B GIÁO DC VÀ ÀO TO
I H
o0o
N TT NGHIP
TÀI:
U QU S DN
T PHNG
I VIT
C HIN : NGUYN TH ANH
: A17413
I 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
I H
o0o
N TT NGHIP
TÀI:
U QU S DN
T PHNG
I VIT
ng dn :
c hin : Nguyn Th Anh
: A17413
I 2014
Thang Long University Library
LI CM
Vi tình cm chân thành, em xin bày t lòng bit n ti các thy giáo, cô giáo
trng i Hc Thng Long, đc bit là Cô giáo Th.s Ngô Th Quyên cùng các bác, cô
chú và anh ch trong Công ty C phn Xây dng và u t thng mi Vit – Hàn đã
tn tình giúp đ em hoàn thành khóa lun tt nghip này. Em cng xin cm n các
thy cô giáo ging dy trong nhà trng đã truyn đt cho em rt nhiu kin thc b
ích đ thc hin khóa lun và cng nh có đc hành trang vng chc cho s nghip
trong tng lai.
Do gii hn kin thc và kh nng lý lun ca bn thân còn nhiu thiu sót và
hn ch, kính mong s ch dn và đóng góp ca các thy cô giáo đ khóa lun ca em
đc hoàn thin hn.
Hà Ni, ngày 28 Tháng 10 nm 2014
Sinh viên
Nguyn Th Anh
L
Tôi xin cam đoan Khóa lun tt nghip này do t bn thân thc hin có s h tr
t giáo viên hng dn và không sao chép các công trình nghiên cu ca ngi khác.
Các d liu thông tin th cp s dng trong Khóa lun là có ngun gc và đc trích
dn rõ ràng.
Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim v li cam đoan này!
Sinh viên
Nguyn Th Anh
Thang Long University Library
MC LC
N V HIU QU S D N CA
DOANH NGHIP 1
1.1. Tng quan v n ca doanh nghip 1
1.1.1. Khái nim tài sn ca doanh nghip 1
1.1.2. Phân loi tài sn ca doanh nghip 2
1.1.3. Vai trò ca tài sn trong doanh nghip 4
1.2. Hiu qu s dn ca doanh nghip 5
1.2.1. Khái nim hiu qu s dng tài sn ca doanh nghip 5
1.2.2. S cn thit nâng cao hiu qu s dng tài sn trong doanh nghip 6
1.2.3. Các ch tiêu phn ánh hiu qu s dng tài sn trong doanh nghip 6
1.3 n hiu qu s dn trong doanh nghip 18
1.3.1. Các nhân t khách quan 18
1.3.2. Các nhân t ch quan 20
C TRNG HIU QU S DN T
C PHN I VIT 21
2.1. Tng quan v phi Vit
21
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca Công ty C phn Xây ếng và u t
Thng mi Vit – Hàn 21
2.1.2. B máy qun lý ca Công ty C phn Xây ếng và u t Thng mi Vit –
Hàn 21
2.1.3. c đim ngành ngh kinh doanh ca Công ty C phn Xây ếng và u t
Thng mi Vit – Hàn 23
2.1.4. Tình hình hot đng sn xut kinh doanh ca Công ty C phn Xây ếng và
u t Thng mi Vit – Hàn giai đon 2011 – 2013 23
2.2. Thc trng hiu qu s dn t ph
i Vit 27
2.2.1. Hiu qu s dng tng tài sn ti Công ty C phn Xây ếng và u t
thng mi Vit – Hàn 27
2.2.2. Hiu qu s dng tài sn ngn hn ti Công ty C phn Xây ếng và u t
thng mi Vit – Hàn 34
2.2.3. Hiu qu s dng tài sn ếài hn ti Công ty C phn Xây ếng và u t
thng mi Vit – Hàn 49
2.3. Nhu qu s dn t ph
i Vit 55
2.3.1. Kt qu đt đc 55
2.3.2. Hn ch và nguyên nhân 56
U QU S D N TI
PHI VIT
58
n ci gian ti 58
3.2n trong thi gian ti c phn
i Vit 59
3.3. Giu qu s dn t phn ng
i Vit 60
3.3.1. Gii pháp nâng cao hiu qu s dng tài sn ngn hn ti Công ty 60
3.3.2. Gii pháp nâng cao hiu qu s dng tài sn ếài hn ca Công ty 67
Thang Long University Library
DANH MC VIT TT
u vit tt y
HC i hi đng c đông
HQT Hi đng qun tr
GVHB Giá vn hàng bán
GTGT Giá tr gia tng
TSC Tài sn c đnh
TSDN Tài sn dài hn
TSNH Tài sn ngn hn
TNDN Thu nhp doanh nghip
SXKD Sn xut kinh doanh
Bt qu sn xut kinh doanh 25
Bu tng 28
i Vit 28
Bng 2.3. Ch iu qu s dng tn 29
Bng 2.4. M ng cu sut s d 32
Bn ngn hn tng 34
i Vit 34
Bu qu s dn ngn hn 38
Bng 2.7. Thi gian m 39
Bng 2.8. Mc tit ki 40
Bng 2.9. ng cu sut s d 42
Bng 2.10. B t 43
Bng 2.11. H s ng tin 44
Bn kho 45
Bn phi thu 47
Bng 2.14. Th 48
Bn tng 49
i Vit 49
Bu qu s dn 51
Bng 2.17. Thi gian m 52
B n c nh 53
Bng 62
Bng c ph
62
Thang Long University Library
DANH M, BI
2.1. B chc ca VIETHAN.TRAINCO 22
Bi i nhun 26
LI M U
1.
Có th nói rng tài sn chính là biu hin sc mnh hin ti và trong tng lai
ca doanh nghip, s không th có doanh nghip nu ch doanh nghip không có tài
sn. Vn đ dt ra đi vi doanh nghip là phi qun lý và s dng tài sn nh th nào
đ phù hp vi tình hình thc t ca doanh nghip, phù hp vi quy mô, điu kin sn
xut và nhu cu th trng đ đt hiu qu kinh t cao nht.
