skkn NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN NGỮ VĂN BẬC THCS

Phịng GD-ĐT Lăk -

Trường THCS Lê q Đơn

GV:Nguyễn Văn Thành

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LĂK
TRƯỜNG THCS LÊ QUÝ ĐÔN
---  ---

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 

NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI
MÔN NGỮ VĂN BẬC THCS.

Người viết: Nguyễn Văn Thành
Đơn vị công tác: Trường THCS Lê q Đơn
Trình độ chun mơn:ĐạIihọc sư phạm.
Mơn đào tạo: Ngữ Văn.

Năm học 2008-2009.

1


Phịng GD-ĐT Lăk -

Trường THCS Lê q Đơn

GV:Nguyễn Văn Thành

I/ ĐẶT VẤN ĐỀ.
Từ cổ đến kim, văn chương nghệ thuật là một trong những hoạt động
tinh thần hết sức lí thú và bổ ích trong cuộc sống của người. Qua văn chương
con người cảm nhận, ý thức được cái đẹp những tinh tú, thỏa mãng sự hài
hòa của cuộc sống của cuộc sống hành ngày. Từ đó tiếp cận và tự nâng mình
lên với những tư tưởng tình cảm sâu sắc, tinh tế. Được bồi dưỡng về ngôn
ngữ- văn chương là thứ ngôn ngữ phong phú, sống động và giàu sức biểu
cảm của dân tộc. Dân tộc Việt Nam không chỉ trong quá khứ mà ngay hiện
tại đã gửi vào văn chương những kinh nghiệm sống về tình yêu, khát vọng về
cả đạo đức, triết học và tín ngưỡng của mình. Cho nên muốn biết ơng cha ta
đã sống như thế nào, đã nhắn gửi gì cho các thế hệ tương lai cũng như con
người Việt Nam trong thời đại hiện đại này đang buồn, vui, đau khổ,lo lắng,
suy nghĩ và hy vọng ra sao thì hãy đến với văn thơ...Chính vì vậy dạy học
mơn Ngữ Văn trong nhà trường phổ thơng nói chung và trong bậc THCS nói
riêng có một vị trí vơ cùng quan trọng.
Bởi vì! Qua tiết học môn văn học được tiếp xúc với các tác phẩm văn
chương, học sinh cảm thụ những vẻ đẹp muôn màu của cuộc sống. Hướng
các em tới đỉnh cao của chân, thiện, mĩ. Đối với những em học sinh có khả
năng cảm thụ tốt các tác phẩm văn chương, thì việc phát hiện và giúp các em
phát triển về khả năng của mình trong lĩnh vực văn chương khơng những là
một việc làm cần thiết và đúng đắn mà còn là một công việc mang tầm quan
trọng trong việc đánh giá chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh
trong nhà trường phổ thơng. Do đó việc tìm kiếm những giải pháp để làm tốt
công việc này đang là những điều trăn trở của các cấp lao động ngành GD
cũng như của giáo viên đứng lớp hiện nay.
Một lí do để tơi chọn sáng kiến này là trong mười hai năm liên tục tôi
đã được nhà trường giao cho nhiệm vụ bồi dưỡng học sinh giỏi khối 9, đạt
được nhiều thành tích đáng kể, năm nào cũng đều có học sinh giỏi cấp huyện,
kể cả cấp tỉnh.

Chính vì vậy tôi đưa ra một số vấn đề này để các thầy cô giáo đồng
nghiệp tham khảo. Hy vọng rằng những kinh nghiệm nhỏ này giúp các thầy
cô giáo tháo gỡ những vướng mắc trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi môn
Ngữ Văn bậc THCS ở huyện lăk ta.

