Các nhân tố ảnh hưởng tới nghèo đói ở Nghệ An Chuyên đề tốt nghiệp TP.HCM Trường Đại Học Kinh Tế

Trang | 1

BỌ

GIA

O DU

C VA

A

O TA

O
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
KHOA KINH T PHÁT TRIN






CHUYÊN  TT NGHIP:

CÁC NHÂN T NH HNG TI
NGHỆO ịI  NGH AN

Ging viên hng dn: Ts. Phm Khánh Nam
Sinh viên thc hin: Nguyn ình Thành
Lp: DT2
MSSV: 108207232










TP. H Chí Minh, tháng 4 nm 2012

Trang | 2
Nhân xét ca giáo viên hng dn

























Trang | 3
Nhn xét ca công ty

Trang | 4
Li cm n

Bài nghiên cu “ CÁC NHÂN T NH HNG TI ÓI NGHỆO 
NGH AN” là bài nghiên cu ca cá nhân tôi. Tuy nhiên, bài nghiên cu
không th hoàn thin nu nh thiu đi s quan tâm, tn tình giúp đ ca rt
nhiu cá nhân và t chc đoàn th.
Trc tiên tôi xin chân thành cm n thy Phm Khánh Nam đư tn tình
ch dn, góp ý và đng viên tôi trong quá trình thc hin lun vn tt nghip này.
Xin chân thành cm n quý thy cô Khoa Kinh T Phát Trin Trng đi
hc Kinh T thành ph H Chí Minh, các bn cùng lp DT2 đư cho tôi nhiu
kin thc và nhit tình giúp đ tôi trong sut thi gian khoá hc va qua.
Tôi xin dành nhng li cm n gi ti cán b Th vin tnh Ngh An,
Tng cc thng kê Vit Nam đư cung cp cho tôi nhiu tài liu cng nh nhng
thông tin cn thit trong quá trình thc hin nghiên cu.
Tôi cng xin đc gi li cm n ti công ty c phn u T, Xây Dng
Và Thng Mi Sông Bôi đư cho tôi nhng hiu bit thc t trong nhiu lnh
vc cng nh giúp đ tôi trong thi gian thc tp.
Nhng li cm n sau cùng xin dành cho b m và các anh ch em trong
gia đình đư hêt lòng quan tâm và to điu kin tt nht đ tôi hoàn thành đc
lun vn tt nghip này.

Nguyn ình Thành


Trang | 5
Mc lc

Li cm n…………………………………………………… 3
1 Phn I. Phn m đu 6
1.1 t vn đ 6
1.2 Mc tiêu nghiên cu 6
1.3 Câu hi nghiên cu 7
1.4 Gi thuyt nghiên cu 7
1.5 Phm vi nghiên cu 7
2 Phn II. C s lý thuyt v nghèo đói 8
2.1 Mt s khái nim v nghèo đói 8
2.2 Phân loi nghèo và phng pháp xác đnh chun đói nghèo. 9
2.3 Các thc đo ch s nghèo đói và bt bình đng. 11
2.4 Các kt qu nghiên cu có liên quan đn nghèo đói 12
3 Phn 3: Phng pháp nghiên cu 18
3.1 S dng chi tiêu bình quân làm tiêu chí phân tích nghèo 18
3.2 C s xác đnh nghèo. 18
3.3 Ngun s liu 18
3.4 Phng pháp trích d liu 18
3.5 Phng pháp phân tích 19
a. Mc tiêu nghiên cu 1: Phân tích mt s đc đim ni bt ca các h gia
đình nghèo đói  tnh Ngh An 19
b. Mc tiêu nghiên cu 2: Các nhân t nh hng đn nghèo đói. 19
4 Phn 4: Kt qu và tho lun. 22
4.1 Khái quát v mu nghiên cu. 22
4.2 S khác bit gia nhng h nghèo và không nghèo  Ngh An 25
4.3 Các nguyên nhân dn đn nghèo đói ca các h gia đình  Ngh An. 27
5 Phn 5: Kt lun và kin ngh. 29
Tài liu tham kho ……………………………………………….30

Trang | 6
1 Phn I. Phn m đu
1.1 t vn đ
Ngh An là tnh có din tích ln nht Vit Nam. Phía bc giáp tnh Thanh Hoá,
phía nam giáp tnh Hà Tnh, phía tây giáp Lào, phía đông giáp bin ông. Trung tâm
hành chính ca tnh là thành ph Vinh, nm cách th đô Hà Ni 291 km v phía nam.
Ngh An tuy không giáp gianh vi nhiu tnh, thành ph trong c nc nhng li có
nhiu tuyn đng huyt mch nh quc l 1A, đng st bc nam, đng H Chí
Min chy qua. ây là tnh có din tích đt ln nht c nc: 16.487 Km2 và s dân là
3.113.055 ( theo điu tra dân s ngày 01/04/2009). Trên toàn tnh Ngh An có nhiu
dân tc cùng sinh sng nh ngi Thái, ngi Mng bên cnh dân tc chính là
ngi Kinh. Tnh có đy đ đa hình núi cao, trung du, đng bng và ven bin. Phía
Tây là dãy núi Bc Trng Sn. Tnh có 10 huyn min núi, trong s đó 5 huyn là
min núi cao.
Tuy đc thiên nhiên u đưi và con ngi có bn tính cn cù, ham hc, nhng
trong tnh, s dân sng  mc chun nghèo ca Vit Nam vn còn ln, nht là  vùng
núi phía tây. Khi đi sng còn cha đc đm bo thì ngi dân d b lôi kéo vào các
hot đng phm pháp nh buôn lu, tàng tr hàng lu và liên quan nhiu vn đ chính
tr, xã hi khác.v.v. ói nghèo luôn là mt trong nhng nguyên nhân chính gây ra s
bt n v trong nhiu mt ca đi sng nhân dân. Nhn thc đc vn đ này, hàng
nm các cp chính quyn t trung ng đn đa phng đư trin khai hàng lot các
chng trình đ đu t nhm thúc đy tng trng kinh t, đy nhanh tc đ xóa đói,
gim nghèo.
 cho vic xóa đói gim nghèo đt đc kt qu nh mong đi thì vic xác đnh
nguyên nhân ca nghèo đói có ý ngha vô cùng quan trng v c mt đính tính cng
nh đnh lng. Vi bài báo cáo này, tôi hy vng kt qu ca nghiên cu s là mt
trong nhng c s cho các cp chính quyn hoch đnh và la chn chính sách đ đy
nhanh tc đ xóa đói gim nghèo  Ngh An.
1.2 Mc tiêu nghiên cu
1.2.1. Mc tiêu chung

Tìm hiu các nguyên nhân nh hng đn đói nghèo ca các h dân  tnh Ngh
An.


