Nguyên nhân xảy ra sự cố khi xây dựng tầng hầm ở các cao ốc và giải pháp khắc phục

MỘT SỐ NGUYÊN NHÂN XẢY RA SỰ CỐ
KHI XÂY DỰNG TẦNG HẦM Ở CÁC CAO ỐC
VÀ GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC

PRO-ENG. PHÙNG HỮU THỂ
Chuyên gia thiết kế kết cấu chuyên ngành nền móng
Văn phòng Dự án - Quản lý Chất lượng
Công ty CP TVTK GTVT Phía Nam (TEDI South)
TS. TRẦN QUANG LUẬN
Chuyên gia VPDA&QLCL.
Công ty CP TVTK GTVT Phía Nam (TEDI South)
PGS. TS. ĐẬU VĂN NGỌ
Giám đốc Trung tâm TVTK và nghiên cứu công
nghệ, Trường ĐH Bách khoa TP.HCM

1. KHÁI QUÁT CHUNG
Xây dựng công trình ngầm trong thành phố đòi hỏi phải giải quyết một loạt vấn đề
kỹ thuật hết sức phức tạp. Đặc biệt trong điều kiện đòa chất là nền đất yếu, nếu không
thận trọng trong quá trình đầu tư và triển khai thực hiện dự án thì rất dễ xảy ra sự cố làm
ảnh hưởng nghiêm trọng đến các công trình lân cận, gây bức xúc cho xã hội cũng như tổn
thất về kinh tế. Thực tế trên đòa bàn TP. Hồ Chí Minh khi thi công một số cao ốc trong nội
thành đã xảy ra sự cố lún sụt khi xây dựng các tầng hầm.
Với kinh nghiệm thực tế hơn 30 năm làm công tác kỹ thuật về kết cấu nền móng,
tôi xin trình bày một số quan điểm về việc xây dựng công trình ngầm nói chung và cụ thể
hơn là đánh giá những nguyên nhân gây nên sự cố cũng như kiến nghò một số phương
pháp kỹ thuật phòng tránh.

2. NHỮNG NGUYÊN NHÂN DẪN TỚI SỰ CỐ LÚN SỤT KHI XÂY DỰNG CÁC
TẦNG HẦM
2.1 Hồ sơ khảo sát đòa chất công trình và đòa chất thủy văn

Qua xem xét, nghiên cứu ở các công trình có sự cố đều thấy hồ sơ khảo sát đòa
chất công trình và đòa chất thủy văn còn sơ sài. Nội dung hồ sơ chưa phản ánh được đầy
đủ điều kiện đòa chất thực tế một cách đơn giản, chỉ mới đề cập xác đònh độ sâu mực nước
xuất hiện và độ sâu mực nước ổn đònh trong lỗ khoan.
2.2 Hồ sơ thiết kế kỹ thuật và thiết kế bản vẽ thi công
Do số liệu khảo sát chưa đầy đủ, chưa đảm bảo độ tin cậy cao nên phần tính toán
trong bước thiết kế kỹ thuật sẽ có sai sót. Một số sai lầm rất cơ bản là trong quá trình thiết

kế bản vẽ thi công (đa số do các nhà thầu lập; tư vấn giám sát chấp thuận) sự am hiểu bản
chất kỹ thuật cũng như kiến thức thiết kế kết cấu nền móng trên nền đất yếu ít nhiều còn
hạn chế, do vậy hầu hết sử dụng phương án dùng vây tầng hầm để thi công cừ Larsen,
cọc Barret, chưa xét hết được các yếu tố ảnh hưởng công trình xung quanh để đưa vào tính
toán như: kiểm tra tính ổn đònh về lật nghiêng, về trượt của hệ thống tường vây. Đặc biệt
khi các chân tường vây đặt vào tầng chứa nước, lớp cát có kết cấu rời rạc. Qua kiểm tra
hầu như chưa có hồ sơ thiết kế nào có nội dung tính toán thiết kế tháo khô hố móng khi
đào thi công tầng hầm. Do vậy hầu hết các biện pháp thi công này không đảm bảo sự an
toàn cần thiết. Một vấn đề cũng nên quan tâm là đội ngũ các nhà kỹ thuật trong thiết kế
cũng như thi công chưa được trang bò đầy đủ kiến thức chuyên sâu về thiết kế, thi công
các công trình ngầm trên nền đất yếu.

3. NHỮNG KINH NGHIỆM VÀ KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC
3.1. Quản lý xây dựng cơ bản
Cơ quan quản lý xây dựng và chủ đầu tư cần hết sức thận trọng trong việc thuê các
đơn vò tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát và nhà thầu phải có kiến thức chuyên sâu, chuyên
ngành, kinh nghiệm thực tế trong khảo sát thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công về
các công trình “đặc biệt” này.
3.2. Cơ quan quản lý xây dựng cần hỗ trợ tích cực cho chủ đầu tư (với các dự án
có yếu tố kỹ thuật cao, xây dựng trên nền đòa chất phức tạp nằm trong thành phố) tiến
hành việc thẩm tra, thẩm đònh hồ sơ một cách cẩn thận chi tiết, thậm chí có những vấn đề
phải mời chuyên gia chuyên sâu về kết cấu nền móng, tổ chức hội thảo để thống nhất

chọn được phương án hợp lý nhất đảm bảo an toàn và chất lượng cho công trình (kể cả hồ
sơ đã được thẩm đònh). Nếu thực hiện được những giải pháp trên, chắc chắn rằng trong
quá trình thi công sẽ không xảy ra sự cố và như vậy sẽ đảm bảo tiến độ công trình xây
dựng sẽ không bò kéo dài. Và trên hết là không gây bức xúc trong dư luận xã hội, giữ
được uy tín cho ngành nói chung và các đơn vò tham gia xây dựng công trình nói riêng.
3.3. Bản thân với hơn 30 năm hoạt động trong lónh vực xây dựng cơ bản (lónh vực tư
vấn khảo sát, thiết kế), là thành viên của Hội Cơ học đất Nền móng - với chức năng tư
vấn - đã tham gia và đề xuất, phản biện cho nhiều công trình xây dựng cơ bản của cả
nước, được đánh giá cao trong việc giải quyết các vấn đề kỹ thuật phức tạp, mang lại hiệu
quả thiết thực về kinh tế và kỹ thuật. Với tâm tư của người làm công tác kỹ thuật nên
chăng Chi hội Cơ học đất Nền móng của TP. Hồ Chí Minh cần tập hợp các chuyên gia đầu
ngành ở thành phố cũng như cả nước để phát huy hơn nữa vai trò, tác dụng của Chi hội.
Kiến nghò Sở Xây dựng - Cơ quan quản lý nhà nước tạo điều kiện thuận lợi và hỗ trợ cho
Chi hội để được tham gia đóng góp trong các hoạt động xây dựng của thành phố./.

Xin gửi lời chào đoàn kết khoa học vì sự an toàn trong xây dựng các công trình ở
TP. Hồ Chí Minh. Tin tưởng và hy vọng, tính hiệu quả của hội thảo và thành công tốt đẹp.