Tuyển tập truyện ngắn các tác giả nổi tiếng-Tập 1

TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
1







Mc lc

Chõ dêu 2
Ngây Tïët vïì thùm qụ 9
Vng biïín thùèm 28
Con rìi 50
Trùng mån 57
Quasimodo 64
Dông email chúâ àúåi 79
Giố thiïn àûúâng 84
Cấi thùỉt lûng 97







TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
2

Chõ dêu
Hoâng Tën
"Chõ àậ mêët - ch vïì ngay". Sau chuën ài cưng tấc úã thânh phưë
Hưì Chđ Minh vïì, bûác àiïån ca ưng anh trai nhû mưåt c sết lâm tưi
bâng hoâng.
Lâ con trai t trong mưåt gia àònh àưng anh em, sûå ra ài mậi
mậi ca nhûäng ngûúâi trïn lâ lệ tûå nhiïn. Nhûng cấi tin vïì ngûúâi chõ
dêu cẫ mêët ài lâ àiïìu tưi khưng bao giúâ ngúâ túái. Khưng ai cố thïí quen
àûúåc vúái sûå vùỉng bống ca nhûäng ngûúâi thên u. Vúái tưi, tûâ khi côn
thã êëu thú, chõ lâ ngûúâi chõ gấi, ngûúâi mể, lâ cư tiïn dõu hiïìn vúái
nhûäng khẫ nùng vư biïn, lâ ngûúâi khưng thïí vùỉng bống trong cåc
àúâi
Tưi vưåi vậ lïn chiïëc xe súám nhêët vïì qụ. Chiïëc xe khấch ò ẩch àưỵ
tẩi chúå huån, tưi qìy quẫ xấch ti, thẫ bưå trïn con àûúâng vïì lâng.
Qụ tưi nghêo, nùçm ven sưng Hưìng, lẩi lâ vng àêët giûäa, mưỵi lêìn ài
chúå phẫi dêåy tûâ túâ múâ súám. Tưi bưìi hưìi àïëm tûâng bûúác chên. Nhúá àïën
ngây nâo vêỵn hay theo chõ ài chúå. Mể tưi bẫo: "Mây theo chõ lâm gò
cho qín chên?". Tưi thò cûá nhộng nhệo àôi theo. Côn chõ thò cûng
chiïìu tưi nhêët nhâ, sùén sâng àấp ûáng nhûäng àôi hỗi rêët trễ con ca
tưi. Chõ gấnh trïn vai mưåt gấnh khoai nùång mâ vêỵn ài nhể nhâng,
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
3

miïång nhai trêìu bỗm bễm. ÚÃ qụ tưi, cấc cư gấi àậ cố chưìng rưìi àïìu

ùn trêìu. Cố lêìn ài chúå súám, tưi gâ gêåt, lệo àệo chẩy theo chõ. Túái lc
tưi mỗi chên theo khưng kõp, chõ cộng tưi trïn vai vâ tưi thò ngẫ àêìu
trïn búâ vai chõ, ng ngon lânh cho túái chúå.
Sau nây lúán lïn, d àậ ài dổc ngang àêët nûúác, mưỵi khi bûúác
chên trïn con àûúâng àï vïì lâng, lông tưi vêỵn hưëi hẫ, gêëp gấp, tûúãng
nhû mònh bế lẩi. Vúái tưi, lâng qụ gùỉn bố vúái nhûäng k niïåm thã êëu
thú, gùỉn bố vúái hònh ẫnh chõ. Ngûúâi ph nûä mẫnh mai ln nhai trêìu
tûúi rối, cố sûác mẩnh dễo dai àïën k lẩ vâ têëm lông mưåc mẩc thúm
thẫo nhû khoai, sùỉn. Đt ai thêëy ngûúâi ph nûä têìn tẫo êëy ngúi tay tûâ
sấng cho àïën tưëi khuya. Khưng, tưi khưng tin. Nhûäng ngûúâi nhû chõ
khưng thïí mêët. Chó cht nûäa thưi khi vïì àïën nhâ, tưi sệ gùåp lẩi chõ
àûáng úã àêìu ngộ vúái cêu hỗi mn thã: "Ch àậ vïì àêëy û".
Cêu hỗi quen thåc thay cho lúâi châo ca chõ khưng tỗ ra vưìn
vậ, khưng khấch sấo nhûng êm àiïåu ca giổng nối bao giúâ cng lâm
khốe mùỉt tưi cay cay. Tưi biïët, tûâ trong nhâ chõ àậ nhòn thêëy tưi tûâ
xa, chõ ra àốn tưi úã cưíng àïí tỗ nưỵi vui mûâng bùçng mưåt cêu hỗi rêët mưåc
mẩc. "Khoai låc vâ mêåt ong phêìn ch trong chẩn êëy". Lêìn nâo cng
vêåy chûa cêìn hỗi thùm, chõ àậ cố mưåt thûá gò àố phêìn tưi. Khoai lang
lâ àùåc sẫn vng qụ tưi, c lúán, vỗ àỗ au, khoai låc lïn, bễ ra búã tội,
hẩt lêëm têëm mõn mâng nh hẩt ph sa, ùn vâo ngon ngổt nh têëm
lông thúm thẫo ca ngûúâi dên qụ. Tuy àậ àûúåc nïëm nhiïìu mốn cao
lûúng m võ úã àúâi nhûng bao giúâ tưi cng ùn khưng biïët chấn mốn
khoai lang chêëm mêåt ong chõ dânh phêìn tưi.
Vúái chõ, tưi ln ln vêỵn lâ àûáa em bế bỗng ngây nâo. "Ùn xong
ài tùỉm ài, qìn ấo àïí àêëy chõ giùåt cho". Cêu nối êëy sao giưëng ca mể
tưi thïë. Mể tưi vâ chõ, hai ngûúâi ph nûä gùỉn bố vúái nhau, giưëng nhau
k lẩ.
Cêy àa àêìu lâng nhû mưåt giâ lâng vúái bưå rêu tua ta quanh
thên àậ chúâ àốn tưi tûâ àùçng xa. Bống àa mất rúåp mưåt khoẫng àêët
rưång lúán, chưìm ra cẫ nhûäng thûãa rång múái cêëy. Cêy àa cưí kđnh

khiïën mưỵi lêìn tưi ài qua phẫi dûâng lẩi mưåt pht nhû àïí trt hïët bi
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
4

trêìn trûúác khi trúã lẩi lâ àûáa con ca dên lâng. "Ch àậ vïì àêëy û?"
Tiïëng giố thoẫng qua nhû tiïëng chõ khiïën lûng tưi úán lẩnh. Ngưi mưå
ca ai nùçm kia mâ côn ngun mêìu àêët, vông hoa chûa kõp hếo.
Khưng lệ chõ tưi nùçm àêëy û? Khưng, tưi khưng tin, chó đt pht nûäa vïì
àïën nhâ chõ sệ àốn tưi úã cưíng nhû nhûäng ngây nâo. Tưi têåp tïỵnh bûúác
lông thêìm mong bûác àiïån kia chó lâ sûå lêìm lêỵn.
"Ch vïì àêëy û?". Lông tưi run lïn, chên tưi mën khy xëng
khi àốn tưi khưng phẫi lâ chõ mâ lâ anh trai. Nhû mưåt sûå vư tònh anh
lùåp lẩi cêu hỗi ca chõ mưỵi khi tưi vïì. Hay giúâ àêy anh thay chõ thïí
hiïån tònh cẫm mưåc mẩc vúái àûáa em trai? Tưåi nghiïåp, múái àố mâ anh
tưi àậ giâ xổp, lûng công xëng, àưi mùỉt ngú ngấc nhû gâ lẩc mể. Anh
vêỵn chûa qụn vúái sûå thiïëu vùỉng bống hònh chõ.
Anh nùỉm lêëy tay tưi, mấi tốc bẩc trùỉng rung rung "Chõ mêët rưìi
em úi, khưí anh quấ".

