Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
MỤC LỤC
!"#$%&'%()*+, ./
01230&*(**********************************************************************************************
3)45,6+75897:8;5895<-#
;* (=
>;:797:8?&.&%@&*A@&.=%@&.%B*CDE
8-FG.HIJ3KL->;M7
NO-F5,797:8*M-:;5<K
PQRS****************************************************************************************************
A*A*A*A*3T7U;VHG***********************************************************************
+HG-FRWX:YZ[+\>]H:F9W**************************
^!:_3KL->;M7A&&`'A&&a<3J
8bVJF-bL1(a633;-1(6=6A&&`*****************************
+HG;;X:YZ[+\>]J3KL->;M
7* (%
bLc(=6d^'>^d3;-Ae6116A&&aJbJU>fgd:U3K
L->;M7F-H7;Z[+\>******************************************
^9O-;-A&6116A&&aJ3KL->;M7**************************
>g?Ch\BH7;***********************************************************************************
bL77_7#;;_7ijk*******************************************
l4-m7;Z[+\>Jfl3M3********************************************************************
nFo>fgQRJ#;3ibi>;>M7***********************
pHGJH******************************************************************************************************
n/-;":K.:_48X8YbL
']qOf,H;8.^;;8
M7<;>;5;7f:r;7qoGGQ
H_:_:F9Wr !7<*^_HJ:9J
^;;8.3KL->;M7$;5,
5LS:o;.#:fJf.L#F$4"5V
5f:H .5FRG78:U-FE_
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
RRL-F;**************************************************************************************
Cf:r7R F5:_":o4J3KL-
>;M75;G.:_f;,-_;7
:s;945f;X8-FREmO
:_J9P, F 8;H*^_H
7R F; 3KL-E;F:N"<
,:G!;-FR_PG,-_;
fU;;O4,TJ48*3:;-FR
:F.Gf;X:5;7f:r F;GJ3K
L-7/U8H:_JO8X::,_
:F;8.D5;Hb#'3n+9*3:%7"
?A&&('A&&aB.3KL->;M7<-fg-:
;;8_Ge;X:8KL4%*A%13[t
f:F-,-_ff^L7.g7A;CFu.M
v#f:F->iw'3;>gbVC'p:X'3i
>gbVC'>iw****************************************************************************************************
>;>gn;;Muf:F->iw'>gZL'
Z'>gZL'3i>gbVC'>iw*******************************************************
3;+F>gf:F->iw'^;x3>>gbVC'>
iw* ((
>;ib#.iSv#f:F-3i>gbVC'p:X
'i:Z5'p:X'3i>gbVC*************************************************************************
^f;X::FJ3KL-<P7fGG,
-_;X:O4,T?71(yUG,-_B;G58
G,-_;X:fU?7c&yUG,-_B*M
RGF7PWf;X:J3KL-5;7f
5;74G4:SH**********************************************************************************
3:7A&&a.3KL-<5FRI77:FU:N;
qd_5HoX:V!;;!z,*+
;X:51&&&3[t:FU:Nd{ R_$r
7A&&c.F5Ho;E5;:4|p,
:4!;J7L8d. 3KL-<5Ho
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
2
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
;Z[+\>^P71accPW1*&A&3[t9
:*3;Z[+\>PWG;ib#?1*&cc3[tB;iSv#
?1*11=3[tB7;3KL-*b//7;;
;Z[+\>:F-p;lw'p:X'i:Z5'p;lw}X75
".GH5H;:_3KL-
>;M7************************************************************************************************************
3T7U;VH************************************************************************************************
+H;gG**************************************************************************************************
l;;f7;Z[+\>H5;c*=&&*&&&tp+?l;c*A&&*&&&tp+.
V 1&&&&& tp+B* 3X Q : Y+H 7 ; , -_
X:Z[+\>]3KL->;M7;;:
;5<-#;?e*=c&*&&&tp+B;5<;:e7******************************
b#gG*******************************************************************************************************
~MHaA&*&&&tp+•11yKH*3:cA&*&&&tp+5; !Do
7;2V,;1&&*&&&tp+***************************************************************************
~M-e*=c&*&&&tp+•cayKH*****************************************************************
>"JH***********************************************************************************************
i9-***********************************************************************************************************
A*A*A*%*3T7U7 !-***************************************************************
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
3
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBNV : Cán bộ nhân viên
CBTD : Cán bộ tín dụng
CP : Cổ phần
DN : Doanh nghiệp
HĐQT : Hội đồng quản trị
NHTM : Ngân hàng Thương mại
NHNN : Ngân hàng Nhà nước
TĐ : Thẩm định
TCTD : Tổ chức tín dụng
TNHH : Trách nhiệm hữu hạn
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU
!"#$%&'%()*+, ./
01230&*(**********************************************************************************************
!"#$%&'%()*+, ./
01230&*(**********************************************************************************************
3)45,6+75897:8;5895<-#
;* (=
3)45,6+75897:8;5895<-#
;* (=
>;:797:8?&.&%@&*A@&.=%@&.%B*CDE
8-FG.HIJ3KL->;M7
NO-F5,797:8*M-:;5<K
PQRS****************************************************************************************************
>;:797:8?&.&%@&*A@&.=%@&.%B*CDE
8-FG.HIJ3KL->;M7
NO-F5,797:8*M-:;5<K
PQRS****************************************************************************************************
A*A*A*A*3T7U;VHG***********************************************************************
A*A*A*A*3T7U;VHG***********************************************************************
+HG-FRWX:YZ[+\>]H:F9W**************************
