skkn vài biện pháp giúp thực hiện tốt hơn nhiệm vụ tư vấn thúc đẩy trong công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên bộ môn ngữ văn bậc trung học phổ t

Vài biện pháp giúp thực hiện tốt hơn nhiệm vụ tư vấn
thúc đẩy trong công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động
sư phạm của giáo viên bộ môn Ngữ Văn bậc trung học phổ thông
A. Lý do chọn đề tài
- “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên
cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”( Thân Nhân Trung ). Muốn
quốc gia có nguyên khí thịnh phải chú trọng đào tạo nhân tài. Đó là vai trò vô cùng
quan trọng của ngành giáo dục nói chung và trường học nói riêng.
- Nhà trường là nơi thực hiện việc giáo dục đào tạo, hình thành nhân cách con người
cho xã hội với tính hiệu quả và chất lượng cao. Là nơi trang bị cho học sinh những tri
thức, kiến thức khoa học hiện đại và hệ thống kỹ năng kỹ xảo tương xứng về một
lĩnh vực khoa học, nghề nghiệp. Trang bị cho học sinh phương pháp luận khoa học,
phương pháp nghiên cứu, phương pháp tự học, phát triển năng lực hoạt động trí tuệ
sáng tạo của học sinh. Hình thành thế giới quan, nhân sinh quan và những phẩm chất
tốt đẹp cho người lao động – Những người có vai trò quyết định vận mệnh của một
quốc gia.
- Chất lượng giáo dục của một trường học phụ thuộc vào nhiều yếu tố: cơ sở vật chất;
cơ chế quản lý; môi trường giáo dục và nhất là chất lượng đội ngũ giáo viên. Vì vậy,
việc xây dựng một đội ngũ giáo viên nhân cách tốt, chuyên môn vững là nhiệm vụ
quan trọng của các cấp lãnh đạo ngành giáo dục và nhà trường.
- Lê Nin nói “ lãnh đạo mà không kiểm tra thì không có lãnh đạo”. Việc kiểm tra
hoạt động sư phạm của giáo viên là khâu đặc biệt quan trọng trong công tác lãnh đạo
của ngành giáo dục. Qua công tác kiểm tra hoạt động sư phạm, lãnh đạo của trường
học, phòng, sở giáo dục và đào tạo… sẽ nắm được những ưu điểm, nhược điểm trong
hoạt động sư phạm của giáo viên, kịp thời phát huy những khả năng, tiềm năng cũng
như uốn nắn những sai lệch, bổ sung những khiếm khuyết, khắc phục những nhược
điểm trong giảng dạy và các công tác khác …cho giáo viên để xây dựng một đội ngũ
vững mạnh. Trên cơ sở đó sử dụng hợp tình hợp lý, đúng vị trí từng giáo viên, phát
huy tốt nhất khả năng của họ để tạo được sức mạnh tổng hợp từ tất cả mọi thành viên
trong nhà trường, nâng cao chất lượng giáo dục.
- Từ thực tế công tác của một cộng tác viên kiểm tra nội bộ trường học tại trường

THPT Long Khánh, và thanh tra toàn diện các trường THPT trong tỉnh Đồng Nai
theo các đoàn Thanh Tra của sở GD& ĐT tỉnh Đồng Nai nhiều năm qua, tôi nhận
thấy nhiệm vụ tư vấn thúc đẩy là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu .
B. Thu ận lợi và khó khăn:
Thanh tra toàn diện trường THPT thực chất là một đợt kiểm tra tổng thể toàn diện
để đánh giá và tư vấn thúc đẩy, giúp trường cũng như giáo viên thực hiện tốt nhiệm
vụ giáo dục mà Đảng và nhân dân giáo phó .
I. Thuận lợi:
- Là một thành viên trong ban kiểm tra nội bộ của Trường THPT Long Khánh, cộng
tác viên thanh tra chuyên môn của Sở GD & ĐT Đồng Nai, tôi đã được trang bị lý
luận qua khóa học về nghiệp vụ công tác thanh tra của bộ GD & ĐT ( 20 ngày tại
trường đào tạo cán bộ quản lý của bộ GD & ĐT số 7 Nguyễn Bỉnh Khiêm TP Hồ
Chí Minh) ; qua các đợt tập huấn nghiệp vụ thanh tra kiểm tra của Sở GD & ĐT
Đồng Nai; thường xuyên được điều động theo các đoàn thanh tra toàn diện trường
1
học của Sở GD và ĐT Đồng Nai; thường xuyên thực hiện công tác kiểm tra hoạt
động sư phạm của giáo viên thuộc tổ Văn trường THPT Long Khánh.
- Khi đến các trường bạn trong tỉnh hoặc thực hiện nhiệm vụ trong nội bộ trường
THPT Long Khánh tôi luôn nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi
của các cấp lãnh đạo trường và sự hợp tác của các giáo viên được kiểm tra, thanh
tra.
- Bản thân luôn học hỏi các đồng nghiệp giỏi, có nghiệp vụ và tiếp thu tư vấn về
công tác thanh tra kiểm tra của lãnh đạo nhà trường, của thanh tra sở GD& ĐT
Đồng Nai.
II. Khó khăn:
.Thứ nhất : Đối tượng được thanh tra.
a. Tâm lý chung
Khi đón đoàn thanh tra, kiểm tra, tâm lý chung của các thành viên trong đơn vị
được thanh tra thường lo lắng, căng thẳng. Vì vậy, các hoạt động của giáo viên tích
cực hơn, trong việc giảng dạy cũng cố gắng chuẩn bị, trình diễn hoàn thiện hơn. Tôn

trọng, nhưng cũng có cả tâm lý đối phó… Và, chính điều đó khiến cho việc tư vấn
thúc đẩy nhiều khi không thật hiệu quả.
b. Bản chất của đối tượng tư vấn thúc đẩy.
- Giáo viên là một đội ngũ trí thức, có trí tuệ, có trình độ học vấn, có khả năng lý
luận… một đội ngũ mà đời sống vật chất, cũng như tinh thần luôn bộc lộ “cá tính”,
luôn có ý thức về “ cái tôi” của sự toàn thiện, toàn mỹ ở mức độ cao. Nhất là giáo
viên của bộ môn Ngữ Văn…Đó là đặc trưng ,“ thói quen” nghề nghiệp .“ Làm người
thì không nên có cái tôi…Nhưng làm thơ thì không thể không có cái tôi” (Viên Mai –
Trung Quốc )
- Văn chương lại luôn mang trong mình nó tính đa nghĩa. Bởi đặc trưng của sáng tạo
văn chương là hư cấu, tưởng tượng. Tiếp nhận văn chương lại là quá trình “ đồng
sáng tạo” với nhà văn. Vì vậy khi đọc “ Truyện Kiều” , thì mỗi người lại có một nàng
Kiều của riêng mình…Cho nên, việc thuyết phục đối tượng giáo viên - những người
ý thức cá nhân cao - chấp nhận một ý kiến về chuyên môn là cả một vấn đề, nhất là
giáo viên môn Ngữ Văn. ( Tâm lý “ Ta là một, là riêng , là thứ nhất” ( Xuân Diệu )
là tâm lý có thật ở giáo viên Văn ). Nó đòi hỏi cả một quá trình. Vì muốn thay đổi
một thói quen, một nếp nghĩ, cần phải có thời gian để nghiền ngẫm cái mới, thẩm
thấu cái mới thì mới tiếp nhận được, sửa đổi được. Việc thay đổi này phụ thuộc vào
sự nghiền ngẫm dài lâu theo thời gian, cũng ví như việc đọc sách : “Tuổi trẻ đọc
sách như nhìn trăng qua kẽ lá, lớn tuổi đọc sách như ngắm trăng ngoài sân, tuổi già
đọc sách như thưởng thức trăng trên đài” .
.Thứ hai : Thời gian thanh tra, kiểm tra.
+ Tư vấn thúc đẩy là để giúp giáo viên nhận ra những ưu khuyết điểm về nội dung
cũng như phương pháp giảng dạy. Từ đó phát huy ưu điểm, bổ sung khuyết điểm,
khắc phục nhược điểm để có được hồ sơ giáo án tốt, giờ dạy đạt hiệu quả cao.
+ Thế nhưng, thời gian thanh tra toàn diện đối với một trường chỉ có hai đến ba ngày
là quá ngắn, thời gian thanh tra, kiểm tra lần tiếp theo là năm năm sau thì lại quá dài .
Cộng tác viên thanh tra giữa hai lần thường không phải là một, giáo viên được kiểm
tra giữa hai lần cũng thay đổi ( Chỉ kiểm tra mỗi tổ chuyên môn tối đa là bốn giáo
viên trong một đợt thanh tra ) nên việc kiểm tra sự tiến bộ của giáo viên sau tư vấn

của một cộng tác viên thanh tra gặp nhiều khó khăn. Không có tâm huyết với
công việc thì không thể biết được công việc tư vấn thúc đẩy của mình có hiệu
quả hay không
2
( Trước đây phân công thanh tra chéo độc lập, mỗi cộng tác viên thanh tra phụ trách
kiểm tra hai đến ba trường trong vòng hai năm học liền, thì việc kiểm tra này vẫn
thực hiện được - Riêng trong công tác thanh tra, kiểm tra chuyên môn trong nội bộ
trường, cộng tác viên thanh tra cũng là một thành viên trong tổ chuyên môn thì có
thể kiểm tra lại được hiệu quả công việc của mình )
. Thứ ba: Hạn chế về bằng cấp, học vị của người làm cộng tác viên thanh tra
Đội ngũ cộng tác viên thanh tra được thanh tra sở giáo dục lựa chọn, hầu hết lâu
năm trong nghề,vững vàng về chuyên môn. Nhưng hầu hết cũng mới chỉ có bằng đại
học, hoặc bằng cử nhân - ngang tầm , thậm chí thua tầm với đối tượng được thanh
tra, kiểm tra ( Vì có những giáo viên đã là thạc sĩ ), nên nhiều lúc rơi vào trạng thái
“không dám hỏi thẳng, nói thật” … Thêm vào đó tâm lý cả nể của cộng tác viên
thanh tra, nhất là cộng tác viên thanh tra môn Ngữ Văn với đối tượng được thanh tra,
đặc biệt là đối tượng lớn tuổi .
C. Thực hiện đề tài :
I. Cơ sở lý luận :
- Theo E. Taylor : Quản lý là dự kiến, phân công công việc, theo dõi, đôn đốc, hướng
dẫn, kiểm tra công việc. Henry Fayon nói “ Quản lý nghĩa là dự kiến, tổ chức, lãnh
đạo, phối hợp kiểm tra”… Hồ chí Minh cũng nói “ Nếu tổ chức việc kiểm tra được
chu đáo thì công việc của chúng ta nhất định sẽ tiến bộ gấp mười lần”.
Vì sao vậy?
- Mục đích của công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên, không
chỉ nhằm tìm hiểu đánh giá khả năng, chất lượng giảng dạy của giáo viên, mà còn là
để tư vấn thúc đẩy, chỉ ra những ưu điểm, nhược điểm, khuyết điểm, giúp giáo viên
phát huy năng lực, năng khiếu sư phạm trong công việc giảng dạy cả về nội dung
kiến thức và phương pháp để nâng cao hiệu quả, chất lượng của hoạt động giảng dạy;
đôn đốc việc tuân thủ qui chế chuyên môn; xác định một trong những căn cứ quan

trọng, phục vụ cho việc bố trí sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng và đãi ngộ giáo viên một
cách hợp lý .
- Đó là trách nhiệm nặng nề nhưng là nhiệm vụ quan trọng nhất của một cộng tác
viên thanh tra chuyên môn. Theo tôi, một công tác viên thanh tra hoàn thành nhiệm
vụ phải thực hiện tốt nhiệm vụ tư vấn thúc đẩy
II. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài :
Căn cứ vào các nội dung thanh tra hoạt động sư phạm giáo viên và đặc trưng của
công tác giảng dạy bộ môn Ngữ Văn, tôi tiến hành công việc theo các bước quy
định, nhưng luôn chú ý những biểu hiện cụ thể của từng nhiệm vụ :
1. Nắm những thông tin cần thiết về đối tượng được thanh tra :
- Những thông tin liên quan như :
+ Điều kiện và tình hình giảng dạy của giáo viên
+ Đặc điểm của đơn vị trường học về cơ sở vật chất như máy vi tính, màn hình,
máy chiếu và các đồ dùng dạy học khác như tranh, ảnh, phim, sơ đồ, các loại sách
báo phục vụ cho việc dạy và học môn Ngữ văn, đội ngũ giáo viên như thế nào,
thâm niên, tay nghề, có đoàn kết giúp đỡ nhau trong chuyên môn?
- Thông tin về giáo viên được thanh tra: Quá trình đào tạo, thâm niên, quá trình
công tác, đánh giá của nhà trường, của lần thanh tra trước đó.
2.Tiến hành thanh tra :
Thời gian hoạt động của đoàn Thanh tra không được phép kéo dài, nên trong mỗi
buổi làm việc, ngoài dự giờ giáo viên, tôi tranh thủ kiểm tra hồ sơ cá nhân
3
a. Kiểm tra hồ sơ cá nhân, dự giờ thăm lớp đánh giá đúng năng lực thực sự của
giáo viên
a1. Yêu cầu đánh giá :
Một giáo viên có năng lực thực sự cần phải :
. Hiểu bản chất của hoạt động dạy và học
+ Hoạt động dạy theo quan điểm hiện đại là sự tổ chức và điều khiển tối ưu quá
trình chiếm lĩnh tri thức, kỹ năng, kỹ xảo của người học, nhằm mục đích hình thành
nhân cách. Nói cách khác, hoạt động dạy nhằm mục đích điều khiển việc học tập của

