Tiểu luận môn văn hóa học họa sỹ thanh hồ một tác phẩm là một niềm trăn trở

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LÊ TRƯỜNG BẢO
LỚP CAO HỌC KHÓA XVII
HỌA SĨ THANH HỒ -
MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ
TIỂU LUẬN MÔN VĂN HÓA HỌC
CHUYÊN NGÀNH MỸ THUẬT TẠO HÌNH
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS NGUYỄN TRI NGUYÊN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 2015
HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ

M ục l ục


Lời nói đầu………………………………………………………… 1
Nội dung 2
Sơ lược đôi nét về họa sĩ – nhà báo Thanh Hồ 2
Hình tượng nhân vật trong tranh của hoạ sĩ Thanh Hồ…… …….….3
Kết luận …………………………… ……………………………… 7
Phần tài liệu tham khảo………………………………………….… 11
Phụ lục……………………………………………………………… ………………………… 12

HỌA SĨ THANH HỒ -
Lê Trường Bảo 2
HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ

MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ
A. LỜI NÓI ĐẦU
Nhu cầu hướng tới cái đẹp của con người luôn luôn mang tính khẳng định:

con người cần phải đẹp "cả về vật chất lẩn tinh thần, và toàn bộ các quan hệ xã
hội với những hoạt động cụ thể của chúng cũng cần phải "theo quy luật của cái
đẹp".Vì vậy, cái đẹp có quyền tuyệt đối tồn tại phát triển. Cái đẹp là chuẩn mực,
thước đo để định giá và định hướng, là lý tưởng thẩm mỹ mang tính phổ biến
trong mọi lĩnh vực sống của con người nói riêng, của xã hội nói chung. Chỉ từ
cái đẹp người ta mới có thể phủ đinh cái ác, cái giả, cái cũ. Trong nghệ thuật cái
đẹp càng hiện ra đầy đặn, rực rỡ càng có sức lôi cuốn, cổ vũ, cảm hóa.
Sáng tạo nghệ thuật nói chung và hội hoạ nói riêng luôn đòi hỏi người nghệ
sĩ phải có niềm đam mê, một tình yêu thực sự đối với môn nghệ thuật mà mình
theo đuổi. Đó là động lực thôi thúc người cầm cọ vượt qua những khó khăn để
dấn thân và trải nghiệm. Bàn về vấn đề này, Nhà phê bình mỹ thuật Phan Cẩm
Thượng có nói, “Khái niệm họa sĩ chuyên nghiệp ở Việt Nam được hiểu một
cách buồn cười. Ai học qua trường Mỹ thuật và vẽ thường xuyên thì coi là
chuyên nghiệp. Ai tự học, dù có nổi danh đến mấy vẫn bị đố kỵ và coi là nghiệp
dư… Làm tròn danh hiệu một họa sĩ thì chí ít phải có tranh để đời. Không có
cái đó, ông ta chỉ là một thường nhân khéo tay hay mắt”.
Trong diễn từ nhận giải Nobel văn chương năm 1972, bình luận về lời tiên
tri của Fyodor Dostoevsky “Cái đẹp sẽ cứu thế giới”, Alexandr Solzhenitsyn đã
phát biểu như sau: “Nắm giữ Nghệ thuật trong tay, chúng ta tự cho rằng mình là
chủ nhân của nó, hùng hổ điều khiển nó, đổi mới nó, cải cách nó, tuyên ngôn
nó, bán nó lấy tiền, dùng nó để bợ đỡ những kẻ mạnh, coi nó hoặc như trò tiêu
khiển trong các ca khúc thị trường, nơi tửu quán, như hòn đá hay cái gậy, bất kể
cái gì tóm được, để phục vụ các đòi hỏi chính trị thoảng qua, hay các nhu cầu
xã hội hạn hẹp. Nhưng, mặc cho mọi dày vò của chúng ta, Nghệ thuật vẫn
không bị vấy bẩn, vẫn không vì thế mà đánh mất đi nguồn gốc của mình, vẫn
luôn luôn, và trong mọi cách chúng ta dùng nó, rọi chiếu lên chúng ta một phần
cái ánh sáng bí mật bên trong của nó ( ) •Nghệ thuật hé mở cho chúng ta, tuy lờ
mờ, tuy ngắn ngủi, những điều không thể nào đạt được bằng lý trí. Như chiếc
gương thần trong truyện cổ tích, nhìn vào nó ta không thấy chính mình mà chợt
thấy một khoảnh khắc ta chẳng khi nào đạt tới, phóng tới, bay tới được. Và chỉ