Trang | 7
1.2.2. Mc tiêu c th
 Phân tích mt s đc đim ni bt ca các h gia đình nghèo đói  tnh Ngh
An
 Xác đnh các nhân t chính nh hng đn nghèo đói. T đó giúp cho chính
quyn có gii pháp phù hp đ xóa đói, gim nghèo.
1.3 Câu hi nghiên cu
 S khác bit gia nhng h nghèo và không nghèo  Ngh An?
 Các yu t nào có nh hng đn đói nghèo ca các h gia đình ?
1.4 Gi thuyt nghiên cu
Khi nghiên cu v tình trng nghèo đói ca h gia đình  Ngh An, tôi gi đnh
rng nhóm nhân t kinh t, xã hi sau s tác đng đn xác sut ri vào tình trng
nghèo đói ca h:
 Nhóm các đc đim nhân khu ca h gia đình: gii tính ca ch h (nam hay
n); quy mô h (s thành viên trong mi h);
 Nhóm các đc đim kinh t - xã hi ca h: trình đ giáo dc (s nm đi hc
trung bình ca các thành viên); loi ngành ngh (nông nghip hay phi nông
nghip); tng din tích đt canh tác; tng s tin vay ca h.
Trong đó, mt s đc đim có tác đng ngc đi vi xác sut ri vào tình trng
nghèo đói ca h gia đình nh: gii tính ch h (nu ch h là nam thì xác sut ri
vào tình trng nghèo đói gim) , s nm hc trung bình ca các thành viên, tng din
tích đt, tng s tin vay n. Mt s đc đim khác có tác đng cùng chiu vi xác
sut ri vào nghèo đói ca h nh: quy mô h, loi ngành ngh (nu là sn xut nông
nghip thì xác sut ri vào tình trng nghèo đói tng lên).

1.5 Phm vi nghiên cu

Các h gia đình trong tnh.



Trang | 8
2 Phn II. C s lý thuyt v nghèo đói
2.1 Mt s khái nim v nghèo đói
Ti hi ngh thng đnh th gii và phát trin xã hi t chc ti Copenhagen,
an Mch nm 1995 đnh ngha: “Ngi nghèo là tt c nhng ai mà thu nhp thp
hn di 1 đô la (USD) mt ngày cho mi ngi, s tin đc coi nh đ đ mua
nhng sn phm thit yu đ tn ti”.
NHTG đnh ngha nghèo đói bao gm tình trng thiu thn các sn phm và dch
v thit yu nh giáo dc, y t, dinh dng. n nm 2000 và 2001, NHTG đư thêm
vào khái nim tình trng b gt ra bên l xã hi hay tình trng d b tn thng. Xét v
mt phúc li, nghèo có ngha là khn cùng. Nghèo có ngha là đói, không có nhà ca,
qun áo, m đau và không có ai chm sóc, mù ch và không đc đn trng. Nhng
đi vi ngi nghèo, sng trong cnh bn hàn còn mang nhiu ý ngha hn th. Ngi
nghèo đc bit d b tn thng trc nhng s kin bt thng nm ngoài kh nng
kim soát ca h (NHTG, 1990).
Nh vy, có th thy, khái nim v nghèo đói hay nhn dng v nghèo đói ca
tng quc gia, vùng hay tng cng đng dân c nhìn chung không có s phân bit
đáng k. Hu ht các tiêu chí xác đnh nghèo đói đu dùng mc thu nhp hay chi tiêu
đáp ng nhng nhu cu c bn nht ca con ngi nh: n, , mc, y t, giáo dc, vn
hóa, đi li và giao tip xã hi. S khác nhau thng là  ch mc đ tha mãn cao hay
thp ph thuc vào trình đ phát trin kinh t - xã hi cng nh phong tc tp quán
ca tng vùng, tng quc gia và các tiêu chí đ xác đnh nghèo đói cng bin đi theo
thi gian.
Ti Vit Nam chính ph đư tha nhn đnh ngha chung v đói nghèo do Hi
ngh chng đói nghèo khu vc Châu Á - Thái Bình Dng do ESCAP t chc ti
Bng Cc, Thái Lan tháng 9/1993, theo đó: “Nghèo là tình trng mt b phn dân c

không đc hng và tha mãn các nhu cu c bn ca con ngi mà nhng nhu cu
này đư đc xã hi tha nhn tu theo trình đ phát trin kinh t - xã hi và phong tc
tp quán ca đa phng”.
Nh vy, tt c nhng đnh ngha v nghèo đói nêu trên đu phn ánh ba khía
cnh ch yu ca ngi nghèo:
- Có mc sng thp hn mc sng trung bình ca cng đng dân c;
- Không đc th hng nhng nhu cu c bn  mc ti thiu dành cho con
ngi trong cng đng đó
- Thiu c hi la chn tham gia vào quá trình phát trin ca cng đng.


