Đào tạo nghề và tạo việc làm cho người lao động ở một số địa phương ngoại thành Hà Nội trong thời kỳ đô thị hóa hiện nay Nghiên cứu trường hợp huyện Từ Liêm

DAI HOC QUOC GIA HA NQI
TRUCING
DAI HOC
KHOA HOC
XA
HOI
VA
NHAN VAN
OOO
HOANG
VAN
LUAN
DAO
TAO
NGH^
VA
TAO
VI£C
LAM
CHO
NGCCil LAO
DONG
6
MOT
S6
DIA PHUONG NGOAI THANH
HA
NOI
TRONG
THCII
KV

DO THI HOA
HI$N
NAY
(NGH1§N
cdu
TKLfdNG
HOF
HUY|N
TL/
LI§M)
D^
TAI
CAP DAI HOC QU6C GIA
MAS6:QX.2001.12
r
OAI HOC
QUOC
GIA HA NOl
TRUNG
TAM
THONG
TIN
THU
VIEN
DT
/
4-
i
t
HA

NOI, 5 -
2005
MUC LUC
PHAN
MC5
DAU
1,
Tin
cap thie't cua
66
tai 2
2,
Tinh
hinh
nghiSn cun
4
3,
Muc dfch va nhifim vu nghien
ciJu
6
4 Get scV \^ luAn vii
phuang phiip nghien
cCru 6
5.
Y nghla cua 66 tai 7
6^
Ket ca'u cua de tai 7
PHAN
NOI
DUNG

Chuong
l.Casd
ly ludn
p p
Dao tao nghe: Goc do tiep can va he qua
8
1.2.
Qi-^y ^riah
dao tao nghe
11
P3,
Vai tro cua dao tao nghe va tao viec lam trong qua trinh d6 thi
\%
hoa
Chuo'ng 2. Khdo sdt
ddo
tao nghe vd tao viec ldm
a Tit
Liem
2.1.
Do thi hoa a
Tir
Liem: nhimg
khia
canh lien quan den dao
tiio
nghe
26
va tao viec lam
2.2.

Dv
hao xu hirdng
viin
dong cua he thong viec lam b
Tir
Liem
35
2.3.
Cong tac dao tao nghe
a Tir
Liem 39
2.4. Gong tac giai quyet viec lam
b TCr
Liem 55
Chuong 3.
Mpt
sd nhdn xet vd khuyen nghi
67
DANH MUC
TAI
LIEU THAM KHAO
71
PHU LUC 73
PHAN
Md
DAU
1.
Tinh
cap thiet cua de tai.
Gon

nguofi vi^ra
la
d6ng
lire,
vira la muc tifiu
ciia
moi qua trinh phat trien
xa hoi, la nhan t6'
quyfi't
dinh thang
lgi
cua
sir
nghifip cong nghifip hoa, hien
dai hoa da't
nu"6c.
Nguon
lire
con ngirdi co anh hirang ra't lan dfi'n
sir
phat
trie'n
cua
m6i
quoc gia. Phat huy
sii:c
miinh sang tao
ciia
nguon nhan
lire la

mot
trong nhung van de quan trong nhat
ciia
cua qua trinh hoach dinh chifi'n
lirgc
va chfnh sach phat trien. Di6u do cang tra nfin quan trong d6'i
vol
nirdc ta
hien nay khi cac nguon tai nguyfin khong nhieu, nguon von han hep va trinh
do khoa hoc cong nghe con lac hau.
Diing Gong si\n Viet Nam da nhieu lan khang dinh can phai phat huy
nhan td con ngudi, va coi dd la nhan to' quyfi't dinh cho
sir
phat trien xa hdi.
Mudn phat huy dugc
ahan
td con ngudi,
trude
he't chiing ta phai giai
quye't viec lam, giam thieu that
nghifip,
Viec
lam
va giiii quyfi't vific lam
la
van de quan trgng cd tfnh tifin quyfi't
de'
hien thuc hoa quan diem con ngirdi
vira
la dgng

lire vira
la muc tifiu
ciia
mgi
qvA
irlnh phat Irien xa hgi. Ghi cd thdng qua lao dgng, mdi ca nhan mdi
cd the ddng gdp
sir
sang lao, nang
lire
cua minh cho
sir
phiit trien xa hgi va
cung
chi
thong qua lao dgng, mdi ca nhan mdi dugc hirdng nhung thanh qua
CLia sir
phat trien xa hdi.
Van de vific iam va giai quye't vific lam cang trd len
biJc xiic
ddi vdi
lao
dgng ndng nghifip trong qua trinh dd thi hoa d Ha Ngi hifin nay. Dd thi hoa
cung ddng thdi cd nghla la dat canh tac ndng, lam, ngu nghiep d
viing
ngoai
d ngay cang giam
siit.
Dieu dd lam cho van de vific lam cua ndng dan d ngoai
thanh Ha

Ncii
vdn da gay gat
hii
trd nfin gay gat han. Mudn cd vific lam chac
chan ndng dan ngoai thanh
Ha
Ndi phai
chuydn
sang cac nghd phi ndng
nghifip nhu: cdng nghifip, tidu thu cdng nghifip, thuang mai - dich vu.
Dfi chu ddng va cd the
chuyfiV
doi
ngh6
nghifip cho ngudi ndng dan,
chiing ta nhat thifi't phai day manh cdng tac dao tao nghe. Gdng tac dao tao
nghe cho ngudi lao ddng ndng thdn phai dugc tifin hanh
trude
mdt budc so
vdi su chuyen dich ca ca'u kinh
tfi'ltrong
qua trinh dd thi hoa. Mdt thuc tfi' can
dugc
ifnh
de'n la
lire
lugng lao ddng dugc giiii phdng khoi lao dgng ndng
nghifip do qua trinh dd thi hoa cao chua cd
dii
nang

lire,
6'\6u
kien citn thie't dfi
chuyfin sang hoat ddng trong cac
linh
vuc cdng nghifip, tieu thu cdng nghifip,
thuang mai - dich vu. Dieu nay ddi hdi cac ca'p quan ly can sdm cd nhung
giai phap day manh dao tao nghe de trang bi
kifi'n
thiic va ky nang nghe
nghiep cho luc lugng lao dgng ndng nghifip, dac biet la
lire
lugng lao dgng tre
giiip hg cd du difiu kifin va nang
lire
can thifi't chuyen sang hoat dgng trong
Ciic nghe phi ndng nghiep.
Ghu dgng dao tao nghe, tao vific lam cho ndng dan khdng chi tao
nguon
nhiui lire
cho qua trinh dd thi hoa ma cdn dam bao
sir
phat trien bfin
vung cua mdt khu dd thi. Dd thi hoa chi cd the thanh cdng khi ngirdi dan dia
phuang dugc tham gia vao quii trinh dd va hirdng thanh qua cua ddi sd'ng dd
ihi chii
khdng phiii bi day ra khdi ddi sdng ciia dd thi.
Dao tao nghe va tao viec lam cho ngudi lao dgng trong qua irinh dd thi
hoa la mgt trong nhii'ng vific Iam can ban de giam thieu cac te nan xa hdi,
diim biio an ninh xa hgi, trat tu xa hgi.