2


Phịng GD-ĐT Lăk -

Trường THCS Lê q Đơn

GV:Nguyễn Văn Thành

II/THỰC TRẠNG
Qua nhiều năm phụ đạo học sinh yếu kém tại trường THCS Lê Q Đơn, tơi
thấy có những thuận lợi và khó khăn như sau:
1.Thuận lợi:

Việc bồi dưỡng học sinh giỏi môn Ngữ Văn nhằm phát hiện tài năng
nâng cao năng lực cảm thụ văn chương cho học sinh. Đây là việc diễn ra
thường xuyên hàng năm ở các cấp học. Và cũng hằng năm Sở GD và Phòng
GD & ĐT tổ chức các kì thi tuyển chọn học sinh giỏi các cấp nhằm chọn lựa
ra những học sinh giỏi ở các cấp học.
Trong những năm gần đây, các kì thi tuyển chọn học sinh giỏi
huyện và học sinh giỏi tỉnh chỉ được tổ chức với các khối lớp cuối cấp: Mặc
dù vậy nhưng hầu như ở các trường phổ thơng nói chung và cấp THCS nói
riêng việc tổ chức thi chọn học sinh giỏi vẫn được tiến hành ở các khối lớp.
Riêng đối với trường THCS Lê Quý Đôn công tác phát hiện bồi dưỡng học
sinh giỏi ở các khối lớp đặc biệt được cấp ủy cũng như lãnh đạo nhà trường

và đội ngũ giáo viên hết sức quan tâm. Nhằm phát hiện và tìm nguồn nhân
lực cho đội tuyển để định hướng bồi dưỡng một cách có hệ thống.
Môn Ngữ Văn trong trường THCS là môn chiếm số tiết nhiều nhất trong các
môn được học, là môn bắc buộc mà bắt cứ học sinh nào cũng đều biết.
Điểm của môn Ngữ Văn được nhân hệ số hai so với các môn học khác. hết
sức
Là môn mà học sinh tu dưỡng ngôn từ, phẩm chất đạo đức hết quan trọng để
hình thành nhân cách cho các em.
Nghệ thuật lúc nào cũng đi vào đời sống nhân dân, bằng nhiều cách tun
truyền qua thơng tin đại chúng.
Trong thư viện có nhiều sách, báo, truyện để các em tiện tham khảo.
Gắn liền với những ca khúc nổi tiếng đi vào lòng người, các em rất dể thuộc.
Dể dàng tiếp cận với các em, một mặc phụ huynh học sinh quan tâm đến các
em về lời ăn tiếng nói.
Lứa tuổi của các em háo động, sơi nổi, thích tìm hiểu những tác phẩm nghệ
thuật hay.
2.Khó khăn:

Bên cạnh những mặt thuận lợi đó cịn gặp rất nhiều khó khăn như sau:
Hiện nay, nguồn lực học sinh giỏi rất hạn chế về cả số lượng cũng như
chất lượng. Bởi vì đối với mơn Ngữ Văn hình như các em ít quan tâm hơn
những mơn khoa học khác như:Tốn, Lí, Hóa...Số học sinh u thích mơn
Ngữ Văn cịn q ít. Trong q trình cơng tác tại trường tôi nhận thấy rằng
học sinh khi học sinh có năng khiếu về mơn Văn mà có khả năng ở các mơn
học khác thì các em sẽ khơng chọn mơn Văn. Ngược lại có những học sinh
u thích mơn Văn thì năng lực cảm thụ văn chương lại hạn chế. Trong khi
đó việc nhận thức mơn học chưa sâu sắc cho nên một số phụ huynh có con
em học được mơn Văn lại khơng muốn cho con em mình tham gia đội tuyển.
3