+HG-FRWX:YZ[+\>]H:F9W**************************
^!:_3KL->;M7A&&`'A&&a<3J
8bVJF-bL1(a633;-1(6=6A&&`*****************************
^!:_3KL->;M7A&&`'A&&a<3J
8bVJF-bL1(a633;-1(6=6A&&`*****************************
+HG;;X:YZ[+\>]J3KL->;M
7* (%
+HG;;X:YZ[+\>]J3KL->;M
7* (%
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
bLc(=6d^'>^d3;-Ae6116A&&aJbJU>fgd:U3K
L->;M7F-H7;Z[+\>******************************************
bLc(=6d^'>^d3;-Ae6116A&&aJbJU>fgd:U3K
L->;M7F-H7;Z[+\>******************************************
^9O-;-A&6116A&&aJ3KL->;M7**************************
^9O-;-A&6116A&&aJ3KL->;M7**************************
>g?Ch\BH7;***********************************************************************************
>g?Ch\BH7;***********************************************************************************
bL77_7#;;_7ijk*******************************************
bL77_7#;;_7ijk*******************************************
l4-m7;Z[+\>Jfl3M3********************************************************************
l4-m7;Z[+\>Jfl3M3********************************************************************
nFo>fgQRJ#;3ibi>;>M7***********************
nFo>fgQRJ#;3ibi>;>M7***********************
pHGJH******************************************************************************************************
pHGJH******************************************************************************************************
n/-;":K.:_48X8YbL
']qOf,H;8.^;;8
M7<;>;5;7f:r;7qoGGQ
H_:_:F9Wr !7<*^_HJ:9J
^;;8.3KL->;M7$;5,
5LS:o;.#:fJf.L#F$4"5V
5f:H .5FRG78:U-FE_
RRL-F;**************************************************************************************
n/-;":K.:_48X8YbL
']qOf,H;8.^;;8
M7<;>;5;7f:r;7qoGGQ
H_:_:F9Wr !7<*^_HJ:9J
^;;8.3KL->;M7$;5,
5LS:o;.#:fJf.L#F$4"5V
5f:H .5FRG78:U-FE_
RRL-F;**************************************************************************************
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
6
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
Cf:r7R F5:_":o4J3KL-
>;M75;G.:_f;,-_;7
:s;945f;X8-FREmO
:_J9P, F 8;H*^_H
7R F; 3KL-E;F:N"<
,:G!;-FR_PG,-_;
fU;;O4,TJ48*3:;-FR
:F.Gf;X:5;7f:r F;GJ3K
L-7/U8H:_JO8X::,_
:F;8.D5;Hb#'3n+9*3:%7"
?A&&('A&&aB.3KL->;M7<-fg-:
;;8_Ge;X:8KL4%*A%13[t
f:F-,-_ff^L7.g7A;CFu.M
v#f:F->iw'3;>gbVC'p:X'3i
>gbVC'>iw****************************************************************************************************
Cf:r7R F5:_":o4J3KL-
>;M75;G.:_f;,-_;7
:s;945f;X8-FREmO
:_J9P, F 8;H*^_H
7R F; 3KL-E;F:N"<
,:G!;-FR_PG,-_;
fU;;O4,TJ48*3:;-FR
:F.Gf;X:5;7f:r F;GJ3K
L-7/U8H:_JO8X::,_
:F;8.D5;Hb#'3n+9*3:%7"
?A&&('A&&aB.3KL->;M7<-fg-:
;;8_Ge;X:8KL4%*A%13[t
f:F-,-_ff^L7.g7A;CFu.M
v#f:F->iw'3;>gbVC'p:X'3i
>gbVC'>iw****************************************************************************************************
>;>gn;;Muf:F->iw'>gZL'
Z'>gZL'3i>gbVC'>iw*******************************************************
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
7
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
>;>gn;;Muf:F->iw'>gZL'
Z'>gZL'3i>gbVC'>iw*******************************************************
3;+F>gf:F->iw'^;x3>>gbVC'>
iw* ((
3;+F>gf:F->iw'^;x3>>gbVC'>
iw* ((
>;ib#.iSv#f:F-3i>gbVC'p:X
'i:Z5'p:X'3i>gbVC*************************************************************************
>;ib#.iSv#f:F-3i>gbVC'p:X
'i:Z5'p:X'3i>gbVC*************************************************************************
^f;X::FJ3KL-<P7fGG,
-_;X:O4,T?71(yUG,-_B;G58
G,-_;X:fU?7c&yUG,-_B*M
RGF7PWf;X:J3KL-5;7f
5;74G4:SH**********************************************************************************
^f;X::FJ3KL-<P7fGG,
-_;X:O4,T?71(yUG,-_B;G58
G,-_;X:fU?7c&yUG,-_B*M
RGF7PWf;X:J3KL-5;7f
5;74G4:SH**********************************************************************************
3:7A&&a.3KL-<5FRI77:FU:N;
qd_5HoX:V!;;!z,*+
;X:51&&&3[t:FU:Nd{ R_$r
7A&&c.F5Ho;E5;:4|p,
:4!;J7L8d. 3KL-<5Ho
;Z[+\>^P71accPW1*&A&3[t9
:*3;Z[+\>PWG;ib#?1*&cc3[tB;iSv#
?1*11=3[tB7;3KL-*b//7;;
;Z[+\>:F-p;lw'p:X'i:Z5'p;lw}X75
".GH5H;:_3KL-
>;M7************************************************************************************************************
3:7A&&a.3KL-<5FRI77:FU:N;
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
8
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
qd_5HoX:V!;;!z,*+
;X:51&&&3[t:FU:Nd{ R_$r
7A&&c.F5Ho;E5;:4|p,
:4!;J7L8d. 3KL-<5Ho
;Z[+\>^P71accPW1*&A&3[t9
:*3;Z[+\>PWG;ib#?1*&cc3[tB;iSv#
?1*11=3[tB7;3KL-*b//7;;
;Z[+\>:F-p;lw'p:X'i:Z5'p;lw}X75
".GH5H;:_3KL-
>;M7************************************************************************************************************
3T7U;VH************************************************************************************************
3T7U;VH************************************************************************************************
+H;gG**************************************************************************************************
+H;gG**************************************************************************************************
l;;f7;Z[+\>H5;c*=&&*&&&tp+?l;c*A&&*&&&tp+.