Gho dfin nay, ngoai thanh Ha Ndi da cd nhieu budc di quan trgng va da
dilt dugc nhiing thanh tuu nhat dinh trong
linh
vuc dao tao nghe va tao
vice
lam song nhin chung, cdng tiic nay van cdn nhieu bat cap, khdng theo kip vdi
tdc dc) dd thi hoa. Nhiing bat cap dd la mdt trong nhiJng
nguyen
nhan lam gia
tang te nan xa hdi, ma't 6n dinh va trat tu xa hdi d ca ndi thanh va nhat la
ngoai thanh Ha Ndi hifin nay.
4
Do trinh dd cdn han chfi' va thdi gian khdng cho phep nfin chiing tdi
khdng ihi nghifin
ciiii
van 66 trfin pham vi ngoai thanh Ha Ndi ma
chi
tifin
hanh nghifin
ciJu
trudng hgp tai huyfin
Tijf
Lifim - mdt huyfin kha dien hinh
cua qua trinh dd thi hoa b ngoai thanh Ha Ndi hifin nay. Vdi nhung ly do dd,
ldi chgn dc tai "Dao tao nghe cho ngudi lao ddng b ngoai thanh Ha Ndi hifin
nay (Trudng hgp huyfin Tii Lifim) dfi
ngi.icn
curu vdi hi vgng de xuat dugc
mdt sd giai phap nham nang cao hieu qua cdng
tiic

dao tao nghfi cho dia
phuang.
2.
Tong quan tinh hinh nghien cuu.
Hifin nay trfin binh difin ly luan cd nhieu cdng trinh nghifin cuu
(chuyfin
luan
va bai bao tap chf, hdi nghi, hgi thao) ve dao tao nghe cho
ngudi lao ddng dudi nhieu gdc do khac nhau. Trong sd cac cdng trinh dd
chiing ta cd the diem qua mdt sd cdng trinh tieu bieu nhu: Thuc
trgng
lao
dpng
viec ldm
a
Viet Nam do Nha xuat ban Thdng kfi xuat ban nam 1999,
Dinh hudng phdt trien ddo tao nghe
ciia
Bd Lao ddng -
Thuong
binh va Xa
hgi xuat ban nam 2000, Hpi nghi todn qudc ve ddo tgo nghe vd gidi
quye't
vice
ldm do Bd Lao dgng -
Tliuang
binh va Xa hgi to chiic thang 3 nam 1999,
Cdc bdo cdo ve dieu tra lao dpng - viec ldm Huyen Td Liem
tif
ndm 1996 den

ndm
2000 ciia Ban chi dao Dieu tra lao ddng - vific lam Huyfin Tii Lifim
Giin day, chuang trinh dao tao nghe (BBP) ciia Gdng hoa Lien Bang
Diic
cung da td chuc nhieu hgi thao, hgi nghi ban ve
diio
tao nghe d Viet Nam .
Nhiing cdng trinh trfin da lot ta
khii
rd
biic
tranh dao tao nghe d Viet
Nam. Nhifiu giiii phap cung da dugc de xuat va trfin ca sd dd, nhieu chuang
trinh, du an dao
tiio
nghe da dugc trien khai. Nhung mgt thuc tfi' can phai
dugc lam rd la tai sao hieu qua dao tao nghe d nirdc ta chira dugc cai thifin
sau cac cdng trinh nghifin
ciiu,
cac chuang trinh, du an nay.
Gae
nha
sir
dung
lao ddng van len tifi'ng luc lugng lao ddng d nudc ta
vura
thiia lai
vira
thie'u:
Thira

lao ddng
phd
thdng va
thifi'u
lao dgng dugc dao tao. Hau hfi't cac cdng
trinh
chi
phan tfch ket qua cua cdng tac dao tao nghe, nhung han chfi' ve ca sd
vat chat, ddi ngu giao vifin va va'n dfi tai chfnh eo hep, v,v Diing la nhiing
han chfi' nay la nhung nguyfin nhan dan dfin
biic
tranh kha am dam ve dao tao
nghe d nudc ta nhung nguyen nhdn sdu xa nha't chua dup'c de cap vd do
do,
cdc gidi phdp
dUp'c
de xudt ddi khi cdn thieu tinh khd thi md chi
Id
nhung ldi
thinh cdu, keu gpi chung chung. Nguyen nhdn dd
Id
cdch tiep can quy trinh
ddo tau nghe vd nlulng mdu thudn ndy sinh trong quy trinh dd chua duoc chu
y khai thdc do dd, cdc tdc dpng ve mat qudn ly chua thuc
sU
cd hieu qud.
Ngoai ra, cac cdng trinh tren da de cap nhieu dfi'n van de dao tao nghe
nhung chua ldm ro dgc diem, dgc thd cua ddo tgo nghe so vdi cdc logi
hinh
ddo tgo khac. Tuy mdt sd cdng trinh da di vao nghifin

ciiu
dao tao nghe cho
ngudi lao ddng ndng nghifip trong qua trinh dd thi hoa nhung mdi dirng lai d
Iy luan chung ma chua di sdu vdo phdn tich mdi quan he giua do thi hod vd
tinh idl yeu cua ddo tgo nghe, gidi quyet viec ldm cho
ngu&i
ddn, chUa ddt
ddo too nghe trong
Id
trinh dd thi hod md gdn lien vdi nd
Id
qud trinh chuyen
dich
cc/cd'u
kinh td, ca
cdu
ngdnh nghe.
Mgt
each
rd rang la nhung van de cdn chua dugc khai
thae
sau, tham
chl cdn bd ngd ve qua trinh dao tao nghe da nfiu trfin
cdn
phai dugc khao sat,
nghien
ci'm
mgt
each
thoii dang dfi trfin ca sd dd, chiing ta cd nhung tac ddng

ve mat quan ly
nhiim
nang cao hieu qua dao tao nghe, chuan bi ngudn nhan
luc dap ling yeu cau phat trien kinh te' - xa hgi.
Day la mgt de tai ldn can dugc khao sat trfin dien rdng. Trong khudn
kho tai chfnh va thdi gian
ciia
de tai cap Dai hgc Qud'c gia va dugc
sir
ddng y
cua cac ca'p quan ly, de tai nay dugc tie'n hanh nghifin
ciiu
trudng
hcrp
d
huyfin Tii Lifim giai doan 1996 - 2001. Vi vay, cac kfi't luan trong cdng trinh
nay
cd thi va
cdn
phai dugc kiem chiing lai trong cac trudng hcrp khac 6i
dugc khang dinh tfnh phd qudt.
3.
Muc dich va nhiem vu cua de tai
Muc dfch ciia 66 tai
la thir dugi
ra mdt
each
tifi'p can dao tao nghe va trfin ca
sd dd khao sat cdng tac dao tao nghe d huyfin Tu Lifim nliilng nam qua dfi de xuat
mdt

SC)
kicn nghi nham nang
ciio hifiu quii
cho cdng lac nay
ciia I Kiyfin
trong thdi
gian tdi.
Di dat muc dfch dd, 66 tai cd nhifim vu sau:
- Phan tfch rd cac budc
ciia
quy trinh dao tao
ngh6,
- Khao sat thuc trang cdng tac dao tao nghe cho ngudi lao dgng d
Huyen Tii Lifim trong thdi gian qua.
- De xuat
mcit
sd
Ide'n
nghi cho cdng tac dao tao nghe cho ngudi lao ddng
ndi chung va
diic
biet la nhiing kifi'n nghi cho
tmdng
huyfin
Tir
Liem trong thdi
gian tdi.
4.
Ca
so

ly
luiin
va phuang phap nghien
cihi.
Dc tai dugc trien khai nghien
ciiu
trfin quan difim
ciia
chu nghia Miic -
Lenin, tu tirdng Ho Ghf Minh, ciia Dang ve vi trf, vai trd cua nhan td con
ngudi trong
sir
phat trien xa hgi, cung nhu nhiing sd lieu, tai
lieu
da dugc
cdng bd ve ciic van de dd thi hoa, dao tao nghe va tao vific lam.
De tai cung dugc trien khai nghifin
ciiu
dua trfin mdt sd phuang phap
nghien
ciiu
cu
the'
nhu phuang phap thdng kc, phuang phap difiu tra xa hdi
hgc,
phuang phap du bao,
^
5. Y nghla
ciia
de tai.