Trang | 9
2.2 Phân loi nghèo và phng pháp xác đnh chun đói nghèo.
a. Các phng pháp xác đnh chun đói nghèo
Phng pháp xác đnh chun đói nghèo quc t
Phng pháp xác đnh đng đói nghèo theo chun quc t do Tng cc Thng
kê, Ngân hàng th gii xác đnh và đc thc hin trong các cuc kho sát mc sng
dân c  Vit Nam (nm 1992-1993 và nm 1997-1998). ng đói nghèo  mc
thp gi là đng đói nghèo v lng thc, thc phm. ng đói nghèo th hai 
mc cao hn gi là đng đói nghèo chung (bao gm c mt hàng lng thc, thc
phm và phi lng thc, thc phm).
ng đói nghèo v lng thc, thc phm đc xác đnh theo chun mà hu
ht các nc đang phát trin cng nh T chc Y t Th gii và các c quan khác đư
xây dng mc Kcal ti thiu cn thit cho mi th trng con ngi, là chun v nhu
cu 2.100 Kcal/ngi/ngày. Nhng ngi có mc chi tiêu di mc chi cn thit đ
đt đc lng Kcal này gi là nghèo v lng thc, thc phm.
ng đói nghèo chung tính thêm các chi phí cho các mt hàng phi lng thc,
thc phm. Tính c chi phí này vi đng đói nghèo v lng thc, thc phm ta có
đng đói nghèo chung.
Phng pháp xác đnh chun đói nghèo ca Chng trình xóa đói gim

nghèo quc gia
Chun nghèo giai đon 2006-2010 đư đc xây dng trên 3 yêu cu:
 Xóa đói gim nghèo toàn din hn.
 Công bng hn.
 Hi nhp theo chun nghèo quc t.
Theo đó, nhng h gia đình  nông thôn có mc thu nhp bình quân di 200.000
đng/ngi/tháng (2,4 triu đng/ngi/nm) đc coi là h nghèo.  khu vc thành
th, nhng h có mc thu nhp bình quân di 260.000 đng/ngi/tháng (di 3,12
triu đng/ngi/nm) đc coi là h nghèo (ây cng là phng pháp xác đnh h
nghèo đc B LTBXH áp dng).

b. Phân loi nghèo
Nghèo tuyt đi
Khái nim nghèo tuyt đi đc hiu là mt ngi hoc mt h gia đình khi có
mc thu nhp ca h thp hn tiêu chun ti thiu (mc thu nhp ti thiu) đc quy
đnh bi mt quc gia hoc t chc quc t trong khong thi gian nht đnh.


Trang | 10
Phng pháp xác đnh chun nghèo.

(a) Phng pháp xác đnh chun đói nghèo quc t
Phng pháp xác đnh đng đói nghèo theo chun quc t do Tng cc Thng
kê, Ngân hàng th gii xác đnh và đc thc hin trong các cuc kho sát mc sng
dân c  Vit Nam (nm 1992-1993 và nm 1997-1998). ng đói nghèo  mc
thp gi là đng đói nghèo v lng thc, thc phm. ng đói nghèo th hai 
mc cao hn gi là đng đói nghèo chung (bao gm c mt hàng lng thc, thc
phm và phi lng thc, thc phm).
ng đói nghèo v lng thc, thc phm đc xác đnh theo chun mà hu
ht các nc đang phát trin cng nh T chc Y t Th gii và các c quan khác đư

xây dng mc Kcal ti thiu cn thit cho mi th trng con ngi, là chun v nhu
cu 2.100 Kcal/ngi/ngày. Nhng ngi có mc chi tiêu di mc chi cn thit đ
đt đc lng Kcal này gi là nghèo v lng thc, thc phm.
ng đói nghèo chung tính thêm các chi phí cho các mt hàng phi lng thc,
thc phm. Tính c chi phí này vi đng đói nghèo v lng thc, thc phm ta có
đng đói nghèo chung.
(b) Phng pháp xác đnh chun đói nghèo ca Chng trình xóa đói gim nghèo quc gia
T nm 1993 đn nay, Vit Nam đư 4 ln nâng mc chun nghèo. Chun nghèo
giai đon 2006-2010 đư đc xây dng trên 3 yêu cu: (i) xóa đói gim nghèo toàn
din hn, (ii) công bng hn và (iii) hi nhp theo chun nghèo quc t. Theo đó,
nhng h gia đình  nông thôn có mc thu nhp bình quân di 200.000
đng/ngi/tháng (2,4 triu đng/ngi/nm) đc coi là h nghèo.  khu vc thành
th, nhng h có mc thu nhp bình quân di 260.000 đng/ngi/tháng (di 3,12
triu đng/ngi/nm) đc coi là h nghèo (ây cng là phng pháp xác đnh h
nghèo đc B LTBXH áp dng).
Nghèo tng đi
Nghèo đói tng đi là tình trng mà mt ngi hoc mt h gia đình thuc v
nhóm ngi có thu nhp thp nht trong xư hi xét theo không gian và thi gian nht
đnh. Nh vy, nghèo đói tng đi đc xác đnh trong mi tng quan xư hi v
tình trng thu nhp vi nhóm ngi.  bt k xư hi nào, luôn luôn tn ti nhóm
ngi có thu nhp thp nht trong xư hi, do đó cng theo khái nhim này thì ngi
nghèo đói tng đi s luôn hin din bt k trình đ phát trin kinh t nào.
H gia đình là nghèo đc đnh ngha là nu mc đ chi tiêu bình quân đu
ngi nm trong 20% thp nht ca chi tiêu hoc 20% dân s có mc chi tiêu thp
nht.


Trang | 11
2.3 Các thc đo ch s nghèo đói và bt bình đng.
Ch s t l h (ngi) nghèo

Thc đo đc dùng rng rãi nht là ch s đm đu, ch s này đn gin là đo t
l ngi đc tính là nghèo, thng ký hiu là P
0
vi công thc sau:



N
i
p
i
N
N
zyI
N
P
1
0
)(
1

Trong đó:
- N là tng s h hay tng dân s và
- I(y
i
≤ z) là hàm ch th có giá tr bng 1 khi biu thc trong ngoc là đúng
và ngc li không đúng là 0. Vì vy nu chi tiêu (yi) nh hn chun nghèo
(z), thì I(y
i
≤ z) bng 1 và h gia đình đó đc tính là nghèo.

- Np là tng s ngi nghèo.

Ch s đm đu ngi là công thc đn gin, d tính toán và d hiu, đây là
nhng đc trng quan trng. Tuy nhiên, ch s không ch ra mc đ trm trng ca đói
nghèo, không phn ánh đc mc đ đói nghèo, hay s chênh lch gia chi tiêu so vi
đng chun nghèo.

Ch s khong cách nghèo
Mt thc đo nghèo ph bin là ch s khong cách nghèo (P
1
), ch s xác đnh
mc đ thiu ht chung v thu nhp/chi tiêu ca h nghèo (ngi nghèo) so vi chun
nghèo và đc tính bng phn trm thiu ht bình quân so vi chun nghèo.