***

Ngây êëy, tưi côn nhỗ xđu, tưi ngẩc nhiïn thêëy hưm êëy nhâ tưi ai
cng bêån rưån, vui vễ, tưi nhộng nhệo bấm theo anh trai, khn mùåt
tûúi rối trong bưå qn phc múái. Mêëy hưm trûúác nghe anh nối sùỉp
vâo nam chiïën àêëu, mể àậ khốc sët. Vêåy mâ, sao hưm nay cẫ nhâ
vui thïë?
Anh cûúâi dđ tay vâo trấn tưi: "Em sùỉp cố chõ dêu". Tưi nhùn mùåt.
Tưi khưng thđch chõ dêu. Trong nghơ tưi, hònh ẫnh m dò ghễ àưåc ấc,
ngûúâi con dêu nanh nổc trong cấc cêu chuån kïí côn vûúng vêën. Vẫ
lẩi khưng cố chõ dêu thò tưi àậ cố khưëi anh chõ rưìi. Khấc vúái trđ tûúãng

tûúång ca tưi. Chõ dêu tưi nhû mưåt cư bế múái trûúãng thânh. Dûúâng
nhû chõ múái bỗ chúi chuìn, chúi ư ùn quan àïí ài lêëy chưìng. Ngây êëy
anh tưi 22, côn chõ tưi 18 tíi, ngay ngây àêìu chõ àậ lâ cấi cúá àïí
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
5

chng tưi trïu trổc. Bíi sấng àêìu tiïn úã nhâ chưìng, tûâ trong bìng
bûúác ra, nhòn thêëy ba mể tưi ngưìi úã bân ëng núác, chõ nhanh nhẫu:
"Chấu châo hai bấc, hai bấc múái sang chúi ẩ". Rưìi sûåc nhúá ra,
chõ mùỉc cúä chẩy vt vâo bïëp. Ba tưi thò cûúâi, côn mể tưi thò lùỉc àêìu:
"Con gấi gò mâ vư ", chó cố vêåy mâ chõ ngưìi dûúái bïëp khốc sët. Sau
àố ba ngây, anh tưi ài biïìn biïåt. Trong nhâ, ba tưi lâ ngûúâi hay bïnh
vûåc chõ nhêët. Côn mể tưi thò vêỵn hay xết nết nhûäng ngây àêìu nhû
nhûäng bâ mể chưìng nhâ qụ.
Tưi ngưìi xëng bêåc cûãa, lông thưín thûác. Múái àêëy mâ àậ hún 30
nùm, chõ gùỉn bố vúái gia àònh tưi, àưìng cam cưång khưí. Qụ tưi àưìng àêët
đt, gùåt àûúåc àêëu thốc phẫi àưíi cẫ àêëu mưì hưi. Ba mể tưi ngây câng giâ
ëu, àưng con. Chõ lâ lao àưång chđnh, sët ngây qìn qåt ngoâi
àưìng. Chiïìu vïì lẩi ti bi viïåc nhâ. Riïng viïåc quết dổn vâ chùm sốc
l em chưìng lâ chng tưi cng khiïën chõ mïåt nhoâi. Chng tưi sùỉp
hâng chúâ chõ dưåi tûâng gấo nûúác, tùỉm cho tûâng àûáa, dưỵ dânh lc ài
ng, lc giânh ùn.
Túái bûäa cúm, sấu àûáa tíi ùn tíi lúán cûá râo râo nhû tùçm ùn
rưỵi. Chõ ngưìi úã àêìu nưìi xúái cúm, chng tưi cûá nhêëm nhấy nhau, thi
nhau ùn cho thêåt nhanh àïí chòa bất cho chõ xúái. Àïën khi chng tưi àậ
ùn no thò chõ chûa xong mưåt bất vâ nưìi cúm àậ cẩn àấy. Cố lêìn tưi
phất hiïån trong ti ấo chõ cố mưåt cc cộm chấy. Tưi dổa chõ sệ mết
mể. Chõ àậ ưm lêëy tưi vâ khốc. Sau nây tưi múái hiïíu, mưỵi bûäa cúm
chõ chó kõp ùn xong mưåt bất thò cẫ nhâ àậ ùn xong, khưng dấm ngưìi
àïën cëi bûäa, chõ phẫi cêët cộm chấy vâo ti àïí ùn dêìn.

Tưi cng cố biïët àêu rùçng bao àïm, chõ khốc êm thêìm trong
cẫnh chưìng xa vùỉng, chõu nhûäng lúâi trấch mốc, nhûäng quan hïå hổ
hâng phûác tẩp. Con dêu trûúãng hổ, vúái lâng xốm àố lâ mưåt "chûác
danh" chó cố trấch nhiïåm nùång nïì. Tûâ giưỵ chẩp, àònh àấm cho àïën
chùm sốc gia àònh nhâ chưìng, mổi viïåc àïìu do tay chõ lo liïåu vúái mưåt
sûå hy sinh êm thêìm vư búâ bïën. Chng tưi lúán lïn, dûång vúå, gẫ chưìng,
cng cố chõ. Cha mể tưi giâ ëu mêët ài cng chõ lo toan. Dûúâng nhû
nhûäng biïën cưë lúán lao trong gia àònh tưi, nhûäng lc khố khùn nhêët,
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
6

bao giúâ chõ cng lâ ngûúâi àûáng ra àûúng àêìu vúái mưåt thấi àưå tûå tin,
bònh thẫn. Coi nhû àố lâ trấch nhiïåm chđnh ca chõ. Trong bûác tranh
toân cẫnh ca gia àònh tưi nïëu khưng cố chõ, chùỉc hùèn bûác tranh êëy
sệ múâ nhẩt lùỉm.
Mưåt lêìn, hưìi cha tưi àậ mêët, tưi vïì thùm qụ giûäa lc lâng tưi
àang mêët ma. Mể tưi àậ hún 70 tíi. Thêëy tưi vïì, chõ mûâng rúä mưí
mưåt con gâ, mưåt con gâ duy nhêët côn àang àễ. Mêm cúm chó cố ba
ngûúâi, nưìi cúm phđa trïn àưån toân lâ khoai. Chõ xúái hai bất cúm cho
tưi vâ mể, giânh cho mònh toân khoai. Tưi ngẩc nhiïn: "Cấc chấu àêu
hïët rưìi?" "Ưi chng nố ùn no ài hổc hïët rưìi". Khi chõ ài xëng bïëp, mể
tưi múái nối: "Tưåi nghiïåp con mể cẫ. Sët mưåt thấng nay cố bûäa nâo
nïn mêm, nïn bất àêu. Cẫ nhâ chó cố mưỵi mònh mể lâ àûúåc ùn cúm,
côn mể con nố toân ùn khoai, ùn ngư. Mể bẫo nố: "Rấng mâ ùn ëng
cố sûác khỗe côn ni con. Mể giâ rưìi, ùn ëng thïë nâo cng àûúåc, chïët
cng chẫ sao. Nố bẫo: Bâ chó nối linh tinh. Bâ côn sưëng ngây nâo,
chng con côn nhúâ ngây êëy. Nố nối vêåy, chûá mể cố gip gò àûúåc cho
nố nûäa àêu ". Nối rưìi bâ khốc. Miïëng cúm nghển àùỉng trong cưí tưi.
Tưi àậ nghe chuån xûa cố ngûúâi con dêu cùỉt thõt mònh ni mể
chưìng. Nhûng àố chó lâ truìn thuët. Côn chõ dêu tưi

Khi mể tưi sùỉp mêët, con chấu vïì àưng à cẫ. Chng tưi xm
quanh giûúâng, chúâ xem bâ cố trưëi trùn àiïìu gò. Mể tưi nhòn qua con
chấu mưåt lûúåt rưìi hỗi: "Mể cẫ àêu?". Àúåi cho chõ têët tẫ tûâ dûúái bïëp
chẩy lïn, bâ múái nối: "Cấc con phẫi thûúng u nhau, nghe lúâi chõ cẫ.
Nố thay mể". Rưìi bâ xôe bân tay nhùn nheo ra bẫo chõ: "Con nhưí mưåt
miïëng nûúác bổt vâo tay mể ài, mể àúä nhúá con". Mưåt giổt nûúác mùỉt lùn
trïn thấi dûúng, rưìi mể tưi nhùỉm mùỉt.
Cho d ba tưi trûúác kia hay trấch mể tưi xết nết con dêu nhûng
cho àïën lc chïët bâ vêỵn lâ ngûúâi thûúng chõ nhêët. Phẫi chùng sûå àưìng
cẫm phêån lâm dêu ca ngûúâi ph nûä sët àúâi hy sinh vò chưìng con
khiïën bâ hiïíu vâ thûúng chõ nhûng khưng nối ra?
- "Chõ ch bõ u ấc tđnh, àau cố ba ngây rưìi mêët!".
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
7