V 1&&&&& tp+B* 3X Q : Y+H 7 ; , -_
X:Z[+\>]3KL->;M7;;:
;5<-#;?e*=c&*&&&tp+B;5<;:e7******************************
l;;f7;Z[+\>H5;c*=&&*&&&tp+?l;c*A&&*&&&tp+.
V 1&&&&& tp+B* 3X Q : Y+H 7 ; , -_
X:Z[+\>]3KL->;M7;;:
;5<-#;?e*=c&*&&&tp+B;5<;:e7******************************
b#gG*******************************************************************************************************
b#gG*******************************************************************************************************
~MHaA&*&&&tp+•11yKH*3:cA&*&&&tp+5; !Do
7;2V,;1&&*&&&tp+***************************************************************************
~MHaA&*&&&tp+•11yKH*3:cA&*&&&tp+5; !Do
7;2V,;1&&*&&&tp+***************************************************************************
~M-e*=c&*&&&tp+•cayKH*****************************************************************
~M-e*=c&*&&&tp+•cayKH*****************************************************************
>"JH***********************************************************************************************
>"JH***********************************************************************************************
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
9
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
i9-***********************************************************************************************************
i9-***********************************************************************************************************
A*A*A*%*3T7U7 !-***************************************************************
A*A*A*%*3T7U7 !-***************************************************************
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
10
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
LỜI MỞ ĐẦU
Hiện nay Đất nước ta đang trên đà phát triển mạnh mẽ, cùng với điều
đó là sự phát triển và lớn mạnh của hệ thống Ngân hàng. Hệ thống ngân hàng
mạnh tức nền kinh tế phát triển mạnh, hệ thống ngân hàng yếu tức nền kinh tế
chưa có cơ sở vững chắc để có thể phát triển bền vững.
Cũng như các NHTM khác, NHTM Cổ Phần Hàng Hải Việt Nam là
một doanh nghiệp đặc biệt kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ. Trong số các
nghiệp vụ kinh doanh của mình thì tín dụng, mà cụ thể là hoạt động cho vay
là nghiệp vụ kinh doanh chủ yếu và cũng là nội dung chủ yếu của bản thân
các nhân viên của toàn hệ thống. Đây là nghiệp vụ tạo ra lợi nhuận cao nhất,
nó chiếm khoảng 2/3 lợi tức nghiệp vụ ngân hàng có từ tiền lãi cho vay.
Nhưng đây cũng là nghiệp vụ chứa đựng nhiều rủi ro nhất. Có vô số các rủi ro
khác nhau khi cho vay, xuất phát từ nhiều yếu tố và có thể dẫn đến việc không
chi trả được nợ khi đến hạn làm cho ngân hàng bị phá sản gây ảnh hưởng
nghiêm trọng cho toàn bộ nền kinh tế.
Những năm vừa qua, mặc dù đã rất chú trọng đến chất lượng thẩm định
dự án nhưng chất lượng thẩm định tài chính dự án vẫn chưa cao, chưa mang
lại cho nền kinh tế sự phát triển xứng đáng. Do đó, trong quá trình thực tập tại
NHTM Cổ phần Hàng Hải Việt Nam em đã lựa chọn đề tài: “ Nâng cao chất
lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của Ngân Hàng
Thương mại Cổ phần Hàng Hải Việt Nam”.
Chuyên đề tốt nghiệp gồm 3 chương:
Chương I: Cơ sở lý thuyết về chất lượng thẩm định tài chính dự án
trong hoạt động cho vay của Ngân Hàng Thương Mại.
Chương II: Thực trạng chất lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt
động cho vay của Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam.
Chương III: Giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án
trong hoạt động cho vay của Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam.
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
11
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
CHƯƠNG I
CƠ SỞ LÍ THUYẾT VỀ CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH
DỰ ÁN TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI
1.1. Hoạt động cho vay của Ngân hàng Thương mại
1.1.1. Tổng quan về Ngân hàng Thương mại
Khái niệm
Lịch sử hình thành và phát triển của ngân hàng gắn liền với lịch sử
phát triển của nền sản xuất hàng hoá: Các ngân hàng thương mại xuất hiện
trong nền kinh tế với tư cách là các nhà tổ chức trung gian, nhận tiền gửi
của các tổ chức kinh tế có dư thừa và trên cơ sở đó cấp tín dụng cho các
đơn vị kinh tế có nhu cầu tức là luân chuyển vốn một cách gián tiếp. Hệ
thống ngân hàng thương mại có phạm vi hoạt động rộng rãi vì nó cung cấp
các dịch vụ tài chính cho tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế và các tầng lớp
dân cư. Tuỳ theo cách tiếp cận mà có các quan điểm khác nhau về NHTM,
điều đó còn phụ thuộc vào tính chất và mục tiêu của nó trên thị trường tài
chính của từng nước.
Theo quan điểm của các nhà kinh tế học hiện đại:
Ngân hàng thương mại là một loại hình doanh nghiệp: Một doanh
nghiệp đặc biệt, hoạt động và kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ và tín dụng.
Theo quan điểm của các nhà kinh tế Hoa Kỳ:
Ngân hàng thương mại là một công ty kinh doanh chuyên cung cấp
dịch vụ tài chính và hoạt động trong ngành công nghiệp dịch vụ tài chính.
Theo quan điểm của các nhà kinh tế Pháp:
Ngân hàng thương mại là những xí nghiệp hay cơ sở nào hành nghề
thường xuyên nhận được của công chúng dưới hình thức ký thác hay hình
thức khác các số tiền mà họ dùng cho chính họ vào nghiệp vụ chiết khấu, tín
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
12
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
dụng hay dịch vụ tài chính.
Theo quan điểm của các nhà kinh tế Việt Nam:
Hệ thống ngân hàng thuộc kênh tài trợ gián tiếp trong hệ thống tài
chính.
Ngân hàng chỉ là một loại hình trung gian tài chính quan trọng của nền
kinh tế.
Bảng 1.1: Hệ thống kênh tài trợ gián tiếp
Hệ thống ngân hàng được chia thành 2 cấp:
Ngân hàng trung ương: có nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ và
quản lý nhà nước về hoạt động ngân hàng.
Ngân hàng thương mại và ngân hàng chính sách: trong đó NHTM có
chức năng thực hiện hoạt động kinh doanh ngân hàng theo sự điều hành của
các cổ đông. Hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận và có nghĩa vụ nộp thuế theo
quy định của Nhà nước.
Theo Luật các TCTD năm 2010 thì: “Ngân hàng thương mại là một
loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện toàn bộ các hoạt động ngân hàng và
các hoạt động khác vì mục tiêu lợi nhuận”.
Mặc dù có nhiều quan điểm khác nhau về NHTM, nhưng tựu chung lại
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
Trung gian tài chính
Ngân
hàng
Các tổ
chức tín
dụng phi
ngân hàng
Tổ chức
tài chính
vi mô
Công ty
Bảo hiểm
13
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
có thể hiểu tổng quát: Ngân hàng thương mại là một tổ chức kinh tế có tư
cách pháp nhân hoạt động kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ với hoạt động
chính là huy động tiền gửi dưới các hình thức khác nhau của khách hàng, trên
cơ sở nguồn vốn huy động này và vốn chủ sở hữu của ngân hàng để thực hiện
các nghiệp vụ cho vay, đầu tư, chiết khấu đồng thời thực hiện các nghiệp vụ
thanh toán, môi giới, tư vấn và một số dịch vụ khác cho các chủ thể trong nền
kinh tế.
Các hoạt động Ngân Hàng:
Ngân hàng có 3 hoạt động chính là: nhận gửi, tín dụng và thanh toán.
Nhận gửi là hoạt động nhận tiền của cá nhân, tổ chức dưới hình thức
tiền gửi không kì hạn, tiền gửi có kì hạn, tiền gửi tiết kiệm, phát hành chứng
chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu và các hình thức nhận tiền gửi khác theo
nguyên tắc có hoàn trả đầy đủ tiền gốc, lãi cho người gửi tiền theo thỏa thuận.
Tín dụng là thỏa thuận để cá nhân, tổ chức sử dụng một khoản tiền
hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả
thông qua các nghiệp vụ: cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh
toán, bảo lãnh ngân hang và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác.
Thanh toán là việc cung ứng phương tiện thanh toán, thực hiện các dịch
vụ thanh toán séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân
hàng, thư tín dụng và các dịch vụ thanh toán khác cho khách hang thông qua
tài khoản của khách hàng.
Phân loại Ngân hàng Thương mại:
NHTM có thể được phân loại theo các tiêu chí khác nhau.
Phân loại theo hình thức sở hữu:
- Ngân hàng thương mại Nhà nước
- Ngân hàng thương mại cổ phần
- Ngân hàng liên doanh
- Chi nhánh ngân hàng nước ngoài
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
14
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
- Ngân hàng 100% vốn nước ngoài
Phân loại theo chiến lược kinh doanh:
- Ngân hàng bán buôn
- Ngân hàng bán lẻ
- Ngân hàng vừa bán buôn vừa bán lẻ
Chức năng cơ bản của NHTM:
Ngân hàng thương mại có 3 chức năng cơ bản quan trọng:
Trung gian tài chính giúp:
- Chuyển vốn từ nơi thừa đến nơi thiếu vốn với chi phí thấp
- Hướng dòng vốn đến các dự án hiệu quả
Trung gian thanh toán giúp hoạt động thanh toán thuận tiện, tiết kiệm
và an toàn.