N
i
i
Z
G
N
P
1
1
1

Trong đó: Gi (khong cách nghèo) là phn chênh lch gia chun nghèo (z) và
thu nhp (chi tiêu) thc t (y
i

) ca ngi nghèo, khong cách đc coi là bng không
đi vi bt k ai khác không nghèo. G
i
= (z – y
i
)*I(y
i
≤ z)
Thc đo này là t l khong cách nghèo bình quân trong dân c (trong đó ngi
không nghèo có khong cách bng không). ây cng có th coi là chi phí gim nghèo
đói (tng đi so vi chun nghèo), bi vì nó cho bit cn phi chuyn bao nhiêu cho
ngi nghèo đ mang li cho ngi nghèo có thu nhp (chi tiêu) vt lên chun nghèo.
Chi phí ti thiu gim nghèo đói dùng chuyn tin đúng mc tiêu đn gin là tng
toàn b khong cách nghèo trong dân c. Mi khong cách nghèo đc lp đy đn
chun nghèo.


Trang | 12
Ch s này có th cho ta thy chi phí gim nghèo đói ti đa. T công thc ca ch
s, có th xem xét t l chi phí gim nghèo đói ti thiu đúng mc tiêu vi chi phí ti
đa không đúng mc tiêu (tc là chun nghèo z, liên quan đn vic cung cp cho mi
ngi đ tin rng h không nm di chun nghèo). Do đó thc đo này là mt ch
tiêu tit kim tim nng theo mc tiêu ca ngân sách gim nghèo.
u đim ca thc đo khong cách nghèo đó là ch ra đc đ sâu và quy mô
ca nghèo đói, phn ánh thu nhp/chi tiêu ca ngi nghèo cách xa chun nghèo bao
nhiêu. Nhng hn ch ca thc đo này là cha phn ánh phân phi thu nhp gia
nhng ngi nghèo. S chuyn đi t h nghèo này sang h nghèo khác (bin đi
gia các nhóm trong h nghèo đói) v thu nhp/chi tiêu ca nhng ngi nghèo không
làm P
1

thay đi.

ng cong Lorenz và h s Gini
Dùng đ nghiên cu và phân tích vn đ v bt bình đng. Giá tr ca h s Gini
nm trong khong t 0 đn 1. H s Gini đc tính trên c s ca đng cong Lorenz,
mt đng cong cng dn các tn sut đ so sánh phân phi ca mt bin (thí d bin
chi tiêu) vi phân phi đn v th hin s bình đng.  xây dng h s Gini và thit
lp đng cong Lorenz, trc ht phi sp xp th t h gia đình (ngi) có thu
nhp/chi tiêu t thp ti cao ( đây gi s chi tiêu), tip đn tính t trng s h gia
đình, và t trng chi tiêu cng dn ca nhng ngi này trong tng chi tiêu ca cng
đng.
2.4 Các kt qu nghiên cu có liên quan đn nghèo đói
Theo Báo cáo phát trin Vit Nam (2004):
Các h gia đình ln, đc bit là các h có nhiu tr em và ngi già hoc không
chng dng nh có mc chi tiêu theo đu ngi thp hn. Nghèo cng liên quan cht
ch ti nhóm dân tc. Ngay c khi tt c mi đc đim khác là ging nhau, chi tiêu
ca mt ngi thuc h dân tc thiu s thp hn chi tiêu ca mt ngi thuc h
ngi Kinh hoc ngi Hoa là 13%. Trình đ giáo dc cng to s khác bit đáng k.
Mt h gia đình có ch h có trình đ trung cp có mc chi tiêu cao hn mc trung
bình gn 19% và nu ch h có trình đ đi hc thì mc cao hn là 31%. Con s này
là 29% nu v/chng có trình đ trung cp và 48% nu v/chng có trình đ đi hc.
S chênh lch gia các vùng thm chí còn rõ nét hn. So vi các h gia đình 
ng bng sông Hng, các h gia đình  ng bng sông Cu Long có mc chi tiêu
cao hn gn 26% ngay c khi tt c các đc đim khác ging nhau. Khong cách này
lên ti 31% đi vi các h  vùng ông Nam B. Nhng khong cách ln nht là


Trang | 13
gia các vùng thành th và nông thôn. Vi các đc đim khác ging nhau, mt h gia
đình  thành th chi tiêu nhiu hn mt h gia đình tng đng  nông thôn gn 78%.

Tác đng này ln át tt c nhng tác đng khác k c các đc đim liên quan ti trình
đ hc vn cao hn. Các đc đim ca cng đng cng có có nh hng. Vic có
đng nông thôn hoc có trng hc tng 5% mc chi tiêu trung bình ca tt c các
h trong xã.
Báo cáo phát trin Vit Nam 2004 cng đư đa ra mt s kt lun nh sau:
Nhng nguyên nhân nghèo đc nhn thc  tnh k Lk:
Nhn thc ca ngi nghèo
Nhn thc ca chính quyn đa
phng
- Các th trng yu t và sn phm
kém phát trin.
- C s h tng yu kém đc bit là
h thng thu li và đng xá.
- Các chính sách và chng trình
ca chính ph  cp đa phng
kém hiu qu.
- Thiu tính minh bch, trách nhim
dn đn kt qu là tham nhng,
thiu s tham gia ca ngi dân
vào quá trình ra quyt đnh.
- Không có kh nng và s yu kém
ca chính quyn và cán b c s.
- Dân làng không có kh nng áp
dng các k thut công ngh canh
tác và trình đ hc vn thp.
- Thiu đt
- Thiu vn
- Di c t do
- Sc kho kém và thiu sc lao
đng.

- iu kin khí hu khc nghit: hn
hán
- Thiu vn
- Thiu đt
- Nhiu ngi cn h tr
- Thiu kinh nghim và không có
kh nng và nng lc đ áp dng
nhng k thut canh tác mi.
- Tht bi trong đu t, các ri ro
trong nông nghip( giá cà phê
gim).
- Sc kho kém, tàn tt và tr nên
già yu.
- B mc bnh xư hi và tính li
bing.
- iu kin đa lý khc nghit: hn
hán, l lt.