Tưëi àố dûúái ấnh àên hiu hùỉt, anh tưi kïí, khn mùåt ca ưng àẩi
tấ giâ sët bao nùm vâo sưëng ra chïët vêỵn chûa hïët nưỵi bâng hoâng
trûúác sûå ra ài mậi mậi ca vúå.
- Tưi nghơ lẩi mâ ên hêån quấ ch ẩ. Sët hún ba mûúi nùm tưi
chó quen vúái sûå hy sinh êm thêìm ca cư êëy. Túái lc chõ ch àau tưi
vêỵn ch quan búãi trong thûác tưi, chûa bao giúâ nghơ rùçng cư êëy cố thïí
ưëm. Cho túái lc bïånh viïån hổ trẫ vïì, tưi múái cëng lïn, chẫ biïët lâm gò
nûäa. Trûúác lc mêët cư êëy tónh tấo lùỉm gổi tưi ra giûúâng bẫo: "Mònh
nùçm xëng àêy vúái em, cố chuån nây, em mën nối vúái mònh".
Tưi chiïìu nùçm xëng cẩnh cư êëy. Vúå chưìng giâ, con cấi lúán hïët
rưìi, côn êu ëm gò nûäa. Nhûng cư êëy cûá ưm chùåt lêëy tưi hưìi lêu rưìi nối:
"Mònh â, sët chûâng êëy nùm lâ vúå chưìng, mònh cố giêån em àiïìu gò
khưng?". Tưi lùỉc àêìu mâ trong lông chó mën khốc thêåt to. Lâm sao
tưi cố thïí giêån cư êëy trong khi cư êëy àậ thay tưi gấnh vấc mổi viïåc lúán
nhỗ trong nhâ tûâng êëy nùm. "Em khưng qua khỗi àûúåc àêu. Em chó

ên hêån khưng chùm sốc àûúåc mònh lc tíi giâ. Em cố mong ûúác cëi
cng nây, nhûng nối ra mònh àûâng cûúâi em nhế".
Thïì cố trúâi àêët, lc êëy tưi sùén sâng lâm bêët cûá viïåc gò àïí àấp
ûáng àûúåc mong ûúác cëi cng ca cư êëy Tưi àậ vâo sưëng, ra chïët, àậ
cố quìn cao chûác trổng, àậ ra nhiïìu mïånh lïånh lâm sao lẩi khưng
thûåc hiïån àûúåc ûúác nguån cëi cng ca vúå? Vêåy mâ tưi àậ xm
xëng, tûúãng nhû chïët giêëc khi nghe cư êëy nối: "Em chûa bao giúâ
àûúåc nghe mònh nối "Anh u em" cẫ". "Nhûng lc nâo tưi cng u
mònh. Tưi cố àiïìu gò khưng phẫi vúái mònh àêu?". Tưi lùỉp bùỉp. "Em
biïët mònh thûúng em, mổi ngûúâi thûúng em. Trûúác kia côn trễ, mònh
ài biïìn biïåt, àïën khi vïì thò àậ giâ rưìi. Nhûng em vêỵn mën nghe mưåt
lêìn mònh nối cêu êëy".
Nối rưìi cư êëy ngûúång ngng ấp mùåt vâo vai tưi khốc. Côn tưi, tưi
khưng thïí khốc àûúåc nûäa. Lông tưi tï tấi àau àúán. Tưi lêëy chõ ch
chûa kõp u àûúng, chó vâi lêìn biïët mùåt. Àang úã trong qn ng lẩi
chiïën tranh ấc liïåt. Trûúác khi ài nam gia àònh bẫo lêëy vúå cho cha mể
n têm. Mònh hưìi êëy côn trễ thêëy nối lêëy vúå cng thinh thđch. Thêëy
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
8

cư êëy cng hay hay con mùỉt. Thïë lâ cûúái. Vïì sưëng vúái nhau múái nẫy
sinh tònh cẫm, múái u thûúng.
Nhûng tưi ài sët nùm, sët thấng, mưỵi lêìn vïì phếp vúå chưìng
lẩi thêëy ngûúång ngng nhû lêìn àêìu múái gùåp. Àïën khi vúå chưìng múái
quen húi, bến tiïëng thò lẩi hïët phếp. Khi vïì hûu àûúåc úã gêìn nhau thò
àậ thânh bâ, thânh ưng rưìi. Côn êu ëm, anh em nhû lc trễ thïë nâo
àûúåc nûäa. Vẫ lẩi tưi quen tấc phong qn sûå rưìi cûá nghơ vúå chưìng
sưëng cố nhên, cố nghơa lâ à. Cêìn gò lúâi nối. Tưi àậ lâm chđnh trõ
trong qn àưåi ba mûúi nùm trúâi, àậ lâm àïën chûác àẩi tấ, tûúãng àậ
hiïíu vïì con ngûúâi. Vêåy mâ cëi cng vêỵn chó lâ mưåt lậo giâ àêìu trổc,

chẫ hiïíu gò vïì ph nûä, vïì vúå mònh cẫ.
Hún ba mûúi nùm chõ ch môn mỗi chúâ chưìng, vêët vẫ hy sinh
êm thêìm chó mong ûúác nghe mưåt cêu dõu dâng khen ngúåi ca chưìng.
Vâ sët àïm àố tưi cûá ưm lêëy cư êëy mâ thò thêìm mậi cêu: "Anh u
em". Lêìn àêìu tiïn trong àúâi tưi múái nối àûúåc cêu êëy vâ cng lâ lêìn
àêìu tiïn tưi múái hiïíu thïë nâo lâ tònh u, tònh chưìng vúå.
Tưi cûá ưm lêëy cư êëy mâ kïí lan man. Nhûäng àiïìu mâ lệ ra tưi
phẫi nối ra ba mûúi nùm trûúác. Sấng ra tưi múái nhêån thêëy thên thïí
cư êëy àậ cûáng lẩnh, àưi mưi phẫng phêët mưåt n cûúâi, bân tay nùỉm
chùåt chiïëc lûúåc àậ môn vểt. Chiïëc lûúåc lâm bùçng xấc mấy bay tưi tùång
cư êëy ngây cûúái. Vâ àêëy cng lâ mốn quâ duy nhêët trong àúâi tưi tùång
vúå
Anh tưi khốc, nûúác mùỉt rân ra trïn khn mùåt hếo hùỉt, mấi
tốc bẩc trùỉng rung bêìn bêåt. Khưng cố gò khưí nậo hún trûúác cẫnh mưåt
ưng giâ khốc vúå. Khốc khi hiïíu ra giấ trõ thûåc ca tònh u, khi nố
khưng côn nûäa. Khốc cho nưỵi ên hêån xốt xa trûúác nhûäng lưỵi lêìm mâ
mậi mậi khưng lêëy lẩi àûúåc.
Tưi lêåp cêåp thùỉp nến nhang trïn bân thúâ chõ, àûáng tûåa lûng vâo
tûúâng. Nhûng àêu phẫi chó mònh anh tưi cố lưỵi. Sûå xa cấch, cåc
chiïën tranh àậ cën ht têm trđ con ngûúâi. Nố bùỉt båc ngûúâi ta phẫi
dưìn nến tònh cẫm cấ nhên, tẩm gấc mưåt bïn nhûäng mong ûúác àúâi
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
9

thûúâng. Cåc chiïën tranh àậ lâm bao ngûúâi ngậ xëng, àïí lẩi bao nưỵi
àau vâ cåc chiïën êëy cng tẩo nïn biïët bao nhûäng anh hng. Nhûng
phđa sau nhûäng anh hng êëy lâ nhûäng ngûúâi ph nûä nhû chõ dêu tưi.
Hổ u thûúng, môn mỗi trưng chúâ, hy sinh têët cẫ. Hổ khưng cêìn àïën
nhûäng têëm hn chûúng, nhûäng chûác võ mâ chó ûúác ao mưåt cêu nối
dõu dâng ca ngûúâi chưìng

TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
10







Ngây Tïët vïì thùm qụ
Nguỵn Khẫi
Hưm êëy lâ ngây 29 Tïët, nhûäng ngây cëi chẩp u ấm, bët giấ vâ
bìn tễ. Tưi tûâ bïën àô qua àï ài tùỉt rång xiïn chếo mưåt àûúâng thùèng

