Nghiên cứu xác lập cơ sở địa lý phục vụ phát triển kinh tế và sử dụng hợp lý tài nguyên huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình

i


I HC QUI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN




TRẦN ANH TUẤN
.


NGHIÊN CỨU XÁC LẬP CƠ SỞ ĐỊA LÝ
PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ SỬ DỤNG HỢP LÝ
TÀI NGUYÊN HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH





LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA LÝ






HÀ NỘI - 2013

ii

I HC QUI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN




TRẦN ANH TUẤN



NGHIÊN CỨU XÁC LẬP CƠ SỞ ĐỊA LÝ
PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ SỬ DỤNG HỢP LÝ
TÀI NGUYÊN HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH

Chuyên ngành: Sử dụng và bảo vệ tài nguyên môi trường
Mã số: 62 85 15 01


LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA LÝ


Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Cao Huần
PGS.TS. Trần Anh Tuấn


HÀ NỘI - 2013
iii

LỜI CAM ĐOAN
u c
liu, kt qu 
trong bt k 

Tác giả luận án


Trần Anh Tuấn

iv

LỜI CẢM ƠN
Trong sut nhi u thc hin Lu
gi   c s   t      m ca tp th
ng dn GS.TS. Nguyễn Cao Huần và PGS.TS. Trần Anh Tuấn
thi hc Khoa
hc T 
ngh Vit Nam; Vin bn vng min Trung, Vi
hi Vit Nam;  
ca tnh Qun Quc huyn Qung Ninh.
Trong thi gian va hc t n
c s u kin t  i;
i h 
C - -u kin
  dng s liu.
  c t
hng nghip v s  
Cu  ng
 rt nhiu trong sut c hin lu

Hà Nội, ngày tháng năm 2013
Tác giả



Trần Anh Tuấn

v

MỤC LỤC
TRANG PH 
L
MC LC i
DANH M iv
DANH MC BNG BIU vi
M U 1
p thit c  1
2. M 

 2
2.1. Mu 2
2.2. Nu 2
3. Ph



 2
3.1. Ph 2

3.2. Phm vi khoa hc 2
4. 









 3
5. 







3
 u thc hi  3
c tin 4
8. Ca lu 4
 






 6
1.1. T  6
u v cnh quan 6
u v t chn kinh t,
s dng ho v ng 12
u v n tr  15
u v  kinh t si 19
u v tnh Qun Qung Ninh 21
1.2. 

n 24
1.2.1. Mt s n 24
1.2.2. Cnh quan - ng cn kinh t, s dng
o v ng 29
i v cp huyn 31
1.2.4. Qun tr  33
u 35
u 35
1.3u 38
u 38
vi

 CU CNH QUAN -  NG HP
CHO T CH D
O V NG HUYN QUNG NINH 42
2.1. V  42
 42
2.1.2. Huyn Qut L 42
a v i vi s  n kinh t 43
u t o cnh quan 46

a cht - a mo 46
u, thy h 51
m th c vt 53
 dn Qung Ninh . 58
2.2.5. Tai bi 64
p phn t i vi s o
cnh quan huyn Qung Ninh, tnh Qu 66
m cnh quan huyn Qung Ninh, tnh Qu 67
2.3.1. H thi cnh quan huyn Qung Ninh 67
m cnh quan huyn Qung Ninh 69
ng lnh quan huyn Qung Ninh 80
nh quan huyn Qu
i vi s dng h 84
nh quan 86
NH QUAN PHC V
NG S DNG H
O V NG 93
  93
 khoa hc ca vi 93
 94
nh ch - i cnh quan 96
nh quan 99
3 thun li ca ci v
p. 99
 c t cnh quan 114
n du lch huyn Qung Ninh 120
vii

NG T CH
PP - DU L DNG

H
HUYN QUNG NINH 124
 ng t ch trin kinh t i gn vi
bo v ng huyn Qung Ninh 124
 dng h
o v ng 124
c 125
c tr t ch
rin kinh t, s dhuyn Qung Ninh 126
4.2.1. Thc tr 126
4.2.3. n trng t chn kinh t, s dng
 131
4.n tr  133
4.3.1. c trng qun tr  133
4.3.2.  xuqun tr n Qung Ninh 135
4.4ng t ch ch
ng bn vng huyn Qung Ninh 141
4.5. C  148
m chung c n Qung Ninh 148
4.5.2. Hin tru qu  t s ti
cnh quan huyn Qung Ninh. 149
 kinh t  bn vnh quan
n huyn Qung Ninh 153
KT LUN 163
DANH MC C N
LU 165
U THAM KHO 166
PH LC 174

viii

DANH MỤC HÌNH VẼ

t s  kinh t  20
 p pho cnh quan 25
 a kinh t  27
i quan h gi khu vc huyn Qung Ninh 36
 n bn vng (UNESCO) 37
u 40
 khu vu Error! Bookmark not defined.
n Qut L 45
 a cht huyn Qung Ninh, tnh Qu 47
 a mo huyn Qung Ninh, tnh Qu Error! Bookmark
not defined.
 th ng huyn Qung Ninh, tnh Qu 55
 hin trng thm thc vt huyn Qung Ninh, tnh Qu
Error! Bookmark not defined.
  huyn Qun 1995 - 2010 58
7. Bi   trn ca huyn Qung Ninh,
tnh Qu 59
 m   trn ca huyn Qung Ninh,
tnh Qu 59
 th i cnh quan huyn Qung Ninh, tnh Qu . 68
 B cnh quan huyn Qung Ninh, tnh Qu 75
t cnh quan huyn Qung Ninh, tnh Qu 77
12. Nhnh quan huyn Qung Ninh 81
 nh quan huyn Qung Ninh, tnh Qu 89
n Cao Hun, 2002, 2005) 96
 
ngn i huyn Qung Ninh, tnh Quh Error!

Bookmark not defined.
ng cn
i huyn Qung Ninh, tnh Qu Error! Bookmark not
defined.
 m n r
huyn Qung Ninh, tnh Qu 111
ix

 n rng sn xut
huyn Qung Ninh, tnh Qu Error! Bookmark not defined.
 t huyn Qung Ninh, tnh Qu 115
 t thc t huyn Qung Ninh, tnh Qu 117
 nh v - - thy sn Huyn Qung Ninh 130
 nh v p huyn Qung Ninh 131
 nh v i, dch v huyn Qung Ninh 131
 i quan h gi
n tr uyn Qung Ninh, tnh Qu 136
 - ch
huyn Qung Ninh, tnh Qu 145
4.6. u h KTST huyn Qung Ninh 148
   150
4.8. Hiu qu kinh t c  150
  n Ninh 152
4.10. Hiu qu kinh t c n Ninh 152
   153
4.12. Hiu qu kinh t c  153
 c dng tiu. 154
 t ch sn xui bn vng
c, Qung Ninh, Qu 156
 thu nhu thu nhp cp ph 159

x

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bng u c 5
B th i cnh quan 9
Bc t thn Qung Ninh 52
Bng 2.2. Dit huyn Qu 60
Bng 2.3. Dit rng huyn Qu 61
Bng 2.4. Ding rung b n 
huyn Qung Ninh (ha) 64
Bng 2.5. Di l i huyn Qung Ninh 64
Bng 2.6. H thi cnh quan huyn Qung Ninh 69
Bng 2.7. Thng cnh quan huyn Qung Ninh 79
Bp ch n 80
Bng 2.9. Ch s i huyn Qung Ninh, tnh Qu 81
Bng 2.10. Cha ph lp cnh quan huyn Qung Ninh 84
Bnh quan huyn Qung Ninh, tnh Qu 91
Bnh trng s bng ma tr 95
Bng 3.2. Bp m  95
Bm t  - i c
cnh quan huyn Qung Ninh 98
Ba ci vi sn xup 101
Bng  i vn r 102
Bng p ch i vn rng sn xut 103
Bng 3.7. M i ci vc
i huyn Qung Ninh 104
Bng 3.8. M loi ci vng cn
i huyn Qung Ninh 105
Bng 3.9. M i ci vn r
huyn Qung Ninh 106

