skkn vận dụng các phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học

Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
Phần I
ĐẶT VẤN ĐỀ
I. TÊN ĐỀ TÀI:
“Vận dụng các phương tiện hiện đại vào q trình dạy học”.
II. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Lênin có câu: “ Học, học nữa, học mãi”
Vâng, học là con đường để chúng ta lĩnh hội kiến thức một cách nhanh
nhất, học là cách để hồn thiện nhân cách, học là bước đi để chúng ta khẳng
định chính mình, nhưng muốn có động lực để học thì chúng ta phải có niềm
đam mê với nó. Làm sao để học sinh đam mê với mơn học? Đây là câu hỏi mà
khơng ít giáo viên đã đặt ra và đi tìm cách giải quyết.
Thiết nghĩ, nguồn tri thức nhân loại là vơ biên và đang thay đổi hàng
ngày hàng giờ thì việc giáo dục học sinh chỉ gói gọn trong 4 bức tường là
chưa đủ. Vì vậy nhiệm vụ của người giáo viên ngày nay khơng những phải
cung cấp cho học sinh một vốn tri thức cơ bản mà điều quan trọng là còn phải
trang bị cho học sinh khả năng tự làm việc, tự nghiên cứu để tìm hiểu và tự
nắm bắt thêm tri thức.
Theo tơi để học sinh đam mê với mơn học thì bản thân mỗi giáo viên
phải khơng ngừng nỗ lực, hăng say tìm tòi, khám phá cái hay cái mới của
nhân loại, của khoa học kỹ thuật để nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ,
thay đổi phương pháp dạy, phương pháp truyền thụ thơng tin cho thật lơi cuốn
và hấp dẫn học sinh. Đặc biệt, một trong những phương pháp đó là: “Vận
dụng các phương tiện hiện đại vào q trình dạy học”.
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 1
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
Phần II:
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI:
Mơn sinh học 7 cung cấp cho học sinh những kiến thức về đặc điểm
hình thái, cấu tạo của cơ thể động vật. Tuy nhiên trong một số bài học của

chương trình, học sinh phải nghiên cứu, tìm hiểu về các đại diện khơng có ở
địa phương (Cá voi, thú mỏ vịt,…), các đại diện mà học sinh khơng có điều
kiện quan sát trực tiếp được ( sán dây, giun móc, thuỷ tức,…) hoặc có những
thực hành xem băng hình nhưng các trường chưa được trang bị các đoạn băng
hình. Mặt khác, các kiến thức sinh học 7 còn đi sâu vào cấu tạo bên trong, một
số bài học thường có những thí nghiệm biểu diễn hoặc nghiên cứu các hoạt
động bên trong của các ngành, các lớp động vật do đó việc ứng dụng các
phương tiện hiện đại vào dạy học sinh học sẽ giúp Giáo viên dễ dàng truyền
đạt các nội dung bài học, học sinh dễ dàng tiếp thu kiến thức hơn.
Cụ thể, giáo viên có thể sử dụng các phần mềm tin học để thiết kế các
bài giảng bằng giáo án điện tử. Các phần mềm này được sử dụng vào dạy học
mơn Sinh học nhằm giúp trình chiếu các bài tập thực hành, bài tập củng cố
hoặc đặt câu hỏi thảo luận,… vì vậy sẽ tiết kiệm được thời gian và có điều
kiện đi sâu vào bài học. Sâu hơn nữa, các phần mềm tin học còn được sử dụng
để thiết kế các thí nghiệm ảo liên quan đến một số hoạt động sinh lý của động
vật, trình chiếu một số đoạn phim liên quan đến tập tính của một số đại diện
của các lớp hoặc của một ngành động vật do đó chất lượng bài học ngày càng
được nâng cao.
Với sự hỗ trợ của các phương tiện hiện đại, trong một thời gian ngắn
của một tiết học có thể hướng dẫn cho học sinh tiếp cận một lượng kiến thức
to lớn, phong phú, và sinh động. Một hình ảnh, một đoạn phim có thể thay thế
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 2
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
cho rất nhiều lời giảng. Những hình ảnh mơ phỏng thực tế một cách hợp lý,
sinh động sẽ thu hút được sự hứng thú và học tập của học sinh, tạo cho lớp
học sơi nổi, các em tiếp thu bài giảng nhanh hơn, giờ dạy có hiệu quả hơn.
Đồng thời, rèn luyện cho học sinh kỹ năng: quan sát, phân tích, so sánh
tìm tòi,… phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh trong học
tập. Ở đây, giáo viên sẽ là người hướng dẫn học sinh tự tìm tri thức thơng qua
những hình ảnh trực quan, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học.

II. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH:
1. Thuận lợi:
- Trường đã có trang bị hệ thống máy vi tính, máy Projector tương đối
thuận tiện cho giáo viên khi dạy.
- Được sự quan tâm của nhà trường: đã mở lớp dạy vi tính và
PowerPoint cho giáo viên. Do đó đa số giáo viên thành thạo vi tính.
- Giáo viên có tinh thần học hỏi để nâng cao nghiệp vụ tay nghề, có
nhiều cố gắng để tìm thơng tin, tư liệu trên mạng, sử dụng hình ảnh động, ảnh
tĩnh, đoạn phim trong soạn giảng bằng phần mềm PowerPoint.
- Trường đã nối mạng Internet thuận tiện cho giáo viên tìm thơng tin,
tư liệu trên mạng.
2. Khó khăn:
- Trường chưa có nhiều phòng riêng để dạy bằng phương tiện
PowerPoint, mỗi tiết dạy tốn rất nhiều thời gian trong việc chuẩn bị điện, máy
chiếu, phơng chiếu,…
- Chỉ một số ít giáo viên có kết nối mạng tại nhà, q ít để tìm kiếm
thơng tin, tư liệu trên mạng.
- Giáo viên mất rất nhiều thời gian để chuẩn bị giáo án. Q trình tìm
kiếm nguồn tư liệu, phim, hình ảnh tốn nhiều thời gian hơn việc soạn một giáo
án thơng thường nên một số giáo viên còn ngại ứng dụng.
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 3
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
- Khi trình chiếu trong giờ dạy học trên lớp, học sinh hay tò mò chú ý
đến phim, hình ảnh, hiệu ứng mà ít để ý đến nội dung bài học và ít ghi chép
các nội dung quan trọng của bài học.
- Việc xử lý các vướng mắc về máy móc khi giảng dạy bằng phương
tiện hiện đại của giáo viên còn kém.
III. CẤU TRÚC – NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH SINH HỌC 7 Ở
TRƯỜNG THCS:
Theo chương trình mới của trường THCS, bộ mơn Sinh học dạy ở lớp 7

(2tiết/tuần) bao gồm các nội dung chính sau:
LỚP 7
2tiết/tuần x 35 tuần = 70 tiết
Nội dung
Số tiết
Lý
thuyết
Bài
tập
Thực
hành
Ơn
tập
Kiểm
tra
Mở đầu 02
Chương I: Ngành Động vật ngun
sinh
04 01
Chương II: Ngành Ruột khoang 03
Chương III: Các ngành giun 06 01 01
Chương IV: Ngành Thân mềm 03 01
Chương V: Ngành Chân khớp 06 02
Chương VI: Ngành Động vật có
xương sống
17 01 04 01 02
Chương VII: Sự tiến hóa của động vật 04
Chương VIII: Động vật và đời sống
con người
04 05 01 01