àïën têån àêìu lâng. Bưët Chi Àiïìn cấch lâng nùm mûúi thûúác. Ngây tưi
ài bưët múái xêy xong, cố bưën lư-cưët chòm, mưåt lư-cưët nưíi cao ba bưën
têìng, trïn mỗm bùỉc mưåt khêíu àẩi liïn, bêy giúâ cỗ mổc xung quanh
bưët xanh um, dêy thếp gai gúä dúä cån lẩi tûâng àưëng nhúán nhỗ, têìng
trïn cng ca lư-cưët nưíi sẩt ài àêu mêët, tûúâng chùçng chõt vïët àẩn.
Cêy gẩo cưíng lâng àậ àêy rưìi, nhûng rộ lâ khưng phẫi cêy gẩo
ngây xûa mâ bống cêy che tưëi cẫ mêëy khoẫnh rång, trêu bô båc
dûúái gưëc àen kđn, ma àònh àấm thò kïët n, cëi xn hoa núã àỗ rûåc
nhû àưët lûãa, bêy giúâ cấc cânh ca nố àậ bõ ai tiïån ct, chó côn trú lẩi
mưåt cấi thên chổc thùèng, tri tri. Lâng tưi rêët nhỗ, chó cố hún trùm
nốc nhâ, phong cẫnh chùèng cố gò àấng àïí , nhên dên chó côn hậnh
diïån úã ngưi àònh Cẫ vâ lai lõch ca ưng Thânh hoâng. Tc truìn,
tấm ưng Thânh hoâng úã vng nây lâ tấm anh em do mưåt mể àễ ra.
Ưng Thânh hoâng lâng tưi lâ anh Cẫ. Trong àấm rûúác, long
àònh ưng Cẫ ài àêìu, cao nhêët, àểp nhêët. Trong lâng khưng cố nhâ nâo
cố àïën nùm mêỵu rång, nhûng mổi ngûúâi àïìu tûå hâo: tuy nghêo kiïët
nhûng vêỵn lâ nïìn anh. Nhûäng tay àêìu bô àêìu biïëu say rûúåu ài câ
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
11

khõa àấnh nhau vúái ngûúâi thưn bẩn phêìn nhiïìu hổ àïìu nhûúâng cẫ.
Nhûng cấi àiïìu àấng tûå hâo nhêët ca dên lâng bêy giúâ cng khưng
côn nûäa.
Ngưi àònh Cẫ tiïìu ty khưng khấc gò mưåt tp lïìu rấch, hai àêìu
hưìi àònh bõ àẩi bấc phấ tung, mấi ngối trốc nham nhúã nhû ngûúâi
àấnh vêíy cấ. Vâo trong lâng cẫnh tûúång câng chấn ngấn hún, chó
thêëy nhûäng tûúâng àêët xïëp ngưín ngang, nhûäng tp rẩ co kếo, tranh
giânh nhau, nhûäng bi tre múái nh phúâ phẩc vâ tûâ khưëi hưỵn àưån êëy
xưng lïn mi êím ûúát, hưi mưëc. Àïën chưỵ rệ vïì ngộ nhâ tưi cố mưåt chõ to
bếo, khùn vng che gêìn kđn mùåt, tûâ àấm rång cêëy cêìn bûúác lïn ài

trûúác tưi vâi bûúác. Trưng dấng ngûúâi tưi nhêån ngay ra chõ Vûúân. Tưi
mûâng quấ bûúác nhanh àïën ngang chõ khệ hỗi:
- Chõ vêỵn khỗe!
Chõ dûâng lẩi nhòn tưi thoấng mưåt cấi rưìi trẫ lúâi:
- Cấc anh vïì chúi. Cẫm ún anh tưi vêỵn khỗe.
Rưìi chõ cùỉp rưí cêìn bûúác ngóỉt ài. Biïët lâ chûa nhêån àûúåc ra tưi,
tưi vûâa cûúâi vûâa gổi lẩi:
- Chõ Vûúân úi, tưi àêy mâ!
Lêåp tûác chõ quay phùỉt lẩi, nhòn tưi mưåt lêìn nûäa rưìi kïu lïn:
- Anh Cu phẫi khưng? Thïë mâ khưng nối ngay, cûá ngúä lâ ưng
khấch nâo.
Tưi nhòn chõ:
- Trưng tưi lẩ lùỉm â. Chõ thò vêỵn nhû xûa.
Chõ Vûúân cûá àûáng ngùỉm tưi tûâ àêìu àïën chên, miïång tm tóm
cûúâi:
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
12

- Cao lúán quấ. Thoấng trưng khưng thïí nâo nhêån ra. Múái ngây
nâo nhó â, àïí tưi gổi ưng Kinh cho ưng êëy mûâng.
Thïë lâ chõ cùỉp cẫ rưí cêìn, qìn vêỵn àïí xùỉn àïën bển, chên àêìy
bn, chẩy vâo ngộ nhâ tưi, rếo êìm ơ:
- ưëi ưng Kinh úi! Anh Cu vïì kia kòa. Ra mâ nhêån mùåt ưng em!
Ngây tưi ài bưå àưåi chó cố y ban xậ biïët, côn àïën anh tưi cng
khưng hay (thêìy u tưi mêët súám, tûâ ngây bế tưi vêỵn úã vúái anh). Nùm êëy
chõ Vûúân lâ thưn àưåi phố du kđch. Chõ cho qìn ấo ca tưi vâo cấi
thng khẫo àưåi lïn àêìu ài qua bưët, côn tưi tay cêìm thíng, lûng àeo
giỗ nhû ngûúâi ài àâo chåt ài tùỉt rång àốn àûúâng. Khi chia tay, chõ
nùỉm lêëy tay tưi dùån: "Nhúá àïën th lâng mâ giïët cho nhiïìu Têy nhế!".
Hưm nay lẩi gùåp chõ vâ tưi tûå xết khưng àïën nưỵi hưí thển vúái lúâi

dùån ca chõ nùm xûa. Anh tưi àûúng phất râo úã ngộ, nghe nối em vïì
vûát cẫ dao, chẩy ra àốn. Thêëy tưi, anh ưm chêìm ngay lêëy, vûâa khốc,
vûâa nối:
- Ch Cu vïì àêëy â. Anh tûúãng ch lẩi ài mậi àêu rưìi Sao
chùèng chõu thû tûâ gò cho nhâ biïët cẫ.
Tưi nhòn lẩi anh tưi, sao anh cố thïí giâ àïën thïë. Ngây tưi ài anh
cao lúán hún nhiïìu, tđnh lẩi nghiïm nïn tưi câng thêëy mònh bế bỗng,
trễ con. Bêy giúâ rêu anh mổc sưìm soâm, ngûúâi chóỉt lẩi, àûáng chó cố
àïën tai tưi, mùåc cấi ấo bưng rấch, qìn ưëng thêëp ưëng cao trưng câng
tiïìu ty. Anh thêëy tưi to lúán, àơnh àẩc khấc xûa nïn cûá lín qín ài
bïn cẩnh, nối ài nối lẩi:
- Ch, ch khỗe chûá. Thêåt khưng ngúâ Tïët nây ch lẩi vïì.
Bâ chõ dêu ài chúå vùỉng, cấc chấu àûáa ài cêëy, àûáa ài hổc. Hai
anh em vûâa nối vúái nhau àûúåc vâi cêu chuån thò ngûúâi kếo vâo àậ
àêìy nhâ, vûâa hổ hâng, vûâa hâng xốm lấng giïìng nghe tin tưi vïì nïn
chẩy lẩi xem mùåt. Tưi lêëy úã trong ba-lư ra mưåt gối kểo, mưåt bao thëc
lấ, múâi tûâng ngûúâi, trễ con thò ùn kểo, cấc c, cấc ưng ht thëc, côn
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
13

cấc bâ, cấc chõ cûá mm móm cûúâi: "Gúám, anh Cu bêy giúâ giâu nhó.
Mua quâ àậi khùỉp lâng". Mổi ngûúâi àïìu khen tưi to lúán, trùỉng trễo,
àểp trai hún ngây úã nhâ, vâ hỗi tưi àậ xêy dûång gia àònh úã àêu chûa,
cố àõnh cûúái vúå úã lâng khưng àïí côn liïåu manh mưëi, chõ Vûúân lc êëy
múái nối thêåt:
- Ngây anh ài trưng ngûúâi cûá bế chóỉt, tưi cûá chùỉc mêím thïë nâo
cng phẫi vïì lưån. Nùm êëy anh múái mûúâi bẫy nhó? Ai ngúâ
Tưi nối:
- Nhúâ cố chõ khuën khđch tưi, lẩi mang gip qìn ấo nïn nay
tưi múái trúã thânh ngûúâi bưå àưåi. Ún chõ tưi vêỵn nhúá.

