biến chứng của bệnh nhân được vô cảm bằng gây tê tủy sống và một số yếu tố liên quan tại bệnh viện thể thao việt nam

B GIO DCVOTO
TRNGI HCTHNGLONG
KHOA KHOA HC SC KHE
B MễN DIUDNG


NGUYN TH LAN
Mó sinh viờn B00219


BIếN CHứNG CủA BệNH NHÂN ĐƯợC VÔ CảM
BằNG GÂY TÊ TủY SốNG Và MộT Số YếU Tố LIÊN QUAN
TạI BệNH VIÊN THể THAO VIÊT NAM



TI TT NGHIP H C NHN VLVH





H Ningy22thỏng11nm2013


B GIO DCVOTO
TRNGI HCTHNGLONG
KHOA KHOA HC SC KHE
B MễN DIUDNG

NGUYN TH LAN
Mó sinh viờn B00219


BIếN CHứNG CủA BệNH NHÂN ĐƯợC VÔ CảM
BằNG GÂY TÊ TủY SốNG Và MộT Số YếU Tố LIÊN QUAN
TạI BệNH VIÊN THể THAO VIÊT NAM



TI TT NGHIP H C NHN VLVH


Ngi HDKH: Ths H Ngc Quõn


H Ningy22thỏng11nm2013
Thang Long University Library



LI CMăN
 hoàn thành lunăvnănƠyă
Tôi xin chân thành gi li cmănăti Ban giám đcătrngăđaiăhcăThngăLong,ă
b mônăiuăDng,ăđƣăto miăđiu kin thun li cho tôi tham gia khoá hc.
Tôi xin trân trng cmănăbanălƣnhăđo th thao Vit Nam, khoa gây mê hi
sc, khoa ngoi tng hp, khoa ngoi chnăthngăđƣăto miăđiu kin v vt cht,
tinh thn, c văđng viên tôi hc tp, nghiên cu và thc hinăđ tài.

Tôiăxinăđc bày t lòng bitănăsơuăsc ti GS.TS Phm Th Minhăcăngi
thy luôn tn tâm vi ngh,ăgiúpăđ tôi trong sut quá trình hc tp,ăcngănhăthc
hin lunăvnănƠy.
Tôi xin cmă nă đn Ths Hà Ngcă Quơnă ngi thy mu mcă đƣă ht lòng
truynăđt nhng kin thc, kinh nghim quý báu, tnătìnhăhng dn tôi trong sut
quá trình nghiên cu, thc hinăđ tài và hoàn thành lunăvn.
Tôi xin chân thành cmă nă cácă Thy, Cô trong hiă đng chm lună vn.ă
Nhngăngi Thyăđƣăđóngăgóp,ătruyn th nhng kin thc, kinh nghim quý báu
trong sut quá trình hc tp và thc hin.
Cui cùng tôi xin bày t lòng bitănăsơuăsc ti cha m, anh ch em, bn bè
đng nghip và nhngăngi thân. Nht là chngăvƠăconătraiăđƣăchiaăs, ht lòng
giúpăđ đng viên, to miăđiu kin cho tôi hc tp và hoàn thành lunăvnănƠy.

Hà Ni, ngày 22 tháng 11 nm 2013
Tác gi

Nguyn Th Lan


DANH MC CH VIT TT


BC : Bin chng
BN : Bnh nhân
CS : Ct sng
DNT : Dch não tu
GTTS : Gây tê ty sng
HA : Huyt áp
NC : Nghiên cu
SpO2 :ă bão hoà oxy máu mao mch

TB : Trung Bình
TS : Ty sng

















Thang Long University Library



MC LC

T VNă 1
Chngă1:
TNG QUAN 2
1.1. MTăVÀIăIM MC LCH S CịăLIểNăQUANăN TÊ TY SNG 2
1.2. GII PHUăVÀăSINHăLụăLIểNăQUANăN GTTS 3

