Chuyên đề thực tập tốt nghiệp: Phân tích hiệu quả hoạt động cho vay của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Thăng Long
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (672.25 KB, 77 trang )
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
MỤC LỤC
!
! "
#$
%&'()*+,(*-./,01234*-+56-7*,8*-2,9:*-;1<$
%-,<=>.?+56-7*,8*-2,9:*-;1<@
A%-,<=>.?*-(B*.C*+56-7*,8*-2,9:*-;1<@
D%-,<=>.?+,0.6EF
$%G+*-,<=>.?H,G++56-7*,8*-2,9:*-;1<I
$A%,02,(J28<+,K*,I
$D%-,<=>.?28<2LMN(O2*,)>H,P(Q
$$%-,<=>.?2,6*,20G*+56!R
$%-,<=>.?ST0'U*,AV
$@%-,<=>.?H<*,W06*,*-01<2=AA
$F%-,<=>.?H<*,W06*,+,X*-H,0G*AD
$I%-,<=>.?-7*,8*-3<=*2YA$
%-,<=>.?+,0.6E+56-7*+56-7*,8*-2,9:*-;1<A$
A%!42ZC[(E3\*,./+,0.6EA$
D%G+,]*,2,X++,0.6E+56-7*,8*-2,9:*-;1<A@
DA%^_62,`0;?+3K+,ZYW?*-a/*.6EA@
DD%^_62,`02,b<,1*+,0.6EAF
D$%^_62,`0,]*,2,X+3T;ST0+56+G+H,0T*.6EAI
$%G+Ec(2CT*,,9d*-3c*,<=([(T,01234*-+,0.6E+56*-7*,8*-AQ
$A%G+*,7*2CT*,,9d*-2,(4+./ST*2,7**-7*,8*-AQ
$D%G+3C<2,5+1*,2L6*,DA
$$%e_>,G22L<f*+56*/*H<*,2cDA
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
$%=2,C*->,G>'()2DD
%6<2Lg+56*-,<=>.?+,0.6E3C<.h<*-7*,8*-2,9:*-;1<DD
%];,<f(./-7*,8*--01<2,9:*-<=26;+,<*,G*,,i*-0*-D
A%];,<f(+,(*-./-7*,8*--01<2,9:*-D
D%];,<f(+,(*-./-7*,8*--01<2,9:*-<=2*6;+,<*,G*,,i*-0*-D@
DA%j+3<f;,01234*-D@
DD%:+O(2k+,X+.8+,X+*i*-+,K*,+56+G+>,g*-S6*DF
D$%,X+*i*-l*,<=;.?+G+>,g*-S6*mDI
D%8<*n2Z:S4./,01234*-+,0.6E+56-7*,8*--01<2,9:*-<=26;+,<*,G*,,i*-
0*-2L0*-,6<*i;DVVIlDVVQ$A
opqr !
#sR%DVVIAD%DVVQ$
%!t2TWu'<=(m$
A%^6*,ZG+,+G+S<c*ZYW?*-m$
D%T*-ZC'<=(ZYW?*-m$F
%o,7*v+,,<=([(T,01234*-+,0.6EV
A%o,7*v+,Z:S4./,01234*-+,0.6E21<-7*,8*--01<2,9:*-+,<*,G*,,i*-0*-wZY
W?*-2,C*-HJ;t2TxV
AA%:+O(2k*-+,0.6E21<+,<*,G*,[(6+G+2,G*-R%DVVI3c*AD%DVVQV
AD%:+O(+,0.6E2,`0Hy,1**-z*,1*.8W8<,1*21<+,<*,G*,A
A$%:+O(+,0.6E*-01<2=[(E^.8+,0.6E^21<+,<*,G*,D
A%^<{*S<c*2|2L}*-*M[(G,1*2LJ*2k*-W9*M2~R%DVVI3c*AD%DVVQ$
D%:+O(2k*-+,0.6E2,f*,7*21<+G+>,g*--<60W\+,@
DA%:+O(2k*-+,0.6E2L(*-S]*,2,G*-21<+G+>,g*--<60W\+,2~AA•DVVQ3c*A•DVVR@
DD%€`;Nn2,<=([(T+,0.6E+56+G+>,g*--<60W\+,F
$%*,,9d*-+56;42ZC*,7*2C3c*,<=([(T,01234*-+,0.6E+56+,<*,G*,w^•*->,7*v+,
29:*-[(6*2L0*->,‚*;/;eoeex@V
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
$A%*,,9d*-+56;42ZC*,7*2C3c*2k*-'9M*-+,0.6E@V
$D%*,,9d*-+56;42ZC*,7*2C3c*2|2L}*-*M[(G,1*2LJ*2k*-W9*M@
%€7EW_*-;t,]*,,B<[(E>,7*v+,,<=([(T+,0.6EFV
A%!t,]*,,B<[(EW9*M+,0.6E>,?+2,(4+.80a/*-Y<+ƒHy,1*la/*-Y<H,t*-Hy,1*weY
W?*->,‚*;/;Z2626xFV
D%!t,]*,,B<[(E2|2L}*-*M[(G,1*2LJ*2k*-+,0.6E>,?2,(4+.802k*-+,0.6E.8*M[(G
,1*wZYW?*->,‚*;/;Z2626xF$
F%!42ZC3/N(O2*,„;-<62i*-'9M*-.C*+,0.6E+56*-7*,8*-FQ
FA%\*,,9h*->,G22L<f*,01234*-H<*,W06*,+56-7*,8*--01<2,9:*-<=26;+,<
*,G*,,i*-0*-mFQ
FD%!42ZC-<T<>,G>*,„;2i*-+9b*-+t*-2G++,0.6E+56*-7*,8*-FR
ID
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
BẢNG CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
NHTM: Ngân hàng thương mại
NHNN: Ngân hàng nhà nước
NHTW: Ngân hàng trung ương
NHNT: Ngân hàng Ngoại thương
TMCP: Thương mại cổ phần
TTCP: Thủ tướng Chính phủ
BHYT: bảo hiểm y tế
BHXH: bảo hiểm xã hội
CBCNV: cán bộ công nhân viên
PGD: Phòng giao dịch
LVL : Lê Văn Lương
LLQ: Lạc Long Quân
OCD: Ô Chợ Dừa
PVg: Phố Vọng
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
LỜI NÓI ĐẦU
Ngân hàng thương mại là tổ chức tín dụng thể hiện nhiệm vụ cơ bản
nhất của ngân hàng là huy động vốn và cho vay vốn; là cầu nối giữa các tổ
chức, hút vốn từ nơi nhàn rỗi rồi bơm vào nơi khan thiếu phục vụ cho mọi
nhu cầu về vốn của mọi tầng lớp dân chúng, loại hình doanh nghiệp và các tổ
chức khác trong xã hội.