có tâm hồn đang thổn thức.”
Chính vì vậy Thanh Hồ đến với mỹ thuật nói chung và hội hoạ nói riêng,
ông đã biểu hiện tâm tư, tình cảm của chính mình đối với quê hương, đất nước,
Lê Trường Bảo 3
HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ

con người một cách thuyết phục. Theo ông: Bất kỳ một động lực nào thúc đẩy
việc vẽ thì cũng đều tốt như nhau. Không đề tài nào là nghèo nàn.
Bức tranh bao giờ cũng mạnh mẽ nhất khi, bất chấp bố cục, màu sắc, v.v ,
nó hiện ra như một sự kiện, hay một điều không thể tránh khỏi, ngược lại với
một thứ kỷ vật hay một sự bày biện. Tác phẩm có liên quan đến cả nghệ thuật
và cuộc sống. Cả hai cái này đều không thể làm ra được. Nhưng bạn cũng
không thể tạo ra cuộc sống và vì thế có một cái gì đó chênh vênh ở giữa nghệ
thuật và cuộc sống bởi vì bạn lởn vởn với cái ý nghĩ rằng nó là nghệ thuật Khi
đã thổi hồn vào tác phẩm, thông qua màu sắc, đường nét và những khoảnh khắc
tuyệt vời, giúp đứa con tinh thần của mình sống mãi với thời gian.
B. NỘI DUNG
1. Sơ lược đôi nét về họa sĩ – nhà báo Thanh Hồ
Họa sĩ, nhà báo Thanh Hồ tên thật là Lê Thanh, sinh ngày 23-10-1937 tại
xã Tư Duy, Huyện Tư Nghĩa, Tỉnh Quảng Nghĩa. Nay là Xã Nghĩa Trung,
Huyện Tư Nghĩa, Tỉnh Quảng Ngãi. Cha mẹ là nhà nông, đến năm 18 tuổi, cái
tuổi mà bị bắt lính, Ông quyết không muốn phục vụ chế độ cũ nên tạm biệt cha
mẹ, từ bỏ làng quê ra đi tìm con đường cho riêng mình. Ra đến Qui Nhơn và tại
đây ông đã đến với con đường hội họa, vô tình lạc bước đến tiệm vẽ của họa sư
Nguyễn Viết Hậu. “Ngay từ phút đầu tôi đã không rời mắt các bức tranh. Suốt
ngày hôm đó, tôi cứ lẩn quẩn, loanh quanh ở tiệm vẽ. Thấy lạ, ông chủ tiệm vẽ
gọi lại hỏi chuyện, rồi ông nhận tôi làm học trò ” - ông nhớ lại. Sau 5 năm học
nghề, Thanh Hồ xin phép thầy ra đi đây đó để học hỏi, trau dồi thêm tay cọ. Sau
khi trụ lại Quy Nhơn một thời gian ngắn, Thanh Hồ dự định vào Sài Gòn nhưng
rồi dòng đời đưa đẩy đã khiến ông dừng lại ở Nha Trang và gắn bó luôn với

miền đất này. Khởi đầu, Thanh Hồ xin được chân làm họa sĩ vẽ áp phích cho
rạp chiếu bóng Tân Quang. Suốt ngày tô vẽ chân dung các tài tử điện ảnh,
nhưng trong sâu thẳm tâm hồn của chàng trai xứ Quảng vẫn khao khát được
làm một nghệ sĩ đích thực. Sau năm 1975, Thanh Hồ về làm họa sĩ trình bày ở
Tòa soạn Báo Phú Khánh (nay là Báo Khánh Hòa) và tiếp tục gắn bó với giá vẽ.
Ông đặc biệt thích sử dụng những gam màu lạnh gợi cảm giác bình yên, êm
đềm với những đường nét khá mềm mại. Càng về sau, tranh của ông càng trong
trẻo hơn với những bức tranh chủ đề về biển, quê hương, trong đó nhiều bức đã
được chọn triển lãm mỹ thuật toàn quốc, được giải thưởng khu vực Nam Trung
bộ và Tây Nguyên Nhưng điều người ta yêu mến Thanh Hồ hơn cả chính là
tinh thần nghệ sĩ của ông. Thanh Hồ đã đến với mỹ thuật một cách hồn nhiên,
và gắn bó với nghệ thuật đến suốt đời.
Họa sĩ Thanh Hồ đã là một hoạ sĩ vẽ theo cảm nghĩ, vẽ theo ý niệm riêng.
Chính vì ý niệm riêng đó mà ông còn là một hoạ sĩ tạo được nhiều ảnh hưởng,
rât nhiều bạn bè là hoạ sĩ, nhà báo , nhà thơ ở Việt Nam đã xem ông là một tấm
gương “dám sống hết mình cho nghệ thuật”, một khích lệ cho hành động dấn
thân.
Lê Trường Bảo 4
HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ

Thanh Hồ chưa hề bước qua trường lớp Mỹ thuật. Tuy nhiên, đó khơng
phải là điều quan trọng. Ơng sáng tác bằng bản năng. Với ơng, ban đầu, hội hoạ
chỉ là một phương tiện. Phương tiện tỏ lộ những ưu tư triết lý, các cảm thức
mang tính thơ ca. Nhưng độc đáo là Thanh Hồ đã khơng sa vào lối minh hoạ
giản đơn.
Ngoài công việc sáng tác, họa só Thanh Hồ còn có nhiều đóng góp lớn
cho việc làm báo. Ông là nhà báo của Báo Khánh Hoà, Việt Nam. Ông đã
có công lớn trong việc đào tạo nhiều phóng viên trẻ trong việc biên tập và
vẽ minh hoạ cho nhiều tờ báo.

Vẽ theo “cảm, nghĩ”, và bằng “ý niệm”, ơng đã tạo ra một thế giới hình
hiệu rất riêng cho mình. Một thế giới vừa mang đậm màu sắc duy lý vừa hết sức
trữ tình.
Hình người nhất là hình tượng người phụ nữ trong tranh Thanh Hồ có ý
nghĩa thuần t như khái niệm “người”. Nội dung tranh ơng, được tạo thành
bằng thế, bằng dáng nhân vật, và, sự liên hệ với những hình ảnh mang tính khái
niệm khác. Xem tranh Thanh Hồ, khơng thể khơng cảm nhận đến cái đẹp, cái
đẹp giản đơn, mộc mạc. Nhưng, nếu chỉ căn cứ vào đó mà diễn giải tranh ơng,
thì lại là điều “nguy hiểm”. Chính cách tạo hình giản đơn đó, mộc mạc đó lại
chứa đựng những ý nghĩa biểu xúc khó tả. Nó mở ra nhiều liên tưởng như khi
đối diện với tranh vẽ . Nó tác động trực tiếp. Tất nhiên, còn phải kể đến màu
sắc của ơng. Khơng chỉ đẹp, nó còn là tiếng nói nhiều âm vang của cảm xúc,
tình cảm.
Mỗi người bộc lộ thiên tài một cách khác nhau, song đều tạo những nét
chính yếu của thời đại đang chuyển mình.Trong sự chuyển mình đó, các nhà tư
tưởng đương đại đã tạo ra cách nhìn mới về các giá trị thẩm mỹ nói chung, cái
đẹp nói riêng.
2. Hình tượng nhân vật trong tranh của hoạ sĩ Thanh Hồ
Trước hết về quan niệm cái đẹp mộc mạc, tự nhiên của con người. Hầu
hết các nhà nhân văn đương đại từ các danh hoạ, nhà điêu khắc, nhà văn, nhà
thơ, triết gia…đều ngưỡng mộ cái đẹp của con người nhất là người phụ nữ và
xem đó là “món q kỳ diệu” mà Đấng tạo hố đã cho con người. Lẽ cố nhiên,
con người được tạo ra “theo hình Chúa”, nên con người khơng chỉ đẹp về thân
xác mà còn có năng lực tinh thần. Sêcxpia đã viết: “Kỳ diệu thay con người,
con người cao q làm sao về trí tuệ, về hình dung và dáng vóc đẹp tựa Thiên
Thần, về trí tuệ nó có thể sánh tài Thiên Chúa, thật là vẻ đẹp của thế gian, kiểu
mẫu của mn lồi”
Cái đẹp là tính chất của sự vật tiếp nhận được bằng giác quan, là cái gì
đó gắn bó và sinh ra với đời sống con người, chan hòa trong chừng mực , và
Lê Trường Bảo 5

HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ

trong chừng mực cần thiết làm cho cơ thể trở nên đẹp đẽ. Cái đẹp bắt rễ ngay
trong chính bản chất của sự vật.
Thanh Hồ tâm đắc với hội hoạ, là người đã đưa hội hoạ vào thơ, với những
cảnh tượng lạc quan, tràn trề niềm vui sống, ơng đã nổi bật bởi một biệt tài vẽ
kí hoạ chân dung và biếm hoạ, nhiều họa sĩ ở các thế hệ sau đã tìm được ở ơng
những bài học q về nghệ thuật này trong hội họa.
Hình tượng nhân vật trong tranh của họa só Thanh Hồ huyền dòu mà
thanh thoát, giản dò và hồn nhiên . Từ em bé đến bà cụ già, từ bác nông dân,
hay cô thiếu nữ Mỗi nhân vật đều mang một tính cách riêng biệt nhưng
đều bộc lộ chung một bản sắc đặc trưng của con người Việt Nam .
Đó là hình ảnh những người nông dân, vác cày ra đồng, trong “Hồ
bình ca”, ‘‘Hội họa khơng phải là cứ vẽ hình và màu đúng hệt như mắt nhìn
thấy, bởi vì trong hiện thực còn có cái gì khác nữa… Màu chính xác tuyệt nhiên
khơng phải là điều quan trọng nhất cần đạt”; có nhà danh hoạ đã nói “Càng
ngày anh càng tin chắc rằng kiên trì nắm lấy thực tại, vẽ mải mê trong thiên
nhiên, đừng đề ra sẵn ý đồ thế này thế nọ như kiểu đo chân đóng giày thì nhất
định sẽ thành tranh”.
Người phụ nữ với nét mặt hồ hởi khi xong công việc đồng áng trong
“Đường về”. Bức tranh được vẽ với mảng màu lập thể, hình cơ gái và con trâu
được thể hiện bằng mảng phẳng, trơn Lối diễn hình, mảng phẳng, lớn trong
tồn tranh được đơn giản hóa cao, làm cho bức tranh mang đầy vẻ hiện đại. Khi
thì hình ảnh những cô thiếu nữ thành thò trong “Khát vọng”, “Biển sớm”.
Họ bình lặng thanh thản ngồi “Trước biển” hoặc chờ “Trăng lên” với màu
sắc lãng mạn.
Đôi khi ông đã đưa hình ảnh những người thân thiết của mình như :
bạn bèï, vợ con vào bức họa của mình. “Biển hát”, “Chân dung nhạc sĩ
nổi tiếng” và chính những con người bình dò đầy đức hạnh ấy, đã làm nên
cái hồn cho tranh của ông, là mảng tranh lãng mạn.

Mơtip người phụ nữ được các họa sĩ khai thác trong mn mặt của đời
sống xã hội với tình cảm u mến, cảm thơng của tác giả gắn với mỗi thân phận
cá nhân trong đời thường khi đi sâu vào khai thác thế giới nội tâm, đó là những
người phụ nữ đầy u buồn, trầm mặc khi đối diện với những cái bi thương mất
Lê Trường Bảo 6
HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ

mát của cuộc chiến khi chồng con hy sinh, trong khóe mắt hằn sâu khắc khổ là
những giọt nước mắt của người mẹ, người vợ.
“Ngõ tím” là 1 trong 70 bức tranh sơn dầu của họa sĩ Thanh Hồ (Hội
viên Hội Mỹ thuật Việt Nam, Hội viên Hội VHNT tỉnh Khánh Hòa)
được ơng giới thiệu trong triển lãm cá nhân lần đầu tiên của mình tại
Nha Trang vào mùa thu năm 1965. Đã hơn 45 năm trơi qua, tưởng như
người họa sĩ đã qn bức tranh Ngõ tím ấy nhưng vào một buổi chiều
cuối năm 2011, hình ảnh bức tranh lại hiện hữu khi ơng cầm trên tay lá
thư có in hình bức tranh Ngõ tím. Lá thư đó là của con trai một bác sĩ
người Mỹ gửi cho họa sĩ (Cadn.com.vn)
Được biết, bối cảnh Thanh Hồ vẽ bức tranh này chính là vùng Đức Phổ-
Quảng Ngãi q ơng. Trong cuộc chiến tranh chống Mỹ thì Quảng Ngãi cùng
với Quảng Nam-Đà Nẵng là một trong những địa bàn ác liệt nhất của chiến
trường Khu V. Để rồi cảm xúc thật của người họa sĩ đã làm xúc động trái tim
của vị bác sĩ Mỹ tình cờ gặp gỡ trong cuộc triển lãm năm nào. Và giờ đây Ngõ
tím như là một món q đặc biệt, ngọt ngào mà người con trai vị cố bác sĩ ở
phương trời xa xơi lại mang đến cho ơng
Qua tâm sự trong bức thư, Alexander Mittelmanm - con trai của vị cố
bác sĩ năm xưa cho biết bức tranh này là một “kỷ vật chiến tranh” của cha thì
bức tranh "Ngõ tím" như là một "kỷ vật chiến tranh" của cha mình. Anh kể
rằng: "Khi cha tơi còn sống, ông thường hay kể chuyện với bạn bèøè về cuộc
chiến tranh vô nghĩa mà Mỹ gieo rắc và gây biết bao tội lỗi ở Việt Nam. Là
bác só từng chứng kiến nhiều về sự chết chóc trong chiến tranh nên cha tôi

hiểu rất sâu sắc về nhiều mặt của cuộc chiến đó Và tôi nhớ sau những câu
chuyện kể về chiến tranh ở Việt Nam, cha tôi không quên giới thiệu bức tranh
Ngõõ tím, rồi ông phân tích tỉ mỉ nội dung ý nghĩa của bức tranh cho mọi
người nghe. Những lúc đó tôi càng hiểu hơn về tâm trạng cũng như tình cảm
mà cha tôi đã dành cho bức tranh này. Tôi nghĩ bức tranh như một vùng ký
ức về chiến tranh đã in đậm trong tâm trí ông ấy ".
Bức “Thiếu nữ Chăm”, đã khẳng định được một phong cách nghệ
thuật độc đáo, với tính chất phối kết màu sắc thật hài hòa, ngọt ngào, vừa mơ tả,
vừa biểu đạt và cả điểm xuyết trang trí. Những gam màu tím, hồng, xanh lam,
vàng nâu… có lúc làm người xem liên tưởng đến sắc màu tranh của các họa sĩ
phương Tây: Klim, Gauguin, nhưng tính chất nhẹ nhàng phương Đơng cũng
như bút pháp mơ tả thực tại cuộc sống đời thường vừa hiện thực, vừa cách điệu,
Lê Trường Bảo 7
HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ

tượng trưng và chút lung linh, huyền ảo trong sáng tác của Thanh Hồ, bộc lộ sự
độc đáo riêng biệt.
Tác phẩm “Xứ bình yên” là một trong những bức tranh thành công
của ông, được giải thưởng của Hội Mỹ thuật Việt Nam. Xem tranh người ta
nhận thấy một sự “cách điệu hóa” khá triệt để. Tác giả hầu như đã gạn lọc đi hết
những yếu tố “tượng hình” - nghĩa là những yếu tố có thật, mà con mắt ta nhìn
thấy - và chỉ giữ lại những nét chính, đó là cái “nhịp điệu” đặc thù của đối
tượng ở đây. Ơng đã sử dụng phương pháp của chủ nghĩa lập thể, tả khối đơn
giản để biểu đạt một bức tranh êm ả, yên bình của một gia đình trong thời
đại mới, thời đại Xã hội Chủ nghóa.
Hơn thế nữa Thanh Hồ diễn tả được cuộc sống yên lành, bình yên với
“Điệu ru thời bình” tác giả đã mơ tả những nét sinh động về đời sống đổi
mới, tình u được thăng hoa, ước mơ tràn đầy, hạnh phúc ngập tràn.
Tính dân tộc là nguồn sống của tác phẩm nghệ thuật nằm trong tâm hồn
của người nghệ sĩ, là sự tiếp thu và phát triển truyền thống của ơng cha, là tất cả

