nghiên cứu các quy định pháp luật về HTX Ở MỘT SỐ NƯỚC CHÂU á thái bình dương

1
Kinhnghimquctvhptácxã(01)
NghiêncucácquyđnhpháplutvHTXmts
ncchâuÁ,TháiBìnhDng
Nhng tài liu, sliu, ý kin phn nh trongnphm này không đc b nh
hngbiTchcNônglngthgiicaLiênHipquc.
Licmn
ChúngtôicmnsâusctittcthànhviêncaNEDACchonhnggiúpđvô
giácahtrongsutthigiansonthotàiliu.
cbitcmnNgàiG.K.Sharma,NguyênGiámđckhuvc,ICA,Vnphòng
khuvcChâuÁ,TháiBìnhDng,NewDelhi,ntrongvicnghiêncuti
cácncchâuávà NgàiW.I.Khantrongvicbiêntpcáctàiliu.
c Tài tr bi T chc Nông Lng th gii ca Liên Hip quc ti
Bangkok,TháiLan
FAOkhôngchutráchnhimđivinhngtàiliu,ýkinhocsliuhochiu
lccanhngthôngtinđãcungcptinhngtrangwebkhôngliênktvitrang
webcaFAO.Tàiliuđintnàyđcscantbningc.FAOkhôngchutrách
nhimvnhngsaikhácgiabninvàtàiliuđintnày.
2
MCLC
1. Giithiu
2. VtrícachâuÁvàLutHTX
3. Lchspháttrinmtsnc
4. Luthptácxãhintimtsnc
5. MctiêucaLutHTX
6. Mctiêu,kháinimvàcácnguyêntc
7. nhngha
8. Cácnguyêntc
9. ngkýkinhdoanh
10. Xãviên
11. Qunlý

12. ihixãviên thngniên
13. Ban/Ubanquntr
14. Giámđc/chnhimHTX
15. Trng banqun tr/Giámđcđiuhành
16. Kimtoán
17. Vngóp
18. Cácqu
19. Vayvntngânhàng
20. Vnvay/trgiúpcaChínhph
21. Cáchtr,quynlivàutiên
22. Tranhchp/Trngtài
23. Viphmvàcácchtài
24. Thanhtravàkimtra
25. Chm dthotđng
26. Quytcquynlc
27. Tngktvàkinngh
Phlc: Nhng quy đnhđcbitcaLutHTXmu can
3
1. GIITHIU
SthànhcôngcanhngngitiênphongRochdale,phòngtràoHTXtín
dngRaiffeesenđãnhnđcsđcbitchúýcanhiuncchâuá. N
lcđtchccáchptácxãdonhândânvànhngnhàcicáchxãhi
nhiuncChâuÁđãđckhixngtrongsutnaphn saucathk
19,đcbitlàNhtBn,n,IndonesiavàÚc. ihiHTXquct
đutiên,tchcLondontrong1895,đãcósthamgiacaÚcvàn.
QucgiatiptheothamgiaTchcLiênMinhHpTácXãquct(ICA)là
NhtBn,nm1910. Tuy nhiên, nhhu htcác ncchâu Áthucđa,
vic vnđngngidânthamgiaHTXđcthchinbicácquanchc
chínhphvànhândânmtquynli.Dovy,phongtràoHTXthngkém
phátrinhuhtcácqucgiaChâuÁ,trNhtbnvàÚcvàchpháttrin

khinhngqucgianàygiànhđcđclpvàcóchínhphriêng.
2. Vtrícachâu ÁvàLutHTX
CácviênchcngoiquccachínhphđôhđãsontholutHTX.Nh
trongtrnghpcaVngqucAnh,c,vàcácqucgiachâuÂu,hp
tácxãvàcácxãviênkhôngđcthamgia. Nhvy,trongkhungpháplut
vhptácxã,kháinimvđiu“tt”làdonhàcaitrquannim,chkhông
philàdocácthànhviênhocnhngngidân. Cáchptácxãchđicác
hngdnvàchdncôngvictphíacáccquanchínhquynchkhông
phitcácxãviên.Thtcđngkýkinhdoanh,đcsaochéptVng
qucAnh,theođolutvtchcHuhovàtipsauđólàtheoLutCông
tyCôngnghip,quyđnhvKKDHTXvàgiithHTX,vàtnghpthu
nhp hàng nmtcác hot đng ca HTX. Theo Margaret Digby's trong
cun"hptácxãnôngnghiptrongkhiThnhvngchung"vhiulcca
LutHTXnđđãvit:“Nósnhanhchóngtrnênsángrõ,tuynhiên,
trong mt đt nc nh n đ, ni mà nhng nhà lãnhđo nôngthôn rt
him,vàkhonghn90%dânslàmùch,cquanKKDcóthlàmnhiu
hnviclpbáocáovàsachúng.CquanKKDvàcánbcóthbtđu,
đàoto,tchcvàgiámsátvàvislngvàtmquantrnghnrtnhiu
sovinhnggìđãcótrcđâynhngncchâuÂu”.ólàmtlitranh
lun camtngiAnh đivittngcaLutHTXAnhnđ.
Ông Asnavi Hassan trong cun: Phát trin công tác lp pháp v HTX ti
Indonesia”tuyênb: “ChínhphHàLantikhuvcnchorngHTXlà
mttchccóthđcsdngnhlàmtthànhphncahthngchính
trvàkhuynkhíchngidânsngđclpvkinhtvàkhôngphthuc
vàochínhquynthcdân”.DovycóquanKKDđcgilà“Ngibn,
nhàtinhthnvàngichđng”vàkhôngcóHTXnàocóthvtrangoài
cmuncacquannày.Vinhnglutnàykhôngcóchuynbtbuc
4
cáctchcHTXchphcvxãviêncamình,nhtrnghpNhtvà
Úc.Nht,HTXcóthtinhànhkinhdoanhvixãviênvàmtslng

nht đnh, đc quy đnh trong lut vi nhng ngi không phi xã viên.
Cngging nhlutthuliênbangÚc,nucáchotđngkinhdoanhca
HTXchimíthn90%txãviên thìskhôngphichuthuthunhp.
Theođó,trongnađuthk20,chínhquynthcdântihuhtcácnc
châuÁđãcgngkimsoátcácnhàlãnhđoHTXvànhândânđaphng.
Nhngngilãnhđonàykhôngđchngbtksuđãinàovàphong
trào HTXpháttrinrtchm.Nhtbn vàHànquctrongsutthik
chintranhth giiII,HTXđcthaythbngcác hip hi nôngdân và
hinnayc2ncmôhìnhHTXNNđãđctáilp.
Tìnhhìnhthayđiđángktnasaucathk20khimàhuhtcácnc
đugiànhđclpvàcóchínhphriêngđiuhành.Trongthctttccác
ncHTXđuđccoilàcôngcđgópphnpháttrinkinhtvàđcbit
làsnxutnôngnghipvàpháttrinnôngthôn.Chínhphtrgiúptàichính
vàhtrHTX.Trongthiknày,HTXpháttrinđadngvislngln
tuynhiên không đi đôivi chtlng.nhiunc,HTXmtđibn chtvà
trthànhmtcquanNhànc.mtsqucgia,LutHTXđcsađi
vàtraochocquanQLNNvHTXschuyênquyn,đcđoán.Tìnhtrng
nàycàngngàycàngtithndonhngquynnàybsdngvìliíchca
cácnhàchínhtrvàcôngchc.HiđnghoànggiavphòngtràoHTXca
Xrilancatuyênbnhsau:“iukhngkhiplàHTXvàphòngtràoHTX
nóichungXrilancabmtsnhàchínhtrquálmdngđphcvcho
mcđíchcah.mtvàiniâmmucahvlâudàishuhoimô
hìnhtchc2cp.rtnhiuHTXcácnhàchínhtrđãhunhkimsoát
hoàntoànphòngtràovi ktqulàcácnhàkhixngvàlãnhđophichính
trđãbđyrađngsauvàimlng.Trongmtbicnhnhvy,khôngmt
xãviênHTXhocchínhphnàocóthgiđúngvaitròcamìnhvàcui
cùnglàchthng phi chu đng”.
HintngtrênkhôngchxyraXrilancamàmtscácncđangphát
trin trongkhuvc.
NhmxácđnhconđngchospháttrinHTXcachâuÁvàtìmrachin

