Vê-nê-xu-ê-la những năm đầu thế kỷ XXI và quan hệ với Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI & NHÂN VĂN



NGUYỄN THỊ KHÁNH VÂN




VÊ-NÊ-XU-Ê-LA NHỮNG NĂM
ĐẦU THẾ KỶ XXI VÀ QUAN HỆ
VỚI VIỆT NAM



LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: Quan hệ quốc tế
MÃ SỐ: 60 31 40



Giáo viên hướng dẫn: TS. LÊ THẾ QUẾ

Hà Nội - 2010




BẢNG CÁC TỪ VIẾT TẮT
SỬ DỤNG TRONG LUẬN VĂN

1. Các từ viết tắt Tiếng Việt

CNXH
Chủ nghĩa xã hội
CNH-HĐH
Công nghiệp hoá - hiện đại hoá
CNTB
Chủ nghĩa Tư bản
QH
Quốc hội

2. Các từ viết tắt Tiếng Anh

ASEAN
Association of Southeast Asia Nations
(Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á)
EU
European Union
(Liên minh Châu Âu)

IMF
International Monetary Fund
(Quỹ Tiền tệ quốc tế)
NATO
North Atlantic Treaty Organization
(Khối Liên minh Quân sự Bắc Đại Tây
Dương)
WB
World Bank
(Ngân hàng Thế giới)


3. Các từ viết tắt tiếng Tây Ban Nha

ALBA
Alternativa Bolivariana de las Américas
(Giải pháp Bô-li-va cho Châu Mỹ)
MERCOSUR
Mercado Común del Sur
(Khối Thị trường chung Châu Mỹ)
MVR
Movimiento Quinta Revolucionaria
(Phong trào nền cộng hòa V của Vê-nê-xu-ê-
la)
PSUV
Partido Socialista Unido de Venezuela
(Đảng XHCN Thống nhất Vê-nê-xu-ê-la)
PCV
Partido Comunista de Venezuela
(Đảng Cộng sản Vê-nê-xu-ê-la)

1. Các bảng số liệu
- Bảng 1. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của các nước Mỹ la tinh và Ca-ri-bê
giai đoạn 2001-2009

- Bảng 2. Kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Vê-nê-xu-ê-la giai đoạn
2000-2008 (đơn vị: USD)
- Bảng 3. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào Vê-nê-xu-ê-la theo mặt
hàng năm 2006 (đơn vị: USD)
- Bảng 4. - Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào Vê-nê-xu-ê-la theo
mặt hàng năm 2008

(đơn vị: USD)

2. Các biểu đồ
- Biểu đồ 1. Tăng trưởng GDP của Vê-nê-xu-ê-la từ năm 2005 đến năm
2009
- Biểu đồ 2. Nợ nước ngoài của Vê-nê-xu-ê-la tư năm 2003 đến 2008
- Biểu đồ 3 Lạm phát tại Vê-nê-xu-ê-la từ 1959 đến 2009
- Biểu đồ 4. T lệ thất nghiệp tại Vê-nê-xu-ê-la tư
̀
năm 1952 – 2009
- Biểu đồ 5 T lệ mù chữ của Vê-nê-xu-ê-la




MỤC LỤC

MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1
3. Đối tượng nghiên cứu 3.
4. Phạm vi nghiên cứu 4
5. Phương pháp nghiên cứu 4
6. Cấu trúc của luận văn 4.
PHẦN NỘI DUNG
CHƢƠNG 1. KHÁI QUÁT VỀ VÊ-NÊ-XU-Ê-LA 6
1.1. Vê-nê-xu-ê-la từ sau chiến tranh thế giới thứ hai đến cuối thế
kỷ XX 6
1.1.1. Về tình hình chính trị - xã hội 6
1.1.2. Về tình hình kinh tế 8
1.1.3. Về chính sách đối ngoại 10
1.2. Cuộc cách mạng Bô-li-va và chủ nghĩa xã hội Thế kỷ XXI 11
1.2.1. Mục tiêu của cuộc các mạng Bô-li-va 12
1.2.2. Các biện pháp của chính phủ nhằm xây dựng Chủ nghĩa xã
hội Thế kỷ XXI 16
1.2.3. Khó khăn và thách thức 24
CHƢƠNG 2. VÊ-NÊ-XU-Ê-LA NHỮNG NĂM ĐẦU THẾ KỶ XXI
(2000 – 2010) 31
2.1. Những nhân tố quốc tế và khu vực tác động đến Vê-nê-xu-ê-
la…31
2.1.1. Trật tự thế giới thay đổi 31
2.1.2. Tình hình khu vực Mỹ Latin………………………………33
2.2. Tình hình Vê-nê-xu-ê-la từ năm 2000 đến nay 37
2.2.1. Tình hình chính trị 37
2.2.2. Tình hình kinh tế ,xã hội và văn hóa 43
2.2.3. Đường lối đối ngoại 53