học sinh. Có chức năng kép: Truyền đạt thông tin và điều khiển hoạt động học.
+ Hoạt động học: Là quá trình tự giác, tích cực tự chiếm lĩnh khái niệm khoa học,
kỹ năng, kỹ xảo dưới sự điều khiển của thầy. Bản chất của hoạt động học là lĩnh hội,
xử lý thông tin chủ yếu bằng các thao tác trí tuệ - Nhận thức, chiếm lĩnh khái niệm
khoa học, kỹ năng, kỹ xảo, biến các hiểu biết của nhân loại thành hiểu biết của bản
thân.
+ Mối quan hệ giữa hoạt động dạy và học là mối qua hệ xen lẫn, thâm nhập vào
nhau, qui định lẫn nhau. Hoạt động này tồn tại, không thể thiếu hoạt động kia.
 Nắm vững mục đích, yêu cầu của bộ môn, nội dung chương trình, chuẩn kiến
thức, kỹ năng theo đặc trưng từng phân môn( Tiếng Việt, làm văn, đọc văn), của
từng bài dạy một cách cụ thể .
 Nắm được nguyên tắc, bản chất của các phương pháp dạy học tích cực, nhất là
các phương pháp dạy học hiện đại, phát huy tích tích cực của hoạt động học.
 Thiết kế được bài giảng chuẩn mực, khoa học, có nghệ thuật.
 Có khả năng lựa chọn, vận dụng nhuần nhuyễn, tự nhiên các phương pháp giảng
dạy phù hợp với từng bài dạy, với từng lớp dạy, tạo được sự hưng phấn học tập cho
học sinh
 Biết ra đề kiểm tra phù hợp, chấm trả, bài kỹ lưỡng, đánh giá đúng khả năng học
tập của học sinh. Biết sửa lỗi cho học sinh và giúp cho HS biết tự nhận ra và sữa lỗi
trong bài kiểm tra của mình, tự nâng cao khả năng áp dụng kiến thức học được vào
làm bài kiểm tra để đạt được hiệu quả cao trong học tập
Điều đó dược thể hiện rõ trong công tác chuẩn bị hồ sơ giáo án và các phương
tiện phục vụ cho công việc giảng dạy và nhất là các giờ giảng trên lớp.
a2. Thực hiện công tác kiểm tra :
Trong các nội dung thanh tra, kiểm tra, thì kiểm tra giáo án và giờ dạy thực tế trên
lớp là quan trọng nhất.
 Về hồ sơ giáo án.
 Thứ nhất, cộng tác viên thanh tra chuyên môn, kiểm tra tổng thể các loại hồ
sơ của giáo viên, ghi nhận nhanh những ưu, nhược điểm
 Thứ hai, kiểm tra kỹ giáo án:

Ngoài việc xem xét tính đấy đủ của giáo án - giáo viên có soạn đủ bài, đúng phân
phối chương trình; trong giáo án có thể hiện sự đầu tư của giáo viên, có đủ kiến thức,
kỹ năng có thể hiện rõ các bước lên lớp, công việc của Thầy và Trò hay không ?
Cộng tác viên thanh tra còn cần chú ý tính khoa học và tính nghệ thuật của giáo án.
Nhất là giáo án môn Ngữ Văn - Một môn học không chuẩn bị kỹ giáo án, chỉ dựa
sách giáo khoa thì bài giảng không thể đảm bảo được tính mạch lạc, tính khoa học
( Không có nghĩa là phải nhìn giáo án khi dạy. Nhưng phải soạn kỹ giáo án trước
khi dạy. Nhất là giáo án phân môn Đọc văn - Ở các môn khoa học tự nhiên, môn
Ngoại ngữ hay ở một số môn khoa học xã hội như Lịch sử, Giáo dục công dân hoặc
4
một số bài văn học sử, bài tiếng Việt của môn Ngữ Văn có thể nhìn vào nội dung
bài học trong sách giáo khoa là thực hiện được bài giảng khá logic )
+ Một giáo án có tính khoa học phải mạch lạc, chính xác về kiến thức bộ
môn phải rõ các bước, các mục. Các đề mục phải có hệ thống logic. Thể hiện rõ
quan điểm lập trường tư tưởng chính trị.
+ Một giáo án có tính nghệ thuật: Trên cơ sở đảm bảo tính mạch lạc, tính hệ thống,
trong giáo án phải thể hiện được bản lĩnh sư phạm của giáo viên qua việc
- Trình bày, dẫn dắt có tính hệ thống.
- Tạo hệ thống câu hỏi đàm thoại, gợi mở
- Chọn ra vấn đề có tình huống để tổ chức cho học sinh thảo luận
- Đưa ví dụ minh họa, hay sử dụng đồ dùng dạy học ( tranh , ảnh , phim , sơ
đồ ), liên hệ mở rộng hợp lý, hấp dẫn, gây được sự chú ý và khơi gợi được sự tò
mò, kích thích hứng thú học tập nơi học sinh Nhất là ở các bài học khó, dễ sa vào
sự khô khan như giờ làm văn, trả bài kiểm tra, đọc văn bản nghị luận, đặc biệt những
văn bản nghị luận chính trị, tác phẩm kịch vv
. Soạn thảo bài luyện tập, ôn tập phù hợp với năng lực trí tuệ của từng loại học
sinh: Yếu, trung bình, khá, giỏi
Do đó, khi kiểm tra giáo án của giáo viên, thanh tra không chỉ quan tâm tới việc
có thể hiện hoạt động của thầy và trò hay không? Có sử dụng đồ dùng dạy học
không? Có tổ chức cho học sinh thảo luận, rèn kỹ năng hoạt động tổ, nhóm

không ? Mà còn phải kiểm tra kỹ xem giáo viên đã thiết kế giáo án như thế nào?
Cách trình bày, dẫn dắt khám phá bài học có mạch lạc không ? Chất lượng của hệ
thống câu hỏi ra sao? Sử dụng đồ dùng dạy học thời điểm nào trong bài giảng, có
phát huy tối đa hiệu quả? Tổ chức cho học sinh thảo luận, hoạt động tổ nhóm có hợp
lý không ? Có thể hiện rõ sự am hiểu về đặc trưng của từng loại văn bản để khai thác
kiến thức ? vv Nghĩa là cần nắm rõ bản chất thật sự của việc thiết kế giáo án, lập
kế hoạch cụ thể cho mỗi giờ dạy, ý đồ vận dụng các phương tiện, phương pháp dạy
học của giáo viên .
Nhưng, giáo án mới chỉ là “ thiết kế”, mới chỉ là lý thuyết. Đạt hiệu quả hay không,
tất cả lệ thuộc vào giờ dạy trên lớp của giáo viên .
. Về giờ dạy.
Dự giờ, cộng tác viên thanh tra sẽ được trực tiếp kiểm chứng bản lĩnh sư phạm của
giáo viên trong việc thực hiện giáo án đã thiết kế, xử lý tình huống sư phạm xảy ra
trong thực tế giảng dạy
- Khi dự giờ, cộng tác viên thanh tra chuyên môn cần :
+ Quan sát kỹ các bước thực hiện giáo án của giáo viên, hoạt động cụ thể của thầy
và trò, mối quan hệ qua lại giữa giáo viên và học sinh
+ Ghi chép nhanh, nhưng phải đầy đủ, chi tiết diễn biến của giờ dạy.
+ Ghi nhận trung thực những tình huống cụ thể xảy ra trong tiết dạy
+ Phân tích nhanh những thành công và hạn chế, ưu điểm, nhược điểm trong từng
hoạt động cụ thể, ghi chép lại ngay( Để sau giờ dạy của giáo viên, thanh tra có ngay
những cơ sở thực tế cụ thể, phân tích giờ dạy của giáo viên nhanh hơn, góp ý cụ thể
và chính xác hơn )
- Sau dự giờ, cộng tác viên thanh tra phải đọc kỹ lại những ghi chép, ghi nhận của
mình, dành thời gian có thể, suy nghĩ, phân tích thật kỹ về từng điểm cần tư vấn,
thúc đẩy cho giáo viên.
5
c. Một số ưu điểm và nhược điểm chung của giáo viên Ngữ văn :
 Ưu điểm :
Hầu hết giáo viên đều :

+ Nhiệt tình giảng dạy.
+ Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ giáo án. Giáo án soạn đủ bài, đủ tiết, đủ các bước lên lớp,
đủ kiến thức cơ bản, hình thức đẹp
+ Nắm vững nội dung, kiến thức, chương trình bộ môn
+ Phong cách sư phạm hầu hết là tự tin, bình tĩnh
+ Thực hiện các bài giảng Tiếng Việt chủ động, sinh động hơn giờ làm văn và đọc
văn.
 Nhược điểm: Bộc lộ chủ yếu ở phương pháp giảng dạy
+ Về soạn giảng : Giáo án soạn đủ bài, đủ tiết, đủ các bước lên lớp, đủ kiến thức cơ
bản, hình thức đẹp nhưng tính trung thực và tính nghệ thuật chưa cao.
( Nhiều giáo viên tiến hành giờ dạy không hợp với thiết kế bài giảng trong giáo án
đem lên kiểm tra. Giáo án được thực hiện trên lớp khi có thanh tra là giáo án vừa
được chuẩn bị để đối phó cho việc dự giờ Nhiều bộ giáo án sao chép của nhau,
hoặc lấy từ mạng internet có sửa chữa, nhưng không kỹ lưỡng )
+ Trong giờ giảng, nhiều giáo viên :
- Chưa hiểu đúng về bản chất của từng phương pháp giảng dạy. Nhất là hình thức
hướng dẫn học sinh thảo luận, hoạt động tổ nhóm. Hai hình thức này thường được
giáo viên đồng nhất làm một. Có giáo viên coi việc chia văn bản thành những phần
cụ thể, chia học sinh thành những nhóm nhỏ, yêu cầu học sinh liệt kê , hệ thống một
số câu thơ, câu văn cần thiết phục vụ bài giảng và gọi đó là phương pháp thảo luận.
Thực ra hoạt động tổ, nhóm bao hàm phương pháp thảo luận, nhưng cũng có khi chỉ
thuần túy là để cùng nhau tìm hiểu bài, hệ thống các kiến thức cần thiết cho một ý
nào đó. Còn thảo luận là có tranh luận, có ý kiến khác biệt trước một tình huống có
vấn đề
- Hiểu chưa rõ thế nào là hướng dẫn học sinh tự học. Có giáo viên , trong giờ đọc
văn, chỉ ghi lên bảng các đề mục của bài giảng, gọi một lúc ba học sinh lên bảng
chép lại bài soạn ở nhà . Học sinh chép xong, giáo viên dựa vào đó diễn giảng một
cách mơ hồ, rồi cho học sinh nhìn lên bảng ghi chép lại một cách máy móc, không
biết đúng , sai thế nào Và, giáo viên gọi đó là phương pháp “ hướng dẫn học sinh
tự học, tự làm việc !”

- Chưa ý thức rõ đọc hiểu văn bản văn học là phải bám sát đặc trưng thể loại. Bởi
vậy khi hướng dẫn học sinh đọc hiểu các văn bản kịch, hay nghị luận đều tỏ ra lúng
túng , thiếu mạch lạc, thiếu sự sinh động, tạo nên một giờ dạy rời rạc, tẻ nhạt
- Vì hàng ngày, ít sử đồ dùng dạy học, ít liên hệ mở rộng, cho nên, khi có thanh tra,
giáo viên lúng túng trong việc sử dụng đồ dùng dạy học, sử dụng không hợp lý, hiệu
quả không cao, có lúc làm cho giờ giảng trở nên gượng gạo
- Quan niệm sai lệch về đổi mới phương pháp giảng dạy, nhiều giáo viên không hề
dùng phương pháp bình giảng, kể cả trong giờ đọc văn bản văn học vv
Dựa vào những ưu điểm, khuyết điểm, nhược điểm, thanh tra tiến hành trao đổi, tư
vấn, thúc đẩy.
2. Trao đổi, tư vấn thúc đẩy :
a. Chuẩn bị :
Thanh tra căn cứ vào năng lực thực sự hiện tại của giáo viên vừa được kiểm tra
đánh giá trên, qua những ưu điểm , nhược điểm vừa ghi nhận được qua việc kiểm tra
hồ sơ, giáo án và dự giờ.
6
- Thứ nhất : Chuẩn bị hệ thống câu hỏi đơn giản dễ hiểu, nhưng dễ dàng cho việc
nắm bắt đúng những ưu điểm, nhược điểm , năng lực thực sự của giáo viên.
- Thứ hai : Dự kiến và chuẩn bị kĩ những câu trả lời để giải thích, thuyết phục
một số điểm tư vấn, nhất là về việc khắc phục những nhược điểm mà giáo viên có
thể tranh luận.
- Thứ ba : Chuẩn bị tư thế, giáo án, các tư liệu cần thiết cụ thể nếu cần, thì đứng
lớp để thực hành, biểu diễn lại bài giảng theo đúng những gì mình tư vấn thúc đẩy
cho giáo viên. Người ta chỉ hành động tích cực theo những chỉ dẫn mà người ta
tin là đúng đắn và hiệu quả!
(Giáo án, tư liệu, Thanh tra phải chuẩn bị từ khi nhận lệnh điều động làm công tác
thanh tra. Dựa vào khoảng chương trình mà chuẩn bị cho phù hợp)
- Cuối cùng: Dành thời gian hợp lý, đủ cho việc trao đổi diễn ra thoải mái nhất,
hiệu quả nhất.
b. Tiến hành trao đổi tư vấn thúc đẩy :