Chõ vêỵn cûúâi to nhû xûa:
- Ai dấm nhêån ún ca anh. Bêy giúâ anh lâ anh hng qn àưåi,
ài àêy ài àố ngûúâi ta hỗi qụ anh úã àêu thò trẫ lúâi qụ tưi úã lâng Chi
Àiïìn, huån Nam Sấch, nhû thïë cng à mất mùåt chng tưi rưìi.
Trong khi nối chuån tưi àïí úã gốc cûãa cố mưåt chõ trưng rêët quen
mùåt, nhòn vâi ba lêìn thò nhêån ngay ra lâ cấi Miïìu, con ưng anh hổ.
Ngây trûúác, tưi vúái nố vêỵn ài cùỉt cỗ trêu vúái nhau, nố múái mûúâi
bưën tíi mâ cao hún tưi cấi chỗm àêìu, nhûng chó àûúåc cấi lûng dâi
côn lâm ùn àïën àụính àoẫng. Cố hưm gấnh cỗ vïì, àûúâng mûa trún,
nố cûá bêëm chên xëng àêët khưng dấm bûúác, rưìi khốc hu hu. Tưi tûác
mònh mùỉng nố: "Ngûúâi cûá àỵn nhû con cấ rư àûåc, gấnh cố gấnh cỗ
mâ cng khốc, mây thò rưìi chố nố lêëy". Rưìi tưi san mưåt nûãa gấnh cỗ
ca nố sang tưi. Bêy giúâ nố lẩi cố vễ thêëp hún trûúác, ngûúâi bếo àỗ mêåp
mẩp, trưng àểp gấi vâ gổn ghệ, lẩi thêëy nố bïë mưåt thùçng bế chûâng lïn
hai, lïn ba tíi. Tưi hỗi nố:
- Cấi Miïìu àêëy hûã?
Nố nối nhû dưỵi:
- Giúâ ch múái nhêån ra chấu àêëy â. Sao chống qụn thïë.
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
14

Tưi chưëng chïë:
- Qụn àêu mâ qụn Mây bïë con ai thïë?
Nố toết miïång cûúâi. Tưi gùỉt:
- Cûúâi cấi gò. Con ai àêëy?
Nố ngoẫnh mùåt ài, lêëy tay che mùåt, tiïëng cûúâi câng to.
Anh tưi bẫo tưi:
- Con nố àêëy. Con lïn ba rưìi. Rộ ch vúái chấu.
Lc êëy nố cng àùåt thùçng bế xëng, àun vâo giûäa nối:
- Vâo vúái ưng, ưng àêëy, vâo ưng cho kểo.

Tưi àûa cho àûáa bế mưåt cấi kểo, àõnh bïë nố, nhûng nố quay
ngóỉt ra ưm lêëy cưí mể àu lïn, rưìi quay lẩi nhòn tưi lêëm lết:
- Anh bưå àưåi, anh bưå àưåi cho kểo
Miïìu ưm lêëy con phất vâo àđt:
- Lấo, ưng mây àêëy ra lẩy ưng ài. Lẩy ưng ẩ Chấu lâ con
mể Miïìu chấu àêëy ẩ
Mổi ngûúâi cûúâi êìm lïn. Bưỵng vông ngûúâi ngưìi úã hê giận ra
nhûúâng lưëi cho mưåt ưng c tốc bẩc phú bûúác vâo. Tưi nhòn lïn: kòa ch
tưi. Tưi àûáng dêåy àúä lêëy ch.
- Lẩy ch, ch sang chúi.
Ch tưi nùm nay phẫi hún tấm mûúi tíi. Trûúác ngây tuy tưi
lâm ùn úã nhâ anh, nhûng àïm àïm lẩi vấc chiïëu sang nhâ ch ng.
Ch thûúng tưi mưì cưi bưë mể, lẩi lâm ùn vêët vẫ nïn rêët chiïìu. Ch
chó cố mưåt ngûúâi con trai ra lâm trûúãng thưn àûúåc hai nùm thò bõ àõch
bùỉt àem dòm chïët úã ngay cấi giïëng xốm trïn. Thùçng Thêm lâ chấu nưåi
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
15

nhûng lẩi phẫi ài úã cho ngûúâi lâng khấc, àïm àïën chó cố hai ch chấu
tưi ng úã nhâ.
Ch nùçm gấc chên lïn tưi kïí chuån lâm ùn chấn rưìi lẩi lêíy
kiïìu, hất chêìu vùn cho nghe. Ngûúâi ch rêët lùỉm rêån, àïm rêån bô
sang tưi àưët cûá ngoay ngoấy, gậi àïën phất ghễ, nhûng khưng àïm nâo
tưi khưng mô sang àêëy ng àïí àûúåc ch êëp, an i. Ch nhòn tưi rêët
lêu, mùỉt nhêëp nhấy, rưìi àûa tay lïn qụåt nûúác mùỉt, mậi múái nối àûúåc:
Tao tûúãng mây bỗ lâng rưìi àêëy. Mây ghết chng tao lùỉm phẫi khưng?
Cûá ài biïìn biïåt nhû ngûúâi giêån dưỵi cấi gò
Thêëy ch khốc, tưi cng ûáa nûúác mùỉt. Ch lẩi lêím bêím:
- Sao cng may tao côn sưëng àïí àûúåc trưng thêëy mây.
Rưìi ch hỗi tưi:

- Bêy giúâ mây àưíi tïn lâ Àûác Song phẫi khưng. Song hay lâ
Sang. Tao thêëy ẫnh chp anh hng Àùång Àûác Song thò àng lâ mây.
Anh tưi àúä lúâi:
- Ch nố àêëy ẩ. Hưìi úã nhâ ch êëy cng àậ àưíi lâ Song rưìi nhûng
khưng ai gổi.
Tïn tưi ngây bế lâ Sang, song vò trng tïn vúái con chấu nïn
ngûúâi lâng cûá gổi tưi lâ anh Cu. Sau anh tưi phẫi àưíi tïn tưi lâ Song.
Ra bưå àưåi tưi múái thïm chûä Àûác àïåm giûäa: Àûác Song.
Cấi Miïìu àûáng úã ngoâi nối chộ vâo:
- Chưëc nûäa ch Song ra mâ xem ẫnh ch treo úã phông thưng tin
êëy. Àểp, àểp lâ tha hưì mâ àùỉt vúå.
Tưi phẫi lûúâm nố mưåt cấi nố múái chõu ngưìi thp xëng nhûng
vêỵn cûúâi rc rđch.
***
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
16

Bûäa cúm trûa 29 àậ cố mi võ Tïët. Dûa nến, hânh nến, thõt gâ
låc. Ùn xong tưi sûãa soẩn àõnh lïn àònh gùåp y ban thò cố tiïëng nối
tûâ ngoâi cưíng:
- Ch Song côn úã nhâ khưng?
Tưi ngố ra thêëy thùçng Thêm bïë con ài vâo sên. Thêëy tưi nố chẩy
vưåi lïn hê, cêìm lêëy tay tưi lùỉc lùỉc:
- Ưi, ch hún tíi chấu mâ ch côn trễ quấ, chấu hốa giâ hún
ch rưìi.
Tưi nhòn lẩi quẫ nố biïën àưíi nhiïìu quấ. Ngây trûúác nố vâo loẩi
àểp trai ca lâng, cố bưå ngûåc núã vâ hai cấnh tay rùỉn chùỉc. Nhiïìu cư
mï nố cûá ài mua thëc lâo biïëu nố ht. Thânh thûã nố lâ tay nghiïån
nùång, tiïìn khưng mêët mưåt xu mâ vêỵn cố thëc ht quanh nùm. Nay
nố giâ hún tưi thêåt, tốc lúâm súâm, gô mấ như lïn xanh nhúåt, mùỉt trng

sêu lúâ àúâ.
Nối chuån àûúåc mưåt lất, tûå nhiïn nố bẫo tưi:
- Cấi Cn con nố lêëy chưìng rưìi ch ẩ.
Tưi cûúâi:
- Múái lêëy â?
- Lêëy nhau cng àûúåc hún ba nùm rưìi, àậ gêìn cố ba con.
Tưi chếp miïång.
- Nhanh nhó.
Thêm nhòn tưi, rưìi hùỉn nối húi bìn bìn:
- Kïí ra ngây con gấi cư êëy cng àểp thêåt, chấu àậ àõnh ûúám hỗi
àấm êëy àêëy, nhûng sau nghơ lâ ca ch nïn chấu lẩi thưi.
Tưi àỗ mùåt:
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
17