CHƢƠNG 3. QUAN HỆ VÊ-NÊ-XU-Ê-LA - VIỆT NAM VÀ TRIỂN
VỌNG 59
3.1. Cơ sở phát triển quan hệ song phƣơng 59
3.1.1. Việt Nam trong chính sách đối ngoại của Vê-nê-xu-ê-la 59
3.1.2. Vê-nê-xu-ê-la trong chính sách đối ngoại của Việt Nam 60
3.2. Thành tựu trong quan hệ Vê-nê-xu-ê-la và Việt Nam 62
3.2.1. Quan hệ chính trị - ngoại giao 62
3.2.2. Quan hệ kinh tế - thương mại 64
3.2.3. Quan hệ hợp tác trên các lĩnh vực khác 66
3.3. Triển vọng quan hệ Vê-nê-xu-ê-la và Việt Nam 68
3.3.1. Tiềm năng hợp tác trong tương lai 68
3.3.2. Những khả năng hợp tác song phương………………… 73
3.3.3. Các biện pháp nhằm thúc đẩy mối quan hệ song phương 75
KẾT LUẬN…………………… ……………… ……………78
TÀI LIỆU THAM KHẢO…………… …………………… 82
PHỤ LỤC……………………… ………… …………………93





1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do lựa chọn đề tài

Vê-nê-xu-ê-
 - 

             vàng
   
-nê-xu-ê-

thu ngân sách C
 -môn
Bô-li-va, nhân dân Vê-nê-xu-ê-

-nê-xu-ê-
-nê-xu-ê-la U-gô Cha-
-li-va 
 Bô-li-. Nhân dân Vê-nê-xu-ê-
-nê-xu-ê-
.
-nê-xu-ê-
-gô
Cha-
-
-li-
-nê-xu-ê-la. 
 
c


2



   -gô Cha-vt, Vê-nê-xu-ê-     


- Ca-ri-
-

- 
.
T-nê-xu-ê-



-nê-xu-ê-
ng c
- 

c
-nê-xu-ê--  là

-nê-xu-ê- 

 , 
tình hình Vê-nê-xu-ê-la và xác 
 


 “Vê-nê-xu-ê-la những năm đầu
thế kỷ XXI và quan hệ với Việt Nam” 

3


2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

H    -nê-xu-ê-        
, 
 
-nê-xu-ê-
 
(Aprender la Experiencia de Vietnam y los
paises socialistas del sifglo XX)        
Universal ngày 10/8/2010; bài -- Thái
(La política de Chavez hacia Asia- Pacífico) 
trên báo El Mundo 
 (America Latina, la perspective es mas segura que la actualidad)
 ; bài
vi x

  ”( La Opción socialista o la trampa populista de los pueblos
latinoamericanos en el laboratorio de una alternativa política) 
         

           (Nuevos vientos desde la
izquierda o aire caliente desde una nueva derecha), USA, 28/5/2007 hay các bài
“Làn sóng cánh tả Mỹ Latinh: Nguyên nhân và kết quả chủ yếu” c
;
Lịch sử hình thành và phát triển của nhà nước Vê-nê-xu-ê-la độc lập” 

-nê-xu-ê-

-  “Vê-nê-

4

xu-ê-la: Những thách thức của cách mạng vẫn còn ở phía trước” 
 Ca-ri-

“U-gô Cha-vết quân đội hoá xã hội Vê-nê-xu-ê-la” ngày 23/2/2006.


-nê-xu-ê-la

“Vê-nê-xu-ê-la những năm đầu thế kỷ
XXI và quan hệ với Việt Nam” 


3. Đối tƣợng & phạm vi nghiên cứu
 -nê-xu-ê-
-nê-xu-ê-la.
+ : nghiên Vê-nê-xu-ê-la tr
-nê-xu-ê-
-nê-xu-ê-la

4. Phƣơng pháp nghiên cứu

các  p 
 
 các chuyên gia .
5. Cấu trúc của luận văn



Vê-nê-xu-ê-

5

-li-
 -li-va
-nê-xu-ê- 
 
-nê-xu-ê-la trong
-2010).  n
 tình hình Vê-nê-xu-ê-
- - 
    Vê-nê-xu-ê-     (   


Vê-nê-xu-ê-- - 
                
 - Vê-nê-xu-ê-la
        


6

CHƢƠNG 1

KHÁI QUÁT VỀ VÊ-NÊ-XU-Ê-LA


1.1. VÊ-NÊ-XU-Ê-LA TỪ SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI ĐẾN
CUỐI THẾ KỶ XX
1.1.1. Vê
̀
tình hình chính trị - xã hội
 

 
-nê-xu-ê-

 -xên-tê Gô-



Sau Vê-nê-xu-ê-la 
Nam Âu I-ta-li-a, Tây Ban Nha, 
 
-nê-xu-ê-
-tô Phi-hô kéo dà
-tô
Phi-


-nê-xu-ê-


 
-nê-xu-ê-




7






T



80, 













và Vê-nê-xu-ê-la nói riêng. 