De tai cd
th^
dugc diing lam tai lieu hgc tap cho sinh vifin nganh Quan
ly xa hdi, dac bifit la nhung sinh vifin quan tam de'n
ITnh
vuc quan ly lao ddng
va viec lam.
D6
tai cung
la nhffng
tai lifiu tham khao cho cac nha hoach dinh va td
chiic thuc thi chfnh sach dao
tiio
ngh6,
tiio
vific lam d ngoai thanh Ha Ndi ndi
chung va d huyfin
Tir
Liem ndi rifing.
6. Ket cau cua de tai.
Ngoai phan md dau, kfi't luan, phu luc va danh muc tai lieu tham khao,
de tai dugc kfi't cau thanh 3 chuang 7 tie't.
Chuong 1. Ca sd ly ludn
Gliuang
2. Khdo sdt ddo tgo nghe vd tgo viec ldm
a Tif
Liem
Ghuong
3. Mpt sd nhdn xet vd khuyen nghi
1

PHAN NOI DUNG
Chirong
1. Ca sa ly luan
1.1. Ddo tgo nghe: Goc dd tiep can
vd
he qud
Chuan bi nguon nhan luc cha't lugng cao la mgt trong nhiing yfi'u to
quan trgng dam bao
sir
thanh cdng
ciia
mgi chie'n
luge
phat trifin. Nguon
nhan
lire
dugc dao tao va dgng vifin la mgt trong ba ngudn gdc tao nfin
sir
cat
canh
cLia
Han Qud'c vao nhiing nam 50, 60
ciia
thfi' ky XX khi khdng cdn
sir
trg giiip
tir
bfin ngoai. Phat trien nguon nhan luc chat lugng cao da trd thanh
mgt trong nhiing mat khau trgng yfi'u cho chifi'n
luge

phat trien
ciia
cac qudc
gia. Phiit trien nguon nhan
lire
la mgt td hgp nhieu chifi'n
luge
khac nhau,
trong dd dao tao thudng dugc
coi
la chifi'n lugng hang dau. De
tie'p
can
true
tifi'p vdi dao tao nghe, cdng
trinh
nay khdng xuat phat
tir
khai niem nguon
nhdn luc
'
ma xuat phat tir khai niem nguon lao dpng.
Ngudn lao ddng dugc xac dinh la mgt phan dan sd trong va ngoai do
tudi lao ddng (theo quy dinh
ciia
phap luat), cd kha nang lao dgng hicn dang
lao dgng hoac se tham gia vao qua trinh lao ddng. Chiing ta cd the chi ra
dugc dd la
nhifng
ngudi dang lam vific trfin dong rudng, nha may, xf nghifip,

ca quan hanh chfnh, va
nhiing
ngirdi se tham gia vao lao ddng hifin dang
hgc tap hay tfch luy chuyfin mdn, kinh nghiem. Cung nhu cac ngudn
lire
vat
chat khiic, ngudn lao dgng la kfi't qua dau tu trong
qiia khii
vdi muc dfch tao
ra thu nhap trong tuang lai.
Phat trien ngudn lao dgng la chifi'n luge uu tien hang diiu d nhieu nudc
trong dd cd nudc ta. Phat trien ngudn lao ddng bao gom su gia tang
v^
sd
lugng va phat trien ve chat lugng. Cac chi so ve sd lugng
ciia
ngudn lao ddng
Clia mdi qudc gia la sd lugng ngirdi dang va se tham gia vao qua trinh
lao
I.
Ni^itdn nhdt} lire thircVng
dirac dung (rong quan
hC vc'ti ciic nguOn lire
khac
nhir
VA
nhfrng
ngii6n dau
vao
cua

.su
pluil
liicn.
8
'G
"C
;zon
lao ddng dugc hinh thanh trfin ca sd dan sd,
sir
gia tang dan sd, ca ca'u dan sd', v.v
Sd lugng nguon lao ddng ddng vai trd quan trgng trong su phat trifin
cdn chat lugng
ciia
nhan luc
la
yfi'u td' then chdt ddng gdp
viio sir
thanh cdng
cLia sir
nghifip cdng nghifip hoa, hifin dai hoa. Cha't lugng ngudn lao ddng thd
hifin d trinh do chuyfin mdn, ky nang - ky xao va thai dd cua ngudi lao
66ng
dap ling nhung ddi hdi
ciia
su phat trien kinh tfi' - xa hgi. Ngoai ra, khi ndi tdi
cha't lugng nguon nhan luc ngudi ta ciing de cap dfi'n yfi'u td the
lire ciia
ngudi
liio
dgng. Difiu quan Irgng

nira ciia chA'l luci'ng
ngudn
hio
ddng la ca ca'u
nguon lao dgng, trong dd dac bifit la ca cau nganh nghe. Ngudn
lao
ddng chi
cd the phat huy vai trd quye't dinh dd'i vdi
sir
phat trien kinh tfi' xa hdi khi
ngudn lao ddng cd ca
citu
nganh nghe phu hgp vdi ca cau kinh te' va dap
iing
dirc7c
yeu cau phat
trie'n
kinh tfi' - xa hgi theo mdt ca cau nhat dinh.
Qua quan Siit va phan tfch nhung tai lieu hifin cd, chiing tdi thay chat
lirgng ngudn lao dgng thudng dugc danh gia trfin cac tifiu chf tu nd (kifi'n
thiic,
ky nang, v.v ) cua ngudi lao dgng. Vific danh gia chat lugng ngudn lao
dgng
dira
lren cac tifiu chf tu nd (hay bfin trong) cung giiip chiing ta tim cac
giiii phap tang cirdng kie'n thiic, ky nang cho ngudi lao dgng.
Trong cdng trinh nay, chiing tdi de cap tdi
each
tifi'p can danh gia cha't
lugng ngudn lao dc)ng dua vao Ciii bfin ngoai: Giii ma ngudn lao ddng se

pliiii
phuc vu, diip ling. Mdt
each cii
Ihfi,
chfit lugng ngudn lao dgng cfin phiii dugc
danh gia trfin ca sd mirc do dap irng yfiu cau phat
trie'n
kinh tfi' - xa hgi
ciia
nsudn
k\o
ddn"
.
l^^KJll
ICLW ^v^^o
Hai tifiu chf danh gia chatdugng ngudn lao ddng nay dan tdi hai cach
tie'p can khac nhau ve dao tao nghe nhu la nhiing he qua ma chiing tdi se
2.
Thirc ra day khong phai la
each
tiep can danh gia
mai \t
chat hrong ngu6n
lao dong Bai vice
danh gia
chat
Iirang theo
muc
lit^u
da duac

dira
ra bai cac tac gia cua thuyet quan Iy
iheo
muc lieu (MBO) va neu
chung ta coi muc
li^u ciia
quan Iy ngu6n
lao
dong la phuc vu yeu ciiu phat trien kinh te - xa
hoi.
trinh bay chi tifi't trong cdng
trinh*nay.
Vific danh gia chat lugng ngudn nhan
luc
dua trfin cac tifiu chf tu nd
dan tdi
each
tifi'p can dao tao nghe
chi
la qua trinh day va hgc hay qua trinh
truyen tin.
Dudi gdc do tifi'p can nay, qua trinh
dao
tao
ngh6
dugc ly giai nhu mdt
qua trinh ngudi day chuyen tai tri thiic (sau khi dugc ma hoa) cua minh cho
ngirdi hgc; tren ca sd tifi'p nhan, giai ma; ngirdi hgc nhan thiic ndi dung va y
nghla
ciia