Bng 3.10. M i vn rng sn xut
huyn Qung Ninh 108
Bng 3.11. Tng hp m loi ci vn
p huyn Qung Ninh 111
Bng 3.12. Tng ha cnh quan v
t 115
xi

Bng 3.13. Tng ha cnh quan vc t 115
Bng 3.14. Kt qu t ci cnh quan 117
Bng 3.15. Tng hp kt qu i vt thc t 119
B m 121
Bng 3.17. Kt qu  i Ninh 121
Bng 4.1. Dit, sng mt s 
huyn Qun 1995 - 2010 126
B p huyn Qung Ninh
n 1995-2010 127
Bng 4.3. Chuyn dn 1995-2010 127
B sng thy sn huyn Qun 1995-2010 128
Bng 4.5. Sng thy sn H.Qung Ninh so v 128
Bng 4.6. B p - ng huyn Qung Ninh
n 1995-2010 129
Bng 4.7. Cn kinh t p
nh quan 147
Bng 4.8. Thu nhn vng 159
1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
ng dt trong nhng ng quan trng ca khoa h,

tng hu kin t 
 n kinh t p,
du ln trong nn kinh t qu
Hin nay, n kinh t u gn lin vi s d
vi m hai n
l ng nhiu n lc mt n cht
ng, sc khe h  lcng. Vic khai
n s bii cu
kin t  c, ng sinh hc,
ng xu n sc khi s
 tng hu ki cnh quan i
, dn tr n c khoa hc cho quy ho chc
n sn xut gn vi s dng ho v ng.
3 

ca tnh Qu




n tn 



nm trt L ca
huy   theo ng -  bi vi 3 dng
ng bng, u kin thun l n nn kinh t
ng vi  ng
s du qu, 











 t s dng tai
bi  khu vc h ng b - bin). M
n du l
u qu, nhbin Hi Ninh. c bit, vi
c gii tc hi dn cho mn kinh t
c xng gia
s xut hi 
t, c ven bi
 gii quyc mu qu dng hu
kin t c v n kinh t ng tip cn lt n tr 
trong s dng h
n gii quy m h tr rin bn vng
kinh t - i ch khu vu,  lu
c la chn v “Nghiên cứu xác lập cơ sở địa lý phục vụ phát triển
kinh tế và sử dụng hợp lý tài nguyên huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình”.
2

2. Mục tiêu và nội dung nghiên cƣ
́
u
2.1. Mục tiêu nghiên cứu

p  ng
t ch, ng bn vng huyn Qung
Ninh, tnh Qu
2.2. Nội dung nghiên cứu
 c m i dung u 
- u x u
- u s a cnh quan huyn Qung Ninh
-   nh quan ,  ch
huyn Qung Ninh
-  xun tr  ng trong t ch
p, du l bo v h
kinh t ng h  n vng u cho huyn
Qung Ninh .
3. Phạm vi nghiên cứu cu
̉
a đê
̀
ta
̀
i
3.1. Phạm vi không gian
Khu vc l

 u   huyn Qung Ninh,
tnh Qum   17
o
n 17
o
 b 106
o

(pht
lin) n 106
o
 t L
b ng Hnn L Thn
 (ly theo ranh gi n)t.
3.2. Phạm vi khoa học
Vi m i hn phu trong
nhng v ch yu sau:
-    ng hp cnh quan huyn Qung Ninh, tnh Qung
 cho mn ch.
- u,  xut    t, qun tr     
dng ho v ng; n tr
  ng   n kinh t   nghi   ch
huyn Qu  bn vdi t
n.
3