Phịng GD-ĐT Lăk -

Trường THCS Lê q Đơn

GV:Nguyễn Văn Thành

Và hơn nữa việc bồi dưỡng nguồn lực học sinh giỏi ở những lớp dưới 6, 7, 8
không đồng đều ở các mơn học vì lí do các em có quyền tự do chọn mơn thi
cho nên rất khó khăn trong việc bồi dưỡng.
Một khó khăn nữa của giáo viên khi bồi dưỡng học sinh giỏi mơn Ngữ
Văn đó là vấn đề tài liệu và nhất là phương pháp, hình thức bồi dưỡng còn
hạn chế. Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi chưa có là bao mà những bài
việc về chuyên đề này cịn q ít. Chính từ những lí do này mà các giáo viên
làm công tác bồi dưỡng học sinh giỏi rất lo lắng khi được phân công bồi
dưỡng. Hơn nữa đặc thù bồi dưỡng học sinh giỏi lại đòi hỏi ở giáo viên sự
đầu tư về thời gian và công sức rất nhiều. Giáo viên tự lên chương trình và
đầu tư soạn giảng đã là một việc làm khó khăn đối với giáo viên bồi dưỡng
học sinh giỏi. Trong khi đó kinh phí đầu tư cho cơng tác này lại khơng có,
khơng tránh khỏi tình trạng giáo viên được phân cơng tìm lí do để từ chối
hoặc tham gia bồi dưỡng nhưng không đến nơi đến chốn...Thực tế này đã ảnh
hưởng không nhỏ tới chất lượng của đội ngũ học sinh giỏi của trường nói
chung và của mơn Ngữ Văn nói riêng.
Chính vì vậy. Hiện nay các cấp lãnh đạo và đội ngũ giáo viên trong nhà
trường đang trăn trở tìm kiếm những giải pháp tối ưu nhất để nâng cao chất
lượng hiệu quả công tác với công tác bồi dưỡng học sinh giỏi .
III/ MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ NỘI DUNG
1.Đối tượng nghiên cứu :
-Học sinh khối 9 trường THCS Lê Quý Đôn.
-Học sinh giỏi môn Ngữ Văn 9 năm học 2003-2004.

-Học sinh giỏi môn Ngữ Văn 9 năm học 2004-2005
-Học sinh giỏi môn Ngữ Văn 9 năm học 2005-2006.
-Học sinh giỏi môn Ngữ Văn 9 năm học 2006-2007.
-Học sinh giỏi môn Ngữ Văn 9 năm học 2007-2008.
-Học sinh giỏi môn Ngữ Văn 9 năm học 2008-2009.
2.Phương pháp nghiên cứu :
- Bồi dưỡng năng lực cảm thụ văn chương.
- Thực tế công tác.
- Sự phối kết hợp với các đông nghiệp, tổ khối chuyên môn.
3.Ý nghĩa, tầm quan trọng của việc bồi dưỡng học sinh giỏi :
Đối với học sinh bậc phổ thơng nói chung và bậc THCS nói riêng, ở
vào độ tuổi này bản thân các em rất giàu cảm xúc và trí tưởng tượng vơ cùng
phong phú. Việc cảm thụ và tiếp nhận vẻ đẹp muôn màu của cuộc sống trong
đời sống hàng ngày cũng như trong tác phẩm văn chương đang chuyển dần từ
cảm tính sang lí tính. Đây là giai đoạn để các em bộc lộ năng khiếu nghệ
thuật nói chung và năng khiếu văn chương nói riêng. Khi tiếp xúc với tác
phẩm văn chương các em tự đặt mình trong cảnh ngộ tâm trạng của nhân vật.
Cùng vui buồn, sướng khổ với nhân vật trong tác phẩm. Thế giới hình tượng
4


Phịng GD-ĐT Lăk -

Trường THCS Lê q Đơn

GV:Nguyễn Văn Thành

và tiếng lòng của người nghệ sĩ giúp học sinh mở rộng tâm hồn mình với thế
giới xung quanh. Qua đó khơi dậy, khích lệ các em phát triển từ năng khiếu
cảm thụ văn chương đến năng khiếu sáng tạo nghệ thuật.