1.2.1. Ct sng 3
1.2.2. Các dây chng và màng 4
1.2.3. Các khoang 6
1.2.4. Ty sng 6
1.2.5. Dch não ty 7
1.2.6 Phân phi tităđon 8
1.2.7. H thn kinh thc vt 9
1.3. BIN CHNG CA GTTS 9
1.3.1. Nhcăđu 9
1.3.2.ăauălng 10
1.3.3. H huyt áp 10
1.3.4. Hô hp gim 10
1.3.5. Nôn,bun nôn 11
1.3.6. Bí tiu 11
1.3.7. Nhim trùng 11
1.3.8. Di chng thn kinh 11
1.4ăăCHMăSịCăBNH NHÂN SAU M THỌNGăTHNG 11
1.4.1 Vn chuynăBN,ăthayăđiătăth 12
1.4.2.ăGing, phòng BN 12
1.4.3. Du sinh tn 12
1.4.4. S vnăđng 12
1.4.5.ăLng xut nhp 12
1.4.6.ăNc tiu 13


1.4.7. ng dnălu 13
1.4.8. Thuc 13
CHNGă2: IăTNGăVÀăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU 14
2.1.ăIăTNG NGHIÊN CU 14
2.1.1. Tiêu chun la chn 14

2.1.2. Tiêu chun loi tr 14
2.2.ăPHNG PHÁP NGHIÊN CU 14
2.3.ăPHNGăPHÁPăCHN MU VÀ C MU 14
2.4.ăCÁCăBC TIN HÀNH NGHIÊN CU 14
2.5. X LÝ VÀ PHÂN TÍCH S LIU 15
2.6.ăOăC NGHIÊN CU 15
CHNGă3: KT QU NGHIÊN CU 17
3.1.CăIM CHUNG CAăIăTNG NC 17
3.2. BIN CHNG TRONG QUÁ TRÌNH THEO DÕI 19
3.3. LIÊN QUAN S  XUT HIN CÁC BIN CHNG CA GTTS VI CÁC
YU T 20
CHNGă4:ăBÀN LUN 22
4.1.ăCăIM GTTS THEO TUI 22
4.2.ăCăIM CA GTTS THEO GII 22
4.3. CÁC BC GP TRONG QUÁ TRÌNH THEO DÕI 22
4.4 MT S YU T LIÊN QUAN VI BIN CHNG 25
KT LUN 26
KIN NGH 27
TÀI LIU THAM KHO
PH LC





Thang Long University Library


DANH MC BNG

Bng 3.1. Các bin chng ca GTTS gp trong quá trình theo dõi bnh nhân 19
Bng 3.2. Liên quan các bin chng vi thi gian phu thut 20
Bng 3.3. Liên quan BC vi tình trng ct sng, s ln chc tê, v trí phu thut 21



DANH MC BIUă

Biuăđ 3.1: Phân b BNătheoăđ tuô 17
Biuăđ 3.2: Phân b BN theo gii 18

Thang Long University Library


DANH MC HÌNH
Hìnhă1.1:ăăSăđ ct sng 4
Hình 1.2: Các đt sng thtălng 5
Hình 1.3: Liên quan các r thn kinh gai sng viăđt sng 7
Hìnhă1.4:ăSăđ phân phi tităđon 8


1
T VNă

Phu thut (PT) là mt can thip lnăvƠoăcăth conăngi, mt trong nhng
nhân t quan trng quytăđnh s thành công ca cucăPTăđóăvnăđ vô cm, do vy
vic nghiên cu (NC) ra cácăphngăphápăvôăcm là mt trong nhng thành tuăvă
đi caăconăngi, giúpăconăngi có th kéo dài s sng.
Có nhiuăphngăphápăvôăcmădùngătrongăPTănhăgơyămêăni khí qun, gây
mêătnhămch, gây tê ty sng (GTTS) ătrongăđóăGTTSălƠăphngăphápăđc đánh