Trang | 14
Theo nghiên cu ca Nhóm hành đng chng đói nghèo (2003)  tnh Ngh An,
nguyên nhân ca nghèo đói đc xác đnh:
- Sn xut nông nghip
- S dng vn vay không hiu qu.
- Gia đình vng chng.
- Hoàn cnh ph n.
- Tâm lý mc cm và cam chu ca ngi nghèo.
- Các lý do khác.
Qung Tr là mt tnh cùng nm trong khu vc, có nhiu đc đim tng đng

v điu kin t nhiên cng nh xư hi so vi Ngh An. Ta có th xem xét các vn đ
ca nghèo đói  Qung Tr nh là mt s so sánh, mt tài liu quan trng trong vic
đánh giá nghèo đói  Ngh An. Nghiên cu ca Nhóm hành đng chng đói nghèo
(2003)  tnh Qung Tr đa ra mt s kt lun v nguyên nhân nghèo ( cp h gia
đình) nh sau:
- Thiu kin thc và kinh nghim làm n ( dân trí thp): chim 34,95% trong
tng s h nghèo.
- Thiu vn phát trin sn xut và chn nuôi ( do ri ro cao, n đng, không
có kh nng tip cn ngun vn) chim 19,09%
- Thiu lao đng ( đông con nh, sc kho yu, đn côi bnh tt …) chim
18,11%
- m đau, tàn tt ( chin tranh, bom mìn, cht đc …) chim 9,44%
- Thiu đt ( thiu đt trng lng thc)
- Thiên tai ( bão lt, hn hán)

Bên cnh đó, nghiên cu “ Báo cáo đánh giá đói nghèo và qun lý nhà nc
vùng ven bin min trung và tây nguyên” tháng 10 nm 2003 cng đa ra mt s kt
lun v nguyên nhân nghèo nh:
- Ngun sng chính ca hu ht ngi dân là nông nghip. Tuy nhiên, điu
kin t nhiên ca vùng – vi đt đai nh hp và kém màu m, đa hình đi
núi, khí hu khc nghit và thiên tai xy ra thng xuyên. Hn na, tình
hình tr nên xu hn khi dân s quá đông làm din tích đt trên đu ngi
ngày càng thu hp li.
- C s h tng, mc dù đư ci thin đáng k so vi quá kh, nhng vn còn
nghèo nàn và không đáp ng đc các yêu cu ca các nhà đu t. Do đó,
các ngành công nghip, thng mi, du lch, nhng ngành mà đòi hi c s
h tng tt, không phát trin đc. Thm chí, h thng thu li hin ti


Trang | 15

không th đáp ng đc nhu cu cp thoát nc cho ngành nông nghip, do
đó, đt b thoái hoá và bc màu.
- Cht lng dân c thp vi đa s lao đng không có trình đ, canh tác lc
hu, t l mù ch và tht nghip cao, sc kho kém và tàn tt. c bit, t
l lao đng mù ch và không có k thut rt cao trong cng đng nhng
ngi dân tc thiu s và ph n  c vùng ven bin min trung và tây
nguyên.
- Nng lc qun lý ca cán b chính quyn đa phng nói chung là yu.
iu này dn đn mt thc t là nhiu chng trình và chính sách phát trin
kinh t xã hi ca chính ph không có đc hiu qu cao  cp c s….
- Th trng trong vùng kém phát trin….
- Ngi nghèo dng nh b b mc vì h không có đ thông tin v quyn
li ca h do h mù ch, t ti, không có kinh nghim và thông tin không
sn có.
- Các ngân hàng không mun cho ngi nghèo vay vn do ri ro cao và
không có tài sn th chp.

Nghiên cu đánh giá đc bit v hành trình thoát nghèo ti vùng nông thôn và
tính hiu qu ca phng pháp tip cn mc tiêu nghèo các nhân t nào quyt đnh
cho s thoát nghèo ca ngân hàng châu á cng đa ra kt lun:
- Do vic tìm kim phng cách to công n vic làm cho lao đng trong gia
đình chính là nn tng chin lc thoát nghèo đi vi các h gia đình 
nông thôn, các nhân t thúc đy hoc kìm hãm quá trình t to công n
vic làm cn phi đc xem xét. oàn đánh giá hot đng đư xác đnh các
nhân t sau đây có nh hng ln nht đn vic áp dng các chin lc
thoát nghèo ca h gia đình cng nh s thành công ca h ti các vùng
đc kho sát. i vi công n vic làm trong ngành nông nghip, s thiu
ht đt canh tác và cht lng đt canh tác không cao, s khan him nc
trong mùa khô cng nh các điu kin canh tác không thun li bt thng
khác nh thi tit khc nghit chính là nhng khó khn mang tính trói buc

nht. i vi công n vic làm phi nông nghip t to, s thiu vn hay
không tip cn đc ngun tín dng thng mi là các khó khn ch yu,
nht là đi vi nhng ngi có kh nng tìm ra các c hi đu t tt mà li
thiu vn, hay nhng ngi nông dân hay các công ty hot đng sn xut
mang tính thng mi cn có vn trung và dài hn mà không có. Các khó
khn khác bao gm c nng lc kinh doanh hn ch. i vi nhng công


Trang | 16
vic làm công n lng, nhân t ch yu là công vic sn có. oàn đánh
giá hot đng nhn thy rng đa đim ca công vic cng nh các chi phí
đi li, dù có liên quan đn quyt đnh ca h gia đình, li không phi là khó
khn chính, bi vì hu ht nhng ngi di c đư di chuyn khá xa đ đi làm
ti các thành ph. áng chú ý là h thng giao thông kém phát trin  quê
nhà không cn đc làn sóng di c này. Tng t nh vy, s thiu ht k
nng làm vic ca ngi di c cng không phi là vn đ chính, bi vì các
công ty t nhân – nhng ngi bit rõ nhu cu đào to ca mình nht –
thng trc tip đào to công nhân mi tuyn t lc lng ngi di c
nông thôn này. Tuy vy vi nhng công vic chính thc khác trong các tình
hung đc nghiên cu, đòi hi ti thiu phi là tt nghip trung hc c s.
- Nhân t chính th hai trong vic tìm kim các công vic làm công n lng
chính là các rào cn đi vi s di c, bao gm nhng bin pháp kim soát
ca chính ph đi vi lao đng t do, khó khn v ngôn ng đi vi các dân
tc thiu s và s thiu ht các mi liên h xã hi ca h gia đình ti các
thành ph. Trong cùng mt nc vi mc phát trin kinh t cao ti các
thành ph và các vùng nng đng, kt qu gim nghèo d nhn ra nht ti
các khu vc vi s lng ngi di c ln, mt phn nh vào vic ni lng
các bin pháp kim soát ca chính ph đi vi lao đng t do, và phn khác
là do lch s di c đư có t trc, đ lâu đ cho nhiu h gia đình nông thôn
xây dng đc các mi liên h xã hi ti thành ph. Ngc li, oàn đánh