Sau gn 30 nm tin hành công cuc đi mi toàn din nn kinh t đt nc,
nc nc ta đã thu đc nhng thành tu đáng khích l. T nn kinh t tp trung
quan liêu bao cp chuyn sang nn kinh t hàng hoá nhiu thành phn vn hành theo
theo c ch th trng có s qun lý ca Nhà nc theo đnh hng xã hi ch ngha
vi nhng bc tin khá vng chc, chúng ta đang bt đu bc vào quá trình công
nghip hoá - hin đi hoá đt nc. Tuy nhiên, trong c ch mi nhiu doanh nghip
đã đng vng và làm n phát trin song cng có nhiu doanh nghip làm n kém hiu
qu, đang đng bên b vc ca s phá sn. iu đó có th do nhiu nguyên nhân,
nhng mt trong nhng nguyên nhân ch yu là do công tác qun lý và s dng tài
sn không hp lý và kém hiu qu .
Trong nhng nm qua, Công ty C phn Xây dng và u t Thng mi Vit
– Hàn đã và đang ht sc quan tâm đn công tác qun lý và s dng tài sn sao cho đt
hiu qu kinh t nht. Tuy nhiên, trong nn kinh t th trng theo đúng ngha ca nó,
vi điu kin cnh tranh gay gt, đ tn ti và phát trin thì không nhng Công ty C
phn Xây dng và u t Thng mi Vit – Hàn mà tt c các doanh nghip khác
trên th trng buc phi luôn luôn nng đng đ tìm ra hng đi riêng cho mình, tìm
ra con đng đn vi thành công mt cách hiu qu nht. Qun lý và s dng tài sn
chính là mt trong nhng con đng dn đn thành công mt cách chc chn nht
Trên c s nhn thc tm quan trng ca công tác qun lý và s dng tài sn,
kt hp vi quá trình thc tp ti Công ty C phn Xây dng và u t Thng mi
Vit – Hàn, đ tài Nu qu s dn ti CC ph
di Vit đã đc đa vào nghiên cu.
2.
Nghiên cu mt cách có h thng tình hình s dng tài sn ca Công ty C
phn Xây dng và u t Thng mi Vit – Hàn.
Phân tích và đánh giá hiu qu s dng tài sn ti Công ty C phn Xây dng
và u t Thng mi Vit – Hàn, tìm ra nhng u đim và nhng hn ch trong quá
trình s dng. T đó có nhng điu chnh thích hp và kp thi đ nâng cao hiu qu
s dng tài sn ca Công ty.
3.
Thang Long University Library
i tng nghiên cu: Hiu qu s dng tài sn ca Công ty C phn Xây
dng và u t Thng mi Vit – Hàn trong giai đon 2011 – 2013.
Phm vi nghiên cu: S dng bng cân đi k toán và bng báo cáo kt qu
hot đng sn xut kinh doanh trong 3 nm 2011, 2012 và 2013 ca Công ty C phn
Xây dng và u t Thng mi Vit – Hàn.
4.
Khóa lun s dng ch yu phng pháp so sánh, phng pháp phân tích t l,
phng pháp phân tích thng kê và phng pháp phân tích Dupont đ đa ra đánh giá
và kt lun t c s là các s liu đc cung cp và thc trng tình hình hot đng ca
công ty.
5.
Ngoài m đu và kt lun khóa lun gm 3 chng:
n v hiu qu s dn ca doanh nghip
2: Thc trng hiu qu s dn ti CC ph
i Vit
: Giu qu s dn ti CC ph
di Vit
1
1.
1.1. Tng quan v n ca doanh nghip
1.1.1. Khái nim tài sn ca doanh nghip
Theo chun mc s 1: Chun mc chung trong “Chun mc K toán Vit
Nam” đc ban hành và công b theo Quyt đnh s 165/2002/Q-BTC ngày 31
tháng 12 nm 2002 ca B trng B Tài chính đã đa ra đnh ngha v tài sn nh
sau:“Tài sn là ngun lc do doanh nghip kim soát và có th thu đc li ích kinh t
trong tng lai”.
Li ích kinh t trong tng lai ca mt tài sn là tim nng làm tng ngun tin
và các khon tng đng tin ca doanh nghip hoc làm gim bt các khon tin
mà doanh nghip phi chi ra. Li ích kinh t trong tng lai ca mt tài sn đc th
hin trong các trng hp, nh:
c s dng mt cách đn l hoc kt hp vi các tài sn khác trong sn xut
sn phm đ bán hay cung cp dch v cho khách hàng;
bán hoc trao đi ly tài sn khác;
thanh toán các khon n phi tr;
phân phi cho các ch s hu doanh nghip.
Tài sn đc biu hin di hình thái vt cht nh nhà xng, máy móc, thit
b, vt t, hàng hoá hoc không th hin di hình thái vt cht nh bn quyn, bng
sáng ch nhng phi thu đc li ích kinh t trong tng lai và thuc quyn kim soát
ca doanh nghip.
Tài sn ca doanh nghip còn bao gm các tài sn không thuc quyn s hu
ca doanh nghip nhng doanh nghip kim soát đc và thu đc li ích kinh t
trong tng lai, nh tài sn thuê tài chính; hoc có nhng tài sn thuc quyn s hu
ca doanh nghip và thu đc li ích kinh t trong tng lai nhng có th không kim
soát đc v mt pháp lý, nh bí quyt k thut thu đc t hot đng trin khai có
th tha mãn các điu kin trong đnh ngha v tài sn khi các bí quyt đó còn gi
đc bí mt và doanh nghip còn thu đc li ích kinh t.
Tài sn ca doanh nghip đc hình thành t các giao dch hoc các s kin đã
qua, nh góp vn, mua sm, t sn xut, đc cp, đc biu tng. Các giao dch hoc
các s kin d kin s phát sinh trong tng lai không làm tng tài sn.
Thông thng khi các khon chi phí phát sinh s to ra tài sn. i vi các
khon chi phí không to ra li ích kinh t trong tng lai thì không to ra tài sn; Hoc
có trng hp không phát sinh chi phí nhng vn to ra tài sn, nh vn góp, tài sn
đc cp, đc biu tng.