Hơn nữa, giúp các em có đời sống tinh thần phong phú hơn, sáng tạo
hơn, có tầm nhìn rộng mở hơn, yêu đời, yêu cuộc sống và tự tin hơn. Vì vậy
cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường phổ thơng là một việc làm đúng
đắn và có tầm quan trọng to lớn. Đó là một việc làm mang ý nghĩa xã hội
nhằm phát hiện bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Việc phát hiện và bồi
dưỡng kịp thời những học sinh giỏi có năng lực cảm thụ văn chương vừa thể
hiện một cách sâu sắc tinh thần nhân văn cao đẹp của xã hội vừa kích thích
cổ vũ thái độ tinh thần học tập của học sinh đồng thời trong quá trình bồi
dưỡng học sinh giỏi với những phát hiện sáng tạo và sự thơng minh của học
sinh.
Vì vậy, góp phần khơng nhỏ trong việc nâng cao ý thức học hỏi, tìm
tịi, đào sâu suy nghĩ của giáo viên về trình độ chun mơn nghiệp vụ để
phục vụ tốt hơn cho cơng tác giảng dạy của mình.

4. Giải pháp:
Trước thực trạng đã nêu ở trên-giáo viên làm công tác bồi dưỡng học
sinh giỏi cần phải nắm được các nguyên tắc cơ bản, có những biện pháp cụ
thể và hình thức bồi dưỡng phù hợp thì việc bồi dưỡng mới có kết quả. Sau
đây là những phương pháp mà tôi đã thực hiện và đúc rút được qua từng năm
học về cơng tác này.
a.Những u cầu có tính ngun tắc đối với bồi dưỡng học sinh giỏi :
-Bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn phải gắn liền với GD đạo đức tư tưởng học
sinh.
-Bồi dưỡng học sinh giỏi là phải làm cho học sinh ý thức được ý nghĩa ý
thức được ý nghĩa tầm quan trọng của môn học đặt trong mối quan hệ biện
chứng với các môn học khác.
-Bồi dưỡng học sinh giỏi phải liên tục và có tính hệ thống.
-Bồi dưỡng học sinh giỏi là phát huy tối đa khả năng tích cực chủ động sáng
tạo của học sinh.

b.Một số hình thức và biện pháp bồi dưỡng học sinh giỏi môn
Ngữ Văn
-Phát hiện học sinh giỏi :
Đây là khâu đầu tiên có tính chất quyết định chất lượng đội tuyển nên
nó hết sức quan trọng.Việc phát hiện học sinh giỏi mơn Văn địi hỏi người
giáo viên phải trực tiếp giảng dạy ở các lớp phải lưu tâm ngay từ đầu năm
học chứ không phải chờ đến gần kì thi mới tuyển chọn như chúng ta vẫn
thường làm. Rõ ràng việc phát hiện học sinh giỏi môn Ngữ Văn cũng không
5


Phịng GD-ĐT Lăk -

Trường THCS Lê q Đơn

GV:Nguyễn Văn Thành

đến nỗi q khó vì khả năng của các em đối với môn học này được bộc lộ
phần nào qua kĩ năng nghe, nói, đọc, việc. Nói năng rành mạch, diễn đạt lưu
loát những ý nghĩ, quan điểm bản than. Hơn nữa chỉ qua vài bài viết của các
em dù đó là đoạn văn hay cả bài văn giáo viên cũng có thể nhận ra cách cảm,
cách hiểu, cách nghĩ thơng qua đó phát hiện ra những học sinh có năng khiếu
để có hướng bồi dưỡng.
Việc tiếp theo khi chọn đội tuyển là sau khi đã phát hiện ra được học
sinh có năng khiếu.Giáo viên cần phải kiểm tra kiến thức các em. Vốn kiến
thức cũng như khả năng cảm thụ của các em đến đâu. Sở dĩ phải làm bước
này bởi yêu cầu đối với học sinh giỏi ít nhất là phải có kiến thức cơ bản, cái
gọi là phần nền để có cơ sở bồi dưỡng sau này.
Đối với mơn Ngữ Văn việc khơi gợi lịng u mến đối với môn học của
các em là không thể thiếu. Bằng cách chuyển tải nào đó giáo viên phải truyền