giá hot đng đư nhn thy tình trng đói nghèo thng xuyên vn tn ti 
các vùng núi cao vi đa s dân c là ngi dân tc thiu s, ni ngôn ng
và vn hóa chính là các rào cn di c; s cô lp và thiu liên h vi th gii
bên ngoài chính là cn nguyên ca ni s hãi tìm kim c hi vic làm ti
các thành ph mà h cha bit ti. Là mt nguyên nhân c bn ca đói
nghèo phát sinh, tính d b nh hng ca h gia đình đư tr thành nhân t
ch yu dn ti đói nghèo dai dng ti nông thôn  các vùng kho sát.
Trong s nhiu yu t c bn liên quan đn tính d b nh hng ca h gia
đình, oàn đánh giá hot đng đư xác đnh hai yu t then cht: (i) m
đau nng hoc kéo dài ca các thành viên trong gia đình và (ii) tht bi
trong đu t do dao đng giá c, dch bnh gia súc, hoc thiên tai. Nhiu
h gia đình có kh nng t phc hi sau cú sc đu tiên bng cách tái đu t,
làm vic nhiu hn và gim chi tiêu, nu h có đ thi gian vay vn thng
mi dài hn vi chi phí chp nhn đc, chng hn nh tng đng vi
lãi sut thng mi. Tht không may, hu ht các t chc tài chính chính


Trang | 17
thng không cung cp khon vay đ nhanh đ gii quyt công vic, ch
yu do các th tc chính thc cng nh các đòi hi th chp ca h. Các
quy ch ca h gii hn s tin đc vay, thi hn thanh toán, s ln gia
hn n ti đa cng nh mc đích s dng tin vay đư làm gim bt tính hu
dng ca ngun tín dng chính thng. Do vy, đa s các h gia đình nông
thôn đc phng vn đư quay sang nhng ngun tin khác mi ln có
chuyn khn cp, bi vì chin lc đng đu vi nhng cú sc ca h đu
là xoay x ngay mt s tin, dù phi tn kém th nào. u tiên h s bán
vt nuôi hay vay mn h hàng bn bè. Khi s tin này vn cha đ, mà
thng là nh vy, thì các h gia đình lin quay sang nhng ngi cho vay
nng lưi nh là phng án cui cùng, nhng ngi cho vay tin ngay lp
tc mà không đòi hi th chp vi s linh đng ti đa. Các h gia đình có

th mn s tin h cn và tr vào bt k thi gian nào trong bao lâu tùy
thích min là h tip tc tr lưi. iu này tht không d dàng, và lãi sut ct
c đư khin cho ngi vay lún sâu vào nghèo đói, nhanh chóng ri vào cnh
túng qun không tr đc n chng cht thì s phi bán đt. Vn đ liên
quan đn tính d b nh hng ca h gia đình và đói nghèo phát sinh này
vn cha nhn đc s quan tâm đúng mc t các hot đng ca ADB.
K tha các nghiên cu này, chúng ta có th xem xét li các nhân t nh hng
ti đói nghèo trên đi vi vùng nghiên cu ca đ tài.



Trang | 18
3 Phn 3: Phng pháp nghiên cu
3.1 S dng chi tiêu bình quân làm tiêu chí phân tích nghèo
Trong phân tích, chúng tôi chn chi tiêu bình quân đu ngi làm tiêu chí phân
tích nghèo. Nhng lý do mà s liu chi tiêu chính xác hn thu nhp:
 Do tâm lý, ngi dân thng có xu hng khai thp thu nhp ca mình.
 Ngun thu ca nông h thng khó xác đnh mt cách đy đ và chính
xác v mt s lng cng nh thi gian.
Ngc li, chi tiêu thng da vào tài sn hin có trong gia đình hoc da vào
k vng ngun thu nhp sp ti ca h. Nu là h nghèo thì chi tiêu s hn ch do tâm
lý.
3.2 C s xác đnh nghèo.
Vi mc đích ca nghiên cu là xác đnh rõ các nhân t làm tách bit các h
nghèo và không nghèo, chúng tôi s dng phng pháp chn h nghèo tng đi. H
gia đình là nghèo đc đnh ngha là h nm trong 1/5 nhóm h có mc chi tiêu bình
quân đu ngi thp nht; h không nghèo đc hiu là h nm trong 80% dân s còn
li.
3.3 Ngun s liu
S dng b s liu điu tra mc sng h gia đình nm 2008 do Tng Cc thng

kê tin hành điu tra trong c nc.
Ni dung điu tra ca VHLSS bao gm: c đim nhân khu hc, giáo dc, y t
và chm sóc sc kho, thu nhp, chi tiêu, tài sn và đ dùng ca h, nhà  và phng
tin v sinh, tham gia chng trình xoá đói gim nghèo và tín dng. Ngoài ra còn
bng câu hi xư, trng và trm y t.
Trong phm vi nghiên cu, tôi lc ly d liu ca các h dân sng  Ngh An.
Sau khi loi b các mu b khuyt, không phù hp, tôi đư s dng mu bao gm 69 h
dân đ phân tích.
3.4 Phng pháp trích d liu
Gii tính ca ch h: Trích t mc 1A câu 2 (muc1ac2).
Qui mô h: Trích t mc 1A câu 3 (muc1ac3).
S nm đi hc: c đo bng s nm đi hc, trích t mc 2A câu 1 và câu 3
(muc2ac1 và muc2ac3). i vi các bc hc trung hc ph thông thì đc tính theo s
nm đi hc ca bc hc ph thông. Bc s cp ngh đc tính là 13 nm, bc trung