Thang Long University Library
2
1.1.2. Phân loi tài sn ca doanh nghip
Cn c vào ngun hình thành, tài sn (hay vn kinh ếoanh ca ếoanh
nghip) đc hình thành t 2 ngun: Ngun vn ch s hu và n phi tr.
Tài sn đc hình thành t ngun vn ch s hu: Ngun vn ch s hu biu
hin quyn s hu ca doanh nghip đi vi các tài sn hin có ca doanh nghip. Vn
ch s hu đc to nên t các ngun nh: S tin đóng góp t các nhà đu t – ch
doanh nghip, li nhun cha phân phi – s tin to ra t kt qu hot đng kinh
doanh ca doanh nghip…
Tài sn đc hình thành t các khon n phi tr: Bao gm các khon vay ngn
hn, dài hn, các khon phi tr, phi np khác nhng cha đn k hn tr, np nh
phi tr ngi bán, phi tr công nhân viên, phi tr khách hàng, các khon phi np
cho Nhà nc. [1]
Cn c vào mc đích đu t ca tng tài sn, tài sn ca doanh nghip đc
chia làm 2 loi: Tài sn tài chính và tài sn phc v sn xut kinh doanh.
Tài sn phc v sn xut kinh doanh: Là loi tài sn trc tip tham gia vào quá
trình sn xut hàng hóa – dch v ca doanh nghip nh đt đai, nhà xng, máy móc
thit b,…
Tài sn tài chính: Là các loi tài sn không tham gia trc tip vào quá trình sn
xut hàng hóa – dch v, nh tin, chng khoán và các loi giy t có giá,… Các loi
tài sn này ch là nhng chng ch bng giy hoc có th là nhng d liu trong máy
tính, s sách. C th hn, tài sn tài chính là nhng tài sn có giá tr không da vào ni
dung vt cht ca nó (ging nh đt đai, nhà xng,…), mà da vào các quan h trên
th trng. Nó bao gm các công c tài chính nh c phiu, trái phiu, tin gi ngân
hàng, tin t và các giy t có giá khác. Ngi chp nhn thanh toán các tài sn tài
chính trong tng lai gi là ngi phát hành (thng là chính ph, các t chc và công
ty). Ngi s hu các tài sn tài chính gi là nhà đu t. Giá tr ca tài sn tài chính
gi là vn tài chính. Tài sn tài chính to thun li cho vic chuyn vn nhàn ri t
ngi có vn (nhà đu t) sang ngi không đ vn (ngi phát hành). [3]
Cn c vào đc đim luân chuyn ca tng tài sn (hay vn kinh ếoanh), tài
sn ca doanh nghip đc chia làm 2 loi: Tài sn ngn hn và tài sn ếài hn.
n ngn hn: Tài sn ngn hn là tin, các khon tng đng tin và các
tài sn khác có th chuyn đi thành tin, hoc có th bán hay s dng trong vòng mt
nm hoc mt chu k kinh doanh bình thng ca doanh nghip. Tài sn ngn phn
ánh tng giá tr tin, các khon tng đng tin và các tài sn ngn hn khác có đn
thi đim báo cáo, gm:
3
Tin và các khon tng đng tin: Tin đc hiu là tin mt, tin gi ngân
hàng và tin đang chuyn. Các khon tng đng tin là các khon đu t ngn hn
không quá 3 tháng, có kh nng chuyn đi d dàng thành tin và không có nhiu ri
ro trong chuyn đi thành tin.
Các khon đu t tài chính ngn hn: Bao gm các khon đu t chng khoán
có thi hn thu hi di mt nm hoc trong mt chu k kinh doanh (nh: tín phiu
kho Bc, k phiu ngân hàng,…) hoc chng khoán mua vào bán ra (c phiu, trái
phiu) đ kim li và các loi đu t tài chính khác không quá mt nm.
Các khon phi thu ngn hn: Là các khon phi thu ngn hn ca khách hàng,
phi thu ni b ngn hn và các khon phi thu ngn hn khác có thi hn thu hi hoc
thanh toán di mt nm.
Tn kho: Bao gm vt t, hàng hoá, sn phm, sn phm d dang.
Tài sn ngn hn khác, bao gm: Chi phí tr trc ngn hn, thu GTGT đc
khu tr, thu và các khon khác phi thu Nhà nc, tài sn ngn hn khác.
n: Ch tiêu này phn ánh giá tr các loi tài sn không đc phn
ánh trong ch tiêu tài sn ngn hn. Tài sn dài hn phn ánh tng giá tr các khon
phi thi dài hn, tài sn c đnh, bt đng sn đu t và các tài sn dài hn khác có đn
thi đim báo cáo, bao gm: Các khon phi thu dài hn, tài sn c đnh, bt đng sn
đu t, các khon đu t tài chính dài hn và các tài sn dài hn khác.
Các khon phi thu dài hn: Là các khon phi thu dài hn ca khách hàng,
phi thu ni b dài hn và các khon phi thu dài hn khác có thi hn thu hi hoc
thanh toán trên mt nm.
Bt đng sn đu t: Là nhng bt đng sn bao gm quyn s dng đt, nhà
hoc mt phn ca nhà hoc c nhà và đt, c s h tng do ngi ch s hu hoc
ngi đi thuê tài sn theo hp đng thuê tài chính nm gi nhm mc đích thu li t
vic cho thuê hoc ch tng giá mà không phi đ s dng trong sn xut, cung cp
hàng hoá, dch v hay cho các mc đích qun lý hoc bán trong k hot đng kinh
doanh thông thng.
n c nh: Là nhng tài sn có giá tr ln, có thi gian s dng dài cho
các hot đng ca doanh nghip và phi tho mãn đng thi tt c các tiêu chun sau:
Chc chn thu đc li ích kinh t trong tng lai t vic s dng tài sn đó.
Nguyên giá tài sn phi đc xác đnh mt cách tin cy.
Có thi gian s dng t 1 nm tr lên (hoc ln hn 1 chu k kinh doanh) và có
giá tr t 30 triu đng tr lên.