thdng tin dugc truyen de'n va bifi'n tri thiic
ciia
ngudi
diiy
thanh tri
thiic
ciia
minh.
Cach tifi'p Ciln nay cho
phcJp
chiing ta cd thd hieu bifi't dugc ban cha't
ciia
qua trinh dao tao, tir dd tim ra nhiing phuang phap dao
tiio
hieu qua. Tfnh
hieu qua d day chi cd nghla la nang cao hieu bifi't, nang
lire ciia
ngudi hgc.
Nhung cdch liep can ndy khong cho phep chiing ta trd
Id'i
duac nhdng cdu
hdi nhu:
nhii'ng
tri thdc, ky ndng, thdi dp md ngudi dgy truyen tdi cho ngudi
hpc
dupe
xdc dinh td ddu, dugc xdc
duih
nhu
the'ndo

vd lieu nd cd phu
hgjy
v&i
nhii'ng yeu cdu
nghe
nghiep
ciia
he thdng viec ldm khdng hay ndi mot
cdch cliung ho'n, cdch tie'p can ddo tgo nhu mot qud trinh truyen tin lieu cd
ihe
ddo tgo dup'c nguon lao dpng ddp
ii'ng
dugc he thdng viec ldm cua xd hpi
khdng. Nhu vay, rd rang la qua dao tao, hicu bie't va nang
lire ciia
ngirdi hgc
dugc nang len nhung nhiing hidu bifi't va nang
lire
dd chua chac chdn giiip
ngirdi hgc tim dugc vific lam va do dd, qua trinh dao tao khdng phat huy hieu
qua ddi vdi
sir
phat trien xa hdi.
Nhiing han che' trfin
ciia each
tifi'p can dao tao nghe nhu mdt qua trinh
truyen tin cung vdi viec ddng y vdi quan difim danh gia chat lugng ngudn lao
ddng dil ggi md cho chiing tdi mdt Ciich tifi'p can khac ve dao tao nghe: Cdch
tiep can duai gdc do qudn ly.
0

Tir gdc dd quan ly, chiing ta thay dao tao nghe la mdt qua trinh lifin
tuc,
mang tfnh chu ky bao gdm
tir
khau xac dinh nhu
cSu,
muc dfch, ndi
dung, hinh thiic va phuang phap dao tao dfi'n vific td chiic thuc hifin va danh
gia hifiu qua
ciia
qua trinh dao tao nghfi
\
Cach tifi'p can dao tao nghe cua chiing tdi ggi md mdt quy trinh dao tao
nghe: Xuat phat tir hfi thdng viec Iam cua xa hgi de hoach dinh nhu
cSu,
muc
lifiu, hinh thiic va phuang phiip diio tao va
vice
diinh gia hifiu qui\
ciia
nd cung
phai dua trfin tifiu chf ca ban nha't la gdn dao tao nghd vdi giai quyfi't vific lam,
giiip ngudi hgc cd thd tim dugc
vi'fic
lam trong hfi thdng viec lam
ciia
xa hdi.
Tir
each
tifi'p can quan ly dao tao nghfi, chiing tdi xin dua ra mdt quy

trinh dao tao nghe
^'a
lay dd lam ca sd ly luan cho vific khao sat, nghifin
ciiu
dao tao nghfi d huyen Tir Lifim.
1.2. Quy trinh dao tgo nghe.
Dao tao nghd
(tir
day trd di ddi chd chiing tdi se dimg thuat ngir dao
tao de cau van thfim phan thanh thoat) la mgt qua trinh gdm nhieu khau cd
logic chat che tir vific xac dinh nhu cau dao tao, muc tifiu dao tao tir dd xac
dinh ndi dung, hinh thiic va phuang phap dao tao; vific danh gia hieu qua dao
tao sc dugc tie'n hanh sau khi thuc hifin qua trinh dao tao va trfin ca sd dd de
xac dinh nhu cau dao tao cho nhiing giai
doiui
tie'p theo
{Xem
hinh
1) \
Xdc dinh nhu cdu ddo tgo: Muc dfch
ciia
dao tao nghe la chuan bi
ngudn nhan luc dap
iing
kip thdi ddi hdi
ciia
thuc tifin ca ca'u nganh nghe.
Nhu vay, khau then chdt nhfit
ciia
dao tao nghfi la xac dinh nhu cau dao tao.

Nhu Ciiu dao tao nghe la sd lugng ngirdi can dao tao.
3.
Nhir
vay, each liep can dao tao nlur mot qua
trinh
truyen tin chi bao quat dugc mpt khau
ciia
dao lao nghe:
khau
t6
chirc thuc hien.
4.
Quy
irinh
dao tao nghe nay ke
thCra
quan niem cua William B. Wcrther va Keith
Davi.s
ve dao tao nhan
.sir
cho
moi doa(,ii nghiep
cu
(lie.
Dicm mdi
ciia
chung toi la gan ket
vi^c
xac dinh nhu cau dao lao nghe voi
ht

ihmig viCc Iam ciia
xa
hgi
hoac
mgl
vung,
ni6i
dia
phuang
va ly
gi;ii.
pliAn lich irtJn
quan
ditJm li.^io
lao nghc.
11
to
2
D
rt)'
X
c^
ps
:r
OQ
PN
H
(C»
I-
o

•—>
p>^
a-
o*
2^
^
P'
-O'
B;^
o
c
=;.
I
•P
rr
^'
o
"
c;
».
•—' **" —
f—,
^"^ ^ OQ O
p)
.—
•ai>
P'
0\
X
3

CJQ
Cu
2;
3
P'
(TQ
O
o
c
n
p>.
c
cx
D
P
CTQ O
a* p
H
O'-
o
:T
o
a.
p'
o
3
p'
2.
OQ
I I

II
o>
c^
5
•<»
^
n-
-? -?
r:
p
g'
P"
P
r^
o.
o
E:'
00
g
-o-
^
O'
D
12
Nhu ciu dao lao nghe la su ke't hgp giiia nhu cau ciia ca nhan va nhu
ciu ciia dia phuang, vung, v.v (sau day ggi tat la nhu cau to chii'c).
Nhu cau ciia ca nhan chfnh la nguyen vgng dugc dao tao mdt nghe
nha't dinh va cd the dugc xac dinh thdng qua cac phifi'u difiu tra hoac quan sat,
phdng va'n.
Nhu cau

ciia
to chiic la so lugng ngudi lao ddng can dugc dao tao
nham diip
iing
yeu cau vc nguon lao ddng cho mgt nganh nghc nhfit dinh.
Vc mat dinh lugng, xac dinh nhu cau dao tao cua td
chii:c
la mdt cdng
vific khdng dan gian.
Trude
hfi't, chiing ta phai tfnh dugc so lao ddng can thie't
cho mdt nganh tai thdi diem du bao. Con sd nay dugc tfnh theo cdng thiic:
L
=
G :
g,
Irong
do
- G la long gid iri kinh
te'cua mgi
nganh;
- g
Id
gid iri
nipt
lao
dgng
tao ra irong
ngdnli
tgi

ih&i
dicm du
bdo.
Tir
dd, sd lugng ngudi cin dao tao cho mdt nganh cu
ihi
se la:
Ldt = (L - L
he)
+ Lr, trong dd:
- Ldt: So nguoi cdn ddo (go
clio
mot ngdnh igi tlidi dicm du bdo,
'
L: Sd
lao
dgng cdn thiei cho mgt ngdnli tgi tlidi dicm
dubdo,
- Lhc: So lao dgng hicn co trong ngdnh,
- Lr; So
lao
dong
hiCn
co irong nganh se ra di (ve
hiru,
rdi khoi nganh)
\v.o
thai
di6m dir
bao.