Tại các nước đang phát triển như Việt Nam, hoạt đông cho vay của
ngân hàng thương mại thực sự đóng một vai trò rất quan trọng, vì nó đảm
nhận vai trò giữ cho mạch máu (dòng vốn) của nền kinh tế được lưu thông và
có vậy mới góp phần bôi trơn cho hoạt động của một nền kinh tế thị trường
còn non yếu. Nếu các doanh nghiệp không đầu tư vốn để mở rộng sản xuất thì
khó có thể tồn tại lâu dài; các cá nhân, hộ gia đình, các tổ chức nếu không vay
vốn tạo điều kiện phục vụ các nhu cầu cần thiết cho công việc, cuộc sống thì
sẽ gặp nhiều khó khăn. Với Ngân hàng, hoạt động cho vay là hoạt động đem
lại thu nhập lớn cho Ngân hàng, bù đắp các chi phí hoạt động khác và là một
trong những hoạt động có tính chiến lược của Ngân hàng.
Trong giai đoạn kinh tế đang phát triển và có nhiều biến đổi như hiện
nay, có rất nhiều Ngân hàng cùng tồn tại và phát triển tạo nên sự cạnh tranh
giữa các ngân hàng, hoạt động cho vay của ngân hàng tuy đã đạt được nhiều
thành tựu nhưng còn gặp nhiều khó khăn. Do đó vấn đề “Phân tích hiệu quả
cho vay” nhằm nâng cao, mở rộng hoạt động cho vay giúp Ngân hàng có thể
tăng cường hoạt động kinh doanh của mình, hội nhập với nền tài chính trong
khu vực là rất cần thiết. Năm 2005-2006, Việt Nam đã tiến hành cổ phần hóa
các Ngân hàng nhà nước với mục đích quan trọng nhất là nâng cao các năng
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
1
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
lực tài chính của các tổ chức này. Tính đến 2-2007 đã có 34 Ngân hàng hoàn
tất việc cổ phần hóa với tổng số vốn điều lệ trên 21.000 tỷ đồng.
Từ việc nghiên cứu lý luận và thực tiễn trong thời gian thực tập tại
Ngân hàng Ngoại thương chi nhánh Thăng Long, em xin lựa chọn đề tài
“Phân tích hiệu quả hoạt động cho vay của Ngân hàng Ngoại thương Việt
Nam chi nhánh Thăng Long” làm chuyên đề thực tập tốt nghiệp của mình.
Chuyên đề được kết cấu như sau:
_Lời nói đầu
_Chương I: Lý luận chung về Ngân hàng thương mại và Ngân hàng
Ngoại thương Việt Nam.Vài nét về hoạt động của Ngân
hàng Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Thăng Long.
_ Chương II: Phân tích hiệu quả cho vay của Ngân hàng Ngoại thương
Việt Nam chi nhánh Thăng Long từ 9/2007 đến 12/2008.
_ Kết luận
Với sự hiểu biết còn chưa thật đầy đủ về lý luận và bị hạn chế về số
liệu, đề tài của em không thể tránh khỏi còn nhiều thiếu sót; em rất mong
muốn sẽ nhận được những đóng góp của thầy cô và các cán bộ ngân hàng.
Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo Trần Thái Ninh, cô giáo Hoàng
Thị Thanh Tâm cùng các cô chú, anh chị ở Ngân hàng Ngoại thương Việt
Nam chi nhánh Thăng Long đã tận tình hướng dẫn em trong quá trình tìm
hiểu thực tế hoạt động Ngân hàng và hoàn thành chuyên đề thực tập này.
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
2
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
CHƯƠNG I
LÝ LUẬN CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI VÀ NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM.
VÀI NÉT VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG
CHI NHÁNH THĂNG LONG
I/ Lý luận chung về hoạt động của Ngân hàng thương mại
1. Sự ra đời của ngân hàng thương mại
Ngân hàng bắt nguồn từ một công việc rất đơn giản là giữ các đồ vật
quý cho những người chủ sở hữu nó, tránh gây mất mát. Đổi lại, người chủ sở
hữu phải trả cho người giữ một khoản tiền công. Khi công việc này mang lại
nhiều lợi ích cho những người gửi, các đồ vật cần gửi ngày càng đa dạng hơn,
và đa đại diện cho các vật có giá trị như vậy là tiền, dần dần, ngân hàng là nơi
giữ tiền cho những người có tiền. Khi xã hội phát triển, thương mại phát triển,
nhu cầu về tiền ngày càng lớn, tức là phát sinh nhu cầu vay tiền ngày càng lớn
trong xã hội. Khi nắm trong tay một lượng tiền, những người giữ tiền nảy ra
một nhu cầu cho vay số tiền đó, vì lượng tiền trong tay họ không phải bao giờ
cũng bị đòi trong cùng một thời gian, tức là có độ chênh lệch lượng tiền cần
gửi và lượng tiền cần rút của người chủ sở hữu. Từ đó phát sinh nghiệp vụ
đầu tiên nhưng cơ bản nhất của ngân hàng nói chung, đó là huy động vốn và
cho vay vốn. Ngân hàng thương mại phát triển qua ba giai đoạn như sau:
*Giai đoạn 1: từ thế kỷ XV đến thế kỷ XVIII
Trong giai đoạn này hoạt động của Ngân hàng có hai đặc trưng:
_Các Ngân hàng hoạt động độc lập chưa tạo ra hệ thống, không chịu sự
ràng buộc và phụ thuộc lẫn nhau.
_ Mỗi Ngân hàng đều có những chức năng hoạt động như nhau bao gồm
nhận ký thác của khách hàng, chiết khấu cho vay, phát hành giấy bạc ngân hàng
vào lưu thông, thực hiện các nghiệp vụ tiền tệ khác như đổi tiền chuyển ngân.
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
3
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
*Giai đoạn 2: từ thế kỷ XVII đến thế kỷ XX
Đầu thế kỷ XVIII lưu thông hàng hóa được mở rộng cả về quy mô và
phạm vi. Trong điều kiện ấy nhiều ngân hàng phát hành với nhiều loại khác
nhau sẽ làm cản trở quá trình phát triển của nền kinh tế, vì vậy nhà nước đã
can thiệp vào hoạt động của ngân hàng bằng cách ban hành các đạo luật để
hạn chế số lượng các ngân hàng được phép phát hành.
Trong giai đoạn này hệ thống ngân hàng được chia làm hai loại:
_ Các Ngân hàng không được phát hành tiền được gọi là ngân hàng
trung gian trong đó chủ yếu là các ngân hàng thương mại.
_ Các ngân hàng được phép phát hành tiền được gọi là ngân hàng phát hành.
*Giai đoạn 3: từ đầu thế kỷ XX đến nay
Từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX, phần lớn các nước phát triển
đac được thực hiện cơ chế một ngân hàng độc quyền phát hành, tuy nhiên các
ngân hàng này vẫn thuộc quyền sở hữu tư nhân.
