LI CM N
Khóa lun tt nghip đ tài “Gii pháp nâng cao cht lng cho vay tiêu
dùng ti Ngân hàng thng mi c phn Bu in Liên Vit – Chi nhánh ông
ô” đã đc hoàn thành vi s giúp đ ca rt nhiu các cá nhân và t chc.
Trc tiên, em xin bày t s cm n chân thành nht ti cô giáo, Ths. Phm Th
Bo Oanh là ngi trc tip hng dn và giúp đ em trong sut quá trình nghiên cu
đ tài khóa lun tt nghip này. Nh có s ch bo và hng dn tn tình ca cô giáo,
Ths. Phm Th Bo Oanh, em đã nhn ra nhng hn ch ca mình trong quá trình vit
khóa lun đ có th kp thi sa cha nhm hoàn thin khóa lun mt cách tt nht.
Em xin chân thành cm n các thy cô trong B môn kinh t, Trng i hc
Thng Long đã tn tình truyn đt kin thc trong thi gian hc tp ti trng. Vi
vn kin thc đc tip thu trong quá trình hc không ch là nn tng cho quá trình
nghiên cu khóa lun mà còn là hành trang quý báu đ giúp em t tin bc vào đi.
Cui cùng, em xin chân thành cm n s giúp đ nhit tình ca các anh, ch
công tác ti Ngân hàng TMCP Bu in Liên Vit – Chi nhánh ông ô đã giúp đ
em trong vic cung cp s liu, tài liu đ em có th hoàn thành bài khóa lun này.
Sinh viên
T Th Phng Nhung.
MC LC
CHNG 1. LÝ LUN CHUNG V CHO VAY TIÊU DÙNG CA
NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1. Nhng vn đ chung trong cho vay tiêu dùng ca ngân hàng thng mi 1
1.1.1. Khái nim 1
1.1.2. Nguyên tc cho vay 1
1.1.3. iu kin cho vay 2
1.1.4. c đim và vai trò ca cho vay tiêu dùng 3
1.1.4.1. c đim cho vay tiêu dùng 3
1.1.4.2. Vai trò ca cho vay tiêu dùng 5
1.1.5. Phân loi cho vay tiêu dùng 8
1.1.5.1. Cn c vào mc đích vay 8
1.1.5.2. Cn c vào phng thc hoàn tr 8
1.1.5.3. Cn c vào ngun gc khon vay 9
1.1.5.4. Cn c vào tính cht đm bo 10
1.2. Cht lng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng thng mi 11
1.2.1. Khái nim 11
1.2.2. Các ch tiêu đánh giá cht lng cho vay tiêu dùng 12
1.2.2.1. Ch tiêu đnh tính 12
1.2.2.2. Ch tiêu đnh lng 13
1.2.3. Các nhân t nh hng đn cht lng cho vay tiêu dùng 17
1.2.3.1. Các nhân t nm ngoài ngân hàng 17
1.2.3.2. Các nhân t thuc v phía ngân hàng 21
KT LUN CHNG 1 24
CHNG 2. THC TRNG CHO VAY TIÊU DÙNG TI NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN BU IN LIÊN VIT – CHI NHÁNH ÔNG Ô .
……………………………………………………………………………………… 25
2.1. Khái quát v Ngân hàng thng mi c phn Bu in Liên Vit – Chi
nhánh ông ô 25
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin ca Ngân hàng thng mi c phn Bu
in Liên Vit – Chi nhánh ông ô 25
2.1.2. C cu t chc b máy ca Ngân hàng thng mi c phn Bu in Liên
Vit – Chi nhánh ông ô 26
2.2. Thc trng cho vay tiêu dùng ca Ngân hàng thng mi c phn Bu in
Liên Vit - Chi nhánh ông ô giai đon nm 2009 – 2011 29
Thang Long University Library
2.2.1. Quy trình cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng mi c phn Bu in
Liên Vit – Chi nhánh ông ô 29
2.2.2. Thc trng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng mi c phn Liên Vit -
Chi nhánh ông ô 34
2.2.2.1. Tình hình gii ngân cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 - 2011 34
2.2.2.2. Tình hình thu n cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 - 2011 35
2.2.2.3. Tình hình d n cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 - 2011 37
2.2.2.4. Tình hình thu lãi t cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 - 2011 48
2.3. Cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng mi c phn Bu in
Liên Vit - Chi nhánh ông ô 50
2.3.1. Ch tiêu đnh tính 50
2.3.2. Ch tiêu đnh lng 52
2.4. ánh giá cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng mi c phn
Bu in Liên Vit – Chi nhánh ông ô 56
2.4.1. Nhng thành tu đt đc 56
2.4.2. Nhng hn ch 58
2.4.3. Nguyên nhân ca hn ch 59
KT LUN CHNG 2 62
CHNG 3. GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG CHO VAY TIÊU DÙNG
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN BU IN LIÊN VIT –
CHI NHÁNH ÔNG Ô 63
3.1. nh hng hot đng kinh doanh ca Ngân hàng thng mi c phn Bu
in Liên Vit - Chi nhánh ông ô 63
3.2. nh hng phát trin cho vay tiêu dùng ca Ngân hàng thng mi c phn
Bu in Liên Vit - Chi nhánh ông ô 64
3.3. Gii pháp nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng 65
3.3.1. Nâng cao cht lng đi ng cán b tín dng 65
3.3.2. Hoàn thin công tác thm đnh trc khi cho vay 67
3.3.3. Nâng cao cht lng sn phm cho vay tiêu dùng 69
3.3.4. a dng hóa sn phm cho vay tiêu dùng 70
3.3.5. Hoàn thin chính sách khách hàng 71
3.3.6. M rng hot đng Marketing 71
3.3.7. Tng cng công tác qun lý n và gii quyt n quá hn 73
3.3.8. i mi công ngh 74
3.4. Mt s kin ngh 75
3.3.1. Kin ngh đi vi Ngân hàng Nhà nc Vit Nam 75
3.3.2. Kin ngh đi vi Ngân hàng thng mi c phn Bu in Liên Vit 76
KT LUN CHNG 3 78
LI KT 79
Thang Long University Library
DANH MC VIT TT
Ký hiu vit tt Tên đy đ
CBTD Cán b tín dng
CVTD Cho vay tiêu dùng
GDP Tng sn phm quc ni
LienVietBank Ngân hàng Liên Vit
LienVietPostBank Ngân hàng thng mi c
phn Bu in Liên Vit
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
TMCP Thng mi c phn
WTO T chc thng mi th gii
DANH MC S , BNG S LIU
Trang
S đ 2.1. C cu t chc b máy ca Ngân hàng thng mi C phn Bu đin Liên
Vit – Chi nhánh ông ô 26
S đ 2.2. Quy trình cho vay tiêu dùng 29
Bng 2.1. Doanh s cho vay tiêu dùng giai đon 2009 – 2011 34
Bng 2.2. Doanh s thu n cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 – 2011 35
Bng 2.3. D n cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 – 2011 37
Bng 2.4. D n cho vay tiêu dùng phân theo thi gian giai đon nm 2009 – 2011.38
Bng 2.5. D n cho vay tiêu dùng phân theo mc đích s dng giai đon nm 2009 –
2011 40
Bng 2.6. D n cho vay tiêu dùng phân theo đi tng khách hàng giai đon 2009 –
2011 43
Bng 2.7. D n cho vay tiêu dùng phân theo loi tin giai đon nm 2009 – 2011 45
Bng 2.8. D n cho vay tiêu dùng phân theo nhóm n giai đon nm 2009 – 2011.47
Bng 2.9. Tình hình thu t lãi cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 – 2011 49
Bng 2.10. Vòng quay vn tín dng giai đon nm 2009 – 2011 53
Bng 2.11. T l n quá hn, n xu cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 – 2011
… 54
Thang Long University Library
DANH MC BIU
Trang
Biu đ 2.1. Doanh s cho vay tiêu dùng và tng doanh s cho vay giai đon nm
2009 – 2011 34
Biu đ 2.2. Doanh s thu n cho vay tiêu dùng và tng doanh s thu hi n giai đon
nm 2009 – 2011 36
Biu đ 2.3. D n cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 – 2011 37
Biu đ 2.4. D n cho vay tiêu dùng phân theo thi gian giai đon nm 2009 – 2011
39
Biu đ 2.5. D n cho vay tiêu dùng phân theo mc đích s dng giai đon nm 2009
– 2011 41
Biu đ 2.6. D n cho vay tiêu dùng phân theo đi tng khách hàng giai đon nm
2009 – 2011 44
Biu đ 2.7. D n cho vay tiêu dùng phân theo loi tin giai đon nm 2009 – 2011
46
Biu đ 2.8. D n cho vay tiêu dùng phân theo nhóm n giai đon nm 2009 – 2011
47
Biu đ 2.9. Tình hình thu t lãi cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 – 2011 49
Biu đ 2.10. N quá hn, n xu và d n cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 –
2011 54
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Trong nhng nm gn đây, vi vic thúc đy mnh m công cuc đi mi kinh
t, Vit Nam đã đt đc nhng thành tu to ln vi tc đ tng trng kinh t khá n
đnh. Trong quá trình hi nhp mnh m vi nn kinh t th gii, nn kinh t trong
nc đang có nhng chuyn bin tích cc phù hp vi xu th phát trin chung. c
bit, k t khi Vit Nam tr thành thành viên ca WTO thì du n ca s hi nhp
càng tr nên rõ nét hn trong nn kinh t nc ta.