Viec xac dinh nhu cau dao tao phai can
cii
vao ca ca'u nganh kinh
le'
da duac
quy hoach va du bao gia ui kinh
le'
ma mgt lao
dfing
co the tao ra trong ca cau kinh
tc dd. Vdi hai
chi
sd nay ciing vdi sd lao dong hien cd
ciia
nganh va du bao sd
lao
dfing
se rdi khoi
ng 'nh,
chiing ta mdi co thfi xac dinh dugc nhu
cSu
dao tao.
Khi xac dinh nhu cau dao tao, ngoai nhiJng khd khan ve du bao ca cau
nganh nghe va sd lugng lao dgng can thifi't cho mgt nganh nghfi thi mdt khd
khan rat ldn la djnh hirdng cho nhu
cilu ciia
ca nhan cho
phii
hgp vdi nhu cau
13

ciia
td chiic. Nfi'u chiing ta xac dinh dugc nhu cau
ciia td
chiic nhung cac ca
nhan khdng cd nhu
ciu,
khdng mud'n hgc
nganh ngh6
ma td chiic quy hoach
thi qua trinh dao tao cung khdng cd hifiu qua. Day la mdt mau
thuSn
va cung
la mgt thach thiic ldn trong dao tao nghe d nudc ta hifin nay.
Muc tieu ddo tgo nghe la nhiing chuan muc ma hanh vi phai dat dugc
trong mgt khdng gian va thdi gian xac dinh sau khi dugc dao tao. Vific xac
dinh muc tifiu dao
tiio
cang cu the, chiing ta cang dfi dang xac dinh dugc ngi
dung dao tao va nhirng tieu chuan dd danh gia hifiu qua dao
tiio.*^
Nhu vay, dd xac dinh diing muc lifiu dao tao nghe chiing ta cfin thiim
khao nhiing ngudi cd kinh
nghifim
lau nam trong
ngh^
va nhiing ngudi
true
tifi'p quan ly nghe dd
tiii
cac ca sd.

Npi dung ddo tgo la nhiing tri thiic, trinh do chuyfin mdn, ky nang - ky
Xiio va thai do cin trang bi cho ngudi lao ddng trong qua trinh dao tao.
Xac dinh ngi dung dao tao la mdt qua trinh phiic tap. Cac nha hoach
dinh chfnh sach dao tao cung
nhii
nhiing
chii the
dao tao phai phan tfch thuc
trang ngudn nhan
lire
hicn cd, ddng thdi du bao dugc nhiing yfiu cau
ciia
cdng viec tai thdi diem du bao
ve-tri
thii:c,
trinh do chuyfin mdn, ky nang - ky
xao va thiii do. Nhiing thifi'u hut ve tri thirc, trinh do chuyfin mdn, ky nang -
ky xao va thai do
ciia
ngudn nhan
lire
hifin
tiii
so vdi yfiu cfiu
ciia
cdng vific
liii
thdi
difi'm
du bao se la ngi dung dao

tiio {Xem
lunh 3).
Tri thuc la nhung kie'n thu'c ca ban ve khoa hgc tu nhifin, khoa hgc xa
hgi,
khoa hgc cdng nghfi, nghfi thuat
iing
xir, v.v Dao tao tri thiic nham tao
ra nhung hieu bifi't ca ban, ban dau de ngudi dugc dao tao cd the tifi'p can
nhii'ng
kie'n
ihirc
chuyen mdn hay chuyfin nganh (trinh do chuyfin mdn) va ky
nang - ky xao cung nhu thai do cfin thifi't khi hanh nghe.
"* Vi
du: Mot trong nhung muc tieu dao tao
m6t
liep vien hang khong la trong
thai gian
2 phiil, anh hoac chi
la phiii
CO klui
nang lap
mf>i
chuyen du Imh cho
m6i
hanh khach theo yeu cau
tai
m6l thanh pho nao do
trong hanh trinh bay.
14

Nhirng yeu
cSu
cua nghe tai thoi diem
dir
bao
Tri thiic
Trinh 66 chuyfin
mfin
Ky nang- ky xao
Thdid6
Thid'u
hut =
Ndi
dung dao tao
Tri thi'rc
"^
t
-
Trinh
dO chuyen
mfin
f
Ky
nnng-
ky xao Tliai dfi
Thirc irang
ciia
ngu6n
niiAn lire
Hinh 3. Xdc

dinti
ngi dung ddo tao
Trinh do chuyen man la
sir
nam bat, nhan thiic va kha nfing xir ly
cdng vific
ciia
ngudi
lao
ddng trong pham vi nganh nghe ngudi dd dugc dao
tao.
Dao tao trinh do chuyfin mdn la qua trinh trang bi hieu bifi't chuyfin
nganh nham tao ra nang
lire
xir ly thdng tin va ra quyfi't dinh khi lam vific
trong mgt nghe xac dinh.
Ky ndng - ky xao la kha nang thuan thuc trong
vice
thuc hien va phdi
hgp cac thao tac khi tifi'n hanh cdng vific. Dao tao ky nang - ky xao la qua
trinh trang bi va ren luyen nghifip vu cd tfnh tac nghifip
ciia
mdt cdng vific
Xiic dinh.
Thdi dp la y ihii'c td chiic ky luat, tinh than lam viec trong
qiia
trinh
lam viec, nd the hicn ciieh
nhin
nhan

ciia
ngudi lao ddng ddi vdi cdng vific
ciia
hg. Dao tao hay giao due thai do la qua trinh trang bi nhiing ngi quy, quy
dinh vfi ky luat, vfi sinh va an toan lao dgng cung nhu trach nhifim va dao
diic
•
nghe nghiep cho
ngue-
lao dgng.;
Til
ndi dung dao
tiio,
chiing ta xac dinh cac hinh thiic va phuang phap
dao
tiio
thfch hgp.
15
Hinh thdc ddo tgo ra't da dang, phong phii nhu: dao tao tai chd va dao
tao d trudng ldp; dao tao ngan han va dao tao dai han; dao tao tap trung hay
dao tao khdng tap
irung,v.v
Van dd quan trgng la chiing ta phai xac dinh
dugc nhiing hinh thiic dao tao phu hgp vdi ngi dung dao tao. Bdi hinh
Ihiic
dao tao la mdt trong nhung yfi'u to quan trgng trong vific nang cao hifiu qua
cdng tac dao tao nghe. Chang
han^
dao tao d trirdng ldp thudng thfch hgp cho
vific dao tao kifi'n thiic va trinh do chuyfin mdn nhung dao tao tai chd lai la

hinh thi'rc
phii
hgp eho dao
tiio
ky nang va thiii dd.
Phuang phdp ddo tgo la
each
thirc truyen dat ndi dung dao
liio
cho dd'i
tugng. Trong thuc tfi' chiing ta cd nhifiu phuang phap khac nhau nhu: phuang
phap bat chudc, phuang phap tham gia, phuang phap hgc trfin mau, phuang
phap lifin tudng, phuang phap nghifin
ciiu
tinh hudng.
Phuo'ng phdp tham gia la phuang phap de ngudi lao ddng tham gia
true
tifi'p vao cdng
vice
va dao tao hg trfin chfnh cdng vific dd. Phuang phap
nay cd
lai
diem la ngudi lao ddng tifi'p thu nhanh, khd qufin va ngudi lao ddng
dugc dao
tiio
ciic ky nang - ky xao hoan loan
phii
hgp vdi yeu cfiu ve khoa
hgc,
ky

