B GIÁO DC ÀO TO
o0o
: H
: A19211
:
2014
B GIÁO DC ÀO TO
o0o
P
:
: A19211
2014
Thang Long University Library
hoàn thành bài khóa lun này, em xin t lòng bit n sâu sc đn cô giáo
Thc s Nguyn Th Lan Anh, ngi đư tn tình hng dn em trong sut thi gian
vit khóa lun tt nghip.
Em xin chân thành cm n các Thy, Cô trong khoa Kinh t - Qun lý trng
i hc Thng Long đư cùng vi tri thc, s tâm huyt ca mình đ truyn đt nhng
kin thc quý báu cho chúng em trong sut quá trình hc tp ti trng. Vi vn kin
thc đc tip thu trong quá trình hc không ch là nn tng cho quá trình nghiên cu
khóa lun mà còn là hành trang quý báu giúp em bc vào đi mt cách vng chc và
t tin.
Em xin chân thành cm n ban giám đc công ty c phn tích hp h thng
CTS đx cho phép và to điu kin thun li đ em đc thc tp ti công ty. Em xin
gi li cm n anh ch phòng Tài chính – K toán đư giúp em trong quá trình thu thp
s liu.
Cui cùng, em xin kính chúc quý Thy, Cô di dào sc khe và thành công
trong s nghip cao quý. ng kính chúc các Cô, Chú, Anh, Ch trong công ty c phn
tích hp h thng CTS luôn di dào sc khe đt đc nhiu thành công trong công
vic.
Em xin chân thành cm n!
Sinh viên thc hin
Phm Tú Anh
Tôi xin cam đoan Khóa lun tt nghip này là do t bn thân thc hin có s h
tr t giáo viên hng dn và không sao chép các công trình nghiên cu ca ngi
khác. Các d liu thông tin th cp s dng trong Khóa lun là có ngun gc và đc
trích dn rõ ràng.
Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim v li cam đoan này.
Sinh viên thc hin
Phm Tú Anh
Thang Long University Library
CP
C phn
CSH
Ch s hu
GTGT
Giá tr gia tng
HTK
Hàng tn kho
NVL
Nguyên vt liu
NN
Nhà nc
TSNH
Tài sn ngn hn
TSDH
Tài sn dài hn
VL
Vn lu đng
VKD
Vn kinh doanh
1
1
1
2
3
4
5
5
5
6
7
7
7
9
9
9
9
10
11
1.4.3.1 Các ch tiêu đánh giá v kh nng thanh toán 11
1.4.3.2 Các ch tiêu phn ánh kh nng sinh li 13
14
16
17
18
19
21
21
22
23
24
24
24
24
25
26
Thang Long University Library
- 2013 27
2.1.5.1 Kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca công ty 27
2.1.5.2 Tình hình tài sn – ngun vn 28
32
32
39
CTS 42
2.2.3.1 Nhóm ch tiêu đánh giá kh nng thanh toán 43
2.2.3.2 Nhóm ch tiêu đánh giá kh nng sinh li 44
2.2.3.3 Nhóm ch tiêu đánh giá hiu qu s dng vn lu đng 48
2.2.3.4 Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng tng b phn cu thành vn lu đng
50
2013 53
2.2.4.1 Thun li 53
2.2.4.2 Kt qu đt đc 53
2.2.4.3 Nhng vn đ đt ra trong vic t chc qun lý và s dng vn lu đng ti
công ty CP tích hp h thng CTS 54
56
56
57
58
CTS 59
60
3.2.4
61
63
64
65
S đ 1.1. Vòng lu chuyn ca vn lu đng trong mt chu kì sn xut 2
S đ 1.2. Mô hình tn kho EOQ 20
Biu đ 2.1. Quy mô tng trng doanh thu, GVHB và li nhun 27
Bng 2.1. Bng t trng tài sn 28
Biu đ 2.2. T trng tài sn ca công ty 29
Bng 2.2. Bng t trng ngun vn 30
Biu đ 2.3. Quy mô ngun vn ca Công ty c phn tích hp h thng CTS 31
Bng 2.3. C cu vn lu đng ca Công ty CP tích hp h thng CTS nm 2011 -
2013 33
Biu đ 2.4. S bin đng ca tin và các khon tng đng tin 34
Bng 2.4. S bin đi ca tin và các khon tng đng tin 35
Biu đ 2.5. C cu vn lu đng 38
Bng 2.5. C cu n ngn hn ca công ty CP tích hp h thng CTS nm 2011 –
2013 40
Bng 2.6. Các ch tiêu phn ánh kh nng thanh toán 43
Bng 2.7. Các ch s v kh nng sinh li 44
Biu đ 2.6. Li nhun trên doanh thu giai đon 2011 - 2013 45
Biu đ 2.7. Li nhun trên tng tài sn 46
Biu đ 2.8. Li nhun trên Vn ch s hu 47
Bng 2.8. Bng các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng vn lu đng 48
Bng 2.9. Ch tiêu đánh giá hiu qu s dng tng b phn cu thành VL 50
Biu đ 2.9. Ch tiêu đánh giá hiu qu s dng ca tng b phn cu thành vn lu
đng 52
Thang Long University Library
i vi bt k mt doanh nghip nào, đ có th xây dng và tin hành hot
đng kinh doanh, cng cn phi có mt lng vn nht đnh. Vn là điu kin cn đ
thành lp và phát trin doanh nghip.
Khi đt nc chuyn sang nn kinh t th trng, nhà nc đư to ra hành lang
pháp lý cho các doanh nghip thuc các thành phn kinh t khác nhau cùng song song
tn ti, đng thi cng to ra áp lc cho nhng doanh nghip nào mun đng vng và
phát trin phi chú trng quan tâm đn s dng vn ca doanh nghip sao cho đt hiu
qu nht.
Vn kinh doanh đc chia làm hai b phn gm: vn c đnh là b phn vn
đu t vào tài sn c đnh gn vi quyt đnh đu t c bn và b phn vn lu đng là
vn đu t to ra tài sn lu đng nhm phc v cho s vn hành tài sn c đnh, đm
bo vic kinh doanh ca doanh nghip din ra thng xuyên, liên tc, đt hiu qu cao
nht.
Nu đng vn mà doanh nghip s dng có kh nng đem li li nhun cao thì
doanh nghip đó không nhng bù đp đc chi phí mà còn tích ly đ tái sn xut m
rng. Vì vn lu đng là mt b phn ca vn kinh doanh nên hiu qu s dng vn
lu đng tác đng mnh m đn kh nng sn xut kinh doanh và nâng cao kh nng
sinh li cho doanh nghip.
Vì nhng nh hng quan trng ca vn nói chung và vn lu đng nói ring
trong lnh vc kinh doanh, trong thi gian thc tp ti công ty c phn tích hp h
thng CTS, cùng vi s giúp đ tn tình ca các nhân viên phòng k toán ti công ty,
đng thi vi s hng dn ca cô giáo thc s Nguyn Lan Anh, em đư đi sâu vào
nghiên cu đ tài: " Mt s bin pháp ch yu nhm nâng cao hiu qu qun lý và s
dng vn lu đng ti công ty c phn tích hp h thng CTS ". Do nhng hiu bit và
kinh nghim trong qua strình thc tp còn hn ch nên không tránh khi nhng khuyt
đim trong quá trình thc hin lun vn ca mình. Em rt mong nhn đc s đóng
góp, ý kin, s ch bo ca thy cô và các anh ch trong công ty đ đ tài đc hoàn
thin hn.
: Phân tích ngun vn lu đng ti công ty c phn tích
hp h thng CTS
: H thng các báo cáo tài chính đư đc kim toán ca
công ty c phn tích hp h thng CTS qua các nm 2011, 2012, 2013. Da trên Bng
cân đi k toán, Báo cáo kt qu kinh doanh và báo cáo lu chuyn tin t, thuyt
minh báo cáo tài chính đ phân tích đa ra các bin pháp nhm nâng cao hiu qu
qun lí và s dng vn lu đng ti công ty c phn tích hp h thng CTS.
Là nhm làm rõ tình hình ngun vn lu đng ti doanh nghip đ t đó tìm ra
các bin pháp nhm nâng cao hiu qu qun lý và s dng vn lu đng. Bài lun vn
s gm 3 mc đích chính sau đây:
- Nghiên cu nhng vn đ lý lun c bn v vn lu đng và ngun hình thành
vn lu đng.
- Nhân tích thc trng t chc qun lý và nâng cao hiu qu s dng vn lu
đng ti công ty c phn tích hp h thng CTS trong giai đon 2011 - 2013
- xut mt s gii pháp ch yu giúp doanh nghip nâng hiu qu qun lý và
s dng vn lu đng ti công ty c phn tích hp h thng CTS.
Phng pháp x lý s liu gm có: phng pháp so sánh, phng pháp phân
tích t l, phng pháp phân tích t s tài chính, phng pháp đnh tính
Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn bao gm 3 chng đc b cc nh
sau:
Thang Long University Library
1
1.1
1.1.1
i vi nn kinh t ca mt đt nc, doanh nghip đc coi nh mt t bào
ca nn kinh t vi nhim v ch yu là thc hin các hot đng sn xut kinh doanh
nhm to ra các sn phm, hàng hóa, dch v cung cp cho xư hi. Doanh nghip có
th thc hin mt s hoc tt c các công đon ca quá trình t sn xut đn tiêu th
sn phm, lao v, dch v trên th trng nhm mc đích ti đa hóa li nhun. Mi
mt doanh nghip mun tin hành sn xut kinh doanh ngoài tài sn c đnh còn có
các tài sn lu đng, tùy theo loi hình doanh nghip mà c cu tài sn lu đng khác
nhau. Tuy nhiên đi vi doanh nghip sn xut, TSL đc cu thành bi hai b phn
là TSL sn xut và tài sn lu thông.
- TSL sn xut bao gm nhng tài sn khâu d tr sn xut nh nguyên vt
liu chính, nguyên vt liu ph, nhiên liu, và tài sn khâu sn xut nh bán thành
phm, sn phm d dang, chi phí ch phân b…
- Tài sn lu thông ca doanh nghip bao gm sn phm hàng hóa cha đc
tiêu th (hàng tn kho), vn bng tin và các khon phi thu.
“ đm bo cho quá trình sn xut kinh doanh đc tin hành thng xuyên,
liên tc đòi hi doanh nghip phi có mt lng TSL nht đnh. Do đó đ hình thành
nên TSL, doanh nghip phi ng ra mt s vn đu t vào loi tài sn này, s vn đó
đc gi là vn lu đng ” ( trích dn “ Giáo trình Tài chính doanh nghip ” - Trng
Hc vin Tài chính )
Ngoài ra, chúng ta còn s dng mt khái nim khác v vn lu đng. “ Vn lu
đng là mt thc đo tài chính đi din cho thanh khon vn hành có sn cho mt
doanh nghip. Cùng vi các tài sn c đnh nh nhà máy và thit b, vn lu đng
đc coi là mt phn ca vn hot đng. i vi doanh nghip phn vn lu đng ln
hn 0 là cn thit đ đm bo các hot đng tài chính và có th tip tc có đ các qu
đ đáp ng c n ngn hn trng thành cng nh các chi phí vn hành trong tng
lai. Vic qun lý vn lu đng liên quan ti qun lý hàng tn kho, các khon phi thu
– phi tr và tin mt ” ( trích dn “ Qun tr Tài chính Doanh nghip ” – ThS. Bùi
Anh Tun ).
Tóm li, vn lu đng đc biu hin bng tin ca TSL và vn lu thông.
Vn lu đng đc s dng hoàn toàn trong mi vòng lu chuyn ca lu thông hàng
hóa hoc trong mi chu k sn xut, dch v ph thuc, vì vy nó tham gia trc tip
Thang Long University Library
2
vào quá trình sn xut, kinh doanh. Qua mt chu kì sn xut, vn lu đng chuyn hóa
thành nhiu hình thái khác nhau. Chúng ta có th mô t chu trình đó nh sau:
1.1. n ca vng trong mn xut
Mua vt t Sn xut
Vn bng tin Vn d tr sn xut Vn trong sn xut
Hàng hóa Sn phm
Tiêu th sn phm
(Ngun: Qun tr Tài chính Doanh nghip – ThS. Bùi Anh Tun)
Ta có th gii thích s đ trên nh sau: đu tiên khi tham gia vào quá trình sn
xut, vn lu đng th hin di trng thái s khai ca mình là tin t, qua các giai
đon nó dn chuyn thành các sn phm d dang hay bán thành phm. Giai đon cui
cùng ca quá trình sn xut kinh doanh, vn lu đng đc chuyn hóa vào sn phm
cui cùng. Khi sn phm này đc bán trên th trng s thu v tin t hay hình thái
ban đu ca vn lu đng.
Trong các doanh nghip thng mi thì vn lu đng luôn chim mt t l ln
so vi tng s vn kinh doanh ( thng chim khong 70 – 80% vn kinh doanh).
1.1.2
Trong quá trình tham gia vào các hot đng kinh doanh thì vn lu đng không
ngng vn đng và thay đi hình thái biu hin. T hình thái vn bng tin sang các
hình thái khác nhau và khi kt thúc quá trình tiêu th sn phm thì vn lu đng li tr
li hình thái ban đu là vn điu l.
S vn đng ca vn qua các giai đon đc mô t qua s đ sau:
( đi vi doanh nghip thng mi, dch v)
( đi vi doanh nghip sn xut )
- Giai đon 1 ( T – H ): Khi đng vòng tun hoàn vn lu đng di hình thái
tin t đc dùng đ mua sm các đi tng lao đng, d tr cho quá trình sn xut.
mi giai đon này vn lu đng đư t hình thái tin t chuyn sang hình thái vn vt t
hàng hóa.
- Giai đon 2: ( H…SX – H’ ): giai đon này doanh nghip tin hành sn xut
ra sn phm, các vt t d tr đc đa dn vào sn xut. Tri qua quá trình sn phm,
hàng hóa đc to ra, vn lu đng đư t hình thái vn vt t hàng hóa chuyn sang
hình thái vn sn phâm d dang và sau đó chuyn sang hình thái vn thành phm
3
- Giai đon 3: ( H’ – T ): doanh nghip tin hành tiêu th sn phm và thu đc
tin v. Vn lu đng đư t hình thái vn thành phm chuyn sang hình thái vn tin
t - đim xut phát ca vòng tun hoàn. Vòng tun hoàn kt thúc.
S vn đng ca vn lu đng nh vy gi là s tun hoàn vn. Trong quá trình
đó, vn lu đng chuyn toàn b , mt ln giá tr vào giá tr sn phm, khi kt thúc quá
trình sn xut, giá tr hàng hóa đc thc hin và vn lu đng đc thu hi. Các giai
đon ca vòng tun hoàn luôn đan xen vi nhau mà không tách bit riêng r, quá trình
kinh doanh din ra liên tc lp đi lp li có tính cht chu k to s chu chuyn ca vn
lu đng. Và trong quá trình này, vn lu đng thay đi hình thái không ngng, do đó
ti mt thi đim vn lu đng cùng tn ti di các hình thái khác nhau trong các
giai đon mà vn đi qua. Vì vy, trong quá trình sn xut kinh doanh, qun lý vn lu
đng có mt vai trò ht sc quan trng, đòi hi phi thng xuyên nm sát tình hình
luân chuyn vn, kp thi khc phc nhng ách tc sn xut, đm bo đng vn đc
lu chuyn liên tc và nhp nhàng.
Trong c ch t ch và t chu v tài chính ti các doanh nghip hin nay, s
vn đng ca vn lu đng đc gn cht vi li ích ca doanh nghip và ngi lao
đng.Vòng quay ca vn càng đc quay nhanh thì doanh thu s cang cao, càng tit
kim đc vn, bên cnh đó còn gim chi phí s dng vn mt cách hp lý nht,
doanh nghip tng thu nhp và có điu kin m rng sn xut, ci thin đi sng công
nhân viên chc ti công ty.
Tóm li, vn lu đng luôn vn đng nên kt cu vn lu đng luôn bin đng
và phn ánh s vn đng không ngng ca hot đng kinh doanh.
1.1.3
Vn là điu kin không th thiu đi vi mt doanh nghip hot đng sn xut
kinh doanh. Nó chính là tin đ cho s ra đi ca doanh nghip, c s đ phát trin
kinh doanh, to công n vic làm cho nhiu lao đng,… Nu vn lu đng b thiu hay
vic lun chuyn chm s hn ch vic thc hin mua bán hàng hóa, vic sn xut kinh
doanh s b đình tr, kéo theo hàng lot các tác đng tiêu cc khác đn bn thân doanh
nghip đó nói chung và đi sng ngi lao đng nói riêng. Ngoài ra, nu vic thiu
vn xy ra trên quy mô ln gm nhiu doanh nghip nh thì có th tác đng xu đn
toàn b nn kinh t ca mt đt nc. cho quá trình sn xut kinh doanh đc tin
hành liên tc, có kt qu tt, doanh nghip cn phi có đ ngun vn đu t vào các
giai đon khác nhau ca quá trình. Doanh nghip làm vic có hiu qu thì vn đu t
mi đc bo toàn và phát trin
Vn lu đng có kt cu phc tp, do tính cht hot đng không thun nht,
ngun cp phát và b sung luôn thay đi. nâng cao hiu qu s dng vn lu đng
Thang Long University Library
4
trc ht doanh nghip cn phi tin hành nghiên cu kt cu vn lu đng, đây thc
cht là t trng tng khon vn trong tng s vn ca doanh nghip. Thông qua kt
cu này ta nhn thy s phân b vn trong tng giai đon luân chuyn, t đó xác đnh
phng hng qun lý nhm đáp ng kp thi đi vi tng thi đim kinh doanh.