- Ai bẫo mây thïë, bẩn chùn trêu thưi, chûá àậ cố tònh gò àêu.
Thêm câng cố vễ tiïëc rễ:
- Chấu cng nghơ nhû vêåy, vò tûâ ngây ch ài chùèng gûãi vïì cho cư
êëy lấ thû nâo cẫ. Nïëu cố vêën àïì gò thò đt ra cng phẫi cố hûáa hển vúái
nhau chûá thưi viïåc nố cng àậ qua rưìi.
Thêm bïë con cng lïn àònh vúái tưi. úã àònh cố lúáp hổc ngùỉn ngây
ca cấc cấn bưå trong toân xậ, gưìm nhûäng ngûúâi bõ xûã trđ oan vûâa àûúåc
trẫ lẩi tûå do vâ anh chõ em cưët cấn trong cẫi cấch. Tưi vûâa bûúác vâo
sên àònh thò ưng Húåp thoấng trưng thêëy tưi. Ưng ngûâng nối chuån
rưìi chẩy ra:
- Ch Song, ch àậ vïì chúi àêëy û?
Trưng ưng vêỵn nhû xûa, cấi m nưìi rấch úã chỗm àïí lôi cẫ tốc,
mưåt mùỉt bõ kếo mâng trùỉng, côn mưåt mùỉt rêët tinh nhanh, hâm rùng
trïn vâng khê ấm khối thëc lâo, húi như ra, khi cûúâi rêët àưå lûúång vâ
hiïìn lânh. Ưng nùỉm tay tưi hỗi:

- Ch àûúåc vïì chúi bao nhiïu hưm?
Khi biïët tưi àûúåc vïì phếp cố mưåt tìn, ưng chùåc lûúäi:
- Kïí ra xa nhâ nùm sấu nùm vïì chúi àûúåc cố mưåt tìn thò cng
côn đt. Nhûng nhiïåm v qn àưåi thò
Rưìi ưng lưi tưi vâo trong àònh, mổi ngûúâi xưn xao lïn: "Kòa anh
Cu, nghe tin vïì tûâ sấng kia mâ". "Trưng chûäng chẩc nhó". Ưng Húåp
tûúi cûúâi àun tưi ra phđa trûúác giúái thiïåu:
- Tưi xin giúái thiïåu mưåt ngûúâi ca lâng ta, mưåt ngûúâi lâm vinh
dûå cho qụ hûúng ta lâ àưìng chđ Àùång Àûác Song, Anh hng qn
àưåi Àưìng chđ
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
18

Ưng chûa nối hïët mổi ngûúâi àïìu àûáng dêåy vưỵ tay hoan hư. Tưi
liïëc nhòn thoang thoấng toân lâ nhûäng cấn bưå c ca xậ, cố thïm đt
ngûúâi múái, chùỉc lâ anh em cưët cấn. Ưng ra hiïåu im lùång, rưìi nối tiïëp:
- Àưìng chđ Song lâ anh hng Àiïån Biïn Ph, nghơa lâ cố rêët
nhiïìu chuån vïì Àiïån Biïn. Tưi àïì nghõ hưm nâo Tïët ra xậ sệ tưí chûác
cho àưìng chđ Song nối chuån vúái bâ con trûúác khi vïì àún võ.
Sau ưng dùỉt tưi xëng nhâ dûúái nối chuån. Tưi mốc ti lêëy bao
thëc lấ àïí trïn bân. Ưng nheo mùỉt, bốc thëc lấ cûúâi:
- Àưå nây cng ht thëc lấ kia â?
- Khưng, ngây Tïët thò mua vïì vâi bao ht cho vui.
- Thïë nâo, ch côn nhúá nhûäng chuån hưìi côn khấng chiïën
khưng. Tưi vêỵn nhúá ún ch àêëy nhế. Lùỉm lc nghơ lẩi thêëy mònh côn
sưëng àûúåc àïën bêy giúâ kïí cng giỗi thêåt.
Nhên vui chuån ưng nhùỉc lẩi thúâi k hoẩt àưång c. Hưìi êëy ưng
lâ bđ thû ca chi bưå Àẫng úã xậ, nhiïìu ngây ưng àïën nùçm ngay trong
bìng nhâ anh tưi àïí nùỉm tònh hònh lđnh bưët. Nhûäng ngây êëy, tưi cûá
chùn trêu lín qín bïn ngoâi, àïën bûäa cúm lẩi àûa cúm vâo, cố

àưång lâm hiïåu bấo. Cố hưm ưng mốt àấi quấ liïìn àc mưåt lưỵ nhỗ úã
vấch sau cho nûúác tiïíu thưng ra, ai ngúâ nûúác chẫy xëng nïìn nhâ
khưng thêëm ngay mâ lẩi kếo thânh mưåt àûúâng thùèng chẩy ra vûúân.
Tưi chúåt àïën thêëy thïë vưåi vâng lêëy tro àưí lïn rưìi quết ài, vûâa xong thò
bổn lđnh bưët sc túái. Sau biïët chuån ưng Húåp cûá khen mậi: "Thùỉng
Song nố bế mâ lẩi tinh khưn hún mònh, sut nûäa thò chïët cẫ l".
Chuån c chấn, ưng cho biïët tònh hònh sûãa sai ca xậ, bêy giúâ ưng
lẩi vïì nhêån nhiïåm v bđ thû Àẫng nhû c, k vûâa qua ưng cng bõ xûã
trđ oan, ài t mêët mêëy thấng. Lc chia tay ưng dùån tưi:
Hưm nâo ch lẩi àùçng nhâ ùn bûäa cúm rau mëi vúái vúå chưìng
tưi, tưi sệ cho ch biïët thïm tònh hònh ca xậ nhâ. Tưi chùỉc ch sệ
gốp àûúåc nhiïìu kiïën hay.
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
19

Tưi húi ngûúång nghõu:
- Tưi thò côn cố kiïën gò.
Ưng trúån mùỉt:
- Xûa ch khấc, bêy giúâ ch khấc. Ch tûúãng hïỵ ài bưå àưåi lâ
khưng cố trấch nhiïåm gò vïì phong trâo ca xậ nûäa â. Nhúá hưm nâo
lẩi chúi nhấ

***

Sấng hưm sau tưi dêåy súám ài thùm nhâ bâ dò em råt u tưi úã
xốm trẩi. Bâ cố hai con trai lâ thùçng Cúán vâ thùçng Cúãn, mưåt ài bưå àưåi,
mưåt vâo du kđch, cẫ hai àïìu àậ hy sinh. Bêy giúâ bâ chó côn mưåt ngûúâi
con gấi, nhûng vêỵn úã riïng vò àûáa con rïí ùn úã vúái mể vúå chùèng ra gò.
Ngây tưi côn úã nhâ bâ thûúng tưi nhû con àễ, vêỵn cûá bẫo xëng úã dûúái
êëy nhûng anh tưi khưng bùçng lông. Mưỵi lêìn ài chúå bấn àûúåc mưåt mốn

hâng gò, bâ lẩi rệ vâo gùåp tưi, cúãi vẩt ấo khi cho mưåt àưìng, khi cho vâi
àưìng. Bâ àang xay thốc, cấi vấy mùåc vấ chùçng vấ àp, hai ưëng chên
gêìy chóỉt khư khỗng. Tưi rốn rến ài àïën àûáng sất àùçng sau, khệ nối:
- Dò àûa con xay àúä cho nâo.
Bâ giêåt mònh quay lẩi thêëy tưi ngú ra mưåt lất rưìi vûâa chûãi vûâa
khốc:
- Cha bưë mây, mây ài bưå àưåi mâ khưng thêm nối vúái dò àïën mưåt
tiïëng. Mây vïì bao giúâ thïë hẫ con Vâo trong nây.
Bâ cêìm tay tưi nùỉn bốp, rưìi lẩi súâ mùåt tưi, nùỉn ài tưi, nûúác mùỉt
cûá giân gia.
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
20

