Đổi mới chính sách và hoàn thiện cơ chế quản lý Nhà nước đối với hoạt động kinh doanh bảo hiểm ở Việt Nam

DAI HQC
QUOC
GIA
HÁ NÓI
TRirÓNG
DAI HOC
KHOA
HOC XA HÓI VÁ NHÁN VAN
Nguyén
Thi Phi Nga
DÓI MÓI CHÍNH SÁCH VÁ HOÁN THIEN CO
CHE
QUAN LY NHÁ
NÜÓC
DOI VÓI HOAT DONG
KINH
DOANH BAO
HIEM
Ó
VIÉT
NAM
Chuyén ngánh
: Kính
té
Chính
tr¿
Xa hói Chü nghia
Má hiéu : 50201
Luán
án Thac sv Khoa hoc
Kinh té

Nguói
huíTng din kh m
hoc :
PTS.
Irán Anh Tai
HÁ NÓI _ 1997
MUC LUC
Trang
Md dáu
1
Chuong
1 : Ca
sa ly
luán vé hoat dpng kinh doanh bao hiém 4
7.7.
Bdn
chat vá chúc náng cúa bao hiém trong nén kinh té thi
truáng
4
1.1.1. Su
can
thie't vá bán chát cüa
bao
hiém 4
1.1.2.
Chúc náng cüa bao hiém 11
7.2. Thi truáng bao hiém 15
1.2.1.
Khái
niem thi truóng

bao
hiém 15
1.2.2.
Các thánh vien tham gia thi truóng bao hiém 16
7.i.
Vai tro cúa nhá nuóc dói vái
hoqt
dóng kinh doanh bao hiém 20
7.4. Kinh nghiem cúa mót so nuóc vé quan ly nhá nuóc
dói vái
hoqt
dóng kinh doanh bao hiém 23
1.4.1. Vé ca sa pháp ly cüa hoat dOng kinh doanh
bao
hiém 24
1.4.2.
Ca
che
quán ly nhá nuóc ddi vói hoat dOng kinh doanh bao hiém 30
1.4.3. Xu huóng phát
trien
cüa he thdng quán ly nhá nuóc
vé hoat dóng kinh doanh bao hiém 32
1.4.4.
Thi truóng
bao
hiém cüa mOt sd nuóc trong khu vuc 34
Chuong 2 : Thuc trang quán ly nhá nuóc
vé
hoat dpng kinh doanh

bao
hiém
a
Viet Nam 38
2.1.
Giai doqn truác khi có nghi dinh
lOOlCP
cúa chính phú vé
kinh doanh bao hiém 38
2.1.1.
Sa
iugc
su hinh thánh vá phát
trien
cüa ngánh bao hiém Viet
Nam 38
2.1.2. Thuc trang ca
che
quán ly nhá nuóc ddi vói
hoai
dóng
kinh doanh bao hiém 43
2.2.
Giai doqn sau khi có nghi dinh
100/CP
cúa Chính phú
den
nay 49
2.2.1.
Tinh hinh chung vé thi truóng

bao
hiém Viet Nam 49
2.2.2. Tinh hinh thuc hien vai
tro
quán ly nhá nuóc ddi vói
hoat dOng kinh doanh
bao
hiém 66
Chuong 3 : Phuong huóng hoán thien co
che
quán ly nhá nuóc dói vói
hoat dong kinh doanh bao hiém ó Viet Nam 69
3.1.
Mót so muc
tiéu,
phuong huáng phát
trien
thi truáng
bao hiém Viét Nam 69
3.1.1.
Xác dinh mOt
mó
hinh thi truóng
bao
hiém cho Viet Nam 72
3.1.2.
Quan diém chie'n
Iugc
trong viec xay dung
thi

truóng
bao
hiém Viet Nam 73
3.1.3.
Các muc tieu phát
trien
cu thé 76
3.2. Hoán thien ca
che
quán ly nhá nuác dói vái hoqt dóng
kinh doanh bao hiém 79
3.2.1.
He thdng pháp
luat
80
3.2.2. Bo máy quán ly nhá nuóc 82
3.2.3.
Nói dung quán ly nhá nuóc ddi vói hoat dóng
kinh doanh
bao
hiém 86
*
3.2.4. MOt sd dé xuát khác 93
Két
luán 96
Tai
liéu
tham kháo 98
MO
DÁU

1.
Tính cap thiet
cüa
dé
tai
Hoat dOng kinh doanh
bao
hiém lá mót hoat dóng thucmg mai gán chát
vói quá trinh phát
trien
cüa nén kinh té. Nó có
vai
tro rát tích cuc ddi vói
viec
ón
dinh vá phát
trien
quá trinh
san
xuát vá dói sdng xa hOi. Day lá mOt hoat
dOng ta't yéu khách quan trong nén kinh té thi truóng. Trong sudt mOt thói
gian dái, cüng vói viec thuc hien nén kinh té ké hoach hoá tap trung, Nhá
nuóc ta da xay dung vá phát
trien
ngánh
bao
hiém theo huóng dOc quyén vá
khOng có tinh chat kinh doanh :
chi
thánh

lap
a Viet Nam mOt doanh nghiep
bao
hiém duy
nhát
thuOc sa huu nhá nuóc
(Bao
Viet). Su quán ly nhá nuóc vé
hoat dOng kinh doanh
bao
hiém dugc hiéu dóng nghia vói su chí dao truc tiép
cúa
Bo
Tai
chính ddi vói hoat dOng cüa
Bao
Viet. Do dó thi truóng
Bao
hiém
khOng có diéu kien hinh thánh; moi nhu cáu bao hiém bi han
che
vá khOng có
khá náng dáp
úng.
Trong khi dó ngánh
bao
hiém
a
các nuóc,
dác

biet lá các
nuóc có nén kinh té phát
trien
thi ngánh
bao
hiém da thuc su tro thánh mOt
ngánh cOng nghiep - cOng nghiep "khOng có
khói".
Doanh thu phí
bao
hiém
háng nám a mOt sd thi truóng bao hiém lón nhu My, Nhat, Cóng Hoá Lien
Bang Dúc len de'n háng trám ty USD, góp phán tích cuc váo su phát tnén
chung cüa nén kinh té các nuóc dó.
Trong nhung nám gán day, cúng vói viec chuyén dói tu nén kinh té ké
hoach hoá tap trung sang nén kinh té thi truóng có su diéu tiét cüa nhá nuóc,
ngánh bao hiém a nuóc ta cüng da có nhung chuyén dói ca bán theo ca
che
dó:
xoá bó dOc quyén kinh doanh
bao
hiém, dóng thói xay dung mót thi
truóng
bao
hiém vói nhiéu doanh nghiep thuOc nhiéu thánh phán kinh té tham
gia, xay dung mOt ca che' canh tranh
lánh
manh duói su diéu tie't vá quán ly
cüa Nhá nuóc. Trong diéu kien dó, viec quán ly nhá nuóc ddi vói hoat dOng
kinh doanh

bao
hiém tát yéu phái có nhung thay dói ca bán cá vé cách
thtic
vá nOi dung quán ly. Nhá nuóc quán ly chü yéu thOng qua các cOng cu pháp
luat, chính sách vá các cóng cu kinh té khác. Day cüng chính lá nOi dung má
luán
van tap trung nghien
cúu.
2.
Tinh hinh nghien cúu
Nhan thúc dugc vai
tro
ngáy cáng táng cüa
linh
vuc
bao
hiém ddi vói
nén kinh té qudc dan, ké tu sau khi chính phü Viet Nam ban hánh Nghi dinh
sd 100/CP (ngáy 18/12/1993) vé kinh doanh
bao
hiém, da có háng
loat
các
cuóc hói tháo, các bái nghien cúu, trao dói, tranh
luán
xung quanh
van
dé
bao
hiém dugc dáng

tai
tren các tap chí
chuyén
ngánh. Song ddi vói Viet Nam,
ngánh kinh doanh bao hiém
con
lá mót ngánh hep vá mói. chua mang tinh
phó
bien
tói moi táng
lóp
dan cu nen các cOng trinh nghien cúu trong nuóc
chü yéu lá cüa các
tac
giá trong ngánh
bao
hiém vá
tai
chính, nói dung con
tan
man vá chua he thdng. Cüng có
mOl
sd cOng trinh lón
a
dang dé
tai
khoa
hoc ca'p bo nghien cúu vé
linh
vuc