- Đầu tiên : Bằng cách xử sự nhẹ nhàng, thân tình, tạo quan hệ gần gũi, thân thiết,
thể hiện rõ tinh thần xây dựng, trao đổi, học hỏi, giúp đỡ lẫn nhau giữa các đồng
nghiệp, Thanh tra yêu cầu giáo viên được thanh tra :
+ Tự nhận xét, đánh giá công việc soạn giáo án, ra đề kiểm tra, chấm trả bài, mức
độ thực hiện giờ giảng so với yêu cầu, kế hoạch và những công việc mình đã làm
+ Tự xếp loại cho mình.
- Tiếp theo: Thực hiện các biện pháp tư vấn thúc đẩy
+ Thứ nhất: Nêu những ưu điểm nổi bật trong hoạt động sư phạm của giáo viên:
Về hồ sơ giáo án, về phong thái giảng dạy ở tất cả các mặt cần khuyến khích sự
phát huy.
+ Thứ hai: Đưa ra những câu hỏi cụ thể ở những điểm cần tư vấn thúc đẩy để giáo
viên nhận thức thật rõ về những khiếm khuyết cần bổ sung, những nhược điểm cần
khắc phục.
+ Thứ ba: Hướng dẫn giáo viên bổ sung, sửa chữa , khắc phục khuyết điểm, nhược
điểm.
c. Sau đây là một số biện pháp đã giúp tư vấn, thúc đẩy có hiệu quả .
c.1. Đối với giáo viên nghèo kiến thức, khả năng khám phá ý tưởng trong bài dạy
yếu : Ta đặt câu hỏi ở ngay chỗ giáo viên chưa khai thác được, hoặc khai thác sơ
sài, chưa đủ giúp học sinh hiểu bài.
c.2. Với giáo viên còn yếu phương pháp giảng dạy : Ta có thể hỏi : Thầy ( Cô ) đã
dùng những phương pháp giảng dạy cụ thể nào trong bài giảng?
Nếu giáo viên thật sự không nắm rõ phương pháp, mà giảng bài theo cảm nhận cảm
tính sẽ không trả lời được. Khi đó thanh tra chỉ rõ từng thời điểm trong tiến trình
giảng bài nên vận dụng phương pháp nào thì hiệu quả. Giúp giáo viên hiểu rõ hơn
bản chất của từng phương pháp giảng dạy, cách thức phối hợp các phương pháp
( Điều này đòi hỏi bản lĩnh của cộng tác viên thanh tra. Phải nắm vững, và có khả
năng thực hiện tốt các phương pháp để có thể thuyết giảng, hoặc trình diễn minh họa
). Nhất là phương pháp nêu tình huống có vấn đề, thảo luận và hoạt động tổ, nhóm.
c.3. Với giáo viên không chú ý đặc trưng thể loại văn bản trong giờ đọc văn : thanh
tra cần chỉ rõ được đặc trưng của thể loại văn bản, cách khai thác sao cho hợp lý với

từng thể loại
- Thơ : Cần khai thác mạch cảm xúc, thể thơ, tứ thơ, lời thơ, hình ảnh, các biện
pháp tu từ, nhạc điệu thơ Nhất là ở những chỗ đặc biệt về hình thức.
VD :
7
Ở bài “ Vội vàng” của Xuân Diệu ( Lớp 11): Cần đặc biệt chú ý dòng thơ bất
thường, chẳng hạn “ Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa”. Câu thơ diễn tả thật
xuất sắc sự khựng lại của mạch tâm trạng. Đang đắm đuối si mê, cảm xúc tuôn tràn
trước vườn xuân đầy hương sắc, nõn nà, thơm tho, ngập tràn ánh sáng trái tim
chàng trai trẻ đang rộn rực trước “ tuần tháng mật ” của bướm ong, của “ khúc tình
si” của “ yến anh ” bỗng khựng lại khi cảm thức thời gian bất chợt ùa về. Trong tâm
trí nhà thơ, thời gian là một dòng suy biến. Cuối dòng thời gian là tiễn biệt, phai tàn.
Nỗi lo sợ cái đẹp sẽ phai mau, thời gian sẽ cuốn trôi hết thảy những gì đang hiện
diện, nên phải vội vàng thôi. Hai nửa câu thơ là hai miền tâm trạng. Một kết thúc,
một bắt đầu
Ở bài “ Sóng ” của Xuân Quỳnh ( Lớp 12 ), để diễn tả sâu hơn nỗi nhớ, khổ thơ
thứ năm đã được kéo dài ra thành sáu câu. Đây là điểm giáo viên không thể không
hướng dẫn học sinh khai thác, cảm nhận. Vì với nó, người đọc sẽ cảm nhận sâu hơn
một nỗi nhớ đang tràn lên, trào dâng, mãnh liệt
- Truyện: Phải khai thác cốt truyện, tình huống, nhân vật, lời kể, hình ảnh biểu
tượng, chi tiết nghệ thuật
VD:
Đọc hiểu tác văn bản “ Chí Phèo ” của Nam Cao ( Lớp 11 ) không thể không
hướng dẫn học sinh khai thác ý nghĩa hình tượng bát cháo hành của Thị Nở. Một bát
cháo đã cảm hóa một con người bị lưu manh hóa, bát cháo có khả năng làm nổi bật
bản chất thật của con người lương thiện thể hiện sâu sắc tấm lòng và ngòi bút
truyện ngắn bậc thầy của nhà văn.
Đọc hiểu “ Chiếc thuyền ngoài xa ” của Nguyễn Minh Châu ( lớp 12 ) không thể
không khai thác sự thay đổi cách xưng hô và thái độ của người đàn bà hàng chài với
nghệ sĩ Phùng và chánh án Đẩu khi bắt đầu nói về cuộc đời mình

Không chỉ trong thơ, mà trong cả truyện ngắn, đôi khi từ một từ then chốt,
giáo viên cũng có thể khơi dậy cho học sinh cả một miền cảm xúc, đem lại hiệu
quả giáo dục, hiệu quả thẩm mỹ bất ngờ.
VD:
Miêu tả tâm trạng nhân vật Mị ( Vợ chồng A Phủ ) trong đêm tình mùa xuân, Tô
Hoài viết “ Mị nghe tiếng sáo vọng lại thiết tha bổi hổi ”. Không phải “ bồi hồi ” mà
là “ bổi hổi ”. Tâm hồn Mị không chỉ bồi hồi xúc động, mà còn như dần ấm nóng
lên. Ngọn lửa khát vọng hạnh phúc tình yêu đang bừng cháy dần lên trong Mị. Mị
đang hồi sinh!
Miêu tả tâm trạng vui sướng của nhân vật Tràng trên đường đưa người vợ nhặt về
nhà, Kim Lân Viết “ Mặt hắn có một vẻ gì phớn phở khác thường” ( Vợ Nhặt ).
Không phải “ hớn hở ” mà là “ phớn phở ”. Một từ dùng thật đắt, thật độc đáo
trong việc diễn tả niềm hạnh phúc của Tràng. Tràng không chỉ vui mừng mà còn
hãnh diện. Quả thật, dám “ đèo bòng ” trong hoàn cảnh ấy cũng là một việc làm đáng
được tự hào lắm chứ! Cũng đáng được để người khác nể phục lắm chứ! Tràng đã
dám vượt lên trên mình, lên trên hoàn cảnh, cưu mang người đàn bà bơ vơ, để có
hạnh phúc
- Kịch : Ngoài cốt truyện, nhân vật, cần phải khai thác xung đột kịch, cách thắt nút
mở nút kịch, lời thoại của nhân vật và hành động kịch.
Các tiết đọc văn “ Vĩnh biệt Cửu trùng đài” ( Lớp 11) hay “ Hồn Trương Ba da hàng
thịt ” ( Lớp 12 ) giáo viên thường khai thác theo kiểu khai thác truyện, không bám
sát đặc trưng thể loại kịch nên bài giảng thiếu sinh khí.
8
Thanh tra chỉ rõ, đọc hiểu văn bản kịch giống và khác đọc hiểu văn bản văn xuôi ở
chỗ nào? Hai loại văn bản này giống nhau ở chỗ: Đểu có cốt truyện, nhân vật, nhưng
khác ở chỗ, đọc hiểu văn bản truyện thì chú ý khai thác tình huống, nhân vật, nghệ
thuật miêu tả tâm lý, cách kể chuyện Đọc hiểu văn bản kịch phải chú ý khai thác
xung đột kịch, cách tạo xung đột, cách thắt nút, mở nút giải quyết xung đột kịch của
tác giả, bám vào lời thoại, mới làm rõ được tính cách nhân vật, từ đó mới rõ được
thông điệp thẩm mỹ mà nhà viết kịch muốn gửi gắm.