Trong hoàn cnh nn kinh t ngày càng phát trin, đi sng ngi dân ngày
càng tng cao, nhu cu vay tiêu dùng ca ngi dân cng ngày mt ln. Nhng nm
tr li đây, hot đng cho vay tiêu dùng mang mt vai trò quan trng trong dch v
ngân hàng, cho vay tiêu dùng đóng góp mt phn li nhun không nh trong hot đng
cho vay ca ngân hàng. Ngi tiêu dùng vi mc thu nhp ngày càng n đnh và đc
ci thin, cùng vi trình đ dân trí và mc sng cao, ha hn s thúc đy hot đng
cho vay tiêu dùng ngày càng phát trin.
Tuy vy, hot đng cho vay tiêu dùng ti Vit Nam vn có nhng hn ch nht
đnh nh đnh mc cho vay tiêu dùng ti đa còn thp, thi hn cho vay tiêu dùng ngn,
chính sách và th tc cho vay tiêu dùng còn phc tp và hn ch, cha hp dn đc
lng đông đo khách hàng tng xng vi v th và tim nng ca các ngân hàng ti
Vit Nam.
Ngân hàng TMCP Bu in Liên Vit là mt ngân hàng mi đc thành lp,
thành lp nm 2008. Tri qua 4 nm hot đng và phát trin, hin nay Ngân hàng
TMCP Bu in Liên Vit đã to đc uy tín và thng hiu trong lnh vc ngân
hàng. Ngân hàng TMCP Bu in Liên Vit - Chi nhánh ông ô là đn v thành
viên ca h thng ngân hàng Bu in Liên Vit trên c nc, có nhim v thay mt
Ngân hàng Bu in Liên Vit trc tip kinh doanh trên đa bàn Qun Ba ình. Trên
thc t, tim nng phát trin ca kinh t Qun Ba ình và nhu cu vay tiêu dùng ti
đây còn rt ln. S phát trin ca nn kinh t cng nh nhu cu tiêu dùng ca ngi
dân nht thit phi có s h tr ca các ngân hàng. Bi vy, cho vay tiêu dùng là mt
th trng tim nng đi vi các ngân hàng thng mi nói chung và Ngân hàng
TMCP Bu in Liên Vit - Chi nhánh ông ô nói riêng trong thi gian ti.
Trc bi cnh đó, Ngân hàng TMCP Bu in Liên Vit - Chi nhánh ông
ô cng đã nhn thc đc tm quan trng ca vic thit lp quan h vi khu vc
khách hàng vay tiêu dùng ti đa bàn. Tuy nhiên, cho đn nay, hot đng cho vay tiêu
dùng ca chi nhánh vn còn nhiu tim nng cn khai thác. Do đó, vic tìm hiu thc
trng cho vay tiêu dùng ca chi nhánh và đa ra nhng gii pháp nhm khc phc hn
Thang Long University Library
ch, nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng là rt cn thit. Vì lý do trên, em đã quyt
đnh la chn đ tài “Gii pháp nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân
hàng thng mi c phn Bu in Liên Vit - Chi nhánh ông ô” làm đ tài
cho khóa lun tt nghip chng trình đào to bc i hc ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài gm 3 ni dung chính:
- Làm rõ c s lý lun v hot đng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng
thng mi c phn.
- Phân tích, đánh giá thc trng cho vay tiêu dùng ca Ngân hàng thng
mi c phn Bu in Liên Vit - Chi nhánh ông ô giai đon nm 2009-2011.
- a ra các gii pháp nhm nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng mt
cách ti u phù hp vi tình hình thc t ca bn thân ngân hàng và đáp ng tt nht
nhu cu vay vn tiêu dùng ca khách hàng.
3. Phng pháp nghiên cu
Khóa lun s dng các phng pháp nghiên cu sau: phng pháp thu thp
thông tin kt hp vi phng pháp thng kê, phân tích, so sánh, tng hp nhm gii
quyt mi quan h gia lý lun vi thc tin, lun gii các vn đ có liên quan đn ni
dung đ tài.
4. i tng và phm vi nghiên cu ca đ tài
i tng nghiên cu: Thc trng cho vay và cht lng cho vay tiêu dùng
ca Ngân hàng TMCP Bu in Liên Vit - Chi nhánh ông ô.
Phm vi nghiên cu: Thc trng cho vay và cht lng cho vay tiêu dùng ca
Ngân hàng TMCP Bu in Liên Vit - Chi nhánh ông ô trong giai đon nm
2009 - 2011.
5. Kt cu ca khóa lun
Ngoài phn m đu, kt lun, danh mc các bng, biu s liu và danh mc các
t vit tt. Kt cu ca khóa lun gm ba chng:
Chng 1. Lý lun chung v cho vay tiêu dùng ca ngân hàng thng mi.
Chng 2. Thc trng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng mi c
phn Bu in Liên Vit - Chi nhánh ông ô.
Chng 3. Gii pháp nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng
thng mi c phn Bu in Liên Vit - Chi nhánh ông ô.
1
CHNG 1. LÝ LUN CHUNG V CHO VAY TIÊU DÙNG CA
NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Nhng vn đ chung trong cho vay tiêu dùng ca ngân hàng thng mi
1.1.1. Khái nim
Cho vay là mt trong nhng hot đng đem li ngun thu nhp ln cho các
ngân hàng. Trong đó có hot đng cho vay tiêu dùng. Cho vay tiêu dùng là mt trong
các hình thc cp tín dng ca ngân hàng thng mi. Trong giáo trình “tín dng ngân
hàng” ca TS. H Diu – Hc vin ngân hàng có đnh ngha: “ Cho vay tiêu dùng là
các khon cho vay nhm tài tr cho nhu cu chi tiêu ca ngi tiêu dùng, bao
gm cá nhân và h gia đình. ây là mt ngun tài chính quan trng giúp nhng
ngi này trang tri nhu cu nhà , đ dùng gia đình và xe c…” Còn trong giáo
trình “nghip v ngân hàng thng mi” ca trng i hc Thng Long có vit: “
Cho vay tiêu dùng là loi cho vay nhm đáp ng nhu cu tiêu dùng ca các cá nhân
và h gia đình.” Vy có th đnh ngha mt cách ngn gn v cho vay tiêu dùng nh
sau:
Cho vay tiêu dùng là loi cho vay nhm đáp ng nhu cu tiêu dùng ca các
cá nhân và h gia đình. Ngân hàng cho khách hàng vay đ trang tri các chi phí
sinh hot và hình thành nên tài sn phc v cho nhu cu tiêu dùng ca khách
hàng.