l!.
uit
va cdng nghfi dang ap dung.
Phu'ong phdp bdt chuoc la phuang phap ngudi huan luycn lam
mau
cho
ngirdi lao ddng quan sat dc lap lai cac thao tac. Phuang phap nay
phii
hgp vdi
dao tao ky nang.
Phuong phdp hoc tren mdu: Ngudi la lam mgt
mSu
nhu that de ngirdi
lao dgng thuc hanh trfin
mSu
dd. Phuang phap nay phu hgp vdi cac nghe
mang tfnh nguy hiem, hoac nganh nghfi cd chi phf dao tao tdn kem.
Phuong phdp lien tuong
la
phuang phap ngudi huan luyen chi cung cap
muc dfch cdng vice, ngirdi lao ddng tu
tim
ra giai phap va thao tac tdi uu de
thuc hicn cdng vific dd. Phuang phap nay giiip cho ngirdi hgc cd kha nang
siinii tiio
Vii ur giiii quyei cdng
vice
khi hoan canh thay ddi.
16
Phuang phdp nghien cdu tinh hudng la phuang phap ngudi dao tao

cho mdt tlnh hud'ng cu thd
va
ngudi lao ddng dua ra giai phap giai quyfii cho
tinh hud'ng dd. Phuang phap nay dugc
iing
dung dao tao cdng vific cd tfnh
ddc lap ma khdng cd
sir
chi dan, giiip da
ciia
ngudi quan ly.
Theo Hfi -
ghen,
phuang phap la hinh thiic van ddng bfin trong
ciia
ndi
dung do dd, khdng cd phuang phap chung chung thfch hgp vdi mgi ndi dung.
Mdt phuang phap dao tao nghd huu hifiu la phuang phap phai
phii
hgp vdi
muc dfch, ndi dung va dd'i tugng
dao
tao.
Sau khi xac dinh nhu
cSu,
muc dfch, ndi dung, hinh thiic va phuang
phap dao tao, chiing ta tifi'n
hanh id
churc thuc hifin dao tao. Dd la cdng vific
Clia

cac nha dao tao. Tuy
nlufin,
Cac nha quan ly phai
chii
ddng dat hang vd
ngi dung, hinh thi'rc va phuang phap
dao
tao.
Qua qua trinh dao tao, ngudi lao dgng se cd tri thiic,
trinh
do chuyfin
mdn, ky nang - ky xao va thai dd nhat dinh va cdng vific cudi ciing
ciia
cac
nha quan ly la danh gia hifiu qua
ciia
qua trinh dao tao.
Hieu qud ddo tgo la chi sd giua kinh phf dao tao va trinh do chuyfin
mdn, ky nang - ky xao va thai do ma ngirdi hgc tfch luy dugc. Hifiu qua dao
tao nghe cdn thd hien d
sir
thfch irng
ciia
ngudi hgc vdi cdng vific trong thi
Irudng vice lam.
Cd nhieu
each
danh gia hieu qua dao tao. Trong khudn khd de tai,
chiing loi xin dua ra mgt sd phuang phap sau: Cac nha quan ly dao tao phai
do ludng trinh do chuyen mdn, ky nang - ky xao va thai do

ciia
ngudi lao
dgng tnrdc khi dao tao (pretest) va do ludng trinh do chuyfin mdn, ky nang -
ky Xiio va thai do
ciia
ngudi lao dgng sau khi dao tao (posttest). So sanh hai
dai lugng nay chiing ta cung cd the danh gia dugc hifiu quii
ciia
qua trinh dao
tao ngirdi lao ddng. Ddng thdi, cac nha quan ly cung cd thd can cir vao nang
xuii'l lao dgng,
liii
nan lao ddng, sd budi
vfing,
bd
vice
va nguyfin vgng xin
17
thuyfin chuyen cdng tac cua ngudi lao ddng trude va sau dao tao dd danh gia
hifiu qua cua qua trinh dao tao.
Danh gia hifiu qua qua trinh dao tao la mdt cdng vific can thifii dd ra cac
quyfii dinh phan cdng cdng vific ddng thdi xac dinh nhu cau dao tao cho cac
giai doan tifi'p theo.
Dudi gdc dd quan ly, sau khi cd kfi' hoach dao tao nghe (nhu cau, muc
tifiu, ndi dung, hinh thiirc va phuang phap dao tao) chiing ta can phai lap cac
kfi'
hoach hd trg. Ciic kfi' hoach hd trg ndi chung va kfi' hoach hd trg dao tao
nghe ndi rifing mdt so kfi' hoach sau: Ke hogch nhdn luc
fDoi
ngu giao vien

nhu la luc lugng nhan
lire
ndng cd't
ciia
kfi' hoach dao tao nghfi), ke hogch tdi
chinh vd ca sd vdt chdt
fHfi
thdng trudng ldp, trang thifi't bi va tai chfnh), ke
hogch thdng tin (thdng tin tuyfin truyen dd ca nhan hidu dugc ca ca'u nganh
nghe quy hoach, nhiing hd trg cho hgc nghe dd dinh hudng vific hgc nghfi cua
ca nhan cho
phii
hgp vdi nhu
ci\x
dao tag nghe cua dia phuang).
7.3.
Vai trd cua ddo tgo nghe vd tgo viec ldm trong qud trinh do thi
hod,
Dao
tiio
nghe cho ngudi lao dgng giii vi trf quan trgng trong chifi'n
luge
phiit trien ngudn nhan
lire ciia
dai nudc. Bdi lao dgng qua dao tao bao gid
cung phai
chifi'ni
mdt ty trgng ldn trong ca cau lao dgng. Han nua, dao tao
nghfi phai di ddi vdi giai quyfii vific lam cho ngudi lao dgng. Van de nay cang
trd nen cap thifii ddi vdi lao dgng ndng nghiep khi qua trinh dd thi hoa dang

difin ra nhanh chdng, lao ddng ndng nghifip se chuyen sang lao ddng phi
ndng nghifip (thuang mai, dich vu, cdng nghifip) do
sir
chuyen dich ca cau
kinh le'. Khi dd, ngudi lao dgng ndng nghifip thifi'u tri thiic ve cac nghe phi
ndng nghiep va vi vay hg dang
diing
trude nguy ca thie'u vific lam, khdng cd
vice lam. Do dd, diio
tiio
nghe va giai quyfii vific lam cho ngudi ndng dan
trong qua trinh dd thi hoa ia mdt
iai
yfi'u.
18
OAI
HOC CUOC
GIA
HA NOl
DT
/
^(^
Mdt thuc tfi' cho tha'y dd thi hoa nhanh dan dfi'n phdn ldn dai canh tac
ndng nghifip cua ngudi dan bi chuydn muc dfch sir dung. Dieu nay keo theo
su chuydn dich ca ca'u kinh tfi' nhanh chdng va tat yfi'u ngudi lao dgng ndng
nghifip se phai chuyen sang hoat dgng thuang mai- dich vu va cdng nghiep.
Khao sat d huyfin Tur Lifim, chiing tdi tha'y dd thi hoa da lam giam
dang ke dai canh tac ndng nghifip va keo theo dd la su chuydn dich ca ca'u
kinh
Ifi'

lir
ndng nghifip - cdng nghifip - dich vu sang ca cfiu dich vu - cdng
nghiep - ndng nghifip. Nam 2000, gia tri san xuat nganh ndng nghifip chifi'm
37,69%
ty trgng tdng thu nhap, cdng nghifip chifi'm
28,73%
va thuang
niiii
-
dich vu chifi'm 33,58%. Du tfnh dfi'n nam 2020, ly trgng tdng thu nhap giua
cac nganh se la: ndng nghifip: 7,05%; cdng nghifip: 40,69%; thuang mai -
dich vu: 52,26%.
De dam bao
sir
chuyen dich ca cau kinh tfi' dd, chiing ta phai
chii
ddng
chuyfin dich ca can nganh nghe. Va dd ngudi
liio
ddng dap
iing
dugc vdi su
chuyfin dich ca cau nganh nghe, chiing ta phai day manh dao tao nghe. Tham
chf ngudi lao ddng phai dugc dao tao nghe tnrdc dd theo kip vdi tdc do dd thi
hoa dang difin ra, thfch
iing
vdi cudc sdng dd thi sap tdi. Ngudi
lao
ddng se
piiiii dugc dao