Các khon đu t tài chính dài hn: Là các khon đu t vào vic mua bán các
chng khoán có thi hn thu hi trên mt nm hoc góp vn liên doanh bng tin,
Thang Long University Library
4
bng hin vt, mua c phiu có thi hn thu hi vn trong thi gian trên mt nm và
các loi đu t khác vt quá thi hn trên mt nm. Có th nói tài sn tài chính dài
hn là các khon vn mà doanh nghip đu t vào các lnh vc kinh doanh, ngoài hot
đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip trong thi hn trên mt nm nhm to ra
ngun li tc lâu dài cho doanh nghip. C th, tài sn tài chính dài hn bao gm:
Tài sn dài hn khác, bao gm: Chi phí tr trc dài hn, tài sn thu thu nhp
hoãn li, tài sn dài hn khác. [1]
Ngoài nhng cách phân loi trên còn có rt nhiu cách phân loi tài sn tu theo
hng phân tích, mc đích ca nhà phân tích nh: Tài sn vô hình - Tài sn hu hình;
Tài sn lu đng - Tài sn c đnh,
1.1.3. Vai trò ca tài sn trong doanh nghip
Trong hot đng sn xut kinh doanh, tài sn ngn hn và tài sn dài hn luôn
song hành trong c qúa trình sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Tuy nhiên tài sn
ngn hn nm ri rác trong các khâu thuc quá trình sn xut kinh doanh.
i vi các doanh nghip sn xut kinh doanh thì tài sn ngn hn thng
chim mt t l khá cao thng chim khong 50% - 60% tng tài sn ca doanh
nghip. Tài sn ngn hn là điu kin quan trng đ doanh nghip có th kinh doanh,
sn xut thun li. Doanh nghip cn d tr tài sn ngn hn đ đáp ng cho các chi
phí phát sinh cn phi chi tr ngay. Chính vì vy mà doanh nghip luôn phi d tr
mt lng tin hoc chng khoán kh th đ đ đm bo kh nng thanh toán, đây
cng là loi tài sn có tính thanh khon cao, có kh nng chuyn đi thành tin mt
nhanh chóng vi chi phí thp đáp ng cho các mc tiêu ngn hn.
Tài sn ngn hn còn h tr thanh toán cho các giao dch có đ tr v thi gian.
iu này xut hin trong quá trình sn xut, marketing và thu tin. Do các giao dch có
din ra không đng thi, nhiu hot đng tác đng đn nhu cu vn lu đng nh lu
tr hàng tn kho, áp dng các chính sách h tr bán hàng, chit khu thanh toán đ
khuyn khích khách hàng thanh toán sm, gim thi gian chuyn tin khi thu hi n.
Mt vai trò na ca tài sn ngn hn là trong các trng hp cn phi chi tr
các chi phí liên quan đn pháp lut, chi phí gián tip trong qun lý. Nhng chi phí này
rt ln nên nhà qun lý thng xem chúng nh nhng áp lc tài chính và có xu hng
d tr mt lng ln tài sn có tính thanh khon cao đ đm bo kh nng thanh toán
k c khi vic này đem li ít li nhun hn so vi đu t tài sn dài hn. Chính vì vy,
chính sách qun lý tài sn đi vi doanh nghip ht sc quan trng.
Tài sn dài hn bao gm các khon phi thu dài hn, tài sn c đnh, bt đng
sn đu t, các khon tài sn tài chính dài hn và các tài sn dài hn khác. Trong đó tài
sn c đnh là yu t quyt đnh nng lc sn xut – kinh doanh ca doanh nghip. Có
5
th nói tài sn c đnh là mt trong các yu t trc tip to ra sn phm cho doanh
nghip, giúp doanh nghip to ra doanh thu và li nhun t vic bán các sn phm.
Chính vì vy, chính sách qun lý tài sn đi vi doanh nghip ht sc quan trng.
1.2. Hiu qu s dn ca doanh nghip
1.2.1. Khái nim hiu qu s dng tài sn ca doanh nghip
Mc tiêu ca doanh nghip trong nn kinh t th trng là ti đa hoá giá tr tài
sn ca ch s hu, do vy vic s dng tài sn mt cách có hiu qu tc là kinh
doanh dt t sut li nhun cao.
Hiu qu s dng tài sn ca doanh nghip là phm trù kinh t phn ánh trình
đ, nng lc khai thác và s dng tài sn ca doanh nghip sao cho quá trình sn xut -
kinh doanh tin hành bình thng vi hiu qu kinh t cao nht.
Th nht, trong nng lc tài sn ca mình: Doanh nghip s dng tài sn hp lý
đ kim li cao nht.
Th hai, ngoài kh nng ca mình: Doanh nghip phi nng đng tìm ngun tài
tr, tng s tài sn hin có đ m rng sn xut kinh doanh c v cht và lng, đm
bo đc các mc tiêu mà doanh nghip đ ra.
Xuyên sut toàn b khóa lun, ta s đi phân tích hiu qu s dng tài sn ti
Công ty mc tiêu đ t đó đa ra đc nhng gii pháp nhm nâng cao hiu qu s
dng ti công ty đó. Vic phân tích hiu qu s dng tài sn là xem xét hiu qu s
dng ca các loi tài sn ngn hn và tài sn dài hn ca doanh nghip gia k này so
vi k trc. C th phân tích các vn đ sau:
Phân tích s dng tài sn đ đáp ng kp thi, đy đ kh nng thanh toán và
tng tc đ luân chuyn tài sn. Nu doanh nghip d tr tài sn đáp ng kp thi, đy
đ kh nng thanh toán đn hn hoc sp đn hn, d tr tài sn mc hp lý chính t
vic s dng tài sn có hiu qu và ngc li.
Phân tích tc đ luân chuyn ca toàn b tài sn da trên các ch tiêu doanh thu
trên tng tài sn và li nhun trên tng tài sn đ thy đc mt đng tài sn doanh
nghip b ra trong mt thi k nht đnh s to ra đc bao nhiêu đng doanh thu hoc
li nhun.
Phân tích kh nng sinh li ca mt mt đng tài sn ngn hn và tài sn dài
hn, vì hiu qu s dng toàn b tài sn cao hay thp ph thuc vào hiu qu s dng
ca tng loi tài sn cu thành nên tng tài sn. Vì vy, ta cn phân tích các ch tiêu
nh: hiu sut s dng tài sn ngn hn và hiu sut s dng tài sn dài hn đ thy
đc mt đng tài sn ngn hn hay tài sn dài hn doanh nghip b ra trong k s thu
đc bao nhiêu đng doanh thu.