đến cho học sinh lịng đam mê đối với mơn học để học sinh ý thức được tầm
quan trọng và ý nghĩa của mơn học từ đó tạo được niềm say mê - sự khám
phá sáng tạo của học sinh trong lĩnh vực văn chương.
-Lên kế hoạch bồi dưỡng :
Như đã nói ở trên, việc bồi dưỡng học sinh giỏi giáo viên phải tự lên
chương trình nội dung kiến thức. Do đó người giáo viên trước hết phải có
tinh thần trách nhiệm cao, u nghề u cơng việc mà mình đang làm và ý
thức được tầm quan trọng của việcệc mình đang làm. Chính vì vậy giáo viên
bồi dưỡng phải mày mị, tìm tịi, học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp để
xây dựng được một chương trình với lượng kiến thức thích hợp với những
điều học sinh đã học và đồng thời phải vừa rộng vừa sâu đáp ứng được tính
vượt trội của đối tượng học sinh giỏi. Cần chú trọng sắp xếp chương trình
sao cho có hệ thống và đảm bảo tính khoa học. Tránh tình trạng thích gì dạy
nấy theo cảm tính. Để xây dựng được một chương trình ơn luyện đạt hiệu quả
cao mà không nhàm chán đối với học sinh (vì các kiến thức đều đã được học)
giáo viên cần phải sáng tạo trong việc thể hiện nội dung kiến thức. Sắp xếp
lượng kiến thức giữa phân môn phù hợp với u cầu. Vì mục đích cuối cùng
của học sinh là tạo lập được một văn bản đầy đủ về nội dung và hình thức.
Để làm được điều đó, khi lên chương trình bồi dưỡng giáo viên cần phải chú
ý đến tính thống nhất giữa các phân mơn. Hơn nữa, đối với từng phân môn
cần phải đảm bảo đúng đặc trưng của từng phần đối với phân môn Tiếng
Việt. Khi giáo viên bồi dưỡng cho học sinh . Ngoài việc củng cố cho các
em :cách dùng từ, đặt câu, dựng đoạn, các biện pháp tu từ ...Thì đối với từng
loại đơn vị kiến thức, giáo viên cần phải chuẩn bị một hệ thống bài tập ứng
dụng đối với từng loại.
-Hoặc khi lên chương trình Tập làm văn : giáo viên hệ thống lại kiến
thứcđã học rồi chia ra từng mảng chuyên đề chủ đề. Để tóm lược nội dung tác
phẩm và khái quát lên vấn đề trọng tâm .
Ví Dụ:
Chủ đề về người phụ nữ.

6


Phịng GD-ĐT Lăk -

Trường THCS Lê q Đơn

GV:Nguyễn Văn Thành

Chủ đề về người lính.
Chủ đề về người nơng dân.
Chủ đề về người mẹ...
Để từ những kiến thức mang tính khái quát - học sinh có thể khai triển
ra một cách cụ thể hơn, sâu sắc hơn theo cách cảm và cách nghĩ của bản thân
một cách sang tạo hơn.
-Còn đối với Tập làm văn . Do có sự lặp lại và nâng cao về nội dung
kiến thức. Cho nên việc ơn luyện lí thuyết có phần thuận lợi hơn. Do đó khi
lên chương trình giáo viên đặc biệt chú trọng hơn đối với phần luyện tập.
Giáo viên có thể bố trí làm sao đó để học sinh được thực hành càng nhiều
càng tốt và đối với mỗi kiểu loại hay mỗi dạng đề giáo viên cần phải có ví dụ
minh họa cụ thể.
-Bên cạnh việc xây dựng một chương trình cụ thể, về nội dung và
phương pháp thì việc lên kế hoạch về thời gian bồi dưỡng cho học sinh cần
phải hợp lí kế hoạch. Việc sắp xếp các buổi học bồi dưỡng khơng nên gần
nhau mà có thể phân đều trong tuần. Ví dụ : khi đã bố trí thời gian bồi dưỡng
thì tiết tiếp theo phải là giữa tuần...Mỗi buổi khơng học q ba tiết. Mục đích
của việc làm nay là tạo điều kiện cho các em có thời gian làm bài tập ở nhà
và học các môn học khác. Đồng thời làm mềm hóa sự cẳng thẳng của áp lực
thi cử.
Nói tóm lại: việc xây dựng chương trình bồi dưỡng là một việc làm

cần thiết và quan trọng trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Bởi khi giáo
viên có sự chuẩn bị bài kĩ lưỡng . Công tác bồi dưỡng sẽ đạt hiệu quả cao
hơn.

c.Phương pháp bồi dưỡng kĩ năng:
Trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, giáo viên không chỉ ôn luyện
cho các em những kiến thức nội dung thuần túy mà giáo viên nên tập trung
bồi dưỡng kĩ năng cơ bản để phục vụ cho việc củng cố vốn kiến thức mà các
em đã có để chuyển tải được lượng kiến thức đã học thành kiến thức của
riêng mình. Bởi đối tượng được bồi dưỡng ở dây là học sinh giỏi. Cho nên
việc củng cố phát triển kĩ năng là vô cùng quan trọng. Sau đây tôi xin nêu
một vài biện pháp bồi dưỡng và phát triển kĩ năng cho học sinh.
Thứ nhất là kĩ năng cảm thụ văn chương.
Như chúng ta đã biết học Văn là một q trình tổng hịa nhiều cách
thức nhiều thao tác ở nhiều không gian, thời gian khác nhau. Bằng nhiều giác
quan và nội lực của người học.Nên việc học Văn trong nhà trường là để biết
thưởng thức, biết tự giải mã tác phẩm văn chương nghĩa là học những kiến
thức phương pháp cơ bản nhất liên quan đến vấn đề văn chương. Một vấn đề
được đặt ra cho người giáo viên dạy Văn nói chung cho giáo viên bồi dưỡng
học sinh giỏi nói riêng là dạy theo cách nào để đạt hiệu quả tối ưu ?
7


Phịng GD-ĐT Lăk -

Trường THCS Lê q Đơn

GV:Nguyễn Văn Thành

Với việc bồi dưỡng học sinh giỏi, giáo viên cần hưỡng dẫn cho học

sinh các thao tác kĩ năng cảm thụ các tác phẩm văn học.
Đầu tiên phải nói đến kĩ năng phân tích nội dung và nghệ thuật của tác
phẩm. Với vấn đề này giáo viên cần hướng dẫn cho học sinh nắm được
những đặc trưng cơ bản của từng thể loạI văn học. Để trên cơ sở đó học sinh
có hướng phân tích cụ thể. Chẳng hạn khi phân tích một tác phẩm truyện sẽ
khác với phân tích một tác phẩm thơ.Với tác phẩm truyện cần chú ý đến hình
ảnh, ngơn ngữ nhạc điệu tiết tấu, cảm xúc của nhà thơ.
Những chi tiết chọn lọc để phân tích tác phẩm phải là những chi tiết
tiêu biểu để làm nổi bật được nội dung tư tưởng mà tác giả muốn thể hiện.
Việc phân tích biện pháp nghệ thuật để làm nổI bật nội dung hay vừa phân
tích nội dung vừa phân tích nghệ thuật - cũng tùy thuộc vào từng thể loại khi
học sinh thành thạo về kĩ năng phân tích thì việc cảm thụ tác phẩm sâu sắc
và tự nhiên hơn.
Thứ hai là kĩ năng đọc tài liệu tham khảo. Để học tốt môn Ngữ Văn
cần phải đọc sách nhiều. Nhất là đối với học sinh giỏi môn Ngữ Văn việc đọc
sách tham khảo là khơng thể thiếu. Đó là điều mà giáo viên cần hướng dẫn
học sinh.Về việc này giáo viên cần hướng dẫn các em cách chọn sách tham
khảo cũng như cách đọc. Trên cơ sở đó hình thành các kĩ năng đọc cho học
sinh.
Đối với sách tham khảo học sinh sẽ học hỏi được rất nhiều kinh
nghiệm qua bài viết của người khác. Nếu như biết cách hướng dẫn học sinh
rèn luyện tư duy của mình thơng qua hình thức này.
Với học sinh giỏi để rèn luyện kĩ năng này giáo viên chỉ cần hướng
dẫn học sinh biết cách đọc, ghi chép, suy ngẫm. Để đối chiếu với phần lí
thuyết của từng dạng bài, kiểu bài. Tự rút ra những kĩ năng cơ bản khi trình
bày một bài văn ví như khi học sinh đọc một bài văn đạt giải - học sinh cần
phải làm gì?Điều trước tiên giáo viên cần hướng dẫn học sinh học cách triển
khai bài viết. Với nội dung đó, đề bài đó thì cách mở bài được triển khai như
thế nào? Phần thân bài được trình bày ra sao? Ở phần kết bài phải làm được
những ý gì, kết quả nào?..v..v..Tiếc là luyện cho học sinh kĩ năng đọc, nhận