Tổng cộng 49 01 14 02 04
IV. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. u cầu:
* Đối với giáo viên:
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 4
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
- Phải có những kiến thức cơ bản về tin học, khả năng ứng dụng các
phương tiện hiện đại vào dạy học sinh học: Biết cách tìm thơng tin, tư liệu
trên mạng Internet và có kỹ năng xử lí một số hình ảnh, đoạn phim đưa vào
bài giảng tạo sự hứng thú cho học sinh trong tiết học mơn sinh học thơng qua
những hình ảnh, đoạn phim trực quan sinh động,…
- Phải ln có tinh thần học hỏi để nâng cao trình độ.
- Phải đổi mới phương pháp dạy và học, soạn giảng bằng phần mềm
PowerPoint.
- Hướng dẫn học sinh khả năng quan sát, thu thập thơng tin về các đoạn
phim, hình ảnh liên quan đến nội dung bài học.
Tóm lại, tri thức sinh học chủ yếu được hình thành bằng các phương
pháp đặc thù trong hoạt động nhóm: quan sát tìm tòi (chủ yếu dựa trên hình
ảnh, đoạn phim trực quan) và phân tích hình ảnh, đoạn phim thí nghiệm,… do
đó giáo viên phải có phương pháp dạy học kết hợp vấn đáp gợi mở với nghiên
cứu thơng tin.
* Đối với học sinh:
- Phải chuẩn bị và đọc bài trước ở nhà, lên lớp phải chú ý và làm theo
hướng dẫn của giáo viên.
- Khơng được tự ý sử dụng các loại phương tiện máy móc khi chưa có sự
đồng ý của giáo viên.
2. Các phương tiện hiện đại:
a. Máy vi tính:
* Ưu điểm: Máy vi tính hỗ trợ giáo viên rất nhiều trong q trình dạy học. Cụ
thể nó giúp giáo viên trong việc:

- Soạn giáo án.
- Soạn giáo án điện tử (powerpoint).
+ Powerpoint là một chương trình ứng dụng (nằm trong bộ Office của
Microsoft) cho phép ta có thể trình bày một vấn đề nào đó bằng máy tính
thơng qua các bảng trình chiếu (Slide)
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 5
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
+ Thơng qua Powerpoint giáo viên có thể đưa nhiều loại thơng tin lên màn
hình như: Văn bản, hình ảnh, âm thanh, phim ảnh, bảng tính, biểu đồ,…
- Soạn các câu hỏi bằng cách ứng dụng phần mềm violet.
+ Violet là một phần mềm có chức năng giúp ta thực hiện soạn các dạng bài
tập:
 Trắc nghiệm chọn 1 phương án, trắc nghiệm Đ - S, trắc nghiệm ghép
đơi.
 Bài tập kéo thả chữ, điền khuyết
 Bài tập ơ chữ
+ Violet còn giúp giáo viên soạn các thí nghiệm biểu diễn trong sinh học,…
- Nếu máy vi tính có kết nối mạng internet thì giáo viên còn thuận tiện hơn là
có thể vào để tìm kiếm thơng tin, hình ảnh,… Hay
có thể trực triếp vào trang hoặc
để nghiên cứu, kham thảo các bài giảng, giáo án
điện tử.
* Nhược điểm:
+ Đối với giáo án điện tử: giáo viên phải mất rất nhiều thời gian để tìm kiếm
hình ảnh, đoạn phim,… cho bài giảng.
b. Máy chiếu projecter:
* Ưu điểm:
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 6
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
+ Máy chiếu projecter giúp ta có thể chiếu các bài giảng giáo án điện tử, các

hình ảnh, thơng tin từ máy vi tính để giảng cho học sinh trong giờ dạy trên
lớp.
+ Tạo điều kiện cho giáo viên dạy học theo phương pháp mới, hấp dẫn học
sinh hơn và học sinh tiếp thu bài tốt hơn.
* Nhược điểm:
+ Q trình di chuyển và lắp đặt máy tốn nhiều thời gian.
+ Số lượng máy có hạn do đó máy thường được lắp cố định ở một phòng
riêng nên việc di chuyển và ổn định học sinh khi đến phòng máy tốn khá
nhiều thời gian.
+ Cũng do số lượng máy có hạn nên giáo viên ít chủ động được trong việc
trang bị máy khi dạy.
Lưu ý: Vì máy chiếu có cơng suất rất lớn do đó khơng nên để máy chiếu q
gần học sinh sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe các em.
c. Máy thu vật thể:
* Ưu điểm:
+ Máy thu vật thể giúp ta có thể thu hình của mẫu vật, các hình ảnh, thơng tin
một cách trực tiếp và chiếu cho học sinh cùng xem ngay tại lớp.
+ Có thể phóng to hoặc thu nhỏ vật cần xem.
* Nhược điểm:
+ Máy thu vật thể chỉ có thể thu những vật có kích thước trung bình (kích
thước vừa với mặt bàn máy thu)
+ Q trình di chuyển và lắp đặt máy tốn nhiều thời gian.
+ Khơng phải trường nào cũng được trang bị loại máy này vì giá thành máy
cao
3. Biện pháp thực hiện:
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 7
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
a. Phạm vi áp dụng:
Bạn có thể áp dụng rộng rãi các phần mềm tin học, phương tiện , thiết bị
trình chiếu projecter vào tất cả các bài học trong chương trình sinh học 7 với