lchptácchospháttrinđúnghngcaHTX,LiênminhHTXquc
tvnphòngkhuvcchâuÁTháiBìnhDng(ROAP)đãquytđnht
chccáccuchithođnhkgiacácBTrngphtráchvnđHTX,
CácnhàlãnhđoHTXvàvnphòngLHQquantâmđnvnđpháttrin
HTX.CuchithođutiênđctchcSydney,tháng2nm1990,và
đãđtđcnhngkhuynnghrtgíatr.Mcđíchvvaitròcachínhph
điviHTXđcxemxétticuchpcácBtrnglnthhaitchcti
Jakarta,tháng2nm1992.CuchpBtrnglnth3đctchcti
5
Colombovàotháng7nm1994.Rtnhiukhuynnghquantrngliênquan
đnlutHTXđcgii quytti 3cuchpnày.
3. Lch spháttrin mtsncchâu Á
NhtBn
3.1 NhtbntchcrtnhiuHTXvàonhngnmcuithk19vàvàonm
1900 NB là quc gia đu tiên  châu Á đa ra Lut HTX (Lut Sagyo
Kumiai),datrênlutHTXc.Vàonm1943lutnàyđcsátnhpvi
lutvcáctchcnôngtri,đcbitđnnhlàLutNgioKaihoclutv
tchcnôngtri,trongđóquyđnhvsthamgiabtbuccattcnông
dânNhtbn.TuynhiênlutnàykhôngcóquyđnhvHTXvàđcthay
thbngLutHTXNôngnghipnm1947.Tđócáclutriêngrđãđc
banhành đđiu chnhcácloihìnhHTXkhácnhau.
nđ
3.2  n đ, s khi đu ca HTX có liên quan đn t chc Nidhi ti tnh
Madras,vàonasaucathk19.NhngtchcnàyrtgingviHTXtín
dngRaiffesen.CácloihìnhHTXkhác,nhHTXtiêudùngcngđct
chcdatrênmôhìnhRochdalevàonhngthpniêncuithk20.Nhn
thynhngxuhngtrêncngnhtrêncsxemxétcácvnđvkinht
nông nghip, Lut HTX đutiên ca n đ đã đc ngi Anh ban hành
nm 1904, bao gm vùng n đ cha chia ct (bao gm Bangladesh,
Pakistan,vàBurma).LutnàychđiuchnhHTXtíndngvàđcthayth

bngmt đolut miđiuchnhcácloiHTXkhác nhau vàonm1912.
Lut HTX nm1912 tp trung vào các vn đ ca đa phng và các đa
phngđctraoquynđbanhànhlutHTXriêngcatngđaphng.
Dođó,ttccáctnh/bangđubanhànhlutHTXcariêngmình.điu
chnhHTXcóxãviên thaibangtrlên,đolutvTchcHTXđađnv
đcChínhphnđbanhànhnm1942.olutnày cóhiulcvàđc
thaythbimtđoluttngtlàolutvtchcHTXliênbangnm
1984vàhinnayvn đang đcápdng.
Bangladesh
3.3 HTXBangladesh,chođnnm1947,vitcáchlàmtbphncan
đ, đc điu chnh bi Lut t chc HTX Bangladesh nm1940, sau đó
đcthaythbiPháplnhHTXnm1984.
Myanmar
3.4 LutHTXn đnm1904vàsau đólàđolutnm1919đcápdng cho
cácHTXMyanmar.TchctíndngNNđutiênđcđngkývàotháng
1nm1905.Myanmartriquacucsuythoáikinhtt1929vàtheoLut
HTX mi nm1927 nhiu HTX pha giitán. Lut nàycó hiu lctrong
khong30nm,tuynhiênsauđóđcthaythbngđolutnm1956.Khi
6
Hi đng cách mng nmquyn vào nm 1962, đã thay th đo lut nm
1956bngLutHTXnm1970,trongđóHTXđcthànhlpcnctrên
lãnhth,bmtđcđimtnguyn,vàtrthànhmtbphncannkinh
txãhichngha.Lutnàyđcthaythnm1992,táilplihìnhthc
HTXtch Myanmar.
Pakistan
3.5 SaukhitáchkhinđvàthànhlpncPakistanvàonm1947,Pakistan
vntiptcgiliLutHTXBombay/Sindhnm1925.Hintiđo lut
nàyvnđcthcthivinhngsađinhtđnh.Thêmvàođó,olutv
HTX nôngtrang nm1976 đãđcbanhànháp dngcho HTXtrang tri
songsong viLutTchc HTXđađnvnm1942,chocácHTX hot

đng t2tnh trlên.
Indonesia
3.6 Khingun caphòng tràoHTXIndonesiađcbtngun tvichình thành
HTXngânhàngđutiên“HulpenSpaarbank”chuyênvtitkimvàhtr
vàonm1895,HTXtiêudùngđutiênđcthànhlpbiBudiUtomovào
nm1909,vàmttchcTrnghcykhoangiJavaJakarta.Sauđó,
t nm 1913, Sarekat Islam, mt t chc chính trda trên ýtng HTX,
đóngvaitròquantrngtrongthúcđyHTXvàđãthànhlphàngtrmHTX
tiêudùng.HTXtrthànhthcthpháplývivicChínhphcbanhành
CácquytcliênquanđnHTXvàongày7tháng3nm1915,datrênLut
HTXHàLannm1876.LutnàyđcChínhphqucgiathaythlnđu
tiênnm1967vàsauđónm1992nhngquyđnhliênquanttccácloi
hìnhHTX.
Malaysia
3.7 NhngcgngđutiênvvicpháttrinhTXliênbangMalay,baogm
cSingapore không nhnđc squantâmthíchđángca giichc Anh
hoccng đngnhngngi trngtrt,mcdù đãcónghiêncuvstng
quangiaHTXnđvàBurmaviMalaysia.Hiđnglpphápliênbang
thông qua Lut HTX đu tiên nm 1922, da trên Lut HTX n đ nm
1929.Lut HTXnm1922đcthaythbngPháplnh HTXnm1948,
điuchnhttccácloihìnhHTX.Pháplnhđcbsungnhiuln,ln
cui cùnglàvàonm1993.
Tuynhiên,ktkhibanhànholutvBmáyTchcnôngdânnm
1973(olut109),Giám đcđiuhành đãthànhlpcquan KKDvàđo
lut nàyđiu chnhcác t chcpháp lý bao gmcác HTX có csnông
nghipcngnhcáchiphinôngdân.
Nepal
3.8 Nepal, cquanQLNN đu tiên v HTX đc thành lp nm 1956, vi
nhimvthúcđyHTX,sauđólàLutHTXđutiênnm1959.LutHTX
7

minm1986thaythlutnày,sauđólàlutnm1992.Lut1992hinnay
vn cònhiulc.
Philippines
3.9 Phongtrào HTX Philippinesđc tàitr bicác nhómcôngdân vàvùng.
Luthptácđutiênđcbanhànhtháng3nm1906,theođólàLutHTX
tíndngnôngthônnm1915.VicthànhlpHTXđcđcbitquantâm
trongsutthigianMchimđóng.HTXđcđngkýtheolutHTXs
1459,banhànhngày1tháng3nm1906,LutHiphitíndngnôngthôn
s2508ngày5tháng2nm1915vàLutxúctinthngmiHTXs3425
ngày9tháng12nm 1927,bãi btháng3nm1973.Nhnglutnói trênvn
tiptccóhiulccùngvicácquyđnhtngphn,hinđãđchpnht
ti “BlutHTXPhilippines”nm 1989.
SriLanka
3.10 LutHTXđàutiêncaSriLankađcbanhànhnm1911.Lutnàycháp
dngđiviHTXtíndng,gingLutHTXnđ1904.Chđnnm1921
lutnày đcbsungvàđiu chnhcácloiHTXkhác.Vi kinhnghim thu
đctrongsut2thpkvcáchotđngcaHTX,trongnhiulnhvc,
Pháp lnh T chc HTX (chng 124) nm 1936 đc ban hành “nhm
thngnhtvàbsunglutliênquanđnthchvàqunlýcaHTX”.Lut
nàyvnlàlutnguyêntc,vihn8lnsađi,bsung,chođntnkhi
banhànhluttchcHTXs5nm1972,hinvnlàlutnguyêntc,tuy
nhiênlutnàycngđãđcđibsung4ln.Gnđây,mtubanđãđc
thành lp đ d tho lut mi dischđo ca Ông .B. Rajaguru, cu
giámđccaICA,khuvcChâuáTháibìnhdng(ROAP).Dtholut
đãđctholunrngrãicpqun,tnhvàqucgia,dthocuicùngđã
đcnhngnhàdthotrìnhlênNghvinvàđangchđcthôngqua.
Fiji
3.11 ÝtngbanđuvHTXFijicóthđccnctrênvicthànhlpHip
hinhngngitrngdanm1919,vàHTXbsaRewanm1923.Tuy
nhiên,pháplnhđutiênvHTX mãiđnnm1947miđc đara, và