Ở Việt Nam, hệ thống ngân hàng một cấp ra đời và tồn tại từ 1955 đến
1987 gắn liền với cơ chế quản lý theo kế hoạch tập trung. Trong giai đoạn này
NHNN vừa đóng vai trò NHTW vừa đóng vai trò trung gian. Hệ thống ngân
hàng hai cấp ra đời năm 1988 chia hệ thống ngân hàng làm hai loại: NHTW
là cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực tiền tệ tín dụng và ngân hàng độc
quyền phát hành giấy bạc ngân hàng vào lưu thông; ngân hàng trung gian
đóng vai trò là doanh nghiệp thực hiện kinh doanh tiền tệ.
2 Chức năng của Ngân hàng thương mại
Luật tín dụng do Quốc hội khóa X thông qua vào ngày 12 tháng 12 năm
1997, định nghĩa: NHTM là một loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện
toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động khác có liên quan. NHTM có
ba chức năng cơ bản đối với nền kinh tế:
_ Chức năng trung gian tài chính, bao gồm trung gian tín dụng và trung gian
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
4
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
thanh toán giữa các doanh nghiệp trong nền kinh tế.
_ Chức năng tạo tiền, tức là chức năng sáng tạo ra bút tệ góp phần gia tăng
khối tiền tệ cho nền kinh tế.
_ Chức năng “sản xuất” bao gồm việc huy động và sử dụng các nguồn lực để
tạp ra “sản phầm” và dịch vụ ngân hàng cung cấp cho nền kinh tế.
II/ Nghiệp vụ của Ngân hàng thương mại
1/ Nghiệp vụ nguồn vốn của Ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại là một loại hình doanh nghiệp kinh doanh trong
lĩnh vực tiền tệ, tín dụng ngân hàng- một trung gian tài chính cung ứng vốn
chủ yếu, hữu hiệu cho nền kinh tế. Việc tạo lập và tổ chức quản lý vốn của
ngân hàng thương mại là một trong những nội dung quan trọng hàng đầu đối
với NHTM. Một ngân hàng bất kì nào cũng bắt đầu hoạt động của mình bằng
nghiệp vụ huy động vốn còn gọi là nghiệp vụ tài sản nợ. Ngân hàng có thể
huy động vốn dưới các hình thức sau đây:
_ Nhận tiền gửi của các tổ chức, cá nhân và các tổ chức tín dụng khác
dưới các hình thức tiền gửi không kỳ hạn, có kỳ hạn và các loại tiền gửi khác.
_ Phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu và giấy tờ có giá khác để huy
động vốn của tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước.
_ Vay vốn của các tổ chức tín dụng khác hoạt động tại Việt Nam và các
tổ chức tín dụng nước ngoài.
_ Vay vốn ngắn hạn của NHNN theo quy định của Luật NHNN Việt
Nam.
Nghiệp vụ huy động vốn góp phần mang lại nguồn vốn cho ngân hàng
thực hiện các nghiệp vụ kinh doanh khác. Không có nghiệp vụ huy động
vốn,NHTM sẽ không có đủ nguồn vốn tài trợ cho hoạt động của mình. Mặt
khác, thông qua nghiệp vụ huy động vốn ngân hàng thương mại có thể đo
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
5
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
lường được uy tín cũng như sự tín nhiệm của khách hàng đối với ngân hàng.
Từ đó, NHTM có các biện pháp không ngừng hoàn thiện hoạt động huy động
vốn để giữ vững và mở rộng quan hệ với khách hàng.
Nghiệp vụ huy động vốn không chỉ có ý nghĩa quan trọng với ngân
hàng mà còn có ý nghĩa quan trọng với khách hàng. Đối với khách hàng,
nghiệp vụ huy động vốn cung cấp cho họ một kênh tiết kiệm và đầu tư nhằm
làm cho tiền của họ sinh lời, tạo cơ hội cho họ có thể gia tăng tiêu dùng trong
tương lai. Mặt khác, nghiệp vụ huy động vốn còn cung cấp cho khách hàng
một nơi an toàn để họ cất trữ và tích lũy vốn tạm thời nhàn rỗi. Cuối cùng
nghiệp vụ huy động vốn giúp cho khách hàng có cơ hội tiếp cận với các dịch
vụ của ngân hàng, đặc biệt là nghiệp vụ thanh toán qua ngân hàng và dịch vụ
tín dụng khi khách hàng cần vốn cho sản xuất, kinh doanh hoặc cần tiền cho
tiêu dùng.
2/ Nghiệp vụ cho vay
Sau khi huy động được vốn, nắm trong tay một số tiền nhất định thì các
NHTM phải làm thế nào để hiệu qủa hóa những nguồn vốn này, nghĩa là tìm
cách để khoản tiền đó được đầu tư đúng nơi, đúng chỗ, an toàn và đem lại
nhiều lợi nhuận cho Ngân hàng. Một trong những hình thức sử dụng vốn rất
quan trong trong hoạt động kinh doanh của NHTM là cho vay. Khi định nghĩa
về hoạt động cho vay có rất nhiều quan điểm khác nhau, nhưng nói tóm lại, có
thể định nghĩa hoạt động cho vay của NHTM là việc chuyển nhượng tạm thời
một lượng giá trị từ NHTM (người sở hữu) sang khách hàng vay (người sử
dụng) để sử dụng vào mục đích và thời hạn nhất định theo thỏa thuận với
nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi.
Cho vay là quyền của NHTM. Sự phát triển của hoạt động cho vay của
Ngân hàng có vị trí ngày càng quan trọng trong sự phát triển kinh tế. Hơn nữa
thông qua hoạt động cho vay, NHTM có khả năng mở rộng lương tiền cung
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
6
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
ứng trên thị trường. Tuy nhiên hoạt động cho vay của Ngân hàng chứa đựng
nhiều yếu tố rủi ro nên NHTM thường yêu cầu khách hàng vay phải tuân thủ
những điều kiện mang tính chất pháp lý nhằm đảm bảo trả nợ khi đến hạn.
Lãi thu được từ hoạt động cho vay, ngân hàng sẽ dùng nó để trả lãi suất
cho nguồn vốn đã huy động và đi vay, thanh toán những chi phí dự trữ, chi
phí kinh doanh và quản lý, chi phí vốn trôi nổi, chi phí thuế các loại và chi phí
rủi ro đầu tư, phần còn lại sẽ là lợi nhuận của Ngân hàng.
Kinh tế ngày càng phát triển và có nhiều biến động, lượng cho vay của
NHTM gia tăng nhanh hơn trước và loại hình cho vay cũng vô cùng phong
phú và đa dạng. Tại hầu hết các nước công nghiệp phát triển trong nhóm
những nước hàng đầu thế giới, hoạt động cho vay của các NHTM đã mở rộng
dần từ cho vay ngắn hạn sang cho vay dài hạn. Ngược lại , ở các nước đang
phát triển, cho vay ngắn hạn vẫn chiếm bộ phận lớn hơn so với cho vay dài
hạn do nhiều nguyên nhân như thiếu độ an toàn và tin cậy cho các khoản đầu
tư dài hạn, tình hình kinh tế vĩ mô và vi mô có nhiều biến động khó dự báo
được, khung pháp lý và các chính sách kinh tế còn chưa được hoàn thiện Là
một phần của hoạt động tín dụng của ngân hàng, hoạt động cho vay ra đời từ
buổi đầu đã trở thành nghiệp vụ cơ bản và vô cùng quan trọng của ngân hàng.