nhiều mục đích khác nhau như:
* Dạy bài mới: Giáo viên sẽ áp dụng cơng nghệ thơng tin qua việc soạn
một bài giáo án điện tử hồn chỉnh hoặc cũng có thể sử dụng cho việc chiếu
những hình ảnh, đoạn phim tư liệu có liên quan để phục vụ cho nội dung bài
học,
* Dạy các bài thực hành: Cơng nghệ thơng tin là một cơng cụ đắc lực
trong việc giúp giáo viên hồn thành một cách hiệu quả các bài thực hành. Có
hai loại:
- Thực hành xem băng hình:
Bài 28: Thực hành: Xem băng hình về tập tính của Sâu bọ.
Bài 45: Thực hành: Xem băng hình về đời sống và tập tính của Chim.
Bài 52: Thực hành: Xem băng hình về đời sống và tập tính của Thú.
- Thực hành mổ và quan sát động vật:
Bài 16: Thực hành: mổ và quan sát giun đất
Bài 20: Thực hành: quan sát một số thân mềm
Bài 23: Thực hành: mổ và quan sát tơm sơng
Bài 32: Thực hành: mổ cá
Bài 36: Thực hành: quan sát cấu tạo trong của ếch đồng trên mẫu mổ.
Bài 42: Quan sát bộ xương, mẫu mổ chim bồ câu.
* Củng cố bài học: Học sinh sẽ chú ý và hứng thú hơn trong việc trả lời
các câu hỏi và bài tập củng cố khi giáo viên thiết kế bài tập củng cố thành một
trò chơi nhiều hình ảnh, màu sắc hay hiệu ứng, Điều này rất dễ dàng nếu
giáo viên sử dụng cơng nghệ thơng tin.
* Cho học sinh làm các bài tập:
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 8
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
Bài 61, 62: Tìm hiểu một số động vật có tầm quan trọng trong kinh tế ở
địa phương.
Bài 64, 65, 66: Tham quan thiên nhiên
Đối với các trường khơng có điều kiện cho học sinh đi tham quan thực tế

thì ở các bài thực hành trên, giáo viên có thể phát huy tính tích cực và khả
năng sáng tạo của học sinh bằng cách phân cơng lớp thành các nhóm để tìm
hiểu các nội dung mà giáo viên giao cho. Các em sẽ về tìm hiểu qua thơng tin
trên sách báo, internet hoặc đi thực tế để tìm hiểu và quay phim lại, sau đó
sẽ báo cáo nội dung nghiên cứu mà nhóm mình đã thực hiện trước lớp.
Nếu khơng có nhiều thời gian báo cáo trên lớp, giáo viên có thể u cầu
học sinh gửi bài cho giáo viên qua mail để chấm điểm. Sau đó giáo viên sẽ
chọn bài hay nhất cho học sinh báo cáo tại lớp.
b. Ví dụ cụ thể:
Ví dụ 1:
Bài 49: ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ (tt)
BỘ DƠI VÀ BỘ CÁ VOI
* Nếu áp dụng cách dạy thơng thường thì: học sinh khó có thể hình dung
được các đặc điểm cũng như hoạt động của dơi và cá voi. Khơng những thế,
việc học về 1 con vật mà minh khơng biết sẽ làm học sinh khơng hứng thú dẫn
đến khả năng tiếp thu bài kém.
* Khi sử dụng phương pháp dạy ứng dụng các phương tiện hiện đại thì:
- Giáo viên có thể soạn giảng bằng Powerpoint bằng cách tìm các hình ảnh
hoặc đoạn phim về đời sống, cách di chuyển, tập tính và hoạt động của Dơi và
Cá Voi để đưa vào bài học và chiếu cho học sinh xem.
- Học sinh sẽ hứng thú và dễ nhớ nội dung bài học hơn vì việc quan sát và
phân tích các hình ảnh quan sát được sẽ giúp học sinh khắc sâu các kiến thức
hơn là chỉ sử dụng lời nói. (Nếu giáo viên sử dụng đoạn phim Cá Voi đang
sinh con chiếu cho HS quan sát sẽ lơi cuốn các em hơn).
Bộ Dơi:
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 9
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 10
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
Bộ Cá voi:

Cá voi
Các đại
diện khác của lớp Cá voi
Ví dụ 2:
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 11
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
BÀI 54: TIẾN HĨA VỀ TỔ CHỨC CƠ THỂ
- Đây là bài học mang tính hệ thống hố các kiến thức về cấu tạo của các hệ
cơ quan: hơ hấp, tuần hồn, thần kinh, sinh dục. Bài học u cầu học sinh phải
hồn thành bảng so sánh để rút ra các kiến thức do đó:
* Nếu áp dụng cách dạy thơng thường thì:
- Giáo viên sẽ gặp khó khăn trong việc:
+ Hệ thống hố kiến thức để giúp học sinh nhớ lại các kiến thức về các hệ cơ
quan nêu trên.
+ Thiết kế bảng phụ cho học sinh vì nội dung bảng phụ rất dài.
- Học sinh khó nhớ lại các kiến thức, khó quan sát được bảng so sánh.
* Khi sử dụng phương pháp dạy ứng dụng các phương tiện hiện đại thì:
- Học sinh dễ dàng nhớ lại các kiến thức của các lớp động vật từ bậc thấp đến
bậc cao thơng q các hình ảnh mà giáo viên chiếu lên.
- Giáo viên có thể khắc phục được các hạn chế mà phương pháp cũ gặp phải.
Tiến trình dạy học có thể như sau:
+ Đầu tiên giáo viên sẽ cho học sinh nhắc lại các kiến thức của chương trình.
Việc này sẽ rất dễ dàng thơng qua việc chiếu các hình ảnh minh hoạ của các
nội dung kiến thức liên quan.
+ u cầu học sinh dựa vào các kiến thức đã học để hồn thành bảng so sánh
trang 176 SGK. Lúc này giáo viên sẽ chiếu bảng phụ lên cho học sinh dễ dàng
quan sát kèm theo phát phiếu học tập có kẻ sẵn bảng cho học sinh để cho học
sinh có nhiều thời gian hơn trong việc hồn thành bảng.
+ Sau khi học sinh thảo luận xong, giáo viên sẽ gọi đại diện các học sinh hồn
thành bảng, các nhóm khác sẽ nhận xét, bổ sung và giáo viên sẽ chiếu đáp án