bao
hiém trong nén kinh té thi truóng vá
dé ra các giái pháp
vi
mO nham thúc
dáy
su phát
trien
cüa hoat dOng kinh
doanh
bao
hiém. Tuy vay
van con
có rát nhiéu y kién khác nhau xung quanh
va'n dé dói mói chính sách vá co che' quán ly nhá nuóc ddi vói
ITnh
vuc náy.
Bai vay viec nghien cúu mOt cách có he thdng hoat dOng kinh doanh
bao
hiém vá vai
tro
quán ly cüa nhá nuóc ddi vói hoat dOng náy
a
Viet Nam
van
con
lá mót va'n dé mói, chua dugc giái quye't thoá dáng.
3.
Muc dích nghien cúu
Van dung ly thuye't vé

bao
hiém trong nén kinh té thi truóng dé phan
tích tinh hinh, dac diém cüa chính sách kinh doanh
bao
hiém nuóc ta trong
thói gian qua, tú dó dua ra nhung ca sa khoa hoc cho viec dói mói chính sách
vá hoán thien ca
che
quán ly cüa nhá nuóc ddi vói hoat dóng kinh doanh
bao
hiém a Viet Nam trong nhung nám tói.
4.
Doi tugng vá pham vi nghien cúu
Dé
tai
dugc nghien cúu tren giác dO kinh té chính tri hoc, do vay
van
dé
dugc xem xét vá phan tích mang tính cha't tóng hgp han lá di sau váo các
nghiep vu
bao
hiém.
Vé
mát
thói gian, dé
tai
nghien cúu mOt cách he thdng tú 1964 (bát dáu
thánh lap COng ty
Bao
hiém Viet Nam)

den
nay, dac biet nha'n manh ké tú
1994
Ira
lai day (sau khi có nghi dinh sd 100/CP cüa Chính phü vé kinh
doanh
bao
hiém).
5.
Phuong pháp nghien cúu
Luán án
su dung các phuong pháp
cúa
chü nghia duy vat
bien
chúng vá
duy vat
lich
su, phuong pháp trúu tugng hoá, két hgp
lOgic
vói
üch
su, thdng
ke,
so sánh, mO hinh hoá
6. Dóng góp cüa luán án
Trinh báy có he thdng co so ly
luán
vé hoat dOng kinh doanh
bao

hiém trong nén kinh té thi truóng.
- Phan tích
toan
dien thuc trang quán ly nhá nuóc ddi vói hoat dOng
kinh doanh
bao
hiém tú khi thánh lap ngánh
bao
hiém
den
nay.
- Dua ra các giái pháp chü yéu vá có khá náng thuc hien dé nang cao
hieu quá quán ly cüa Nhá nuóc ddi vói thi truóng
bao
hiém Viet Nam trong
thói
gian
tói.
7.
Két cáu cúa luán án
Ngoái phán
mcf
dáu, ke't
luán
vá danh muc tham kháo,
luán
án chía
lám
3 chuong :
- Chuong 1 : Co so ly

luán
vé hoat dOng kinh doanh bao hiém.
- Chuong 2 : Thuc trang quán ly nhá nuóc vé hoat dOng kinh doanh
bao
hiém o Viet Nam.
- Chuong 3 : Phuong huóng hoán thien co
che
quán ly nhá nuóc ddi
vói hoat dOng kinh doanh bao hiém o Viet Nam.
CHUONG
1
CO SÓ LY LUÁN VÉ HOAT DÓNG
^
KINH DOANH BAO HIEM
l.L
Bán chát vá chúc náng cúa bao hiém trong nén kinh té thi truóng
LI,L
Su can thiét vá bán chát cüa bao hiém
Bao
hiém theo dúng nghia cüa nó ra dói cüng vói su phát tnén cüa
thuong mai háng hái váo thói Trung có, dác biet lá trong
vúng
Dia Trung Hái.
Các thuong gia vay tién cüa các nhá báng dé mua háng vá thue thuyén cha
háng di các noi. Hg có thé thoá thuan ráng néu táu dám, thuong gia khOng
phái trá lai tién cho nhá bang, nhung néu chuyén buOn thánh cóng, hg phái trá
cá gdc
lán
lai má lai náy dOi khi len tói 40% cüa giá tri háng hoá vá táu.
Dan

dan,
các thuong gia nhan trá mOt sd tién dugc xác dinh
truóc
khi
táu len duóng dé yen tam ráng néu cháng may táu dám, ho sé
khOng
phái
gánh chiu các
tÓn
thát, má tón thát náy
sé
chuyén sang các
ngán
háng da nhan
tién cüa ho. Hgp dóng cüa mót dich vu nhu thé có ten lá don
bao hiém
vá don
bao
hiém
lau
dói nhát
con
giü lai tói ngáy nay da dugc ca'p
tai
Cien
(Itaüa)
nám 1347.
Sau
bao
hiém háng hái, da lán

lugt
ra dói nhung loai hinh
bao
hiém
khác.
Nhu vay
bao
hiém ra dói lá dé dáp úng mót nhu cáu cu thé cüa con
nguói: dó lá dugc
bao
ve vé nguói vá
tai
san,
yen tam sdng, lám viec, kinh
doanh
Dan
dan,
bao hiém da tro thánh mót cOng cu khOng thé thiéu dugc
trong dói sdng kinh té cüa các qudc gia.
Có nhiéu ly do dé giái
thich
su
can
thiét cüa
bao
hiém, song tuu trung
lai
có 3 yéu td quyét dinh su
can
thiét phái

bao
hiém. Dó lá:
1 -
Yéu
tó tu nhien:
Lich
sü loái
nguói truóc hét lá lich su da'u tranh vói thien nhien, giánh
giat cüa thien nhien tát cá
nhúng
gi
can
thiét cho su tón tai vá phát
trien
cüa
minh. Trong quá trinh dó con nguói khOng
chí tac
dóng
den
thien nhien, túng
buóc nhan thúc vá van dung các quy luat cúa thien nhien, chinh phuc vá cái
tao thien nhien, má dóng thói con nguói cüng
luOn
chiu su
tac
dOng cüa thien
nhien. Xa hOi khOng ngúng phát
trien,
con nguói ngáy cáng lám chü dugc
thien nhien nhiéu

hon,
song các hien tugng thien tai
luón
van dOng vá phát
trien
háu nhu khOng theo mOt trinh tu hay chu ky. Chính vi thé, con nguói
khó có thé nghien cúu vá nhan thúc các hien tugng náy mOt cách dáy dü. Tinh
hinh dó
dan
tói su
tac
dóng cüa thien nhien dOi khi da tro thánh
luc lugng
con
nguói khOng thé kiém soát nói, có súc manh
tan
phá vá huy hoai cüa cái,
thánh quá
lao
dóng do con nguói sáng tao ra. Vi vay dáu tranh vói thien
nhien, han
che tac
hai vá nhanh chóng khác phuc hau quá cüa thien
tai luOn
lá
nhiem vu
cap
bách cüa moi thói dai. Nhung tú cá nhan rieng
lé,
don dOc thi

khOng dü súc duong dáu vói thien nhien, khOng thé nhanh chóng khác phuc
hau quá cüa thien tai. Tren thuc té, tát cá các nuóc tren thé giói da di
den
mót
két
luán:
mudn
khoi
phuc lai mOt phán
hoác toan
bO nhúng tón that do thien
tai gay ra
chi
có thé duy nhát báng
mOl
bien pháp kinh té, dó lá tie'n hánh
bao
hiém. Nghia lá nhiéu nguói cúng nhau góp tién lap ra mOt
qul
du tru chung dé
khi có thien tai vá tai nan bát ngó thi tú qui chung dó bu dáp kip thói cho
nhúng nguói bi nan do thien tai
bát
ngó gay ra. Tuy nhien qui du tru dó chí
phát huy hieu quá cao nhát khi dó lá nguón du tru chung cüa
toan
bO nén kinh
té
qudc dan.
2 - Yéu tó ky thuat:

Trong quá trinh dáu tranh vói thien nhien, dé tón tai vá phát
trien,
con
nguói tao ra nhúng luc lugng
san
xuát ngáy cáng to lón vá hien dai. Máy móc
vá ky thuat do con nguói sáng tao ra, mOt mat thúc dáy náng cao náng suát
lao dóng, tao ra cüa cái vat chát ngáy cáng dói dáo, nang cao dói sdng con
nguói, nhung mát khác cüng lá nguón gdc gay ra biét bao nhieu tai nan.
Nhúng tón thát do thien tai gay ra lá cuc ky to lón, nhung nhúng tón thát do
tai nan bát ngó gay ra trong quá trinh sü dung, van hánh các phuong tien máy
móc ky thuat do chính con nguói sáng tao ra, cúng khOng kém phán nghiem
trong.
Nguói ta da tính dugc ráng háng nám cú trung binh 2 ngáy lai có ít nhát
1 con táu trong tai tú 500
tan
dáng ky tro len bi dám.
Chi
rieng thiet hai vé
táu, háng nám các cóng ty
bao
hiém da phái bÓi thuong tói
400 trieu do la My.
Nhúng thiet hai lón cúng xáy ra trong ngánh háng khOng dan dung,
duóng sát Tuy vay, Oto
van
lá nguón gay nguy hiém lón nhát.
Theo
sd üeu
tính

toan
cüa My thi cú 1 ty km hánh khách có
16
nguói che't trong van
tai
Oto;
8,5 nguói chét trong van tai háng khOng;
1,2
nguói che't trong van
tai
duóng sát.
Nhúng yéu td có tính chát ky thuat nói tren (gán
lien
chü yéu vói
viéc
su
dung phuong tien van
tai
co giói) da ánh huang lón tói su phát
trien
các loai
bao
hiém con nguói,
bao
hiém xe
hoi
vá trách nhiem dan su chü xe. Hien nay,
ó da sd các nuóc tren thé giói. yéu td ky thuat
tac
dOng de'n su phát

trien
cüa
bao
hiém
con
manh hon cá yéu td thien nhien.
3 - Yéu
tó
xa hói:
Ngoái hai yéu td nói tren (thien nhien vá ky thuat), mói truóng xa hói
cúng ánh huóng rát lón
den
su hinh thánh vá phát tnén cüa
mOl
sd loai
bao
hiém.
Duói
che
do Tu bán chü nghia,
bao
hiém dugc thuc hien nham dé phóng
hau quá cüa 3 loai hien tugng: thien tai, ky thuat vá xa hói; trong dó các hien
tugng xa hOi giü mOt vai
tro
hét súc quan trong.
Vói mOt doi quan thát nghiep dOng dáo, vói nhúng cuóc khüng hoáng có
tính chu ky, nhiéu loai bao hiém khá dOc dáo có diéu kien phát
trien
a các

nuóc Tu bán chü nghia, truóc hét lá nhúng loai
bao
hiém lien quan truc tiép
den
các hien tugng xa hói, nhu
bao
hiém tón thát do các loai toi pham (cuóp
cüa, giét nguói ) gay ra,
bao
hiém nhúng tón thát phát sinh do thi giá chúng
khoán thay dói
bao
hiém nhúng tón thát do các cuOc xung
dot
chính
tri
vá
xa hoi gay nen
(bao
hiém dinh
cOng,
bái cOng )
bao
hiém thát nghiep vá các
loai
bao
hiém khác.
Dac biet, ngáy nay khi xa hOi ngáy cáng phát
trien,
tién bO, van minh thi

cáng có nhiéu loai hinh
bao
hiém xuát hien, vi du
bao
hiém
dOi
chan,
bao
hiém gigng hát
Tú su phan tích tren day có thé rút ra két
luán:
có 3 yéu td quyét dinh su
phát sinh vá phát
trien
cüa
bao
hiém. Ne'u yéu td thien nhien quyét dinh su ra
dói cüa
bao
hiém thi yéu td ky thuat vá ye'u td mOi truóng xa hOi lai quyét
dinh su phát
trien
manh me cüa
bao
hiém.
Nói
den bao
hiém khOng thé khOng dé cap
den
qui bao hiém (qui du trú)

bói vi
bao
hiém dugc tién hánh lá nham lap ra qui
bao
hiém dé bói thuóng
nhúng thiet hai do thien tai vá tai nan bát ngó gay ra. Viec thánh lap qui du
trú báng tién vá hien vat lá diéu kien quan trong vá
can
thiét ddi vói
viec
thuc
hien tdt các chuong trinh phát
trien
kinh té - xa hoi, nang cao tinh ón dinh, su
chác chán vá hieu quá cüa quá trinh
tai san
xuát trong tát cá các linh vuc cüa
nén kinh té qudc dan.
Qui du trú có thé chía thánh 2 loai nhu sau:
• Qui du trú chién
Iugc:
Day lá qui du trú lón cüa Nhá nuóc báng tién, vat tu. Nó dugc thánh lap
mOt cách tap trung nham muc dich dám
bao
vá khuyén khích su phát
trien
cüa
toan
bo nén kinh té qudc dan mót cách can ddi, có
hieu

quá vá dám
bao
cho
nén kinh té có dü khá nang chóng lai các
tón
thát lón. Qui náy dugc lap báng
nguón vdn cüa nhá nuóc. Các qui náy thuóng dugc sü dung dé bú dáp nhúng
tón thát do thien tai, dich hoa vá các tai nan khác gay ra vói qui mO lón cho
nén kinh té qudc dan, cho
san
xuát vá dói sdng.
• Qui dám
bao:
Day lá qui du trú báng tién vá hien vat dugc thánh lap mOt cách tap
trung hoac phan
tan
nham bú dáp các tón thát vá thiet hai trong túng
linh
vuc
kinh té qudc dan rieng biet, tirng nhá máy xí nghiep, túng tÓ chúc kinh té. Có
2 phuong pháp lap qui dám
bao:
- Phuong pháp "tu dám
bao":
Phuong pháp lap quT dám
bao
xuát hien
sóm nhát lá phuong pháp tu dám
bao,
nghia lá túng cá nhan, don

vi
kinh té
hoac tó chúc xa hói tu lap ra qui du trú rieng cüa mmh bang cách dé dánh
tién, güi tién tiét kiem, du trú vat tu, háng hoá,
luong
thuc thuc phám dé sü
dung khi có các nhu cáu dOt xuát, khi gap thien tai, tai nan bát ngó. Loai qui
dám
bao
phan
tan
náy
giúp ich
khá nhiéu cho
viec
dé phóng vá khác phuc
nhanh chóng hau quá cüa thien tai vá tai nan bát ngó. Song
loai
quT náy
thuóng có qui mO nhó, vi vay khOng cho phép khác phuc các tón thát lón.
Hon núa nó chí dóng khung trong pham vi mót cá nhan, don vi nen
khóng
co
dOng vá khOng dáp úng dugc nhu cáu dám
bao.
Só
tién trich lap qui du trú
náy lá sd tién nám "chét" mOt chó, khOng thé dem dáu tu kinh doanh dugc vá
có khi chua kip tích
luy

dü sd tién
can
thiét thi tón thát da xáy ra, vá lai
khOng phái cá nhan, don vi
nao
cüng có khá náng
tai
chính dé dánh dugc
nhúng sd
tién
lón. Vi vay phuong pháp náy lá it hieu quá.
- Phuong pháp
"bao
hiém";
Qui
dám
bao
lap báng phuong pháp náy goi lá
qui
bao
hiém. Qui bao hiém chi dugc thánh lap duói hinh thúc
tién
te tú su dóng
góp cüa tap thé nhúng nguói tham gia
bao
hiém.
PChác
vói các qui dám
bao
khác