, 





 -nê-xu-ê-



 , 









, 













 
-nê-xu-ê-la 


g


 Vê-nê-
xu-ê-la Vê-nê-xu-ê-la 

Vê-nê-xu-ê-


 vì

,  nói

Vê-nê-xu-ê-la nói riêng 
 

Vê-nê-xu-ê-la.


8

 1998, U-gô Cha-    Phong trào   V
(MVR) và Sau
, (2/

và 
a dân chúng.
Vê-nê-xu-ê-la , t 
 
 

Q
QQ
T
 -nê-xu-ê-la là . -nê-
xu-ê-




 -nê-xu-ê-la là  

Vê-nê-xu-ê- 


             
 v

1.1.2. Vê
̀
tình hình kinh tế
 , Vê-nê-xu-ê- 
tinh-nê-xu-ê-


9

 -nê-xu-ê-
1/3 GDP 
 sTuy nhiên
-nê-
xu-ê-la sa sút nhanh chóng.
-1975 và 1980-

- “ thập niên mất
mát
1
, -nê-xu-ê-
mô hình kinh tế thị
trường tự do mới 

 
-
hi-cô 

Vê-nê-xu-ê-Vê-nê-
xu-ê-la  -, k . 
và  nhanh. -nê-xu-ê-la

2

0


XVê-nê-xu-ê-la 
. 
-nê-xu-ê-hay
 
 

1
Việt Nam- Châu Mỹ thách thức và cơ hội
2
Lịch sử hình thành và phát triển của nhà nước Vê-nê-xu-ê-la độc lâp


10

nghèo Vê-nê-xu-ê-la, hCha- -  
 s
 
giúp tình , nhà chính
nh.

1.1.3. Về chính sách đối ngoại


Cô-lôm-bi-a và Gu-y-a-
na song Vê-nê-xu-ê- 
 tinh .
Sau khi  1998, U-gô Cha-
Vê-nê-xu-ê-la         -li-va và
    (CNXH)       Vê-nê-xu-ê-  
   theo
  
Bô-li-vi-a và Cu-ba 
ào khu 
  -nê-xu-ê-      
 Vê-nê-xu-ê-
la và  có nhi  
Vê-nê-xu-ê-, 
 .
Cô-lôm-bi-a, , Vê-nê-xu-ê-la
 .
-nê-xu-ê-
  Tây Ban Nha,
Pháp, Nga.

11




Vê-nê-xu-ê-   
, Vê-nê-xu-ê-
 n



-ra-cát vào tháng 9/2005 và Vê-nê-xu-ê-
vào tháng 1/2006. ,  -gô Cha- , v
-nê-xu-ê- 
 
c


1.2. CUỘC CÁCH MẠNG BÔ-LI-VA VÀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI THẾ KỶ
XXI
 -môn Bô-
li-va (24/7/1783 - 24/9/nhóm -nê-xu-ê-la có tinh
-li--
3

. 
U-gô Cha- Phri-át  nhanh chóng 

oàn dù mang tên Ni-
cô-lát Bri-xê-nh
-

-

3
 Tây Ban Nha Ejército Bolivar--li-

12


V 
-li-va. Trong
     tháng 11-       
               



 (PP)-gô Cha-

Vê-nê-xu-ê-
-gô Cha-
sau: “Chúng tôi gọi đây là cuộc Cách mạng Bô-li-va bởi vì mục tiêu mà chúng tôi
theo đuổi là tiến hành một cuộc cách mạng, thực hiện một cuộc cải cách chính trị,
xã hội, kinh tế và văn hóa dựa trên nền tảng tư tưởng của Bô-li-va. Tư tưởng này
như là một cái cây có ba rễ/cội nguồn: Cội nguồn Bô-li-va với tư tưởng đấu tranh
chống ách đô hộ của thực dân Tây Ban Nha, giành độc lập, tự do, quyền bình
đẳng và thống nhất các quốc gia Mỹ La tinh trong một đại liên bang; Cội nguồn
Xa-mô-ra
4
với tư tưởng bảo vệ chủ quyền dân tộc, đoàn kết quân đội với nhân dân
và Cội nguồn Rô-bin-sơn
5
, chủ trương đấu tranh mang lại tự do, hạnh phúc và
bình đẳng cho mọi công dân. Cái cây đó chính là hệ tư tưởng của chúng tôi”.