lên.
+ Khi bảng phụ đã được hồn thành thì giáo viên sẽ u cầu học sinh cùng
quan sát bảng và rút ra nhận xét bài học.
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 12
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
Ví dụ 3 :
BÀI 32: THỰC HÀNH MỔ CÁ
- Bài học này vừa giúp học sinh rèn kỹ năng thực hành thí nghiệm vừa giúp
học sinh lĩnh hội kiến thức thơng qua các thao tác trực tiếp trên đối tượng
nghiên cứu. Do đó:
* Nếu áp dụng cách dạy thơng thường thì:
- Giáo viên:
+ Chỉ có thể hướng dẫn cho học sinh các thao tác trong mổ động vật qya hình
ảnh minh hoạ trên bảng mà khơng thể hướng dẫn trực tiếp trên mẫu vật.
+ Mất rất nhiều thời gian trong việc cho học sinh lần lượt lên xem mẫu vật
được mổ sẵn để đối chứng hoặc mẫu vật mổ chính xác nhất của các tổ.
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 13
Chưa có tim
Tim chưa có ngăn
Tim 2 ngăn
Tim 3 ngăn
Tim 4 ngăn
Sự tiến hố của
hệ tuần hồn
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
- Học sinh: gặp khó khăn trong các thao tác mổ vì khơng thể quan sát hình ảnh
của mẫu mổ đối chứng.
* Khi sử dụng phương pháp dạy ứng dụng các phương tiện hiện đại (cụ
thể là máy thu vật thể) thì:
- Học sinh dễ dàng thực hiện các thao tác mổ vì có thể vừa mổ vứa quan sát

quan sát hình ảnh của mẫu mổ đối chứng đước giáo viên chiếu lên .
- Giáo viên: có thể khắc phục được các hạn chế mà phương pháp cũ gặp phải.
Tiến trình dạy học có thể như sau:
+ Đầu tiên giáo viên sẽ cho học sinh đọc thơng tin trong SGK về trình tự thí
nghiệm. Sau đó, giáo viên chiếu mẫu vật cá chép lên và từ mẫu vật thật đó
hướng dẫn cho học sinh các thao tác thực hành.
+ Giáo viên chiếu hình ảnh mẫu vật đã mổ sẵn lên cho học sinh quan sát đối
chiếu khi mổ.
+ u cầu học sinh phân cơng nhiệm vụ các thành viên trong tổ: 1 bạn nghiên
cứu và hướng dẫn cách mổ, 1 bạn mổ, 1 bạn ghi chép, các bạn còn lại chú ý
quan sát.
+ Trong q trình học sinh mổ mẫu vật, giáo viên sẽ đi dến từng tổ quan sát
và chọn ra mẫu mổ đẹp nhất để trình chiếu cho cả lớp xem.
Chúng ta thấy các hoạt động quan sát của học sinh đều đồng loạt thơng qua
máy thu vật thể do đó hạn chế việc di chuyển của các nhóm là mất trật tự và
tiết kiệm được thời gian.
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 14
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
Ví dụ 4 :
BÀI 28: THỰC HÀNH
XEM BĂNG HÌNH VỀ TẬP TÍNH CỦA SÂU BỌ
Bài học này u cầu giáo viên chiếu các đoạn băng hình cho học sinh quan
sát từ đó tự rút ra các kiến thức về tập tính của sâu bọ. Tuy nhiên, hầu như ở
tất cả các trường đều khơng được trang bị sẵn các đoan phim tư liệu hoặc
băng hình phục vụ cho bài học này.
* Nếu áp dụng cách dạy thơng thường thì: Giáo viên sẽ cho học sinh về tự
tìm hiểu ở các chương trình thế giới động vật trên tivi và tự rút ra kiến thức.
Theo phương pháp này:
- Giáo viên sẽ gặp khó khăn vì:
+ Khơng kiểm tra được việc các em có thực hiện xem băng hình ở nhà hay

khơng cũng như khơng biết được kết quả như thế nào.
+ Khơng kiểm tra được chất lượng của băng hình hay thống nhất được nội
dung nghiên cứu vì có thể kiến thức băng hình mà học sinh xem khơng phục
vụ được cho nội dung bài học và vì có rất nhiều thể loại phim tư liệu khác
nhau.
- Học sinh khó biết được là mình phải làm những gì, phải lựa chọn nội dung
băng hình nào để xem.
Ngồi cách trên, giáo viên cũng có thể cho học sinh chia nhóm về tìm hiểu
thơng tin và hình ảnh trên sách báo, phim tư liệu để báo cáo trên lớp. Phương
pháp này có hiệu quả hơn phương pháp trên nhưng nó cũng gặp phải vướng
mắc là lớp khơng tập trung vì thơng tin mà các tổ báo cáo có thể khơng hấp
dẫn, hình ảnh trên sách báo q nhỏ nên học sinh khơng quan sát được,…
* Khi sử dụng phương pháp dạy ứng dụng các phương tiện hiện đại:
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 15
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
Ở phương pháp này, giáo viên sẽ tìm kiếm các đoạn băng hình trên mạng
và sử dụng các phần mềm tin học để xử lý sao cho thích hợp và phục vụ có
hiệu quả cho nội dung bài học để chiếu cho học sinh xem. Do đó:
- Học sinh hứng thú và tập trung chú ý hơn với bài học vì được tai nghe, mắt
thấy các hình ảnh và thơng tin mới lạ, đẹp, hấp dẫn.
- Giáo viên có thể khắc phục được các hạn chế mà phương pháp cũ gặp phải.
Tiến trình dạy học có thể như sau:
+ Đầu tiên giáo viên sẽ cho học sinh đọc các u cầu và nội dung nghiên cứu
của bài thực hành.
+ Giáo viên sẽ dựa trên u cầu của bài thực hành để đặt ra các câu hỏi nhằm
định hướng cho học sinh quan sát.
+ Giáo viên chiếu đoạn băng hình đã chuẩn bị cho học sinh xem.
Giáo viên có thể vào hoặc vào trang
vào các liên kết chọn thư viện tư liệu để tìm các đoạn
Clip liên quan và có thể chỉnh sửa cho phù hợp với nội dung bài học.

Cụ thể với bài học này là đoạn clip: Thế giới cơn trùng
Được lấy từ />+ Sau khi xem xong, giáo viên sẽ cho học sinh trả lời câu hỏi để rút ra nội
dung kiến thức. Giáo viên cũng có thể cho chiếu lại các đoạn thơng tin liên
quan đến câu trả lời để học sinh đối chứng và nhớ lâu hơn.
V. KẾT QUẢ:
Qua sử dụng phiếu điều tra hứng thú học tập của học sinh khi dạy học có
ứng dụng các phương tiện hiện đại (mơn sinh học 7) ta thấy hứng thú học tập
của học sinh tăng lên rõ rệt. Cụ thể, khi sử dụng phiếu điều tra thu được kết
quả sau:
(Có phiếu điều tra kèm theo)
Đối tượng
Nội dung
Khơng áp dụng
Cơng nghệ thơng tin
Áp dụng
Cơng nghệ thơng tin
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 16
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
Hứng thú khi học mơn
Sinh học
56.5% 89.5%
Phần III
KẾT LUẬN
I. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Trong thời gian áp dụng phương pháp này, tơi nhận thấy viêc ứng dụng
cơng nghệ thơng tin khơng phải chỉ ở việc dạy của giáo viên mà còn phải ở cả
việc học của học sinh. Để đạt được hai điều trên thì:
* Về phía giáo viên:
- Phải ln chia nhóm và phân cơng câu câu hỏi thảo luận cho các
nhóm để tránh tình trạng học sinh q say mê vào nội dung của các đoạn băng