ó chó nó dugc thánh lap khOng phái dé thoá man nhúng nhu cáu chung cüa xa
hoi má lá dé dáp úng nhúng nhu cáu da xác dinh truóc. Dó lá nhúng nhu cáu
tai
chính phát
sinh
khi có thien tai vá tai nan bát ngó do các rüi ro dugc
bao
hiém
gay ra. Vi vay
viec
sü dung qui
bao
hiém gán
lien
vói
viec
xáy ra su cd gay tdn
thát dugc
bao
hiém.
Tát cá các
san
phám bao hiém déu nham muc dích cung
cap
su
bao
ve
ddi vói mót sd hau quá kinh té phát
sinh
tú các tón thát. Bai vay

bao hiém
dáp
úng nhu cáu cüa moi nguói
can
tói su an
toan.
Các cOng ty
bao
hiém khOng
ngúng thiét ké, süa ddi vá hoán thien các
san
phám
bao
hiém cüa minh nhám
dáp úng nhu cáu náy. Hgp dóng
bao
hiém lá mOt hgp dóng có giá tri pháp ly,
theo dó cóng ty
bao
hiém thoá thuan trá mOt khoán tién cho nguói dugc
bao
hiém khi xáy ra nhúng tón thát thuóc pham vi
bao
hiém cüa hgp dóng vói
diéu kien cóng ty
bao
hiém da nhan dugc mót khoán tién tú nguói
duoc bao
hiém ggi lá phí
bao

hiém. Báng cách náy, rüi ro hay nói cách khác lá xác suát
xáy ra tdn thát kinh té dugc chuyén tú nguói dugc
bao
hiém sang cOng ty
bao
hiém. Tát cá các san phám
bao
hiém déu dugc thiét ké theo các nguyen
tac
ca
bán áp dung cho khái niem tón thát kinh té. Dé mOt tón thát có thé xáy ra
dugc cóng ty
bao
hiém cháp nhan
bao
hiém thi tón thát dó phái có nhúng tính
chát sau:
+ Tón thát phái xáy ra mót cách ngáu nhien.
+ Tón thát phái xác dinh dugc.
+
Múc do tón thát lá dáng ké.
+
Ty le tdn thát phái du doán dugc.
+ Tón thát khOng phái lá thám hoa do'ivói cOng ly
bao
hiém.
Các tinh chát tren két hgp vói nguyen ly xác suát thdng ke vá luat sd
dOng da tao nen co
só
chung cho hoat dOng kinh doanh

bao
hiém má dua váo
dó các nuóc phát
trien
ngánh
bao
hiém cüa minh. Tuy nhien, mói nuóc
lai
có
cách
xay dung he thdng bao hiém khác nhau tuy thuóc váo tinh hinh cu thé
cüa nuóc dó.
8
Vay
bao
hiém lá gi?
Có nhiéu dinh nghia vé
bao
hiém:
Bao
hiém thuc chát lá mOt phuong pháp lap qui du trú báng
tién
do
nhúng nguói cúng có mOt khá náng gap
mOl
loai rüi ro tón thát
nao
dáy dóng
góp tao nen dé tú qui du trú dó bú dáp cho nguói tham gia lap qui nhúng tón
thát do thien tai hoac tai nan bát ngó gay ra cho

hp.
Hay theo dinh nghia cüa tién
si
kinh té E. V. COlOnin thi:
bao
hiém lá
phuong pháp chía nhó tón thát cüa mót nguói hay mót sd ít nguói cho nhiéu
nguói cúng có khá náng gáp nhúng tón thát nhu vay, báng cách thu cüa hg
mOt sd tién
nao
dáy tuy theo múc do rüi ro má
hp
có thé gáp dé lap ra mOt qui
chung vá khi có thien tai, tai nan bát ngó thi tú qui chung dó bói thuóng cho
hg nhúng tón thát má hp phái chiu.
Sau day lá dinh nghia mang tính khái quát vá dúng vói các loai hinh
bao
hiém.
"Bao
hiém lá mót pham trú giá tri, bao góm các mdi quan he tai chính -
tién te dé dáp úng các nhu cáu dám
bao
cüa xa hói vá lá mót bien pháp thánh
lap qui du trú
tai
chính
moi
cách tap thé dua tren qui luat sd lón vá dugc phán
phdi mOt cách rieng lé dé bú dáp các thiet hai do các rüi ro bát ngó gay ra".
Trong nén kinh té thi truóng thi

sir
dám
bao
cüa
bao
hiém dugc xem nhu
lá mOt thú háng hoá. Nó vúa có giá tri vá giá tri sü dung, dóng thói vúa có
cung vá cáu.
Song
san
phám
bao
hiém khóng phái lá mOt loai vat phám, má lá mOt
loai dich vu. Han núa dich vu náy lai khá dác biet, khác vói nhiéu loai dich
vu khác. Sau khi trá tién dé mua dich vu
bao
hiém, nguói mua
van
chua nhan
dugc ngay su phuc vu nhu các dich
vii
"tién trao
chao
múc" khác má chí mói
nhan dugc tám giáy chúng nhan
bao
hiém dé sé dugc
bao
hiém mOt khi khóng
may xáy ra su cd

bao
hiém. Giá cá dich vu
bao
hiém (phí
bao hiém)
dugc
aii
dinh tren co
só
xác suát rüi ro, nen trong
thiic
té da sd nguói mua
bao
hiém sé
khOng dugc phuc vu, hay dúng hon chi dugc phuc vu theo xác suát nói tren
má
thOi.
Ngoái ra, háu nhu khóng có nguói mua
nao
mong mudn dugc phuc
vu cá, bai vi khOng ai mudn ddi mát vói rüi ro. Dó cüng lá nét dac trung cüa
dich vu
bao
hiém.
9
san
pham
bao
hiém dáp úng nhu cáu an
toan

cho nguói dugc
bao
hiém.
Vay giá tri vá giá tri su dung cüa nó lá gi? Giá phí
bao
hiém chính lá biéu
hien cüa giá tri
san
phám
bao
hiém, lá sd tién phi
bao
hiém tuong úng vói
mOt qui
tac bao
hiém cu thé do cOng ty
bao
hiém ban hánh vá bán ra. Giá phí
bao hiém lá su ddi
thoai
truc tie'p giúa
san
phám
bao
hiém vói khách háng.
Vay mót
san
phám
bao
hiém cu thé phái dugc cáu

thánhür
mOt qui
lác bao
hiém cu thé. Nhung rieng qui
tac bao
hiém chua dü dé ggi lá
"san
phám
bao
hiém",
bói
vi bán
thán
nhúng trang giáy qui
tac bao
hiém dó khóng thé thoá
man dugc nhu cáu an
toan
cho nguói mua nó. Nhu cáu náy dugc thoá man
nhó giá tri sü dung cüa
san
phám
bao
hiém. Vay
giá
tri sü dung cüa
san
phám
bao
hiém chính lá hieu quá cüa cOng lác dé phóng han

che
rüi ro, tón thát vá
két quá cüa viec xü ly su cd
bao
hiém (do cóng ty
bao
hiém tién hánh cá
truóc vá sau khi xáy ra su cd
bao
hiém). Vói nhúng ly do dó, cudi cúng,
chúng ta có thé nói san phám bao hiém lá mót thú háng hoá có giá tri vá giá
tri sü dung, hay nói cách khác
san
phám
bao
hiém bao góm :
- Qui
tac bao
hiém.
- Cóng
tac
dé phóng han
che
rüi ro lón thát.
- Viec xü ly su cd
bao
hiém.
Theo cách mO tá tren, ta tháy giá tri vá giá tri sü dung cüa san phám
bao
hiém khOng dugc biéu hien thdng nhát tren cúng mót khóng gian vá thói

gian
tón tai cüa nó. Day cüng chính lá tính dác thú cúa san phám
bao
hiém.
Sé khóng dáy dü néu trong phán náy khOng dé cap tói
sii
khác biet giúa
bao
hiém xa hOi vá
bao
hiém thucmg mai. Khái
niem
xa hói vá thuong mai
phán
nao
da nói len dugc su khác biet giúa hai pham trú náy, mác dú chúng
có mOt muc dích chung lá ón dinh vá nang cao cuóc sdng cho nhan dan. Su
khác biet
giúa bao
hiém xa hói vá
bao
hiém thuong mai có thé dugc hiéu nhu
sau:
10
Bao
hiém xa
hOi
Bao
hiém thuong
mai

Nguón thánh lap qui
- Dóng góp cüa nguói dugc
bao
hiém
- Dóng góp cüa co quan, doanh
nghiep
- Trg
cap
cüa ngan sách nhá nuóc
vá tién úng hO cüa các tó chúc
qudc té
- Dóng góp cüa nguói tham gia bao
hiém
- Bát buóc
- Bao
cap
thu bú chi
- Con nguói
- Tap trung - DOc quyén
Phuong pháp tién hánh
- Tu nguyen lá chü yéu
(chi
có mOt
sd ít loai hinh bát buOc)
Phuong pháp hach
toan
Kinh doanh thu lai
Ddi tugng dugc
bao
hiém