đocthayththáng10nm1996.
HànQuc
3.12 TiHànquc,đãcómtsHTXkhácnhauvàođuthk20.Trongsut
thikNhtchimđóng,cáchip hitàichínhvànôngdânđctchc
theoýtngcaChínhphvàđóngvaitròchchtthayvìnguyêncáct
chcHTXtnguyn.Nhnghiphinàyđcthànhlpnhmcungcpcác
khonvaycaCPhocgiatngsnlngnôngnghip.SauthchinII,vic
thànhlpHTXNNkiumiđcbtđutnm1957khiLutHTXNN
đcQuchithôngqua,Vàonm1961,LutHTXNNmiđcbanhành
vànhngHTXNNchpnhtcùngNgânhàngNNthànhnhngHTXđa
8
ngànhvàhinnayvnđanghotđng.NhngHTXtngtcngxuthin
nhHTXchnnuôigiasúc,HTXnghcá,HTXtíndng,v.v.Lutnàyđã
đcbsungnhiulntrong2thpniêncuithkvànhiuđiu khonhn
chđcbitliênquanđnbucađãđãthaythbngnhngđiukhondân
ch.
Thailand
3.13 LutHTXđutiêncaTháiLancótênlàLutHiphibsungnm1914,
đcsađi bsungnm1916vàđcápdng điviHTXnôngdân đng
kýnhmgiúpđnhngngitrnglúa,gingnhpháttrinHTXnđ/
Burma.olutnàyđcthaythnm1928biLutHTX.Lutnàyđc
bsungrtnhiulnvàcuicùngđcthaythbi1lutmi,LutHTX
nm1968,lutnàycngđcsađinhiu ln,vàdtho lutmihin
đang đcNghvin cânnhc.
Trungquc
3.14 SaukhincCnghoànhândânTrunghoađcthànhlp,HTXNNđc
đi t HTX ngisn xut NN s cp, HTX ngisn xut NN cp cao
thànhcngđng ngidânvàhình thành hthng HTXkt hp vàchính
quyn,điunàylàmtnthngđntinhthnsnxutcanôngdân,cntr
sn xutnôngnghip.Vào nm19979,cicách nôngthônđc din ra

Trungquc,cngđng ngidânbbãib,hthngqunlý2 đutrong
khuônkhhthngtráchnhimcahđcchpnhn.Datrênnguyêntc
trên,ttccácHTXnôngthônđcpháttrin.mtvàikhuvc,nông
dânt chcthành nhng HTXđc bit, nh HTXchn nuôiln, nuôi gà,
HTXtrngtrtvàtngt.NHungHTXnàythchinnhnghotđông
datrênnguyêntctngtrlinhun,tnguyn,tchcvàqunlýbi
nôngdân,donôngdânhngli.MtvàiHTXnôngthônhìnhthànhquytc
riêngcah.Quytcnàyđcthôngquabinhngnhàqunlýliênquan,
vàHTXdođótrthànhcquanNN.BNôngnghipchutráchnhimv
công vic và phát trinHTX theo đúng hng. Nhmkhuynkhích HTX,
mtnghiêncuvcôngtáclpphápvHTXđang đctinhành.
4. LutHTXhiêntimtsnc
4.1 LutHTXhinnay khuvcchyulàsnphm cagiai đonHTXđc
s htr caNhà nc, vàđcsdngchocác chng trình, k hoch
pháttrincaChínhph.Ktkhinnkinhtthtrngvàtoàncuhoá
thngmiđcdinra,shtrcanhàncđivikhuvcHTXđang
gimdn.Tuynhiên,khôngcósthayđirõrttronglutHTXvàquanh
gia HTX vàNhà nc.Nhà nc tip tcthc hinvicqun lýđivi
HTX, bao gmc nhng hot đng thng ngày ca HTX  nhiu nc.
NhngnhàlãnhđoHTXtiptctrôngđivàonhnghngdnvàhtr
tàichínhcachínhphhnlàtcácxãviên.NuCPvànhngnhàlãnhđo
9
HTXchaikhôngthay đi thái đthì ttngHTXskhôngthtiptctn
tivitcáchlàmtlclngcutrúc.HTXphiđutranhvàkhngđnh
stnticamìnhbngcáchchngthiuqu,dchvtthnvàquyn
lccamình.Nhngthayđitrong cutrúclpphápHTXhintimtvài
qucgialàđiucpbách.VistróibuccahthngpháplutHTXnh
hinnay,trongnhiutrnghp,HTXskhôngthcókhnngcnhtranh
vàđngvngdiscépcakinhtthtrng.Tđócnthitphikim
nghimmtvàilutHTXmtsqucgiatrongbi cnhhinti,vàđara

nhngthayđicnthitđHTXcóthđóngvaitròhiuqutrongphcv
xãviênvàlnhnlànhngnhucu caxãhi,trongcáclnhvckhácnhau
nhbovmôitrng,anninhlngthc,cânbnggii,v.v 
4.2 châu áhinti có2loiLutHTXphbin,ví d(i)lutHTXchungcho
tt c các loi hình HTX và (ii) Lut HTX chuyên ngành. Ngoi tr Hàn
QucvàNhtBn,ttccácncchâuÁđucólutchungchottcloi
hìnhHTX.NhtbnvàHànquc,cáclutkhácnhauđiuchnhcácloi
hình HTXkhác nau, vàcác Bkhác nhauqunlý HTX.Víd,Có 6 lut
HTXtngngNhtbnchoHTXNN,HTXngitiêudùng,HTXngh
cá,.V.v…TngtnhvyHànquc.Philippines,trongquákh,mc
dù cólutHTXchung,nhngcácHTXchuyênngành,ví dnhHTXđng
vàđinđcđngkýviquychkhác.Hinnayđãđcthngnhttrong
mtlutchung.
5. itngcaLutHTX
5.1 McđíchcavicbanhànhLutHTXlàđaramtđav pháplý choHTX
vàđtođiukinthunlichocáchotđngcaHTX.ngthicng
đmbohotđngcaHTXmtcáchchânthcvàphùhpvicácnguyên
tcHTXđcquctcôngnhn.KhungkhpháplutchoHTXbaogm
lut,quytcdilutvàđiulđcxãviênHTXthôngquaphùhpvi
lutvàquytc.Ttcnhngđiunàytothànhcácthtcvàquytcvàt
chcvàhotđngcaHTX,vàbovvàduytrìđctrngcaHTX.Lut
HTXdođócóthtođiukinthunlichoHTXhotđngvàkhôngđc
lyđiquynlàmchcaHTXvàthayđibnchtcaHTX.Nhngquytc
hot đng hàng ngày có th đc quy đnh ti điu l HTX. Ông P.E.
Weeraman,giámđcvnphòngkhuvcchâuá,TháibìnhdngcaICA,
trongtuyênbth17chorng:“đónggóplnnhtcamtCPđivis
pháttrincaphongtràoHTXchínhlàđarahthngkhungkhpháplut
và nhngbo v cn thit cng nh các u tiên h tr đ có th to môi
trng thunli choHTXpháttrin”
10

5.2 LutHTX,nhtuyênbtrên,baogmLutHTX,đcbanhànhbinhg
nhàlpphápcađtnc;htrcholutđó,mtsnc,làkhungkh
quyđnhdoCPbanhành;vàđiulHTXdocácxãviênHTXchpnhnvà
đcđngkýtheolut.Trongtrnghpcósxungđtgia3cái:Lut,
quyđnhvàđiul,lutcóhiulccaonht,tiptheolàquyđnh,vàsauđó
làđiul.Lutcóthbao gmcácquyđnh liênquanđnnguyêntc,xã
viên,điukinđngký,môhìnhqunlý,trngtài,thanhtoán,v.v Luthay
nhtlàlutđnginvàngngn,cóthđcmingidânbìnhthng
hiuvàkhôngcn cácquy đnhhngdnkhác.Nhngquytchotđng c
thcóthđcdành chocácxãviên quy đnh ti điul.
Nhng quy đnh quantrng calutđcthchin theocáctiêu đnhsau:
a. nhnghaHTX,đi tngvànguyêntc
b. ngký kinhdoanh
c. Xãviên
d. Qunlý
e. Qu/Vn
f. u đãivàchuynnhng
g. Tranhchp
h. Hình pht
i. Chm dthotđng
j. Quytcquynlc
5.3 Các quc gia thành viên ca NEDAC ví d: Bangladesh, Fiji, n đ,
Indonesia,Nhtbn,Hànquc,Malaysia,Nepal,Philippines, SriLanka và
Tháilan.TrungquccnglàmtthànhviêncaNEDACnhngkhôngcó
lutHTX.iunàynhhngđnspháttrincaHTXnôngthônTrung
quc.
6. MCÍCH, NHNGHAVÀNGUYÊNTC
Mcđích
6.1 LutHTXca5qucgiaBangladesh,nđ,SriLanka,HànqucvàNht
bn cóquy đnhvmcđích cLut.

