CÁC CUỘC KHÁNG CHIẾN BẢO VỆ ĐẤT NƯỚC TRONG THỜI KỲ TỰ CHỦ

TIỂU LUẬN: TIẾN TRÌNH LỊCH SỬ VIỆT NAM
CÁC CUỘC KHÁNG CHIẾN BẢO VỆ ĐẤT NƯỚC TRONG
THỜI KỲ TỰ CHỦ
Việt Nam nằm trên vị trí giao thông quan trọng giữa khu vực châu Á
với các luồng giao thông quốc tế. Đây chính là cửa ngõ để các nước trong
khu vực có cái nhìn ra biển đồng thời là khu vực mà các nước quốc tế đều đi
qua. Chính vì thế trong lịch sử, Việt Nam luôn là một quốc gia bị đe doạ về
quân sự từ các nước trong khu vực. Đặc biệt là trong thời kỳ trung đại, Trung
Quốc là một nước lớn luôn có tư tưởng "bình thiên hạ", mở rộng lãnh thổ
xuống phương nam, bắt các nước nhược tiểu phải thần phục và triều cống.
Việt Nam là một trong những nước luôn nằm trong sự đe doạ sử dụng quân
sự để xâm lược từ người láng giêng phương Bắc.
Năm 905, Khúc Hạo, một hào trưởng ở đất Hồng Châu đã nổi dậy
giành quyền tự chủ, cắm một mốc son quan trọng trên bước đường độc lập tự
chủ của dân tộc. Nối tiếp sự nghiệp của Khúc tiên chúa, Khúc Thừa Dụ,
Khúc Thừa Mỹ đều nối tiếp tự chủ. Nhưng nền tự chủ của họ Khúc không
được kéo dài.
Năm 938, nhân việc Kiều Công Tiễn giết chết chủ tướng của mình là
Dương ĐInhg Nghệ để cướp quyền, trong nước rối loạn. Ngô Quyền-con rể
Dương Đình Nghệ đang trấn thủ ái châu lập tức đem quân ra Đại La (Hà Nội
ngày nay) để hỏi tội Kiều Công Tiễn. Hoảng hốt và lo sợ, Kiều Công Tiễn đã
vội vàng sai người sang cầu cứu nhà Nam Hán-một tiểu triều đình cát cứ ở
vùng Quảng Đông. Chớp cơ hội ngàn năm, vua Nam Hán là Lưu Cung lập
tức phong con là Hoằng Tháo làm Vạn Vương, chuẩn bị thuyền bè sang tấn
giúp Kiều Công Tiễn-thực chất là sang xâm lược nước ta. Bản thân vua Nam
Hán đóng quân ở biên giới để làm thanh viện cho Hoằng Tháo...
Trước nguy cơ bến ngoài kẻ thù đang lăm le, bên trong phản loạn vẫn
còn, Ngô Quyền chủ trương trong dẹp yên nội loạn, sau đó dốc toàn lực để
chống đánh bên ngoài. Ngô Quyền bao vây thành Đại La, tiêu diệt toàn bộ
1
lực lượng phản loạ của Kiều Công Tiễn. Dẹp xong thù trong, Ngô Quyền lại

bắt tay vào việc chuẩn bị chống ngoại xâm.
Trước thế giặc, Ngô Quyền họp bàn tướng lĩnh, bàn rằng: Hoằng Tháo
là đứa trẻ dại, đem quân từ xa đến, quân lính mỏi mệt, lại nghe tin Kiều
Công Tiễn chết tất mất vía. Ta cho người đóng cọc ở cửa sông, dụ thuyền
địch vào, không kế gì hay hơn kế đấy cả. Để chuẩn bị cho chiến trường, Ngô
Quyền chọn vùng cửa sông Bạch Đằng làm trận địa quyết chiến chiến lược.
Ông cho người đóng cọc, đầu vạt nhọn, bịt sắt xuống lòng sông. Hai bên bờ
sông ông đều cho quân mai phục.
Cuối năm 938, Hoằng Tháo hùng hổ cùng đoàn thuyền chiến tiến vào
vùng cửa sông Bạch Đằng. Ngô Quyền cho quân ra đánh rử địch vào sâu
trong trận địa. Tuổi trẻ hiếu thắng, Hoằng Tháo hùng hổ thúc quân đuổi
đánh. Vào đến trận địa mai phục, Ngô Quyền tung quân ra đánh. Nước triều
rút nhanh, thuyền địch va vào cọc nhọn bị đắm rất nhiều. Thuyền quân ta
nhỏ gọn thừa cơ bao vây, chia cắt để tiêu diệt quân địch. Hoằng Tháo cùng
toàn bộ đội chiến thuyền của y bị vùi sâu dưới lớp sóng bạc của sông Bạch
Đằng.
Chiến thắng Bạch Đằng vang dội đến mức Lưu Cung đang đóng quân
ở biên giới, vội vàng vừa khóc vừa thu nhặt tàn quân rút chạy về.
Chiến thắng Bạch Đằng là trận chung kết lịch sử, mở ra một kỷ
nguyên mới cho dân tộc Việt Nam. đánh giá về chiến thắng oanh liệt này, sử
thần Ngô Sĩ Liên bình rằng: Tiền Ngô Vương đem quân mới nhóm họp của
nước Việt ta đã đánh tán được trăm vạn quân của Hoằng Tháo. Mưu giỏi mà
đánh cũng giỏi. Chiến công này còn mãi đến nghìn thu...
Sau năm 938, Ngô Quyền xưng vương, đóng đô ở Cổ Loa - thể hiện ý
chí tiếp tục truyền thống của vua Hùng, vua Thục. Ông đặt trăm quan, chế
định triều nghi "đủ thấy quy mô của bậc đế vương".
Đất nước ổn định không bao lâu, năm 980, nhân việc Đỗ Thích giết
chết hai vua Đinh, Vệ vương Đinh Toàn còn nhỏ, nhà Tống lập tức trỗi dậy
2
âm mưu xâm chiếm nước ta, nhằm biến nước ta thành quận huyện của