Cho vay tiêu dùng có th giúp dân c có đc mt khon tin ng trc đ tài
tr cho các hot đng phc v nhu cu tiêu dùng ca cuc sng ví d nh:
- Mua sm phng tin đi li
- Mua hàng tiêu dùng bn lâu
- Chi tr hc phí
- Xây nhà, nâng cp ni tht
- Tr tin thuc men vin phí
- i du lch…
Hin nay, cho vay tiêu dùng đang có xu hng phát trin đc bit là trong tình
hình kinh t ca nc ta ngày càng phát trin và hi nhp vi dòng chy ca nn kinh
t th gii. Trình đ ngi dân đc nâng lên và cuc sng ngày càng có nhiu ci
thin. Do s cnh tranh gay gt gia các ngân hàng, các sn phm dch v tiêu dùng
ngày càng đa dng và phong phú, đáp ng nhu cu ca cá nhân và h gia đình, đng
thi cng mang v ngun li nhun ln và th phn tim nng cho các ngân hàng.
1.1.2. Nguyên tc cho vay
đm bo an toàn vn, trong quá trình cho vay các NHTM luôn phi tuân th
các nguyên tc sau đây:
Thang Long University Library
2
- S dng vn vay đúng mc đích đã tha thun trong hp đng tín dng.
Theo nguyên tc này thì mi khon vay nói chung hay vay tiêu dùng nói riêng
đu phi đc xác đnh trc v mc đích s dng vn. Vì khi khách hàng s dng
vn vay sai mc đích, nhng khách hàng là các cá nhân và h gia đình xin vay đ tiêu
dùng phc v cho nhu cu ca cuc sng nhng h li dùng món tin đó đ kinh
doanh thu li hoc s dng vào mc đích bt hp pháp. Vic này s gây khó khn cho
ngân hàng trong vic kim soát vic s dng vn vay, đôn đc thu n và làm nh
hng đn kh nng thu n ca ngân hàng. Bi vy các cá nhân, h gia đình có nhu
cu vay vn, trc khi vay phi trình bày vi ngân hàng mc đích vay vn, gi cho
ngân hàng các giy t cn thit liên quan, chng minh cho vic s dng vn vay mt
cách hp pháp. Khi cho vay ngân hàng cùng khách hàng lp hp đng tín dng vay
vn và khách hàng phi cam kt s dng tin vay đúng mc đích và điu này đc ghi
trong hp đng vay vn. Sau khi đã nhn đc tin vay khách hàng phi s dng đúng
mc đích nh đã cam kt. Ngân hàng có trách nhim kim soát vic s dng vn ca
khách hàng.
- Vn vay phi hoàn tr đy đ c vn gc và lãi vay theo đúng thi hn đã
cam kt trong hp đng.
Nguyên tc này đ ra nhm đm bo cho các ngân hàng thng mi tn ti và
hot đng bình thng. Bi ngun vn kinh doanh ca ngân hàng ch yu là ngun
vn ngân hàng huy đng t bên ngoài và sau mt khong thi gian nht đnh ngân
hàng s phi hoàn tr. Vì vy, ngân hàng cn phi thu hi đy đ c gc và lãi đúng
thi hn đ có ngun tr n cho ngi gi tin nu không ngân hàng s gp phi ri ro
thanh khon. Bên cnh đó, ngân hàng còn phi trang tri các chi phí cn thit, hn na
còn phi đm bo gia tng li nhun cho ch ngân hàng nên ngân hàng cn phi thu lãi
đ đm bo mc tiêu kinh doanh.
1.1.3. iu kin cho vay
Các khách hàng cá nhân và h gia đình có th vay vn ca ngân hàng khi h
tha mãn tt c các điu kin vay vn. Theo quy đnh, ni dung các điu kin vay vn
c th nh sau:
Th nht, khách hàng phi có nng lc pháp lut dân s, nng lc hành vi
dân s.
Quan h tín dng gia ngân hàng vi khách hàng là quan h đc pháp lut bo
v. Vì vy, nó phi đc lp trên c s quy đnh ca lut pháp. Do đó, các ch th
tham gia quan h phi có đ t cách pháp lý. Hn th na trong quan h tín dng s
phát sinh s chuyn giao và giao dch v tài sn do đó cn có s xác nhn ca các bên
tham gia theo đúng quy đnh ca lut pháp. Nh vy, khách hàng phi có đ t cách
pháp lý đ thc hin các giao dch.
3
Th hai, mc đích s dng vn vay hp pháp.
Vn vay phi đc s dng hp pháp tc là không vi phm pháp lut. Vì khi
khách hàng s dng vn bt hp pháp b các c quan nhà nc có thm quyn phát
hin thì các tài sn đó s b phong ta hoc tch thu t đó nh hng đn kh nng
hoàn tr gc và lãi cho ngân hàng. Ngoài ra, khi vn vay s dng bt hp pháp thì t
cách pháp lý ca khách hàng có th b mt đi, nh hng quan h tín dng hp pháp
gia ngân hàng vi khách hàng.
Th ba, khách hàng phi có nhu cu s dng vn kh thi.
Khách hàng có nhu cu s dng vn kh thi tc là có phng án tiêu dùng kh
thi, hp lý đ có th đm bo kh nng tr n cho ngân hàng và nâng cao đi sng ca
mình.
Th t, khách hàng phi có nng lc tài chính lành mnh đ đ đm bo
hoàn tr tin vay đúng hn đã cam kt.
Cá nhân, h gia đình có tình hình tài chính lành mnh tc là cá nhân, h gia
đình có công vic và ngun thu nhp n đnh và hp pháp, đm bo cho khách hàng có
c s vng chc v tài chính đ đm bo cho cam kt hoàn tr tin vay đúng hn. T
đó đm bo vic cho vay ca ngân hàng là an toàn, lành mnh và sinh li.
Th nm, khách hàng phi thc hin đm bo tin vay theo quy đnh.
Ngân hàng thng mi quan tâm đn đm bo tin vay vì:
m bo tin vay là công c bo đm trong vic thc hin trách nhim và ngha
v ca khách hàng trong quan h vay vn. iu này có ngha là, khi cá nhân, h gia
đình đn ngân hàng xin vay vn thng có tài sn đm bo, hoc đm bo bng thu
nhp t công vic mà h nhn đc đ tng tính trách nhim trong vic tr n cho
ngân hàng.
Hot đông cho vay ca ngân hàng luôn cha đng ri ro đc bit là hot đng
CVTD. Nh vy, đ đm bo an toàn cho hot đng kinh doanh ca mình đc an
toàn và n đnh, ngân hàng luôn đa ra các bin pháp cht ch đ to c s pháp lý và
kinh t giúp ngân hàng có kh nng thu hi đy đ n gc và lãi đúng hn. Vì vy, tài
sn đm bo chính là ngun thu n th hai cho NHTM (trong trng hp khách hàng
không tr đc khon vay) có ngha là khi khách hàng không tr đc n thì ngân
hàng s đem tài sn đm bo ca khách hàng phát mi đ thu hi n gc và lãi trong
cho vay khách hàng.
1.1.4. c đim và vai trò ca cho vay tiêu dùng
1.1.4.1. c đim cho vay tiêu dùng
Khác vi cho vay kinh doanh, đây ngi đi vay s dng tin vay vào các hot
đng không sinh li, ngun tr n đc lp so vi vic s dng tin vay, vì th cho vay
tiêu dùng có nhng đc đim sau:
Thang Long University Library
4
Khách hàng vay vn: Cho vay tiêu dùng là ngân hàng tài tr cho các nhu cu
tiêu dùng ca h gia đình và các cá nhân. Nhng đi tng này đn ngân hàng xin vay
đ nâng cao cht lng cuc sng ca mình.
Qui mô và s lng các khon vay tiêu dùng: Các khon cho vay tiêu dùng
thng có qui mô tng đi nh so vi các khon cho vay kinh doanh. Cho vay bt
đng sn có th có giá tr ln hn các khon cho vay tiêu dùng khác, nhng trong
nhiu trng hp giá tr so sánh vn nh hn các món vay kinh doanh khác ti ngân
hàng. Nguyên nhân ch yu do trong hot đng cho vay kinh doanh, các doanh nghip
khi vay vn kinh doanh đc bit là doanh nghip ln thì nhu cu s dng vn trong
mt k kinh doanh thng không nh, vì th giá tr các khon vay ln và do khách
hàng ch vay tiêu dùng khi đã có mt lng vn tng đi, ch vay ngân hàng đ b
sung s tin còn thiu. Tuy nhiên s lng các khon cho vay tiêu dùng li rt ln do
đi tng ca loi hình cho vay này là mi cá nhân trong xã hi vi nhu cu tiêu dùng
đa dng. Khi nn kinh t phát trin, nhu cu tiêu dùng tng cao, s lng các khon
vay tiêu dùng s càng nhiu thêm.
