Ứng dụng công nghệ GIS đánh giá tiềm năng đất đai phục vụ quy hoạch vùng nuôi trồng thủy sản tại khu kinh tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh tt

Ứng dụng công nghệ GIS đánh giá tiềm năng đất
đai phục vụ quy hoạch vùng nuôi trồng thủy sản
tại khu kinh tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh


Nguyễn Văn Ước



Trường Đại học Khoa học Tự nhiên
Luận văn Thạc sĩ ngành: Quản lý đất đai; Mã số: 60 85 01 03
Người hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thạch
Năm bảo vệ: 2014



Abstract. Tổng quan tài liệu về quy hoạch vùng nuôi trồng thủy sản, tài liệu về GIS.
Tìm hiểu tình hình ứng dụng GIS đánh giá tiềm năng đất đai phục vụ quy hoạch nuôi
trồng thủy sản trên Thế giới, Việt Nam. Thu thập tài liệu thống kê, bản đồ vùng nghiên
cứu. Xây dựng các tiêu chí đánh giá cho từng đối tượng nuôi trồng. Chuẩn hóa, phân
tích và xử lý dữ liệu đầu vào vùng nghiên cứu. Thành lập bản đồ phân cấp thích nghi và
bản đồ đề xuất các vùng thích hợp phục vụ quy hoạch vùng Nuôi trồng thủy sản (NTTS)
tại khu vực nghiên cứu. Đưa ra các giải pháp để thực hiện quy hoạch.


Keywords. Quản lý đất đai; Quy hoạch đất đai; Nuôi trồng thủy sản; GIS; Ứng dụng
công nghệ; Kinh tế tài nguyên

Content:

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục tiêu nhiệm vụ đề tài 2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 2
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu 2
5. Dữ liệu, trang thiết bị và phần mềm 3
6. Phƣơng pháp nghiên cứu 3
7. Bố cục của đề tài 4
Chƣơng 1. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ QUY HOẠCH VÙNG NUÔI TRỒNG
THỦY SẢN VÀ KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG CỦA GIS 5
1.1. Ứng dụng GIS đánh giá tiềm năng đất đai phục vụ quy hoạch nuôi trồng
thủy sản trên thế giới 5
1.2. Tình hình nghiên cứu GIS đánh giá tiềm năng đất đai phục vụ quy hoạch
nuôi trồng thủy sản ở Việt Nam 11
1.3. Vai trò của nuôi trồng thủy sản trong cơ cấu kinh tế của KKT Vân Đồn 14
1.4. Quy hoạch vùng nuôi trồng thủy sản [1] 15
1.4.1. Chuẩn bị quy hoạch 15
1.4.2. Xây dựng quy hoạch 20
1.4.3. Thực hiện quy hoạch 25
1.5. Khả năng ứng dụng GIS đánh giá tiềm năng đất đai phục vụ quy hoạch
vùng NTTS KKT Vân Đồn 28
Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ TIỀM NĂNG ĐẤT ĐAI PHỤC VỤ
QUY HOẠCH VÙNG NUÔI TRỒNG THỦY SẢN BẰNG GIS 30
2.1. Các tiêu chí đánh giá cho từng đối tƣợng nuôi trồng 30
2.2. Tích hợp thông tin trong đánh giá 33
2.2.1. Mô hình xử lý 34
2.2.2. Thao tác trong hệ thống GIS 34
2.3. Áp dụng kết quả đánh giá trong quy hoạch (chọn vùng ƣu tiên theo chỉ

tiêu quy hoạch) 34
Chƣơng 3. THỬ NGHIỆM ĐÁNH GIÁ TIỀM NĂNG ĐẤT ĐAI PHỤC VỤ
QUY HOẠCH VÙNG NUÔI TRỒNG THỦY SẢN TẠI KHU KINH TẾ VÂN
ĐỒN, TỈNH QUẢNG NINH 35
3.1. Đặc điểm vùng nghiên cứu 35
3.1.1. Điều kiện tự nhiên 35
3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội 42
3.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến
NTTS Khu kinh tế Vân Đồn 47
3.2. Các chỉ tiêu đánh giá tại khu kinh tế Vân Đồn 49
3.3. Chuẩn hóa dữ liệu đầu vào tại khu kinh tế Vân Đồn 52
3.3.1. Bản đồ nền 52
3.3.2. Ảnh viễn thám 53
3.3.3. Bản đồ hiện trạng sử dụng đất 54
3.3.4. Bản đồ hiện trạng NTTS năm 2012 56
3.3.5. Bản đồ thổ nhưỡng 58
3.3.6. Bản đồ địa chất 60
3.3.7. Sơ đồ định hướng phát triển không gian đến năm 2030 61
3.4. Phân tích và xử lý dữ liệu 62
3.4.1. Xây dựng bản đồ phân cấp độ mặn 62
3.4.2. Xây dựng bản đồ phân cấp địa hình (DEM) 62
3.4.3. Xây dựng bản đồ phân bố trầm tích đáy 63
3.4.4. Xây dựng bản đồ phân cấp các loại đất 64
3.4.5. Xây dựng bản đồ các vùng không đánh giá thích nghi (loại bỏ) cho NTTS
67
3.4.6. Chồng ghép các bản đồ chuyên đề 69
3.5. Bản đồ thích nghi NTTS khu kinh tế Vân Đồn 70
3.5.1. Cơ sở khoa học xây dựng bản đồ thích nghi 70
3.5.2. Xác định các loại hình sử dụng khi đánh giá 70
3.5.3. Phương pháp đánh giá 71