chúng. TRước tình hình đất nước đầy cam go thử thách, Phạm Cự Lượng
cùng quân sĩ nhất loạt tôn phù Thập đạo tướng quân Lê Hoàn lên ngôi báu.
Thấy lòng người đồng tâm nhất trí, Thái hậu Dương Vân Nga đã chủ động
đem áo long cổn khoác lên người Lê Hoàn và mời ông lên ngôi báu, cùng
đem quân đi đánh giặc.
+ Ổn định lòng dân trong nước, Lê Hoàn tập trung lực lượng chặn
đánh giặc ngay ở địa đầu tổ quốc, không cho chúng có cơ hội tiến sâu vào
trong lãnh thổ Đại Cồ Việt. Cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ nhất của
quân dân Đại Cồ Việt diễn ra trong bối cảnh đầy cam go, thử thách. Nhưng
dưới sự chỉ huy mưu trí của Lê Hoàn, tướng giặc là Hầu Nhân Bảo bị chém
chết tại trận, Quách Quân Biện, Triệu Phụng Huân... bị bắt sống. Âm mưu
xâm l;ược nước ta của vua tôi nhà Tống bị đánh tan. Nền độc lập dân tộc
được giữ vũng. Lãnh thổ được bảo tồn...
Gần một thế kỷ sau, với những cố gắng lớn về quân sự, nhà Tống một
lần nữa chủ động tấn công xâm lược Đại Việt lần thứ hai.
Nước ta lúc này đang ở trong thời kỳ phát triển thịnh trị dưới vương
triều Lý. ý thức dân tộc được đề cao, chủ quyền đất nước luôn được đảm
bảo. Trước nguy cơ xâm lược của nhà Tống, Lý Thường Kiệt lúc này là tổng
chỉ huy quân đội đã liên tiếp mở nhiều cuộc tấn công quân sự nhằm bảo vệ
chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Năm 1069, ông dẫn quân đánh
Chiêm Thành, lấy đất ba châu Bố Chính, Địa Lý và Ma Linh sát nhập vào
lãnh thổ Đại Việt. Tạm yên mặt nam, Lý Thường Kiệt chủ động dẫn quân
sang tấn công các châu Ung, Khâm, Liêm, phá tan các căn cứ quân sự của
nhà Tống rồi rút về nước, lập phòng tuyến ở sông Như Nguyệt.
Sau thất bại cay cú trên, năm 1075, nhà Tống cử Quách Quỳ làm
Chánh tướng, Triệu Tiết làm Phó tướng đem 20 vạn quân tấn công nước ta.
Nhưng đến sông Như Nguyện, quân Tống bị chặn đứng tại đây. Con đường
tiến về Thăng Long chỉ có hơn 30 km nhưng địch không làm sao có thể đột
3
phá phòng tuyến để tiến về kinh đô Đại Việt. Sau nhiều lần tấn công thất bại,