- Bêy giúâ tao chó côn cố mây, thùçng Cúán, thùçng Cúãn nố bỗ tao nố
ài, mây mâ bẩc nûäa thò tao biïët úã vúái ai.
Tưi an i dò:
- Con coi dò cng nhû u con, bêy giúâ con vïì lâ vui rưìi sao dò lẩi
khốc cho nố thïm bìn ra.
Dò tưi chi nûúác mùỉt, hỗi tưi vïì chúi àûúåc bao lêu, vâ mën giûä
tưi úã dûúái nây ùn Tïët. Dò àem nẫi chëi vûâa dêëm chđn ra bẫo tưi ùn
rưìi nối:
- Nây, cấi Cn con nố lêëy chưìng rưìi. Àïën hoâi, con bế vûâa àểp
ngûúâi lẩi àểp nïët.
Tưi thển quấ nïn nối cố vễ khưng cêìn:
- Cư êëy lêëy chưìng mùåc cư êëy chûá.
Dò phất vâo lûng tưi:
- Qn bẩc, nố àïí mây tûâ ngây côn bế kia àêëy. Nố àúåi tin mây
mậi thónh thoẫng lẩi àïën tao hỗi dô. Tao thûúng nố quấ nïn cûá nối
dưëi nố lâ ngûúâi trong xậ ài dên cưng ra ngoâi êëy vêỵn gùåp mây vâ mây
vêỵn nhùỉn tin vïì. Mậi nùm nổ múái chõu ài lêëy ngûúâi khấc. Con bế àïën

ngoan.
Tưi cúãi ấo ra xay nưët thng thốc côn lẩi, bâ chẩy ài àêu mưåt lất
vïì bẫo tưi ngûâng tay rưìi mốc ti àûa tưi túâ giêëy nùm nghòn côn múái.
- Con cêìm lêëy mâ tiïu. Dò nghêo cng chùèng cố gò
Tưi biïët dò tûúãng tưi ài bưå àưåi thò tng thiïëu nhû hưìi côn khấng
chiïën nïn giêåt tẩm tiïìn ca ai àêy. Tưi àûa lẩi vâ nối:
- Con khưng tng àêu, dò cêìm lêëy mâ mua vẫi, mua thëc. Con
trưng dò gêìy lùỉm.
Bâ giêån dưỵi:
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
21

- Hay mây chï đt, dò nghêo, dò chó cố thïë thưi con ẩ.
Rưìi bâ múã khuy ti ấo trïn ca tưi, nhết túâ giêëy bẩc vâo. Cô kêo
mậi tưi àânh phẫi nhêån, nhûng àõnh bng rùçng hưm nâo ài tưi sệ gûãi
lẩi cho anh tưi cêìm xëng trẫ bâ.
Khi tưi trúã ra àïën àêìu ao cố giưìng mưåt rùång tấo thò thêëy mưåt
ngûúâi àân bâ, mùåt bêìu bêìu, bng chûãa, bïë con ài lẩi. Àng lâ cấi Cn
con!. Cư ta dấng chûâng cng àậ trưng thêëy tưi nïn khệ kếo nốn xëng
che mùåt. Hai àûáa chó cấch nhau cố vâi bûúác, tưi àậ àõnh bûúác chếo
chên nế ngûúâi vâo mưåt bïn râo ài thùèng, nhûng cố mưåt cấi gò bùỉt tưi
phẫi dûâng lẩi. Cn con thêëy tưi àûáng chúâ, câng lunh qunh.
Tưi ài sất lẩi, hỗi:
- Cư Cn côn nhúá tưi khưng? Song àêy mâ.
Lc êëy Cn múái bỗ nốn ra ngûúång nghõu nhòn tưi nhûng khưng
nối gò. Àûáa con thêëy ngûúâi lẩ nhïåch mưìm ra mïëu rưìi p mùåt vâo vai
mể. Mể nố àûa mùỉt nhòn xëng àêët rưìi cng mïëu mấo nưët. Tưi àõnh
nùỉm tay cư ta dùỉt vâo nhâ dò tưi nối chuån mưåt lc, nhûng ngûúâi chõ
gấi ài sau cng vûâa túái, châo tưi rưìi gic em: "Thưi dò xin phếp anh êëy
mâ ài, mån rưìi àêëy". Cn lẩi àưåi nốn, ci àêìu xëng, bïë con theo chõ.

Tưi ngoấi nhòn lẩi àúåi cho hai ngûúâi ài khët búâ ao múái quay vïì.
Tưi thêëy cêìn phẫi kïí lẩi mưåt cht vïì mưëi tònh bẩn bê giûäa tưi vâ Cn
con. Cn lâ ngûúâi con gấi àêìu tiïn àïën vúái tưi vâ chiïëm mưåt võ trđ
quan trổng trong nhûäng k niïåm ca tưi vïì qụ hûúng. Nùm êëy, tưi
mûúâi sấu tíi vâ Cn con mûúâi lùm. Tưi vâ nố tuy cng lâng nhûng úã
hai xốm cấch nhau khấ xa. Nố àïí tưi vâ mïën tưi trûúác khi tưi biïët
àïën nố. Lêìn àêìu hai àûáa thêåt sûå quen nhau lâ do mưåt cåc àấnh tam
cc tay ba úã ngoâi àưìng: tưi, Cn con vâ thùçng em hổ. Tưi chúi bâi rêët
thêëp, vẫ lẩi vưën cng khưng ûa nhûng vò hưm àố lẩi àûúåc thưng ln
mêëy vấn nïn àậ bùỉt àêìu ham. Mưåt vấn tưi kïët àưi phấo àiïìu. Cn con
nhòn bâi tưi ngêìn ngûâ mưåt lc rưìi di hai cêy bâi côn lẩi vâo têån dûúái
lúáp bâi chui.
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
22

Tưi cûúâi rế lïn:
- A tûúáng, tûúáng ài óa!
Thùçng em tưi húi nghi nïn lưi hai con bâi chui ra lêåt xem: ai
ngúâ lẩi lâ àưi tõnh vâng. Tõnh vâng phẫi chui phấo àiïìu? Thò ra nố
mën ngưìi àấnh bâi lêu vúái tưi nïn cûá giẫ vúâ thua àïí tưi hùng mấu,
khưng chống chấn. Thùçng em hổ tưi rêët lấu, nố cûá nhòn con bế chông
chổc rưìi cûúâi:
- Ï, àấnh bâi hay nhó Tao biïët thûâa rưìi
Tưi chó thêëy Cn con àỗ mùåt lïn nhòn ài chưỵ khấc.
Hai àûáa chng tưi chùn hai con trêu. Tûâ ngây quen nhau tưi cûá
cûúäi trêu ra àưìng lẩi nhúâ Cn chùn hưå, côn tưi ài àấnh bêỵy chim, àúm
cấ, àâo ưí chåt àïën bíi múái vïì. Thûúâng thûúâng Cn cûá båc hai àêìu
thûâng ca hai con trêu lẩi, cho chng nố ài vúái nhau. Mưåt chiïìu tưi ài
chúi vïì, tòm trêu lẩi thêëy trêu båc dđu àưi cúãi mậi khưng àûúåc, trúâi
thò sùỉp cố cún giưng. Tưi giêån quấ quất tûúáng lïn:

- úái Cn, Cn úi ài àêu rưìi!
Cn con úã àêu chẩy lẩi, cûúâi cûúâi. Tưi trúån mùỉt gùỉt:
- Sao khưng chùn riïng lẩi båc thûâng lẩi vúái nhau lâm ngûúâi ta
thấo mậi khưng àûúåc.
Nố nhòn tưi gûúâm gûúâm.
- Ngûúâi ta àậ chùn hưå cho mâ ài chúi lẩi côn lâm bưå. Gùỉt gùỉt cấi
gò
Tưi câng tûác:
- Tûâ nay khưng khiïën chùn hưå nûäa. Thấo thûâng ra. Nố cng
gùng:
- Sai ai àêëy, mën vïì trûúác thò thấo lêëy.
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
23

Tưi thấo mậi khưng àûúåc liïìn nùỉm lêëy lûúäi liïìm nố cêìm úã tay
giùçng lêëy, rưìi mưåt chên dêån àêìu thûâng, mưåt tay kếo thûâng cùng ra
cûáa àûát àưi. Khi tưi cûúäi trêu vïì quay lẩi nhòn thêëy nố àûúng àûa vẩt
ấo lau nûúác mùỉt. Hưm sau tưi gùåp nố vò ngûúång quấ nïn lẩi lâm ra vễ
giêån, mùåt hêìm hêìm khưng nối. Nố àïën bïn tưi, lâm lânh trûúác:
- Cố ài àêu thò ài ài àïí trêu tưi chùn cho.
Tưi khố trẫ lúâi quấ nïn cûá lùång im.
Nố lẩi nối:
- Hưm qua tưi cng àõnh giùçng liïìm lẩi nhûng vò anh cêìm àùçng
lûúäi súå anh àûát tay nïn tưi phẫi bng ra. Vò cấi thûâng mâ u tưi chûãi
tưi cẫ mưåt bíi tưëi àêëy.
Ngây bế tưi ùn mùåc rêët rấch rûúái, tốc cûá àïí búâm che kđn cẫ gấy,
cẫ tai. Ngưìi chúi vúái nhau, Cn cûá th thó bẫo tưi:
- Sao khưng cẩo àêìu ài, àïí thïë ngûáa chïët.
Tưi àỗ mùåt:
- Nhûng khưng cố tiïìn.