3/ Các nghiệp vụ khác của Ngân hàng thương mại
3.1/ Cho thuê tài chính
Ở Việt Nam, nghiệp vụ cho thuê tài chính được đề cập từ năm 1991.
Sau đó, vào 17/5/1995, Ngân hàng nhà nước ra Quyết định số 149/QĐ-NH5
về Thể lệ tín dụng thuê mua và cuối năm 1995, lần đầu tiên có một văn bản
dưới luật về hoạt động cho thuê tài chính ra đời – Nghị định 64/CP ngày
9/10/1995 của Chính phủ về việc ban hành Quy chế tạm thời về tổ chức và
hoạt động của Công ty cho thuê tài chính và trên cơ sở tổng kết kinh nghiệm
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
7
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
của một số năm tổ chức triển khai nghiệp vụ này tại Việt Nam, ngày 2/5/2001
Thủ tướng chính phủ ban hàng nghị định 16/CP – Quy chế về tổ chức và hoạt
động của công ty cho thuê tài chính ở Việt Nam. Hiện nay trên thế giới, mỗi
quốc gia khác nhau có khái niệm khác nhau về cho thuê tài chính, song ngày
nay nhiều nhà nghiên cứu đã cho rằng định nghĩa về cho thuê tài chính của
công ty cho thuê tài chính quốc tế (IFC) là chính xác hơn và được định nghĩa
như sau:
“Cho thuê tài chính là một thỏa thuận mang tính hợp đồng cho phép
một bên (Bên đi thuê) được sử dụng tài sản thuộc quyền sở hữu của Công ty
cho thuê (Bên cho thuê) và thực hiện các khoản chi trả định kỳ đã được quy
định cụ thể”.
3.2/ Nghiệp vụ tài trợ xuất nhập khẩu
Trong điều kiện hội nhập quốc tế và thương mại toàn cầu như hiện nay,
vấn đề giao thương quốc tế và hoạt động xuất nhập khẩu ngày càng trở nên
phổ biến và mở rộng không ngừng. Điều này tạo nên nhiều cơ hội và thách
thức cho các nhà xuất khẩu cũng như nhập khẩu của mỗi quốc gia. Trong đó,
đối với các nhà xuất khẩu, thực tế so với việc trao đổi hàng hóa nội địa thì
thực hiện bán hàng ra thị trường thế giới mang lại rất nhiều lợi ích. Đó là việc
các nhà xuất khẩu có được lợi nhuận cao hơn, có điều kiện tiếp cận nhiều
khách hàng và có nguồn ngoại tệ dồi dào hơn. Còn với chính phủ các nước,
lĩnh vực xuất khẩu đem lại những nguồn thu nhập lớn từ nước ngoài, tạo việc
làm, công nghệ hiện đại phục vụ phát triển kinh tế các nước. Cùng với phát
triển xuất khẩu, nhu cầu nhập khẩu những hàng hóa cần thiết cho việc sản
xuất và tiêu dùng của nền kinh tế cũng cần quan tâm để có thể tập trung vốn
vào sản xuất những loại hàng hóa là thế mạnh của mình.
Tuy nhiên cùng với những lợi ích mang lại từ giao thương quốc tế thì
sự cạnh tranh gay gắt trên một thị trường rộng lớn đòi hỏi các nhà xuất nhập
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
8
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
khẩu phải tìm kiếm một sự hỗ trợ rất lớn về mặt tài chính cũng như về mặt kỹ
thuật từ các NHTM để đảm bảo hạn chế rủi ro phát sinh và đủ khả năng để
tiến hành một thương vụ quốc tế được an toàn bởi vì hoạt động xuất nhập
khẩu luôn ẩn chứa các nguy cơ dẫn đến rủi ro và thất bại. Ngoài những khó
khăn thông thường như trong kinh doanh nội địa, các doanh nghiệp tham gia
xuất nhập khẩu còn phải đối đầu với những nguy cơ khác xuất phát từ nhiều
yếu tố đặc thù trong giao thương quốc tế về thời gian thực hiện giao dịch,
khoảng cách địa lý, về loại hình thanh toán và những biến động tỷ giá hối
đoái, về sự khác biệt luật lệ, tập quán kinh doanh và các quy định điều tiết
giữa các chính phủ.
Mặt khác, tuy nói rằng hoạt động tài trợ là của ngân hàng dành cho các
doanh nghiệp nhưng lợi ích không chỉ phát sinh cho các doanh nghiệp mà ở
đây khi tài trợ ngân hàng cũng có một lợi ích rất lớn. Hoạt động tài trợ mang
lại một nguồn thu nhập: lãi và phí dịch vụ hấp dẫn cho ngân hàng. Thực tế
cho thấy, hầu hết tổ chức tài chính ở khắp các nước đều đặc biệt chú trọng
việc cung ứng hệ thống dịch vụ ngân hàng quốc tế, hoặc hẹp hơn nữa-chuyên
doanh tài trợ ngoại thương. Chính mối quan hệ gắn bó chặt chẽ về lợi ích giữa
ngân hàng và các doanh nghiệp xuất nhập khẩu là đông lực thúc đẩy hoạt
động tài trợ xuất nhập khẩu ngày càng phát triến.
3.3/ Nghiệp vụ thanh toán của NHTM
a. Thanh toán qua Ngân hàng
*Thanh toán giữa các khách hàng
Khi thực hiện nghiệp vụ huy động vốn, NHTM tiến hành mở tài khoản cho
khách hàng ký gửi tiền. Qua nghiệp vụ này một mặt ngân hàng huy động vốn
được từ khách hàng, mặt khác ngân hàng có thể cung cấp cho khách hàng các
dịch vụ ngân hàng khác. Thanh toán giữa các khách hàng với nhau qua ngân
hàng là một trong những dịch vụ ngân hàng gắn liền với việc mở tài khoản
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
9
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
đó. Thanh toán giữa các khách hàng qua ngân hàng là việc thanh toán bằng
cách trích tiền từ tài khoản của người phải trả chuyển sang tài khoản của
người thụ hưởng thông qua nghiệp vụ kế toán thanh toán của ngân hàng. Các
thể thức thanh toán đã được ban hành trong quy chế thanh toán qua ngân hàng
bao gồm: thanh toán bằng ủy nhiệm chi; thanh toán bằng ủy nhiệm thu; thanh
toán bằng thẻ ngân hàng; thanh toán bằng thư tín dụng; thanh toán bằng séc.