Con nguói
Tai san
Trách nhiem
Co
che
hoat dóng
Canh tranh theo co
che
thi truóng.
1.1,2,
Chúc náng cúa
bao
hiém
Nhin chung,
bao
hiém trong nén kinh té thi truóng thuc hien các chúc
náng co bán sau:
Thú nhat: Chúc náng bói thuáng rüi ro
Day lá chúc náng co bán cüa
bao
hiém. Chúc náng náy dugc quyét dinh
bói su tham gia cüa nguói dugc
bao
hiém trong viec xay dung, hinh thánh qui
bao
hiém. Két quá bói thuóng dua tren co só múc do thiet hai vá múc dO dám
bao cüa cOng ty
bao
hiém ddi vói nguói dugc
bao

hiém. Quan he bói thuóng
11
(phan phdi) cüa
bao
hiém thuc chát lá phan phdi lai thu nhap qudc dan vá
mang dác diém sau: Vúa mang tính chát bói hoán vúa khOng mang tinh chát
bói hoán cho nguói tham gia
bao
hiém. Mang tinh chát bói hoán thé hien: có
dóng góp xay dung qui thi sé dugc tham gia phan phdi qui khi có
thiei
hai do
rüi ro dugc bao hiém gay ra. Khóng mang tinh chát bói hoán thé hien : ddi
vói các don vi vá cá nhan mac dú có tham gia xay dung qui, nhung khóng có
thiet hai xáy ra thi khOng dugc bói thuóng. Mát khac viec phan phdi cüa
bao
hiém khOng phái lá dóng déu (khác vói chúc náng phan phdi cüa
tai
chính),
moi nguói dugc quyén tham gia phan phdi qui sé dugc huóng nhúng sd tién
khác nhau tuy thuóc váo múc dó lón thát vá chi phí dóng góp xay dung qui.
Nhu vay, qui
bao
hiém dugc sü dung dé bói thuóng cho sd ít nguói tham
gia
bao
hiém khóng may gáp phái thien tai, tai
bien
bát ngó, gay thiet
hai den

quá trinh
san
xuát hoác dói sdng con nguói.
Chính nhó chúc náng náy má
bao
hiém da có nhúng ich
Igi cii
thé ddi
vói con nguói: viec ban
biél
ráng trong truóng hgp rüi ro, cóng ty
bao
hiém sé
thay ban gánh vác hau quá khién ban yen tam hon. Con cOng ty
bao
hiém có
trách nhiem bói thuóng thiet hai nen hp rát quan tam
den
viec kiém soát rüi
ro,
nhám lám chúng ít xáy ra hon vá múc dO thiet hai cüng ít hon. Báng
nhúng bien pháp van dóng, giái thich cho nguói tham gia
bao
hiém, thiét lap
các bien pháp an
toan,
cOng ty
bao
hiém da góp phán tích cuc váoviec gíám
các thiet hai kinh te' cüa mOt tdn thát vá tao nen thé ón dinh kinh té cho xa

hói.
«
Thú hai: Chúc náng quán ly
tai
san
Chúc náng náy dugc biéu hien ró nét qua nghiep vu
bao
hiém háng hoá
xuát nhap kháu. Ben canh hái quan vá các co quan
chuyén
mOn khác, qua các
hgp dóng
bao hiém^các
doanh nghiep
bao
hiém có thé giám sát các ddi tugng
lá háng hoá xuát nhap kháu có
ihuOc
quyén só húu cüa nguói dugc
bao
hiém
khOng,
nguói dugc bao hiém có dugc phép xuát nhap kháu loai háng hoá dó
khOng Mal khác, thOng qua hoat dóng
bao
hiém có
ihé
xem xét, kiém tra
doi tugng
bao

hiém lá háng cüa tu nhan tú nuóc ngoái güi vé vá viec van
chuyén tú trong nuóc di có hgp pháp khOng, néu thuóc các
tai san
do nhá
nuóc quán ly thi sé thOng
bao
cho hái quan dé có bien pháp ngán chan kip
thói
Nhu vay thOng qua chúc náng náy
bao
hiém có
tac
dung tích cuc trong
viec bao tón vá giú gin
tai san
chung cüa qudc gia.
12
Thú ba: Chúc náng trung gian
tai
chính
Day lá chúc náng chuyén dÓi các khoán
lien
tiét kiem thánh các khoán
dáu tu báng cách thu phí cüa nguói dugc bao hiém vá dáu tu các khoán du trú
nghiep vu hoác cung
cap
vdn cho nhúng tÓ chúc di vay. Viec
bao
hiém lám
chúc náng trung gian

tai
chính có nhiéu diém
Igi,
dó lá vdn dugc huy dóng tú
trong nuóc do dó khOng lám ánh huóng tói
can
can thanh
toan,
diéu náy rát
quan trpng ddi vói các nuóc mác ng cao.
Thú tu
:
Chúc náng tích luy vá tiét kiem chi cho ngán sách nhá nuác
Két quá cüa hoat dóng
bao
hiém mót phán cüng dugc dánh giá dua váo
sd chenh
lech
giúa thu vá chi. Só chenh
lech
náy dugc xem nhu "lai" do két
quá hoat dOng mang lai vá dugc
nóp
váo ngan sách nhá nuóc theo ty le qui
dinh, góp phán táng tích luy cho nhá nuóc. Song lai
bao
hiém khOng phái lá
nguón duy nhát góp phán táng tích luy ngan sách nhá nuóc. Phán có y nghia
hon lá sd vdn
bao

hiém (dugc tap trung duói hinh thúc bán các
san
phám
bao
hiém) khi chua sü dung de'n dugc ngan háng sü dung dáu tu cho các hoat
dóng khác nham táng cuóng phát
trien
nén kinh té.
Tac
dung táng tích luy cüa
bao
hiém
con
thé hien a chó : bang các
nghiep vu
bao
hiém tránh dugc tinh trang ú dpng,
láng
phí vdn o các don vi
vá cá nhan tham gia
bao
hiém. Giá thie't khóng có nghiep vu
bao
hiém, các
don vi phái du trú mOt sd vat tu, tién vdn nhát dinh phóng khi có tai
bien
bát
ngó xáy ra, má lugng du trú dó các don vi khOng bie't có sü dung
den
hay

khOng, sü dung váo
lúe
nao,
múc dO lón hay nhó Ró ráng viec du trú dó lá
khOng tránh khói tinh trang ú dpng vá láng phí vdn.
Ngoái viec táng tích luy ra, hoat dóng
bao
hiém
con
có lác dung táng thu
vá giám chi ngoai te cho nhá nuóc. That vay, giá sü néu nhá nuóc chua lám
cOng lác
bao
hiém van chuyén duóng
bien,
thi
lúe
dó buóc chü táu, chü háng
phái tham gia
bao
hiém cüa các cOng ty
bao
hiém nuóc ngoái. Vá nhu
váy
hp
phái nóp phí
bao
hiém báng ngoai te vá duong nhien nhá nuóc sé mát di mOt
lugng ngoai te mói nám. Nhung khi nhá nuóc la da có tó chúc
bao

hiém, cOng
ty
bao
hiém khóng chí nhan
bao
hiém cho các ddi tugng trong nuóc má
con
nhan
bao
hiém cho các ddi tugng lá nguói nuóc ngoái. Khi dó nhá nuóc sé
khóng bi mát di mOt khoán ngoai te nhu tren má
con
thu dugc nguón ngoai te
do nguói nuóc ngoái dóng góp duói dang phí
bao
hiém.
13
Tuy vay, dé thuc hien tdt các chúc náng tren, khi tien hánh bát ky
nghiep vu
bao
hiém
nao
déu phái quán triet nhúng nguyen
tac
co bán duói
day:
• Nguyén
tac
1 : Chí
bao

hiém nhúng gi có tính chát thien tai, tai nan
bát ngó khOng luong truóc dugc vé khóng
gian,
thói gian vá múc do.
Nghia lá chi bao hiém rüi ro, khóng
bao
hiém nhúng cái gi chác chán
sé xáy ra hoác da xáy ra. Rüi ro nhan
bao
hiém truóc hét phái lá rüi ro
nguói dugc
bao
hiém khOng thé cd y gay ra.
Bao
hiém dugc thuc hien
chính lá nhám ddi phó vói nhúng rüi ro ngoái y mudn cüa con nguói,
con nguói khóng thé khdng
che
dugc hoác chi khóng che dugc phán
nao.
Bao
hiém khOng thé nhan
bao
hiém nhúng rüi ro thuóc pham trú
hánh vi cüa nguói dugc
bao
hiém.
•
Nguyén tac
2:

Bao
hiém khOng dugc
bien
thánh phuong tien dé nguói
tham gia bao hiém truc
Igi,
lám giáu mót cách bát chính. Nghia lá:
- Khi mót hgp dóng
bao
hiém dugc ky két, nguói tham
gia bao
hiém
phái có mOt quan he hgp pháp
nao
dó vói ddi tugng dugc
bao
hiém.
Cháng han mOt nguói khóng có Oto (hay khOng có mót quan he
pháp ly
nao
khác ddi vói Oto) thi khóng thé ky két hgp dóng
bao
hiém Oto cüa nguói khác dé khi nó bi tón thát sé dugc bói thuóng.
- Nguói tham gia
bao
hiém khóng thé dugc bói thuóng nhiéu hon
quyén
Igi bao
hiém má hg có. Hay nguói tham gia bao hiém khóng
dugc kie'm

lói
qua con duóng bao hiém, nhiéu nhát nguói dugc
bao
hiém cúng chí có thé dugc bói thuóng dáy dü chú khOng thé nhiéu
hon múc dáy dü.
• Nguyén tac 3 : Quyén
Igi
phái tuong xúng vói nghia vu hay ngugc
lai,
nghia vu phái tuong xúng vói quyén
Igi.
Diéu dó thé hien o chó
phi
bao
hiém phái tuong xúng vói rüi ro
bao
hié'm. Rüi ro cáng cao
(thé hien ó
tan
sd tón thát vá múc dO tón thát) thi phí
bao
hiém cáng
cao vá ngugc lai.
Phí bao hiém phái dáp úng các yeu cáu
idi
thiéu sau day:
- Dü dé bói thuóng tón thát thuóc trách nhiem
bao
hiém vá trang trái
các chi phí

can
thiét nhu chi quán ly, chi phi giao dich
14
-
Bao
dám lai hgp ly.
- Có khá náng canh tranh.
Mudn dáp úng dugc các yeu cáu nói tren, khOng thé tính phi mOt cách
tuy tien má phái dua tren co so sd üeu thdng ke tón thát cüa nhiéu nám truóc
vá tú dó suy ra khá náng tdn thát trong nhúng nám sau, dóng thói
can
áp dung
ly thuyét xác suát má mót trong nhúng quy lác co bán cüa nó lá quy luat sd
lón.
• Nguyén
tac
4 :
Bao
hiém khóng có nghia lá trút hét trách nhiem cho
nguói
bao
hiém. Diéu dó khOng có nghia lá khi da ky hgp dóng bao
hiém
rói
thi nguói tham gia
bao
hiém khóng
can
quan tam
den

viec
bao
ve chu dáo ddi tugng
bao
hiém vói ly do moi tdn thát da có nguói
bao
hiém bói thuóng. Trái lai, nguói tham gia
bao
hiém phái áp dung
moi bien pháp
bao
ve
tai san
dé tdn thát khOng xáy ra. Chí sau khi da
hét súc cd gáng áp dung nhúng bien pháp
can
thiét vá hgp ly má tón
thát
van
xáy ra thi
bao
hiém mói bói thuóng. Néu nguói tham gia
bao
hiém vi pham nguyen lác náy, nguói
bao
hiém có quyén tú chdi bói
thuong
toan
bO hay mOt phán tdn
thát.

1.2. Thi truóng bao hiém
7.2.7. Khái niem thi truáng bao hiém
Viec nghien cúu thi truóng
bao
hiém lá mót
viec
lám có tám quan trong
lón ddi vói viéc xay dung vá phát
trien
ngánh
bao
hiém. Nhiem vu cüa
viec
nghien cúu náy lá tim hiéu các quy luat cüa thi truóng, các yéu td ánh huang
tói thi truóng vá chiéu huóng
phái trien
cüa nó dé dé ra các bien pháp vá
chính sách phú hgp nhám dáp úng tdt các nhu cáu cüa thi truóng vá thuc hien
mOt cách có hieu quá các chúc náng cüa
bao
hiém.
Dé hiéu ró bán chát cüa thi truóng
bao
hiém, truóc hét phái xem xét bán
chát, khái niem thi truóng nói chung. Duói góc do kinh té chính tri hpc thi
thi truóng lá mót giai doan cüa quá trinh
luu
thOng háng hoá. Nó bao trúm len
loan
bo nén kinh té qudc dan vá lá cáu ndi giúa các nén kinh té cüa các nuóc

vói nhau. Trong lác phám Phe phán chính tri - kinh té cüa Chü nghia Tu bán,
Mác dinh nghia thi truóng la mOt hoat cánh cüa quá trinh trao dói má trong
dó có hai quá trinh ddi ngugc nhau, nhung lai bó sung cho nhau dién ra: su
15
chuyén thé cüa háng hoá thánh tién te vá sur chuyén thé cüa tién te thánh háng
hoá. Ó day tién vá háng biéu hien hai thái cuc cüa thi truóng: mOt mát lá cung
vá
mOl
mát lá cáu. Mdi quan he náy khOng
chi
dúng lai o quan he giúa các
vat thé má nó dugc xa hói hoá thánh quan he xa hói. Xuát phát tú quan diém
dó vá cüng gidng nhu thi truóng háng hoá, thi truóng
bao
hiém biéu thi mOt
dia diém vá mOt hoat cánh má a dó mát cung vá mat cáu vé
bao hiém
dugc
xác dinh. Song diém khác nhau co bán giúa thi truóng
bao
hiém vá thi truóng
háng hoá lá ó chó thi truóng
bao
hiém trao
áói
loai háng hoá
vO
hinh, khóng
nhin tháy dugc, dó lá dich
vii bao

hiém. Tú dó khái niem thi truóng
bao
hiém
dugc hiéu vói hai hinh thái sau:
a/ Ddi vói mót nuóc vá tóng quát hon núa lá ddi vói mót vúng lánh thó
nhát dinh,
vi
du nhu thi truóng
bao
hiém My,
thi
truóng
bao
hiém Anh hoác
thi
truóng
bao
hiém chau
Áu,
DOng Nam A, nOi dung thi truóng
bao
hiém bao
góm mal cung cüa tát cá các cóng ty
bao
hiém vá
tai bao
hiém hoat dóng tai
dó (ké cá cóng ty nói dia vá cOng ty nuóc ngoái) vá tóng thé mal cáu cüa
bao
hiém vá

tai bao
hiém trong lánh thó dó.
b/
Ddi vói mOt dia diém nhát dinh: vi du thi truóng
Luán
DOn, thi
truóng Singapre Ó day khái
niem
thi truóng mang y nghia qudc té sau sác.
Nó lá trung tam giao dich cüa hoat dóng kinh doanh
bao
hiém vá
tai bao
hiém
cüa các chau luc, lá noi hói tu cung - cáu qudc té vé hoat dóng
bao
hiém.
Nhung day mói chí lá mát ky thuat cüa thi truóng
bao
hiém. Néu nhin
sau hon, thi truóng
bao
hiém
con
lá noi thé hien các mdi quan he giúa các
thánh vien tham gia thi truóng, dugc pháp ly hoá trong các diéu khoán cüa
Luat
bao
hiém, diéu kien
bao

hiém vá trong hgp dóng
bao
hiém. Day chính lá
mát xa hói cüa thi truóng
bao
hiém.
7.2.2. Các thánh vien tham gia thi truáng
bao
hiém
Tren
thi
truóng
bao
hiém có nhiéu thánh
vien
tham gia hoat dóng: nguói
tham gia
bao
hiém, cOng ty bao hiém gdc, cóng ty
tai bao
hiém, mói giói
bao
hiém vá các dai ly.
al
Nguái
tham gia bao hiém: Bao góm tát cá các cá nhan, don vi kinh
té,
tó chúc xa hói, co quan nhá nuóc. Hp lá nhúng nguói mua vá lám phát
sinh mát cáu cüa thi truóng
bao

hiém. Nhu cáu cüa ho rát da dang, phong phú
vá lien quan
den
tát cá các loai hinh
bao
hiém.
16
bl
Các cóng ty
bao
hiém góc vá
tai
bao hiém:
Các cOng ty
bao
hiém gdc vá
tai
bao hiém lá các doanh nghiep
chao
bán
dich vu
bao
hiém vá
tai bao
hiém. Hp thé hien mát cung cüa thi truóng
bao
hiém vá
tai bao
hiém. Các cóng ty
bao