tiio
nhirng tri
Ihiic
trinh do chuyfin mdn, ky nang, thai do cfin
thiei de vd the tlm cdng viec nhai dinh
phi^i
hgp vdi ca cau nganh nghe, ca
Cii'u kinh le'. Vdi trudng hgp huyen Tir Liem, ca cfiu kinh te' dfi'n nam 2020
nganh nong nghifip se chifi'm ty trgng rai thap trong tdng ciic nganh (7,05%).
Dieu nay se Iam cho mgt sd lugng lao ddng ldn trong ndng nghifip se chuydn
sang lao dgng trong
ITnh virc
cdng nghiep, tidu thu cdng nghiep; thuang mai -
diea vu. Vay, ngudi lao dgng can dugc dao tao nghe vdi hinh thiic, phuang
phiip va ngi dung thfch hgp dd thfch
iing
vdi yfiu cau
ciia
cdng viec.
Dd thi hoa klidng cd y
ngliTa
la day ngudi dan ra khdi cudc sdng dd thi
ma ngugc
liii,
chiing ta phai thuc hifin phuang cham "ly ndng bai ly huang".
ngirdi dan
chi
cd thd rdi ddng rudng nhung khdng rdi nai cu tni
ciia
minh.

19
Han nira, dd thi hoa chi cd the thanh cdng khi ngudi dan true tifi'p dugc tham
gia vao
qua
trinh dd. De ngudi dan tifi'p can dugc vdi cudc sdng dd thi, hg
phai dugc dao tao nghd va giai quyfii vific lam dd kip thdi thfch umg vdi
sir
chuyfi'n
dich ca ca'u kinh tfi', ca ca'u nganh nghd.
Thuc tfi' giai quyfii va'n dd nay d cac nudc cho thay hudng giai quyfii
chu yfi'u
la
chuydn
nhiing
lao ddng ndng nghifip nay sang hoat dgng san xuai
cdng nghifip, tidu
thii
cdng nghifip va cac dich vu, thuang mai. Dd ngudi dan
vdn sinh sdng bang nghe ndng nghifip hoac
chii
yfi'u bang ndng nghifip nay cd
thd chuydn sang hoat ddng va sinh sdng bang cac nghd khac nha nudc phai
cd
sir
hudng
di.n
hg
lira
chgn nghe nghifip mdi, phai td chirc dao tao nghe cho
hg va phai cd cac hinh thiic thfch hgp hd trg, giiip da dd hg timg budc chuyen

ddi nghd nghifip, dam
biio
vific lam.
Nhiing qudc gia ma dai bd phan dan cu sd'ng bang ndng nghifip nhu
nudc ta ndi chung va huyfin Tir Lifim ndi rifing thi van de giai quyfii vific lam
cho lao dgng ndng nghiep rdi khoi
ITnh
vuc san xuat ndng nghifip trong qua
trinh cdng nghifip hoa, hifin dai hoa ndi chung va qua trinh dd thi hoa ndi
rifino hidn
la mdt vii'n de thdi su
biic
thifii
ciia
thuc tifin.
Theo quy hoach phat tridn khdng gian
thii
dd Ha Ndi, huyfin Ttr Lifim
se la mdl hirdng md rdng
chii
yfi'u
ciia thii
dd dac bifit la trong thap ky dfiu
ciia
thfi' ky XXI. Dieu nay cung dong thdi vdi quii trinh dd thi hoa se difin ra
manh me tren dia ban huyfin nhiing nam tdi va gan lien vdi qua trinh dd la
nhifng
ddi hdi ve diio tao nghe, giai quyfii vific lam dam bao ddi sdng cho lao
dgng ndng nghifip.
Viec lam va dao tao nghe la 2 van de cd quan he bien chiing vdi nhau

va la dieu kifin ca ban cd y nghTa quyfii dinh ddi vdi su phat tridn kinh tfi' - xa
hgi.
Tlidng qua dao tao nghc, ngudi lao dgng cd dugc trinh do, ky nang, ky
Xiio,
thai do
nhfii
dinh de tir dd cd thd
kie'm
dugc vific lam thfch hgp de vira
20
tao thu nhap cho ban than va gia
dinh
vira gdp phan tang thu nhap kinh
tfi'ciia
dia phuang va cua ca xa hdi. Dao tao nghe cho ngudi lao ddng cung la mgt
chifi'n
luge
quan trgng
chu^n
bi ngudn nhan luc cho qua trinh dd thi hoa.
Ddi vdi nudc ta dd ca ban trd thanh nudc cdng nghifip hoa, hifin dai
hoa vao nam 2020, Nghi quyei Trung uang 2 khoa VIII da khang dinh:" ciing
vdi khoa hgc - cdng nghfi, giao
diic
- dao tao la qudc sach hang dau" va "can
khai
ihac
sir dung nhidu ngudn
lire
khac nhau trong dd ngudn

lire
con ngudi
la quy bau nhai, cd vai trd quyfii dinh, dac bifit ddi vdi nudc ta khi ngudn
lire
lai chfnh va vat chat cdn han hep". Quan didm nay da nfiu bat vai trd
ciia
ngudn
lire
con ngudi. Tuy nhifin, ngudn
lire
dd phai la lao ddng cd trf tue cao,
lay nghe thanh thao, pham chai tdt dep, dugc bdi dudng bdi nen giao
due,
dao lao tien tifi'n vdi ndn khoa hgc cdng nghfi hifin
diii.
0 bai
cii
qud'c gia nao trfin thfi' gidi, suy dfi'n ciing,
nhiing
thanh qua dat
dugc trong qua trinh phat trien kinh tfi' - xa hdi deu xuai phat tir hoat ddng trf
tue,
sang tao nghe nghifip
ciia
con ngirdi. Dao tao nghe khdng chi cd muc
dfch
lir
than
ciia
ngudi lao dgng ma muc dfch

ciia
nd
la
tao dieu kifin cho
ngudi iao dgng kifi'm viec lam, tao thu nhap cho ban than va qua dd gdp phan
phat tridn kinh tfi' - xa hgi .
Cdng lac dao lao nghe dd giai quyfii
vice
lam cho ngudi lao ddng d
huyfin Tir Lifim trong thdi ky dd thi hoa anh hirdng quyfii dinh ddi vdi
sir
phat
trien kinh tfi' - xa hgi ve ca mat
vT
md va vi md.
Vfi mat
vT
md: Dao tao
nglie
quyfii dinh vific nang cao trinh do chuyfin
mdn ky thuat
ciia
ngudi lao dgng thdng qua va bang dao tao nghfi dd hoan
thien
ky nang
ciia
ngudi lao dgng. Dao tao
ngi.5
cung cap cho cac nganh kinh
te'

sd
lugiig
lao dgng cd chuyfin mdn ky thuat cao, tay nghe gidi, gdp phfin
day nhanh quii trinh bie'n khoa hgc ky thuat trd thanh
lire
lugng san xuai
true
tifi'p va qua dd, thiic day kinh tfi' - xa hdi phat tridn.
21
vd mat vi md: Dao tao
nghg
cho ddi ngQ lao ddng d huyfin Tir Lifim se
«
gdp phin trang bi nhiing ky
nang
chuyfin mdn nhai dinh dd giiip hg cd dugc
vific
iam
tai cac td chiic kinh
t^
- xa hdi trfin dia
ban
huyfin. Giai quyfii vific
iam
tai chd cho ngudi lao ddng
la
mdt bifin phdp tfch
cue.
Tuy nhifin, trfin
Ihuc