Lãi sut ca các khon cho vay tiêu dùng cao hn cho vay kinh doanh. iu
này xut phát t các khon cho vay tiêu dùng có ri ro (v ngun tr n khi khách
hàng có ngun thu nhp không n đnh, ri ro trong cuc sng ca khách hàng, công
vic ca khách hàng) và chi phí thc hin cho vay tiêu dùng cao hn.
Thi hn vay: Thi hn cho vay tiêu dùng thng đa dng c ngn hn, trung
hn và dài hn. Ngn hn là các khon vay nh hn hoc bng 12 tháng, thng phc
v mc đích mua sm các vt dng gia đình, chi tiêu sinh hot… Trung và dài hn là
các khon vay có giá tr ln thi hn dài hn 12 tháng, ví d phc v nhu cu mua sm
phng tin đi li, nhà ca …
Ngun tr n: Ngun tr n ch yu ca khon vay tiêu dùng chính là thu
nhp ca ngi đi vay bi vì mc đích ca khách hàng là vay phc v tiêu dùng, phc
v nhu cu cuc sng không trc tip to ra ngun thu nên h ch có th tr n bng
ngun thu nhp nhn đc hàng tháng nh: tin lng, thng. Do vy, ngân hàng
thng xem xét mc thu nhp thng xuyên ca khách hàng đ ra quyt đnh cho vay.
Ri ro cho vay tiêu dùng
Cho vay tiêu dùng là mt hot đng có mc đ ri ro tim n cao trong các hot
đng cho vay ca các NHTM. Nó luôn trong trng thái b đe do bi ri ro rín dng.
Các khon cho vay tiêu dùng luôn b đe do bi ri ro tín dng, luôn tn ti kh nng
các khách hàng không có kh nng tr n do tình hình tài chính ca các cá nhân và h
gia đình có th thay đi nhanh chóng tu theo tình trng công vic hay sc kho ca
h. Cho vay tiêu dùng có nhiu khon là nhng khon cho vay không có bo đm, do
đó khi khách hàng không còn kh nng tr n, mc đ ri ro mà ngân hàng phi gánh
5
chu cao hn. Vic thc thi trách nhim ca khách hàng trong quan h tín dng vi
ngân hàng là tt yu. Các ngân hàng hu nh không th thu hi đc n trong trng
hp khách hàng không còn kh nng tr n do nhiu nguyên nhân (tai nn lao đng,
tht nghip, bnh tt, qua đi, ly d ) cha nói đn trng hp ngi vay c tình qut
n.
Li nhun t cho vay tiêu dùng
Hin nay, mc li nhun thu đc t các khon cho vay tiêu dùng ca các
NHTM khá cao, chim t trng ln trong tng li nhun ca ngân hàng. S lng các
khon vay tiêu dùng là rt ln, thêm vào đó mc lãi sut cho vay tiêu dùng cao nên li
nhun ca ngân hàng t cho vay tiêu dùng ln.
Vì trin vng v li nhun cng nh phm vi khách hàng trong lnh vc cho
vay tiêu dùng là rt ln nên đi vi hu ht các nc phát trin hin nay, cho vay tiêu
dùng đã tr thành mt trong nhng ngun thu ch cht ca các NHTM, đóng vai trò
ch đo trong dch v ngân hàng, mang ý ngha quan trng trong qun lý ngân hàng.
Khai thác lnh vc cho vay tiêu dùng vn tip tc tr thành xu hng trong tng lai
ca các ngân hàng. Ti các nc đang phát trin, cho vay tiêu dùng cng đang dn
khng đnh đc vai trò ca mình, đem li nhng li nhun không nh trong hot đng
cho vay ca NHTM.
1.1.4.2. Vai trò ca cho vay tiêu dùng
Các NHTM cng là mt t chc kinh doanh nên bao gi nó cung cp các dch v
ca mình cng nhm ti mt khon li nào đó. Hn na, hot đng cho vay tiêu dùng
ca NHTM nhm đáp ng cho nhng nhu cu đc xem là vô hn trong dân c, vì vy
nó có vai trò rt ln đi vi ngi tiêu dùng, hot đng này va có th nâng cao cht
lng cuc sng cho dân c va có th đy mnh sn xut ca xã hi. Chính vì vy, có
th nói hot đng cho vay tiêu dùng có vai trò rt ln đi vi các NHTM cng nh đi
vi toàn xã hi. C th nh sau:
i vi ngân hàng thng mi
Mt là giúp NHTM gia tng sc cnh tranh so vi các trung gian tài chính
khác:
Vai trò ca các NHTM đi vi xã hi ngày càng đc khng đnh hn qua s
phát trin ngày càng hoàn thin ca h thng ngân hàng nói chung và ca các NHTM
nói riêng. Nhng không vì th mà các NHTM tránh khi s cnh tranh ngày càng gay
gt ca các t chc khác hot đng trong lnh vc tin t. Ngày càng có nhiu t chc
mun cung cp các dch v mà các ngân hàng đã và đang cung cp. Và ngay c gia
các NHTM vi nhau s cnh tranh giành git th trng và khách hàng ngày càng
khc lit hn. Chính vì vy mun tn ti và phát trin các ngân hàng phi không
ngng đi mi, tìm tòi và đa ra nhng dch v mi ngày càng có nhiu tin ích ti
Thang Long University Library
6
cho khách hàng. Và thông qua hot đng cho vay tiêu dùng, ngân hàng đã có kh nng
tip cn và đáp ng khá tt nhu cu s dng vn ca mt lng ln khách hàng. T đó
giúp gia tng kh nng cnh tranh so vi các loi hình t chc tín dng khác, cng nh
làm gia tng c hi m rng thu nhp ca ngân hàng.
Hai là giúp gia tng thu nhp cho NHTM:
Vi hot đng ch yu là nhn tin gi vi trách nhim ca ngân hàng là bit s
dng s tin đó đ kim li cho c ngân hàng cng nh ngi ch s hu ca nó, các
NHTM song song vi n lc huy đng vn, phi khai thác th trng tín dng mt
cách trit đ, ngha là tìm cách đ đm bo kh nng đáp ng và trên c s đó tho
mãn mt cách tt nht, nhiu nht các nhu cu v tín dng ca nn kinh t. Trong khi
đó, các khon tín dng tiêu dùng tuy là nhng khon tín dng nh nhng nhu cu v
chúng li rt ln nên nu khai thác đc th trng này thì các NHTM có th s dng
đc mt s lng vn ln. Hn na, dân c là khách hàng tim nng ln ca ngân
hàng, ngân hàng mun phát trin bn vng thì nên da vào đi tng khách hàng này.
Trên thc t các khon cho vay tiêu dùng thng có li nhun cao do mc lãi
sut tính trên các khon cho vay tiêu dùng cao. Vì vy, các NHTM cng có th k
vng tng li nhun thu đc trong các hot đng ca mình t li nhun ca các
khon cho vay tiêu dùng. Thc t đã chng minh, có nhng NHTM ln trên th gii
đã thu v nhng khon li không nh t vic cung cp các khon cho vay tiêu dùng.