* Thanh toán giữa các Ngân hàng
Trong trường hợp hai bên chi trả và thụ hưởng không có tài khoản ở
cùng ngân hàng, việc thanh toán giữa các đơn vị sẽ dẫn đến yêu cầu thanh
toán giữa các ngân hàng với nhau. Các cách thức thực hiện thanh toán giữa
các ngân hàng thương mại bao gồm: thanh toán qua Ngân hàng nhà nước;
thanh toán bù trừ giữa các ngân hàng; thanh toán thu hộ, chi hộ giữa các ngân
hàng.
b.Thanh toán quốc tế
Thanh toán quốc tế sử dụng một số phương tiện thanh toán chủ yếu như
Hối phiếu (Bill of Exchange hay Draft); Kỳ phiếu (hối phiếu nhận nợ, lệnh
phiếu-promissory, note); séc (cheque).
Quan hệ thanh toán quốc tế được thực hiện thông qua các phương thức
thanh toán (là toàn bộ quá trình, điều kiện qui định việc trả tiền và nhận mua
hàng của người mua, việc nhân tiền và giao hàng của người bán trong thương
mại quốc tế) , mỗi phương thức thanh toán thích ứng với điều kiện quan hệ
thanh toán cụ thể. Có thể kể đến một số phương thức thanh toán sau: phương
thức chuyển tiền; phương thức nhờ thu; phương thức tín dụng chứng từ.
3.4/ Nghiệp vụ bảo lãnh
Bảo lãnh là một loại hình nghiệp vụ ngân hàng hiện đại, xuất hiện vào
giữa những năm 1960 ở Mỹ; vào đầu những năm 1970, nghiệp vụ này bắt đầu
được sử dụng trong những giao dịch quốc tế. Cho đến này, với khả năng ứng
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
10
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
dụng rộng rãi trong các loại giao dịch ( kể cả trong giao dịch tài chính và phi
tài chính, thương mại lẫn phi thương mại) nên vị trí của bảo lãnh ngân hàng
ngày càng được củng cố và mở rộng không ngừng, hầu hết các giao dịch lớn
trong phạm vi nội địa cũng như trên phạm vi quốc tế đều có sự hỗ trợ của bảo
lãnh ngân hàng.
Bảo lãnh ngân hàng là cam kết bằng văn bản của tổ chức tín dụng (bên
bảo lãnh) với bên có quyền (bên nhận bảo lãnh) về việc thực hiện nghĩa vụ tài
chính thay cho khách hàng (bên được bảo lãnh) khi khách hàng không thực
hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ đã cam kết với bên nhận bảo lãnh.
Bên bảo lãnh là tổ chức tín dụng, bao gồm Ngân hàng thương mại Nhà nước,
ngân hàng thương mại cổ phần, ngân hàng đầu tư phát triển, ngân hàng chính
sách, ngân hàng liên doanh, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam,
ngân hàng hợp tác, các loại hình ngân hàng khác và các tổ chức tín dụng phi
ngân hàng thanh lập và hoạt động theo Luật các tổ chức tín dụng (gọi chung
là tổ chức tín dụng). Bên nhận bảo lãnh là các tổ chức, cá nhân trong và ngoài
nước có quyền thụ hưởng các cam kết bảo lãnh của các tổ chức tín dụng.
3.5/ Nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ
Kinh doanh ngoại tệ là một trong những nghiệp vụ chủ chốt của
NHTM. Nghiệp vụ này một mặt mua và bán ngoại tệ nhằm đáp ứng nhu cầu
ngoại tệ cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp có hoạt động xuất
nhập khẩu. Mặt khác nghiệp vụ này mang lại thu nhập “phi tín dụng” cho
ngân hàng, góp phần đa dạng hóa nguồn thu nhập của ngân hàng.
Ở NHTM, nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ được thực hiện bởi phòng
kinh doanh ngoại tệ, gồm hai bộ phận: bộ phận kinh doanh ngoại tệ trên thị
trường quốc tế và bộ phận kinh doanh ngoại tệ với khách hàng nội địa. Nhân
viên phòng kinh doanh ngoại tệ tùy theo mục đích có thể đòng vai trò là nhà
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
11
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
kinh doanh (dealer), nhà môi giới (broker), nhà đầu cơ (speculator) hay nhà
kinh doanh chênh lệch giá (arbitrageur).
Hầu hết các NHTM ở Việt Nam đều có hoạt động kinh doanh ngoại tệ.
Tuy nhiên, tùy theo chiến lược hoạt động của mình có ngân hàng rất chú
trọng hoạt động này cũng có ngân hàng không quan tâm lắm đến hoạt động
này. Các ngân hàng chú trọng đến hoạt động kinh doanh ngoại tệ như
Vietcombank, Eximbank, Ngân hàng Á Châu, Ngân hàng Đông Á, thường có
một bộ phận chuyên kinh doanh trên ngoại tệ thị trường quốc tế và một bộ
phận chuyên kinh doanh ngoại tệ với khách hàng nội địa.
3.6/ Nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán
NHTM không được phép trực tiếp kinh doanh chứng khoán. Muốn
kinh doanh chứng khoán ngân hàng thương mại phải lập công ty chứng khoán
hạch toán độc lập nhưng trực thuộc ngân hàng. Sở dĩ phải quy định như vậy là
nhằm tránh rủi ro và bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền.
Hoạt động kinh doanh chứng khoán của NHTM bao gồm việc mua cổ
phiếu hoặc mua trái phiếu chính phủ, trái phiểu công ty. Các hoạt động kinh
doanh này mang lại nguồn thu nhập lớn cho NHTM. Tuy nhiên cũng cần lưu
ý việc đầu tư kinh doanh chứng khoán có các mục đích khác nhau: Có khoản
đầu tư kinh doanh tìm kiếm thu nhập; có khoản nhằm mục đích thanh khoản
còn thu nhập chỉ là phụ. Trong quản trị ngân hàng bao giờ cũng phải dự trữ
các chứng khoán ngắn hạn, đặc biệt là tín phiếu kho bạc, loại tín phiếu này
thường xuyên có lãi suất thấp, nhưng lại có tính thanh khoản cao, đáp ứng
mục đích của ngân hàng là nâng cao khả năng thanh toán. Ngoài các chứng
khoán ngắn hạn, việc đầu tư vào các chứng khoán dài hạn chủ yếu nhằm mục
đích tìm kiếm thu nhập.
