Công tác xã hội nhóm trong việc giảm thiểu hành vi gây hấn của học sinh Trung học cơ sở (Nghiên cứu thực hiện tại trường THCS Trung Chính – Lương Tài – Bắc Ninh

1

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN






PHẠM THỊ THANH THÖY






CÔNG TÁC XÃ HỘI NHÓM TRONG VIỆC
GIẢM THIỂU HÀNH VI GÂY HẤN CỦA
HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ




LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Công tác xã hội

Hà Nội-2014


2

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN






PHẠM THỊ THANH THÖY






CÔNG TÁC XÃ HỘI NHÓM TRONG VIỆC
GIẢM THIỂU HÀNH VI GÂY HẤN CỦA
HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ


 : 60900101




c: TS. Trần Hoàng Thị Diễm Ngọc







Hà Nội-2014

3
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành được luận văn này, trước tiên, tôi xin được gửi lời cảm ơn đến
tất cả Quý Thầy Cô đã giảng dạy trong chương trình Cao học Công tác xã hội khóa
2011-2013 - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, những người đã truyền
đạt cho tôi những kiến thức hữu ích nói chung và về Công tác xã hội nói riêng làm cơ
sở cho tôi thực hiện luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Trần Hoàng Thị Diễm Ngọc đã tận tình hướng
dẫn cho tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn. Với sự quan tâm chỉ bảo và sự
góp ý chân thành của Cô đã cho tôi rất nhiều kinh nghiệm trong quá trình thực hiện
đề tài này cũng như có thể tiến bộ hơn trong những bước nghiên cứu tiếp theo.
Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám hiệu và các phòng chuyên môn, các thầy
cô giáo, các em học sinh của trường THCS Trung Chính – Lương Tài - Bắc Ninh đã
tạo điều kiện và tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập dữ liệu, thông tin của

luận văn và quá trình thực nghiệm công tác xã hội nhóm tại trường.
Sau cùng tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình đã luôn tạo điều kiện tốt
nhất cho tôi trong suốt quá trình học tập cũng như thực hiện luận văn của mình.
Do thời gian có hạn và kinh nghiệm nghiên cứu khoa học chưa nhiều nên luận
văn không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được ý kiến góp ý của Qúi
Thầy/Cô để tôi có thể hoàn thiện luận văn này cũng như trưởng thành và vững vàng
hơn trong những bước nghiên cứu về sau.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, 31 tháng 03 năm 2014.





Phạm Thị Thanh Thuý


1
MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 3
DANH MỤC BẢNG BIỂU 4
MỞ ĐẦU 5
 5
 6
 13
 13
 14
 14
u 14

 15
 16
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN NGHIÊN CỨU VỀ CÔNG TÁC
XÃ HỘI NHÓM TRONG VIỆC GIẢM THIỂU HÀNH VI GÂY HẤN CỦA HỌC
SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ 18
1.1.  18
1.1.1.  18
1.1.2.  19
1.1.3.  21
 23
  23

 34
1.3.  39
 39
 40
1.4- -  43
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG HÀNH VI GÂY HẤN VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH
HƢỞNG ĐẾN HÀNH VI GÂY HẤN CỦA HỌC SINH THCS 46
2.1 46

2
2.1 46
 52
 62
 62
hách quan 65
 72
 
 72


 75
CHƢƠNG 3. ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP CAN THIỆP CỦA CTXH NHÓM NHẰM
GIẢM THIỂU HÀNH VI GÂY HẤN CHO HỌC SINH THCS 78
3.1.  
























78

3.2. 



 


. 83
3.2.1.  83
3.2.2.  84
3.3. 


















 93

3.3.1.  93
3.3.2.  104
KẾT LUẬN 112
KHUYẾN NGHỊ 114
TÀI LIỆU THAM KHẢO 118
PHỤ LỤC . Error! Bookmark not defined.