3.6. Bản đồ đề xuất các vùng thích hợp phục vụ quy hoạch vùng NTTS khu
kinh tế Vân Đồn 74
3.6.1. Cơ sở khoa học 74
3.6.2. Bản đồ đề xuất các vùng thích hợp phục vụ quy hoạch vùng NTTS Khu
kinh tế Vân Đồn 74
3.6.3. Một số mô hình có thể áp dụng trong NTTS ở KTT Vân Đồn 77
3.7. Các giải pháp thực hiện quy hoạch 78
3.7.1. Giải pháp chuyển đổi cơ cấu sản xuất 78
3.7.2. Giải pháp về khoa học và công nghệ 78
3.7.3. Giải pháp về thị trường 79
3.7.4. Giải pháp khuyến ngư 80
3.7.5. Giải pháp cho sản xuất NTTS 81
3.7.6. Giải pháp về cơ chế chính sách 82
3.7.7. Giải pháp về phát triển nguồn nhân lực 82
3.7.8. Giải pháp về môi trường 83
3.7.9. Giải pháp về cơ sở hạ tầng 84
3.7.10. Giải pháp tổ chức thực hiện quy hoạch 84
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 86
1. Kết luận 86
2. Kiến nghị 86
TÀI LIỆU THAM KHẢO 88


88
TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tài liệu tiếng Việt:
1. Bộ Thủy sản (nay là Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn) (2007), Hướng
dẫn quy hoạch phát triển NTTS mặn, lợ bền vững cấp tỉnh, ban hành kèm theo
Quyết định số 447/QĐ-BTS ngày 3/4/2007 của Bộ trưởng Bộ Thủy sản.
2. Cục Bản đồ Bộ Tổng tham mưu (2008), IA-100-01 và IA-100-02, Xí nghiệp

Bản đồ Đà Lạt, Đà Lạt.
3. Cục thống kê tỉnh Quảng Ninh (2011), Niên giám thống kê tỉnh Quảng Ninh
năm 2010, NXB Thống kê, Hà Nội.
4. Đặng Văn Đức (2001), Hệ thống thông tin địa lý, Nhà xuất bản Khoa Học Kỹ
Thuật, Hà Nội.
5. Đề án SUMA (2005), Quy hoạch phát triển NTTS dải ven biển đồng bằng sông
Hồng.
6. Huỳnh Văn Chương (2011), Giáo trình đánh giá đất, NXB Nông nghiệp, Hà
Nội.
7. Huỳnh Văn Chương (2009), Ứng dụng GIS để đánh giá sự thích hợp đất đa tiêu
chí cho cây trồng trường hợp nghiên cứu ở xã Hương Bình, Tạp chí khoa học
Đại học Huế, tập 16, số 50, 5-16.
8. Lê Quang Trí (2005), Bài giảng thực hành đánh giá đất, Khoa Nông nghiệp,
Trường Đại học Cần Thơ.
9. Lê Quang Trí (2004), Giáo trình đánh giá đất, Khoa Nông nghiệp, Trường Đại
học Cần Thơ.
10. Nghị quyết của Chính phủ (2013), Nghị quyết số 22/NQ-CP ngày 07/2/2013 Về
quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu
(2011 – 2015) tỉnh Quảng Ninh.
11. Nguyễn Ngọc Thạch (2000), Ứng dụng viễn thám và GIS trong quy hoạch
NTTS dải ven biển đồng bằng sông Hồng, tạp chí khoa học ĐHQGHN, (số
3/2000).
12. Nguyễn Ngọc Thạch (2005), Áp dụng viễn thám và GIS để quy hoạch NTTS tại
vùng thử nghiệm: Thôn Đầm Môn, xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh
89
Hòa.
13. Nguyễn Ngọc Thạch (2012), Địa thông tin ứng dụng, NXB Khoa học kỹ thuật,
Hà Nội.
14. Nguyễn Thanh Phương, Trần Ngọc Hải, Dương Nhựt Long (2009), Giáo trình
NTTS, Trường Đại học Cần Thơ, Cần Thơ.