Thang Long University Library
6
Khi phân tích tc đ luân chuyn ca tài sn ngn hn thì không th b qua vic
phân tích cái ch tiêu nh: k thu tin bình quân và vòng quay hàng tn kho. Vì đây là
2 ch tiêu nói lên kh nng quay vòng tài sn ca các ch tiêu quan trng trong tài sn
ngn hn nh hàng tn kho và các khon phi thu. Hai ch tiêu này chim t trng ln
trong tài sn ngn hn nên có nh hng rt ln đn hiu qu s dng tài sn ca
doanh nghip.
1.2.2. S cn thit nâng cao hiu qu s dng tài sn trong doanh nghip
Bt k doanh nghip nào cng quan tâm đn hiu qu s dng tài sn. S dng
tài sn là vn đ then cht gn lin vi s tn ti và phát trin ca doanh nghip. Tính
hiu qu ca vic s dng tài sn nói chung là to ra nhiu sn phm tng thêm li
nhun nhng không tng vn, hoc đu t thêm vn mt cách hp lý nhm m rng
quy mô sn xut đ tng doanh thu nhng vn đm bo yêu cu tc đ tng li nhun
ln hn tc đ tng tài sn.
Phân tích hiu qu s dng tài sn có tác dng đánh giá cht lng công tác
qun lý tài sn và s dng tài sn ca doanh nghip, trên c s đó đ ra nhng bin
pháp nâng cao hn na hiu qu s dng tài sn. Vì vy, công tác phân tích hiu qu
s dng tài sn có ý ngha rt quan trng.
Khi phân tích hiu qu s dng tài sn cn phi nghiên cu mt cách toàn din
c v thi gian, không gian, môi trng kinh doanh và đng thi đt nó trong mi
quan h vi s bin đng ca các yu t sn xut.
Do vy, khi phân tích hiu qu s dng tài sn trc ht phi xây dng đc h
thng các ch tiêu tài chính tng hp và chi tit phù hp vi đc đim ca tng nhóm
tài sn s dng trong doanh nghip, sau đó phi bit tn dng phng pháp phân tích
thích hp. Vic phân tích phi đc tin hành trên tng ch tiêu sau đó tng hp li, t
đó đa ra các bin pháp nâng cao hiu qu s dng tài sn, nhm khai thác ht công
sut ca tài sn đã đu t.
1.2.3. Các ch tiêu phn ánh hiu qu s dng tài sn trong doanh nghip
1.2.3.1. Các ch tiêu phn ánh hiu qu s dng tng tài sn
Khi phân tích hiu qu s dng tài sn, cn nghiên cu mt cách toàn din v
c thi gian, không gian, môi trng kinh doanh đng thi đt nó trong mi quan h
vi s bin đng ca giá c ca các yu t sn xut.
Do vy, khi phân tích hiu qu s dng tài sn trc ht phi xây dng đc h
thng các ch tiêu tài chính tng hp và chi tit phù hp vi đc thù ca tng nhóm tài
sn s dng trong các doanh nghip, sau đó phi bit vn dng phng pháp phân tích
thích hp. Vic phân tích phi đc tin hành trên c s phân tích tng ch tiêu sau đó
7
tng hp li, t đó đa ra các bin pháp nâng cao hiu qu s dng tài sn, nhm khai
thác ht công sut các tài sn đã đu t.
Di đây là các ch tiêu đc s dng trong phân tích hiu qu s dng tài sn:
Trong hot đng sn xut kinh doanh, các doanh nghip mong mun tài sn vn
đng không ngng đ đy mnh tng doanh thu, t đó là nhân t góp phn tng li
nhun cho doanh nghip. Hiu sut s dng tng tài sn có th xác đnh bng công
thc nh sau:
Ch tiêu này cho bit trong mt k phân tích các tài sn quay đc bao nhiêu
vòng hay 1 đng tài sn to ra đc bao nhiêu đng doanh thu thun, ch tiêu này càng
cao chng t các tài sn vn đng nhanh, góp phn tng doanh thu và là điu kin đ
nâng cao li nhun cho doanh nghip. Nu ch tiêu này thp chng t các tài sn vn
đng chm, có th hàng tn kho, d dang nhiu, có th tài sn c đnh cha hot đng
ht công sut làm cho doanh thu ca doanh nghip gim. Tuy nhiên, cn lu ý rng khi
phân tích ch tiêu này cn xem xét đc đim ngành ngh kinh doanh và đc đim tài
sn mà doanh nghip hot đng, đ có kt lun chính xác và đa ra bin pháp hp lý
đ tng tc đ quay vòng ca tài sn.
Kh nng to ra doanh thu thun ca tài sn là mt ch tiêu kinh t c bn đ d
kin vn đu t khi doanh nghip mun mt mc doanh thu thun nh d kin, ch
tiêu này ngc li vi ch tiêu hiu sut s dng tng tài sn, ch tiêu này đc xác
đnh nh sau:
Ch tiêu này cho bit trong k phân tích doanh nghip cn bao nhiêu đng tài
sn đ to ra mt đng doanh thu thun, ch tiêu này càng thp chng t hiu qu s
dng tài sn càng tt, góp phn tit kim tài sn và nâng cao doanh thu thun trong k.
Ch tiêu này phn ánh kh nng to ra li nhun sau thu ca các tài sn mà
doanh nghip đang s dng cho hot đng kinh doanh, ch tiêu này đc xác đnh nh
sau:
Thang Long University Library
8
Ch tiêu này cho bit trong k phân tích, đ to ra mt đng li nhun sau thu
doanh nghip cn bao nhiêu đng tài sn, ch tiêu này càng thp, hiu qu s dng tài
sn càng cao và càng hp dn các nhà đu t và ngc li.
Phn ánh hiu qu vic s dng tài sn trong hot đng kinh doanh ca công ty
và cng là mt thc đo đ đánh giá nng lc qun lý ca ban lãnh đo công ty.