hình mà qn rút ra nội dung bài học.
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 17
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
- Phải biết rõ khả năng học tập của học sinh để phân chia các nhóm cho
phù hợp.
- Ln tận tình trong việc hướng dẫn cho học sinh các thao tác trên
phương tiện hiện đại, khả năng quan sát, tìm kiếm thơng tin, xử lý thơng tin,
hình ảnh liên quan đến nội dung bài học.
- Phải ln tìm tòi, học hỏi, cập nhật thơng tin trên mạng cũng như các
phần mềm tin học phục vụ cho q trình giảng dạy.
* Về phía học sinh:
- Phải chú ý lắng nghe sự hướng dẫn và phân cơng của giáo viên.
- Ln mạnh dạn nêu lên những vấn đề thắc mắc hay chưa hiểu để giáo
viên giảng hoặc hướng dẫn lại.
- Phải có tinh thần ham học hỏi và tự học.
II. KẾT LUẬN:
Việc ứng dụng các phương tiện hiện đại: soạn giảng bằng powerpoint,
chiếu hình ảnh, mẫu vật bằng máy chiếu vật thể, truy cập web,…là một trong
những phương pháp dạy học mới, nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo ở
học sinh, tạo điều kiện cho học sinh tự tìm ra tri thức thơng qua hình ảnh,
đoạn phim về những thí nghiệm, đoạn phim về thế giới động vật, con người,
về mối hệ giữa chúng, Hiện nay, các em khơng chỉ biết học mà còn biết
vận dụng kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống hằng ngày.
Vì thế, trong mỗi bài soạn giảng giáo viên nên kết hợp nhiều phương
tiện ví dụ thêm nhiều hình ảnh, đoạn phim vào để giúp tiết học thêm sinh
động. Nhưng thực tế, những hình ảnh, đoạn phim sinh động ấy còn rất hạn
chế. Giáo viên cần phải có kỹ năng tìm kiếm, xử lí hình ảnh, đoạn phim để
đưa vào bài giảng của mình.
Với cơ hội mà các phương tiện hiện đại mang lại nhất là cơng nghệ
thơng tin, những kinh nghiệm và ý tưởng sáng tạo có giá trị thật sự của bất

kỳ một cá nhân nhà giáo nào cũng dễ dàng truyền bá rộng rãi đến số lượng
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 18
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
người học đơng hơn nhiều so với trước đây, khơng chỉ giới hạn bốn bức
tường lớp học mà có thể lan rộng ra cả nước và thậm chí vượt qua mọi biên
giới quốc gia, điều đó làm cho vị trí của nhà giáo thật sự được nâng cao hơn
nhiều so với trước đây.
Rõ ràng là vị trí của nhà giáo trong thời đại thơng tin khơng hề giảm mà
còn có cơ hội tăng lên. Tuy nhiên, việc có giữ vững và nâng cao được vị trí
đó hay khơng là tùy thuộc vào sự phấn đấu của bản thân từng nhà giáo để
đáp ứng được u cầu của thời đại mới.

PHỤ LỤC
* TÀI LIỆU THAM KHẢO:
Khi trình bày chun đề này, bản thân tơi đã tham khảo 1 số tài liệu sau:
1. Sách giáo viên sinh 7 – Nguyễn Quang vinh – NXB GD – 2003
2. Sách giáo khoa sinh 7 – Nguyễn Quang Vinh – NXB GD – 2003.
3. Tài liệu trên mạng Internet.
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 19
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
PHIẾU ĐIỀU TRA HỨNG THÚ HỌC TẬP
MƠN SINH HỌC LỚP 7 TRƯỜNG THCS BÌNH AN
KHI ỨNG DỤNG PHƯƠNG TIỆN HIỆN ĐẠI VÀO DẠY HỌC
Câu 1: Em có thích xem các đoạn phim tư liệu về động vật khơng?
a. Khơng
b. Bình thường
c. Thích
Câu 2: Có nên ứng dụng nhiều phương tiện hiện đại (dạy bằng giáo án điện tử,
sử dụng máy chiếu vật thể, cho xem băng hình,…) khơng?
a. Thỉnh thoảng

b. Thường xun
Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 20
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
c. Liên tục
Câu 3: Em có thích các thí nghiệm biểu diễn ở mơn Sinh học khơng?
a. Khơng
b. Bình thường
c. Thích
Câu 4: Em thấy có hiểu bài hơn khi học có kết hợp các phương tiện hiện đại?
a. Khơng
b. Bình thường
c. Dễ hiểu
Câu 5: Em có thấy u thích mơn Sinh học nhiều hơn khi thay đổi cách dạy
bằng các phương tiện hiện đại khơng?
a. Khơng
b. Bình thường
c. Có

Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 21
Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm
Bình An, ngày 30 tháng 12 năm 2010
Người thực hiện
Hồ Thị Ngọc Thi


Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 22


Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm

Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 23

Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm













Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 24

Trường THCS Bình An Sáng kiến kinh nghiệm















Thực hiện: Hồ Thò Ngọc Thi Trang 25