4. Nhƣ
̃
ng điê
̉
m mơ
́
i cu
̉
a đê
̀
ta
̀

i
- B c nh quan huyn Qung Ninh bao
t lin t t l  hin quy
lu huyn Qung Ninh t  bii
 git chng.
-  th ng tip cn tr  (
n tr )  dc v n
, ng bn v huyn Qung Ninh.
- nh t chn kinh t 
du lch huyn Quc.
-  xu kinh t n vng
i vi di cn t gi dng h
5. Luâ
̣
n điểm bảo vệ
Luâ
̣
n điê
̉
m 1: S  u kin t  t bi
 nc ct L kt hng ca
t h th cnh quan t lio
 ng c huyn Qung Ninh, gm: 1 h/ 1 ph h - 2 kiu - 3
lp/ 9 ph lp - 20 hi cnh quan.
Luâ
̣
n điê
̉
m 2: Kt qu  ch, hong
, s d, quy hon kinh t - i  khoa

hc tin c n v n tr 
 ch dng hhuyn Qui vi 
trin  - t hdu lng bn vng.
6. Cơ sở tài liệu thực hiện đề tài
Luc thc hin d ngun d li sau:
+ B n Qung Ninh t l   
m: th a cha mo, b hin trng s dt.
+ h khoa hn v ng hu
kin t kinh t - i phc v n bn vng tnh Qu
huyn Qung Ninh   c, lun
u kh sung kin th
thc ti .
+ S likinh t - in Qung
Ninh  n 1995 - 2011.
+ Kt qu u tra tha ti huyn Qung Ninh c
trong thi gian thc hin lu
4

7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
- Ý nghĩa khoa học: kt qu u  quy luu
kin t c tp ca cnh quan huyn Qung Ninh, ng thn
nh ti , kinh t - i. Nhng v 
luc ting tip ct, qun tr  n
       u cnh quan ng dng cho t chc
 s dng hng hp.
- Ý nghĩa thực tiễn: kt qu u ca lu u tham kho b
   p  ch chi
trin bn vng KT-XH, BVMT .
8. Cấu trúc của luận án
, clugm 







n cu
2: 



 - 














gian 






 o v ng 




,  phc v ng 





p
o v ng
4: 











  nghip, du
l












.
ng 1.1.








5

Bảng 1. 1. Khái quát nội dung nghiên cứu của các chƣơng
STT
Chƣơng
Mục tiêu
Nội dung nghiên
cứu
Sản phẩm đạt đƣợc
Phƣơng pháp

nghiên cứu
1



1
-  iu v 
lun  u
cnh quan, 
 nh quan,
  kinh
t   
k  n tr

- Vn d 
 u 
Qung Ninh
-  u 
lun   nh
   kinh
t    
dng cho huyn
Qung Ninh
-   v  t
n tr  
dng vi Qung
Ninh
-        
u ca lu


tng h
liu
2

2
-  nh c
 m  ,
  
hp ph 
cnh quan huyn
Qung Ninh
-    
    
o cnh quan
huyn Qung Ninh
-  m cnh
quan   u
 nh quan
huyn Qung Ninh
- ng tng h (TN
       ca
       cnh
quan.
-    cnh
quan huyn Qung Ninh (1/50 000)
- H th  nh
 kiu lo

- Cht nng lc 
ticnh quan
- ng dng

 
d  n
 hp phn
  
cnh quan
- H 
 
cu cnh quan
3

3
  nh
quan nh 
nh m 
thun li ca
cnh quan cho
  
m nghi
lch

-   nh

du lch
- nh ch 
t i cnh quan,
p, ph lp cnh quan

- Kt qu 
nghi ng
sn xut), 
du lch mo him)
-  
-  
 
  
cnh quan
4

4
Ho  
  
tri  
nghip, du lch
  dng hp
  
huyn Qung
Ninh
-   ng
t ch  
n kinh t 
hi gn vi bo v
 ng huyn
Qung Ninh
-  ng t
ch  

nghip, du lch

-  kinh t
   
   
bin
-      n tr 
trong s do v 
ng huyn Qung Ninh
- ng t ch
trin kinh t, s dng hn 
  bo v  ng Huyn
Qu
-  xuh kinh t 
bn v     n huyn
Qung Ninh
-  
tng h 
liu
- 
u tra nhanh


6

CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VA
̀
PHƢƠNG PHA
́
P NGHIÊN CƢ
́
U

1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án
1.1.1. Các công trình nghiên cứu về cảnh quan
Ci nhi  o tn, du
lu cnh quan phc v cho t ch 
s dng h cp ch yu tu
cnh quan theo tip cc.
1) Các công trình nghiên cứu về cảnh quan trên thế giới
a) Nhận thức về cảnh quan và địa hệ thống
* Cảnh quan đƣợc hiểu là phong cảnh
u th k XIX, ti hu hcảnh quan” c s
dng vQuan nic s dng trong mt
s c quy ho ch.
* Cảnh quan đƣợc hiểu nhƣ một địa hệ thống
 k XX,  Nga, c thuc t s 
Ba Lan, Tip, c, cnh quan c xem  ng th  a h thng).
Cui th k XX, cnh quan hc thc s n tc
dn tr c lp. Sau chin tranh th gii th II, 
khoa h tr  ph bin  gii nhc   
t s 
 yng dng.
Hc thuyt v cn v tng th  i t  ca
t. m “cảnh quan” lc 
khoa hc bi Hulmbold [4].  c ct (gm
t)c hiu theo 3 quan ni
- Quan niệm xem cảnh quan là khái niệm chung: Cnh quan biu th tng
hp th  t a mt cp bt k xut quan
ng h 
cc. Tng hp th t a tng th t c t h thng
 i gian c p ph     ph thuc ln nhau
trong s  t th thng nht (Ixatrenko,1991, tr.6) [40].

- Quan niệm xem cảnh quan là đơn vị mang tính kiểu loại: C
ph tp hp mt s  cho
khu v th cm
c th
- Quan niệm xem “cảnh quan”    p li trong
 n c  hin s ng
 gip phn t  nh.  xut
7

 m        A. Grigoriev (1957), N.A. Xonlxev
(1948,1949), A.G. Ixatrenko (1976, 1985). Theo quan nit
pht v ma mt hp phn cnh quan, mt cnh quan hay
      n bt k  ng s thng nht c
i lt ct cu t
76).
y, cng thi c nh: chung, kiu loi
 . Mn t
v c   Viu thng nht coi
t thc th t ng hp th t  
nhau. C   ng ch    cu
  t - ng lc cnh
p cn thc v cnh quan s n tri th la ch
s du h  c th.
b) Hệ thống phân vị trong phân loại cảnh quan
i s i cc thuyt c th cnh
m ca m
u  th . Mt s h thng ph
c k  h th c ng ph thuc (A.G. Ixatxenko,
1976) vi  i (u, kiu, ph kiu, lp, ph lp, loi, ph loi
 loi); h thi ca N.A. Gvozdexki (1961) gm 5 cp  

loi (lp, kiu, ph kii)u h th
 thi cnh quan c
ng 1.2).
S t gi thi cnh quan c v 
c u hii. Tuy t s c u hiu nhn
m gn ging nhau, c th p, ph lp, loi cnh quan, i
loi c dn cnh quan).
c) Hệ thống phân vị trong phân vùng cảnh quan
 i:  
ph: a m u, 
p ng hnh quan (Prokaep,
1971)[50]nh quan u m ng
hp nhu kin t  , ng th khoa hc
quan tr k hoch s dng h
ngu
c tt ca t 
 th p v
th n nay, h th 

8

- Hệ thống phân vị sắp xếp theo tính địa đới và phi địa đới ở cấp cao (A.A.
Grigogiev; V.B XoTrava, 1956; F.N. Minkov, 1959; ). V, h th ca
- X - i - Khu - i - Min - - - Cnh
a 
- Hệ thống phân vị dựa vào tính đới và tính phi địa đới (T.S Sukin, 1974; A.G
Ixatrenko, 1953, 1961, 1991): i - X - Min - nh quan). H th
v   i, i.
- Hệ thống phân vị dựa vào tính phi địa đới tự nhiên: i b 
quy lu      nh quan: L a - X - Min   (I.A

Xontev, 1958)
- Hệ thống phân vị dựa vào tổng thể các yếu tố phân hóa địa lý trên nguyên
tắc đánh giá các nhân tố phân hóa địa lý tự nhiên (N.A Gvozaexki, 1957,
1959,1960; N.I Mikhailop, 1962; Kondratxki, 1965,1968): X - i (min  min
- Khu - i (min  mi- - - Ti
M  ,  cp min
ng nhau v quan niu hi
v tic nhn trong h th 
c, ng d 
nh , cp huy nh quan cp? t
 th  nh 
ng nht.
d) Đánh giá cảnh quan
 nha th k XX theo
nhi 
ng hp th t c v c tin. Mt s
c k  - i c
tng hu kin t a A.M.
t qu cu mi dng li  
 thun li cnh quan i vi h dng .
Tip ncu k thu
u qu kinh t b
- lng
 ng (Leopold, 1972; Hud      u
ng hc nh: t , kinh t - 
ng (FAO, 1993). ca FAO ch i
 dt p.
9

Bảng 1. 2. Các hệ thống phân vị trong phân loại cảnh quan



ph.loi CQ
A.G.Ixatrenko
(1961, 1991)
V.A. Nhicolaev
(*)
(1966)
Vũ Tự Lập (1976)
Viện Địa lí
Viện KH&CN Việt Nam
Đại học KHTN
ĐHQGHN
Nhận xét
1
Thng

Kiu ti




2
H
(*)


 ng nhit m qua
i
Nn tng nhit, m

Nn bc x
Nn bc x

Thng nh  c ng
d
trong thc t.
3
Ph h

   n


Ch  
   n (ch
 
4
Kiu (mang
i)
u kin nhit m (c
m v c  
ng c c.





5
Lp
(*)

Yu t kin t    ng
n ci ca CQ
Cu tr a
ng bng)

    
)
a


Thng nht c v c
v u hiu
6
Ph lp
S 
chiu cao
ng trong
lp
m ki
ki
S    
lp
S 
trong lp
7

nh i c
CQ trong pha
Kiu ch  th
(theo m c)

   
(ki   
u

(Ging V.A.Nhicolaev)

8
Kiu

u th ng

i t ht
m sinh - u
m sinh - u
Trong thc t  
hi thc hin
9
Ph kiu
(Chng)
  t c  i th cp
n tip trong c
 cp
ng nht tt c 
yu t 
    u
c
    u
c

10

Hng

Ki

Ki    
nn nham
Ki    
ng lc hii

11
Ph hng

Ki    
ch b mt




12
Loi CQ
(*)

n gc, ki
m 
S ging nhau c 
d
ng nh 

Mi quan h  
gi  n  c

vt.
Mi quan h  
gi    c
vt.
Thng nht v c 
v nh
 ) T[22], [40], [41], [42], [45]
10

Hinh quan truyn th
ng d  ng
 th
 (Dillon W.R, 1984).
n c y c 
c  - i ca cnh quan hoc ti
cnh quan.
e) Nghiên cứu địa lý ứng dụng
 c tiu cn tng cho s
n ca cnh quan hc ng dng. T, cnh quan ch yu
c ng dng cho qu 
nh quan (G. Harse, 1967). T u cnh quan c ng dng
trong quy hoch dng l (a mng l
sinh th ng)
d  u cnh quan, mi kiu c
ng vi mt kiu thm thc vt t    c bit,   a
  “Cơ sở cho quy hoạch, giải quyết mối quan hệ giữa địa mạo
động lực và phát sinh thổ nhưỡng” t cao.
2) Các công trình nghiên cảnh quan ở Việt Nam
a) Nhận thức về cảnh quan
Trn khoa hc, t n c

bang Nga, bang  t s quc gia
c, Ba Lan, Tip Khc, Bungari, t kinh nghim thc tin  Vit Nam
cnh quan hic n cu theo quan nim: quan niệm kiểu loại và quan
điểm cá thể  thng nht v quan nim chung ca cnh quan:
- Cảnh quan là đơn vị phân kiểu như lớp, phụ lớp, kiểu, loại: m ca
phn lc Vin Khoa hc  Vit Nam, i
hc Tng hp i hc Qui (Phi, 1997; Nguyn Cao
Hun, 1992, 2002; Nguyn Ng
- Cảnh quan là đơn vị cá thể, tương đương với cấp vùng địa lý tự nhiên
       n ca s   nh quan. Nhn th 
ging vi quan nim cc hin thm “Cảnh
quan miền Bắc Việt Nam” c    1976.
b) Nghiên cứu và đánh giá cảnh quan
Vit Nam k tha n thc v cnh quan c
ti gic tin t nhit nh
11

1970 nh lu v cnh quan mi  cn c
hai v c tic bi i h






li hc Tng hi hc Khoa hc T
- n Khoa hc  Vit Nam;
i h i hc khoa hc Hu, i h 
        t v cnh quan ng
d“Cảnh quan địa lý miền Bắc Việt Nam” (1976), “Phương pháp luận và

các phương pháp nghiên cứu, đánh giá tổng hợp điều kiện tự nhiên và quy hoạch
lãnh thổ” c LĐánh giá cảnh quan theo tiếp cận kinh tế sinh
tháin Cao Hun, 2005).
  u cnh quan hc ng d      c
trung gian gi dng h. 
c ng d
 ng Mai,
1991; Nguyn Thi Cc 1999; Nguyn Vit Thnh, 2002; Nguyn Cao Hun,
Nguyn An Thnh, 2004;  n 
ng (ALESng dng H  u cnh quan.
c) Hệ thống phân loại và phân vùng cảnh quan
Du thc tin, nhiu h thi
cnh quan  p vi m 
cu L thi cn Bc
Vit Nam gm 8 cp v  thi cnh quan Vit
Nam ca tp th  a t c Trung T
 gm 10 cp. H thc  ng dng
     p Bn  cnh quan Vit Nam t l 1:1000 000 Phm
 i, 1997, mt s   i ven bin Vit Nam (1:2  
 
h thi cng s  ng dng b
cnh quan tnh Qung Tr (1:200 000) gm: h CQ - ph h CQ - lp CQ - ph lp
CQ - kiu CQ -  - Qung
Tr trong -08.07 (2003), u cn (1992)
 dng h thi gm 6 cp: H cnh quan, ph h cnh quan, lp
cnh quan, kiu cnh quan, hng cnh quan, loi cnh quan (Nguyn Cao Hu
nnk, 2003; Nguyn Cao Hun, 1992).
y, ti Vit Nam cu theo nhi
  u nhm mc
n kinh t gn vi s dng ho v 

ng.
12

1.1.2. Các công trình nghiên cứu về tổ chức không gian phát triển kinh tế, sử
dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường
a) Các công trình nghiên cứu về tổ chức không gian phát triển kinh tế, sử
dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường trên Thế giới
- Về tổ chức không gian phát triển kinh tế
u v quy lua n lng sn
xuc phi sn xut hin t gia th k XIX. Trong g
tt c u mi ch thiu t t ch ti
m th nhm thit k mt mi t
ng th n t   ca 
kinh t hi i).   Carl Sauer (1923), I.G.Thunen (1826), W.Christaller
scoi Peroux (1950) i n
n v t ct ch i
 x nh quy lua s 
nhn ch v m
kinh t ch  hm d
hmn ca khoa h.
t v t ch n mnh  
ng c, Tht
Bc, Trung Quc nhm gii quy c th v t ch
cquc 
T  ch kinh t - i
c gii quyt bng vi ng, t  h thng
, vi m". , CHLB
 ch ng khuy t lc c
c ch h tr mt s vn nh
tri b  n nh.

Ti mt s   n      kinh t c t chc theo
i theo tng thp k 70, Nht Bn hn
ch n cho 
  li sn xut gii Trung Qun kinh t
n vic ng c khu kinh t t ven bi 
i Nht Bc thc hin
a  
 ch kinh t - i  
ng , 
d,   xui t  phn
i gn lin vi cng bin.
13

 tu  
min, quc gia.
- Về quy hoạch bảo vệ môi trường
Quy hong (Environmental planning) u nh970
c ph bin ra th k c khoa hc
mm v i dung quy hoch.
T cui nh Anh, M  
John M. Edington (197 
ng, s dp trong cun
“Sinh thái học và quy hoạch môi trường”. 
nhn mnh v i quan h  i
ng trong cun sách “Sinh thái, đánh giá tác động môi
trường, quy hoạch môi trường”      “Quy hoạch môi
trường cho phát triển vùng” i quan
h gia Quy hong 
Cun “Quy hoạch môi trường bền vững” p bi Andrew Blowers
xut bn lu tn nhiu ln (1994, 1995,

 cho quy hong: (1) s i theo thi
gian; (2) Quy hoch nn, quy ho, quy hoch s dt, quy hoch
bn v 
ng bn v thng mng bn
vng; (7) Ln t bn vng;
(9) Quy hoch khu v bn vng; (10) Thc hin quy ho
nhiu v quy hong : Sino
v ng (John Wiley and Sons, 1976); quy hong nh
(Leonard Ortolano,1984); Quy hoch cn vng (Frederic O.
ch bn vng (John Wiley and
Sons, 1996); Quy hong cho cng nh o v ng
M, 1994); Quy hong (Em manuel K. Boon, 1998).
Ti        -Leo Lai Cho
 cu nhiu v quy hong.
  t “Triển vọng của Địa học môi trường Trung Quốc”   Chen
n b ca hng  Trung Quu
tra tng hp ch           quy
hoch bo v ng-m:
quy hoch bo v ng ng nhu cu v , vi i
quy t v     n, cn thit phi quy ho   
nhng v v ng.
14

b) Các công trình nghiên cứu về tổ chức không gian phát triển kinh tế, sử
dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường tại Việt Nam
- Về tổ chức lãnh thổ kinh tế - xã hội: T ch kinh t - i hay
t chn kinh t - c,
ch ni gia nhn thng thc tin ca khoa hc . T
ch kinh t-c hi kt hp c ch hot
ng: c qui, c

dng t m c 
T    ch kinh t - i bt
t byc
cc v “Phân vùng Kinh tế lớn Việt Nam”  - 
khu kt c trong s n ca khoa h
Kinh t Vit Nam.
“Tổ chức lãnh thổ Đồng bằng sông Hồng và các tuyến trọng điểm”
 c lp cc - i, 6/1994) c
t lou v Quy hoch tng th Kinh t 
hi  cp tViệt Nam - lãnh thổ và các vùng địa lý”
o, 1998); “Địa lý kinh tế xã hội Việt Nam” “Tổ
chức lãnh thổ kinh tế xã hội” ); “Địa lý
kinh tế Việt Nam” (Nguyn Vit Th Th Minh a quan
tri vi s n ca khoa hu v t ch kinh t - i.
u v t ch Vit Nam mi ch
dng li   
c trn kinh t t ch
  cn v b  chc honh c th  t
t nc vi v s dng ho v 
n.
- Các nghiên cứu về quy hoạch bảo vệ môi trường
  n quy hoch bo v  ng
(QHBVMT) c bu mc trong quy hoch tng th 
trin kinh t - i ca c c, ch 
M 
c ru ngun, r, rc d
khu bo tt trong nhng ni dung ca quy hoch bo v ng.
 h  c thit lp m bo
c ch ng. Quy hong  
nhi khi Lut Bo v 

Ti Vit Nam,  u quy hong mn vi
mt s i bt:“phương pháp luận Quy hoạch môi trường” (Trnh Th