H s này có ý ngha là vi 100 đng tài sn ca công ty thì s mang li bao
nhiêu đng li nhun. Mt công ty đu t tài sn ít nhng thu đc li nhun cao s là
tt hn so vi công ty đu t nhiu vào tài sn mà li nhun thu đc li thp. H s
ROA thng có s chênh lch gia các ngành. Nhng ngành đòi hi phi có đu t tài
sn ln vào dây chuyn sn xut, máy móc thit b, công ngh nh các ngành vn ti,
xây dng, sn xut kim loi…, thng có ROA nh hn so vi các ngành không cn
phi đu t nhiu vào tài sn nh ngành dch v, qung cáo, phn mm…
Mt trong nhng khía cnh đc quan tâm nht ca thu nhp trên tng tài sn là
kh nng phi hp ca các ch s tài chính đ tính toán ROA. Mt ng dng thng
đc nhc ti nhiu nht là mô hình phân tích Dupont di đây.
T mô hình chi tit trên có th thy đc các nhân t nh hng đn kh nng
sinh li ca tài sn đó là hiu sut s dng tài sn và t sut sinh li trên doanh thu.
Bên phi trin khai hiu sut s dng tng tài sn hay nói cách khác chính là s
vòng quay ca toàn b tài sn: phn này trình bày tài sn ngn hn cng vi tài sn dài
hn bàng tng s tài sn doanh nghip s dng. Doanh thu thun tiêu th chia cho toàn
b tài sn cho bit hiu sut s dng tài sn trong mt k phân tích.
Hiu sut s dng tng tài sn càng cao chng t sc sn xut ca tài sn càng
nhanh, đó là nhân t đ tng sc sinh li cho tài sn.
Nhìn vào bên phi ta thy hiu sut s dng tng tài sn b nh hng bi
nhng nhân t:
- Tng doanh thu thun càng ln, s vòng quay càng nhiu.
- Tng tài sn càng nh, hiu sut s dng càng ln.
Song tng doanh thu thun và tng tài sn có quan h mt thit vi nhau, trong
thc t 2 ch tiêu này thng quan h cùng chiu, khi tng tài sn tng thì tng doanh
thu thun cng tng.
9
Trên c s đó, nu doanh nghip mun tng hiu sut s dng tài sn thì cn
phi phân tích các nhân t liên quan, phát hin các mt tích cc, tiêu cc ca tng
nhân t đ có bin pháp nâng cao s vòng quay ca tài sn, góp phân nâng cao hiu
qu kinh doanh ca doanh nghip nói chung.
Bên trái trin khai t sut sinh li ca doanh thu thun: Phn này trình bày tng
chi phí bao gm chi phí sn xut và chi phí ngoài sn xut. Doanh thu thun tr đi tng
chi phí bng li nhun thun, li nhun thun chia cho doanh thu thun bng t sut
sinh li trên doanh thu thun.
Bên trái cho bit nhng nhân t nh hng đn t sut sinh li ca doanh thu
thun. Trên c s đó, doanh nghip mun tng sc sinh li ca doanh thu thun cn có
các bin pháp gim ch phí bng cách phân tích nhng nhân t cu thành đn tng chi
phí đ có bin pháp phù hp. ng thi tìm mi bin pháp đ nâng cao doanh thu,
gim các khon gim tr.
Khi nghiên cu kh nng sinh li ca tài sn cng cn phi quan tâm đn mc
tng ca vn ch s hu bi hiu sut s dng tài sn và t sut sinh li trên doanh thu
thun là 2 nhân t không phi lúc nào cng tng n đnh. Mt khác, đ tng li nhun
trong tng lai cng cn phi đu t thêm. Vic tng vn ch s hu ph thuc vào li
nhun sau thu và chính sách phân phi li nhun ca doanh nghip. Do vy, cn phi
kt hp tng vn ch s hu và tng nhng ngun tài tr t bên ngoài.
Tóm li, phân tích hiu qu s dng tài sn ca doanh nghip da vào mô hình
tài chính Dupont đã đánh giá đy đ hiu qu trên mi phng din. ng thi phát
hin ra các nhân t nh hng đn hiu qu s dng tài sn đ t đó có các bin pháp
nâng cao li nhun cho doanh nghip. [2, tr.207-219]
1.2.3.2. Các ch tiêu phn ánh hiu qu s dng tài sn ngn hn
Hiu qu s dng tài sn ngn hn là mt phm trù kinh t, phn ánh tình hình
s dng tài sn ngn hn ca doanh nghip đ đt hiu qu cao nht trong kinh doanh
vi chi phí thp nht.
Tài sn ngn hn là các tài sn có thi gian thu hi vn ngn, trong khong thi
gian 12 tháng hoc trong mt chu k sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Tài sn
ngn hn ca doanh nghip bao gm: Tin và các khon tng đng tin, các khon
đu t tài chính ngn hn, các khon phi thu ngn hn, hàng tn kho và mt s tài sn
ngn hn khác. Tài sn ngn hn ca doanh nghip đc s dng cho các quá trình d
tr, sn xut và lu thông. Quá trình vn đng ca TSNH bt đu t vic dùng tin t
mua sm vt t d tr cho sn xut, tin hành sn xut và khi sn xut xong doanh
nghip t chc tiêu th đ thu v mt s vn di hình thái tin t ban đu vi giá tr
tng thêm. Mi ln vn đng nh vy đc gi là mt vòng luân chuyn ca TSNH.
Thang Long University Library
10
Doanh nghip s dng vn đó càng có hiu qu bao nhiêu thì càng có th sn xut và
tiêu th sn phm nhiu by nhiêu. Vì li ích kinh doanh đ
òi hi các doanh nghip
phi s dng hp lý, hiu qu hn tng đng TSNH, làm cho mi đng TSNH hàng
nm có th mua sm nguyên, nhiên vt liu nhiu hn, sn xut ra sn phm và tiêu
th đc nhiu hn. Nhng điu đó cng đng ngha vi vic doanh nghip nâng cao
tc đ luân chuyn TSNH (s vòng quay TSNH trong mt nm).
Trong hot đng tài chính ca doanh nghip các h thng ch tiêu tài chính
đc đa ra đ đánh giá các hot đng ca doanh nghip trong mt niên đ k toán là
không th thiu. Qua quá trình phân tích h thng ch tiêu này thì doanh nghip có th
đánh giá hiu qu hot đng ca mình và đa ra các gii pháp cn thit đ khc phc
khó khn trong niên đ tip theo. đánh giá khách quan hiu qu s dng TSNH
chúng ta có th s dng nhiu ch tiêu khác nhau nh sau:
+ Sut hao phí ca TSNH so vi li nhun sau thu
Ch tiêu này cho bit đ có mt đng li nhun sau thu thì cn bao nhiêu đng
TSNH, ch tiêu này càng thp chng t hiu qu s dng TSNH càng cao. Ch tiêu này
là cn c đ các doanh nghip d toán nhu cu v tài sn ngn hn khi mun có mc
đ li nhun mong mun.
+ T sut sinh li ca tài sn ngn hn (ROCA – Return on Current Assets)
Ch tiêu này cho bit mi đn v tài sn ngn hn có trong k đem li bao nhiêu
đng li nhun sau thu. Ch tiêu này càng cao hiu qu s dng TSNH tt, góp phn
nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh cho doanh nghip.
+ Hiu sut s dng TSNH (S vòng quay ca TSNH)
Ch tiêu này cho bit trong k phân tích các tài sn ngn hn quay đc bao
nhiêu vòng, ch tiêu này càng cao chng t hiu qu s dng tài sn càng tt. Hoc cho
bit mt đng vn b ra đu t cho tài sn ngn hn trong mt k thì đem li bao nhiêu
đn v doanh thu thun. Ch tiêu này th hin s vn đng ca TSNH trong k, ch tiêu
này càng cao chng t TSNH vn đng càng nhanh, hiu sut s dng tài sn ngn hn
cao, t đó góp phn to ra doanh thu thun càng cao và là c s đ tng li nhun ca
doanh nghip.
11
+ Sut hao phí ca TSNH so vi doanh thu
Ch tiêu này cho bit đ có mt đng doanh thu thì doanh nghip phi b ra bao
nhiêu đng TSNH, đó chính là cn c đ đ đu t TSNH cho thích hp. Ch tiêu này
càng thp chng t hiu qu s dng TSNH càng cao.
+ Thi gian mt vòng quay ca TSNH
Ch tiêu này cho bit mi vòng quay ca TSNH bình quân mt bao nhiêu ngày.
Ch tiêu này càng thp, chng t TSNH vn đng nhanh, góp phn nâng cao doanh thu
và li nhun cho doanh nghip.
T đây có th xác đnh đc s tin tit kim hay lãng phí do s vòng luân
chuyn ca tài sn ngn hn nhanh hay chm. Nu quy mô kinh doanh không thay đi,
vic tng tc đ luân chuyn tài sn ngn hn đã giúp cho doanh nghip tit kim đc
mt lng tài sn có th rút ra khi luân chuyn dùng vào vic khác. Công thc xác
đnh s tin tit kim, lãng phí tuyt đi do tc đ luân chuyn ca Tài sn ngn hn
thay đi:
Nu quy mô kinh doanh đc m rng, vic tng tc đ luân chuyn tài sn
ngn hn đã giúp doanh nghip không cn tng thêm tài sn ngn hn hoc đu t tài
sn ngn hn ít hn so vi trc. Công thc xác đnh s tin tit kim, lãng phí tng
đi do tc đ luân chuyn tài sn ngn hn thay đi:
Trong đó:
Vtktđ1: S tin tit kim, lãng phí tuyt đi
Vtktđ2: S tin tit kim, lãng phí tng đi
M0, M1: Ln lt là doanh thu mt ngày
T0, T1: Ln lt là s vòng luân chuyn TSNH k trc, k này
Dupont là tên ca mt nhà qun tr tài chính ngi Pháp tham gia kinh doanh
M. Dupont đã ch ra đc mi quan h tng h gia các ch s hot đng trên
phng din chi phí và các ch s hiu qu s dng vn.
Mô hinh Dupont là k thut đc s dng đ phân tích kh nng sinh li ca
mt doanh nghip bng các công c qun lý hiu qu truyn thng. Mô hình Dupont
tích hp nhiu yu t ca báo cáo kt qu kinh doanh và bng cân đi k toán. Trong
Thang Long University Library
12
phân tích tài chính, ngi ta vn dng mô hình Dupont đ phân tích mi liên h gia
các ch tiêu tài chính. Chính nh s phân tích mi liên kt gia các ch tiêu tài chính,
chúng ta có th phát hin ra nhng nhân t nh hng đn ch tiêu phân tích theo mt
trình t nht đnh.
phân tích t sut sinh li ca TSNH có th xác đnh thông qua mô hình sau
Qua công thc trên có th thy 2 nhân t nh hng đn t sut sinh li trên
TSNH là t sut sinh li trên doanh thu và hiu sut s dung TSNH, nh vy mun
nâng cao hiu qu s dng TSNH nâng cao hai t s trên. V vic nâng cao t sut
sinh li trên doanh thu đã đ cp phn trên, trong phn này ch đ cp đn nhân t
tc đ luân chuyn TSNH.
ây là nhóm ch tiêu đc s dng đ đánh giá kh nng ca doanh nghip
trong vic đm bo thanh toán các khon n khi nó đn hn. Kh nng thanh toán ca
doanh nghip phn ánh mi quan h tài chính các khon có kh nng thanh toán trong
k vi khon phi thanh toán trong k. S thiu ht v kh nng thanh khon có th
đa doanh nghip ti tình trng không hoàn thành ngha v tr n ngn hn ca doanh
nghip đúng hn và có th phi ngng hot đng. Do đó cn chú ý đn kh nng thanh
toán ca doanh nghip.
H s kh nng thanh toán ngn hn
Tài sn ngn hn thng bao gm tin, các chng khoán d chuyn nhng,
các khon phi thu và hàng tn kho. N ngn hn thng bao gm các khon vay ngn
hn ngân hàng và các t chc tín dng, các khon phi tr nhà cung cp, các khon
phi tr khác C tài sn ngn hn và n ngn hn đu có thi hn nht đnh - ti mt
nm. H s kh nng thanh toán ngn hn dùng đ đo lng kh nng tr các khon n
ngn hn bng các tài sn ngn hn, hay nói cách khác là 1 đng n ngn hn đc
đm bo bng bao nhiêu đng tài sn ngn hn.