giá là hiu qu vi nhngăuăđimăvt triănh: Có th dùng cho nhng bnh nhân
(BN)ăđangăb bnh thuc h hô hp viêm phi, hen, viêm hng, tnăthngăvùngă
hu hng, thanh qun…
S thành công ca PT cngăph thuc mt phn lnăvƠoăchmăsócăsauăPT, vì
nóălƠăgiaiăđon có nhiu ri lon v sinh lý bao gm các bin chng (BC) v hô hp,
tunăhoƠn,ăkíchăthíchăđau,ăh nhităđ, ri lon chcănngăthnăvv…
PhngăphápăGTTSăđc ch đnh cho các PT  vùngăđc chi phi bi
các dây thnă kinhă di D4 ca tu sng.ă LƠăphngă phápăđc áp dng mt
cáchăthng quy ti các bnh vin nói chung và bnh vin th thao Vit Nam
nói riêng.
Tuy nhiên GTTS vn là công vic khó, tim n nhngănguyăcăvà có th xy
ra nhng BC đòiăhi phi theo dõi sát, phát hin sm nhng triu chng btăthng
và x lý cp cu kp thi.
Vì vy, chúng tôi thc hinăđ tài “BC ca BN đc vô cm bng GTTS
và mt s yu t liên quan ti bnh vin th thao Vit Nam” vi 2 mc tiêu sau:
1. Mô t BC caăBNăđc vô cm bng GTTS ti bnh vin th thao Vit
Nam t thángă3/2013ăđn tháng 7/2013.
2. Mô t mt s yu t liên quan vi BC sau PT GTTS  nhng BN trên
Thang Long University Library


2
Chngă1
TNG QUAN

1.1. MTăVÀIăIM MC LCH S CịăLIểNăQUANăN TÊ TY SNG [4]
- Nmă1764,ăCotugnoăkhámăpháăăraădch não ty (DNT)
- Nmă1825,ăMagendieămôăt s tun hoàn ca DNT.
- Nmă1860,ăNiemannăvƠăLossenăđƣăcôălpăđc cocaine t cây Erythroxylon coca.
- Nmă1862,ăSchraffămôăt tính cht gimăđauăcaănóăvƠănmă1884ăSigmundă

Freud gii thiuănóănhă lƠă mtă dc cht và dùng làm tê niêm mc trong
nhãn khoa.
- Nmă1885,ăLeosnardăCorningăchích cocaine vào giaăhaiăđaăsng cui ca
con chó vi mcăđíchăđiu tr,ăđƣăgơyăhu qu mà ông giălƠăTTS,ălúcăđóă
ôngănghăcocaineăhp th qua h tun hoàn ch không phi là tác dng trc
tip lên TS.
- Nmă1891ăHeinrichăQuinckăđƣătiêuăchun hóa vic chc dò TS và ly DNT
- Nmă1898,ăAugustăBierăGTTSătrênăngi lnăđuătiênăđ m  bàn chân cho
mt BN.
- Nmă1900,ăTate,ăCaglieriăvƠăMatasălnăđơuătiênădùngăphngăphápăvôăcm
này trong sn khoa.
- Nmă 1901,ă Theosdoreă tuffieră GTTSă đcă hnă 400ă trng hp, mô t niă
chcădòălƠăđng ni ngang gai chuăvƠădùngăkimăđu tù.
- Nmă1904,ăLeăFilliatreămôăt phngăphápăbmăthucătêă“ăbmăvƠoă– hútăra”ă
đ đtăđ têăcaoăhn.
- Nmă1907,ăDeanămôăt phngăphápăGTTSăliênătc và Barkes dùng glucose
pha thuc tê stovacaine thành phngăphápăTTSătngătrng.
- Nmă1913,ăBabcockăămôăt phngăphápăgơyămêăty sng gim trng.
- Nmă1920,ăLabatăăxut bn công trình ca ông v gây tê và mô t v th đu
thp khi GTTS.
- Nmă1927,ăGeorgesăPitkinăălnăđu tiên dùng thuc vn mch éphédrine.


3
- Nmă 1930, Seebrecht trình bày kinh nghim thông qua thng kê 31.000
trng hp GTTS và mô t phngăphápăbmăthuc tng phn nh.
- Nmă1934,ăVehrsăămôăt phngăphápăchíchăthêmăliu thuc th haiăđ kéo
dài thi gian tê cho nhng cuc m kéo dài.
- Nmă1937,ăSoreri lnăđu tiên mô t kt hp gây tê ngoài màng cng và
di màng cng, cùng so sánh tin li caăhaiăphngăphápănƠy.