Trang | 19
cp ngh và trung cp chính quy đc tính là 14 nm, bc cao đng ngh và cao đng
chính quy đc tính là 15 nm. Bc đi hc: 16 nm, thc s: 18 nm, tin s: 22 nm.
Trong nghiên cu này, tôi ly giá tr trung bình s nm hc ca các thành viên
trong h đ tin hành phân tích và đa vào mô hình.
Làm nông: c trích t mc 4A câu 4 (m4ac4). Nu trong h có ngi tham
gia làm vic trong lnh vc nông, lâm ng nghip thì h đó đc xem nh có làm
nông.
Tng đt: c trích t mc 4B0 câu 3(muc4b0c3b)
Tng vay: Trích t mc 8 câu 8 (muc8c8).
3.5 Phng pháp phân tích
a. Mc tiêu nghiên cu 1: Phân tích mt s đc đim ni bt ca các h gia đình
nghèo đói  tnh Ngh An
- Dùng phng pháp thng kê mô t đ nêu đc hin trng ca các h gia đình

 vùng nghiên cu.
- Kim đnh s khác nhau gia trung bình 2 tng th đ kim đnh s khác
nhau ca h nghèo và không nghèo.
b. Mc tiêu nghiên cu 2: Các nhân t nh hng đn nghèo đói.
(a) Mô hình Kinh t lng lý thuyt
* Mô hình tng quát (trong trng hp mt bin)
Nu ta đt bin Y = 1: là h nghèo và Y=0 là h không nghèo thì
)(
21
1
1
)1(
i
X
ii
e
XYEP





Pi là k vng xác sut Y=1 (h là nghèo) vi điu kin Xi đư xy ra

1
, 
2
là h s hi quy ca mô hình
X
i

là bin đc lp (nhân t có nh hng đn nghèo)
Bng phng pháp tuyn tính hóa, mô hình trên tr thành:
1221
1
ln uX
P
P
i
i












* Phng pháp c lng
Phng pháp c lng thích hp cc đi (maximum likelihood method)


Trang | 20
* Ý ngha ca các h s hi quy
H s odds

Gi h s Odd

)__(
)_(
1
0
0
0
ngheokhonghoP
ngheohoP
P
P
O 


là h s chênh lch
nghèo ban đu, trong đó P
0
là xác sut nghèo ban đu.
T phng trình suy ra:
kk
XX
e
P
P
O






0
0
0
110
1

Gi đnh rng các yu t khác không thay đi, khi tng X
k
lên 1 đn v, h s
chênh lch nghèo mi (O
1
) s là:
kkkkkkkk
eeee
P
P
O
XXXXXX




 )1(
1
1
1
110110110
1

Suy ra:

k
e
P
P
P
P
O






0
0
1
1
1
11

Công thc trên có th đc vit li nh sau:
k
eO
P
P



0
1

1
1

Suy ra:
k
k
eO
eO
P





0
0
1
1

Th h s Odd vào, ta đc:
)1(1
0
0
1
k
k
eP
eP
P







Khi yu t X
k
tng lên mt đn v thì xác sut nghèo ca mt h gia đình s
chuyn dch t P
0
sang P
1

D đoán xác sut nghèo ca h gia đình
:
 
k
X
k
X
e
P






110
1

1


(b) Xác đnh mô hình thc nghim.
K tha các nghiên cu trc, chúng tôi đ xut mô hình nghiên cu nh sau:
Mô hình logit cho các p
i
đc xác đnh nh sau:
)
(
654
3210
1
1
uTONGVAYTONGDATLAMNONG
SONAMHOCQUYMOHOGIOITINH
i
e
P










Trang | 21

Trong đó:

Bng 2. 1: Các bin s ca mô hình các nhân t nh hng đn nghèo
Ký hiu
Mô t bin s

n v
K
vng
NGHEO
Là bin ph thuc đi din trình trng nghèo (nhn
giá tr 1) hoc không nghèo (nhn giá tr 0) ca h
gia đình.


GIOITINH
là bin dummy, nhn giá tr 0 nu ch h là n,
nhn giá tr 1 nu ch h là nam

(-).
QUIMOHO
là bin th hin tng s ngi trong h
ngi
(+)
SONAMHOC
là bin th hin s nm đi hc ca nhng ngi
trng thành trong mt h gia đình.

Nm
(-)

LAMNONG
là bin dummy, nhn giá tr 0 nu h làm vic phi
nông nghip, nhn giá tr 1 nu h hot đng trong
ngành trng trt, chn nuôi, thu sn

(+)
TONGDAT
Là bin th hin s mét vuông đt canh tác ca h
gia đình
1.000
m
2

(-)
TONGVAY
Là bin th hin s tng s tin mà h vay.
triu
đng
(-)
u là sai s ngu nhiên




Trang | 22
4 Phn 4: Kt qu và tho lun.
4.1 Khái quát v mu nghiên cu.

Nghiên cu đư thc hin vic thu thp thông tin t các h gia đình  tnh Ngh
An đc điu tra nm 2008 ( b d liu điu tra mc sng các h gia đình

VHLSS 2008). Sau khi loi b các quan sát không đt yêu cu nh: không hoàn
thin đ d liu cn thit trong bng câu hi…s h đt cht lng đ s dng
trong phân tích là 69 h. Các đc đim v nhân khu hc và đc đim kinh t -
xã hi ca các h gia đình đc th hin qua các bng di:

Bng 1: Thông tin các h gia đình
GIOITINH

Không nghèo
T l %
Nghèo
T l %
Tng
T l %
N
29
52.73
8
57.14
37
53.62
Nam
26
47.27
6
42.86
32
46.38
Tng
55

14

69
100
QUYMOHO

Không nghèo
T l %
Nghèo
T l %
Tng
T l %
T 1-2 ngi
6
10.91
1
7.14
7
10.14
T 3-4 ngi
22
40
5
35.71
27
39.13
T 5-7 ngi
27
49.09

8
57.14
35
50.72
Tng
55

14

69
100
SONAMHOC

Không nghèo
T l %
Nghèo
T l %
Tng
T l %
T 0-5 nm
7
12.73
8
57.14
15
21.74
T 5-9 nm
27
49.09
6

42.86
33
47.83
T 9-12 nm
20
36.36
0
0
20
28.99
Trên 12 nm
1
1.82
0
0
1
1.45
Tng
55