xét văn người để bổ sung sửa chữa cho văn mình.Chứ khơng phải học thuộc
lòng để sao chép một cách sáo rỗng. Vì mục đích cuối cùng của việc đọc
sách giáo khoa nói chung và sách tham khảo nói riêng là cách chuyển hóa tri
thức của người thành tri thức của bản thân mình một cách sáng tạo. Do đó
việc bồi dưỡng kĩ năng đọc sách tham khảo một cách khoa học đúng đắn sẽ
góp phần khơng nhỏ trong việc rèn luyện năng lực văn chương cho các em.
Thứ ba là bồi dưỡng kĩ năng tạo lập văn bản. Nói đến kĩ năng tạo lập
văn bản phải nói đến cách trình bay, diễn đạt,cách sắp xếp triển khai bài viết
cũng nhưcách điều chỉnh thời lượng bài viết cho phù hợp với học sinh.Đặc
biệt đối với học sinh giỏi thì những kĩ năng này lạI phải càng chú trọng hơn.
Nếu chúng ta không làm tốt được những việc này thì dù học sinh có nắm
8


Phịng GD-ĐT Lăk -

Trường THCS Lê q Đơn

GV:Nguyễn Văn Thành

chắc kiến thức cơ bản bao nhiêu đi chăng nữa thì kết quả cuối cùng vẫn
không đạt như mong muốn.
Bởi một yêu cầu đầu tiên đối với bài viết của học sinh nói chung và
học sinh giỏi nói riêng là chữ viết phải rõ rang đúng chính tả.Cách dùng từ
đặt câu phải thật chính xác chuẩn mực. Cách khai triển bài đoạn văn bài văn
phải lôgic, chặt chẽ. Cho nên giáo viên phải rèn cho học sinh làm tốt những
kĩ năng này. Điều đó địi hỏi phải có thời gian để các em rèn luyện. Đồng
thời giáo viên phải kèm cặp sát sao chỉ bảo chấm chữa bài tập kịp thời và
động viên khích lệ sửa chữa uốn nắn học sinh kịp thời giúp học sinh phát
triển kĩ năng một cách tự nhiên hơn.