Bangladesh
6.2 LinóiđuLutHTXBangladeshicóđon:“Xétthyrtthíchhpđthit
lpnhngquyđnhxahnvthànhlpvàhotđngcaHTXvàkhuyn
khíchstitkim,thtrlnnhaugiacáccánhânbngnhngphng
thcphùhpvinhucuvàliíchchung,nhmđtđcđiukinsngtt
đphnvàcóphngthcsnxutkinhdoanhtthn,dođócóthdn đn
ktqulàphi sađi lutliênquan đnHTXBangladesh”.
Fiji
6.3 Chng 4quy đnhmcđíchcaHTX:
11
i. HTX nhmmcđíchcithinliíchkinht vàxãhicaxãviênthông
quaviccungcpnhngdchvhiuqumàxãviêncónhucuvàcó
thsdng đc.
ii. McđíchchínhcaHTXkhôngphitiđahoálinhinmàlàdchvcho
xãviênvàmtHTXsđiuhànhdatrêncácnguyêntckinhdoanhhp
lý.
n đ
6.4 nđmibangđucólutriêngcamìnhbêncnhlutchungcaliên
bang.Dođómcđíchcalutliênbanglà“nhmthngnhtvàsađib
sungcác lut liênquanđnHTX hotđngphc vliíchcaxã viên 
nhiu bang”.
SriLanka
6.5 LutchínhđiuchnhHTXlàlutHTXs5nm1972,linóiđucalut
nàynhsau:“mtlutnhmcungcpchospháttrinHTXvàthngnht
vàsađibsunglutliênquan đnvicthànhlpvàqunlýHTX,vàcung
cpnhngvnđliênquan”.ãcómtvàilnsađibsunglutnày,và
lnsađiđemliliíchnhiunhtchoHTXlàLutsađis11nm
1992,theođó,mingicóththycáccuchpcpbđctchcdi
sđđucaVPICAkhuvcchâuÁ,TháibìnhDngđãgâynhhng
đángkđnstdohoátrongquynqunlýđngkýkinhdoanh.Linói

đulut1972đcbsungbngcáchthaytht“hànhchính”chot“qun
lý”;các nhàchínhtrtíchccđc bovtrong vic nmgiquynđiu
hành HTX hoc đc buvàoU ban/ hi đngqun tr;điukhoncho
phépnhngxãviênkhôngđyđđckýhpđngkinhdoanhviHTX;
luttichngXIAcungcp“cácđiukhonđcbitápdngchoHTXcó
vnnhànc,vàtiđâycquanKKDvngiquynkimsoát,tuynhiên
nhng quynnày cng đãđcgim btnhiu”.
Mtstinbquantrngđángghinhnnalàvicsađilnth13ca
HinphápSriLankavàvicthànhlpHiđngcptnh,chthcavic
hptácđãđcchuynchoHiđngcptnh,vàchínhquyntrungng
chnmginhngvnđvchínhsách,mctiêuqucgiavàHTXcóxã
viênnhiutnh.RtnhiuhiđngcptnhtinayđãbanhànhQuych
riêngvhptác,mtsđótngcngquynlccaBtrng(cptnh)/
cquan KKDmtcách đángk.
HànQuc
6.6 LutHTXNNHànQuckhngđnh:Mcđíchcalutnàylànhmbob
spháttrincânbngcakinht quc giathôngqua nângcaosnlng
nôngsnvàthúcđyđavkinhtvàxãhicanôngdânthôngquacáct
chcHTXđclpcangi nôngdân”.
12
NhtBn
6.7 iu1LutHTXNNNhtBnkhngđnhmcđíchcalutlà:“Lutnhm
mc đíchkhuyn khích spháttrinca hthng HTX nôngdân, quađó
tngnngsutnôngnghipvàvtríkinhtxãhi canginôngdân,cng
nhđm bospháttrin cann kinhtqucgia”.
6.8 Tđó,cóthnhnrarngcácmcđíchđcquyđnhtilutHTXnđ
rõ ràng hn, Li nói đu ca Lut HTX Bngladét có tm nhìn rng hn
thông qua tuyên b v HTX.Trong Lut Hàn quc, diphntham kho
đc áp dng đi vi HTX NN, li tip tc khng đnh mc đích là tng
cngvthkinhtxãhicanginôngdânthôngquaHTXđclp.Mt

khác, mc đích ca Lut Nht bn là nhm phát trin h thng HTX ca
nginôngdân màcuicùngcngcómcđích gingnhlutHànquc.
Mcdùý đnhcalutHTXcahaiqucgialàgnnhnhaunhngcáinhìn
canhngnhàlpphápnginhtvmttng,cóvxutpháttquan
đim canhngHTXtch.Vickhácnhautrongcáchtipcncóthlàdo
cáchdùngtkhidchttingHànqucsangtingAnh.TronglutSriLanka
mcđíchlàđ pháttrinHTX vàthch vàqun lýHTX.Tthch và
qunlýcóvnhkhôngđúnglàtlutmàcbnlà mtphngtinđ
cungcptcáchpháplývàkhungđiuhànhchoHTXmàthôi.Theođóln
sađinm1992,mcdíchcaLutđcsađithành“Thchvàđiu
hànhHTX”.Tuynhiên,cóthhplýhnnymcđíchcalutlà“htr
thànhlp,đngkývàpháttrinHTX”.
7. Kháinim
7.1 Kháinimv HTX  Bangladesh,n đ và Malaysia thuncht làkhái
nimpháplý.Nókhngđnhrng:“HTXlàmttchcđcđngkýhoc
chunbđcđngkýtheobtklutnàoliênquanđntchcHTXtrong
thihn docácBangquy đnh”.
7.2 TheoLutHTXFiji,HTXđcđnhnghalà“HTXlàmthiphica
nhngngitnguyngianhpnhmđtđcmcđíchchungthôngqua
victhànhlpmttchcqunlýdânch,gópvnbngnhauvàchpnhn
chiasrirovàlinhuntcáchotđngdocácthànhviênchđngtham
gia,phiđngký(tmthihocđyđ)theolutnàylàHTXscphayth
cp,cáctchccpcaohocHTXqucgiađngkýtheoquyđnhtiđiu
này”.
7.3 TheoLutHTXIndonesia:“HTXcónghalàmttchckinhtcanhng
ngivini dung(đctrng)xãhi cócáccánhânhocphápnhânlàthành
viên,tchckinhtnôngnghipnhlàmttchccùngcgngtpth
datrênstnghlnnhau(điu3).Lutnàycngđnhnghacácchc
nngcaHTXti điu 4:
13

i. Nhlàmtcquanđutranhchoschuynbinvtiêuchunbotrxã
hi cangi dân.
ii.Vì sdânchhoácann kinhtqucgia;
iii.Nhlàmtđnv kinhtch chtcangi dânIndonesia.
iv. Nh là mtcôngcđđmbonđnhkinhtv mô vàtngcngs
thngnhtcangi dântrongqunlý kinht.
7.4 BLutHTXPhilippinestiđiu3quyđnhkháinimchungvHTXnh
sau:“MtHTXlàmthiphicangidânđcđngkývìmctiêuli
nhunchung,nhngnginàygianhpmtcáchtnguynnhmđtđc
mcđíchvkinhtxãhitheolut,cùnggópvnbngnhauvàchpnhn
chiasrirovàlinhuncngnhthcthicácnguyêntcquctchungv
HTX”.TheoLutPhilippinescngquyđnhmcđíchcaHTXlà:“Mc
đíchđutiêncaHTXlànhmcungcphànghoávàdchvchocácthành
viêncamìnhvàthôngquađóđgiatngthunhpvàtíchlu,đut,nng
sut,vàscmuavàthúcđyvicphânphicôngbngphnliíchthuđc
thôngquavicsdngtiđakinhttheoquymô,chiasgiácvàriro,
đng thi cng đónggópchocáchotđngtthin caHTX.
7.5 MtHTXcóthcungcpchoxãviênliíchkinhttiđa,dyhcáchiu
qunhtđthchincôngvictheokiuHTX,vàtruynbácácHTXvàý
tng mi trong kinh doanh và qun lý, cho phép nhng nhóm ngithu
nhpthpnângcaov thcamình.
7.6 LutHTXTháiđnhnghaHTXlà“mtnhómngithànhlpnhmthc
hinnhnghotđnggiúpđlnnhauvàđcđngký theolutnày”.
8. Cácnguyêntc
8.1 Bangladesh (điu 8) Fiji (điu 5), n đ (điu 3 b) Indonesia (iu 6),
Philippines(iu4),Malaysia(điu2),vàSriLanka(điu3)đãđcpđn
cácnguyêntcHTXtronglut.TrongLutHTXliênbangnđ,phn3(f)
khngđnhrng“CácnguyêntcHTXlànhngnguyêntcđcquyđnh
ti ph lc đu tiên”. Nguyên tc ti ph lc này không hoàn toàn là các
nguyên tcICAnhngcngkhông tráinhngnguyêntcnày.

8.3 BLutHTXPhilippineschpnhncácnguyêntccaICAtrcihi
Manchester nm1995.Ging viMalaysia(iu2 Giithícht ng). Do
vytrongkhiPhilippinesvàMalaysiađãquyđnhcácnguyêntcHTXngay
tkhithihànhlut,nhng nđvàIndonesiaphisađi,bsungtng
phn.Bnglađét(điu 11)vàFiji(điu4)trongquyđnhvKKDyêucu
“MtHTXphiđc hotđngtheo các nguyêntc HTX”.Nhngkhông
giithíchnhngnguyêntcHTXlàgì.SriLankatiphn3(a)lutBsung
nm 1992 quy đnh “ mt t chc có mc đích rõ ràng, phù hp vi các
nguyêntcHTX,nhmcungcpcácdchvđónggópvàokinht,xãhi
14
giáodcvàvnhoácacácthànhviên”.NhngcácnguyêntcHTXkhông
đcđcpđnmtcáchrõràng.
8.4 CóthnhnthyrngmcđíchcaHTX,đnhnghavàlinóiđucóth
đcđcpđnmtcáchkhácnhautrongluthocthmchíkhôngđcđ
cpđn.Nhmmangđn srõràngvàtácđngđnHTX,điulý tngnht
làthayđicácnguyêntc,kháinhimvàgiátrcaHTXchophùhpvi
tuyênbvHTXtiđihiICAtiManchester,vàtheokhuyncáocaHi
ngh cácBtrngHTX.
9. ngkýkinhdoanh
9.1 TtcácHTXtrckhitinhànhcáchotđngđuphiđcKKDtheo
quydnhcapháplut.Ttccáclutđuquyđnhsdngt“HTX”mà
khôngKKDlàtráilut.VìvyđánhgiáthtcKKDđcđcpvàcác
điukin đđcKKDsđcbàn đnnhsau:
Bangladesh
9.2 Vic KKD HTX s đc c quan KKD HTX  Registrar of the
CooperativeSocieties(RCS)xemxétvàtrongvòng90ngàyphicóquyt
đnhvvicKKD(điu10;4).MtsđiukinvtàichínhđiviHTX
tíndngvàHTXcómiquanhkhônggiihnlàvôlý.Trongtrnghp
RCS t chi cp KKD, Chính ph Bangladesh có th s xem xét li.
TrnghpbtchibicánbKKDtiPhclc4(1)cóthđckháng

cáo.
Fiji
9.3 Phn 7LutHTXFijiquy đnh:
a. HTXscpcn cóti thiu 10thànhviên(làcánhânhoctchc);
b. Ti thiu 2HTXscpcóththànhlp1HTXthcp;
c. Tithiu2HTXscphocthcpcóththànhlppmttchccp
trên.
9.4 CquanKKDcóthtrìhoãnvicKKD, Lýdocavictrìhoãnnày
phiphùhpvicácquyđnhpháplutvàphiđcnêutrongthtrìhoãn.
TrongthigiantrìhoãnKKD,HTXsđctheodõi.Thigiantheodõi,
ththách ti đa2nm,trongthigian đónuHTXbùđpđcnhngthiu
sótthìcóthsnhnđcchngnhnKKDđyđtcquanKKD.Có
mtđiukhonquyđnhcóthkhángcáoliquytđnhcacquanKKD
trongvòng1tháng.TrongthigianththáchHTXcóththchinttccác
chcnngnhmtHTXthcs.
9.5 Theophn12.2,cquanKKDphicpgiychngnhnKKDhoct
chi trongvòng 2tháng.
nđ
9.6 TheolutHTXliênbangn đ,các điu kin KKDnhsau:
15
a. Trongtrng hpHTX liênbangtithiuphicó50thànhviên(làcá
nhân)mi bang;
b. TrongtrnghpHTXliênbangtrong đóthànhviênlàcácHTX,phicó
đi din ti thiuhaiHTX,đcđngký haibangkhácnhau;và
c. TrongtrnghpHTXliênbangcóthànhviênlàmtHTXliênbangvà
HTXkhác,phi cóngi đi dinlàcatngHTXtrên.
CquanKKDtheophn7(3)đcchophépxemxétcpKKDtrong
vòng 6 tháng và có th yêu cu chính quynTW gia hnthêm. Trong
vòng60ngàycóthgiđnkhángcáoliquytđnhcacquanKKD
theophàn 90/92.

9.7 MtmôhìnhLutHTXđãđcgiithiuvisđánhgiácaocachính
phTWvàmtsbangtrongthcthi.NhngđctrngcaLutnàyđc
nêuti Phlc.
Indonesia
9.8 Theođiu44LutHTXIndonesia,nhngsánglpviêncaHTXphitrình
bn sao vn bn ghi nh cho c quan hành chính đc ch đnh bi B
trng. Thi gian ti đa cho phép đ KKD là 6 tháng. Tuy nhiên trong
trnghpcquanhànhchínhtchicpKKDchoHTXphicóthông
báochínhthc vàgiithích lýdotchicho nhng ngisáng lptrong
vòng3tháng.NhngnginàycóthkhángcáolênBtrngvàsđc
giiquyt trong vòng 3 tháng. Quyt đnhca B trngs là quyt đnh
cui cùng.Khôngcóquy đnh khácvđiukin KKDnhsthànhviênti
thiu,…ngoi trviciulHTXphi phùhpvilut.
Nhtbn
9.9 NHtBn,lutquyđnhcththtcđtàhnhlpmtHTXNN.Ti
thiu15nôngdânđthànhlpmtHTXscp.Theođiu60,vicKKD
sđcgiiquyttrongvòng2thángktkhinpđn.Trongtrnghp
trong vòng2tháng nhàchctráchkhông trlichophép hockhôngcho
phépKKD,HTXcóthyêucuđngkývàđccpchngnhnKKD
(iu 61).
HànQuc
9.10 ngkýKDHTXHÀnqucđcđiuchnhtaijtiđiu16,17và18
lutHTXNNHànQuc.Có2điukinquantrngđKKD.Thànhviên
tithiuphilà20ngivàiulphiphùhpviiul mudoB
trng banhành,nu cóthayđigì phiđcBtrng thôngqua.iunày
dngnhlàrtchtch.XãviênHTXcóquynthayđiđiultuynhiên
điunày phi phùhpviLut.
Malaysia
9.11 Sthànhviêntithiu đivicôngtyscpMalaysialà100ngivà50
ngi điviHiphinôngdân.Khôngcóthihn choviccquan KKD

16
quytđnhvvicKKD.Chtrongtrnghpbtchi,khángcáophi
đcgi ti Btrng trongvòng 2tháng.
Nepal
9.12 Nepal,tchccscóthđcđngkývi slng thànhviêntithiu
là25ngivàtchccphai(thcp)là5HTX.HTXsđcGiámđc
điuhànhKKDnusaukhiđiutra,iulhpl.Khôngcóquyđnhv
giihn thigian KKD.
Philippines
9.13 HTX Philippinescótithiu15 xã viên.Cquanpháttrin HTXphi
xemxétcpKKDtrongvòng 30ngày.Trongtrng b tchi,HTXcóth
khángcáolênVnphòngChtchtrongvòng90ngày.Nutrongvòng30
ngàycquanKKDchagiiquytKKDchoHTX,HTXđccoilàđã
đcđngký.
SriLanka
9.14 SriLankaslngxãviêntithiulà10.CóquyđnhthtcKKDc
thnhngkhôngcóquy đnhvgiihn thigiancphaykhôngcpKKD
cacquanKKD.Cquan KKDch cpchngnhn KKDkhixétthy
HTXcókhnngkinht.TrongtrnghpbtchiKKD,HTXcóth
khángcáolênBtrng.
Thailand
9.15 CácthtcvàđiukinKKDđcquyđnhticáclutHTXkhácnhau
và mtđiuthú v đc quyđnhtrongLut HTX là “ HTX đc K s
khônggâyhi đnhthngHTX”.
CóthnhnthyrngcósginghockhácnhauvquátrìnhKKDgia
cácqucgiatrongkhuvc.Trongnhiutrnghpquyntquytcac
quanKKDlàln,điunày ddnđnnhiuvnđtrongthctin.Dovy
cóththy slàlý tngnu quátrình KKDđcquy đnhnhsau:
a. Nên có thi hn đ c quan KKD gii quyt v vic. Hin nay nó
khongt30ngày(Philippiné)và2tháng(NhtBn)đn6tháng(nđ