- Nmă1945,ăTuohyăăhoƠnăchnhăphngăphápăGTTSăliênătucăbng cách dùng
ng thông lunăquaăkimăđ đtăvƠoăkhoangădi màng cng.
- Nmă1947,ăSaklad mô t phngăphápăGTTSăliênătc tngăđon bng cách
đtăđu ngăthôngăvƠoăkhoangădi màng cng nm giaăđonăcăth cn
làm tê.
- Thpăniênă1950,ăphngăphápăGTTSăđc dùng ph bin tr li nh công
trình ca Dripps và Vandam chng minh nó có nhiuăuăđim và tin li.
- Nmă1979,ăWangăăgii thiuăphngăphápăchíchănhng cht morphiniques
vƠoăTSăđ gây s gimăđau.
1.2. GII PHUăVÀăSINHăLÝăLIểNăQUANăN GTTS
1.2.1. Ct sng (CS)
CS có hình ch Săđc cu to bi 32-33ăđt sng hp li btăđu t l
chm tiăkheăxngăcùngăbaoăgm:ă7ăđt sng c,ă12ăđt sng ngc,ă5ăđt sng
thtălng,ă 5ăđt sng cùng và 3-4ăđt sng ct.ă CSă nhă mt cái ng có chc
nngăcăbn là bo v ty sng (TS) không b chènăépăvƠăxôăđy. Khi nm nga
đt sng thp nht là T4-T5 và cao nht là L3, chiu dài CS caăngiătrng
thành t 60-70cm,ăđ cong ca CS có nhăhng lnăđn s lan ta ca thuc
tê trong dich não ty(DNT)

Thang Long University Library


4

Hìnhă1.1:ăăSăđ ct sng
Kheăliênăđt sng là khong nm gia hai gai sau caăhaiăđt sng k nhau
tùy theo tngăđon CS mà rng hp khác nhau. Khong cách rng nht  gia các
đt sng thtălngătoăđiu kin thun li cho vicăxácăđnh mc và chc kim vào
khoang TS. Khe L4-L5 nmătrênăđng ni qua hai mào.
Các gai sau CS chy chéo t trên xung di, chéo nht là T8-T10 sauăđóă

các gai chy ngang  mc L1-L2, chiu dài các gai sau dài nht  đt sng c, t
T10 các gai này ngn dn.
1.2.2. Các dây chng và màng
Dây chng CS là t chc liên kt nhiu si, ít t bào. Chcănng ca nó là
gi cho CS cóătínhăđƠnăhi và bn vng.


5
* T ngoài vào khoang TS ln lt có các thành phn:
- Da, t chcădi da.
- Dây chng trên gai: dây chng ph lên gai sau caăđt sng.
- Dây chng liên gai: là dây chng liên kt các mm gai caăcácăđt sng trên
vƠădi vi nhau, ni lin vi dây chng vàng  phíaătrc và dây chng trên gai 
phíaăsau,ăđơyălƠădơyăchng mng.
- Dây chng vàng: dây chng này nm sau dây chng liên gai, nó là thành
phn ch yu to nên thành sau ca ng sng,ăđơyălƠădơyăchng vng chc nht,
ngi làm k thut khi chc kim qua dây chng vàng s cm nhnăđc.


Hìnhă1.2:ăCácăđt sng thtălng
Thang Long University Library


6
- Màng cng: là mt màng dày chy t l chmăđnăxngăcùngăvƠăbao bc
phíaăngoƠiăkhoangădi nhn nó cha các si collagene chy song song theo trc
CS. Do vy cn chú ý khi GTTS vì nu chcăđt ngang nhiu si này s làm thoát
nhiu DNT hoc chcăđiăchc li nhiu ln làm tnăthngăvƠăkíchăthíchămƠngăcng
d gơyăđauăđu.
- Màng nhn (arachnoid mater): là màng áp sát ngay phía trong ca màng

cng, không có mch máu, nó bao bc các r thn kinh ca TS, do vy khi b viêm
dính có th gơyăthngătn các r thn kinh và có th đ li di chng.
1.2.3. Các khoang
- Khoang ngoài màng cng: là mt khoang o gii hnăphíaătrc là màng
cng, phía sau là dây chng vàng. Trong khoang có cha nhiu t chc liên kt lng
lo, m, mch máu và các r thn kinh. Khoang này có áp lc âm tính,  ngi
trng thành tn cùng caăkhoangătngăng viăđt S2
- Khoang TS: bao quanhTS, gii hn bi màng nhn và màng nuôi,  phía
trên thông vi các b não tht,  trong khoang TS có cha các r thn kinh và DNT.
1.2.4. Ty sng
TS kéo dài t hành não xung mc L2  ngiătrng thành, L3  tr em.
-  tránh tnăthngăty sng  ngi ln nên chcăkimădi mc L2.
TS nm trong ng sngă đc bao bc 3 lp là: Màng cng, màng nhn,
màng nuôi.
- Các r thn kinh t TSăđiăraăđc chia làm hai r, r trc có chcănngă
điu khin vnăđng, r sau có chcănngăthuănhn cm giác.
Chúng hp li thành dây thnăkinhăTSătrc khi chui qua l liên hp ra ngoài.
- Các r thn kinh thtă lngă cùngă ct toă thƠnhă đuôiă nga, có kh nng
chuynăđng d dàng.
- Mt vài mc phân b cmăgiácăcóăỦănghaătrongăthc hành lâm sàng.
. Vùng hõm c: T6
. Ngang rn: T10
. Ngang np bn: T12


7
1.2.5. Dch não ty
- DNTăđc sn xut t đámări màng mch ca não tht bên qua l monro
đ xung não tht III, xung não tht IV qua cng syrvius, xung ty sng qua l
magendie và luschka.

- DNTăđc hp thu vào mch máu bi các dung mao ca màng nhn.
- Th tích DNT: 120 - 140 ml (khong 2ml/kg cân nng  ngi ln và
4ml/kg cân nng  tr em). Trongăđóă1/3ă-1/4 th tích nm trong khoang TS.

Hình 1.3: Liên quan các r thn kinh gai sng viăđt sng
Các gai sau ct sng chy chéo t trên xungădi, chéo nht là T8-T10 sau
đóăcácăgaiăchy ngang  mc L1-L2, chiu dài các gai sau dài nht  đt sng c, t
T10 các gai này ngn dn.
Thang Long University Library


8
1.2.6 Phân phi tităđon

Hìnhă1.4:ăSăđ phân phi tităđon
- Mi khoanh ty chi phi vnăđng cm giác và thc vt cho mi vùng nht
đnh caăcăth.
- Bităđc phân b tităđonăngi làm công tác vô cm s la chn mc
gây tê cn thit và d đoánăcácăBCăcóăth xy ra  mcătêăđó.
Thôngăthng mc khoang ty b chi phiăthngăcaoăhnăsoăvi v trí chc
kim do thucătêăkhiăvƠoăkhoangădi nhn khuych tán lên cao.


9
*  lan ca thuc lên cao còn ph thuc vào các yu t sau
. T trng
. Th tích
. Áp lc trong DNT
.ăTăth BN
. V trí chc kim

. Tcăđ bmăthuc
DaăvƠoăsăđ chi phi ca tngăđt tyăđ đánhăgiáămcătê,ătiênălng các
bin chng có th xy ra. Mc phong b đt ty sng càng cao thì càng có nguyăcă
nhăhngăđn huytăđng nhiu.
1.2.7. H thn kinh thc vt [19]
- H thn kinh giao cm: các si tin hch bt ngun t sng bên ca TS t
T1 - L2ătheoăđngăđiăca r sauăđn chui hch giao cm cnh sngăđ tip xúc vi
các si hu hch. H thn kinh giao cm chi phi nhiu căquanăquanătrng, khi b
c ch s gây giãn mch, tt huyt áp(HA) và khi h giao cm b c ch, h phó
giao cm s vngălênădoăđóălƠmăchoămch chm, HA gim.
- H thn kinh phó giao cm: các si tin hch xut phát t nhân dây X 
hành não hoc t t bào nm  sng bên ca nn sngătrc TS t S2.
1.3. BIN CHNG CA GTTS [5]
1.3.1. Nhcăđu
BCăthng gp sau GTTS và phu thut (PT)
Nhcăđu sau GTTS do DNT thoát ra ngoài theo l chc kim dò.
căđim ca nhcăđuălƠăthayăđiătheoătăth: ngi dy nhanh gơyăđauăvùngă
đnhăvƠăhaiăbênătháiădng,ănm xungăhayăđ đu thp s đ đau.
Thng nhcăđu trung bình s t khi mt vài ngày sau vi nhngăphngă
phápăđiu tr thôngăthngănhăthuc gimăđau,ănm ngh,ăbngăcht bng, ung
nhiuănc hay truyn dch.
Nhngăătrng hp nhcăđu nhiu, nhngăphngăphápăđiu tr trên không
hiu qu, có th chích vào khoang ngoài màng cng 5-10ml máu ca BN.
 gim thiu BC này, dùng kim chc dò TS càng nh càng tt.
Thang Long University Library


10
1.3.2. auălngă
Bin chng không nhiuăhnăsauăkhi gây mê, nu chc dò ty sngăđng

gia nh nhàng chính xác, không gây tnăthngănhng t chc cnh ct sng.
1.3.3. H huyt áp
Tai binăthng gp sau GTTS xyăđnăsauăkhiăbmăthuc tê 20-30 phút.
Do lit thn kinh giao cm gây dãn mch vùng tê, gi máu  ngoi biên.
BN nmăđu cao, h HA càng nhiu, trái li nu nmăđu thpăcngăcn tr
máuăluăthôngăv tim t vùngăđu, gim th tíchămáuălƠmăđyătimăđaăđn gim
cungălng tim.
V phngădin lý thuyt h HA s làm gim tunăhoƠnăvƠnhănhngădoăgim
hu gánh do tình trng dãn mch và gim s tiêu th dngăkhíă nênăcă timă vn
thíchănghiăđc.
Khi mcătêălênăcăngc th t,ăthn kinh kích thích nhp tim b c ch, thêm
vào tình trngăhngăphnăđi giao cm gây chm nhpătimăđaăđn gimăcungălng
tim và h HA. Nhp tim chm có th do gim s kíchăthíchălƠmăđy tim phi.
Gim huyt áp nh khi GTTS không cn can thip, gim huyt áp nhiuăhnă
cn truyn dchănhanh,ăđ chân cao, cho th dng khí, nu kèm mch chm nên
dùngăăatropineăăchíchătnhămch.
Nu HA gim nhiu và nhanh, có th dung thuc co mch loi va có kích
thích h alpha h giao cm và beta giao cm ttăhnălƠădungăloi kích thích alpha
giao cmăđnăthun.
i vi nhng BN b mt nhiuă máuă thng gp trong chnă thng,ă sn
khoa, huytăápăđc duy trì bi s co mch, nu gây tê ty sng, s co mch mtăđiă
và thay bng s dãn mch làm h HA có th đeădaăđn mng sng caăngi bnh.
Vì lý do này, GTTS là mt chng ch đnh vi nhngăngi bnh va tri qua mt
máu nhiu tr trng hp khi lng tunăhoƠnăđƣăbùăđyăđ.
1.3.4. Hô hp gim
GTTS không nhăhng gì trên chcănngăhôăhp. Hô hp ch b nhăhng
khi mc tê quá cao làm lit phn lnăcăliênăsnăhayăcăhoƠnh.ăCăth gp khi nh
hng ca thuc tin mê thucănhómăămorphiniquesăănh morphine, dolosal

11
1.3.5. Nôn,bun nôn
Nôn,ăbuônănônăthng xy ra khi GTTS cao làm gim huyt áp gây thiu
dng khí não. X trí bng cách cho th dng khí, nâng HA bng dch truyn hay
thuc co mch, có th dùng atropine nu h huyt áp kèm theo nhp tim chm.
Nhng thuc chngănônănh:ăDroperidol có th dùngătrcăkhiăgơyătêăđ làm gim
nguyăcănônăă
1.3.6. Bí tiu
Gp  thi gian sau m do h thng thnăkinhăđiu khinăđiătiuăchaăđc
phc hi trn vn.
Thng BC này t khi mtăvƠiăngƠyăsau,ăchm nóng, xoa bóp vùng bàng
quang nhiuăkhiăcngăhiu qu, nu cnăcngănênăthôngătiu cho BN mt vài ln
trong ngày.
1.3.7. Nhim trùng
Doăkhôngăđm bo nguyên tc, dng c vôătrùngăhayăGTTSătrênăBNăđangăb
cp tính toàn din. Thng gây nhim trùng ti ch hay gây viêm màng não ty.
Vi nhngăphngătin tit trùng hinăđi, nhng tai bin này rt him gp.
1.3.8. Di chng thn kinh
Rt him gp, nhng BC - di chngăngiătaăđ cpăđn là:
Lit dây thn kinh VI.
BNănhìnăđôiăvìălit dây thn kinh vn nhãn ngoƠiăvƠăđauăđu. Nhng triu
chng này s t khi sau vài tun.ăTrng hp nng kéo dài, cho BN nm ngh,
mang kính râm, dùng kích thích t thùy sau tuyn yên.
Tnăthngăchùmăđuôiănga.
Gây phn x btăthng vùng hu môn bí tiu, ri lon chcănngăsinh dc.
Phn lnătrng hp t khi sau vài tun.
Viêm dày dính màng não ty, viêm r thn kinh.
Có th gp,ăthng do chtălng ca thucătêăkhôngăđm bo.
1.4 CHMăSịCăBNH NHÂN SAU M THỌNGăTHNG [10]
Thang Long University Library

12
1.4.1 Vn chuynăBN,ăthayăđiătăth
- Sau m khi điătăth, vn chuyn BN phi nh nhƠng.ăThayăđiătăth đt
ngt có th gây tt HA, try mch,ăchoáng.ăDoăđóătt nhtălƠăđt xe chuyn BN
cnh bàn m và chuyn BN nh nhƠngăsangăxeăđy.
- Trongătrng hp nng BN cn cho th oxy t phòng m đn hu phu, có
th dùng loi tm cunăđ chuyn bnh nhân t bàn m qua xe rt tin li.
1.4.2.ăGing, phòng BN
- Ging nm phi êm, chc chn, thoiămái,ăging có th đtătăth đu
cao,ătăth Fowler,ătăth đu thp.
- Tri rét phiăcóăđ chnăm,ăcóătúiănc nóngăđt xung quanh, có th dùng
máyăsi, b trí snăcácăđmăhiănóng.
- Mùa nóng phi phòng thoáng và tt nhtăcóămáyăđiu hòa.
- NuăBNăchaătnh, phn x hoăchaăcóăphiăđt BN nmănghiêngăđu sang mt
bên hoc BN nm nga có mt gi mngălótădi vai cho c vƠăđu nga ra sau.
1.4.3. Du sinh tn
- Hô hp: tn s th,ăbiênăđ hô hp,ăđ bão hoà oxy theo mchăđp (SpO2),
màu da, niêm mc.
- Tun hoàn: mch, nhp tim, huyt áp, áp lcătnhămchătrungăng.
- Thn kinh: BN tnh hay mê
- Theo dõi mch, nhit, HA, nhp th 15-30 phút mt lnăchoăđn khi năđnh
(HAătrênă90/60mmHg),ăsauăđóămi gi mt ln.
- Nhngătrng hpăđc bit cn theo dõi sát: ri lon hô hp, tím tái, chy
máu  vtăthng.
- Ngày nay ti các phòng hi tnhăcóăcácăphngătin theo dõi,ănhngăthmă
khám, kimătraăkhôngănênăhoƠnătoƠnătinătng vào các ch s trên màn hình.
1.4.4. S vnăđng
- Thc hin y lnh nm tiăging hocăđiăli.ăThng sau gây mê BN phi

đc xoay tr miă30ăphútăchoăđn khi t c đngăđc.
- Tp th sâu, tp ho, tp c đng hai chân, hai tay smăđ tránh các BC
1.4.5.ăLng xut nhp


13
- Ghi liălng dch vào, ra trong 24 gi, tính bilan dch vào ra, trong mt s
trng hp tính bilan dch vào ra mi 6 gi.
- Cho ch th nhn hay ch đ năsm
- Nên cân BN trong mt s trng hp cn thit.
1.4.6.ăNc tiu
Theoădõiălngănc tiu sau m đc bit mt s trng hp bnh nng hoc
chaăcóănc tiu 6- 8 gi sau m, dùng thuc li tiu.
1.4.7. ng dnălu
Phi có ch th theo dõi các ng dnăluănc tiu, lng ngc, bng t 1-2
gi mt ln.ăTrng hpăđc bit cn phi theo dõi các ri lon v hô hp, chy máu
 vtăthng,ăvt m hay máu chy qua ng dnălu.ăS lng, mu sc ca dch
chy qua dnălu
1.4.8. Thuc
- Thng dùng các loi thuc gimăđau,ăchng nôn, kháng sinh phi chú ý
thucăđc bitădùngătrc m nhăinsulin,ădigitalis
- Trc khi cho thuc phi:
+ăánhăgiáăli tình trng BN sau m, khám lâm sàng, hi bnh.
+ Xem li bng gây mê hi sc, các thuc, các dch, máu, huytăthanhăđƣă
dùng trong m.

Thang Long University Library


14
CHNGă2
IăTNGăVÀăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU

2.1. IăTNG NGHIÊN CU
iă tng NC ca chúng tôi gm 130 BN sau phu thută đc s dng
phngăphápăGTTSătrongăthi gian 5 tháng t 1/3/2013ăđn 1/7/2013 ti phòng hi
tnh khoa GMHS bnh vin th thao Vit Nam.
2.1.1. Tiêu chun la chn
 BN sau vô cm bng GTTS.
2.1.2. Tiêu chun loi tr
 BN không hp tác vi thy thuc
2.2.ăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU
 tƠiăđc thc hinătheoăphngăphápănghiênăcu mô t ct ngang tin cu.
2.3. PHNGăPHỄPăCHN MU VÀ C MU
Chn mu và c muătheoăphngăphápăthun tin trong y hc
Chúng tôi ly tt c BNăsauăPTăđc GTTS ti phòng hi tnh khoa GMHS
bnh vin th thao Vit Nam trong thi gian 5 tháng t 1/3/2013ăđnă1/7/2013,ăđ
tiêu chun la chn vào NC
2.4. CỄCăBC TIN HÀNH NGHIÊN CU
Chúng tôi sàng lc tt c cácăBNăsauăPTăđcăGTTSăđ tiêu chun la chn BN
caăđ tài và bnh án ca h,ăsauăđóăchúngătôiăthuăthp các d liu vào bnh án NC v:

 Hành chính:
 Tui
 gii
 ngh nghip


15
 Loi phu thut
  bngădi
 Chiădi
 Tình trng ct sng
 Bìnhăthng
 Có các bnh lý v ct sng
 Thi gian phu thut (phút)
 Các bin chng sau m ca GTTS
 Tt huyt áp và mch chm
 Tc ngc khó th
 Bun nôn và nôn
 auăđu
 Mt mi
 Rét run
 Bí tiu
 auăch chcăvùngălng
 Lit thn kinh
2.5. X LÝ VÀ PHÂN TÍCH S LIU
Nhp, x lý s liu bng phn mm thng kê Y hc SPSS 16.0
Giá tr pă<ă0,05ăđcăcoiălƠăcóăỦănghaăthng kê.
2.6.ăOăC NGHIÊN CU
Phiăđc s đng ý caăBNăvƠăbanăGiámăăđc bnh vin th thao Vit Nam,
phòng kt hoch tng hp, khoa GMHS, khoa ngoai tng hp,khoa ngoi chn

thng,ăphòngăkt hoch tng hp.
Thang Long University Library


16
Gi gìn an toàn bo qu h sătt.
m bo gi bí mt nhngă thôngătinăliênăquană đn sc kheă cngănhăcácă
thôngătinăkhácăliênăquanăđin BNNC.
NC ch nhm mcăđíchămô t BC caăBNăđc vô cm bng GTTS,Mô t
mt s yu t liên quan vi BC sau PT GTTS