14

69
100


Trang | 23
LAMNONG

Không nghèo

T l %
Nghèo
T l %
Tng
T l %
Không tham gia
1
1.82
0
0
1
1.45
Có tham gia
54
98.18
14
100
68
98.55
Tng
55

14

69
100
TONGDAT (m2)

Không nghèo
T l %

Nghèo
T l %
Tng
T l %
0-10000
43
78.18
8
57.14
51
73.91
10000-20000
7
12.73
2
14.29
9
13.04
20000-30000
2
3.64
3
21.43
5
7.25
Trên 30000
3
5.45
1
7.14

4
5.8
Tng
55

14

69
100
TONGVAY (ngàn đng)

Không nghèo
T l %
Nghèo
T l %
Tng
T l %
0-20.000
16
29.09
5
35.71
21
30.43
20.000-40.000
15
27.27
7
50
22

31.88
40.000-60.000
10
18.18
1
7.14
11
15.94
60.000-80.000
8
14.55
0
0
8
11.59
Trên 80.000
6
10.91
1
7.14
7
10.14
Tng
55

14

69
100
CHITIEUTB (ngàn đng)

S
lng
T l %
T 0-2000




5
7.25
T 2000-4000




22
31.88
T 4000-6000




22
31.88
T 6000-8000

10
14.49
Trên 8000




10
14.49
Tng




69
100




Trang | 24
Kt qu điu tra cho thy, t l ch h là nam gii hay là n gii không có
s chênh lch đáng k. S lng ch h là n có t l cao hn vi 53.62% so vi
t l ch h là nam 46.38% cng là mt thc t bình thng khi chúng ta xem xét ti
t l h gia đình có tham gia hot đng trong lnh vc nông nghip.
Hu ht các h gia đình có s thành viên trong gia đình là khá đông. Kt qu điu

tra trong nghiên cu cho thy, có ti 89,85% h có t 3 thành viên tr lên. Trong đó,
các h gia đình có t 5-7 thành viên là cao nht, chim 50.72%, h có t 1-2 thành
viên chim 10.14% và h có t 3-4 thành viên chim 39,13%.
Bên cnh đó, thng kê v s nm đi hc trung bình ca các thành viên trong gia
đình cng cho thy trình đ dân trí ca các h kho sát là tng đi thp. Ch có
1.45% h gia đình là có s nm hc trung bình trên 12 nm. Trong s còn li, phn
ln các h gia đình có s nm hc trung bình các thành viên t 5-9 nm chim t l
ln nht vi 47.83%, tip theo là s nm hc t 9-12 nm vi 28.99% và t 0-5 nm
là 21.74%. Trình đ dân trí thp là mt vn đ lo ngi đi vi các chng trình nâng
cao cht lng cuc sng và các d án đu t.
Hu ht các h gia đình trong nghiên cu này đu có thành viên tham gia vào các
hot đng sn xut nông, lâm, ng nghip. Ch có 1/69 h là không có thành viên nào
hot đng trong lnh vc đó.
Din tích đt ca các h phn ln là rt ít. Kt qu điu tra cho thy phn ln
tng din tích đt canh tác ca c h ch vào khong di 10.000 m
2
. T l s h dân
có din tích đt nm trong khong này lên ti 73.91%. Trong khi đó, s h dân có din
tích đt trên 10.000m
2
là 26.07%.
Các h có tng vay tp trung phn ln là di 40 triu đng. T l vay ca các
h nm trong khong 0-20 và 20-40 triu đng ln lt là 30.43% và 31.88%. S h
dân vay trên 40 triu chim 39.67% tng s h.
Phn ln chi tiêu trung bình ca các thành viên trong tng h dân nm trong
khong t 2-6 triu đng/nm, chim 63.76% tng s h. Trong đó, t 2-4 triu và 4-6
triu có t l cùng là 31.88%. S h có chi tiêu trung bình mi thành viên di 2 triu
ít, ch có 5 trên 69 h gia đình kho sát, chim 5.25%. S còn li chim 28.98% là
nhng h có mc chi tiêu trung bình mi thành viên trên 6 triu đng/nm.

Trang | 25
4.2 S khác bit gia nhng h nghèo và không nghèo  Ngh
An
Da vào bng thông tin các h gia đình trên, ta có th thy đc phn nào s
khác nhau gia nhóm h nghèo và h không nghèo da trên mt s bin.
Các h có ch h là n gii dng nh có kh nng b ri vào nghèo đói nhiu
hn so vi các h có ch h là nam gii.
Các h gia đình nghèo có t l quy mô h trên 4 ngi chim ti 8/14 h gia
đình. Vi s lng thành viên cao hn, các h khó có điu kin đ phát trin kinh t
gia đình hn. Nghèo đói d dàng làm cho ngi dân tr nên ít có nhn thc và vì th
li càng sinh thêm nhiu hn.
Tt c các h gia đình thuc din nghèo đói đu có mt đim chung là s nm
hc trung bình ca các thành viên trong mi h đu t 0 – 9 nm, mà phn ln ch
nm trong khong t 0 – 5 nm. Vi trình đ hc vn nh vy, ngi dân khó có th
tip cn đc vi các chính sách, các phng thc sn xut tiên tin. iu đó dn đn
tình trng nghèo đói tip tc kéo dài.
Phn ln các h gia đình nghèo đu có tng s tin vay n di 40 triu đng
(12/14 h). Trong đó, phn ln vay trong khong 20-40 triu đng (7/14 h). Ngi
nghèo ít có kh nng tip cn vi các ngun vn vay chính ph do các ràng buc v
mt pháp lý. Bên cnh đó, do nghèo, h cng ít có kh nng tr các khon n trc
đúng hn. iu này cng là khó khn khi h mun có thêm vn vay đ m rng quy
mô, thay đi phng thc hay mua sm trang thit b phc v cho sn xut.
Tuy nhiên, đó ch mi là nhng nhn đnh mt cách khách quan da vào các
thông tin đư đc thu thp.  bit nhng s khác nhau đó có mang ý ngha thng kê
hay không, cn phi thc hin các công tác kim đnh.
Sau khi đư kim đnh hin tng phng sai thay đi đi vi các bin trong mô
hình, t đó có nhng s điu chnh thích hp, tôi có đa ra bng tng hp di đây: