GIÁO ÁN NGỮ VĂN 6 CUA CAO XUÂN NĂNG_ VĂN K33 TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG GIÁO ÁN NGỮ VĂN
GVHD: PHƯƠNG THỊ HOÀNG OANH Ngày soạn: 18/02/2011
GIÁO SINH: CAO XUÂN NĂNG Ngày dạy: 21/02/2011
Tuần 25
Tiết 101- 102
Văn bản
ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ
( Minh Huệ )
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
 Cảm nhận được tình yêu thương lớn lao của Bác Hồ dành cho bộ đội, dân
công và tình cảm của người chiến sĩ đối với người trong bài thơ.
 Hiểu những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả và kể chuyện của bài thơ.
 Kính yêu bác hồ, biết ơn thế hệ cha anh.
 Tìm hiểu sự kết hợp giữa các yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm trong bài thơ.
 Trình bày được suy nghĩ của bản thân sau khi học xong bài thơ.
B.CHUẨN BỊ
 GV. SGK, SGV, giáo án, tranh ảnh, bảng phụ…
 HS. SGK, trả lời các câu hỏi trong SGK.
C.TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: Khởi động
• Kiểm tra bài cũ
Em hãy trình bày bố cục của một bài văn tả
người?
• Giới thiệu bài mới
Nhà thơ Tố Hữu đã từng viết:
“ Bác ơi, tim bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người”
Bác kính yêu của chúng ta suốt cả cuộc đời
phấn đấu cho độc lập dân tộc, cho sự no ấm,
hạnh phúc của nhân dân. Bác dành tình yêu

thương cho tất cả mọi người, trong đó có
những người chiến sĩ. Hôm nay thầy trò chúng
ta sẽ cùng nhau tìm hiểu xem Bác dành tình
cảm như thế nào cho những người chiến sĩ và
tình cảm của những người chiến sĩ dành cho
bác ra sao qua bài thơ “ Đêm nay bác không
ngủ” của nhà thơ Minh Huệ.
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
GV cho HS xem chân dung của nhà thơ Minh
Huệ
Yêu cầu HS đọc phần chú thích trong SGK
I.TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
HS đọc.
GV. Em hãy nêu những hiểu biết của em về
nhà thơ Minh Huệ?
HS dựa vào chú thích trong SGK để trả lời.
GV nhận xét và nêu thêm một số nét về nhà
thơ Minh Huệ.
Trình bày hoàn cảnh sáng tác của bài thơ?
HS. Bài thơ được viết trong chiến dịch biên
giới 1950, Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận theo
dõi và chỉ huy cuộc chiến đấu của bộ đội và
nhân dân ta.
GV. Nguồn cảm hứng của bài thơ là tấm lòng
với dân với nước của chủ tịch Hồ Chí Minh.
Đây là cảm hứng chung của rất nhiều nhà thơ
thời kỳ này.
GV hướng dẫn đọc
Đoạn đầu đọc với nhịp chậm, giọng thấp.

Đoạn sau nhịp nhanh hơn, giọng lên cao hơn.
GV đọc mẫu.
HS đọc
GV. Bài thơ “ Đêm nay Bác không ngủ” kể về
câu chuyện gì?
HS. Bài thơ được trình bày như một câu
chuyện về một đêm không ngủ của Bác Hồ
trên đường đi chiến dịch trong thời kì kháng
chiến chống Pháp.
GV cho HS kể lại câu chuyện bằng văn xuôi.
HS kể
GV nhận xét và bổ sung nếu HS kể không đầy
đủ.
GV hướng dẫn HS đọc- hiểu văn bản
GV. Trong câu chuyện có mấy nhân vật?
HS. Có 2 nhân vật: Bác Hồ và anh đội viên.
Em hãy nêu một vài hiểu biết của em về Bác?
HS trả lời- GV nhận xét và bổ sung.
GV. Câu chuyên mà nhà thơ Minh Huệ kể cho
chúng ta diễn ra trong hoàn cảnh nào? Thời
gian và địa điểm diễn ra câu chuyện ấy?
HS.Hoàn cảnh: Trên đường đi chiến dịch, trời
mưa lâm thâm và lạnh.
Thời gian: Một đêm khuya, từ lúc anh thức
dậy lần đầu cho đến lúc anh thức dậy lần thứ
ba để rồi thức luôn cùng Bác.
Địa điểm: Trong một mái lều tranh xơ xác, nơi
Minh Huệ ( 1927- 2003), tên
khai sinh là Nguyễn Đức Thái,
quê ở Nghệ An, làm thơ từ thời

kháng chiến chống Pháp.
2. Tác phẩm
“Đêm nay Bác không ngủ”được
viết vào năm 1951, dựa trên sự
kiện có thật trong chiến dịch
biên giới cuối năm 1950, Bác
Hồ đã trực tiếp ra mặt trận theo
dõi và chỉ huy cuộc chiến đấu
của bộ đội và nhân dân ta.
I. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Hình ảnh Bác Hồ trong cảm
nhận của người chiến sĩ
trú tạm của bộ đội trong đêm.
GV. Bằng việc sáng tạo hình tượng anh bộ đội
vừa là người chứng kiến vừa là người tham gia
vào câu chuyện đã làm cho hình tượng Bác Hồ
hiện ra một cách tự nhiên có tính khách quan,
lại vừa đặt trong mối quan hệ gần gũi, ấm áp
với người chiến sĩ.
GV. Trong bài thơ hình ảnh Bác Hồ hiện lên
qua các chi tiết nào?
HS.
Hình dáng
 Vẻ mặt trầm ngâm
 Mái tóc bạc
 Ngồi đinh ninh
 Chòm râu im phăng phắc
Cử chỉ: đốt lửa, dém chăn, nhón chân.
Lời nói
 Chú cứ việc ngủ ngon

 Ngày mai đi đánh giặc
 Bác ngủ không an lòng
Tâm tư
 Bác thương đoàn dân công…
 Càng thương càng nóng ruột
GV. Qua những chi tiết mà chúng ta vừa tìm,
em có cảm nhận như thế nào về Bác?
HS. Bác luôn yêu thương cho các chiến sĩ, dân
công như người cha đối với các con.
GV cho HS xem một số hình ảnh về Bác Hồ.
GV. Chúng ta đã tìm hiểu được những tình
cảm mà Bác dành cho các chiến sĩ và dân công
qua lời kể của anh đội viên. Vậy tâm trạng và
tình cảm của anh đội viên dành cho Bác như
thế nào? Thầy trò chúng ta sẽ tìm hiểu phần
tiếp theo: Tình cảm của người chiến sĩ đối với
Bác.
GV cho HS thảo luận nhóm
Chia lớp thành 4 nhóm, 2 nhóm trình bày, 2
nhóm còn lại bổ sung.
Nhóm 1 và nhóm 2: Tâm trạng và cảm nghĩ
của anh đội viên trong lần đầu tiên thức dậy
nhìn thấy bác không ngủ?
Sự yêu thương, đùm bọc của
Bác đối với các chiến sĩ, dân
công như người cha đối với các
con.
2. Tình cảm của người chiến sĩ
đối Bác
Nhóm 3 và nhóm 4: Tâm trạng và cảm nghĩ

của nghĩ của anh đội viên trong lần thứ 3 thức
dậy nhìn thấy Bác không ngủ?
HS. Tâm tư và tình cảm của anh đội viên
trong lần đầu tiên thức dậy
 Anh đội viên nhìn bác
 …Đốt lửa cho anh nằm
 Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
 …Anh nằm lo bác ốm
GV. Hình ảnh Bác Hồ hiện ra qua cái nhìn đầy
xúc động của anh chiến sĩ đang trong tâm
trạng lâng lâng, mơ màng vừa lớn lao, vĩ đại
nhưng lại hết sức gần gũi, ấm hơn ngọn lửa
hồng. Anh lo lắng nằm không yên, trong lòng
lo lắng về vấn đề sức khỏe của Bác.
Tâm tư và tình cảm của anh đội viên trong lần
thứ ba thức dậy
 Anh hốt hoảng giật mình
 …Anh vội vàng nằng nặc
 Mời bác ngủ bác ơi
 Anh đội viên nhìn bác
 …Anh thức luôn cùng bác.
GV. Trời sắp sáng, anh chiến sĩ vẫn thấy Bác
ngồi đinh ninh. Anh lo lắng, hết sức năn nỉ
mời Bác đi nghỉ. Lần này anh đội viên cảm
nhận được tình yêu thương của Bác đối với
nhân dân. Anh chiến sĩ đã lớn lên thêm về tâm
hồn, tình cảm và được hưởng niềm hạnh phúc
thật sự lớn lao.
GV. Qua diễn biến tâm trạng của anh chiến sĩ,

em hãy cho biết tình cảm mà anh chiến sĩ dành
cho Bác là tình cảm gì?
HS. Đó là lòng kính yêu, cảm phục và tự hào
về vị lãnh tụ của dân tộc.
Hoạt động 3: Tổng kết
GV. Em nhận thức được gì về nghệ thuật thơ
qua văn bản?
HS. Kết hợp với kể chuyên, miêu tả, biểu cảm.
lời thơ giản dị, chân thành, có nhiều từ láy gợi
hình, gợi cảm.
- Một số từ láy gợi hình như: trầm ngâm, xơ
xác, đinh ninh, phăng phắc, lồng lộng.
- Một số từ láy gợi cảm như: mơ màng, thầm
Thương yêu, cảm phục và
ngưỡng mộ Bác Hồ.
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
- Thể thơ năm chữ kết hợp tự
sự, miêu tả và biểu cảm.
- Lời thơ giản dị, có nhiều hình
ảnh thể hiện tình cảm tự nhiên,
chân thành.
- Có nhiều từ láy gợi hình, gợi
cảm.
thì, nằng nặc…
GV. Em hãy nêu nội dung chính của bài thơ?
HS trả lời
GV rút ra nội dung.
Hoạt động 4: Luyện tập
Yêu cầu HS về làm phần luyện tập trong SGK.

2. Ý nghĩa văn bản
- Thể hiện tấm lòng yêu thương
bao al của bác hồ đối với quân
và dân ta.
- Biểu hiện tình cảm yêu quý,
kính yêu của bộ đội, của nhân
dân ta đối với bác hồ.
IV.HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Tìm hiểu kĩ hoàn cảnh sáng
tác của bài thơ.
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Thấy được sự kết hợp độc đáo
giữa thể thơ 5 chữ và lối kể
chuyện kết hợp miêu tả và biểu
cảm.
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
PHƯƠNG THỊ HOÀNG OANH