và Indonesia), trong khi đó mt s quc gia không có quy đnh
(Bangladesh,Malaysia,Nepal,SriLanka,Thailand).Nêncóquyđnhv
giihn thigian,cóthlàkhong 60ngày.
b. Trong trng quên không ra quyt đnh cp KKD hoc không cp
KKD, trong thi hn cho phép, HTX có th đc cp KKD, nh
trnghpcaPhilippines;hocvictchicó thdnđnvicHTX
khángcáolêncptrêntrongthihn chophép.
c. Vic xem xét kh nng tn ti ca HTX không nên giao cho c quan
KKD.GiiphápcaFijilàhplýhnc,khiđócquanKKDtrong
trnghpnghingcóthch cpgiy chngnhn KKDtm thòi cho
HTXtrongthihntiđa2nm,trongthigianđó,HTXphichngt
17
mình.NuHTXkhôngđc hotđnghplýgiychngnhnKKD
tm thi sb chm dt.
d. CánbKKDnên đtâm đn 2vn đđu tiên:
e. ólàvicápdngvàđiulcóphùhpvilutHTXvàtuyênbca
HTXhaykhông,và;
f. liuxãviêncókhnngsdngcácdchvdoHTXdđnhthànhlp
đara.
10. T cáchxãviên
10.1 HTXđcmttchcdatrênaxviên,xãviênlàchvàdoxãviênqun
lý.XãviênHTXkhôngphichlàcđôngnhtrongcôngty màcònlà
ngisdng.Huhtcáclutđucácquyđnhvquyncđôngvàtrách
nhim,nhnghuhtcáclutkhôngđcphocítchúýđnvaitròngi
sdng caxãviên.
CHcótronglutFiji,Hànquc,NhtbnvàPhilippinesvnđmiđc
đcpđnmtcáchthíchđáng.LutHTXFijiquyđnhmtsnghav
đivixãviên.Bqua,khôngthchinnghiêmchnhnghavcóthb
coilàviphm,vàcóthkhông.LutSriLanka,quyđnhtimc11A(quy
đnhmi)lutsđinm1992quyđnhrng“xãviêncóthkhôngthc

hinquynbphiuhocquynđiuhànhvnphòng chođnhtnmkt
ngàykt np”.Tuy nhiên,quyđnhti lutcaPhilippines, Hàn quc và
Nhtbnlihiu quhn doquantâm đnmiquanhcaxãviênHTXvà
nhngnghav cangi sdng.
HànQuc
10.2 TheoLutHTXNNHànquc(điu22)chcónôngdânmicóthlàxã
viênHTX.Tuynhiê,tchcnôngnghipcanôngdânticáckhudânc
niHTXtinhànhcáchotđngkinhdoanhcóthlàthànhviênkhôngđy
đcaHTXvàcóthsdngcácdchvcaHTX.Cácthànhviênnày
khôngcóquynbphiu,khôngcótcáchlàngichcaHTXnhng
vnphiđóngvngóp.Mtđiuquantrngliênquanđngiátrcathành
viênHTXtheodđu33(1)làkhixãvieêkhôngsdngdchvcaHTX
trongthigianhn1nm,anhtasbrakhiHTX.Tngtnhvy,nu
anh ta không thc hin các trách nhim đi vi HTX nh không tr có
khonđut,chiaschiphíhocbtknghavnàokhácđiviHTX,
anhtacngsbrakhiHTX.iuquantrngkhácnaliênquanđns
dngdchvtiđatheođiu5nhsau:“mcđíchcaHTXvàliênđoàn
HTXtronghotđngkinhdoanhlàscungcpcácdchvtiđakhông
phânbit cho xã viên vàthông quacáchotđngkinhdoanh nàycácxã
viênsnhnđclinhuntngng.KhôngHTXhayliênđoànnàycho
phépthchin cáchotđng kinhdoanhvìlinhunhay đu c”.
18
NhtBn
10.3 LutHTXNhtbncngtngtnhlutHànQuc.Xãviênkhôngs
dngcácdchvhoctiníchcaHTXtrongmtthigiannhtđnhsb
khaitrkhiHTX.
Philippines
10.4 Theođiu31,3.alutPhilippines,khimtxãviênkhôngsdngdchv
mtcáchvôlý trong1thigiannhtđnhdoBangiám đcquytđnh,sb
chm dttcáchxãviên.

10.5 làmchoHTXtrthànhmttchcthcsdatrênxãviên,điuthit
yulàphikhngđnhvicsdngdchvcaxãviên.Nuxãviênkhông
sdngdchv,tcáchxãviêncaanhtasbchmdtsau1nmnh
lutHànquc.Nuđiunày khôngkhthi,cóthanhtasbmtquynb
phiu hoc ngc.Nguyêntccóthlà “khôngsdngdchv không
đcquynthamgiađiuhànhHTX”.Cngnêncómtđiukhontrong
lut quy đnh rng nu HTX không duy trì mt mc đ hot đng kinh
doanhnàođóvixãviên,HTXđóskhôngđccoilàHTXna.Tl
hplýcóthlà60đn80%nhtronglutFijivàNHtbn.Chaiđiu
trênđuđcthcthinghiêmchnhHànqucvàNhtbn,trthànhmt
yu tthenchtduytrì sthànhcôngcaHTXti cácnctrên.
11. Qun lý
11.1 HTXđutiên,khiđutnađuthk20,làHTXtíndng,sauđólà
HXTcungngnguyênliuđuvàochonôngdânvàhtrcáchotđng
tiêuthđurachocácsnphmđcthchin.Trongnhngnmđuth
ký,khuvcnôngthônbcôlpvàtáchrakhicucsngthànhth.Trong
nasaucathký,thay đidin ranhanhchóng,đcbitlàdavàosphát
trincacshtngvàtruynthông.Hqulàhotđngkinhdoanh
làngxãkhôngcòndoHTXvàcácchtimnhthngtrna.ánhdus
pháttrin khu vc nôngthônlàshindincacác hotđngkinht
theoquymôvàthmchílàcácnhngcôngtyđaqucgiacngngàymt
giatng.Cnctrênnhngthayđinày,viccitinlicácHTXNNlà
cnthit;thctinqunlýHTXvàvicmrngcutrúcpháplýđctin
hành làm thay đi quy mô kinh doanh ca HTX là yu t sng còn ca
HTX.
11.2 QunlýHTXđcspsptheo5yut,vitêngilàihixãviên
thngniên)ÂG),Bangiámđc,Giámđcđiuhành(Chnhim,Kim
toán,cácyban(mtsqucgia).Vtrípháplýliênquanđncácyut
trên đcphântch c thnhsau:
12. ihixãviênhàngnm

19
12.1 i viHTX,i hixãviênviênlàcquancaonht.ihixãviên đc
nhómhpítnhtminm1ln.CácchcnngvàquynlccaHXV
nhìn chung là không thayđi. Tuy nhiên, đi vi mt s quc gia, chc
nngcaAGAđcquyđnhtronglutHTX,mtsnckháccácchc
nngnàyđcquyđnhtiđiulvàquychcaHTX.Víd,FijivàSri
LankakhôngđcpđnHXVtronglutHTX.Tuynhiên,cáclutđiu
chnhhotđngcaHXVthôngqua2vnđ:1)slngđibiucn
thit.Mtvàiqucgiaquyđnhvslngđibiucnthitrtthp.Lut
Fiji(mc58)vàlutPhilippines(iu36)là25%,LutHànquc,50%,và
Thailand50%hoc100%(điu 29,vàđiu30).
12.2. TheoLutNhtbn (điu 40):“Thm chíngaytrckhihtnhim k ca
cáccánbHTA,mtcucbuccánbmiphiđctinhành,khiđc
1/5sxãviênyêucu (khôngtính đnxãviênkhông đy đ)ti HXV.
12.3 Mtslutkháccngquyđnhrngtrongnhimkcabanquntrhoc
chcdnahkháccaHTX,nhngnginàychcóthbbãi nhimbng
cáchbphiubttínnhim.Malaysia,cquanKKDphiđcthông
báo vcáccuc hp đihiđngca HTX, vàđcquynthamdcác
cuc hp này và tham gia ý kin, nhng không có quyn b phiu, biu
quyt.
13. Uban/Ban điuhành
13.1 Huhtcáclutđucóquyđnhvđiukinđivingcviênbanđiu
hànhHTX,vàquyđnhvvicđiuchuynthànhviênBanđiuhành,cng
nhvnđtincông.Tuynhiên,mtslutđnhngiulhocquych
HTXquyđnhnhngvnđnày.Nhngquyđnhquantrngliênquanđn
vn đnày đcphântíchdi đây,theotng qucgia:
Fiji
13.2 Mc63quyđnhcthquynlcvàchcnngcaBanđiuhành,Mc
64quyđnhcthhnvslngthànhviênBanđiuhànhphilàtíchs
ca3,và1/3sthànhviênsđcthaythhàngnm.Mc66quyđnhv