Ba là tng cng mi quan h gia ngân hàng và khách hàng:
Chúng ta không th ch tính đn li nhun mà ngân hàng thu đc tính bng các
con s c th đi vi các khon cho vay tiêu dùng. Tht vy, nhng khon cho vay
tiêu dùng không ch mang li cho ngân hàng nhng món li ln mà nó còn giúp cho
ngân hàng thc hin tt hn các hot đng khác ca h. Vic cung cp các khon cho
vay tiêu dùng ca mt NHTM có th giúp ngân hàng đó gp nhiu thun li trong hot
đng huy đng vn, đc bit là huy đng vn t dân c, vì rt nhiu h gia đình s
không mun gi tin ca mình vào mt ngân hàng nu h không thy đc rng mình
s có trin vng vay li tin t chính ngân hàng đó khi có nhu cu. Hn na tính lan
truyn trong dân c là rt cao nên các ngân hàng có th thông qua các khon cho vay
tiêu dùng mà qung cáo v mình, t đó thu hút các khách hàng đn vi các dch v
khác ca ngân hàng.
i vi ngi tiêu dùng
Mt là giúp khách hàng ci thin cht lng cuc sng:
Cho vay tiêu dùng giúp ngi tiêu dùng tho mãn và nâng cao cht lng tiêu
dùng, cho phép ngi tiêu dùng đc hng các dch v tin ích trc khi có đ
ngun tài chính. c bit là nhng ngi có thu nhp trung bình, nh nhng khon
cho vay tiêu dùng, h s có th mua sm nhng hàng hoá cn thit có giá tr cao, tho
7
mãn nhu cu tiêu dùng và ci thin cuc sng ngay c khi kh nng tài chính hin ti
ca h cha cho phép. Trên thc t ta thy có nhiu nhu cu mang tính t nhiên, thit
yu, có ý ngha quan trng trong cuc sng đi vi các cá nhân và h gia đình. Nhng
nhu cu này s phi đc tho mãn không sm thì mun. Ví d nh nhng nhu cu v
mua sm, sa cha nhà ca, mua các đ dùng tin nghi sinh hot, mua sm các
phng tin đi li nh xe máy, ô tô, chun b hôn l, ma chay, hc hành, du lch
Hai là giúp tha mãn nhu cu tiêu dùng ca khách hàng:
Tuy rng nhng nhu cu thit yu thì nhiu nhng ca ci thì đc tích lu theo
thi gian do vy kh nng tài chính thng b gii hn. Vì vy, mt s tht hin nhiên
là ngi ta thng ch mua nhà ca, tin nghi đt tin khi đã ln tui. Khi đó li ích
thu đc t s hng th đu có xu hng gim xung. Do đó, ngi tiêu dùng
thng tìm cách kt hp khéo léo gia vic tho mãn các nhu cu vi yu t thi gian
và kh nng thanh toán hin ti và tng lai. iu này có ngha là ngi tiêu dùng s
tìm cách đ đc hng th trc s tin s có trong tng lai, mc dù h phi b ra
mt khon chi phí nht đnh. Nu phân tích theo khía cnh tài chính vic mn tin
trc ca ngân hàng đ tiêu dùng khin khách hàng phi tr lãi thc cht cng ch là
cách quy đi lung tin mà ta s có ti mt thi đim nào đó trong tng lai v thi
đim hin ti.
Chính vì nhng nguyên nhân trên, vic ngân hàng thc hin và m rng hot
đng cho vay tiêu dùng s đem đn cho ngi tiêu dùng nhng li ích tt nht. Ta có
th khng đnh rng ngi tiêu dùng là nhng ngi đc hng trc tip và nhiu
nht nhng li ích mà hình thc cho vay tiêu dùng mang li.
i vi xã hi
Là đòn by hu hiu đ kích cu: do nó đc dùng đ tài tr các chi tiêu v hàng
hóa và dch v trong nc. Vic m rng hot đng cho vay tiêu dùng có th góp mt
phn đáng k trong chính sách kích cu ca Nhà nc, nó giúp Nhà nc đt đc
nhng mc tiêu kinh t-xã hi nht đnh, chng hn nh tng mc sng cho dân c,
thúc đy quá trình sn xut kinh doanh, tng GDP Mà nhng kt qu này đc th
hin trc tip qua nhng ngi tiêu dùng cng nh các nhà sn xut.
Góp phn ci thin môi trng thanh toán nh : gim lng tin mt lu thông
trên th trng, tng tc đ luân chuyn vn ca các doanh nghip… Khi khách hàng
đn ngân hàng xin vay vn đ phc v vào mc đích tiêu dùng, thay vì nhn tin mt
v h s chuyn khon vay đó vào tài khon ca ngi bán. iu này làm gim lng
tin mt lu thông trên th trng (vì đã đc x lý qua chuyn khon). Bên cnh đó,
khi khách hàng vay tin ca ngân hàng đ tr cho bên doanh nghip bán hàng thì các
doanh nghip thu n trong thi gian ngn, kh nng luân chuyn vn trong doanh
nghip tt hn, kích thích, h tr hot đng sn xut phát trin.
Thang Long University Library
8
i vi nhà sn xut
Mt là giúp các nhà sn xut kinh doanh m rng quy mô sn xut:
Các khon cho vay tiêu dùng không tác đng trc tip ti các nhà sn xut, mà
ch yu tác đng đn h thông qua các khách hàng tiêu dùng. Mc tiêu ca tt c các
nhà sn xut là tng li nhun, m rng sn xut kinh doanh, tng kh nng cnh tranh
vi các đi th sn xut cùng loi hàng hóa và đng vng trên th trng. đt đc
mc tiêu đó thì dù bng cách này hay cách khác, các nhà sn xut đu mong mun tiêu
th đc càng nhiu hàng hóa càng tt, h sn sàng bán hàng hóa tr góp, thm chí
bán chu trong mt thi gian. Do đó, đi vi nhà sn xut, cho vay tiêu dùng kéo nhu
cu tng lai v hin ti, ngi tiêu dùng có th mua hàng hoá nhiu hn và nhanh
hn, quy mô sn xut tng nhanh, bán đc sn phm, quay vòng vn nhanh hn, m
rng sn xut, do đó li nhun cng tng lên.
Hai là giúp gia tng cnh tranh gia các hãng sn xut dn đn s không
ngng ci tin, t hoàn thin mình ca các nhà sn xut:
Cho vay tiêu dùng to ra s cnh tranh gia các hãng sn xut, các nhà kinh
doanh v sn phm, mu mã, chng loi và các nhà sn xut s tìm cách đ có th
đáp ng mi th hiu ngi tiêu dùng. Mt mt thúc đy sn xut phát trin, mt mt
ngi tiêu dùng có nhiu s la chn hn. Qua đó to s nng đng trong nn kinh t.
Các nhà sn xut mun tn ti thì cng phi không ngng ci tin, t hoàn thin mình.
Chính điu đó đã làm cho nn sn xut ngày càng phát trin và phn thnh.
1.1.5. Phân loi cho vay tiêu dùng
Có nhiu cách phân loi cho vay tiêu dùng da trên nhng tiêu thc khác nhau.
C th:
1.1.5.1. Cn c vào mc đích vay
Cho vay tiêu dùng c trú: Là các khon cho vay nhm tài tr nhu cu xây
dng, mua sm hoc ci to nhà ca cá nhân, h gia đình. Khon vay này có đc
đim là thi gian dài và quy mô khon vay thng ln.
Cho vay tiêu dùng không c trú: Là các khon cho vay tài tr nhu cu ci thin
đi sng nh mua sm phng tin, đ dùng, du lch, hc hành hoc gii trí… c
đim ca hình thc vay này là quy mô nh, thi gian ngn và do đó ri ro s thp hn
cho vay tiêu dùng c trú.
1.1.5.2. Cn c vào phng thc hoàn tr
Cho vay tiêu dùng tr góp: Là hình thc đi vay trong đó ngi đi vay tr n
(gm s tin c gc và lãi) làm nhiu ln theo nhng kì hn nht đnh trong thi hn
cho vay. Phng thc này thng dùng đ tài tr cho vic mua sm, hình thành các tài
sn có giá tr ln nh mua nhà, mua sm các phng tin đi li, mt s đ dùng phc
v sinh hot đt tin, trang tri các khon n Cho vay tiêu dùng tr góp thng đc
9
áp dng cho kh nng tài chính ca khách hàng không đ đ chi tr khon vay mt ln
duy nht, thêm vào đó vic đnh k tr n vào mi tháng hay đn k lng khi tin
hành s to nhiu thun li hn cho ngân hàng trong vic thu n.
Cho vay tiêu dùng phi tr góp: Theo phng thc này tin vay đc khách
hàng thanh toán cho Ngân hàng ch mt ln khi đn hn. Thng thì các khon cho
vay tiêu dùng phi tr góp ch đc cp cho các khon vay có giá tr nh và thi hn
không dài.
Cho vay tiêu dùng tun hoàn: Là các khon cho vay trong đó ngân hàng cho
phép khách hàng s dng th tín dng hay các loi Séc đc phép thu chi da trên tài
khon vãng lai. Theo phng thc này trong thi hn cp tín dng đc tho thun
trc, cn c vào nhu cu chi tiêu và thu nhp tng kì, khách hàng đc ngân hàng
cho phép thc hin vic vay và tr n tng kì mt cách tun hoàn theo mt hn mc
tín dng.
1.1.5.3. Cn c vào ngun gc khon vay
Cho vay tiêu dùng trc tip: Là hình thc mà ngân hàng và khách hàng trc
tip gp nhau đ tin hành cho vay và thu n.
* Cho vay tiêu dùng trc tip đc thc hin theo các phng thc sau:
Cho vay tr theo đnh k: ây là phng thc đc s dng ph bin nht
hin nay. Theo phng thc này, ngân hàng cp cho khách hàng toàn b s tin vay và
khách hàng tr n cho ngân hàng theo tng k hn c th. K hn hoàn tr có th khác
nhau tu thuc vào quy đnh trong hot đng cho vay.
Thu chi: ây là hình thc cp tín dng ng trc đc bit trên c s hn mc
tín dng. Nó là nghip v cho phép mt khách hàng rút tin t tài khon vãng lai ca
h vt quá s d Có, ti mt hn mc đã đc tha thun. có th cho vay, thông
thng gia ngân hàng và khách hàng phi tha thun v: hn mc, lãi sut, yêu cu
đm bo phí các loi, bo đm tín dng (nu cn), thi đim tái xét thi hn có hiu
lc ca hn mc Trong nghip v này khách hàng phi tr lãi s tin mà h s dng
theo mc lãi sut đã tha thun, trên c s s d N thc t ca tài khon vãng lai.
Khách hàng có th tr gc tùy thuc vào khon thu nhp và thi đim phát sinh thu
nhp ca khách hàng.
Th tín dng: là hình thc cp tín dng trong đó ngân hàng phát hành th tín
dng cho nhng ngi có tài khon ngân hàng đ điu kin cp th và n đnh mc
gii hn tín dng ti đa mà ngi có th đc phép s dng. Phng thc th tín dng
bao gm s tha thun gia ba bên: ngi gi th, ngân hàng và ngi bán hàng.
đây, th đã bo đm cho ngi bán hàng mt điu là ngi gi th đã đc ngân hàng
bo lãnh mt s tin nht đnh.
Thang Long University Library
10
Cho vay tiêu dùng gián tip: Là hình thc cho vay trong đó ngân hàng mua các
khon n phát sinh ca các doanh nghip bán l đã bán chu hàng hóa hoc đã cung
cp các dch v cho ngi tiêu dùng, nhng vn còn trong hn thanh toán. Vi hình
thc này, ngân hàng cho vay thông qua các doanh nghip bán l hoc làm các dch v
mà không trc tip tip xúc vi khách hàng. Nó chính là hình thc tài tr bán l tr
góp ca các ngân hàng thng mi.
* Cho vay tiêu dùng gián tip đc thc hin thông qua các phng thc sau:
Tài tr truy đòi toàn b: Theo phng thc này khi bán cho ngân hàng các
khon n mà ngi tiêu dùng đã mua chu hàng hoá, doanh nghip bán l cam kt s
thanh toán cho ngân hàng toàn b các khon n nu khi đn hn ngi tiêu dùng
không thanh toán cho ngân hàng.
Tài tr truy đòi hn ch : Theo phng thc này trách nhim ca doanh nghip
bán l đi vi khon n ngi tiêu dùng mua chu không thanh toán ch gii hn trong
mt chng mc nht đnh, ph thuc vào các điu khon đã tho thun gia ngân hàng
và doanh nghip bán l.
Tài tr min truy đòi: Theo phng thc này, sau khi bán các khon n cho ngân
hàng, doanh nghip bán l không còn chu trách nhim cho vic các khon n có đc
hoàn tr hay không. Phng thc này cha đng ri ro cao nên chi phí tài tr thng
đc ngân hàng tính cao hn so vi các phng thc nói trên và các khon n đc
mua cng đc la chn rt k. Ngoài ra, ch có nhng doanh nghip bán l có uy tín
mi đc áp dng phng thc này.
Tài tr có mua li: Khi thc hin cho vay tiêu dùng gián tip theo phng thc
min truy đòi hoc truy đòi mt phn, nu ri ro xy ra, ngi tiêu dùng không tr n
thì NHTM phi thanh lý tài sn đ thu hi n. Trong trng hp này, nu có tho
thun trc thì ngân hàng có th bán li cho doanh nghip bán l phn n ca mình
cha đc thanh toán, kèm vi tài sn đã đc s dng trong mt thi hn nht đnh.
1.1.5.4. Cn c vào tính cht đm bo
Cho vay cm c: Là hình thc cho vay mà ngân hàng cho khách hàng vay vn
và ngân hàng gi tài sn là đng sn thuc quyn s hu hp pháp và có giá tr mua
bán ca khách hàng.
Cho vay đm bo bng thu nhp ca ngi lao đng: Ngân hàng cho khách
hàng vay đ trang tri chi tiêu trên c s khách hàng th chp bng thu nhp. Nhng
khách hàng này thng có thu nhp n đnh. Ngân hàng cn c vào thu nhp ca
khách hàng có xác nhn ca đn v tr lng hay thù lao đ xem xét cho vay. Mc
cho vay tùy thuc khon thu nhp thng xuyên ca khách hàng, nhu cu vay ca
khách hàng và theo quy đnh ca ngân hàng. Khách hàng cam kt tr n theo k hn.
11
Nu không tr n theo k hn cam kt thì ngân hàng có quyn thu n t khon tin
lng hay thu nhp ca khách hàng.
Cho vay có đm bo bng các hình thc khác: Khách hàng là cá nhân có th
đc vay tin di hình thc có các đm bo nh tài sn hình thành t vn vay, thông
qua vic chit khu giy t có giá, th tín dng…
1.2. Cht lng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng thng mi
1.2.1. Khái nim
Cht lng cho vay là mt ch tiêu kinh t tng hp, phn ánh mc đ thích
nghi ca ngân hàng thng mi vi s thay đi ca môi thng bên ngoài, th hin
sc mnh ca ngân hàng trong quá trình cnh tranh đ tn ti và phát trin. Nó đc
xác đnh qua nhiu yu t nh: Thu hút đc nhiu khách hàng tt, th tc đn gin,
thun tin, mc đ an toàn vn tín dng, kh nng to ra li nhun cho ngân hàng.
Cht lng tín dng không t nhiên sinh ra, đây là kt qu ca mt quá trình kt hp
hot đng gia nhng con ngi trong mt t chc, gia các t chc vi nhau trong
mt ngân hàng vì mt mc đích chung.
Xét trên phng din là mt khách hàng: Khi nhìn nhn v cht lng tín
dng ca ngân hàng h thng đánh giá thông qua nhiu yu t. C th cht lng cho
vay là th hin các khon vay đc đáp ng kp thi, đy đ nhu cu s dng vn ca
khách hàng vi lãi sut hp lý và có sc cnh tranh. Các khon vay vn t NHTM
giúp cho khách hàng có đ tin đ tho mãn nhu cu v tiêu dùng, nâng cao cht lng
cuc sng.
Xét trên phng din ca ngân hàng: Cht lng cho vay tiêu dùng th hin
vic to ra li nhun t cho vay tiêu dùng đ trang tri các chi phí liên quan và bù
đp các ri ro trong cho vay, đáp ng kp thi và đy đ nhu cu vn ca khách hàng,
làm tha mãn nhu cu ca khách hàng…
Nh vy, Cht lng cho vay tiêu dùng đc hiu kh nng đáp ng đy đ,
kp thi nhu cu s dng vn ca khách hàng, to nim tin cho khách hàng, góp phn
nâng cao cht lng cuc sng ca khách hàng. ng thi cng phi đm bo hot
đng kinh doanh ca ngân hàng an toàn, lành mnh và sinh li.
Cht lng cho vay tiêu dùng là mt khái nim va c th, va tru tng và là
mt ch tiêu tng hp. có đc cht lng cho vay tt thì hot đng cho vay phi
có hiu qu, quan h cho vay phi đc thit lp trên c s ca s tin cy và uy tín ca
ngân hàng trong hot đng ca mình. Nói cách khác, cht lng cho vay t l thun
vi hiu qu và đ tin cy trong hot đng cho vay ngân hàng. Nu hiu mt cách
đúng đn bn cht và phân tích đánh giá đúng cht lng cho vay cng nh xác đnh
chính xác nguyên nhân tn ti ca cht lng cho vay s giúp ngân hàng tìm đc
Thang Long University Library
12
nhng bin pháp qun lý thích hp đ có th đng vng trong nn kinh t th trng
vi s cnh tranh gay gt.
1.2.2. Các ch tiêu đánh giá cht lng cho vay tiêu dùng
1.2.2.1. Ch tiêu đnh tính
Trong quá trình đánh giá cht lng cho vay tiêu dùng ngoài nhng ch tiêu có
th lng hóa đc thì còn có rt nhiu yu t không th lng hóa đc. Song nó là
nhng ch tiêu quan trng, cn xem xét t đó giúp đánh giá cht lng cho vay tiêu
dùng ca ngân hàng.
i vi ngân hàng
Th nht, thc hin tt vai trò ca hot đng tín dng: Hot đng tín dng
phi bo đm đ ngân hàng thc hin đc chc nng mà Nhà nc đã giao, đng thi
phi mang li thu nhp cho ngân hàng đ đ trang tri các khon chi phí liên quan và
hn ch thp nht nguy c ri ro nh không thu hi đc vn cho vay hoc thu hi
chm.
Th hai, kh nng đáp ng tt nhu cu ca khách hàng: Nói cách khác, đi
vi khách hàng vay thì điu này trc ht biu hin ch th tc đn gin, thun tin,
cung cp vn đy đ, nhanh chóng, kp thi đáp ng nhu cu ca khách hàng vay vn.
Bên cnh đó cn cung cp nhiu loi sn phm cho vay tiêu dùng đ có th đáp ng
nhiu nhu cu ca khách hàng hn. Tuy nhiên, vn phi bo đm nhng nguyên tc an
toàn cn thit và theo nhng quy trình nht đnh. Qua đó, khách hàng s tit kim đc
các chi phí giao dch, tit kim thi gian và nht là s ci thin đc cht lng cuc
sng ca mình. Nh vy, ngân hàng đã to s hài lòng cho khách hàng làm cho cht
lng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng tt.
Th ba, thái đ phc v tt: Bên cnh vic thu hi c vn ln lãi thì n tng
trong lòng khách hàng sau mi khon vay cng ht sc quan trng. Nu ngân hàng có
thái đ phc v khách hàng tt thì s thu hút đc khách hàng, khách hàng s hài lòng
và đn vay vn nhiu hn. iu này s nâng cao cht lng các khon vay tiêu dùng
và nâng cao v th cng nh sc hp dn ca ngân hàng.
Th t, kh nng thu hút khách hàng quay tr li s dng dch v cho vay
tiêu dùng ca ngân hàng: Ch tiêu này phn ánh vic sau khi khách hàng vay vn
tiêu dùng ca ngân hàng thì mc đ sn sàng quay tr li vay các món vay mi và m
rng s dng các sn phm dch v khác ca ngân hàng. Sau khi khách hàng vay vn
ca ngân hàng mà h cm thy hài lòng và có th nâng cao cht lng cuc sng ca
mình cùng vi chin lc marketing, qung cáo tip cn khách hàng ca ngân hàng thì
khách hàng s quay tr li s dng dch v ca ngân hàng. T đó h còn có th lôi kéo
thêm nhiu khách hàng na đn vi ngân hàng. iu này s nâng cao đc v th cng
nh nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng.
13
i vi khách hàng
Th nht, mc đ hài lòng ca khách hàng khi đn vay vn ngân hàng là
mt ch tiêu quan trng. Trong các nhim v t tip cn, chm sóc khách hàng đn
thm đnh và cho vay, nu ngân hàng làm tt thì khách hàng mi có đ hài lòng cao.
Th hai, mc đ ci thin cuc sng sau khi s dng vn vay ca ngân
hàng: Khi ngân hàng đáp ng tt nhu cu vay vn ca khách hàng thì h có th s ci
thin đc mc sng hin ti. Nu mc sng tt hn khách hàng s hài lòng và t đó
nâng cao đc uy tín ca ngân hàng. Bên cnh đó s hài lòng cng nh vic ci thin
cuc sng ca khách hàng sau khi đn xin vay vn ca ngân hàng cng giúp gia tng
mc đ sn sàng s dng dch v ca ngân hàng cho nhng ln tip theo.
Nhìn chung, các ch tiêu đnh tính ch là nhng cn c đánh cht lng tín dng
tiêu dùng mt cách khái quát. Mun có nhng kt lun chính xác hn, cn phi da
vào mt h thng các ch tiêu đnh lng c th liên quan đn ngân hàng.
1.2.2.2. Ch tiêu đnh lng
Các ch tiêu đnh lng bao gm:
Ch tiêu doanh s cho vay tiêu dùng: Doanh s cho vay là s tin mà ngân
hàng gii ngân cho khách hàng vay trong mt giai đon nht đnh. Doanh s cho vay
tiêu dùng cho bit vn mà ngân hàng gii ngân giúp cá nhân, h gia đình cho vic
phc v nhng nhu cu tiêu dùng ca cuc sng. Con s và tc đ ca doanh s cho
vay qua các nm phn ánh quy mô, xu hng hot đng cho vay là m rng hay thu
hp và thông qua đó nó cng cho thy đc cht lng cho vay tiêu dùng ca ngân
hàng. Nu doanh s cho vay tiêu dùng xét trong mt khong thi gian là cao và tng
qua các nm cho bit hot đng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng đó đang đc m
rng và phn nào phn ánh cht lng cho vay tt. Ngc li nu doanh s cho vay
tiêu dùng trong khong thi gian đang xét là thp và gim qua các nm chng t hot
đng cho vay tiêu dùng không đc chú trng hoc cng có th do cht lng cho vay
không tt, ngân hàng đang tìm cách thu hp hot đng cho vay tiêu dùng.
Doanh s cho vay tiêu dùng
T trng doanh s cho vay tiêu dùng = x 100
Tng doanh s cho vay
Ch tiêu trên phn ánh doanh s cho vay tiêu dùng chim bao nhiêu phn trm
so vi tng doanh s cho vay ca ngân hàng.
Ch tiêu doanh s thu hi n cho vay tiêu dùng: Doanh s thu hi n là tng
s vn gc ngân hàng thu hi đc trong mt khong thi gian nht đnh. T đó ta
đánh giá đc mc đ an toàn ca các khon vay, kh nng qun lý và thu hi n ca
ngân hàng, thông qua đó nó còn cho bit cht lng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng
tt hay không tt.
Thang Long University Library
14
Doanh s thu n cho vay tiêu dùng
T trng doanh s thu n CVTD = x 100
Tng doanh s thu n cho vay
Ch tiêu này cho bit doanh s thu n cho vay tiêu dùng chim bao nhiu phn
trm doanh s thu n cho vay ca ngân hàng. H s này cao cho thy ngân hàng đã thu
hi đc các khon cho vay tiêu dùng tng đi tt, cht lng cho vay tiêu dùng tt.
Nu h s này thp qua các nm thì cn phi kt hp phân tích thêm chính sách cho
vay tiêu dùng ca ngân hàng: nu ngân hàng chú trng cho vay tiêu dùng ngn hn thì
h s này thp s phn ánh cht lng cho vay tiêu dùng thp, nu ngân hàng theo
đui chính sách cho vay tiêu dùng trung và dài hn thì cn phi xem xét thêm tình hình
n quá hn và n xu ca ngân hàng s thy rõ hn cht lng cho vay tiêu dùng ca
ngân hàng.