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
12
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
3.7/ Nghiệp vụ Ngân hàng điện tử
Khoảng hơn một thập kỷ trước đây, hàng loạt các ngân hàng bắt đầu
cung ứng một chương trình phần mềm cho khách hàng nhằm giúp khách
hàng có thể xem số dư tài khoản, đồng thời thực hiện một số lệnh thanh toán
cho một số dịch vụ công cộng như tiền điện, tiền nước,…Đến năm 1995,
nghiệp vụ ngân hàng điện tử (E-Banking) chính thức được triển khai thông
qua phần mềm Quicken của công ty Intuit Inc., với sự tham gia của 16 ngân
hàng lớn nhất nước Mỹ. Khi đó, khách hàng chỉ cần một máy vi tính, một
modem và phần mềm Quicken là có thể sử dụng được dịch vụ này. Ngày nay,
dịch vụ E-Banking đã và đang được nhân rộng ra ngoài nước Mỹ đến tất cả
các châu lục khác, ở các nước phát triển dịch vụ này đã trở nên khá quen
thuộc với khách hàng vì tính tiện lợi và hiệu quả của nó.
Dịch vụ ngân hàng điện tử được giải thích như là khả năng của một
khách hàng có thể truy cập từ xa vào một ngân hàng nhằm : thu thập các
thông tin; thực hiện các giao dịch thanh toán, tài chính dựa trên các tài khoản
lưu ký tại ngân hàng đó và đăng ký sử dụng các dịch vụ mới.
IV/ Nghiệp vụ cho vay của Ngân của Ngân hàng thương mại
1/ Một số quy định về cho vay
1.1/ Đối tượng cho vay
Ngân hàng thương mại chỉ cho vay đáp ứng những nhu cầu vay vốn hợp
pháp theo quy định của pháp luật. Ở các nước khác nhau có các quy định cho
vay khác nhau. Ở Việt Nam theo quy định luật các tổ chức tín dụng, luật
NHNN và các văn bản hiện hành quy định tổ chức tín dụng không được cho
vay những nhu cầu vay vốn để thực hiện các nội dung sau:
_ Mua sắm các tài sản và chi phí hình thành lên tài sản mà pháp luật
cấm mua bán, chuyển nhượng, chuyển đổi.
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
13
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
_ Thanh toán các khoản chi phí để thực hiện các giao dịch mà pháp luật cấm.
_Đáp ứng các nhu cầu tài chính để giao dịch mà pháp luật cấm.
1.2/ Nguyên tắc cho vay vốn
Để đảm bảo an toàn vốn, trong quá trình cho vay các NHTM luôn phải
tuân thủ các nguyên tắc sau đây:
_Tiền vay phải sử dụng đúng mục đích đã thỏa thuận trong hợp đồng tín
dụng. theo nguyên tắc này thì mọi khoản vay đều phải được xác định trước về
mục đích kinh tế. Bởi vậy các doanh nghiệp và cá nhân có nhu cầu vay vốn,
trước khi vay phải trình bày với ngân hàng mục đích của việc vay vốn, phải
nộp cho ngân hàng các kế hoạch hay dự án sản xuất kinh doanh, các hợp đồng
cung cấp và tiêu thụ sản phẩm, các tài liệu kế toán để ngân hàng xem xét, trên
cơ sở đó xác định kế hoạch cho vay. Khi cho vay, ngân hàng cùng khách hàng
lập hợp đồng tín dụng vay vốn và khách hàng phải cam kết sử dụng tiền vay
đúng mục đích và điều này được ghi trong hợp đồng tín dụng đó. Ngân hàng
có trách nhiệm kiểm soát việc sử dụng vốn của khách hàng, nếu khách hàng
sử dụng vốn vay sai mục đích ngân hàng phải áp dụng các biện pháp chế tài
thích hợp nhằm ngăn ngừa rủi ro có thể xảy ra cho ngân hàng.
_Tiền vay phải hoàn trả đúng hạn đầy đủ cả gốc lẫn lãi. Tính hoàn trả là
thuộc tính vốn có của tín dụng, sự hoàn trả là mối quan tâm hàng đầu của các
ngân hàng khi cho vay, thu hồi nợ đúng hạn là cơ sở để các ngân hàng thương
mại tồn tại và phát triển.
1.3/ Điều kiện vay
Mặc dù khi cho vay, ngân hàng yêu cầu khách hàng vay vốn phải đảm
bảo các nguyên tắc như vừa nêu trên nhưng thực tế không phải khách hàng
nào cũng có thể tuân thủ đúng các nguyên tắc này. Do vậy, để giúp cho việc
đảm bảo các nguyên tắc vay vốn, ngân hàng chỉ xem xét cho vay khi khách
hàng thỏa mãn một số điều kiện cho vay nhất định, bao gồm:
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
14
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
_ Khách hàng phải có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân
sự và chịu trách nhiệm dân sự theo quy định của pháp luật.
_ Khách hàng có mục đích vay vốn hợp pháp.
_ Khách hàng có khả năng tài chính đảm bảo trả nợ trong thời hạn cam kết.
_ Khách hàng có phương án sản xuất kinh doanh, dịch vụ khả thi và có
hiệu quả.
_ Khách hàng phải thực hiện các quy định về đảm bảo tiền vay theo
quy định của Chính phủ và hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
2/ Các hình thức cho vay của Ngân hàng thương mại
2.1/ Dựa theo mục đích sử dụng tiền vay
*Cho vay để kinh doanh
Ngân hàng cho các doanh nghiệp vay với mục đích để phục vụ hoạt
động sản xuất kinh doanh, mở rộng sản xuất hay đáp ứng một nhu cầu nào đó
về tiền của doanh nghiệp. Tài trợ vốn cho khách hàng kinh doanh chủ yếu
gồm hai loại: cho vay bổ sung vốn lưu động và cho vay khác như chiết khấu
chứng từ có giá, cho vay trên bộ chứng từ hàng xuất, cho vau theo hạn mức
khấu chi, cho vay thông qua nghiệp vụ phát hành thẻ tín dụng, cho vay theo
hạn mức tín dụng dự phòng và cho vay kinh doanh chứng khoán.
* Cho vay tiêu dùng
Mục đích của loại cho vay này là người đi vay phải sử dụng tiền vay
vào việc tiêu dùng, mua sắm tài sản cố định nhằm mục đích phục vụ cá nhân.
Khi thực hiện hình thức cho vay này, cán bộ tín dụng đã phải tính đến nguồn
tiền được dùng trả nợ Ngân hàng chính là thu nhập cá nhân của người vay
tiền. Hình thức cho vay này mới chỉ xuất hiện vào đầu thế kỷ XX, khi nền
kinh tế hàng hóa phát triển và những cuộc khủng hoảng kinh tế xảy ra, khiến
giới tư bản sản xuất đã phải bỏ đi bao nhiêu hàng hóa khi mà nhu cầu tiêu
dùng có nhưng không có cầu thực sự. Cho vay tiêu dùng bao gồm các hình
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
15
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
thức sau: cho vay cầm đồ, cho vay đảm bảo bằng thu nhập của người lao
động, cho vay có đảm bảo bằng tài sản hình thành từ tiền vay.
2.2/ Dựa theo thời hạn cho vay
* Cho vay ngắn hạn
Hình thức cho vay này nhằm tài trợ cho tài sản lưu động hoặc nhu cầu
sử dụng vốn ngắn hạn của nhà nước, doanh nghiệp, hộ sản xuất trong thời hạn
dưới một năm. Cho vay ngắn hạn trong những trường hợp sau:
Ngân hàng cho nhà nước vay để tài trợ nhu cầu chi tiêu của nhà nước.