Tạo phương tiện thanh toán giúp:
- Tạo ra các phương tiện thanh toán cho khách hang
- Mở rộng nguồn vốn từ lượng tiền ban đầu
1.1.2. Hoạt động cho vay của Ngân hàng Thương mại
Hoạt động cho vay là một trong các dịch vụ mà Ngân hàng cung cấp
cho công chúng và các doanh nghiệp.
Hoạt động cho vay bao gồm 3 hoạt động chính:
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
Trung gian
thanh toán
Trung gian
tài chính
Tạo phương
tiện thanh
toán
15
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
Cho vay thương mại: Là việc các NH chiết khấu thương phiếu mà thực
tế là cho vay đối với những người bán (người bán chuyển các khoản phải thu
cho NH để lấy tiền trước). Sau đó là bước chuyển tiếp từ chiết khấu thương
phiếu sang cho vay trực tiếp đối với các khách hán (là người mua), giúp họ có
vốn để mua hàng dự trữ nhằm mở rộng sản xuất kinh doanh.
Cho vay tiêu dùng: Trong giai đoạn đầu hàu hết các NH không tích cực
cho vay đối với cá nhân và hộ gia đình bởi vì họ tin rằng các khoản cho vay
tiêu dung có rủi ro vỡ nợ tương đối cao. Sự gia tăng thu nhập của người tiêu
dung và sự cạnh tranh trong cho vay đã buộc các NH phải hướng tới người
tiêu dung như là một khách hàng tiềm năng. Sau chiến tranh thế giới thứ hai,
tín dụng tiêu dung đã trở thành một trong những loại hình tín dụng tăng
trưởng nhanh nhất ở các nước có nền kinh tế phát triển.
Tài trợ cho dự án: Bên cạnh cho vay truyền thống là cho vay ngắn hạn,
các Nh ngày càng trở nên năng động trong việc tài trợ cho xây dựng nhà máy
mới đặc biệt là trong các ngành công nghệ cao. Do rủi ro trong loại hình tín
dụng này nói chung là cao song lãi lại lớn. Một số ngân hàng còn cho vay để
đầu tư vào đất.
1.2. Chất lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay
của Ngân hàng Thương mại
1.2.1. Thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của
NHTM
1.2.1.1. Khái niệm thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay
của NHTM
Thẩm định tài chính dự án là rà soát, kiểm tra lại một cách khoa học,
khách quan và toàn diện nội dung về mặt tài chính của dự án nhằm khẳng
định tính hiệu quả cũng như tính khả thi của dự án trước khi quyết định
đầu tư.
Đối với các nhà tài trợ, tổ chức cho vay, Ngân hàng: Thẩm định tài
chính dự án là một quá trình được thực hiện bằng kỹ thuật phân tích dự án đã
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
16
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
được thiết lập trên cơ sở những chuẩn mực, nhằm rút ra những kết luận làm
căn cứ quyết định cho khách hàng vay vốn đầu tư dự án.
Ngân hàng thực hiện thẩm định tài chính dự án trước khi ra quyết định
đầu tư nhằm các mục tiêu sau:
Giúp chủ đầu tư, các cấp ra quyết định đầu tư và cấp giấy phép đầu tư
lựa chọn phương án đầu tư tốt nhất, quyết định đầu tư đúng hướng và đạt lợi
ích kinh tế – xã hội mà dự án đầu tư mang lại.
Quản lý quá trình đầu tư dựa vào chiến lược phát triển kinh tế – xã hội
của Nhà nước, quy họach phát triển ngành và địa phương từng thời kỳ.
Thực thi luật pháp và các chính sách hiện hành.
Lựa chọn phương án khai thác, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của
đất nước.
Góp phần cải thiện, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của
nhân dân.
Thực hiện mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Bảo đảm nhịp độ tăng trưởng kinh tế đề ra trong chiến lược phát triển
kinh tế – xã hội của đất nước.
1.2.1.2. Nội dung thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay
của NHTM
Thẩm định nhu cầu tổng vốn đầu tư:
Dưới giác độ của một dự án, vốn đầu tư là tổng số tiền được chi tiêu để hình
thành nên các tài sản cố định và tài sản lưu động cần thiết. Những tài sản này sẽ
được sử dụng trong việc tạo ra doanh thu, chi phí, thu nhập suốt vòng đời hữu ích
của dự án. Thẩm định vốn đầu tư là việc phân tích và xác định nhu cầu vốn đầu tư
cần thiết dành cho một dự án.
Đặc điểm của các dự án là thường yêu cầu một lượng vốn lớn và sử dụng
trong một thời gian dài. Tổng vốn đầu tư nay trước khi trình Ngân hàng thì đã được
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
17
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
xác định và đã được nhiều cấp, ngành xem xét, phê duyệt. Tuy nhiên, Ngân hàng
vẫn cần phải thẩm định lại trược khi cho vay, bởi vì: Sai lầm trong việc xác định
nhu cầu vốn đầu tư của dự án có thể dẫn tới tình trạng lãng phí vốn lớn, gây khó
khăn trong hoạt động đầu tư cũng như hoạt động vận hành kết quả đầu tư sau nay,
thậm chí gây hậu quả nghiêm trọng đối với chủ đầu tư.
Do đó việc xác định hợp lý tối đa tổng mức vốn đầu tư của một dự án là cần
thiệt đối với ngân hàng. Ngân hàng sẽ thẩm định chi tiết tổng vốn đầu tư được hình
thành như thế nào:
Vốn đầu tư vào tài sản cố định:
Đây là hoạt động đầu tư nhằm mua sắm, cải tạo, mở rộng tài sản cố định.
Vốn đầu tư vào tài sản cố định thường chiếm tỷ trọng lớn trong tổng vốn đầu tư cho
dự án. Các tài sản cố định được đầu tư có thể là tài sản cố định hữu hình hoặc tài
sản cố định vô hình.
Cụ thể gồm:
- Chi phí xây lắp: Chi phí khảo sát, thiết kế, xây dựng luận chứng kinh
tế - kỹ thuật, chi phí ban đầu về quyền sử dụng đất, chi phí đền bù, chi phí cần
thiết và hợp lý ch các thủ tục pháp lý như đăng ký kinh doanh, thuế trước bạ,
lệ phí chứng từ,
- Chi phí máy móc thiết bị công nghệ, hệ thống dây chuyền và các thiết bị
bán lẻ: Giá mua thiết bị, chi phí bảo quản, vận hành, vận chuyển.
- Chi phí dự phòng.
- Chi phí khác: Chi phí này phát sinh trong quá trình thực hiện dự án
không liên quan trực tiếp đến việc tạo ra hay vận hành các tài sản cố định.
Vốn đầu tư vào tài sản lưu động:
Đây là vốn đầu tư nhằm hình thành các tài sản lưu động cần thiết để
thực hiện dự án. Nhu cầu đầu tư vào tài sản lưu động phụ thuộc vào đặc điểm
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
18
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
của từng dự án. Bao gồm tài sản lưu động trong sản xuất ( Nguyên liệu, vật
liệu, và sản phẩm dở dang) và tài sản trong quá trình lưu thông (Vốn băng
tiền,vốn trong thanh toán, sản phẩm hàng hoá chờ tiêu thụ ).
Thẩm định phương án tài trợ dự án đầu tư:
Các phương án tài trợ cho dự án đầu tư thông thường bao gồm các
nguồn chính là: Vốn tự có của chủ đầu tư, vốn vay NHTM, vốn vay quỹ hỗ
trợ phát triển, vốn do Ngân sách cấp, lesing, nguồn vốn khác. Nhiệm vụ thẩm
định các nguồn vốn tài trợ cho dự án là để xem xét về số lượng, thời gian, tỷ
trọng các nguồn trong tổng vốn đầu tư, cơ cấu vốn có hợp lý và tối ưu. Mặt
khác, cơ cấu nguồn vốn sẽ chi phối việc xác định dòng tiền phù hợp cũng như
lựa chọn lãi suất chiết khấu hợp lý để xác định NPV của dự án.
Trong quá trình thẩm định các nguồn tài trợ cho dự án, Ngân hàng phải
xem xét cơ sở pháp lý và cơ sở thưc tế của các nguồn vốn để có thể khẳng
định chắc chắn rằng các nguồn đó là có thực. Trong thực tế có đơn vị vốn tự
có thực tế không đủ hoặc không có tham gia vào dự án, nên đã đẩy vốn đầu tư
lên mức nhu cầu cao hơn thực tế cần thiết để vay tín dụng bù đắp, nếu không
xem xét kỹ thì vô tình ngân hàng đã tham gia 100% nhu cầu vốn đầu tư. Ngân
hàng phải đánh giá nhu cầu vốn và mức cân đối vốn từ các nguồn tài trợ trong
các giai đoạn thực hiện dự án. Từ đó, xây dựng một trình tự cho vay sao cho
tiến độ bỏ vốn phù hợp với tiến độ thi công xây lắp và việc điều hành vốn của
Ngân hàng.
Thẩm định hiệu quả tài chính của dự án:
Hiệu quả tài chính dự án đầu tư được đánh giá thông qua các phương
pháp phân tích tài chính trên cơ sở dòng tiền của dự án. Dòng tiền của một dự
án được hiểu là các khoản chi và thu được kỳ vọng xuất hiện tại các mốc thời
gian khác nhau trong suất chu kỳ của dự án. Khi lấy toàn bộ khoản tiền thu
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
19
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
được trừ đi khoản tiền chi ra thì chúng ta sẽ xác định được dòng tiền ròng tại
các mốc thời gian khác nhau. Quá trình xác định dòng tiền ròng hàng năm
dựa trên lợi nhuận sau thuế, khấu hao, lãi vay và những khoản mục điều chỉnh
khác khi có sự khác biệt trong cơ cấu đầu tư tài trợ cho dự án. Nếu sai lầm
trong việc xác định các dòng tiền có thể dãn đến tính toán và thẩm định hiệu
quả tài chính dự án không có ý nghĩa thực tế nữa. Do đó đứng trên góc độ là
Ngân hàng khi xác định dòng tiền còn lưu ý một số vấn đề sau:
Cơ cấu vốn tài trợ cho dự án: Như đã phân tích ở trên, cơ cấu vốn tài
trợ cho dự án có ảnh hưởng đến việc xác định dòng tiền hoạt động mỗi năm
của dự án. Một dự án có thể đựơc tài trợ bằng nhiều nguồn khác nhau, do đó
dòng tiền sẽ được điều chỉnh để phù hợp với mỗi phương thức tài trợ.
Lãi suất chiết khấu được được lựa chọn là thực hay danh nghĩa: Lãi
suất thực là lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát dự kiến. Việc lựa chọn lãi
suất chiết khấu hay danh nghĩa không thành vấn đề miễn là đảm bảo nguyên
tắc nhất quán: Lãi suất chiết khấu thực áp dụng đối với dòng tiền thực, lãi suất
chiết khấu danh nghĩa áp dụng đối với dòng tiền danh nghĩa.
Lựa chọn phương pháp tính khấu hao: Việc lựa chọn phương pháp
tính khấu hao sẽ ảnh hưởng đến độ lớn của lợi nhuận sau thuế và chi phí khấu
hao và từ đó ảnh hưởng tới quy mô dòng tiền mỗi năm.
Rủi ro: Trong quá trình thẩm định tài chính dự án, chúng ta cần phải
xem xét và phân tích cẩn trọng rủi ro đối với dự án. Rủi ro bao gồm rất nhiều
loại và chúng đều tác động tới kết quả của việc xác định dòng tiền dự tính cho
dự án.
Những ưu đãi đầu tư của chính phủ.
Thuế thu nhập doang nghiệp.
Các phương pháp tính toán tài chính được sử dụng trong thẩm định
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
20
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
hiệu quả tài chính bao gồm 1 số phương pháp tính sau:
- Phương pháp giá trị hiện tại ròng (NPV).
- Phương pháp tỷ suất hoàn vốn nội bộ (IRR).
- Chỉ số doanh lợi (PI).
- Thời gian hoàn vốn (PP).
Cho dù áp dụng phương pháp nào để thẩm định tài chính dự án thì
nguyên tắc giá trị thời gian của tiền phải được áp dụng. Đồng tiền có giá trị
về mặt thời gian, một đồng tiền ngày hôm nay có giá trị hơn một đồng tiền
ngày mai, bởi lẽ một đồng tiền hôm nay nếu để ngày mai thì ngoài tiền gốc
ra còn có tiền lãi do nó sinh ra, còn một đồng ngày mai nguyên vẹn một
đồng mà thôi.
Thẩm định kế hoạch trả nợ của dự án:
Kế hoạch trả nợ của dự án được xây dựng trên cơ sở phương án nguồn
vốn và điều kiện vay nợ của từng nguồn. Nó được chủ đầu tư đưa ra trong
giai đoạn lập dự án, khi mà nhiều điều kiện vay trả nợ cụ thể chưa được
khẳng định còn mang tính chủ quan dựa trên những dự định. Ngân hàng khi
thẩm định sẽ xem xét tính hợp lý của kế hoạch trả nợ này dựa trên cơ sở phân
tích dòng tiền thu của dự án. Nguồn thu của dự án phải đảm bảo phù hợp với
kế hoạch trả nợ ngân hàng. Tính toán các chỉ tiêu nhằm đưa ra kỳ hạn cũng
như việc thu hồi khoản nợ sao cho không lớn hơn thời hạn tồn tại của dự án.
Trên cơ sở đó hai bên thoả thuận nguồn trả nợ, hình thức trả nợ, lãi suất cho
vay, thời hạn vay, thời gian ân hạn, kỳ hạn nợ,
Thẩm định tình hình tài chính của chủ đầu tư:
Để có cái nhìn toàn diện, tổng thể hơn về tình hình tài chính và tính khả
thi của dự án đầu tư thì bên cạnh việc thẩm định tình hình tài chính của dự
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
21
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
án, Ngân hàng còn phải thẩm định khía cạnh tài chính của chủ dự án. Để phân
tích tình hình tài chính của chủ dự án các ngân hàng thường sử dụng các tỷ số
tài chính. Thông qua phân tích các tỷ số tài chính của doanh nghiệp Ngân
hàng có thể đánh giá khá chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp. Các
tỷ số tài chính được thiết lập để đo lường những đặc điểm cụ thể về tình trạng
và hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Chúng có thể được phân chia thành
các loại như sau:
– Các tỷ số về khả năng thanh khoản.
– Các tỷ số về khả năng hoạt động.
– Các tỷ số về khả năng cân đối vốn.
– Các tỷ số về khả năng sinh lãi.
Thẩm định dự án trong điều kiện rủi ro:
Trong thực tế các dự án đầu tư luôn tiềm ẩn những rủi ro, những dự kiến
khi phân tích dự án để đưa vào tính toán đều mang tính tương lai khó có thể
biết trước được đặc biết là những dự án kéo dài trong nhiều năm. Do đó, việc
thẩm định tài chính dự án trong điều kiện rủi ro là rất cần thiết đối với ngân
hàng trong quá trình quyết định cho vay. Ngân hàng phải xem xét và phân
tích cẩn trọng rủi ro đối với dự án, từ đó cân nhắc tài trợ cho dự án sao cho
mức độ rủi ro có thể chấp nhận được.
1.2.2. Chất lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay
của NHTM
1.2.2.1. Khái niệm
Chất lượng của việc thẩm định dự án nói chung và thẩm định tài chính
dự án nói riêng có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động cho vay của Ngân hàng,
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
22
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận và sự an toàn của ngân hàng.
Chất lượng thẩm định tài chính dự án dưới góc độ Ngân hàng là xem
xét dự án đó có đáp ứng tốt nhất những yêu cầu của Ngân hàng, thông qua các
chỉ tiêu như quy trình thẩm định có khoa học và toàn diện không, thời gian
thẩm định nhanh hay chậm, chi phí thẩm định cao hay thấp, việc lựa chọn các
phương pháp thẩm định có phù hợp với dự án không,
Một dự án đạt hiệu quả về mặt tài chính khi dự án đó đã thẩm định phải
có khả năng trả nợ (cả gốc và lãi) theo dự kiến, thời gian thẩm định nhanh, có
hiệu quả về mặt xã hội, rủi ro tín dụng thấp, không phát sinh các khoản nợ
khó đòi, quá hạn, từ đó giúp ngân hàng có lợi nhuận. Một dự án thẩm định tồi
không có hiệu quả về mặt tài chính không chỉ làm cho Ngân hàng không thu
được vốn, suy giảm lợi nhuận mà còn có khả năng dẫn đến bờ vực phá sản.
Do đó nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư là nhiệm vụ quan
trọng của mỗi ngân hàng, nó đòi hỏi phải được làm thường xuyên có khoa học
và nghiêm túc.
1.2.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng thẩm định tài chính dự án
NPV (Giá trị hiện tại ròng)
Khái niệm: NPV (Net present vaule) - giá trị hiện tại ròng - là chêng
lệch giữa tổng giá trị của các dòng tiền thu được trong từng năm thực hiện dự
án với vốn đầu tư bỏ ra được hiện tại hoá ở mốc 0. NPV có thể mang giá trị
dương, âm hoặc bằng không. Đây là chỉ tiêu được sử dụng phổ biến nhất
trong thẩm định tài chính dự án.
Cách xác định:
Trong đó:
CFt: Dòng tiền ròng năm thứ t.
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
( )
∑
=
+
=
n
0t
t
t
ki
CF
NPV
23
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
k: Lãi suất chiết khấu.
n: Số năm thực hiện dự án.
Ý nghĩa của chỉ tiêu: NPV phản ánh giá trị tăng thêm cho chủ đầu tư.
NPV mang giá trị dương nghĩa là việc thực hiện dự án sẽ tạo ra giá trị tăng
thêm cho chủ đầu tư; hay nói cách khác, dự án không những bù đắp đủ vốn
đầu tư bỏ ra, mà còn tạo ra lợi nhuận; không những thế, lợi nhuận này còn
được xem xét trên cơ sở giá trị thời gian của tiền. Ngược lại, nếu NPV âm có
nghĩa là dự án không đủ bù đắp vốn đầu tư, đem lại thua lỗ cho chủ đầu tư.
Tiêu chuẩn lựa chọn dự án:
- Nếu NPV< 0: dự án bị từ chối.
- Nếu NPV= 0: tuỳ vào vị trí và mục đích khác ( xã hội, môi trường )
để lựa chọn.
- Nếu NPV> 0:
+ Nếu đó là các dự án độc lập thì tất cả được lựa chọn.
+ Nếu đó là các dự án thuộc loại xung khắc thì dự án nào có NPV lớn
nhất sẽ được lựa chọn.
Ưu điểm:
- Tính đến giá trị thời gian của tiền.
- Cho biết lợi nhuận của dự án đầu tư và giúp chủ đầu tư tối đa hoá
lợi nhuận.
Nhược điểm:
- NPV không cho biết khả năng sinh lợi tính bằng tỷ lệ phần trăm nên
không thuận tiện cho việc so sánh cơ hội đầu tư.
- NPV không quan tâm đếm sự khác biệt về thời gian hoạt động của các
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
24
Chuyên đề tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Lưu Thị Hương
dự án nên việc lựa chọn dự án có NPV lớn nhất không được chính xác.
- NPV dùng chung một lãi suất chiết khấu cho tất cả các năm hoạt động
của dự án nhưng tỷ lệ chiết khấu luôn thay đổi theo sự thay đổi của các yếu tố
kinh tế - xã hội.
- Không thấy được giá trị lợi ích thu được từ một đồng vốn đầu tư.
- NPV khó tính toán vì đòi hỏi phải xác định chính xác chi phí vốn.
IRR (Tỷ lệ hoàn vốn nội bộ)
Khái niệm: Tỷ lệ hoàn vốn nội bộ là tỷ lệ chiết khấu mà tại đó giá trị
hiện tại ròng của dự án bằng không.
Cách xác định
Trong đó:
k1: lãi suất chiết khấu ứng với NPV1 dương gần tới 0.
k2: lãi suất chiết khấu ứng với NPV2 âm gần tới 0.
NPV1: Giá trị hiện tại ròng ứng với lãi suất chiết khấu k1.
NPV2: Giá trị hiện tại ròng ứng với lãi suất chiết khấu k2.
Ý nghĩa của chỉ tiêu: IRR phản ánh khả năng sinh lợi của dự án, chưa
tính đến chi phí cơ hội của vốn đầu tư, tức nếu như chiết khấu các luồng tiền
theo IRR, PV sẽ bằng đầu tư ban bầu Co. Hay nói khác, nếu chi phí vốn bằng
IRR dự án sẽ không tạo thêm được giá trị hay không có lãi.
Tiêu chuẩn lựa chọn dự án:
Gọi r là chi phí sử dụng vốn bình quân của dự án.
Đinh Thị Thu Hải Lớp: TCDN K21
( )
21
121
1
NPVNPV
kkNPV
kIRR
+
−
+=
25