Đối với phân môn Tiếng Việt. Thường khi làm bài các em có một thói
quen là hay trả lời vắn tắt(kể cả trong văn bản). Kiểu hỏi cái gì trả lời nấy.
Cách trả lời nơm na đó thực ra nó khơng mang tính chất văn chương. Với
học sinh giỏi cách trình bày rõ ràng, mạch lạc, chặt chẽ khoa học có đầu có
đi là rất cần thiết. Chẳng hạn khi cho học sinh phân tích giá trị của các
biện pháp tu từ trong đoạn thơ sau:
" Ngày ngày mặt trời đi qua trong lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chin mùa xuân”
Trích: Viếng lăng Bác-Viễn
Phương)
Giáo viên cần hướng dẫn cho học sinh tiến hành các bước sau:
- Giới thiệu câu thơ.
- Chỉ ra các biện pháp tu từ.
- Phân tích giá trị của biện pháp nghệ thuật đó và tác dụng của
nó trong việc thể hiện nội dung chủ đề.
- Nêu suy nghĩ, cảm xúc, những nhận xét đánh giá của bản
thân về cách sử dụng biện pháp tu từ đó của tác giả.
Hay trước một đề bài Tập làm văn-sau bước tìm hiểu đề, tìm lý lẽ ra để
định hướng bài viết học sinh phải vận dụng kĩ năng lập dàn ý.
Mặc dù việc rèn kĩ năng này hầu như là một việc làm thường xuyên
trong mỗi dạng bài kiểu bài trong chương trình thế nhưng hầu như tất cả học
sinh kể cả học sinh giỏi thường bỏ qua bước này. Do đó khi bồi dưỡng học
sinh giỏi giáo viên cần lưu ý hướng dẫn học sinh kĩ năng này tạo thói quen
tốt trước khi viết bài bởi đây là một bước quan trọng mang tính khoa học nên
học sinh cần phải thực hiện.
Trên đây là những kĩ năng cơ bản mà bồi dưỡng học sinh giỏi - giáo
viên cần phải chú trọng.
-Kết quả thực hiện:

Trong quá trình thực hiện áp dụng những biện pháp hình thức bồi
dưỡng nêu trên vào cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi Ngữ Văn 9 tại trường
9


Phịng GD-ĐT Lăk -

Trường THCS Lê q Đơn

GV:Nguyễn Văn Thành

trong năm năm qua trở về đây. Số học sinh giỏi mơn Văn 9 do tơi phụ trách
tham gia các kì thi đã đạt được những kết quả đáng khích lệ :
Năm 2005-2006:1 em dự thi đạt giải huyện, được đi thi tỉnh.
Năm 2006-2007:1 em dự thi đạt giải huyện.
Năm 2007-2008:1 em dự thi đạt giải huyện đạt giải nhì, được đi
thi tỉnh cấp tỉnh và được công nhận.
IV.Kết luận:
Bồi dưỡng học sinh giỏi là công tác trọng tâm ở các trường phổ thơng
nói chung và bậc THCS nói riêng. Nó địi hỏi phải thường xun liên tục. Do
đó việc phát hiện để bồi dưỡng học sinh giỏi là nhiệm vụ quan trọng của mỗi
giáo viên. Để đạt được hiệu quả trong cơng tác nàyđịi hỏi người giáo viên
phải có tinh thần trách nhiệm cao, có năng lực và năng khiếu sư phạm. Đồng
thời phải có tâm huyết đối với nghề nghiệp, biết tôn trọng tài năng, chất
lượng học sinh giỏi không chỉ thể hiện đánh giá năng lực năng khiếu của học
sinh mà còn thể hiện năng lực bồi dưỡng của mỗi giáo viên nói riêng và chất
lượng giáo dục của nhà trường nói chung. Đây cũng là cơng tác mũi nhọn
góp phần thúc đẩy phong trào dạy và học trong nhà trường hiện nay.
V.Những đề xuất, kiến nghị:
- Các cấp lãnh đạo cần phải quan tâm hơn nữa đối với công tác bồi

dưỡng học sinh giỏi về cả vật chất lẫn tinh thần.
- Tăng cường cơ sở vật chất, phương tiện dạy học, tư liệu tham khảo.
- Thường xuyên kiểm tra công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của giáo
viên.
................................................................................................................

Trên đây là những vấn đề mà bản thân tôi rút ra từ thực tế cơng tác của
mình. Tơi rất mong nhận được sự đồng tình góp ý, bổ sung những kinh
nghiệm quý báu của đồng nghiệp về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn
Ngữ Văn bậc THCS để bản thân ngày càng phục vụ tốt hơn trong công tác
giảng dạy mơn Văn nói chung và cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi Văn nói
riêng ngày càng đạt kết quả cao hơn.
Eana, ngày 10 tháng 2 năm2009.
Người viết:
10


Phịng GD-ĐT Lăk -

Trường THCS Lê q Đơn

GV:Nguyễn Văn Thành

Nguyễn Văn Thành

11