tinh hoa của cuộc sống đã ni dưỡng tâm hồn người nghệ sĩ. Tính dân tộc là
mối tình lớn lao và thiêng liêng của người làm nghệ thuật, song cuộc sống của
đồng bào, u q thiết tha q hương xứ sở. Mối tình đó càng nặng càng sâu
thì sự nghiệp càng đậm đà bản sắc dân tộc.
Bố cục chặt chẽ, màu sắc nhẹ nhàng tươi mát, đường nét uyển chuyển
thanh thoát tạo hình đẹp, hiện đại trong bút pháp. Do khó khăn của hồn
cảnh, thiếu thốn mọi bề, ơng khơng quan tâm nhiều đến phương tiện thể hiện,
và nhất là thể hiện bằng cảm xúc của chính mình.
Suốt mấy chục năm theo nghề, ngồi các tác phẩm sơn dầu, Thanh Hồ có
cả một gia tài ký họa chân dung. Ở đó, có những gương mặt nổi tiếng như họa
sĩ Hồng Lập Ngơn, nhà điêu khắc Đinh Rú, nhà văn Võ Hồng, Đào Xn Q,
nhạc sĩ Tố Hải, nhạc sĩ Nguyễn Cường và nhiều văn nghệ sĩ trong cả nước, mỗi
người mỗi vẻ nhưng đều tốt lên nét đặc trưng qua từng ánh mắt, nụ cười, vầng
trán, mái tóc. Theo dòng thời gian, số tranh ký họa chân dung của ơng ngày
càng nhiều hơn qua chuyến đi, những lần tao ngộ. Nhiều bạn bè khun ơng
nên in sách ký họa chân dung để cho mọi người thưởng lãm. Ý tưởng thì hay,
nhưng chưa làm được nên mới đây Thanh Hồ đã nhờ con trai lập Facebook đưa
các tác phẩm của mình lên đó để những ai u thích có thể vào xem, cũng là
cách giúp ơng kết nối với bạn bè.
Lê Trường Bảo 8
HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ

Một số bức tranh khác của họa sĩ về đất nước, con người về thời sự chính
trị cũng đều mang rất rõ dấu ấn tìm tòi sáng tạo. Đó là lối vẽ hiện thực, kết hợp
với diễn tả tự nhiên và với nhiều thủ pháp kỹ thuật rất khác nhau như “Bác sĩ
Đặng Thuỳ Trâm”, như “Lễ khao lề thế lính Hồng Sa”, “ Ngọn đèn ký
ức”. Tác giả sử dụng những bút pháp chân thực lẫn lập thể để nêu bật những ý
tưởng cần nói đến. “Lễ khao lề thế lính Hồng Sa” góp phần phản ánh về lịch
sử bảo vệ chủ quyền lãnh thổ thiêng liêng của Việt Nam trên vùng Biển đơng.
C. KẾT LUẬN

Hình tượng nhân vật trong tranh của họa só Thanh Hồ, trong mỗi tác
phẩm là mỗi nghệ thuật riêng – mang giá trò riêng và khả năng biểu cảm
cho thời kỳ nó ra đời , là những dấu son trong từng chặng đường phát triển
chung của nghệ thuật Việt Nam. Mỗi tác phẩm của ông đều mang những giá
trò nhân văn. Chúng ta yêu những di sản văn hóa cổ truyền: yêu thiên nhiên
đất nước Việt Nam – yêu con người Việt Nam cần cù, sáng tạo; sáng ngời
nhân nghóa và dũng khí quật cường.
Với lối vẽ chủ yếu là lập thể, dàn trải trên mặt phẳng, với những đường
nét khái qt cao, làm cho bức tranh trở nên hiện đại, có thể nói rằng tính dân
tộc và tính hiện đại trong nghệ thuật tạo hình của hoạ sĩ Thanh Hồ bao hàm rất
nhiều yếu tố: phong tục, tập qn, lối sống, ứng xử, cốt cách, tâm hồn, quan
niệm thẩm mỹ, truyền thống bao trùm đó là văn hóa. Bằng thủ pháp lập thể,
khái qt, ước lệ, tượng trưng chú trọng đến nhịp điệu, ấn tượng tổng thể tồn
bộ tác phẩm để gây hiệu quả thẩm mỹ cho bức tranh. Nội dung của tác phẩm
chính là “tinh thần“ của tác phẩm ấy tạo ra. Hiện thực phương Đơng quan niệm
là hiện thực “tinh thần“. Người nghệ sĩ phương Đơng khơng chăm chăm đạt cái
giống bên ngồi, mà muốn đạt tới tâm trạng cao rộng hơn thế nhiều, tới mức tác
phẩm tự nó tìm được cách biểu hiện khi người nghệ sĩ khơng còn nghĩ gì đến sự
nói trên nữa. Có người nói: “Học ở vật chưa bằng học ở tâm“ tranh phương
Đơng là vậy. Phương Đơng nhìn bao qt tổng hợp. Trong khi phương Tây tách
bạch phân minh; phương Tây duy lý; phương Đơng duy cảm. Trong tranh
phương Đơng ln đồng thời nhìn thấy các biểu trưng trừu tượng lồng vào
nhau, bao qt rồi mới đến cái cụ thể. Cụ thể nằm trong bao qt thành một
chỉnh thể. Lão Tử nói: “Đại tượng vơ hình“ cảnh lớn thì khơng có hình. Khơng
có hình vì nó đã bao trùm tồn bộ trong đó. Khơng gian làm gì có hình nhưng
khơng gian chứa cả trời đất, các thiên hà, các hành tinh trong vũ trụ. “Hư khơng
là vạn năng bởi nó chứa đựng vạn vật“ chỉ trong hư khơng thì mới có sự vận
động. Người phương Đơng quan niệm như vậy suốt hàng ngàn năm nay nên nó
trở thành những ngun lý hết sức cơ bản, ứng xử trong nghệ thuật. Vậy nên có
thể nói rằng hội họa trừu tượng là “gốc“ từ phương Đơng. Người phương Đơng