quychtrthùlaotrongngânsách,doihixãviênthôngqua.Slng
thànhviênbanđiuhànhtithiucncóchocuchpBHlà50%(mc
69).
SriLanka
13.3 LutkhôngcóquyđnhvHXVvàBanđiuhànhmàdoiulvàquy
chHTXquy đnh.
nđ
13.4 CánbbucđccquanKKDchđnh.Vicbucđctinhành
bngphngthcbphiukín.Banđiuhànhscónhim ktiđa3nm.
ThànhviênBHcóthđcthaythnuđcđastuytđi(víd2/3
20
thànhviêncómt)bphiutánthành.NuChínhphlàthànhviêngópvn
hoclàngiđmbochocáckhonnvay,trlãihoctngt,Chính
quyn có quyn đ c mt s thành viên BH. C quan KKD  trung
ngcóquyngii thBan điuhànhtrongmtstrunghpnhtđnh.
Indonesia
13.5 LutquyđnhtiêuchunthànhviênBH:“trungthcvàhiuqutrong
điuhànhhotđngkinhdoanh(điu23,7).ThànhviênBHbtbucphi
cóquanhttvicácxãviên.Thêmvàođó,ngoàiBanđiuhànhlutcng
quy đnhphi cóBankim soát(điu 27)
Philippines
13.6 iu38đnđiu48quyđnhvtlđibiutithiu,chcnng,trách
nhim gii trìnhvàcácbin phápxphtđivi thànhviênBan điuhành.
Thailand
13.7 iu24quyđnhvcáchotđngcaBH.Banđiuhànhcóquynthc
hinttccáchotđngcaHTXphùhpviLutHTX,điul,quych
vàlnh cacquan KKD.
Hànquc
13.8 TheoLutHTXhàn quc(điu 46)ttcthànhviênBH đuđcđix
nhlànhânviên,baogmcChnhim,8giámđcvà2Kimsoátviên.

HđuphilàxãviênHTX.NhimkcathànhviênBHlà4nm,Ban
kimsoátlà3nm.ChcnngvàquychlàmviccaBH đcquyđnh
ti điu 45đn 48,Lutvàcácquy đnhvhiphi.
NhtBn
13.9 Theođiu30quyđnhslnggiámđcphit5tr lênvàkimsoát
viênphit2trlên.Nht,chcn¾sgiámđclàxãviênHTX.Tuy
nhiêngiámđckhôngthđngthilàkimsoátviênhocngilàmthuê
choHTX,vàtngtnhvy đivi kim soátviên.
Malaysia
13.10 LutHTX1993Malaysia,điu42quyđnhvquychđiviBanđiu
hànhvàubankimtoánnib.BHphicót6đn15thànhviên.U
bankimtoáncótu3đn6kimsoátviên.Các giámđcvàkimsoát
viênđctrlngtheomcdoHXVthôngqua,vàtngngvinhng
đónggópchoHTX.
Nepal
13.11 TheoLutNepal,điu18quyđnhnuBanđiuhànhhotđng khôngnh
mongmun,RCScóthgiitánvàthaythbtkthànhviênBHnào,và
ch đnhngi thaythtimtBHtm thi,đqunlýHTX.
14. ChnhimHTX
21
14.1 ThctlàkhôngcólutnàođnhnghavquynlccaChnhimHTX,
trlutHTXFiji(điu 73),LutNhtbnvliênđoàn cptrungng(điu
73.19)vàlutHàn quc(điu 148).TheoLutBangladesh,ChnhimHTX
đcquynquytđnhnhngvnđkhncptrongthmquyncaBH,
nhng phiđc Banđiu hànhthông qua vàocuc hp tipsauđó.Do
vy,chcnagchínhcaChnhimlàđiuhànhcáccuchpvàthcthi
cácquynmàBHutháccho,hocđcquyđnhtiđiul.Tuynhiên,
theo lut nđ, mt ngi nd không th cùng mt lúc gichc ch
nhimhocPhóchnhimca2HTXcpqucgia.ChnhimvàPhóch
nhimHTXkhôngthdocùngmtnginmgiquáhainhimk.(điu

36).
14.2 TiHànquc,theolutvàđiul,ChnhimHTXđc uquynđiu
hànhHTXvàchtrìcáccuchipcaBanđiuhành,ihixãviên,và
hotđngnhGiámđcđiuhành.Cácquyntngtcngđctraocho
các giám đc/ ngi ph trách các b phn di quyn ca Ch nhim
HTX.(điu 47,57.2).
15. Giámđcđiuhành/Trngbanqun tr
15.1 Theođiulut21cachínhphBangladeshcôngchcđcchínhphu
quyn cóthđiuhànhHTXnu đcHTXyêucu.
15.2 Chng72,LutFijiquy đnh tráchnhim cangi điuhànhHTX.
15.3 Lutnđ,mc44BanđiuhànhcóquynchđnhGiámđcđiuhành.
NhngvicchđnhnàyphiđctinhànhbiBanthmđnhdoChính
ph nđ thit lp.Cngtheoquy đnhnày,chínhphn đcó quyn
điuchnhvictuyndng,trlng,trcpvàcácđiukinkhácđivi
cácHTXcpqucgia.Giámđcđiuhành/TrngbanquntrHTXpha
làthànhviêncaBanquantr.iu45quyđnhvquynhncaTrng
banqun tr.
15.4 LutIndonesia,Malaysia,Nepal,Filipin,SriLankanandThaikhôngquy
đnhvquynhnvàchcnngcatrngbanqun trvàchnhimHTX.
15.5 Tnhngktqutrên,mtsnhnđnh sau đcđara
a. TlđibiutithiucaHxãviênkhôngđcthphn50%.Nu
HTXkhôngtchcHXVtrongvòng3nmlin,cónghalàxãviên
đãkhôngcònliíchgì HTX.Dovy,HTXphi chm dt;
b. ihixãviênlàcquanquytđnhcaonhtđivittccácvnđ
caHTX.CácquytđnhvtàichínhdoHXVquytđnhkhôngphi
trìnhlêncquanKKDthôngqua,trkhicónghavthothungia
haibên(nhtronglutBangladesh);
22
c. Vicuquynchothànhviêntronggiađìnhhoctchccóthđc
chpnhn.Nhngmtxãviênchcóthnhnthêmmtuquynbên

cnh quyn bphiu cachínhanhta;
d. KhôngbtbucHTXphimithànhviêncacquanKKDthamd
HXV (nh lut Malaysia). Quyt đnh này là quyn ca HTX. Tuy
nhiên, các biên bn và lchtrình hot đng ca HXV phi đc c
quan KKDlpvàluli;
e. HTXcóquyn tinhànhbu cvàthitlpquychcariêngmình,Ch
khiHTXthtbitrongvictchcbucvà/hocHXVđúng hn,
hoc nucó mt yêu cu chính thc đc đa ra, c quan KKDs
đctraoquynnày (n đ);
f. Quyn hn, chc nngca Banđiu hành, Ch nhim và Trngban
qun tr đcquy đnh rõràng tronglut.Nguyêntccbn cóthlà::
i. Banđiuhànhquytđnhnhngchngtrình,utiên,ngun,đnh
hng chínhsáchvàquy đnhvquychxãviên;
ii. ChtchđiuhànhcáccuchpcaBanđiuhànhvàlànhngbn,
ngi dn dt tinh thn và hng dn Trng ban qun tr (CE) và
khôngđcđiukhinhoccanthipvàocôngvichànhchínhvàkinh
doanh.NuchtchHTXlàngiđiuhànhcôngvickinhdoanhvà
hànhchínhthìôngtaphilàngilàmvictoànthigianvànmgi
chcvtngng nhChtchkiêmchnhimHTX(nhlut Hàn
quc),Ch tch kiêmgiám đcđiuhành,hoctngt.
15.6 Ttccácđnghthng,phtđivicácthànhtíchcaBanđiuhành
phiđcHXVxemxétchkhôngchdocquanKKD,trkhiBan
điuhànhphmtiđcquyđnhtiđiul,quych,quyđnhvàlut.tt
cnhnghànhvitráiphépkháccacácbphnkhácđuphiđcthông
báochoHXVđcóquytđnhcuicùng.Nunhngviphmnàylàvi
phmnghiêmtrngvbncht,vàHXVkhôngchnhsađc,mtcuc
bucvtlutsđcdinrahocHTXsbtcKKDvàquátrình
xlýviphmdâns/hìnhsđivicánbHTXsđctinhành.Nhng
cquanNhànccngkhôngđcápchliíchcachínhhlênHTX
bng cáchgiithBan điuhànhvàtnmquyn điuhànhHTX.

