Tuần 25-tiết 48-VL9

Giáo án: Vật Lí 9 GV: Lương Văn Cẩn
Tu ần: 25 NS: 13/02/2011
Tiết: 48 ND: 18/02/2011
BÀI 44
THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I.Mục tiêu
1.Kiến thức : Nhận biết được TKPK
2.Kó năng : Vẽ được đường truyền của các tia sáng đặc biệt qua TKPK
3.Thái độ : Làm việc khoa học,có ý thức hợp tác nhóm
II.Chuẩn bò :
Mỗi nhóm học sinh : 1màn chắn,nguồn sáng,1thấu kính phân kì
III, .Hoạt động dạy học :
1.Ki ểm tra sĩ số
2.Kiểm tra 15 phút
2.1 Vật đặt ngồi khoảng tiêu cự của TKHT có đặc điểm gì?
Vật đặt trong khoảng tiêu cự của TKHT có đặc điểm gì?
3.ĐVĐ: Như SGK
Hoạt động của trò Trợ giúp của GV
Hoạt động 1 Tìm hiểu đặc điểm của thấu kính phân kì
a)Từng hs thực hiện C1 :Có thể nhận biết thấu kính phân
kì một trong ba cách sau :
-Dùng tay phân biệt độ dày phần rìa và độ dầy phần giữa
của thấu kính . Nếu thấu kính phần rìa mỏng hơn phần
giữa thì đó là thấuhội tụ .
-Đưa thấu kính lạ gần dòng chữ trên trang sách . Nếu
nhìn qua thấu kính thấy dòng chữ lớn hơn so với dòng chữ
đó khi nhìn trực tiếp thì đó là thấu kính hội tụ .
-Dùng thấu kính hứng ánh sáng mặt trời hoặc ánh sáng
ngọn đèn đặt ở xa lên màn hứng . Nếu chùm sáng đó hội
tụ trên màn hình thì đó là thaấu kính hội tụ .
b) Từng hs thực hiện C2

Thấu kính phân kì có độ dày phần ria lớn hơn phần giữa ,
ngược hẳn với thấu kính hội tụ .
c) Các nhóm bố trí thí nghiệm như 44.1 SGK
-Từng hs quan sát thí nghiệm để trả lời C3:Chùm tia tới
song song cho chùm tia ló là chùm phần kì nên ta gọi thấu
kính đó là phân kì
* yêu cầu hs trả lời C1 . Thông
báo về thấu kính phân kì
* yêu cầu một vài hs nhận xét về
hình dáng của thấu kính phân kì
và so sánh với thấu kính hội tụ
- hướng dẫn hs làm tí nghiệm như
hình 44.1 và trả lời C3
-Thông báo hình dáng mắt cắt và kí
hiệu thấu kính phân
Hoạt động 2 Tìm hiểu trục chính , quang tâm , tiêu điểm , tiêu cự của thấu kính phân kì
a) Tìm hiểu khái niệm trục chính
- Các nhóm tiến hàh làm lại TN
- Từng hs quan sát thảo luận nhóm để trả lời C4 :Tia ở
* yêu cầu hs tiến hành làm lại TN
hình 44.1 SGK
- Theo dõi và hướng dẫn các nhóm
giữa khi đi qua quang tâm của thấu kính phân kì tiếp tục
truyền thẳng không bò đổi hướng . Có thể dùng thước
thẳng để kiểm tra dự đoán đó .
- Từng hs đọc thông báo về trục chính trong SGK và trả
lời câu hỏi của GV
b)Tìm hiểu khái niệm quang tâm
- Từng hs đọc thông báo về khái niệm quang tâm trong
SGK và trả lời câu hỏi của GV

c) Tìm hiểu khái niệm tiêu điểm
-Các nhóm tiến hành làm lại thí nghiệm như hình 44.1
- Từng hs quan sát TN , đưa ra ý kiến của mình trước lớp
và thảo luận chung theo nhóm
- Trả lời C5 :Nếu kéo dài chùm tia ló ở thấu kính phân kì
thì chúng sẽ gặp nhau tại một điểm trên trục chính , cùng
phía với chùm tia tới .có thể dùng thước thẳng kiểm tra dự
đoán đó .
-Từng nhóm làm C6 :Hình 44.1 biểu diễn chùm tia tới và
chùm tia ló trong TN
Từng hs đọc
phần thông
báo khái
niệm về tiêu
điểm trong
SGK và trả lời và trả lời câu hỏi của GV
d)Tìm hiểu khái niệm tiêu cự :hs tự đọc khái niệm về
tiêu cự và trả lời câu hỏi của GV
yếu làm TN , quan sát lại hiện
tượng để trả lời C4
-Gợi ý : Dự đoán xem tia nào có tể
truyền thẳng . Timì cách kiểm tra
dự đoán ( dùng bút đánh dấu đường
truyền của tia sáng trên màn hứng,
dùng thước thẳng để kiểm tra
đường truyền đó )
*yêu cầu đại diện một vài nhóm trả
lời C4 . GV chính xác câu trả lời
cuả HS
* yêu cầu hs trà lời câu hỏi trục