tfi' hifin nay sd lao ddng ndng nghifip d Huyfin qua dao tao cdn rat tha'p.
Da sd ndng dan van van san xuat theo kinh nghifim "cha truyen con ndi" vdi
cdng cu lac hau, thd sa, do dd nang suat lao ddng tha'p, chai lugng san pham
khdng cao. Khi chuydn ddi ca ca'u kinh tfi', chii
^
ldi siin xuai chai lugng cao,
cdng tac dao tao nghe cho ngudi lao dgng ndng nghifip la mgt va'n de khd
khan nhirng khdng the khdng tifi'n hanh. Ngoai ra, dao tao nghfi se giiip cho
ngudi lao ddng dia phuang cd thd tifi'p can vdi thi trudng lao dgng qudc tfi'.
Dieu nay giiip cho hg cd dugc cdng vific dn dinh, lang thu nhap, cai thien ddi
sd'ng cho ngudi than, him giau cho ban than va tao vdn dd phat tridn san xuai
thu hut nhung ngirdi lao
d.)ng
khac.
Nhu vay, dao
tiio
nghe va giai quyfii vice lam cd y nghTa rat ldn, nd
gdp phan phat tridn kinh tfi' - xa hdi, tao thu nhap cho ban than ngudi lao
dgng va cho gia dinh hg. Dac biet, ddi vdi huyfin Ttr Lifim, khi dd thi hoa
dang difin nhanh, dao tao nghe cho ngudi lao dgng se gdp phfin giai quyfii
vice
lam, tranh tinh trang khfing cd viec lam nhu
la
nguyfin nhan true tifi'p diin
dfi'n ddi ngheo, benh tat va tfi nan xa hgi.
Tliie'u
viec lam va thai nghifip la nguyen nhan
chii
yfi'u dan dfi'n cac tfi
nan xa hdi. Ngirdi thai nghiep

la
ngirdi trong
lire
lugng lao dgng cd
siic
khoe,
cd tay nghe, cd trinh do chuyfin mdn cd nguyfin vgng lam
vice
nhung khdng
tim
duoc vific Iam. Tliai nghifip da trd thanh mdt van de xa hdi
bu:c xiic
ddi
vdi mgi nen kinh tfi'. Nd khdng
chi
phd bifi'n d cac nudc cdng nghifip phat
trifin ma ngay cac nudc dang phiit trien cung phai ddi diiu vdi van de nan giiii
nay.
Tliat
nghifip khdng
chi
la ngudn gdc
ciia
su bai binh dang, xung dot xa
hgi,
niin
ngheo khd ma cdn gay ra linh
iriing
lang phf ngudn nhan
lire.

22
Tinh
trang thai nghifip, thifi'u vific lam b nudc ta rai nghifim trgng, dac
bifit la ty
Ifi tftai
nghifip d Ha Ngi . Ttr nam 1996 dfi'n nay, ty le nay chua lan
nao xudng dudi 7,5% va didu dang e ngai la qua trinh dd thi hoa nhanh khifi'n
tinh trang thai nghifip cd xu hudng gia tang d cac huyfin ngoai thanh Ha Ndi,
trong dd huyfin Ttr Lifim la didn hinh.
Do qua trinh dd thi hoa nhanh, sd' lao ddng ndng nghifip trfin dia ban
huyfin Ttr Lifim thifi'u va khdng cd vific lam ngay cang nhieu. Chiing la cd thd
tham khao tlnh
hinh
lao dgng vific lam d Tir Lifim nam 1999 va nam 2000
(Bieu 9).
;
«
Bieu 9: Tinh hinh lao
dpng,yiec
ldm huyen
TdLiem
1999 - 2000
Nam
1999
2000
Lao
dfing
co
vi6c
iam

(
ngudi)
74.800
87.736
Lao dong khfing co
viSc iam
(
ngudi)
4.400
7.400
Lao
dOng
thifi'u viec
iam
( ngudi )
11.300
11.032
( Ngudn: Bdo cdo dieu tra lao dpng, viec ldm huyen Td Liem 1999- 2000)
Nhu vay, sd lao ddng khdng cd vific lam nam 2000 tang han so vdi
nam
1999
la 3000 ngirdi, sd lao ddng thifi'u vific lam nam 2000
tfing
han nam
1999 la
268 ngudi.
Nguyfin nhan
chii
yfi'u
ciia

sd lao ddng thifi'u vific lam va khdng cd vific
lam ngay
cang
tang trfin dia ban huyfin la do difin tfch dai ndng nghiep bi thu
hep,
do tang dan sd ca hgc trfin dia
ban
huyfin
va
do ngudi dan chua cd trinh
do nghe nghifip chuyen mdn de cd the kifi'm dugc vific lam
phti
hgp.
Tinh
irang thifi'u va khdng cd
vice
liim gia tang la nguyfin nhan dan
dfi'n cac tfi
niin
xa hdi d
Kuyfin
ngay cang nhieu.
23
Nam 1998 sd ngudi nghifin
hiit
trong Huyfin la 240 ngudi.
Nam 1999 sd ngudi nghifin hut trong Huyfin
la
250 ngudi
Nam 2000 sd ngudi nghifin

hiit
trong Huyfin la 255 ngudi
Mac
dti
hang nam so ngudi nghifin
hiit
dugc di cai nghifin rai nhieu
nhung sd ngudi nghien van
tang.'
Cac ca'p quan ly rat quan tam dfi'n nhung
trudng hgp nghifin
hiit va diiy
manh cdng tile cai nghifin. Nhimg sd ngirdi tai
nghifin cdn nhieu, thfim
vao
dd sd' ngudi nghifin mdi van tifi'p tuc gia tang.
Nghifin
hiit
dan tdi trdm cap, cudp
ciia
iam
mai
trflt
tu xa hdi.
Binh quan hang trfin dia
ban
Huyfin mdi nam cd 4000 vu tdi pham hinh
sir.
Thfim
vao

dd, sd gai mai dam
van
dang
va
tifi'p tuc hoat ddng manh me.
Mgl trong nlulng nguyen nhan dan dfi'n tinh trang
nay la'thifi'u
vific
iam,
thu
nhap khdng
dii
sdng va khdng dn dinh. Do dd, cac cap quan ly can sdm cd
bien phap dao tao nghfi, dinh hudng nghe nghifip, giiip cho ddi tugng
nay
cd
mgt cdng vific dn dinh dd dam bao cudc sdng
ciia
ca nhan va gdp phan nang
cao chfit lugng cugc sdng, Ianh manh hoa mdi trudng sd'ng
ciia
nhfin dan.
Dac bifit, tfi nan cd bac trfin dia
ban
huyfin Ttr Lifim gan day trd nfin rat
nghifim trgng. Didn hinh la thang 01 nam
2001,
Cdng an huyen bat giu mgt
diim
biic

ldn d thdn Gia Quang, xa Dai Md vdi sd ngudi tham gia
Ifin
tdi han
20 ngudi va sd tien cd bac
Ifin
tdi han 50
trifiii/ngudi.
Tfi nan cd bac cd
nguyen nhan sau xa la do ngudi dan dugc tra tifin bdi thudng dai ndng
nghiep. Hg cd nhieu tien Iai chua cd dinh hudng nghe nghifip mdi, khdng cd
vific lam nfin mgt sd ngudi da xa
vao
con dirdng cd bac.
Nhu vay cd the ndi rang, dao tao nghe va tao vice lam la mdt van de
quan trgng hfii
siic Citn
thiei ddi vdi ngudi lao ddng d huyfin Ttr Lifim hifin
nay khi qua irinh dd thi hoa
darig
difin ra nhanh. Dao tao nghe va tao vific
Iam khdng nhung giiip
ngirii dan'tifi'p
can dugc vdi cudc sdng dd thi, giiip hg
24