và Việt Nam có vẽ trừu tượng thì cũng là điều tất yếu vì nó trở về “gốc“.
Lê Trường Bảo 9
HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ

Phát triển những tinh hoa của nền nghệ thuật dân tộc ln được các nghệ
sĩ ưu tiên hàng đầu trong sáng tạo nghệ thuật. Khơng chỉ những nghệ sĩ tạo hình
mà ngay cả các nghệ nhân cũng ln ln chú trọng đến bản sắc riêng, độc đáo
của nghệ thuật truyền thống dân tộc.
Hội họa hiện nay đang phát triển đa chiều, đa hướng. Người viết nói lên
quan điểm của mình với mong muốn góp một phần nhỏ vào cơng việc định
hướng nghệ thuật nói chung và hội họa nói riêng nhằm tạo nên một khu vườn
hội họa trong lành và tĩnh tại. Bởi khi ta đã dấn thân trên con đường nghệ thuật
thì cũng đồng nghĩa với đang bước trên than hồng, lửa bỏng. Vậy nên mọi lý
luận đều có giới hạn và mọi so sánh đều khiêng cưỡng trong sáng tạo mà thơi.
Và “Đích đến của tất cả những người nghệ sỹ chân chính là sáng tạo”.
Và theo nhiều người: Nghệ thuật đích thực là những thơng điệp còn lại ở
sau cùng, khi mọi hình thức tồn tại khác đã mất đi. Thật vậy, chỉ có nghệ thuật
là tiếng nói chung của nhân loại.


PHẦN TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. />cung-mot-tinh-yeu-2275541/
2. />Ngotim/52/11390247.epi
3. />014/8/4266.html
4. />la-su-bi-an-nhung-that-dam-me-hap-dan.aspx
5. />6. />set=a.309104935886614.1073741827.309078845889223&type=1 Tranh
chân dung ký hoạ của hoạ só Thanh Hồ
7. />8. /> Lê Trường Bảo 10
HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ

9. />m.aspx
10. />%E1%BB%81-ho%E1%BA%A1-s%C4%A9-l%C3%A0-
ai/172121612848102
Ph ụ Lục:
Một số tranh của hoạ sĩ Thanh Hồ:
Xứ bình yên – Thanh Hồ
Lê Trường Bảo 11
HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ


Thieáu nöõ Chaêm-Thanh Hoà
Lê Trường Bảo 12
HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ

Một số ký hoạ chân dung của hoạ s ĩ Thanh Hồ
Lê Trường Bảo 13
HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ

Lê Trường Bảo 14
HỌA SĨ THANH HỒ - MỖI TÁC PHẨM LÀ MỘT NIỀM TRĂN TRỞ

Hết
Lê Trường Bảo 15