Ch tiêu tng d n: Tng d n là s d tn ti trên tài khon tin vay ca
khách hàng ti mt thi đim. Ch tiêu này đo bng s tuyt đi, cho bit lng vn
mà khách hàng còn n ngân hàng ti mt thi đim c th. Tng d n thp phn ánh
hiu qu cho vay ca ngân hàng thp vì cho thy ngân hàng không có kh nng m
rng hot đng cho vay, kh nng tip th khách hàng kém, trình đ ca đi ng cán b
công nhân viên không cao. Tuy nhiên, khi xem xét ch tiêu này, chúng ta không nên
xem xét tng thi k riêng r mà phi xem xét chúng trong mt quá trình trên c s
phân tích các yu t tác đng bên ngoài đ ch s này phn ánh mt cách tt nht.
Nhng mt khác, trong nhiu trng hp tng d n cao cha chc đã phn ánh cht
lng cho vay cao mà cn xem xét tình hình d n phân theo các nhóm n đ có th
phân tích đúng v cht lng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng.
Ch tiêu v n quá hn
Xét v mt bn cht, cho vay luôn gn vi s hoàn tr, do đó tính an toàn (kh
nng hoàn tr ca ngi vay) là yu t quan trng bc nht đ xem xét cht lng ca
khon vay. Khi mt khon vay không đc hoàn tr đúng hn nh đã ký kt mà không
có lý do chính đáng thì nó đã vi phm nguyên tc cho vay quan trng nht ca ngân
hàng và b chuyn sang n quá hn là khon có vn đ, ngân hàng có kh nng mt
vn ngha là tính an toàn ca các khon vay thp. T đó th hin cht lng cho vay là
thp, nu đ tình trng này din ra ph bin, vi quy mô gia tng trong mt thi gian
dài nh hng đn s an toàn, lành mnh đn hot đng cho kinh doanh ca ngân hàng
N quá hn: là s tin khách hàng cha hoàn tr cho ngân hàng khi đã quá hn
t 10 ngày tr lên. i vi ngân hàng vic khách hàng không th tr n đúng hn có
liên quan đn thanh khon và ri ro thanh khon, đng thi là li cnh báo cho ngân
hàng, hy vng thu li tin vay tr nên mong manh, ngân hàng cn có nhng bin pháp
hu hiu đ gim thiu thit hi kp thi. Cht lng cho vay cng đc th hin mt
15
phn thông qua n quá hn. N quá hn luôn mc cao và có xu hng gia tng theo
thi gian chng t cht lng cho vay kém. Nu n quá hn quy mô nh và gi mc
n đnh hoc có xu hng gim theo thi gian chng t cht lng cho vay tt.
T l n quá hn là t l phn trm gia n quá hn và tng d n ca NHTM
mt thi đim nht đnh, thng đc thng kê vào thi đim cui tháng, cui quý,
cui nm. Nu n quá hn chim t l cao trong tng d n, điu này cha đng ri ro
tín dng cho ngân hàng, thu nhp s b gim. Theo quy đnh ca NHNN, t l n quá
hn mc cho phép là nh hn hoc bng 5%. Khi mt t l n quá hn ca mt ngân
hàng gi mc này cho thy cht lng cho vay ca ngân hàng này khá tt. Nu t l
này vt quá 5%, vt mc cho phép s dn đn tình trng ngân hàng mt kh nng
thanh toán, gp ri ro trong cho vay và chng t cht lng cho vay ca ngân hàng
đang kém đi
.
Tng d n cho vay tiêu dùng quá hn
T l n quá hn = x 100%
Tng d n cho vay tiêu dùng
Theo điu 6, quyt đnh ca ngân hàng Nhà nc s 18/2007/Q- NHNN ngày
25 tháng 4 nm 2007 v vic sa đi, b sung mt s điu ca quy đnh v phân loi
n, trích lp và s dng d phòng đ x lý ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng
ca t chc tín dng ban hành theo quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ngày 22 tháng
4 nm 2005 ca thng đc ngân hàng nhà nc có quy đnh nh sau
N nhóm 1 (N đ tiêu chun) bao gm:
Các khon n trong hn và t chc tín dng đánh giá là có kh nng thu hi đy
đ c gc và lãi đúng hn; Các khon n quá hn di 10 ngày và t chc tín dng
đánh giá là có kh nng thu hi đy đ gc và lãi b quá hn và thu hi đy đ gc và
lãi đúng thi hn còn li; Các khon n đc phân loi vào nhóm 1 theo quy đnh ti
Khon 2 iu này.
N nhóm 2 (N cn chú ý) bao gm:
Các khon n quá hn t 10 ngày đn 90 ngày; Các khon n điu chnh k hn
tr n ln đu (đi vi khách hàng là doanh nghip, t chc thì t chc tín dng phi
có h s đánh giá khách hàng v kh nng tr n đy đ n gc và lãi đúng k hn
đc điu chnh ln đu); Các khon n đc phân loi vào nhóm 2 theo quy đnh ti
Khon 3 iu này.
N nhóm 3 (N di tiêu chun) bao gm:
Các khon n quá hn t 91 ngày đn 180 ngày; Các khon n c cu li thi
hn tr n ln đu, tr các khon n điu chnh k hn tr n ln đu phân loi vào
nhóm 2 theo quy đnh ti im b Khon này; Các khon n đc min hoc gim lãi
Thang Long University Library
16
do khách hàng không đ kh nng tr lãi đy đ theo hp đng tín dng; Các khon n
đc phân loi vào nhóm 3 theo quy đnh ti Khon 3 iu này.
N nhóm 4 (N nghi ng) bao gm:
Các khon n quá hn t 181 ngày đn 360 ngày; Các khon n c cu li thi
hn tr n ln đu quá hn di 90 ngày theo thi hn tr n đc c cu li ln đu;
Các khon n c cu li thi hn tr n ln th hai; Các khon n đc phân loi vào
nhóm 4 theo quy đnh ti Khon 3 iu này.
N nhóm 5 (N có kh nng mt vn) bao gm:
Các khon n quá hn trên 360 ngày; Các khon n c cu li thi hn tr n
ln đu quá hn t 90 ngày tr lên theo thi hn tr n đc c cu li ln đu; Các
khon n c cu li thi hn tr n ln th hai quá hn theo thi hn tr n đc c
cu li ln th hai; Các khon n c cu li thi hn tr n ln th ba tr lên, k c
cha b quá hn hoc đã quá hn; Các khon n khoanh, n ch x lý; Các khon n
đc phân loi vào nhóm 5 theo quy đnh ti Khon 3 iu này.
Trong đó n quá hn bao gm nhóm n 2, 3 , 4, 5. N xu là các khon n
thuc nhóm 3, 4 và 5.
T l n xu trên tng d n phn ánh cht lng cho vay ca ngân hàng
N xu trong cho vay tiêu dùng
T l n xu = x 100%
Tng d n cho vay tiêu dùng
T l này tng chng t cht lng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng đang đi
xung vì khi đó n xu chim quá nhiu trong tng d n cho vay tiêu dùng. Nó gây
nh hng không nh đn kh nng thu hi vn ca ngân hàng. T l này gim cho
thy cht lng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng đang có chiu hng tng cao, gim
thiu ri ro cho ngân hàng. Nu t l n xu gi nguyên (không tng không gim) cho
bit ngân hàng vn cha có nhng bin pháp khc phc ri ro hin ti.
Ngoài ra, đ làm rõ hn v cht lng cho vay ca ngân hàng thì cn xem xét
thêm ch tiêu:
N xu trong cho vay tiêu dùng
x 100%
N cho vay tiêu dùng quá hn
T l n xu trong cho vay tiêu dùng trên n cho vay tiêu dùng quá hn cho
bit trong tng n cho vay tiêu dùng quá hn thì n xu chim bao nhiêu ln. T l này
càng nh s càng gim đc ri ro trong hot đng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng
cng nh phn nào nâng cao đc cht lng cho vay ca ngân hàng. Vì trong tng n
quá hn, thì n xu ch chim t trng nh và có xu hng gim. Trong đó n quá hn
tp trung vào n nhóm 2, n đã quá hn nhng kh nng thu hi n vn mc cao.