H s này có giá tr càng cao thì kh nng thanh toán n ngn hn ca doanh
nghip càng tt và ngc li. Nu kh nng thanh toán hin hành nh hn 1 thì doanh
nghip không đ kh nng thanh toán n ngn hn. Tuy nhiên, nu con s này quá cao
thì có ngha là doanh nghip đã đu t quá nhiu vào tài sn lu đng so vi nhu cu.
Thông thng thì phn vt tri đó s không sinh thêm li nhun. Vì th mà vic đu
t đó s kém hiu qu. Vn đ này đòi hi nhà doanh nghip phi phân b vn nh th
nào cho hp lý.
13
H s kh nng thanh toán nhanh
H s kh nng thanh toán nhanh là ch tiêu đc dùng đ đánh giá kh nng
thanh toán tc thi (thanh toán ngay) các khon n ngn hn ca doanh nghip bng
tin (tin mt, tin gi ngân hàng, tin đang chuyn) và các khon tng đng tin.
H s này nói lên vic công ty có kh nng đáp ng vic thanh toán n ngn hn vì
công ty không gp khó khn nào trong vic chuyn t tài sn lu đng khác v tin
mt. H s này > 2 (có ngha là hiu sut gia tài sn ngn hn và hàng tn khó gp 2
ln tng n ngn hn) thì đc đánh giá là an toàn vì công ty có th trang tri các
khon n ngn hn mà không cn phi bán toàn b tài sn ngn hn. ây là h s
phn ánh s chc chn nht kh nng ca công ty đáp ng ngha v n hin thi. H s
này càng cao thì càng đc đánh giá tt.
H s kh nng thanh toán tc thi
Tin và các khon tng đng tin là các tài sn mang tính thanh khon cao
nht ca doanh nghip. H s thanh toán tc thi th hin mi quan h tin (tin mt
và các khon tng đng tin nh chng khoán ngn hn d chuyn đi ) và khon
n đn hn phi tr. H s thanh toán tc thi quá cao tc doanh nghip d tr quá
nhiu tin mt thì doanh nghip b l c hi sinh li. Các ch n đánh giá mc trung
bình hp lý cho t l này là 0,5. Khi h s này ln hn 0,5 thì kh nng thanh toán tc
thi ca doanh nghip là kh quan và ngc li, nu h s này nh hn 0,5 thì doanh
nghip s gp khó khn trong vic thanh toán n. [2, tr.115- 130]
- Các ch tiêu đánh giá hàng tn kho
+ S vòng quay hàng tn kho
H s vòng quay hàng tn kho th hin kh nng qun tr hàng tn kho. Vòng
quay hàng tn kho là s ln mà hàng hóa tn kho bình quân luân chuyn trong k. H
s vòng quay hàng tn kho đc xác đnh bng giá vn hàng bán chia cho bình quân
hàng tn kho.
H s vòng quay hàng tn kho thng đc so sánh qua các nm đ đánh giá
nng lc qun tr hàng tn kho là tt hay xu. H s này ln cho thy tc đ quay vòng
ca hàng hóa trong kho là nhanh và ngc li, h s này nh thì tc đ quay vòng
Thang Long University Library
14
hàng tn kho thp. Nhng cng cân lu ý là hàng tn kho mang đm tính cht ngành
ngh kinh doanh nên không phi c mc tn kho thp là tt, mc tn kho cao là xu.
H s vòng quay hàng tn kho càng cao càng cho thy doanh nghip bán hàng
càng nhanh và hàng tn kho không b đng nhiu, nu nhu cu th trng tng đt
ngt thì rt có kh nng doanh nghip b mt khách hàng và b đi th cnh tranh giành
th phn. Hn na, d tr nguyên vt liu đu vào cho các khâu sn xut không đ có
th khin dây chuyn sn xut b ngng tr. Vì vy, h s vòng quay hàng tn kho cn
phi đ ln đ đm bo mc đ sn xut và đáp ng đc nhu cu khách hàng.
+ Thi gian quay vòng hàng tn kho
Ch tiêu này cho ta bit s ngày cn thit đ hàng tn kho quay đc mt vòng.
Ch tiêu vòng quay hàng tn kho và s ngày chu chuyn tn kho có quan h t l
nghch vi nhau. Vòng quay tng thì ngày chu chuyn gim và ngc li.
- Các ch tiêu đánh giá v tình hình các khon phi thu
+ S vòng quay các khon phi thu
S
khon phi thu
=
Doanh thu thun
Khon ph
Ch tiêu này cho bit kh nng thu n ca doanh nghip trong k phân tích
doanh nghip đ thu đc bao nhiêu n và s n còn tn đng cha thu đc là bao
nhiêu. T s này càng ln chng t tc đ thu hi các khon phi thu là cao. Quan sát
s vòng quay khon phi thu s cho bit chính sách bán hàng tr chm ca doanh
nghip hay tình hình thu hi n ca doanh nghiêp.
+ K thu tin bình quân
Ch tiêu này đc đánh giá kh nng thu hi vn trong các doanh nghip, trên c
s các khon phi thu và doanh thu tiêu th bình quân 1 ngày. Nó phn ánh s ngày
cn thit đ thu đc các khon phi thu. Vòng quay các khon phi thu càng ln thì
k thu tin bình quân càng nh và ngc li. Tuy nhiên k thu tin bình quân cao hay
thp trong nhiu trng hp cha th kt lun chc chn mà còn phi xem xét li mc
tiêu và chính sách ca doanh nghip nh: mc tiêu m rng th trng, chính sách tín
dng ca doanh nghip. Mt khác khi ch tiêu này đc đánh giá là kh quan, thì
doanh nghip cng cn phi phân tích k hn vì tm quan trng ca nó và k thut
tính toán che du đi các khuyt tt trong vic qun lý các khon phi thu.
K thu ti
=
360
S n phi thu