chính của thấu kính có đặc điểm gì
? GV nhắc lại khái niệm trục chính
* yêu cầu hs phần thông báo và trả
lời câu hỏi sau : Quang tâm của
thấu kính có đặc điểm gì?
* yêu cầu hs làm làm thí nghiệm
như hình 44.1 SGK , theo dõi hướng
dẫn nhóm hs TN yếu , có thể gợi ý
nghư sau :
Dùng bút đánh dấu đường truyền
của tia sáng ở trên màn hứng , dùng
thước thẳng đặt vào đường truyền
đã đánh dấu để vẽ tiếp đường kéo
dài
- yêu cầu một vài nhóm trả lời C5
-yêu cầu một hs lên bảng làm C6
và trình bày ý kiến của mình trước
lớp
* yêu cầu hs tự đọc khái niệm về
tiêu điểm và trả lời câu hỏi sau :
Tiêu điễm của thấu kính phân kì
được xác đònh như thế nào ? Nó có
đặc điểm gì khác so với thấu kính
hội tụ ?
- GV chính xác hoá câu trả lời của
HS
* yêu cầu hs trả lời câu hỏi sau :
Tiêu cụ của thấu kính phân kì làgì
Hoạt động 3 : Vận dụng
-Cá nhận hs trả lời các câu hỏi

C7: Tia ló của tia tới 1 kéo dài đi qua tiêu điểm F .
Tia ló của tia tới 2 qua quang tâm , truyền thẳng
không đổi hướng .
C8: Kính cận là thấu kính phân kì , có thể nhận
biết một trong hai cách sau :
- Phần rìa của thấu kính mỏng hơn phần giữa .
-Đặt thấu kính này gần dòng chữ . Nhìn qua kính
thấy ảnh dòng chữ nhỏ hơn so với khi nhìn trực tiếp
dòng chữ ấy .
C9: Thấu kính phân kì có những đặc điểm trái
ngược với thấu kính hội tụ :
-Phần rìa thấu kính phần kì dày hơn phần giữa .
-Chùm sáng tới song song với trục chính của thấu
kính phân kì , cho chùm tia ló phân kì .
- Đặt thấu kính này gần dòng chữ . Nhìn qua kính
thấy ảnh dòng chữ nhỏ hơn so với khi nhìn trực tiếp
dòng chữ ấy
* yêu cầu hs tiến hành làm lại TN hình
44.1 SGK
- Theo dõi và hướng dẫn các nhóm yếu
làm TN , quan sát lại hiện tượng để trả
lời C4
-Gợi ý : Dự đoán xem tia nào có tể truyền
thẳng . Timì cách kiểm tra dự đoán ( dùng
bút đánh dấu đường truyền của tia sáng
trên màn hứng, dùng thước thẳng để kiểm
tra đường truyền đó )
*yêu cầu đại diện một vài nhóm trả lời
C4 . GV chính xác câu trả lời cuả HS
* yêu cầu hs trà lời câu hỏi trục chính của

thấu kính có đặc điểm gì ? GV nhắc lại
khái niệm trục chính
* yêu cầu hs phần thông báo và trả lời
câu hỏi sau : Quang tâm của thấu kính có
đặc điểm gì?
* yêu cầu hs làm làm thí nghiệm như hình
44.1 SGK ,
Hoạt động 4 Củng cố-Dặn dò
HS: Trả lời cá nhân
HS: Làm việc ở nhà
Nêu cách nhận biết TKPK?
Trình bày đặc điểm đường truyền của hai
tia sáng đặc biệt qua TKPK?
Về nhà: Học các câu hỏi đã nêu trên
Làm bài tập: 44.1,44.2,44.3 SBT
Xem và đọc bài 45. tiết sau nghiên cứu
N ỘI DUNG GHI BẢNG
I. Đặc điểm của TKPK
1.Quan sát và tìm cách nhận biết
C1,C2
2Thí nghiệm: ( SGK)
C3
II.Trục chính,quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của TKPK
1.Tr ục chính
C4
2.Quang tâm
3.Tiêu điểm
C5,C6
4.Tiêu cự
III.Vận dụng

C7,C8,C9
IV.Ghi nhớ : (SGK)
V. ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM KIỂM TRA 15 PHÚT
- Cho ảnh thật, ngược chiều với vật ( 4điểm)
- Cho ảnh ảo, lớn hơn vật cùng chiều với vật ( 4điểm)
VI. THỐNG KÊ KẾT QUẢ KIỂM TRA 15 PHÚT
LỚP TSHS TSB Điểm dưới
TB
% Điểm trên
TB
% Điểm
Khá
% Điểm
Giỏi
%
9A 1 25
9A 2 28
9A 3 27
9A 4 26
VII.Nhận xét-rút kinh nghiệm:
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………