Vn lu đng là mt công c quan trng trong vic kim tra, kim soát, phn
ánh tính khách quan ca hot đng tài chính thông qua đó giúp các nhà qun tr doanh
nghip đánh giá đc nhng đim mnh, đim yu trong kinh doanh nh kh nng
thanh toán, tình hình luân chuyn vt t, hàng hóa, tin vn t đó có nhng quyt đnh
đúng đn đt hiu qu kinh doanh cao nht.
Vn lu đng là tin đ cho s tng trng và phát trin ca doanh nghip. c
bit đi vi các doanh nghip sn xut, thng mi và các doanh nghip nh bi s
vn lu đng ti các doanh nghip này chim t trng rt ln trng tng s vn, s tn
ti ca các doanh nghip ph thuc rt nhiu vào vic t chc, qun lý, s dng vn
lu đng. Mc dù hu ht các v phá sn trong kinh là hu qu t nhiu yu t nhng
cng phi nhn đnh rng vic hoch đnh và kim soát vn lu đng và các khon n
ngn hn thiu s cht ch là nguyên nhân dn đn s tht bi trong kinh doanh.
Tóm li, vn lu đng chim mt v trí quan trng trong quá trình hot đng
sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Vì vy vic s dng vn lu đng nh th nào
cho hiu qu s nh hng rt ln đn mc tiêu chung ca doanh nghip đó.
1.1.4
Do TSC có giá tr ln và chi luân chuyn tng phn giá tr vào thành phm
sau mi chu k sn xut nên tc đ thu hi vn chm, đòi hi phi có ngun tài tr dài
hn. Bên cnh đó, TSL thng có giá tr nh hn, tính cht linh đng nên có tc đ
thu hi vn nhanh. Vì vy, ngun vn dài hn và ngn hn đu đc đm bo bng
tính tài tr ca doanh nghip và có s cân nhc đánh đi gia ri ro và chi phí.
Tuy nhiên, đ có th đánh giá s vng chc ca hot đng tài tr và bo đm
ca ngun vn lu đng thng xuyên cho hot đng kinh doanh, ta thng s dng
ch tiêu vn lu đng thng xuyên đ đánh giá hay còn gi là vn lu đng ròng, xác
đnh nh sau:
-
Trong đó:
Ngun vn dài hn: vn ca ch s hu và vn vay dài hn.
TSC ròng: giá tr còn li ca TSC mà doanh nghip đư đu t.
Ngun vn ngn hn: vn vay ngn hn ngân hàng, tín dng thng mi và
ngun vn chim dng ngn hn khác
5
VL thng xuyên : ch tiêu tng hp quan trng đ đánh giá tình hình tài chính ca
doanh nghip và cho ta bit hai vn đ:
- Doanh nghip có đ kh nng thanh toán các khon n ngn hn hay không
- TSC ca doanh nghip có đc tài tr mt cách vng chc bng ngun vn
dài hn hay không?
1.2
có đc ngun vn lu đng đáp ng nhu cu cho hot đng sn xut kinh
doanh, các doanh nghip cn phi khai thác, to lp vn lu đng t nhiu ngun khác
nhau. thi đim hin ti, Nhà Nc đư giao toàn quyn huy đng vn cho doanh
nghip đ h linh hot hn, ch đng hn trong mi tình hung. Vì vy, ti mi doanh
nghip cn phi t chc nghiên cu ngun hình thành vn lu đng. Ngoài lng vn
c đnh cn phi có mt lng vn lu đng nht đnh đ hình thành các tài sn cn
thit cho hot đng kinh doanh. Vn lu đng đc hình thành t nhiu ngun khác
nhau, bao gm:
1.2.1
Ngun vn lu đng trong doanh nghip: phn ánh s vn thuc v các ch s
hu ca doanh nghip, trong đó gm có:
- Ngun vn t ngân sách cp hoc có ngun gc t ngân sách: nh khon chênh
lch t giá và các khon phi np nhng đc gi li
- Ngun vn c phn: là vn do c đông đóng góp
- Ngun vn t b sung phn ánh s vn do doanh nghip t b sung, ch yu t
li nhun đ li nhm đáp ng nhu cu m rng quy mô sn xut.
- Ngun vn kinh doanh, liên kt: là s vn lu đng đc hình thành t vn góp
liên doanh ca các bên tham gia liên doanh liên kt
- Ngun vn tín dng: là s vn vay ca ngân hàng thng mi, các t chc tín
dng, vay bng vic phát hành trái phiu
- Ngun vn chim dng: phn ánh s vn mà doanh nghip chim dng mt
cách hp pháp ca ch th khác. Trong nn kinh t th trng phát sinh các quan h
thanh toán nh: phi tr ngi bán, ngi np ngân sách, phi tr công nhân viên…
cách phân loi này giúp cho doanh nghip thy đc c cu ngun tài tr cho nhu cu
vn lu đng. T đó la chn ngun tài tr ti u nhm gim thp chi phí s dng
vn.
1.2.2
Theo kiu cn c này, ngun vn lu đng đc chia thành ngun vn lu
đng tm thi và ngun vn lu đng thng xuyên
Thang Long University Library
6
- Ngun vn lu đng thng xuyên: nhng ngun vn có tính cht n đnh và
dài hn đ hình thành nên tài sn lu đng thng xuyên và cn thit. Cách xác đnh
ngun vn lu đng thng xuyên đư đc nêu trên.