- Các giờ đọc văn bản nghị luận, giáo viên không chú ý khai thác hệ thống lập
luận, không chú ý đặc trưng của phong cách ngôn ngữ nghị luận, ngoài tính
logic,tính khái quát còn có tính hình ảnh, tính cảm xúc khá cao, nên giáo viên
thường để bài giảng rơi vảo trạng thái khô khan, thiếu chất văn , nhất là ở các bài
nghị luận chính trị- xã hội.
Thực ra các văn bản nghị luận thường có bố cục ba phần giống nhau : Giới thiệu
vấn đề; phân tích, chứng minh, bình luận để làm rõ bằng các luận điểm, luận cứ, luận
chứng mạch lạc; cuối cùng là kết luận về vấn đề. Ở các bài đọc văn nghị luận xã hội,
ta có thể bám sát các bước làm bài của kiểu bài nghị luận đời sống, hay nghị luận về
một tư tưởng đạo lý để vẽ sơ đồ, làm cho học sinh nắm nội dung đọc hiểu một cách
dễ dàng. Các bài đọc văn nghị luận, giáo viên nên sơ đồ hóa bài giảng, hiệu quả giờ
giảng sẽ được nâng cao rõ rệt
Các bài đọc văn nghị luận như “ Hiền tài là nguyên khí quốc gia ” ( Lớp 10 ),
“ Chiếu cầu hiền ”; “ Xin lập khoa luật ”; “ Về luân lý xã hội ở nước ta”; “ Một thời
đại trong thi ca ” ( lớp 11); “ Tuyên ngôn độc lập”; “ Mấy ý nghĩ về thơ ” ( lớp
12) , đều có thể giảng dạy theo phương pháp sơ đồ hóa.
Dưới đây là một số sơ đồ gợi ý:
. Bài “Về luân lý xã hội ở nước ta” của Phan ChâuTrinh ( Lớp 11 ), chỉ cần sơ đồ
hóa theo các bước làm bài phần thân bài của bài làm văn nghị luận về một hiện tượng
đời sống sẽ có tác dụng vừa giúp học sinh nắm bắt nội dung bài học dễ dàng, vừa
củng cố kiểu bài nghị luận về một hiện tượng đời sống . Từ đó học sinh cũng nắm
được nghệ thuật lập luận của văn bản.


.Bài “Nguyễn Đình Chiểu ngôi sao sáng trong văn học dân tộc” của Phạm Văn
Đồng ( Lớp 12 ) , ta có thể giảng theo sơ đồ(Phần nội dung đọc – hiểu văn bản)
9
Đưa ra giải pháp: Muốn độc lập, tự do phải gây dựng đoàn thể. Muốn có đoàn thể phải
truyền bá xã hội chủ nghĩa.
Nêu hiện trạng luân lý xã hội của nước ta, khẳng định nước ta tuyệt nhiên không có

luân lí xã hội
Chỉ rõ ba nguyên nhân cơ bản làm cho nước ta tuyệt nhiên không có luân lý xã hội
Phân tích tác hại: Tạo nên lối sống chạy theo sức mạnh quyền thế. Sống không có đoàn
thể. Mất quyền tự chủ


Từ hệ thống lập luận đã được sơ đồ hóa, giáo viên dễ dàng giúp học sinh hình
dung ra tầm vóc lớn lao của Nguyễn Đình Chiểu và thơ văn của ông trong nền văn
học nước nhà, hiểu tại sao ông phải được xem là “ ngôi sao sáng ”. Một nhà văn có
cuộc đời chân chính, tâm huyết với văn chương, có quan điểm nghệ thuật tiến bộ,
sáng tác văn học có gía trị nhận thức, giá trị giáo dục, giá trị nghệ thuật cao, tác phẩm
có sức sống lâu bền, có ảnh hưởng sâu rộng trong quần chúng thì đích thực là một
nhà văn lớn.
Tất nhiên sức hấp dẫn và hiệu quả giờ dạy còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác
trong bản lĩnh nghề nghiệp của giáo viên.
c.4. Đối với giáo viên chưa biết sử dụng đồ dùng dạy học, hoặc sử dụng chưa hợp lý
- Có giáo viên cho rằng, giờ tập làm văn, giờ trả bài kiểm tra, không cần sử dụng đồ
dùng dạy học. Bởi vậy, giờ học lý thuyết tập làm văn, giờ trả bài trở nên đơn điệu.
Thanh tra có thể cho giáo viên thấy, đồ dùng dạy học bao giờ cũng giúp giờ học sinh
động, thú vị hơn, kể cả giờ trả bài làm văn, đặc biệt ở phần sửa lỗi cho học sinh.
Hướng dẫn giáo viên đem bảng phụ cùng bài kiểm tra đã được chấm, cho một số
học sinh có bài làm mắc các lỗi tiêu biểu như chính tả, dùng từ, đặt câu, diễn đạt
chép lại nguyên văn đoạn văn chứa những lỗi đó. Vào giờ trả bài, giáo viên theo các
mục sửa lỗi mà treo bảng phụ có những đoạn “ văn mẫu ” đó lên bảng. Dựa vào bảng
phụ, giáo viên cùng học sinh trực tiếp khai thác lỗi và sửa lỗi. Giáo viên cũng phải
chuẩn bị đoạn văn hoàn chỉnh từ những đoạn văn đó, giúp học sinh nhận thức rõ
những sai phạm của mình trong bài viết và biết cách tự sửa lỗi cho bài viết của mình.
Ngay ngày hôm sau giáo viên được tư vấn đã báo cáo lại : “Cô ơi, giờ trả bài hôm
nay của em, lớp sinh động, năng động lắm” !
- Có giáo viên, chuẩn bị rất kỹ. Kiến thức tốt, có tranh ảnh, tư liệu phục vụ cho giờ

giảng, nhưng sử dụng không đúng chỗ,nên giờ dạy vẫn sa vào không khí nặng nề.
Một giáo viên giảng bài “ Nhìn về vốn văn hóa dân tộc” của Trần Đình Hượu, đã
chuẩn bị nhiều tranh ảnh minh họa rất tốt, nhưng giáo viên lại đưa tất cả ra khi giúp
học sinh tìm hiểu: Thế nào là văn hóa? Học sinh trầm trồ, thích thú một lúc, sau đó
rơi vào trạng thái gượng gạo, trầm lắng vì, đến lúc phân tích nhận định của tác giả về
“ Vốn văn hóa dân tộc” là không đồ sộ, không có những đặc sắc nổi bật và những
cống hiến lớn lao cho nhân loại, giáo viên lại phân tích suông
Khi tư vấn, thanh tra chỉ cho giáo viên thấy: Nếu biết lựa chọn những hình ảnh,
phương tiện minh họa tiêu biểu phù hợp với từng thời điểm trong bài giảng và biết
10
Cuộc đời NĐC là cuộc đời
của nhà thơ yêu nước, một
chiến sĩ trọn đời phấn đấu hy
sinh vì nghĩa lớn của dân tộc;
sáng tác của Nguyễn Đình
Chiểu tiến bộ , tích cực
Thơ văn yêu nước Nguyễn
Đình Chiểu có giá trị hiện
thực , tư tưởng , tình cảm , và
giá trị nghệ thuật cao.
Truyện Lục Vân Tiên có
tầm ảnh hưởng sâu rộng
trong nhân dân nhất là ở
miền Nam.Có sức sống lâu
bền.
“ Đời sống và sự nghiệp của Nguyễn Đình chiểu là một tấm gương sáng , nêu cao
địa vị và tác dụng của văn học , nghệ thuật , nêu cao sứ mạng của người chiến sĩ
trên mặt trận văn hóa tư tưởng” .
“ Ngôi sao Nguyễn Đình Chiểu ,một nhà thơ lớn của nước ta ,đáng lẽ
phải sáng tỏ hơn nữa trong bầu trời văn nghệ dân tộc” .

cách đối chiếu, để nhấn mạnh, bài giảng sẽ sinh động, thú vị hơn. Chẳng hạn, để thấy
đặc điểm riêng của văn hóa dân tộc là, không đồ sộ chỉ cần đối chiếu :

Học
sinh sẽ hiểu rõ hơn đặc điểm riêng của văn hóa Việt Nam.
Cũng ở bài này, khi nói đến “ tinh thần chung của văn hóa Việt Nam là thiết thực,
linh hoạt dung hòa ’’, giáo viên thường chỉ dừng lại ở việc giải thích khái niệm. Nếu
giáo viên biết dùng một câu chuyện ứng xử vui theo đặc trưng riêng của các nền văn
hóa thế giới, giờ học sẽ sôi nổi sinh động hẳn lên vv ( VD : Có ba cô gái một
người Mỹ, một người Nhật, một người Việt Nam, mặc váy xòe ngắn, đội ba chiếc mũ
rộng vành quý phái đi dạo bờ biển. Bỗng nhiên, một cơn gió mạnh nổi lên Dựa
vào tinh thần chung của mỗi nền văn hóa dân tộc, thử hình dung phản ứng tự nhiên
của mỗi cô ?! )
+ Trong giờ đọc văn, khá nhiều giáo viên hiểu nhầm phương pháp dạy học
mới, nên quên bình giảng, cộng tác viên thanh tra cần chỉ rõ : không nên quan niệm
11
. Chùa một cột ( Việt Nam ) và Ăng co Vát ( Căm Pu Chia)
. Trang phục truyền thống của phụ nữ Hàn Quốc và phụ nữ Việt Nam
. Tháp Ép Phen (Pháp) Tháp Rùa ( Việt Nam )
dạy học theo phương pháp mới chỉ cần giúp học sinh thảo luận, trình bày được kiến
thức cơ bản, nắm được những kiến thức cần ghi nhớ là hoàn thành nhiệm vụ bài dạy
Mục đích chung của môn Ngữ văn, và mục tiêu riêng của giờ đọc văn là hướng tới
việc giúp học sinh khả năng nghiện cứu, thẩm định cái đẹp, cái hay để cảm thụ,
thưởng thức văn học. Vận dụng các khả năng của văn học, cách sử dụng ngôn từ vào
cuộc sống tạo điều kiện cho mọi công việc đạt được kết quả cao nhất. Một bài giảng
có hiệu quả là phải khắc sâu, tạo được ấn tượng mạnh mẽ cho học sinh về các kiến
thức, những cảm xúc, tình cảm thu nhận được trong giờ học. Vì vậy, trong giờ đọc
văn, nhất là các văn bản nghê thuật, lời giảng của giáo viên là yếu tố quan trọng, là
sức thu hút sự chú ý của học sinh nhờ nguồn cảm xúc từ sự cảm thụ của giáo viên khi
nghiên cứu, phát hiện cái hay, cái đẹp của ngôn từ, hình tượng nghệ thuật, của các

biện pháp thể hiện đặc thù trong tác phẩm văn chương. Nguồn cảm xúc ấy truyền
sang được học sinh, sẽ kết hợp sâu sắc với những kiến thức, chân lý mà học sinh đã
phát hiện, tiếp thu qua các phương pháp học khác sẽ thăng hoa thành một nguồn cảm
xúc mới. Kiến thức văn học lúc này được chuyển tới học sinh không chỉ bằng trí tuệ
mà đã bằng cả con đường tuyệt đẹp, phong phú và tinh tế của chiều sâu tâm hồn. Đó
là con đường đến với cuộc đời của nghệ thuật, là hiệu quả đích thực của một giờ đọc
văn!
Một điều cần ghi nhớ là lời thuyết trình, diễn giảng của giáo viên phải chọn lọc,
ngắn gọn, truyền cảm, tạo được sự ám ảnh, có tác dụng khắc sâu.
Trong mỗi bài giảng, cùng với nhiệm vụ hoàn thành việc hướng dẫn học sinh chiếm
lĩnh tri thức, giáo viên cần chọn cho được ít nhất một chi tiết, một từ ngữ, một hình
ảnh nghệ thuật nào đó và bình giảng sao cho học sinh thực sự xúc động, cảm thấy trái
tim rung lên và trí óc chợt bừng sáng. Giờ học ấy sẽ đọng lại trong các em. Có một
nhà lý luận đã khẳng định: Chỉ một từ thôi, có thể biến bài thơ thành vũ trụ. Chúng ta
cũng nên tin rằng: Một lời bình văn có ý nghĩa của giáo viên sẽ biến bài giảng thành
một “ tiểu vũ trụ ’’ trong tâm hồn học sinh .
d. Cách khắc phục điều kiện thời gian
- Trong các đợt thanh tra toàn diện theo đoàn của Sở GD & ĐT và đối với giáo viên
tổ Văn trường THPT Long Khánh, trao đổi trực tiếp, hướng dẫn cụ thể, kỹ lưỡng.
- Sau thanh tra: Giáo viên có thể đến gặp, hoặc trao đổi, tư vấn qua điện thoại,
email

e. K ết quả đạt được:
. Các giáo viên được theo dõi sự tiến bộ sau tư vấn :
Họ và tên giáo viên Trường T.gian thực hiện
Dương Trúc Anh THPT Nguyễn Huệ 1 năm
Lê Thị Thùy Dương Võ Trường Toản 1 năm
Nguyễn Thị Kim Ngân THPT Long Khánh 2 năm
Nguyễn. T. Hoài Phương THPT Long Khánh 2 năm
Châu Thị Hồng Hoa THPT Long Khánh 2 năm

Trần Thị Minh Thu THPT Long Khánh 2 năm
Nguyễn Anh Dũng THPT Tr. Quốc Tuấn 2 ngày
Nguyễn Đức Phương THPT Thống Nhất A 2 ngày
12
Hoàng Văn Phong THPT Thống Nhất A 2 ngày

. Kết quả:
- Tất cả các giáo viên đều tiến bộ ở những giờ dạy sau, đều có chung cảm giác nhẹ
nhàng hơn trong giờ giảng; đều nhận thấy quan hệ thầy trò tự nhiên, không khí lớp
học sinh động, học sinh hiểu bài và vận dụng kỹ năng tốt hơn, chất lượng giảng dạy
cao hơn.
- Cụ thể các giáo viên ở THPT Long Khánh – Những giáo viên tôi có điều kiện
kiểm tra trực tiếp mỗi học kỳ và có thời gian gần gũi, tư vấn kịp thời, chất lượng
giảng dạy luôn được nâng cao, kết quả học tập của học sinh thường xuyên đạt trên
90%, kể cả chất lượng thi tốt nghiệp phổ thông trung học.
D. Bài học kinh nghiệm:
Tiêu chuẩn hàng đầu của một cộng tác viên thanh tra chuyên môn là phải có
chuyên môn giỏi, năng động và yêu nghề, vì vậy :
- Mỗi cộng tác viên phải luôn luôn tự học hỏi kiến thức, nâng cao năng lực chuyên
môn về cả nội dung lẫn phương pháp. Phải tự tìm tòi những phương pháp giảng dạy
tốt nhất, hiệu quả nhất để giờ dạy của bản thân ở đơn vị đang công tác luôn sinh
động, gây được hứng thú cho học sinh. Chất lượng giảng dạy của chính mình phải
cao.
- Là một cộng tác viên thanh tra, cần không ngừng học hỏi, phấn đấu. Phải rèn kỹ
năng quan sát, lắng nghe, phân tích, trình bày Phải nắm vững, biết vận dụng sáng
tạo các loại văn bản pháp quy của nghiệp vụ thanh tra giáo dục Việt Nam. Phải luôn
trau dồi nghiệp vụ sư phạm. Nắm vững nội dung yêu cầu trong công tác giảng dạy bộ
môn.
- Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên môn, cần có thái độ chân
thành, tinh thần làm việc tích cực. Xác định rõ mục đích lớn nhất của thanh tra là tư

vấn thúc đẩy giúp đỡ đồng nghiệp thực hiện tốt hoạt động sư phạm, nhất là hoạt động
dạy và học; giúp lãnh đạo quản lý tốt hơn đội ngũ giáo viên, lực lượng nòng cốt của
giáo dục. Và tạo mối đoàn kết nhất trí trong công việc dạy và học của trường cũng
như của ngành.
- Trong quá trình làm nhiệm vụ của một cộng tác viên thanh tra phải luôn có ý thức
học hỏi, tích lũy kinh nghiệm. Phải rèn luyện khả năng thuyết phục, không chỉ bằng
lý lẽ mà phải bằng cả hành động thực tế.
E. M ột vài đề xuất :
Để thực hiện tốt nhất nhiệm vụ tư vấn, thúc đẩy trong công tác thanh tra, kiểm tra
hoạt động sư phạm của giáo viên, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy, đội ngũ
cộng tác viên thanh tra chuyên môn của các trường, của sở GD&ĐT phải thực sự có
năng lực sư phạm, chuyên môn phải thật sự vững vàng. Tư vấn thúc đẩy trong hoạt
động sư phạm, là tư vấn thúc đẩy cho đồng nghiệp của mình, cùng trình độ học vấn
như mình
Đề xuất:
- Không chọn thanh tra theo kiểu bình quân, khoanh vùng. Không nhất thiết
trường nào cũng phải cử một giáo viên làm cộng tác viên thanh tra của sở. Cần chọn
những giáo viên giỏi thực sự, ít nhất phải đã đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi qua các
13
đợt hội giảng cấp tỉnh ( Tổ trưởng chuyên môn cũng cần như vậy ) . Giáo viên được
xem là giỏi nhất trường này, nhiều khi chỉ bằng giáo viên bình thường của trường
khác. Lúc trao đổi, bị giáo viên hỏi lại sẽ không đủ khả năng trả lời, lúc đó việc tư
vấn thúc đẩy sẽ bị vô hiệu.
-Trong khoảng thời hai năm, nên tổ chức hội giảng cho cộng tác viên thanh tra
(Không giống thi giáo viên dạy giỏi ). Ở đây, là hội giảng trong nội bộ những người
làm cộng tác viên thanh tra bộ môn. Để từ các tình huống cụ thể của giờ giảng, cộng
tác viên thanh tra tư vấn thúc đẩy lẫn nhau. Rèn luyện khả năng tư vấn thúc đẩy bằng
hành động thực tế. Tôi xin được nhắc lại: Người ta chỉ hành động tích cực theo
những chỉ dẫn mà người ta tin là đúng đắn và hiệu quả!.
Keát luaän:

Tư vấn thúc đẩy trong công tác thanh tra giáo dục là một nhiệm vụ đặc biệt quan
trọng. Có ý nghĩa góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. Đây cũng
là một công việc đòi hỏi cao về năng lực trí tuệ và tâm huyết của giáo viên làm công
tác thanh tra chuyên môn. Vài kinh nghiệm rút ra trong quá trình thực hiện nhiệm vụ
thanh tra hoạt động sư phạm của giáo viên. Tôi mong nhận được sự chia sẻ của các
đồng nghiệp. Chân thành cám ơn.

Long Khánh, tháng 5 năm 2012



Nguyễn Thị Bình.

* Tài liệu tham khảo :
- ficev – Nghiệp vụ thanh tra giáo dục Việt nam – Văn bản pháp qui
- Cẩm nang thanh tra
- Lý luận dạy học ( Nguyễn Ngọc Oanh )
14