Hình thức phổ biến hiện nay là ngân hàng mua trái phiểu kho bạc phát hành.
Khả năng hoàn trả của nhà nước rất cao, song cũng không loại trừ có trường
hợp Nhà nước mất khả năng chi trả khi đến hạn.
Ngân hàng cho vay đối với các tổ chức tài chính như các Ngân hàng,
các công ty tài chính, quỹ tín dụng nhằm đáp ứng nhu cầu thanh khoản. Một
số công ty chứng khoán vay vốn ngắn hạn cuả NHTM trong quá trình bảo
lãnh và phân phối chứng khoán cho công ty phát hành. Phần lớn các khoản
vay này đều dựa trên uy tín của người vay.
Ngân hàng cho vay đối với doanh nghiệp nhằm tài trợ nhu cầu vốn tăng
thêm cho sản xuất kinh doanh. Doanh nghiệp là khách hàng chiếm số lượng
đông nhất của các NHTM. Phần lớn các khoản vay này có thế chấp hoặc cầm
cố tài sản.
Các doanh nghiệp bán lẻ, chế biến thực phẩm, sản xuất hàng theo thời
vụ hay các doanh nghiệp cần vay Ngân hàng để xây dựng, mở rộng cải tiến tài
sản cố định thường là khách hàng chủ yếu của ngân hàng.
* Cho vay trung và dài hạn
Doanh nghiệp có nhu cầu vay trung dài hạn để mua trang thiết bị, xây
dựng, cải tiến kỹ thuật, mua công nghệ với sự phát triển, nhu cầu vốn trung và
dài hạn ngày càng cao.Nhà nước vay trung và dài hạn để đầu tư phát triển.
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
16
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Ngân hàng mua các trái phiếu trung và dài hạn doanh nghiệp nhằm tài
trợ cho các quá trình hình thành tài sản cố định. Kỳ hạn và khả năng chuyển
đổi của trái phiếu, lãi suất trái phiếu, tình hình tài chính doanh nghiệp, các kế
hoạch tương lai đều được ngân hàng tính toán khi mua trái phiếu.
Khi khách hàng có kế hoạch mua sắm, xây dựng tài sản cố định, nhằm
thực hiện các dự án nhất định có thể xin vay ngân hàng. Một trong những yêu
cầu cho vay của ngân hàng là người vay phải xây dựng dự án, thể hiện mục
đích, kế hoạch đầu tư cũng như quá trình thực hiện dự án. Thẩm định dự án là
điều kiện để ngân hàng quyết định phần vốn cho vay xác định khả năng hoàn
trả của doanh nghiệp.
2.3/ Dựa theo hình thức đảm bảo của các khoản vay
* Cho vay có bảo đảm
Đây là những khoản cho vay mà bên cạnh việc cho khách hàng vay
vốn, ngân hàng còn nắm giữ tài sản của người vay với mục đích xử lý tài sản
đó để thu hồi vốn vay khi người đó vi phạm hợp đồng tín dụng. Quá trình
cung ứng vốn của NHTM, không kể dưới hình thức nào đều làm tăng khối
lượng tiền vào nền kinh tế, làm tăng khối lượng hàng hóa trên thị trường.
Ngoài ra khi thực hiện việc cho vay Ngân hàng không trực tiếp quản lý nguồn
vốn của mình vì thế có rất nhiều rủi ro xảy ra, nguy cơ không thu hồi đủ số
vốn vay là rất cao vì thế các ngân hàng khi cho vay thường yêu cầu người vay
phải có tài khoản bảo đảm cho khoản vay.
* Cho vay không có bảo đảm
Là các khoản cho vay mà ngân hàng không nắm giữ tài sản của người
đi vay để xử lý nhằm thu hồi nợ mà thay vào đó là điều kiện ràng buộc khác
khi ký hợp đồng tín dụng. Những điều kiện này có thể là: người đi vay không
được giao dịch với ngân hàng nào khác, hoạt động kinh doanh của người đi
vay phải được ngân hàng quản lý. Thông thường chỉ có những khách hàng có
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
17
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
quan hệ lâu năm với ngân hàng hoặc những khách hàng có uy tín, hay những
khách hàng mà ngân hàng có tham gia góp vốn vào thì mới được cho vay
không có bảo đảm.
3/ Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động cho vay của ngân hàng
3.1/ Các nhân tố ảnh hưởng thuộc về bản thân ngân hàng
a. Nguồn vốn của ngân hàng
Một Ngân hàng cũng như một doanh nghiệp, muốn tiến hành sản xuất
kinh doanh thì phải có vốn. hai nguồn vốn chủ yếu của Ngân hàng là vốn tự
có và vốn huy động.
NHTM nằm trong hệ thống Ngân hàng chịu sự tác động của chính
sách tiền tệ, chịu sự quản lý của NHTW và tuân thủ các quy định của pháp
Ngân hàng. Một Ngân hàng có số vốn tự có lớn sẽ có khả năng huy động vốn
càng cao và Ngân hàng sẽ dễ dàng thực hiện các hoạt động kinh doanh của
mình.
Ngân hàng cho vay bằng nguồn vốn huy động của mình nên hoạt động
cho vay sẽ ngày càng được tăng cường , số lượng và chất lượng cho vay ngày
càng lớn khi mà Ngân hàng có nguồn vốn lớn mạnh. Khi nguồn vốn của Ngân
hàng tăng trưởng đều đặn, hợp lý thì Ngân hàng có thêm nhiều tiền cho khách
hàng vay, hoạt động cho vay theo đó sẽ được tăng cường và mở rộng. Còn
nếu lượng vốn ít thì không đủ tiền cho khách hàng vay, Ngân hàng sẽ bỏ lỡ
nhiều cơ hội đầu tư, lợi nhuận của Ngân hàng sẽ không cao và việc tăng
cường hoạt động cho vay sẽ bị hạn chế. Nhưng nếu vốn quá nhiều, Ngân hàng
cho vay ít so với lượng vốn huy động thì sẽ gây ra hiện tượng tồn đọng vốn.
Lượng vốn tồn đọng này không sinh lời và lãi suất phải trả cho nó sẽ làm
giảm bớt lợi nhuận của Ngân hàng. Nghiên cứu tình hình huy động vốn của
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
18
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Ngân hàng là quan trọng khi muốn tăng cường hoạt động cho vay.
b. Chiến lược kinh doanh của Ngân hàng
Ngân hàng muốn tồn tại và phát triển phải có phương hướng và chiến
lược kinh doanh trong từng thời kỳ phát triển. Chiến lược kinh doanh phù hợp
thì hoạt động cho vay sẽ được mở rộng.
c. Chính sách và thông tin về tín dụng
Chính sách tín dụng bao gồm các yếu tố giới hạn mức cho vay đối với
một khách hàng, kỳ hạn của khoản vay, lãi suất cho vay và mức lệ phí,
phương thức cho vay, hướng giải quyết phần khách hàng vay vượt giới hạn,
xử lý các khoản vay có vẫn đề…tất cả các yếu tố đó có tác động mạnh mẽ và
trực tiếp đến việc mở rộng hoạt động cho vay của Ngân hàng. Nếu như tất cả
các yếu tố thuộc chính sách tín dụng đúng đắn, hợp lý, linh hoạt, đáp ứng
được nhu cầu đa dạng của khách hàng về vốn thì Ngân hàng đó sẽ thành công
trong việc tăng cường hoạt động cho vay nhưng vẫn đảm bảo được chất lượng
tín dụng. Ngược lại, những yếu tố này bất hợp lý, cứng nhắc, không theo sát
tình hình thực tế sẽ dẫn đến khó khăn trong việc tăng cường hoạt động cho
vay của Ngân hàng.
Một yếu tố không thể thiếu được quyết định đến hiệu quả và chất lượng
cho vay của ngân hàng là việc nắm bắt những thông tin bên trong và bên
ngoài ngân hàng. Thông tin bên trong là thông tin cung cấp cho biết rõ những
điểm mạnh yếu của các nguồn lực khác nhau trong ngân hàng mình. Luồng
thông tin bên ngoài bao gồm những thông tin về khách hàng, những biến đổi
của môi trường kinh tế, văn hóa, xã hội, chính trị pháp luật, các đối thủ cạnh
tranh và nhu cầu của khách hàng…Nếu một ngân hàng nắm bắt kịp thời
những thông tin đa dạng nói trên thì ngân hàng đó sẽ đưa ra những phương
hướng hoạt động kinh doanh nói chung và hoạt động cho vay nói riêng phù
hợp. Những thông tin về khách hàng chính xác thì hoạt động cho vay của
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
19
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
ngân hàng đối với từng khách hàng sẽ hợp lý và chủ động hơn. Điều đó sẽ
giúp cho ngân hàng không bỏ lỡ nhiều cơ hội cho vay tốt, đồng thời hạn chế
được những rủi roc ho những khoản vay của mình. Ngược lại nếu thông tin
không kịp thời, chính xác thì ngân hàng sẽ cho vay không hợp lý. Cho vay
quá thấp sẽ hạn chế khả năng sản xuất của doanh nghiệp do lượng vốn đi vay
chưa đủ để doanh nghiệp đầu tư hoàn thiện nhưng nếu cho vay quá cao so với
nhu cầu và khả năng thanh toán của khách hàng thì Ngân hàng sẽ bị thua lỗ
khi khách hàng không có khả năng trả hết nợ.
Thực tế ở nước ta, việc tiếp cận thông tin chính xác, kịp thời và đầy đủ
còn gặp nhiều khó khăn nên khả năng cho vay của ngân hàng còn nhiều hạn chế.
d. Năng lực điều hành của ban lãnh đạo
Năng lực lãnh đạo của những người điều hành ảnh hưởng rất lớn đến
hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Nó thể hiện ở những mặt sau:
_ Khả năng chuyên môn: người lãnh đạo ngân hàng có khả năng chuyên môn
tốt sẽ dễ dàng hơn trong công tác quản lý và điều hành vì kiến thức và kinh
nghiệm của nhà quản lý sẽ tạo được uy tín không chỉ đối với cấp dưới mà
nhiều khi đối với cả đối thủ cạnh tranh của ngân hàng.
_ Khả năng phân tích và phán đoán giúp ban lãnh đạo dự đoán chính xác
những thay đổi trong môi trường kinh doanh tương lai từ đó hoạch đinh chính
xác các chiến lược, xác định chính sách, kế hoạch kinh doanh phù hợp.
_ Khả năng, nghệ thuật đối nhân xử thế: là khả năng giao tiếp cũng như khả
năng tổ chức nhân sự trong mối quan hệ với nhân viên, đồng nghiệp, cấp trên,
khách hàng. Nó còn gồm những kỹ năng khác về lãnh đạo, tổ chức phỏng
đoán, quyết toán trong công việc.
e. Chất lượng nhân sự và cơ sở vật chất thiết bị
Trong quá trình giao dịch trực tiếp với khách hàng, nhân viên ngân
hàng chính là hình ảnh của Ngân hàng. Do vậy với những kiến thức, kinh
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
20
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
nghiệm, chuyên môn của mình, nhân viên Ngân hàng có thể làm tăng thêm
giá trị dịch vụ, đề xuất các ý tưởng cải tiến hoạt động kinh doanh của ngân
hàng. Nhân viên Ngân hàng là lực lượng chủ yếu chuyển thông tin từ khách
hàng, từ đối thủ cạnh tranh đến các nhà hoạch định chính sách Ngân hàng.
Cơ sở vật chất thiết bị cũng ảnh hưởng đến hoạt động cho vay của ngân
hàng. Nếu cơ sở vật chất thiết bị mà lạc hậu thì các công việc của ngân hàng
sẽ được xử lý kém, chậm chạp; các hoạt động của ngân hàng được thực hiện
khó khăn. Điều đó làm cho ngân hàng tụt hậu, kém phát triển, không thu hút
được nhiều khách hàng sẽ làm hạn chế hoạt động cho vay. Ngược lại việc
trang bị đầy đủ các thiết bị tiên tiến phù hợp với phạm vi và quy mô hoạt
động, phục vụ kịp thời các nhu cầu khách hàng với chi phí cả hai bên đều có
thể chấp nhận được sẽ giúp Ngân hàng tăng cường khả năng cạnh tranh, thực
hiện tốt mục tiêu tăng cường hoạt động cho vay.
3.2/ Các đối thủ cạnh tranh
Các NHTM hoạt động trong môi trường có nhiều đối thủ cạnh tranh.
Cạnh tranh là một động lực tốt để ngân hàng ngày càng hoàn thiện, vì vậy để
ngày càng phát triển thì ngân hàng luôn phải cố gắng không để mình tụt hậu
so với đối thủ cạnh tranh và phải nâng cao, tăng cường các hoạt động của
mình vượt đối thủ cạnh tranh trong việc cung cấp dịch vụ cho khách hàng, thu
hút khách hàng gửi và vay tiền từ ngân hàng mình.
3.3/ Sự phát triển của nền kinh tế
Sự phát triển của nền kinh tế ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh
doanh của ngân hàng nói chung và hoạt động cho vay nói riêng. Nó tạo môi
trường rất thuận lợi để mở rộng hoạt động cho vay.
Bất cứ ngân hàng nào cũng chịu sự chi phối và tác động nhiều mặt của
các chu kỳ kinh tế. Trong giai đoạn nền kinh tế phát triển ổn định, doanh
Ngô Thị Thu Huyền – Khoa Toán kinh tế
21
