhángăsinhădăphòngăđngătiêmă(gmănhngăbnhănhơnă
đánhăsăthătăl)
*ăTiêuăchunăloiătr:
- Bnhănhơnămcăcácăbnhăcpătínhănng
- Bnhănhơnăcóăbiuăhinănhimăkhunătrcăkhiăthcăhinăkăthut
- Bnhănhơnămcăbnhămnătínhăkhácănhăhngăđnăktăquăcaăcácăyuătăviêm
- Bnhănhơnătăchiăthamăgiaănghiênăcu
- Bnhănhơnăkhôngătheoădõiădcăđc
2.2. Phng pháp nghiên cu
2.2.1.ăThităkănghiênăcu
Nghiênăcuătinăcu,ăct ngang,ămôătăvà có so sánh.
2.2.2.ăNiădungănghiênăcuă
2.2.2.1. Chun b bnh nhân trc khi thc hin k thut
* BnhănhơnăđcăkhámălơmăsƠng,ălƠmăcácăxétănghimăcnălơmăsƠngăthngăquy
- inătâm đă12ăđoătrình
- ChpăXQălngăngc
- Xétă nghimă máu: côngă thcă máu,ă glucose,ă ure,ă creatinine, cholesterol,
triglycerid,ăHDL,ăLDL,ăGOT,ăGPT,ăđinăgii
- CácăxétănghimăđánhăgiáătìnhătrngănhimăkhunăvƠăyuătăviêm
+ăBchăcu,ăcôngăthcăbchăcuă(giáătrăbìnhăthng: 4 - 10 g/l)
+ăMáuălngă(giáătrăbìnhăthng: < 10mm)
+ CRP: C-ReactiveăProteină(giáătrăbìnhăthng:ăâm tính)
Thang Long University Library

14
+ PCT: Procalcitonină(giáătrăbìnhăthng:ă0 - 0,05 ng/ml)
*ăXácăđnhăchăđnhăkăthutăchnăđoánăvƠăcanăthipăniămch
*ăTínhăđimăASAă(AmeiricanăSocietyăofăAnesthegiologists)ăđánhăgiáătìnhătrngă
bnhănhơnătrcăkhiăthcăhinăkăthut
*ăánhăgiáăphơnăloiăphuăthutătheoăbngăphơnăloiăAltemeier
*ăGhiăcácăthôngătinăvƠoăbnhăánănghiênăcuăthngănht.ăă
*ăDùngăkhángăsinhădăphòngăđngăungăhocăđngătiêmătheoă phơnănhómă
nguănhiênăquyăđnhătătrc.ă
2.2.2.2. Thc hin k thut chn đoán và can thip ni mch
*ăaăđim:ăPhòngăcanăthipătimămchăcaăBnhăvin TQă108
*ăQuyătrìnhăkăthută
- Tăthăbnhănhơn:ă Bnhănhơnănmăngaă trênă bƠnăchpăDSA,ăsátă khună vùngă
đngăvƠo,ătriăsngăvƠăbácăsăchunăbădngăcătheoăquyătrìnhăvôăkhunăthngănht

Hình 6: Chun b bnh nhân
- VătríăđngăvƠo:ătùyăthucăkăthutăthcăhină(ngămchăquay,ăđngăvƠătnhămchăđùi)

ng mch quay ng, tnh mch đùi
Hình 7: Chun b các v trí đng vào ca th thut



15
- Thcăhinăkăthutătheoăchăđnhăcaăbnhănhơn

Hình 8: K thut chp và can thip đng mch vành
2.2.2.3. Theo dõi bnh nhân sau khi thc hin k thut
- Sauăkhiăthcăhinăkăthut,ăđaăbnhănhơnăvăphòngăbnh
- ánh giáăvƠăchmăsócăđiuădngătoƠnădinătheoăquyătrìnhănmăbc

- Cùngăbácăsăthcăhinăkăthutăkimătraăhiuăquăcaăkăthut,ăđánhăgiáăbină
chngă(nuăcó)
- LƠmăxétănghimăđánhăgiáătìnhătrngănhimăkhunăvƠăyuătăviêmăsauă24h:
+ăBchăcu,ăcôngăthcăbchăcu
+ăMáuălngă
+ CRP: C-Reactive Protein
+ PCT: Procalcitonin
+ăCyămáu
2.2.2.4. Theo dõi bnh nhân sau khi ra vin 30 ngày (phng vn qua đin thoi)
- TìnhătrngălơmăsƠngăchungăsauăthcăhinăthăthut
- TìnhătrngănhimăkhunătoƠnăthơn
- TìnhătrngătiăchăđngăvƠoăthcăhinăthăthut
2.2.3.ăQuyătrìnhăđiuădngăchunăbăbnhănhơnătrcăthăthut
* Phng tin
- Xà phòng sát khun dùng cho tm gi
- Dung dch sát khun
Thang Long University Library



16
+ăTênăbitădc:ăCefuroxim
+ăDngăbƠoăch:ăviênănén
+ăHƠmălng:ă500ămg
+ăLiuălng:ă1000ămg


- Khnălau,ăqunăáo,ăging và ga triăging sch
- Kéo ct móng tay, Acetoneăchùiăsnămóngătay
* Quy trình thc hin

- Hng dn bnh nhân tm gi sch s, v sinh cá nhân, v sinhărngăming, v
sinh vùng d kin s thc hin th thut (vùng bn hoc c tay), ct ngn móng tay,
móng chân, tóc ct gn gàng. Ngh ngiăti ging, tri ga sch s
- Báo bác s điu tr nu bnh nhân có tình trng viêm nhimăđ đcăđiu tr
tích ccătrc th thut,ăđm bo bnh nhân không có tình trng nhim khunătrc
khi thc hin th thut
- Kim tra v sinh, co lông vùng thc hin th thut ln cuiătrc khi tin
hành th thut
2.2.4.ăQuyătrìnhădùngăkhángăsinhădăphòngătrongănghiênăcu
* Thuc s dng
- Khángăsinhăđngăung


+ăCáchădùng:ăungătrcăkhiăthcăhinăthăthută180ăphút
- Khángăsinhăđngătiêm

+ă Tênă bită dc:ă cefoperazoneă &ă
sulbactam
+ăDngăbƠoăch:ă
dungădchătiêmătnhămch
+ăHƠmălng:ă1000ămg
+ăLiuălng:ă1000ămg




17
+ăCáchădùng:ătiêmătnhămchătrcăkhiăthcăhinăthăthută30ăphút
* Tiêm nhc li liu kháng sinh nu thi gian phu thut kéo dài > 3 gi
* Nhng thông s cn thu thp

- ThiăgianătăkhiădùngăKSDPăđnălúcăbtăđuăthcăhinăthăthut
- CácătácădngăkhôngămongămunăcaăKSDP
- Săbnhănhơnăphiăchuynăsangăkhángăsinhăđiuătr

2.4. X lý s liu
Cácăsăliuăthuăđcătănghiênăcuăsăđcăxălýăbngăcácăthutătoánăthôngăkêă
trongăyăhcăvƠăphnămmăSPSS. Cácăbinăliênătcăđcăbiuădinădiădngăsătrungă
bìnhă±ăđălchăchună(
X
± SD). Giáătrăpă<ă0,05ătínhătoánătrongăcácăphépăsoăsánhăkimă
đnhăđcăcoiă lƠăcóăýănghaă thngăkê,ăkhongătinăcyăcngăđcătínhătrongăkhongă
95% (95% CI)
SăăTHITăKăNGHIÊNăCU







Bnhănhơnănghiênăcu
n = 60
Xétănghiêmătrcăthăthut
Khángăsinhădăphòngăđngăungă
n = 30

Khángăsinhădăphòngăđngătiêmă
n = 30
Xétănghimăsauăthăthut
Theo dõi sau 30 ngày

Thang Long University Library



18
CHNGă3:ăKTăQUăNGHIÊNăCU
3.1.ăcăđimăchungăcaăbnhănhơnănghiênăcu
3.1.1.ăPhơnăbătuiăvƠăgiiăcaăbnhănhơnănghiênăcu

Thông s
Nhóm KSDP
đng ung
n = 30
Nhóm KSDP
đng tiêm
n = 30

p

Tuiă(nm)
60,5 ± 12,6
61,7 ± 12,6

> 0,05
61,1 ± 12,5

Gii
Nam (n%)
24 (80)
23 (76,6)

> 0,05
N (n%)
6 (20)
7 (23,4)
> 0,05
Nhn xét:
Bnhănhơnănghiênăcuă cóăđătuiătrungăbìnhă 61,1ănm,ătrongă đóănhómăbnhă
nhơnădùngăKSDPăđngăungălƠă60,5 nm khácăbităkhôngăcóăýănghaăthngăkêăsoăviă
nhómăKSDPăđngătiêmălƠă61,7ănmăviăpă>ă0,05.ăTrongăă60ăbnhănhơnănghiênăcuăcóă
13ăbnhănhơnănă(21,7%)ăvƠă47ăbnhănhơnănamă(78,3%).
3.1.2.ăc đimăbnhălỦăktăhpăcaăbnhănhơnănghiênăcu

Thông s
Nhóm KSDP
đng ung
n = 30
Nhóm KSDP
đng tiêm
n = 30

p
Tngăhuytăápă(n %)
10 (33,3)
16 (53,3)
> 0,05
áiătháoăđngă(n %)
6 (20)
5 (16,6)
> 0,05
NMCTăcă(n %)

4 (13,3)
7 (23,3)
> 0,05
Suy tim (n %)
2 (6,6)
2 (6,6)
> 0,05
CnăNNKPTTă(n %)
7 (23,3)
4 (13,3)
> 0,05
Nhn xét:
Trongănghiênăcu,ăsăbnhănhơnătngăhuytăápălƠă26ăbnhănhơn,ăchimătălăcaoă
nhtătrongăcácăbnhălýăktăhp.ăăKhácăbităgiaă2ănhómăKSDPăđngăungăvƠăđngă
tnhămchăkhácăbităkhôngăcóăýănghaăthngăkêăviăpă>ă0,05.