Nố gùång hỗi:
- Cêìn bao nhiïu?
Tưi lẫng ra:
- Khưng cêìn.
Cố bíi nố côn mang kim chó vâ mn ài vấ ấo cho tưi, bùỉt cẫ
rêån. Tưi bố cỗ vâo loẩi àểp nhêët lâng, bố vưìng lïn nhû quẫ trấm, lưåi
nûúác khưng tåt. Nhûäng àûáa mûúâi mưåt, mûúâi hai tíi múái ài cùỉt cỗ
lêìn àêìu, thđch lâm àỗm àïìu àïën van vó tưi àưíi cưng cùỉt lêëy cưng bố.
Bíi nâo ài cùỉt cỗ tưi àïìu bố cho Cn mưåt gấnh àểp nhêët, àïën nưỵi nố
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
24

phẫi bẫo tưi: "Bố àểp vûâa thưi, àïí lc vïì dúä ra àúä tiïëc". Ài àêu hai àûáa
cng lđu rđu bïn nhau.
Múái àêìu tưi khưng àïí àïën Cn lùỉm, coi nố cng nhû nhûäng
àûáa trễ khấc, sau thêëy nố sùn sốc tưi, an i tưi, khiïën tưi cng búát ti
vò thên phêån mưì cưi nïn tưi cng trúã lẩi mïën nố. Hưm nâo nố úã nhâ lâ
tưi thêëy nhû thiïëu, trưëng cấi gò, ngûúâi cûá ngú ngấc sët bíi, khưng
thiïët chúi búâi vúái ai khấc. Mổi khi chng tưi vêỵn cûúäi trêu sấnh àưi,
nhûng sau tưi cûá mën àïí nố ài trûúác, hóåc tưi vûúåt lïn trûúác, vâ khi
thêëy ngûúâi khấc nhòn hai àûáa thò mùåt tưi àỗ lïn, lng tng.
Nùm sau tưi ài bưå àưåi cng khưng kõp gùåp Cn àïí dùån dô. Tûâ
bêëy àïën nay nhûäng lc nùçm rưỵi tưi lẩi nghơ àïën ngûúâi bẩn gấi bế nhỗ,
lc êëy trong ngûúâi vûâa bìn bìn, vûâa thûúng nhúá lẩi húi thưín thûác,
vâ tûå nhiïn tưi nghơ àïën ngây tưi vïì nhâ, gùåp lẩi nố, hai àûáa chùỉc côn
thên nhau hún xûa.
Bêy giúâ nghe Thêm vâ dò tưi nối chuån lẩi thò ra nố àậ u tưi
tûâ ngây êëy, u tưi trûúác khi tưi kõp biïët rùçng mònh cng àậ u nố.
Tưi àậ u nố thêåt û? Tưi chûa hïì nối vúái nố mưåt cêu nâo hô hển, u
àûúng. Tưi cng chûa bao giúâ nghơ rùçng Cn sệ lâ vúå tưi. Nhûng tưi

vêỵn nhúá, vêỵn thûúng vâ bêy giúâ thò tưi thêëy bêng khng, hưëi tiïëc
nhû vûâa àïí mêët mưåt cấi gò rêët qu.
Tưëi 30 Tïët. Chó côn mêëy giúâ nûäa lâ bûúác sang mưåt nùm múái vúái
nhûäng cưng viïåc vâ ûúác vổng múái. Sët lâng sấng rûåc ấnh lûãa. Trai,
gấi àưët àëc gổi nhau ài xem chêo ca xậ úã àònh trïn. Nhâ nâo cng
bùỉc thng úã giûäa sên nêëu bấnh, nûúác sưi bấnh kïu lc cc, lûãa la
vâo cấc thúá gưỵ nưí àưm àưëp. Tïët nùm nay lâ Tïët vui nhêët ca lâng.
Tấm, chđn nùm khấng chiïën bưët kïì àêìu lâng, tưëi àïën ht thëc cng
phẫi vâo trong bìng kđn, ngây Tïët àïìu låc bấnh chûng ban ngây,
mâ låc bấnh ngây thò côn gò lâ hûúng võ ngây Tïët.
Nhâ ưng anh tưi tưëi hưm êëy trúã thânh mưåt cấi cêu lẩc bưå, nhûäng
ngûúâi ài nhúâ sên àõnh tùỉt rång sang àònh trïn xem chêo àïìu dûâng
lẩi chúi. Ngûúâi ngưìi trïn giûúâng, ngûúâi ngưìi dûúái àêët, phẫi giẫi cẫ
TUÍN TÊÅP TRUÅN NGÙỈN CẤC TẤC GIẪ NƯÍI TIÏËNG
25

chiïëu ra àêìu hê. May trúâi àïm êëy lẩi àểp, êm êëm nhû cëi thu. Ưng
anh tưi àậ cẩo rêu, hi tốc, mùåc bưå qìn ấo nêu múái, trưng sấng sa,
vui vễ hún hưm qua nhiïìu. Nối chuån mưåt lất ưng sai con mang àân
bêìu ra àấnh. Cng vò tiïëng àân bêìu mâ anh tưi lêëy àûúåc vúå. Ngun
ngây trûúác anh tưi úã trong phûúâng chêo ca xậ, thûúâng hay sang cấc
xậ bẩn diïỵn nhûäng ngây àònh àấm àêìu xn.
Mưåt nùm phûúâng chêo úã trổ nhâ ưng trûúãng bẩ, ưng ta cố ngûúâi
con gấi t, trẩc trïn àưi mûúi, lâm rång, bn bấn àïìu àẫm, nhûng
chó àûúåc cố tiïëng àân mâ ngûúâi con gấi ưng trûúãng bẩ nhêët àõnh xin
ài theo, d bưë mể chûãi mùỉng, àe dổa thïë nâo cng mùåc. Ưng ch àấnh
àân tranh, mưåt ngûúâi anh hổ thưíi tiïu, ban nhẩc gia àònh chúi cấc bâi
lûu thy, bònh bấn, kim tiïìn Mổi ngûúâi lẩi àïì nghõ tưi hất. Tưi hất
hỗng vưën khưng ra gò, nhûng sau khi hất bâi Giẫi phống Àiïån Biïn
mổi ngûúâi nùỉc nỗm khen giổng tưi êëm lâm tưi xêëu hưí quấ. Cố tiïëng àïì

nghõ cư T hất chêo. Têët cẫ quay vïì phđa mưåt cư bế vưỵ tay rêìm rêìm.
Cấi T cng khưng bế lùỉm, àïën tíi mûúâi bẫy, mûúâi tấm rưìi. Chõ cấi
T lâ Tểo xûa cng úã trong phûúâng chêo ca xậ. Thûúâng Tểo hất vâ
anh tưi àïåm nhõ.
Giổng ca Tểo rêët trûúâng, tiïëng vang, khi vâo lẩi ngổt, hún nûäa
lâ ngûúâi cố nhan sùỉc nïn thanh niïn lâng nhiïìu anh mën ngêëp
nghế. Ngây êëy nố rêët mï tưi, vâ mể nố cng bùçng lông gẫ nố cho tưi,
nhûng tưi lẩi nghơ nố lâ àûáa con hất, khưng àûáng àùỉn, quen ngay
lûng, lêëy vïì lẩi hêìu nố nhổc nïn cûá thoấi thấc. T àểp hún chõ, giổng
hất côn cố phêìn trong trễo, quën r hún. T hất mưåt àoẩn chêo
trong tđch Trûúng Viïn. Mổi ngûúâi lẩi àïì nghõ hất lẩi lêìn nûäa. Hất
xong, nố nhòn tưi tm tóm cûúâi: "Em hất hai bâi mâ anh Song khưng
cho em gấi gò â?". Cấi Miïìu ngưìi cẩnh tưi thûâa lc khưng ai àïí ghế
sất vâo tai tưi nối nhỗ: "Ch xem con mùỉt nố cố sùỉc khưng?".
Tưi biïët tđnh con bế nây hay chổc ghểo nïn gẩt ài, nhûng nố cûá
bấm nhùçng lêëy: "Chấu bẫo thêåt àêëy, nố bẫo vúái chấu lâ nïëu ch hỗi
nố thò nố nhêët àõnh bùçng lông lêëy ch". Tưi hỗi lẩi: "Nïëu tao bùçng
lông thò mây thêëy thïë nâo?". Nố toết miïång cûúâi: "Cng phẫi bùçng
lông chûá, nhûng nố lao àưång kếm lùỉm, côn lûúâi hún con chõ nố nhiïìu