15. Nguyễn Thế Thận (1999), Cơ sở hệ thống thông tin địa lý GIS, Nhà xuất bản
Khoa Học Và Kỹ Thuật, Hà Nội.
16. Phòng Nông nghiệp huyện Vân Đồn (2013), Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
kế hoạch năm 2012, phương hướng nhiệm vụ kế hoạch năm 2013, Quảng Ninh.
17. Thủ tướng Chính phủ (2011), Quyết định số 1349/QĐ-TTg ngày 09/8/2011 Về
việc phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá đến
năm 2020, định hướng đến năm 2030.
18. UBND tỉnh Quảng Ninh (2006), Điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch tổng thể phát
triển KT- XH tỉnh Quảng Ninh đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020,
Quảng Ninh.
19. UBND tỉnh Quảng Ninh (2009), Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Vân
Đồn, tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2030, Quảng Ninh.
20. UBND tỉnh Quảng Ninh (2010), Điều chỉnh quy hoạch tổng thể ngành thuỷ sản
tỉnh Quảng Ninh đến năm 2010, xây dựng quy hoạch đến năm 2015 và định
hướng đến năm 2020, Quảng Ninh.
21. UBND tỉnh Quảng Ninh (2011), Quy hoạch các khu bảo tồn, các vùng cấm khai
thác thủy sản có thời hạn và phân vùng, phân tuyến khai thác thủy sản trên địa
bàn tỉnh Quảng Ninh, Quảng Ninh.
22. UBND tỉnh Quảng Ninh (2012), Thông báo số: 2913/UBND-NLN2 ngày
22/6/2012 Về việc Thông báo các vị trí dành cho neo đậu tàu thuyền khi có bão
trên địa bàn Tỉnh năm 2012, Quảng Ninh.
23. UBND tỉnh Quảng Ninh (2013), Quy hoạch phát triển NTTS nước ngọt tỉnh
Quảng Ninh đến năm 2015, định hướng đến năm 2020, Quảng Ninh.
24. UBND tỉnh Quảng Ninh (2013), Quy hoạch phát triển NTTS nước mặn, lợ tỉnh
Quảng Ninh đến năm 2015, định hướng đến năm 2020, Quảng Ninh.
90
25. UBND tỉnh Quảng Ninh, Hợp phần hỗ trợ NTTS biển và nước lợ SUMA
(2003), Quy hoạch NTTS mặn, lợ huyện Vân Đồn giai đoạn 2003 - 2007, Quảng
Ninh.
26. Viện khoa học và công nghệ Việt Nam, Viện tài nguyên và môi trường biển

(2010), Báo cáo nghiên cứu đánh giá sức tải môi trường và đề xuất các giải pháp
quản lý, bảo vệ môi trường vịnh Hạ Long, Bái Tử Long.
27. Viện Kinh tế và Quy hoạch thuỷ sản - Bộ Thuỷ sản (2012), Quy hoạch tổng thể
phát triển ngành thủy sản Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030, Hà Nội.
II. Tài liệu tiếng Anh:
28. Aguilar-Maniarrez, J and Ross, L.G (1995), Geographic information system
GIS environmental models for aquaculture devolopment in Sinaloa Sate,
Mexico. Institute of Aquaculture, University of Stirling FK9 4la, Scotland, UK.
29. CSIRO Marine Research (1999), Mapping the future of aquaculture.
30. FAO (2005), Aquaculture Production Statistics, Fisheries Department.
31. Maria Yolanda Malavear (2002), The Application of GIS to Fisheries Sience:
Recent Trends Methodological Problemsand Challenges.
32. Phutchapol Suvanachai, GIS and Coastal Aquaculture Planning in Thailand.
III. Tài liệu tham khảo internet:
33. />nuoi-cay-ngoc-trai-nhan-tao.699107.html.
34.
35. />Ap-dung-tai-Van-Don-Quagr-Ninh#axzz2l4tlO27j.
36.
37. />latus-houttuyn-trong-ao-ca-trap.html.
38.
39.
40.