15.7 Quyncatrngbanquntr/GđiuhànhsđctraochoBanđiu
hành,đitngcavicchnhlýcaHXV.Chínhquynkhôngđccan
thipvoànhngcôngvicnhvy.
15.8 nhngncđòihimivicđngin,ccu1banđiuhành(Banđiu
hành)đcthaythccu2bmáyđiuhành(Banđiuhànhvàuban
kimsoát),vickimtoánHTXsđcchuyntcquanchínhphcho
HTX. Ti Sri Lanka, HTX bu 2 c quan riêng: u ban kim soát/ kim
toán,cquannàycócácthànhviên,chutráchnhimkimtoánnibHX
23
cg nh kim soát hot đng ca HTX. Tuy nhiên, vic kim toán HTX
chínhthcdoNhànctinhành.TtccácHTXphiđckimtoánít
nht mt ln mt nm,và nhng công vic kimtoán này phi đc thc
hinbinhânviêncacquanKKD,hockimtoánviêncóđngkýdo
HTXlachn,vàđccquanKKDthôngqua.Thmchímtcôngty
kim toán đc lp, đã đng ký cng cn có s chp thun ca c quan
KKDđkimtracácyêucuchophùhpvilutHTX.Btkcôngty
kimtoáncôngnàocngphiđngký vic quanKKDdoanh nghip
chocáchotđngbìnhthng.VàcnphiđccquanKKDchophép
mi đcthchin kim toánHTX.
15.9 iukhonquyđnhBanQuntrnêncócánblàmvictoànthigianđ
xlýnhngcôngvickinhdoanhhàngngàyvàtrgiúpTrngbanQun
tr cn đcxemxét.
15.10 Vichàngnmthayth1/3sthànhviênBaniuhànhnhtrongLut
FijiquyđnhlàmtcáchlàmhayđduytrìhotđngcaHTX,đngthi
đemđnnhngttngmichoBaniuhànhhàngnm.TicácHTX
lnnêncânnhcđnvn đnày.
16. Kimtoán
16.1 mtsqucgia,lutyêucuvickimtoánphidocquanNhànc
thchin,hocdocquankimtoánNhànc,hoccquankimtoándo
nhà nc ch đnh (lut Bangladesh, n đ, Nepal, Fiji, Thailand, và Sri

Lank).mtsqucgiakhác,vickimtoánđcthchinbimtu
bankim toánhoccánbkim toándoihixãviênch đnh(Hànquc,
Nhtbn,Philippines,Malaysia,Indonesia).Thmquynvkimtoáncó
thđctraochoHXV,vàcquanchínhphskhôngthamgiavàovic
kim toánhàngnmdoslngHTXln,thunhpngày càng tngvàphc
tp. Tuy nhiên, đ đmbo hiu qu ca vic giám sát ca c quan Nhà
nc,cácc quannày cóthtinhànhkim toán đnh k.
17. Vn góp
17.1 Huhtcác lutđucóhnch vvngóp.Thmchícácnguyêntc
HTXvn cònginguyêntc“hn chlinhun tvn”chođn tn ihi
 Manchester. Sau đó thông qua vic góp vn ca xã viên (tr HTX tín
dng).Nhmkhuynkhíchxãviêngópvnnhiu,phnlãitvngópphi
hpdn,phthucvàoxuhngthtrngthnhhànhtitngqucgia.
Tuynhiên,mđcânbnghplýnhtlàmctrlãivngópkhôngvt
quá2%sovilãisuttingingânhàngdàihn.Nguyêntcgiihnli
nhuntrênvnđcsađitrongnguyêntcHTXmithành“đónggóp
kinhtcaxãviên”. ivi cácHTXcntptrungnhiuvnnhchbin
24
đng,bông,snxutphânbón,.V.v…linhuncaphnvngópuđãi
doxãviênhocnhngngikhôngsdng,khôngthamgiaqunlýHTX
(không phixã viên, hoc xã viên không đy đ)đóng góp s phiđc
xemxét.
18. Cácquch shu
18.1 HTXđckhuynkhíchlpcácqukhácnhau.Viclpqudphònglà
btbuctheolutcattccácnc.Mtslut(nhlutIndonesia)đòi
hiphânđnhrõquđcthànhlpdolinhuncaHTXcóđctxã
viênhaykhôngphixãviên.Nhngqunàyvnlàqudphòng,vàtrong
huhtcáctrnghpkhôngđcphépsdngchocáchotđngkinh
doanh ca HTX. Các qu này đc đu t vào nhng kênh ít li nhun
nhungđm bocao.đcsdng cácqunàyvàomcđíchkinhdoanh,

btbucphicácsphêchuncaRCS.âykhôngphilàmttìnhhung
hplývìcácqunàylàthucvtoànthxãviên.ángl,HXVmilà
cquan đctraoquynhn quytđnhxlývàsdng cácqunày.
Fiji(theomc100),30%linhuncóđctxãviênvà100%linhun
tkhôngphixãviênđcđvàoQudphòngtmthi.25%Qunày
sauđóđcchuynđnQudphòngđuttínnhimqucgia(National
ReserveInvestmentTrustFund),doLiênđoànHTXqucgiaqunlý.Thêm
vàođó,HTXsphađónggópvàoqudtrHTXqucgianhtheoquy
cacoqquan KKD,nhngkhông đcíthn40minm.
19. Vayvnngânhàng
19.1 Theo quy đnh ca lut mt s nc (ví d, mc 52(1) ca lut HTX
Malaysianm1993)giihnstinHTXcóthvay.Nhnghnch/quy
đnhnàyvvaytinchphituânthchínhsáchvchovay,hocphùhp
vilutngânhàngcatngnc.Vnđnàycóthkhôngcnquyđnhti
lutHTX.
20. Vayvn/h trcaNhànc
20.1 LutHTXkhôngnêngiihntrgiúptàichínhcachínhph,hocnm
quynđcvà/hocutiênthôngquahotđngkinhdoanh/qunlýca
HTX.iunàycóthlàmtphnnghavhpđnggiangiđivayvà
ngi chovay(tài tr)màthôi.
21. u đãi,chuynnhngvàutiên
21.1 CácđiukinthunlitronghotđngcaHTXđcđcpđntrong
HTXnhsau:
nđ
21.2i.
Vngóp,đónggóphocli nhun caxãviên,baogm cqu dphòng,
25
khôngđcchuynnhnghocbán(mc54)
ii. Vngóp,nnnhoclinhun caHTXtvngóp,khôngphi đngký
(Lutđolng,mc57).

iii. Chínhphcóthgópmtphnvngóp,chovay,camkttrnvàlãi
sut,vàđm botrtinlãivngópchoHTX.
iv.
CácđiukhoncaLutcôngty,lutđcquynvàhnchthngmi
không ápdng đivi HTX.
Philippines
21.3 HTXkhôngphcvrangoàichonhngngikhôngphixãviênhoc
côngcngthìkhôngphichubtkkhonthu nào(điu61).Cáchot
đngHTXthuchinvinhngngikhôngphixãviênsđctíchlu
tiqucaHTX,nuqunàynhhn10triupesothìskhôngphiđóng
btkkhonthunàocabtkcphànhchínhnào.NhngHTXnàys
không phi chu thu hi quan cho máy móc, trang thit b nhp khu.
Nhnguđãinàyvànhiuuđãi,mintrkhácđcquyđnhtiđiu62,
LutHTXphilippines.
SriLanka
21.4 Theođiu35quyđnhHTXkhôngphitrphíkhcdu,phíKKDvà
mtsphíkháccaCP.TuynhiênHTXphinpthuthunhptcáchot
đngkinhdoanh,thu litc,v.v.trkhihiđngđaphng hockhu
vcniHTXđóngtr schophépmin trcáckhon thunày.
Malaysia
21.5 ‘Vn góp, tinđóng góp và li nhun ca HTX không đc bán hoc
chuynnhng theoquytđnh catoàán(điu 23).Toán ánkhông cóthm
quyntrongvictinhànhthanhlýhayghinhncácthànhtíchcaHTX
(điu 78).
Fiji
21.6 VngóphoclinhuncaHTXkhôngđcbánhocchuynnhngdo
quytđnhcatoàán(.17).BtrngcóquynminchoHTXthchin
mtslnh catoán ánvvictrphí KKDhocphí khcdu.
Hànquc
21.7 HotđngkinhdoanhvàtàisncaHTXvàliênđoànHTXsđocmin

thu vàcácđóng gópcđnhđivichínhquynđaphngtrtrng
hpthuhiquanvàthuhànghoá(điu8).TtccácbtrngcaCP
phchđnghtrhotđngkinhdoanhcaHTX,vàtođiukinthun
li choHTXsdng cáctiníchvàhtrcanhànc,tchccông(điu