Quách Quỳ nản chí, tuyên bố: ai còn bàn đánh sẽ chém.
Thời tiết nóng nực, lại không quen thuộc thuỷ thổ, lương thực thuốc
men ngày càng thiếu thốn. Hơn nữa quân Đại Việt lại luôn tấn công khiến
quân Tống đứng trước một tình thế tiến thoái lưỡng nan. Biết chắc được tình
hình khủng hoảng của quân Tống, Lý Thường Kiệt quyết định mở một cuộc
tiến công quy mô vào doanh trại giặc. Trận tấn công này làm cho quân Tống
mười phần chết mất bảy phần...
Trước tình hình đó, Lý Thường Kiệt chủ động mở một đường rút lui
an toàn cho quân Tống. Ông cho người sang trại Quách Quỳ giảng hoà.
Chớp cơ hội ngàn năm, Quách Quỳ vội đồng ý.
Cuộc xâm lược lần thứ hai của nhà Tống đã thất bại thảm hại. Âm
mưu sử dụng nước ta làm một đòn cảnh cáo với các nước Liêu Hạ ở phía bắc
Trường thành bị thất bại. Chiến thắng năm 1075-1077 đã kéo theo sự sụp đổ
không tránh khỏi của nhà Tống về sau. Cuộc kháng chiến chống Tống của
nhân dân Đại Việt dưới sự chỉ huy đầy tài năng của Lý Thường Kiệt đã góp
phần bảo vệ chủ quyền đất nước, đảm bảo một thơig gian dài đất nước ở
trong cảnh thái bình, nhân dân an cư lạc nghiệp...
Thế kỷ XIII là thế kỷ bành trướng của Mông Cổ. Quốc gia Mông Cổ
dưới sự chinh chiến của Thành Cát Tư Hãn đã mở rộng từ Tây sang Đông.
Nhưng đội quân bách chiến bách thắng này đã ba lần gục ngã trước quốc gia
Đại Việt bé nhỏ.
Năm 1225, Trần Cảnh lên ngôi vua, kết thúc sự tồn tại của vương triều
Lý, mở ra một thời kỳ mới cho vương triều Trần với hào khí Đông A vang
dội. Năm 1258, lấy cớ mượn đường, tướng Mông Cổ là Ngột Lương Hợp
Thai liên tiếp cho người mang thư sang đe doạ vua tôi nhà Trần. Không sợ
hãi trước những lời đe doạ, vua tôi nhà Trần đã bắt trói sứ giả và tống giam
vào ngục. Chờ mãi không thấy sứ giả, Ngột Lương Hợp Thai xua quân tràn
xuống lãnh thổ Đại Việt. Sau thất bại Bình Lệ Nguyên, vua tôi nhà Trần vừa
4
rút lui vừa phòng thủ chiến lược. Kinh thành Thăng Long được bỏ trống,

triệt để thực hiện kế thanh dã. Sau khi chiếm được Thăng Long, quân Mông
Cổ đứng trước những khó khăn về lương thực, thực phẩm lại luôn bị quân
dân nhà Trần bao vây tieu diệt. Chớp thời cơ, vua Trần tổ chức một đợt phản
công lớn ngay sát kinh thành Thăng Long. Trận Đông Bộ Đầu vang dội đã
hất cẳng toàn bộ quân cướp nước ra khỏi nước ta. Nền độc lập dân tộc một
lần nữa được giữ vững.
Sau thất bại năm 1258, phải mất một thời gian dài sau nhà Nguyên
mới tổ chức được một đội quân xâm lược Đại Việt lần nữa. Sau khi xâm
lược toàn bộ Trung Quốc, Hốt Tất Liệt tập trung lực lượng quân sự đông đảo
tới 50 vạn quân, chuẩn bị cho một cuộc tấn công báo thù thất bại năm 1258.
Năm 1285, 50 vạn quân Nguyên Mông dưới sự chỉ huy của Thoát
Hoan hùng hổ chia làm ba đường tấn công nước ta. Giống như cuộc kháng
chiến trước, lần này vua tôi nhà Trần vẫn trong tư thế chủ động, sẵn sàng
chiến đấu. Vừa tránh mũi nhọn quân sự, vừa tranh thủ những sơ hở của địch
để tấn công. Chiếm được Thăng Long nhưng không có nghĩa là chiếm được
đất nước, quâ Nguyên Mông bị bao vây trong một toà thành cô lập. Không
lương thực, không tiếp tế, quân Nguyên Mông nhanh chóng rơi vào tình
trạng khủng hoảng.
Chớp thời cơ, quân Trần lập tức tiến hành phản kích. Các trận Hàm
Tử, Chương Dương, Hàm Tử đã nhanh chóng bức quân địch vào thế thất bại
liên tiếp. Hoảng hốt, Thoát Hoan vội chia quân rút lui. Trên đường rút chạy,
chúng liên tiếp rơi vào các trận phục kính của quân dân nhà Trần. Thậm chí,
chạy đến biên giới mà Thoát Hoan vẫn phải chui vào ống đồng mới chạy
thoát thân, Tả thừa Lý Hằng trúng tên, chạy qua biên giới thì chết...
Thất bại sâu cay làm tên vua hiếu chiến Hốt Tất Liệt tức điên người.
Một đạo quân lớn gấp rút được chuẩn bị. Lương thực cũng được lo chu đáo.
Năm 1288, cuộc xâm lược quy mô lần thứ ba của quân Nguyên Mông
lại bắt đầu. Cũng giống như lần trước, quân Nguyên không gặp phải một sức
5