3
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CTXH
CTXHHĐ
CTXHTH
GHHĐ
HVGH
NVCTXH
Nhóm TC
THCS





Hành 




4
DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1: Các biểu hiện nhận thức về HVGH và hành vi không gây hấn 47
của học sinh THCS 47
Bảng 2.2: Một số nhận thức về nguồn gốc HVGH của học sinh THCS 49
Bảng 2.3: Một số nhận thức về cách thức giảm thiểu HVGH của học sinh THCS 51
Bảng2.4: Các biểu hiện gây hấn của học sinh THCS 52
Bảng 2.5. Các mức độ biểu hiện hành vi gây hấn và bị gây hấn của học sinh
THCS 54
Bảng 2.6: Các biểu hiện của học sinh THCS khi phát hiện hoặc chứng kiến
HVGH 57
Bảng 2.7. Các biểu hiện hành động của cha mẹ/người chăm sóc khi con em họ
mắc lỗi 65
Bảng 2.9: Các biểu hiện hành vi bị bạn bè rủ rê, lôi kéo tham gia của học sinh
THCS 70
Bảng 2.10. Các biểu hiện mức độ tham gia một số loại hình giải trí của học sinh
THCS 72
Bảng 2.11. Một số biện pháp giảm thiểu HVGH qua đánh giá của học sinh
THCS. 73
Bảng 2.12. Một số nhận thức về việc phòng ngừa và bảo vệ bản thân khỏi nguy

cơ GHHĐ của học sinh THCS 75
Bảng 2.13: Các phương án tự vệ của học sinh THCS khi đối diện với tình huống
bị gây hấn . 76

5
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
 là   và 
 ành 


  
hóa nào. ó    
trong 
trong   

và 
n 
   
   
 . T   mang
tính  
 



 






 na, 
 
 

 

 , 


  
 

 
riêng và n
               nh
THCS 
    t 
    
  
. 












 


hàn  hành vi
gây    Q
 
niên . M
 
 g  c   sinh 
   

6
 






,  

 
hành vi này trong môi t



 

  
không may
g
là CTXH -  

 T 

 , 

 Công tác xã hội nhóm trong
việc giảm thiểu hành vi gây hấn của học sinh Trung học cơ sở” 

2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
2.1. Những nghiên cứu về gây hấn học đƣờng trên thế giới
* Nghiên cứu lí thuyết về hành vi gây hấn
 ch 
                
  


Zil
 

c do hành vi này


7


(1920), và Konrad L

sinh 
Các        


 [12].
 -1909), nhà
Italia, 
. 
 
ính.
    


  u          
                
kinh            

, 
 






 
  



8


 
 
, 
 

    
  

 

hì [17].
 
  nhiên, m

 


* Nghiên cứu thực tiễn về hành vi gây hấn học đường


tâm.  




 
em  em 

em 12 - 17 cho  
                
 

9
 
 - [43].

  
THCS - -

 
 
 
                
  
 



 các 
 
  các bé gái có 
trên và 
khác không   tiêu
.
 
 HVGH 
.


trong ,
. 
  
 
áo
 

10
 trong
.
 vào ,
 
có
 
  .

 

công. 
 ,  
C
 
  có  THCS là 80,3%.
i Hàn Q, 
  

2  
, nâng cao 
 
[12].

 i chung, HVGH 
   
THCS  
   các 
.  
 CTXH có 
  .
2.2. Những nghiên cứu liên quan đến vấn đề gây hấn học đƣờng tại Việt Nam
* Nghiên cứu lí luận về hành vi gây hấn

11
n nay,  , có  
chung và      ,       
Hành vi gây hấn phân tích từ góc độ tâm lí học xã hội
 và
 
Ngoài ra, Tâm lí học xã hội
  
. T,  và
 
  các 
.
* Nghiên cứu thực tiễn về hành vi gây hấn học đường
 

  , 
 
 c sau:
- Hung tínàng Hà, Hoàng Gia Trang, 2002);
- 

 
- 
và c
- 
 - Hoàng Gia Trang, 2005);
- 
, 2004);
-  
;
- 
Hà, 2008).
  
 - HVGH.  

12
  

   các
 nói chung  
 nói riêngi, bài báo trên 
các  
.
 
 có liên quan
 
- 
2010).
- 
Xuân Dung, 2010);
- , Hoàng

Xuân Dung, 2008 - 2010);
- 
;
 HVGH 
ph rút ra
  

   CTXH kh 
.
Ngay t, CTXH  
 

  

,
Tuy nhi 
 và n ít

13
 
quan

 
.
, các nhà nghiên
  
 CTXH nên
  
sinh.  h và
 . 

Công tác xã hội nhóm trong việc giảm thiểu hành vi gây hấn của học
sinh Trung học cơ sở” 
3. Ý nghĩa của nghiên cứu
3.1. Ý nghĩa khoa học
- h
HVGH   trong

-  
  HVGH sinh THCS.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn
-   
 
.
- 
cho HVGHCTXH trong 
4. Câu hỏi nghiên cứu
- THVGH    
nàoHVGH 


 HVGH
- HVGH  

14
- C HVGH 
nào? ( 
).
-   HVGH 

5. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Mục đích nghiên cứu
- 
HVGH c
- 
 
 hành vi này;
-  
.
5.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- HVGH 

-  HVGH HVGH 
.
-   nh
HVGH  
6. Giả thuyết nghiên cứu
- HVGH  THCS 

-  
c
-  
HVGH 
7. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
7.1. Đối tƣợng nghiên cứu

15
HVGH THCS Trung Chính - -  và các
 nhóm trong  .
7.2. Khách thể nghiên cứu
-  200   

6, 7, 8, 9 là 50 em.  có  93 
.
-  HVGH;  giáo viên,  cán
 
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phƣơng pháp phân tích tài liệu: trình khoa

hân 
HVGHHVGH;  HVGH, các hình
 HVGH;  CTXH;  , 
 HVGH
.
- Phƣơng pháp điều tra bằng bảng hỏi: 


   






sinh nam là 85 em (46,4%).
- Phƣơng pháp phỏng sâu: 












 HVGH 
 ,  HVGH  em; 

 

 (


   , 












  . Ngoài ra, p

16
 







HVGH  , th


HVGH .
- Phƣơng pháp quan sát




- Phƣơng pha
́
p CTXH nhóm         
trên mô hình n
HVGHHVGH 
   
 
 
               
HVGH

, chúng tôi 
  CTXH nhóm
HVGH.
- Phƣơng pháp chuyên gia: 









, HVGH HVGH
- Phƣơng pháp thống kê toán học:  

9. Phạm vi nghiên cứu
9.1. Giơ
́
i ha
̣
n vê
̀
thời gian nghiên cứu
 tháng 11 /2013, c
- Tháng tháng 4/2013: t
.

17
- 30/7/2013  
, ,  CTXH nhóm.
-  10/8/2013: phát p .
- 22/9/2013  
sinh và  .
- 

9.2. Giơ
́
i ha
̣
n vê
̀
không gian nghiên cứu
T THCS Trung chính -  - 
9.3. Giới hạn nội dung nghiên cứu
- và HVGH trong t
THCS 
-  nhóm trong viHVGH 
sinh này.




18
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN NGHIÊN CỨU VỀ
CÔNG TÁC XÃ HỘI NHÓM TRONG VIỆC GIẢM THIỂU HÀNH VI
GÂY HẤN CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Các lý thuyết ứng dụng trong nghiên cứu
1.1.1. Thuyết bản năng (lí thuyết sinh vật hóa về gây hấn)
K
a HVGH

   c khi
  
. 
 

 Trong
  

 NHVGH 
.
T  
             .  
nghiê v 
- B 
 
  Theo ông,  
chính mình, 
 g
  
,  
khác.
Konrad Lorenz (1966)          
 Ông 
 chi  
 trì .

19
Tuy nhiên, trong   
 
- Theo những đặc tính phong phú: HVGH     ,  


HVGH.
- Theo những thay đổi khác nhau: 
nhau 

 , 
 ày. Tuy nhiên, càng ngày, do
   nên các
. H
ra HVGH . C
, trong  


                 
 
 
 . T
 [35].
1.1.2. Thuyết tâm động lực
 -   -  thích



gây   


Mô hình  

20

(1) : Q
(2) : Q
.
 thì . K



    
 . 

 c tác
làm 



 ,  nhút nhát
th , dám . Lí
  
hoàn toàn 




 
 

Nhanh
 
 


 


khác cho



)


vào bên
trong

 


21
                
pháp[9].
1.1.3. Thuyết hành vi về tính gây hấn
 



Theo lí t 
 .   
g :

 Tuy nhiên,
trê   
   
, n

     

T 



S  O  R

 
. Con

c và khâu trung gian chí
HVGH.
S

R

S
(Kích thích)
R


22
, 
không  trong 
 
 
hình thành. 
- ;
- M

- ;
- 
, i ta qu

.
  , 

duy và .

gression th

,       
khác nhau thông qua   
, tình
.

:
- (input var 
 
C

-  
 : 
 hay , 