- Ngun vn lu đng tm thi: ngun này có tính cht ngn hn (di mt nm)
đáp ng nhu cu vn có tính cht tm thi, bt thng phát sinh trong hot đng kinh
doanh ca doanh nghip. Ngun vn này gm có: các khon vay ngn hn, khon n
ngn hn, n phi tr cho ngi bán, các khon np ngân sách nhà nc, phi tr pho
np khác nhng cha tr, cha np….
Mi doanh nghip có cách thc phi hp khác nhau gia ngun vn lu đng
thng xuyên và ngun vn lu đng tm thi trong vic bo đm nhu cu chung v
vn lu đng ca doanh nghip.
1.2.3
Vn lu đng ca doanh nghip đc hình thành t hai ngun:
- Ngun vn ch s hu: là ngun vn lu đng đc hình thành t vn ch s
hu, s vn này thuc quyn s hu ca doanh nghip, bao gm vn do ch s hu
đu t vn, vn t b sung ch yu t li nhun đ li và qu đu t phát trin, qu d
phòng tài chính doanh nghip, vn do ngân sách cp nu có. Ngun Vn này không
phi b ra cho phí đ s dng, doanh nghip có quyn s hu đnh đot, không có thi
gian hoàn tr và nó có vai trò rt quan trng vi doanh nghip. Tùy theo loi hình
doanh nghip thuc các thành phn kinh t khác nhau mà vn ch s hu cps ni dung
c th vn riêng.
- N phi tr: là khon n đc hình thành t vn vay các ngân hàng thng mi
hoc các t chc tài chính khác, vn vay thông qua phát hành trái phiu, các khon n
phát sinh trong quá trình hot đng kinh doanh mà doanh nghip phi có trách nhim
thanh toán cho ch n nhng cha thanh toán. Ngun vn này doanh nghip phi b ra
chi phí đ s dng vn, thi gian s dng vn có hn, doanh nghip ch đc s dng
trong thi gian đư tha thun, ht thi gian này các doanh nghip phi hoàn tr n cho
ch n.
Vic phân loi vn lu đng nh trên giúp cho doanh nghip có bin pháp qun
lý vn lu đng mt cách cht ch. Xác đnh rõ đc đâu là ngun vn lu đng phi
tr lưi, t đó có k hoch s dng vn lu đng mt cách có hiu qu.
Tóm li, trong ba cn c đ tìm ra ngun hình thành ca vn lu đng đư lit
kê trên, em quyt đnh s la chn cn c th hai: thi gian huy đng vn và s
dng vn đ áp dng vào bài làm ca mình. Vic phân loi vn lu đng theo cn c
này giúp cho ngi qun lý xem xét huy đng các ngun vn lu đng mt cách phù
7
hp vi thi gian s dng đ nâng cao hiu qu t chc và s dng vn lu đng trong
doanh nghip mình. Ngoài ra nó còn giúp cho các nhà qun lý lp k hoch tài chính
hình thành nên nhng d đnh v t chc ngun vn lu đng trong tng lai, trên c
s xác đnh quy mô, s lng vn lu đng cn thit đ la chn ngun vn lu đng
này mang li hiu qu cao nht cho doanh nghip.
1.3 P
qun lý, s dng vn lu đng có hiu qu thi công vic trc tiên mà
doanh nghip cn phi làm là phân loi vn lu đng. Tùy thuc vào nhng hot đng
ca mình mà doanh nghip sé la chn vic phân chia vn lu đng theo các tiêu thc
khác nhau. Mi cách phân loi vn lu đng đu mang ý ngha riêng, song mc đích
chung ca vic phân loi vn lu đng là giúp các nhà qun lý huy đng đc đ só
vn và có nhng nhn xét nhng góc đ khác nhau đ có gii pháp qun lý, s dng
vn lu đng có hiu qu. T góc đ qun lý vn lu đng trong doanh nghip có th
phân loi theo các cách sau đây:
1.3.1
Theo cách phân loi này vn lu đng đc chia thành:
- Vn bng tin và các khon phi thu:
Vn bng tin: Tin mt ti qu, tin gi ngân hàng và tin đang chuyn. Tin
trong doanh nghip là mt loi tài sn có th d dàng chuyn đi thành các loi tài sn
khác hoc đ tr n. Do vy, trong hot đng kinh doanh sn xut, doanh nghip luôn
phi có d tr mt lng tin nht đnh.
Các khon phi thu: Ch yu đó là các khon thu t khách hàng – s tin mà
h đang n doanh nghip ( phát sinh trong quá trình bán hàng, dch v di hình thc
bán tr sau ).
- Vn vt t, hàng hóa: gm có 3 loi và đu đc gi chung là hàng tn kho
Nguyên liu, vt liu, công c và dng c
Sn phm d dang
Thành phm
- Vn tr trc ngn hn: nh chi phí sa cha ln tài sn c đnh, ch phí
nghiên cu, ci tin k thut, chi phí v công c dng c
Vic phân loi vn theo hình thái to điu kin thun li cho vic xem xét, đánh
giá kh nng thanh toán ca doanh nghip
1.3.2
- Vn lu đng trong khâu d tr sn xut gm các khon:
Thang Long University Library
8
Nguyên vt liu chính hay bán thành phm mua ngoài: là nhng loi nguyên
vt liu khi tham gia vào sn xut chúng cu to nên thc th sn phm
Nguyên vt liu ph: là nhng loi vt liu giúp cho vic hình thành sn phm
làm cho sn phm bn hn, đp hn.
Nhiên liu: là nhng loi d tr cho sn xut có tác dng cung cp nhit lng
cho quá trình sn xut nh than, ci, xng du…
Vn ph tùng thay th: là nhng giá tr ca nhng chi tit, ph tùng, linh kin
máy móc thit b d tr phc v cho vic sa cha hoc thay th nhng b phn ca
máy móc thit b sn xut, phng tin vn ti…
Công c lao đng nh có th tham gia vào nhiu chu k sn xut kinh doanh
và gi nguyên hình thía vt cht nhng giá tr nh không đ tiêu chun tài sn c đnh.
- Vn lu đng trong khâu sn xut:
Vn sn xut đang ch to ( bán thành phm ) là giá tr khi lng sn phm
còn đang trong quá trình ch to, đang nm trên dây chuyn công ngh, đư kt thúc
mt vài quy trình ch bin nhng còn phi ch bin tip mi tr thành thành phm.
Vn v chi phí tr trc: là nhng chi phí thc t đư chi ra trong k, nhung chi
phí này tng đi ln nên phi phân b dn vào giá thành sn phm nhm đm bo
cho giá thành n đnh nh: chi phí sa cha ln, nghiên cu ch th sn phm, tin
lng công nhân ngh phép, công c xut dùng…
- Vn lu đng trong khâu lu thông:
Vn thành phm gm nhng thành phm sn xut xong nhp kho đc d tr
cho quá trình tiêu th.
Vn hàng hóa là nhng hàng hóa phi mua t bên ngoài ( đi vi đn v kinh
doanh thng mi )
Vn hàng gi bán là giá tr ca hàng hóa, thành phm đn v đư xut gi cho
khách hàng mà cha đc khách hàng chp nhn
Vn bng tin gm tin mt, tin gi ngân hàng, tin đang chuyn
Vn trong thanh toán: nhng khon phi thu và tm ng phát sinh trong quá
trình bán hàng hoc thanh toán ni b
Vn đu t chng khoán ngn hn là nhng giá tr các loi chng khoán ngn
hn.
Qua cách phân loi trên ta bit kt cu ca vn lu đng t đó có bin pháp
qun lý cht ch và s dng vn có hiu qu
9
1.3.3
- Ngun vn pháp đnh: Ngun vn này có th do Nhà nc cung cp, do xư
viên, c đông đóng góp hoc do ch doanh nghip t b ra
- Ngun vn t b sung: ây là ngun vn doanh nghip t b sung ch yu mt
phn ly t li nhun đ li
- Ngun vn liên doanh, liên kt
- Ngun vn huy đng thông qua phát hành c phiu
- Ngun vn đi vay
ây là ngun vn quan trng mà doanh ngip có th s dng đ đáp ng nhu
cu v vn lu đng thng xuyên trong kinh doanh.Tùy theo điu kin c th doanh
nghip có th vay vn ca ngân hàng hoc các t chc tín dng, vay vn t nhân….
1.3.4
- Vn bng tin
- Vn các khon phi thu
- Hàng tn kho
- Vn tài sn lu đng khác nh tm ng, chi phí tr trc, th chp, ký cc, ký
qu ngn hn…
Tóm li, t các cách phân loi ta nhn thy vn lu đng chính là b phn vn
kinh doanh đc tái đu t vào TSL ca doanh nghip.
1.4
1.4.1
Hiu qu là mt khái nim đc đánh giá t nhiu góc đ khác nhau. Song theo
cách nhìn chung nht: “ Hiu qu là s so sánh gia kt qu đt đc vi chi phí b
ra đ đt đc kt qu đó. Kt qu có th đánh giá t nhiu góc đ khác nhau: Kinh
t, chính tr, xã hi, môi trng. Còn chi phí có th là tin vn, nhân công, thi gian.”
(trích dn “Giáo trình Qun tr tài chính doanh nghip” - Trng Hc vin Tài chính)
Vi các doanh nghip, hiu qu thng đc đánh giá góc đ kinh t, đó là
hiu qu sn xut kinh doanh, là s so sánh gia doanh thu, li nhun vi chi phí sn
xut hoc s vn lu đng đư b ra đ đt đc mc doanh thu, li nhun đó. Nói cách
khác, hiu qu phn ánh mc đ khai thác s dng các ngun lc th nào.
Qun lý vn lu đng là mt b phn trng yu ca qun lý tài chính. Qun lý
vn lu đng đm bo s dng vn lu đng hp lý. Nó có ý ngha quan trng trong
Thang Long University Library
10
vic gim chi phí h giá thành phm, tit kim chi phí bo qun đng thi thúc đy
tiêu th sn phm và thanh toán công n mt cách kp thi.
Ngoài ra, chúng ta còn có rt nhiu các khái nim v hiu qu s dng vn lu
đng. “ Hiu qu s dng vn lu đng là mt phm trù kinh t đánh giá trình đ s
dng các ngun vt lc ca doanh nghip đ đt kt qu cao nht trong quá trình sn
xut kinh doanh vi tng chi phí thp nht ” ( trích “th vin Hc liu M Vit Nam”
– voer.edu.vn ). Nh đư trình bày trên, vn lu đng ca doanh nghip đc s dng
cho các quá trình d tr, sn xut và lu thông. Vì li ích kinh doanh đòi hi các
doanh nghip phi s dng hp lý, hiu qu hn tng đng vn lu đng làm cho mi
đng vn lu đng có th mua sm nguyên vt liu nhiu hn, sn xut ra sn phm và
tiêu th đc nhiu hn
Nói tóm li, cho dù có nhiu cách tip cn khác nhau v hiu qu s dng vn
lu đng, song khi nói đn hiu qu s dng vn lu đng chúng ta phi có mt quan
nim toàn din hn và không th tách ri nó vi mt chu k sn xut kinh doanh hp
lý (chu k sn xut kinh doanh càng ngn hiu qu s dng vn càng cao), mt đnh
mc s dng đu vào hp lý, công tác t chc qun lý sn xut, tiêu th và thu hi
công n cht ch.
1.4.2
u tiên, xut phát t đc đim hot đng ca vn lu đng là luôn chuyn
nhanh, cho phép s dng linh hot trong quá trình sn xut kinh doanh t đó to ra mt
khi lng sn phm ln cho doanh nghip. Kt qu kinh doanh tt hay xu ph thuc
vào công tác qun lý và s dng vn lu đng. Vic tng cng qun lý và nâng cao
hiu qu s dng vn lu đng đm bo cho hot đng sn xut kinh doanh đc din
ra liên tc. Vn lu đng cùng mt lúc đc phân b khp các giai đon luân chuyên
và biu hin di nhiu hình thc khác nhau, mun cho quá trình tái sn xut đc
liên tc thì doanh nghip phi có đ vn đu t khin cho vic chuyn hóa hình thái
vn đc thun li.
Th hai, xut phát t vai trò ca vn lu đng trong quá trình sn xut kinh
doanh. Vn lu đng là mt b phn ca vn sn xut kinh doanh, do đó vic nâng cao
hiu qu s dng vn lu đng cng làm cho hiu qu s dng vn kinh doanh tng
lên. Doanh nghip nào thiu vn thì vic chuyn hóa hình thái s gp khó khn, Vn
lu đng cng khng luân chuyn và quá trình sn xut s b gián đon. S vn đng
ca vn lu đng thông qua s vn đng ca vt t, s vn nhiu hay ít phn ánh s
vn d tr các khâu nhiu hay ít. Th nhng s chu chuyn ca vn đc phn ánh
bng hình thc giá tr, không phái lúc nào cng nht trí vi s vn đng ca vt t. Ví
d, doanh nghip mua nguyên vt liu thanh toán bng phng thc nhn tr trc thì
phi tr tin trc tin mua vt t, hàng hóa hay khi bán hàng thì hàng đư giao cho
11
khách hàng nhng phi sau mt thi gian mi nhn đc tin… Qua đó giúp cho
doanh nghip nm đc tình hình vn đng ca vt t, thúc đy doanh nghip gim d
tr, chm dt đng đ đm bo cho quá trình hot đng sn xut.
Th ba, xut phát t ý ngha ca vic nâng cao hiu qu s dng vn lu đng.
Hiu qu s dng vn lu đng là ch tiêu cht lng phn ánh tng hp nhng c
gng, nhng bin pháp hu hiu v k thut, v t chc sn xut. Li ích kinh doanh
đòi hi các doanh nghip phi s dng mt cách hp lý, hiu qu tng đng vn lu
đng nhm làm rút ngn thi gian chu chuyn vn qua đó thu hi vn nhanh hn, có
th gim bt đc s vn lu đng cn thit mà doanh nghip vn hoàn thành đc
khi lng sn phm hàng hóa bng hoc ln hn trc. Nâng cao hiu qu s dng
vn lu đng còn có ý ngha quan trng trong vic gim chi phí sn xut, chi phí lu
thông và h giá thành sn phm.
Cui cùng, xut phát t yêu cu bo toàn vn lu đng đi vi hot đng sn
xut kinh doanh. Mc tiêu hot đng ca doanh nghip là ti đa hóa li nhun. Do đc
đim vn lu đng chuyn hóa toàn b mt ln vào giá thành sn phm và hình thái
vn lu đng thng xuyên bin đi, vì vy đ bo toàn vn lu đng ch xét trên mt
giá tr. Bo toàn vn lu đng thc cht là bo toàn cho s vn cui k đ mua mt
lng vt t , hàng hóa tng đng vi đu k khi giá c hàng háo tng lên, th hin
kh nng mua sm vt t khâu d tr và tài sn đnh mc nói chung, duy trì kh
nng thanh toán ca doanh nghip.
Vì vy, vic nâng cao hiu qu s dng vn lu đng là mt vn đ ht sc
thuyt phc và vô cùng cn thit đi vi mi doanh nghip, kt qu hot đng sn xut
kinh doanh phát trin tt hay không quyt đnh phn ln là do cht lng ca công tác
qun lý vn lu đng.
1.4.3
1.4.3.1 Các ch tiêu đánh giá v kh nng thanh toán
Các ch tiêu này phn ánh cht lng ca công ty qun lý vn lu đng nh
hng đn tình hình tài chính ngn hn và v th tín dng ca công ty.
(1
Tng tài sn ngn hn
Kh nng thanh toán ngn hn =
Tng n ngn hn
Kh nng thanh toán ngn hn cho thy kh nng đáp ng các khon n ngn
hn ca doanh nghip cao hay là thp, nó phn ánh mt đng vn vay n ngn hn
đc đm bo bi bao nhiêu đng tài sn lu đng. Nu ch tiêu này ln hn hoc
bng 1 chng t doanh nghip có đ kh nng thanh toán các khon n ngn hn và
Thang Long University Library
12
tình hình tài chính mc n đnh hoc kh quan. Ngc li, nu ch tiêu này nh hn
1 thì chng t doanh nghip đang trong tình th không có kh nng đáp ng đc
các khon n ngn hn. Ch tiêu này càng nh hn 1 thì kh nng thanh toán n ngn
hn ca doanh nghip càng thp.
Tài sn lu đng – Hàng tn kho
Kh nng thanh toán nhanh =
Tng n ngn hn
Ch tiêu này phn ánh kh nng tr n ngn hn bng các tài sn có kh nng
chuyn thành tin mt cách nhanh nht, không tính đn hàng tn kho, tc là mt đng
n ngn hn đc đm bo bng bao nhiêu đng tài sn ngn hn có tính thanh khon
cao. H s kh nng thanh toán nhanh là mt đc trng tài chính ca doanh nghip, đ
ln ca nó ph thuc vào ngành ngh kinh doanh và k hn thanh toán ca mt món
n phi thu, phi tr trong k.
Tin & các khon tng đng tin
Kh nng thanh toán tc thi =
Tng n ngn hn
Kh nng thanh toán tc thi cho ta bit vi lng tin mà doanh nghip hin
có, có đ kh nng chi tr cho các khon n ngn hn đn hn phi tr hay không. Các
khon tng đng tin bao gm các khon đu t ngn hn có thi gian thu hi hoc
đáo hn không quá 3 tháng, d dàng chuyn đi thành mt lng tin xác đnh mà
không có ri ro khi chuyn đi thành tin k t ngày mua khon đu t đó ti thi
đim báo cáo nh k phiu ngân hàng, tín phiu kho bc, chng ch tin gi, Khi ch
tiêu này ln hn 1 chng t doanh nghip bo đm và tha kh nng thanh toán tc
thi, ngc li, khi tr s ca ch tiêu này nh hn 1, doanh nghip đó không bo đm
đc kh nng thanh toán tc thi. Ch tiêu này càng cao thì tình hình tài chính ca
doanh nghip càng tt.
Trên đây là mt s ch tiêu tài chính nhm đánh giá hiu qu t chc và s dng
vn lu đng ca doanh nghip, giúp cho nhà qun lý đánh giá đúng đn tình hình ca
k trc, t đó có nhn xét và nêu ra nhng bin pháp nâng cao hiu qu t chc qun
lý vn cho k tip theo. Tuy nhiên, trong quá trình đánh giá và cho nhn xét, cn chú ý
mt s đim sau:
- Không th đng nht khi so sánh các ch tiêu này các doanh nghip khác nhau
bi có nhiu s khác nhau trong tính toán ghi chép các ngành khác nhau , ngoài ra
13
còn b chi phi bi các đc đim kinh doanh khác nhau, do vy không th so sánh
đc
- Khi đánh giá ch tiêu này cn chú ý đn chin lc tài tr ca doanh nghip
trong vic s dng đòn by tài chính. Tuy nhiên ch s mc n càng cao thì mc đ ri
ro tài chính ca doanh nghip càng ln.
1.4.3.2 Các ch tiêu phn ánh kh nng sinh li
- i
Li nhun sau thu
T sut li nhun trên doanh thu =
Doanh thu thun
H s này cho bit mt đng doanh thu thun s to ra bao nhiêu đng li
nhun sau thu. T sut sinh li trên doanh thu ln hn 0, chng t doanh nghip kinh
doanh có lưi và ngc li nu nh hn 0 thì doanh nghip đó đang gp khó khn dn
đn vic kinh doanh v l. H s này ph thuc vào đc đim kinh doanh ca tng
ngành ngh nên đ có đánh giá khách quan hn, chúng ta nên so sánh h s này vi h
s bình quân ca ngành mà công ty đang kinh doanh.
-
Li nhun sau thu
H s sinh li trên tng tài sn =
Tng tài sn
H s này cho bit 1 đn v tài sn đa vào kinh doanh s đem li bao nhiêu
đng li nhun sau thu. H s này ln hn 0, thì doanh nghip làm n có lưi. H s
càng cao càng th hin doanh nghip có tình hình hot đng kinh doanh hiu qu.
Ngc li nu nh hn 0, thì doanh nghip đó đang kinh doanh kém hiu qu, có l.
có đánh giá khách quan hn ta nên so sánh h s này vi h s ca doanh nghip
khác trong cùng thi k.
-
Li nhun sau thu
H s sinh li trên vn ch s hu =
Vn ch s hu
H s này cho bit 1 đn v vn ch s hu đa vào kinh doanh đem li bao
nhiêu đn v li nhun sau thu. Nu h s ln hn 0 chng t công ty làm n có lưi,
ngc li nu nh hn 0 thì công ty đang làm n thua l. T sut sinh li trên vn ch
s hu ph thuc vào thi v kinh doanh, quy mô và mc đ ri ro ca công ty. có
Thang Long University Library
14
đánh giá khách quan hn, ta nên so sánh h s này vi h s ca công ty tng đng
cùng ngành.
1.4.4
Vic qun lí vn lu đng đòi hi phi làm tt khâu đánh giá hiu qu s dng
vn lu đng, đ t đó tìm ra nhng nguyên nhân và gii pháp khc phc nhm không
ngng nâng cao hiu qu s dng vn lu đng, to c s cho vic bo toàn và phát
trin vn lu đng ca doanh nghip. Di đây là h thng ch tiêu đánh giá thng
đc các doanh nghip s dng:
- là mt ch tiêu tng hp đánh giá hiu qu
s dng vn lu đng cu doanh nghip. Tc đ luân chuyn nhanh hay chm nói lên
tình hình t chc các mt: mua sm, d tr sn xut, tiêu th ca daonh nghip có hp
lý hay không, các khon vt t d tr s dng tt hay xu, các khon phí tn trong quá
trình sn xut – kinh doanh cao hay thp… Thông qua phân tích ch tiêu tc đ luân
chuyn vn lu đng có th giúp cho doanh nghip đy nhanh tc đ luân chuyn,
nâng cao hiu qu s dng vn lu đng.
Tc đ luân chuyn vn đc đo bng hai ch tiêu là vòng quay vn lu đng
và k luân chuyn vn lu đng
+ Vòng quay vn lu đng:
doanh thu thun
vòng quay VL =
vn lu đng bình quân
ây là ch tiêu nói lên s ln quay ca vn lu đng trong mt thi k nht đnh
(thng là mt nm), ch tiêu này đánh giá hiu qu s dng vn lu đng trên mi
quan h so sánh gia kt qu sn xut ( tng doanh thu thun) và s vn lu đng bình
quân b ra trong k. S vòng quay vn lu đng trong k càng cao thì càng tt.
Trong đó:
VL đu kì + VL cui kì
Vn lu đng bình quân =
2
+ K luân chuyn vn lu đng:
s ngày trong k
k luân chuyn VL =
vòng quay VL
(Trong đó s ngày trong k thng đc tính chn mt nm là 360 ngày, mt
quý là 90 ngày, mt tháng là 30 ngày)