hiém gdc vá
tai bao
hiém dugc tÓ chúc
theo nhiéu hinh thúc khác nhau nhu doanh nghiep nhá nuóc, cóng ty cÓ phán,
cOng ty trách nhiem húu han, hOi
bao
hiém tuong hó vá mOt sd tó chúc
bao
hiém dác biet nhu tap doán bao hiém Lloyd's (The Corporation of Lloyd's) vá
các Hói
bao
hiém trách nhiem chü táu P vá I Club (The
Protection
&
Indemnity
Club). Theo sd
lieu
thdng ke, hien nay tren thé
giói
có khoáng hon
12.000 cOng ty
bao
hiém vá tai
bao
hiém hoat dóng.
el
Mói giái vá dqi ly bao hiém
Dé thi truóng
bao
hiém hoat dOng có hieu quá, lao diéu kien cho nguói

mua tiép xúc nhanh chóng vói nguói bán, cung dáp úng dugc cáu, các tó chúc
mói giói vá dai ly
bao
hiém da dugc hmh thánh vá phát
trien.
MOi giói vá dai
ly
bao
hiém lá nhúng nguói trung gian vá lá cáu ndi giúa các cOng ty
bao
hiém gdc, cOng ty
tai bao
hiém vá nguói tham gia
bao
hiém. MOi giói
bao
hiém thuóng dugc tÓ chúc duói dang cOng ty,
con
dai ly
bao
hiém thi háu hét
lá các cá nhan rieng lé. Su khác biet giúa mói giói
bao
hiém vá dai ly
bao
hiém lá o chó: mói giói
bao
hiém dúng vé quyén
Igi
cüa nguói tham gia

bao
hiém, nám bát các yeu cáu cüa hp dé
lira
chpn cóng ty
bao
hiém gdc thu xép
hgp dóng
bao
hiém cho phú hgp;
con
dai ly
bao
hiém lá do các cOng ty
bao
hiém tu tó chúc vá hp có nghia vu bán
san
phám
bao
hiém cüa cóng ty
bao
hiém gdc dó.
Thi truóng
bao
hiém lá mOt tóng thé cüa nhiéu mdi quan he
bao
hiém vá
lái
chính. Các mdi quan he náy phu thuOc váo diéu kien, phuong thúc hoat
dóng, trinh dó phát
trien

vá các quy dinh pháp luat cüa nén kinh té. Mdi quan
he cüa thi truóng
bao
hiém dugc thé hien:
• Mói quan hé giúa cóng ty bao hiém góc vá ngucri tham gia bao hiém:
Mdi quan he náy dugc thiét lap dua tren viec dáp úng nhu cáu
bao
hiém cüa nguói tham gia
bao
hiém. Dé ón dinh
san
xuát kinh doanh
vá dói sdng, mói cá nhan, tó chúc kinh té vá xa hOi déu có nhu cáu
tham gia
bao
hiém. Qua dó chuyén các rüi ro có thé gay thiet hai sang
các doanh nghiep
bao
hiém. Mdi quan he náy lá mói quan he giúa
nguói mua
bao
hiém vá nguói bán
bao
hiém tren co so hgp dóng. Quy
luat cung - cáu sé quyét dinh mdi quan he náy, nhung dóng thói quy
íi7^
t-!r::^-iM.!it
'W
luat canh tranh lai lá yéu td co bán ánh huóng de'n nó vá dugc xác
dinh

ihOng
qua hai phía:
- Phía các doanh nghiep
bao
hiém gdc (nguói bán):
4-
Viec
lúa
chgn rüi ro dé nhan
bao
hiém;
+
Viec quy dinh các diéu khoán cüa hgp dóng
bao
hiém;
+
Viec thu
húl
khách háng dé
mo
róng kinh doanh;
+
Tdi da hoá
Igi
nhuan.
- Phía nguói tham gia
bao
hiém (nguói mua):
+ Xác dinh nhu cáu,
lúa

chgn rüi ro dé bao hiém;
+ Lúa
chgn doanh nghiep
bao
hiém;
+
Tdi da hoá su
bao
hO cüa hgp dóng
bao
hiém nhung phái vói
múc chi phí hgp ly.
• Mói quan he giúa các doanh nghiep góc vá các doanh nghiep
tai
bao
hiém:
Quan he náy dugc xay dung
tren
su
can ihiét
cüa hoat dOng
tai
bao hiém. Dé Ón dinh kinh doanh, các doanh nghiep gdc phái ky hgp
dóng tai bao hiém vá chuyén mOt phán phí da thu dugc cho các doanh
nghiep
tai bao
hiém. Qua dó các doanh nghiep
tai bao
hiém sé gánh
chiu mOt phán trách nhiem cüa các tdn thát cho các doanh nghiep

bao
hiém gdc. Day cüng lá mdi quan he hgp dóng giúa nguói bán vá
nguói mua.
• Mói quan he giúa các doanh
nghiep
bao hiém góc vái nhau vá giúa
các doanh nghiep
tai bao
hiém vái nhau: Tren thi truóng khóng phái
chí có mót doanh nghiep
bao
hiém gdc hoác mót doanh nghiep
tai bao
hiém hoat dóng, má có rát nhiéu doanh nghiep cúng hoat dOng. Giúa
hp xuát hien nhiéu mdi quan he, khi hgp
tac,
lúe
canh tranh dé nhám
muc dích thu dugc nhiéu
Igi
nhuan nhát. Quy luat "Cá lón nudt cá bé"
thé hien ró nét trong mdi quan he náy.
Có thé biéu dién co cáu vá các mdi quan he cüa thi truóng
bao
hiém
báng so dó sau :
18
Oiéu
kién
tai

bao hiém
Doanh nghiep
tai
bao hiém
•
Canh tran
Doanh nghiep
tai
bao
hiém
>
Canh tran
Doanh nghiep lái
bao hiém
h
h
Nhu
cá
Mói giói
LU tai bao
h
T
£
Doanh
nghiep bao
hiém góc
Canh tranh
Doanh nghiep
bao
hiém góc

Canh tranh
Doanh nghiep bao
hiém góc
ém
N
iéu kién
bao
hiém
Mói
giói
Oai
ly
NgutJi
tham gia bao
hiém
- Cá nhán
- Don vi kinh té
-
To chúc nhá nuóc vá
xa hói
1
hu cáu
bao
hiém
Lá mOt he thdng hoán chính vá phúc tap, thi truóng
bao
hiém có thé
phan chía theo nhiéu góc dO khác nhau. Chang han nhu:
- Theo góc dó dia ly, có:
+ Thi truóng

bao
hiém Anh, My, Viet Nam
+ Thi truóng
bao
hiém Luán DOn, Singapore
4-
Thi truóng
bao
hiém
Táy
Áu, Dóng Nam A
- Theo góc do nghiep vu, có:
+ Thi truóng
bao
hiém táu
bien
+ Thi truóng
bao
hiém háng hoá van chuyén
+ Thi truóng
bao
hiém nhan
ihp
19
Mác dú vay trong khi nghien cúu vá phan tích thi truóng bao hiém
can
phái luu y ráng các loai thi truóng tren déu Lien quan mat thiét vói nhau vá
ánh huóng lán nhau. Diéu náy xuát phát tú linh qudc té vá tinh bao quát cüa
thi truóng
bao

hiém. Viec phan chía thi truóng
bao
hiém theo nhiéu góc dO lá
chi nhám muc dích phan tích sau them vá dánh
giá
chi tiét cüa túng
thi
truóng.
1.3- Vai tro cúa Nhá nuóc ddi vói hoat dong kinh doanh bao hiém
Nén kinh té thi truóng lá nén kinh té háng hoá góm nhiéu thánh phán
tham gia, trong dó quy luat giá tri lá truc xoay dé diéu chinh mpi hoat dóng
vá các mdi quan he cüa các thánh phán. Mác dü mang tinh tu do, nhung trong
các giai doan phát
trien,
Nhá nuóc
van
có nhúng vai
tro
nhát dinh ddi
vói
viec diéu tiét nén kinh té thi truóng. Ddi vói hoat dOng kinh doanh
bao
hiém
cüng vay, Nhá nuóc o tát cá các nuóc da xay dung nhúng he thdng khác nhau
nhám quán ly vá giám sát các hoat dóng cüa các doanh nghiep
bao
hiém.
Mác dú su dám
bao bao
hiém cüa các doanh nghiep

bao
hiém lá mót thú
háng hoá, nhung lá thú háng hoá dác biet. Nó khóng gidng nhu các loai háng
hoá thOng thuóng khác lá biéu hien duói dang vat thé, có thé so dugc, nhin
tháy dugc hoác dich vu truc tiép vá khi quá trinh trao ddi háng hoá dién ra thi
"tién trao
chao
múc". Má ngugc lai, "háng hoá
bao
hiém" chi lá mót lói húa
cháp nhan bói thuóng cüa doanh nghiep
bao
hiém cho nguói tham gia
bao
hiém, néu xáy ra rüi ro sé dugc bao hiém theo nhúng diéu kien da thoá thuan
truóc trong hgp dóng. Dác thú náy cüa hoat dOng
bao
hiém cáng lám táng
them vai
tro
cüa Nhá nuóc trong viec quán ly vá giám sát nhám
bao
ve quyén
Igi
cho nguói dugc
bao
hiém.
Mát khác, theo dá phát
trien
cüa nén kinh té thi truóng, các nuóc déu có

xu huóng thiét lap co
che
thi truóng mo có su diéu
tiét
cüa nhá nuóc. Thi
truóng
bao
hiém cüng khOng nám ngoái xu huóng chung dó. Qua phan tích
thi truóng
bao
hiém
mó
nguói ta dá rút ra các dac diém sau:
- Vé uu diém :
+
Lám
Igi
cho nguói tieu dúng.
+
Dat dugc tính canh tranh trong cuóc dua
toan
cáu.
+
Lám cho cóng nghe vá do tinh té trong bao hiém dat su tien tién.
20
4-
Dé cao
sil
sáng tao vá dói mói.
+