1.2.1. Mục tiêu của cuộc các mạng Bô-li-va
Sau k0-gô
Cha--li-va là: 


,  

4
-nê-xu-ê-
dân Vê-nê-xu-ê-
5
Simon Ro


13


 
-nê-xu-ê-
-li-
Thiên chúa giáo, 
chúng ta chính là Chúa Giê-
6
.
-li-
U-gô Cha-      -li-     
-nê-xu-ê-la mà

7
  
-nê-xu-ê-

cho , 
. Chính 
Cha-

.
Theo Hai----ríc Xtê-
ch Cha-,  ô-li-
  
, 


-môn Bô-li-
     (d       . Cha- 
 ban Bô-li- 
. Về kinh tế, 

t


6
Wikipedia, la Enciclopedia Libre, 9/2007.
7
-ba tháng 10/2007, -gô Cha-


14

 - Theo
ông, v

 


 


8
.

-li-va và 
 giành
, U-gô Cha-
- -ba
Phi---rô, Chê Ghê-va--lê Xan-va-
A-gien-           Ông  
“Chủ nghĩa xã hội của Thế kỷ XXI phải dựa trên các nguyên tắc của tình đoàn kết,
bác ái, yêu thương, tự do và bình đẳng nhằm cải tạo một cách triệt để toàn bộ cơ
cấu chính trị, kinh tế và xã hội của đất nước” và ông  “Chủ nghĩa xã hội
Thế kỷ XXI ở Vê-nê-xu-ê-la còn có nguồn gốc từ Chủ nghĩa Mác và Kinh Thánh”.
-ra-cát
(0-“Tôi khuyên các vị hãy đọc Mác, Lê-nin và
tìm lại trong Kinh Thánh để thấy rằng chủ nghĩa xã hội đã có sẵn trong các tác
phẩm đó rồi”
9
.
   -li-    


   -           




8
Socialismo del siglo XXI, La Enciclopedia Libre, 9/2007

9
-gô Cha-, 2007

15




 -gô Cha- 
 





U-gô Cha-
Vê-nê-xu-ê- 
 
Vê-nê-xu-ê-la.
-nê-xu-ê-









Các doanh ng



-nê-xu-
ê-

16




1.2.2. Các biện pháp của chính phủ nhằm xây dựng Chủ nghĩa xã hội Thế kỷ
XXI
TU-gô Cha- 
Cách mạng Vê-nê-xu-ê-la đang bước vào một giai đoạn mới với Dự án quốc gia
Xi-môn Bô-li-va 2007 - 2021 hướng tới mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở đất
nước này.”

-nê-xu-ê-la: 1) 
 3)  T

 , 
-nê-xu-ê-la 
 
- Một là tháo dỡ bộ máy nhà nước tư sản bằng biện pháp hiến định. Để hệ
thống quyền lực nhân dân phải được thay thế hệ thống quyền lực nhà nước tư
sản.
-ta
-nê-xu-ê-la. Bi vì cho
-nê-xu-ê-la 
v


U-
gô Cha- 
        

                

17


Vê-nê-xu-ê-- 


 -nê-
xu-ê-
-môn Bô-li- 
-nê-xu-ê--li-va Vê-nê-xu-ê-la.





-li-



 "Nhân dân là chủ nhân của chủ quyền quốc gia và thực
hiện chủ quyền đó một cách trực tiếp bằng chính quyền nhân dân. Chính quyền
này sinh ra từ những nhóm xã hội cơ sở có tổ chức của toàn dân. Chính quyền
nhân dân thực thi quyền lực của mình bằng cách xây dựng những cộng đồng, công

xã và cơ quan tự quản của các đô thị; thành lập các hội đồng công xã, hội đồng
công nhân, hội đồng nông dân, hội đồng sinh viên và các thiết chế cần thiết khác".


 

-nê-xu-ê-


18


 


   
               


- 

-nê-xu-ê-la.


- 

              

pháp 



1. 
  

2. 
bàn.
3.  




19

4. 

5. 

6. 

7. 

Cha-
 ta


- Hai là xây dựng các lực lượng vũ trang
cách
m-nê-xu-ê-la và 

-li-va 

lcách

 
    Cha-           
             
     -         Cha-
 

- Ba là thực hiện kế hoạch hóa nền kinh tế, chú trọng chính sách xã hội.
Cha- 
                 
chúng. 