Cung
cap
mOt thái dO thuong lugng quóc té trong dám phán
thuong mai.
Ben canh nhúng
im
diém tren, su tón tai cüa thi truóng
bao
hiém mó kéo
theo nhúng han
che
hay lá nhúng khuyét
lat
sau :
+
Tren thi truóng,
tac
dOng diéu khién cüa "bán tay vo hinh" mang
tính chát tu phát, mú quáng, vi khó có thé biet truóc dugc lugng cung vá cáu
cüa xá hói. CuOc chay dua cüa túng don vi rieng lé sé khóng tiép can
den
xu
thé
bien
dOng chung cüa thi truóng,
dan
de'n có loai
san
phám
bao

hiém khó
thu húl dugc khách háng, trong khi xá hOi lai thiéu nhúng
san
phám
can ihiéi
khác.
Mal khác, do chay theo
Igi
nhuan thuán tuy, má nhiéu
linh
vuc quan
trpng nhung dem lai ít
Igi
nhuan thi bi bó ngó, chua dugc khai thác
triét
dé.
Diéu dó dá khOng giái quyét dugc nhúng
van
dé búc xúc trong dói sdng, xá
hói má chí lao nen mOt thi truóng phong phú giá lao. Vi vay, vé bán chát néu
dé thi truóng
bao
hiém phát
trien
mót cách tu phát, khóng có su can thiep cua
nhá nuóc sé
dan
tói su bát hgp ly vá mát can ddi.
+
Các chü

ihé
tham gia thi truóng dat
Igi ich
cá nhan tren
Igi ich
xá
hoi,
láy Igi
nhuan lám muc tieu cao nhát má vi pham qui luat thi truóng, láng
phí nguón luc vá trong nhiéu truóng hgp gay mát ón dinh xá hOi. Hon núa, su
tac
dOng tu phát cüa co
che
thi truóng váo các chü thé kinh doanh lá
tac
dóng
tháng, truc tiép. Diéu dó lám cho các chü thé tham gia thi truóng
luOn
lo láng,
ké cá trong truóng hgp tháng
Igi,
vi ráng hp khóng biét truóc dugc lá hp sé
duy tri su tháng
Igi
dó trong bao lau. Mót khi su hoat dóng rieng lé, dua tren
Igi ich
vá nhúng kinh nghiem phán doán cá nhán, thi khOng thé phú hgp vói
hoat dóng diéu chinh cüa co
che
thi truóng dua váo nhu cáu xá

hOi
vá theo
yeu cáu can ddi cüa nén kinh té. Két quá cüa su khOng phú hgp dó,
den
lugt
nó sé
dan
lói su dó vó, gay
lÓn
thát lón.
4-
Su canh tranh gay
gal
giúa các dóng nghiep
bao
hiém dé
dan
tai
trang thái hón loan, mát trat tu. Tính chát phá hoai cüa cuóc canh tranh náy
rát lón, chang nhúng lám thiet hai quyén
Igi
cüa các cOng ty
bao
hiém má
diéu chü yéu hon núa lá
con can
tro su phát
trien
lánh manh cüa ngánh
bao

hiém mói nuóc nói chung.
+
Tren thi truóng
bao
hiém,
van
dé "thOng
lin
khOng can xúng" có súc
chi phdi rát lón. Su khóng
can
báng vé thOng lin má mói ben có dugc gpi lá
thOng
tm
khóng can xúng. Viec thiéu thOng tin lao ra nhúng
van
dé trong thi
21
truóng
bao
hiém o hai mát : truóc khi cuóc giao dich dién ra vá sau khi cuóc
giao dich dién ra.
•
Chgn lúa
dói nghich : lá
van
dé do
thOng
tin khóng can xúng tao ra
truóc

khi
dién ra cuóc giao dich. Các cOng ty
bao
hiém, tuong tu nhu các
ngan háng, thuc hien kinh doanh trung gian
tai
chính. Hp sü dung các phí
bao
hiém
ihu
dugc nhó bán các hgp dóng
bao
hiém dé dáu tu váo các
tai san
có
(vi du các trái khoán, có phiéu, cho vay ) rói tú nhúng
tai san
có náy dugc
dúng thanh
toan
cho nhúng khiéu nai dói bói thuóng khi có rüi ro xáy ra.
Chpn
lúa
ddi nghich xáy ra tren thi truóng
bao hiém
khi các cOng ty
bao
hiém
dáu tu váo nhúng noi khOng dem lai hieu quá, tham chí
mal toan

bO (cháng
han quyét dinh
lúa
chpn mua có phiéu cüa
mOl
cOng ty khác sáp phá san hay
cho vay nhúng ddi tugng khOng có khá náng trá no ). Vé phía nguói tham
gia
bao
hiém,
lúa
chpn ddi nghich xáy ra khi hp chpn mua
bao
hiém cüa
mol
cOng ty
bao
hiém vO trách nhiem
(ihu
phí
bao
hiém má khOng thanh
toan
bói
thuóng khi rüi ro dugc
bao
hiém xáy ra) hoác mua
bao
hiém cüa mót cóng
ly

sáp
lam
váo tinh trang phá
san
•
Rui
ro dqo dúc : lá mót
van
dé do thOng tin khóng
can
xúng tao ra
sau khi cuOc giao dich dién ra. Tren thi truóng
bao
hiém, rüi ro dao dúc xáy
ra khi các doanh nghiep
bao
hiém phái chiu mót rüi ro lá nhúng ddi tugng
dugc các doanh nghiep
bao
hiém dáu tu (duói hinh thúc cho vay) có y mudn
thuc hien nhúng hoat dOng khOng tdt (thiéu dao dúc) khie'n cho các món cho
vay ít có khá nang dugc hoán trá. Hoác rüi ro dao dúc cüng xáy ra khi có bao
hiém sé khuyén khích ben dugc
bao
hiém chudc láy rüi ro.
Vi
du, mót cá
nhan mua
bao
hiém mát trOm ban dem, có thé hp khOng thuc hien bien pháp

dé phóng mát
irOm,
bói vi dá có cOng ty
bao
hiém
den
bú cho nguói dó các
tdn thát néu nguói dó bi
mal
tróm.
Tóm lai, cá
lúa
chpn ddi nghich lán rüi ro dao dúc déu có thé dua
den
các tón thát lón
chocác
cóng ty
bao
hiém cúng nhu nguói dugc
bao
hiém. Do
dó viec lám tdi thiéu hoá
lira
chpn ddi nghich vá rüi ro dao dúc lá mót
van
dé
lón dat ra ddi vói thi truóng
bao
hiém. Dó cüng lá ly do giái thich vi sao các
thi truóng

bao
hiém nói rieng vá thi truóng
tai
chính nói chung nám trong sd
nhúng bo phan dugc diéu hánh ngát nghéo nhát trong nén kinh té.
Chính nhúng thát bai náy cüa thi truóng
bao
hiém lai cáng dói hói có su
quán ly cüa Nhá nuóc nhám diéu chính, thúc dáy thi truóng
bao
hiém phát
trien
mOt cách lánh manh, hgp ly, cOng báng, có trat tu. Muc dích cüa
viec
quán ly vá giám sát cüa nhá nuóc ddi vói hoat dóng kinh doanh
bao
hiém lá :
22